Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.01 MB, 20 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
LẺ B Ả O L O N G • N G U YÊN THỊ T R A N G A N H
(Chủ biên)
T Á C G IẢ :
PG S.TS Dưdng Đăng Huệ
LS. Nguyễn N gọc Bích
Trần Q uốc Tuệ
“M uốn d â n g iàu nước m ạ n h th ì cần có đội ngũ
doanh n h â n lỏn m ạ n h v à trá c h nhiệm n ày được đ ặ t
lên vai các d o a n h nghiệp. Để làm đưỢc điều này^
doanh n g h iệp p h á i p h ấ n đ ấ u để vươn lên n g an g tầ m
k h u vực và quốc tế. Mục tiê u là đưa đ ấ t nước trở
th à n h nước công nghiệp p h á t tr iể n vào n ả m 2020”.
Đó là lịi k h ả n g đ ịn h c ủ a T h ủ tướng P h a n V ăp K hải
vê' vị trí, vai trị, trọ n g trá c h c ủ a các doanh nghiệp và
doanh n h á n tạ i Hội nghị g ặp gd 'doanh n b â n ngày
12/10/2004. V à ngày 13/10 h à n g n ă m đã được chọn là
N gày d o an h n h á n Việt N am n h ằ m tôn vinh n h ũ n g
tấ m gường k in h doanh giỏi v à th à n h đạt, n h ữ n g
người đóng góp tích cực vào sự p h á t tr iể n của n ển
k in h t ế Việt N am .
t ế (tỷ lệ tă n g trư ỏng h à n g n ă m đ ạ t 6 • 7%, có n ă m đ ạ t
V iệt N a m đ a n g tro n g q u á t r ì n h hội n h ậ p k in h t ế
quốc tế, tíc h cực th ãm ’ 'gia vào các tô’ chức k in h t ế
t h ế giới AFTA, W TO ... n h ằ m mở rộng t h ị trường,
t r a n h t h ủ th ê m vôn, công nghệ, k iến th ứ c q u ả n lý.
T ro n g q u á tr ì n h hội n h ậ p , việc các d o a n h nghiệp
c h ủ độ n g đ á n h giá đ ầ y đ ủ cđ hội và th á c h thức
tr o n g q u á t r ì n h hợp tá c k in h tê vói nưóc ngồi là rà't
c ầ n t h iế t để t r á n h sự th u a t h i ệ t vói các d o an h
n g h iệ p nước ngoài.
cũng đ â bộc lộ nhiểu bất cập, th ậ m chí trong một số
trường hợp còn gây trở ngại cho các doanh nghiệp. Vì
thế, việc tạo một diễn đàn để các d o anh nghiệp có thể
bày tị n h ữ n g vưóng mác, khó k h ả n và cả sự tự hào về
nhữ ng gì mà doanh nghiệp m inh đã đ ạ t được ỉà rấ t
cần thiết.
T ừ n h ữ n g suy nghĩ đó, N hà x u ấ t bản Tư p háp tập
N hà xuất bản Tư pháp xin chân th à n h cảm ờn sự
cộng tác nhiệt tìn h của tập thể tác giả dể cn sách kịp
ra m ắt bạn đọc.
góp c h â n th à n h và cả sự lượng th ứ của b ạn đọc.
Hy vọng tủ sách sẽ d ần trở th à n h “người b ạ n đồng
h àn h ” của các doanh nghiệp.
<i>X in trâ n trọng giới thiệu.</i>
<i>H à N ội, th á n g 8 n ă m 2005</i>
Xu tti4 thdi dại vdf d o « ^ đòỉnh nghiệp việt Nam
Loài n^rười đ ã tr á i q u a bao n h iêu lâu h o ạt động
h àn g hố và nhị h à n g h o á đ ể r a đòi, p h á t triể n các
doanh Iihân. d o an h nghiệp, t ừ đó đúc r ú t n h ữ n g vấn
đ ể nôi b ậ t c ủ a xu t h ế thời đại; kinh t ế th ị trường, kinh
t ế tri thửc, to àn c ầ u hoá, cách m ạn g q u ản lý kinh tế
- x ã hội.
