Giáo án dạy Ngữ văn 8 tiết 90: Chiếu dời đô

<span class='text_page_counter'>(1)</span>BAØI 22. Ngày soạn : 19 / 2 / 05 Tieát 90. I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT Giuùp HS : -- Thấy được khát vọng của nhân dân ta về 1 đất nước độc lập thống nhất, hùng cườngvà khí phách của dân tộc Đại Việt đang trên đà lớn mạnh đựơc phản ánh qua Chiếu dời đô. -- Nắm được đặc điểm cơ bản của thể chiếu , qua đó cảm nhận đựơc tính sáng rõ của các luận điểm, luận cứ , sự kết hợp giữa lí trí với tình cảm tạo thành sức truyền cảm mạnh mẽ của bài nghị luận Chiếu dời đô. -- Biết vận dụng bài học để viết văn nghị luận. II. CHUAÅN BÒ : GV : Đọc kĩ sách GK, sách GV, tài liệu tham khảo, tranh minh hoạ, giáo án. HS : Đọc sách GK, soạn bài theo hướng dẫn. III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC : 1. OÅN ÑÒNH (1) Kieåm tra só soá, taùc phong HS 2. KIEÅM TRA (5) ? Đọc thuộc lòng bài Ngắm trăng . Qua bài thơ, em hiểu gì về phẩm chất tâm hồn của Bác ? ? Nêu vắn tắt nội dung và nghệ thuật của bài thơ Đi đường ? 3. BAØI MỚI GIỚI THIỆU BAØI : (1) Cuối thời Tiền Lê, các vua ăn chơi sa đọa, bỏ mặc việc triều chính, dân tình khốn khổ. Sau khi vua Lê Ngọïa Triều mất, triều thần tôn Tả thân vệ Điện tiền chỉ huy sứ Lê Công Uẩn lên làm vua, lấy hiệu là Lê Thái Tổ, mở đầu cho triều đại nhà Lí hùng mạnh . Năm 1010, Lê Thái Tổ ban chiếu dời đô từ Hoa Lư trước kia ra Đại La ( tức Hà Nội ngày nay). Bài chiếu ấy như thế nào? Đó laø noäi dung baøihoïc maø chuùng ta seõ tìøm hieåu trong tieát hoïc hoâm nay. TL HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG HS KIẾN THỨC HOẠT ĐỘNG 1 HOẠT ĐỘNG 1 I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUÙ THÍCH + Hướng dẫn đọc văn bản , giọng  Nghe hướng dẫn Taùc giaû : 8 ñieäu chung laø trang troïng , coù Lí Coâng Uaån (974 – những câu cần nhấn mạnh sắc thái  Đọc theo hướng dẫn 1028) tức Lí Thái Tổ, tình cảm tha thiết hoặc chân tình : là người sáng lập ra “ Trẫm rất đau xót…….. dời đổi”, “ Vöông trieàu nhaø Lí. Traãm muoán ….theá naøo ?” + Yêu cầu đọc chú thích. Taùc phaåm : ? Dựa vào chú thích, hãy giới thiệu Naêm 1010, khi leân  Trả lời theo chú thích vaøi neùt veà taùc giaû ? ngoâi Vua, Lí Thaùi Toå ? Chiếu dời đô ra đời trong hoàn ban chieáu baøy toû yù định dời đô từ Hoa Lư caûnh nhö theá naøo ? NAÂNG CAO : ra Đại La . Chiếu là lời ban bố mệnh lệnh của Vua Chuùa xuoáng thaàn daân, ban boá. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 20. những chủ trương, đường lối, nhiệm vụ y/ cầu thực hiện . Chiếu dời đô được viết bằng văn xuôi, có xen câu văn biền ngẫu, lời văn cân xứng nhịp nhàng. HOẠT ĐỘNG 2 + Hướng dẫn tìm hiểu đoạn mở baøi. ? Mở đầu bài chiếu, tác giả nhắc đến việc gì , mục đích để làm gì ? ? Theo suy luaän cuûa Taùc giaû, thì việc các vua nhà Thương, Chu dời ñoâ nhaèm muïc ñích gì? Keát quaû cuûa việc dời đô ấy ? CHOÁT : Lí Thaùi Toå daãn soá lieäu cuï theå veà các lần dời đô của 2 triêù đại Trug Quốc để chuẩn bị cho ý sau : Trong lịch sử đã có chuyện dời đô và từng đem lại kết quả tốt đẹp. Việc ông dời đô ko có gì là khác thường, trái với quy luật. ? Theo tác giả, kinh đô cũ ở vùng nuùi Hoa Lö cuûa 2 trieàu Ñinh, Leâ ko còn thích hợp,vì sao ?. HOẠT ĐỘNG 2  Trả lời : -- Tác giả viện dẫn sử sách Trung Quoác noùi veà vieäc caùc vua đời xưa cũng từng có những cuộc dời đô. -- Nhà Thương 5 lần dời đô, nhà Chu 3 lần dời đô nhằm mục đích mưu toan nghiệp lớn, xây dựng vương triều phồn thịnh, tính kế lâu dài cho đời sau. Việc dời đô vừa thuận mệnh trời, vừa thuận theo ý dân. Kết quả của việc dời đô làm cho đất nước vững bền, phát triển thịnh vượng..  Đọc đoạn từ “ Thế mà …… không dời đổi ”  Trả lời : -- Hai nhà Đinh, Lê không dời đô sẽ phạm sai lầm, ko đúng với quy luật lịch sử, khiến triều đại ngắn ngủi, đất nước ko phoàn vinh. ? Bằng những hiểu biết lịch sử, hãy  Thaûo luaän nhoùm giải thích lí do vì sao 2 triều Đinh, -- Thời Đinh, Lê, nước ta luôn Lê phải dựa vào vùng núi Hoa Lư phải chống chọi với ngoại để đóng đô ? xâm, phải dựa vào địa thế của GIAÛNG : núi non Hoa Lư hiểm trở để Việc hai triều đại Đinh, Lê vẫn giữ nước. đóng đô ở Hoa Lư chứng tỏ thế lực chưa đủ mạnh để ra đóng nơi đồng bằng, trung tâm mà vẫn dựa vào núi rừng hiểm trở. Đến thời Lí đất nước phát triển , việc đóng đô ở Hoa Lư là ko còn phù hợp nữa. ? Theo em, caâu “ Traãm raát ñau xoùt -- Caâu traàn thuaät, baøy toû tình về việc đó, ko thể ko dời đổi” là cảm, làm lay động tình cảm kieåu caâu gì ? Taùc duïng ? người đọc.. Lop8.net. II. ĐỌC – HIỂU VĂN BAÛN 1.LÝ DO DỜI ĐÔ : -- Dời đô là điều thường xuyên xảy ra trong lịch sử các triều đại . -- Nhaèm möu toan nghiệp lớn, vận nước laâu daøi, phoàn thònh.. -- Hai nhà Đinh, Lê cứ đóng đô ở vùng núi Hoa Lö laø sai laàm, haäu quaû khoâng toát..  Duøng lí leõ vaø tình cảm để thuyết phục về sự đúng đắn và cần thiết phải dời đô..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? Nhö theá, khi baøy toû lí do vì sao phải dời đô, Lí Thái Tổ đãbộc lộ tư tưởng và khát vọng nào của nhà vua cũng như của n/dân ta thời đó? + Đọc đoạn văn từ “ Huống gì ….. đế vương muôn đời” . ? Theo tác giả, địa thế thành Đại La có những thuận lợi gì để có thể chọn làm nơi đóng đô ? CHOÁT : Về tất cả các mặt, thành Đại La có đủ mọi điều kiện đểtrở thành kinh đô của đất nước. ? Trình tự lập luận bài chiếu như thế nào ? Tại sao có sức thuyết phục lớn ?. 