N h ữ n g v ấ n đề đó. đ a n g là cd hội và th á c h thửc,
x âm n h ậ p vào t ấ t cá các lĩnh vực kinh tê - xã hội của
n h iều nưốc, d o an h n g h iệp tr ê n th è giối. không m iễn
t r ừ bất cứ m ột quô’c gia h av doanh nghiệp nào. Cơ hội
có đấy, chớp lảy cơ hội h av t ừ chói nó vói m n vàn lý
do của ch ủ th ể q u ả n lý. G ia n th ầ n tu n g v à hứng, nói
một đ à n g làm m ột nẻo, nói nhiều làm ít, nói hay
m n địi, làm dở h ê t nói, châv ỳ. trì h o ãn n h à m bảo
<b>'"T S . N g u y ê n H o à n • b à i d ồ n g t r ê n báo T h ô n g tin K in h d oanh</b>
<b>và T iế p th ị </b><i>s ố</i><b> 4 1 9 , ra n g à y 0 5 /7 /2 0 0 4</b>
Tlỉng nól doanh nghiẬp • Hình ảnh của đỉt nưtte...
vệ sự h ư vơ, lợi ích của m ột sò người, kéo dài sự nghẻo
n àn . t ụ t h ậ u ngày câng xa cúa doanh nghiệp, dãn tộc
và Tổ quô’c. Thách thức luôn luôn có tin h b ất khá
kháng, tự nó ập tối. th á c h thức càng lớn, cd hội ra n g
Xu th ê thòi đại k h ẳn g định vị tr í và ý thức sự tôn
vinh b ả n sắc d ân tộc độc đáo cùa mỗi quốc gia. mỗi
d ân tộc, mỗi doanh n h â n , doanh nghiệp, Báo tồn và
lưu giử b ả n sắc d á n tộc v ật th ể và phi v ậ t th ể riêng
của Việt N am là trọng trá c h cao cả của đương đại đẻ
lại cho m uôn đời sau. B ản sắc d â n tộc là diêm xuất
ph át, m à n h đ ấ t m àu mỡ và cội nguồn sá n g tạo vĩ đại
vì D ân giàu, Nước m ạn h , Gia đ ìn h h ạ n h phúc, Xả hội
công bàng, d â n chủ, v à n m inh. C h ín h cách tư duy đó,
q u ản lý đó, đã tạo n ê n c h ấ t lượng cuộc sống th a n h
th ả n , th ích ứ ng vài thời cuộc c ủ a chúng ta. C húng ta
n ên là h iên th â n cùa tổ tiê n ta . c ủ a đ ấ t nưốc ta. của
gia đình ta, của chính c h ú n g ta • Con ngưòi Việt Nam
trong xu t h ế thòi đại.
Xu th4 th^ dạl với doanh nghl^ và doanh nhân việt Nam
Từ xa xưa, nưỏc ta đà là một nển kinh tê - xã hội có
quốc hiệu, sản xuất hàng hố. nhị h àn g hoá để p h át
triển th ị trường trong nưóc và x u ất n h ập k h ẩu với th ế
giới bên ngoài. Điều nàv đà được m inh chứng vối nhiều
hiện v ật đưỢc khảo cố và những cơng trìn h đang tồn tại.