6. GIAÛNG : Bài chiếu có sức thuyết phục lớn vì trình tự lập luận rất chặt chẽ, lại kết hợp giữa lí và tình. Câu cuối bài là 1 câu hỏivới các thần dân của mình : “Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Caùc khanh nghó theá naøo ?” Caâu keát thúc mang tính chất đối thoại, trao đổi, tạo sự đồng cảm giữa mệnh lệnh của Vua với thần dân. Nguyện vọng dời đô của Lí Thái Tổ phù hợp với nguyện vọng của nhaân daân. HOẠT ĐỘNG 3 ? Vì sao nói việc Chiếu dời đô ra đời phản ánh ý chí độc lập, tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc Đại Việt ? TÍCH HỢP : Sự đúng đắn của quan điểm dời đô về Đại La đã được minh chứng như thế nào trong lịch sử nứơc ta ?. -- Khẳng định sự cần thiết phải dời đô từ Hoa Lư về Đại La. -- Khát vọng xây dựng đất nước lâu bền và hùng cường.  Theo dõi đoạn văn  Trả lời -- Đại La là kinh đô cũ của Cao Vương, nơi trung tâm đất trời, có địa thế sông núi tốt. -- Laø choán thaéng ñòa, tuï hoäi troïng yeáu, kinh ñoâ baäc nhaát của đế vương muôn đời.. 2 LÍ DO CHOÏN THAØNH ĐẠI LA -- Veà ñòa lí : nôi trung taâm, coù ñòa theá soâng nuùi toát. -- Veà chính trò, vaên hoá : là đầu mối giao lưu, mảnh đất hưng thịnh muôn đời.. 3. TRÌNH TỰ LẬP LUAÄN : + Nêu sử sách làm -- Trình tự : tiền đề. + Nêu sử sách làm tiền đề, làm + Chỉ rõ thực tế : nhất chỗ dựa cho lí lẽ. thiết phải dời đô. + Soi sáng vào thực tế2 triều + Kết luận Đại La là o đại Đinh – Lê để chỉ rõ k còn nơi tốt nhất để chọn thích hợp, nhất thiết phải dời laøm kinh ñoâ. ñoâ. + Keát luaän : khaúng ñònh thaønh Đại La là nơi tốt nhất để chọn laøm kinh ñoâ.. HOẠT ĐỘNG 3  Thaûo luaän nhoùm : -- Nhà Lí đủ sức chấm dứt nạn pkiến cát cứ, thế và lực của dân tộc Đại Việt đủ sức sánh ngang haøng phöông Baéc. -- Định đô ở Thăng Long là thực hiện nguyện vọng của n/ dân xây dựng đất nước thống nhất, độc lập, tự cường . -- Thaêng Long laø trung taâm ctrò Kinh tế, văn hóa của đất nước. Lop8.net. LUYEÄN TAÄP -- Nhà Lí đủ thế và lực saùnh ngang haøng phöông Baéc. -- Định đô ở Thăng Long là thực hiện nguyeän voïng cuûa n/ dân xây dựng đất nước thống nhất, độc lập, tự cường ..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 2. (2). + Hướng dẫn tổng kết. từ khi Lí Công Uẩn dời đô đến nay. -- Thuû ñoâ Haø Noäi luoân laø traùi tim cuûa Toå Quoác. -- Thaêng Long – Haø Noäi luoân vững vàng trong mọi thử thách lịch sử từ xưa đến nay.  Dựa vào ghi nhớ phát bieåu keát luaän.. GHI NHỚ / SGK. HƯỚNG DẪN HỌC TẬP + Hoïc baøi, naém yù chính, tìm hieåu phöông phaùp laäp luaän ñaëc saéc cuûa baøi chieáu . + Soạn bài Hịch Tướng sĩ RUÙT KINH NGHIEÄM. ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>