N hà bác học Lê Quý Đôn chỉ rõ từ t h ế kỷ 18; <i>'T h i</i>
<i>n ô n g bất ổn, p h i cóng bất p h ú , p h i thương bất hoạt,</i>
<i>p h i tr i hất thành",</i> đến n av vẫn còn giá trị; đồng thời
s ả n sinh r a biết bao nhiêu d o an h n h â n , doanh
nghiệp, làng nghề. Một sô doanh n h â n đã được n h â n
d ân suy tôn <i>“ô n g tổ là ng n g h ề',</i> lập đ ển thò, h àn g
n ă m n h â n d â n th à n h kính mở hội nghề, t ế lễ; m ột số
trở t h à n h doanh n h â n được cả nước tôn vinh như:
T rịn h Văn Bô; Đỗ Đ ình Thiện; N guyễn H ữ u N hân;
N g uy ễn Đ in h K h án h ; N g u y ễn K im Ngọc; T rầ n
C h á n h Chiếu; Trương V ãn Bển... Và còn b iết bao
d o a n h n h â n k hác đ ã vô d a n h mà c h ú n g t a chưa sưu
tậ p được. T ấ t cả họ dều n u n g n ấ u ý tưỏng gây dựng
<i>“đạo làm giàu"</i> cho mình, cho gia đ ìn h và cho xã hội.
C ũ n g từ th ả n g trầ m cúa lịch sử mà tro n g đó
d o an h n h ân , doanh nghiệp cũng là m ột th à n h viên
k h ô n g thể th iếu , cho dù ỏ một giai đoạn lịch sử nào
đă cho th ấv sức m ạ n h của mỗi d o an h nghiệp là nguồn
n h â n lực bển vững. Đó là "điểm tự a tôi thưỢng” m à
d o a n h n h ân có được, Doanh n h â n n ê n k h ẳ n g định và
Tlịng nói doanh nghiệp' Hỉnh ãnh của dất nuOc...
tâ m niệm rà n g <i>n h ă n lực</i> lả tài s ã n quý giá n h ấ t cúa
doanh nghiệp, đó chính là nguồn lực q u y ết định sự
p h á t tr iể n b ền vững cùa doanh nghiệp. NgUÒi xưa
luôn tâ m niệm: sự công khai m inh bạch, n h ấ t quán,
n h â n h ậ u tro n g doanh nghiệp là tiền đề cho sự doàn
k ế t thực sự, dồng lòng tự giác và lín h tổ chức, kỷ luật
Tố tiên Việt N am đã sản sinh ra đội ngũ doanh
n h â n và doanh nghiệp h ù n g m ạnh, c h ín h họ làm
r ạ n g rõ sự p h á t tr iể n b ển vững của Tổ quốc Việt Nam
tro n g th ê giối đương đại. Hội n h ậ p vổi thòi đại th à n h
công h ay không tu ỳ thuộc ch ù y ếu vào đội ngũ doanh
nghiệp, doanh n h â n , sự tôn vinh đội q u â n x u n g kích
■ d o an h nghiệp V iệt N am . C hính họ đã, đ an g v à sẽ
đem lại m ột Việt N am giàu, m ạn h ; xứng đáng sá n h
v ai cù n g b ạ n bè n ă m châu.
Quá trinh hỉnh thành và phảỉ triển của cic k>ạl hỉnh DNVN
<i>L ịch s ử h in h th à n h , p h á t triển của d o a n h nghiệp</i>
<i>và các loại h ìn h d o a n h nghiệp đ ã trải qua m ộ t quá</i>
<i>tr in h p h á t triển lâu d à i và có n h ữ n g biến đ ộ n g kh ô n g</i>
Giai doạn trước năm 1986 • trưóc
khi thực hiện cơng cuộc đổi mới
T rả i q u a h à n g n g hìn n ã m lịch sừ, n ền kinh tê
nước ta chủ yếu dựa vào nông nghiệp, H oạt động công
<b>B à i v iế t c ú a T r à n Q u ốc T u ệ, B a n K hoa giáo, Đ à i T ru y ền</b>
<b>h ìn h V iệ t N a m .</b>
<i>í.</i> TUng <i>n6\</i> doanh nghiệp • Hình ành cúa đỉt nuức...
_ 1
• th ư ơ n g ở nước ta bị kìm hãm bới n h ữ n g q u an điếm
phong kiến lạc hậu H oạt động kinh doanh ít tổn tại,
các quy định pháp lý vể h o ạ t động n ày h ầ u n h ư
không có. Các loại h ìn h doanh nghiệp chì thực sự
x u ã t h iện ở Việt Nam cù n g với q u á trìn h khai thác
thuộc địa của thực d ân P háp. Sự x u ấ t h iện của người
P h áp cùng vỏi những q u a n niệm hiện đ ại về sỏ hữ u
tư n h â n hợp p h áp cùng với n h ử n g quv định p h á p lý
d ầu tiê n cho h o ạt động kinh d o an h là cơ sỏ hình
th à n h các loại hình doanh nghiệp. Đây có th ế coi là
Kể từ k h i Cách m ạng th á n g T ám n ảm 1945 th à n h
công, N h à nưóc ta đã b a n h à n h sác lệnh xoá bỏ mọi
sự h ạ n c h ế của ché độ th ự c d â n P h á p đốì vởi các th ú
tục đ ă n g ký kinh doanh của các doanh nghiệp Việt
Nam , đồng thịi cho phép các cơng tv ngoại quôc đượo
tiếp tụ c tiến h àn h các h o ạ t động kinh doanh n h ư
trước. Đâv là lần đầu tiên Việt N am x u à t hiện loai* • * •
hình d o an h nghiệp có vốn đ ầ u tư nước ngoài,
Quả trtnh hlnh thành và phát ừiển cỗa cAc ỉoại hlnh DNVN
đóng góp cơng <i>sứCs</i> tài sán cho k h á n g chiên.
Sau nám 1954, tìn h hình r h ín h tri • x hụi Vitã ô •
N am có n hữ ng biên động lớn. Mặc d ù đã g ià n h lại độc
lập n h ư n g đ ấ t nước bị chia cắt th à n h h ai m iền với sự
khác n h a u về chính trị và kinh tê. đo vậy, n h ữ n g loại
h ìn h doanh nghiệp ở h ai m iền cùng hoàn to à n khác
nh au . Nêu như. tại miền Bắc, C hinh p h ủ từ n g bước
thực hiện chính sách xố bó h ìn h thức sở hữ u tưV <i>ế</i>
nh ân , thực hiện quốc h ữ u hoá h ầ u h ết các doanh
nghiệp tồn tại dưối h ìn h thức sơ h ữ u tư n h ân , chỉ cho
tồ n tại n h ữ n g cơ sớ sả n x u ất, doanh nghiệp thuộc sở
h ữ u quốc doanh v à tậ p th ể th ì ở m iển N am , chính
quvền Sài Gịn v ẫ n duy trì n h ữ n g loại h ìn h doanh
nghiệp đa dạng, bao gồm cả sỏ hữ u tư n h â n và đ ầu tư
<i>nước</i> ngoài. Đề tạo th u ậ n lợi cho h o ạ t động s ả n x u ấ t
k inh doanh, chính quvển Sài Gòn còn b an h à n h chính
sách bảo hộ cho doanh nghiệp tro n g nước, đ á n h t h u ế
cao vào hàng hoá n h ậ p k h ẩu , ưu đ ăi t h u ế cho n h ậ p
k h ẩ u nguvên liệu... Có lẽ củng vì thế. tro n g giai đoạn
này, các doanh nghiệp ỏ m iền N am p h á t triể n k h á
m ạ n h mẽ, mặc dù đó là n ền sán x u ấ t h à n g hoá chủ
y ếu phục vụ chiến tra n h .
S a u khi thống n h ấ t đ ấ t nước n ả m 1975, tạ i miến
Nam, các loại hình doanh nghiệp củng có n h ũ n g biến
Tiếng nói doanh nghiệp • Hình ánh của đát nuức...
động to idn, giống n h ư giai đoạn trưóc dó ở m iến Bắc.
Trong giai đoạn này, N h à nưdc đ ã quốc h ữ u hóa 32.00Ử
cở sở s ả n x u ấ t kinh doanh của cà người Việt N am và
ngưòi nưóc ngồi. T ừ n ăm 1979 - 1986. trê n lãn h thổ
Việt N am , các loại h ìn h doanh nghiệp có nguồn gốc sờ
hữ u ngoài n h à nưốc và tậ p th ể không được phép tồn
tại, chỉ có doanh nghiệp quốc doanh, cơ sớ s ả n x u ất
thuộc sở h ú u tậ p th ể v à hợp tá c xã đưỢc tồn tại.
Giai doạn sau năm 1986 - từ khi
Thực h iệ n công cuộc đổi mới đ ấ t nước do Đ ảng
khỏi xướng và lã n h đạo th eo tin h t h ầ n N ghị quyết
Đại hội Đ ả n g to àn quòc lầ n th ử Vỉ, các loại h ìn h
doanh nghiệp lầ n lượt được C h ín h p h ủ cho p h ép h o ạt
động. N gày 29/12/1987, L u ậ t đ ầ u t ư nước ngoài được
b an h à n h đ ã chính th ứ c công n h ậ n sự tr ỏ lại của các
cơng ty nước ngồi tạ i Việt N am . N gày 21/12/1990,
Quốc hội k h o á VIII đã th ô n g q u a h a i đạo lu ậ t q u an
trọng là L u ậ t cóng ty và L u ậ t d o an h nghiệp tư n h ân .
Hai đạo lu ậ t n ày đả tạo cơ sd p h á p lý q u a n trọ n g cho
sự p h á t tr iể n của k in h t ế t ư n h ắ n ỏ nưóc ta. Đ ây cũng
chính là mổc q u a n trọ n g và có ý n g h ĩa q u y ết định cho
q u á tr ìn h đổi mói, đ ịn h hư ổng p h á t tr iể n k ín h tê’ (từ
n ền k in h t ế tậ p tr u n g sa n g n ền k in h t ế n h iề u th à n h
Quá trình hinh thành và phát ừién của các loại hình DNVN
phần, v ận h à n h theo cơ chế thị trư ò n g có sự q u ả n lý
của Nhà nưóc th eo định hưóng xã hội chủ nghĩa).
L u ậ t cõng ty v à L u ậ t doanh nghiệp t ư n h â n quy định
03 loại h ìn h doanh nghiệp cho k h u vực kinh tè tư
n h â n là: công ty trá c h nhiệm h ữ u h ạ n , công ty cổ
p h ầ n và doanh n ghiệp tư nhân.
Hai đạo lu ậ t trê n đã tạo cơ sd p h á p lý cho sự p h á t
triể n kinh t ế ỏ Việt N am . Q u a hơn 8 n ă m thực hiện,
L u ậ t công ty v à L u ậ t doanh nghiệp tư n h ả n đ ã góp
Trước yêu cầu tiếp tụ c hồn th iệ n mơi trường pháp
lý để p h át huy nội lực, p h át triể n k in h tế, từ ng bước
Tiấng nói doanh ngh^p • Hinh ành cùa dát nưte...
hội n h ậ p kinh t ế k h u vực và quốc tê, trong n h ữ n g năm
qua, k h u n g p h áp lý nói c h u n g và k hu ô n khố p h áp lý
cho h o ạ t động của doanh nghiệp nói riêng đã cỏ những
th a y đổi đ án g kể (trên cờ sở k ế th ừ a và không ngừng
h o àn th iệ n , p h ầ t triển), Sự ra đời cùng n h ữ n g sủ a đổi,
bổ su n g c ủ a các đạo lu ậ t như: Bộ lu ậ t thư ơng mại,
L u ậ t k h u y ế n khích đ ầ u tư tro n g nước, L u ậ t p h á sản
d o an h nghiệp, L u ậ t doanh nghiệp n h à nưóc, L u ậ t hợp
tá c x à ... đã tạo đà cho sự p h á t tr iể n m ạ n h mẽ của các
loại h ìn h doanh nghiệp, đồng thòi k h iến cho các cam
k ế t quốc t ế của Việt N am khi th a m gia vào các tổ chức
k in h t ế quốc t ế n h ư AFTA, APEC, H iệp định thương