SKKN một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh thông qua công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ
GIÁO DỤC HỌC SINH THÔNG QUA CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
LỚP Ở TRƯỜNG THPT”


PHẦN I : MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của việc lựa chọn đề tài .
Giáo dục ngày nay được coi là nền móng của sự phát triển khoa học-kỹ thuật và
đem lại cho sự thịnh vượng cho nền kinh tế quốc dân. Với mục tiêu giáo dục là đào
tạo con người, đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, trí thức,
sức khoẻ, thẩm mỹ, có nghề nghiệp và kỹ năng sống có thể thích ứng và đáp ứng
được yêu cầu ngày càng cao của sự phát triển đất nước trong thời kì cơng nghiệp
hố-hiện đại hố và hội nhập quốc tế.
Đứng trước những địi hỏi của sự phát triển nền kinh tế-xã hội trong giai đoạn
mới, nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao thì mục tiêu giáo dục tồn diện
học sinh và nhất là giáo dục nhận thức, giáo dục đạo đức học sinh được xác định là
nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu đối với mỗi cấp học, mỗi đơn vị trường học bởi giáo
dục trong nhà trường phổ thông bắt đầu từ tuổi trẻ, từ thế hệ trẻ.
Đội ngũ giáo viên nói chung và đội ngũ giáo viên chủ nhiệm nói riêng trong các
trường phổ thơng có vai trị đặc biệt quan trọng trong việc tổ chức các hoạt động
giáo dục học sinh. Thực tế cho thấy trong những năm gần đây ở hầu hết các trường
THPT trên địa bàn tỉnh Lào Cai, công tác chủ nhiệm lớp đã được coi trọng, chất
lượng dội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp đã nâng lên, chất lượng giáo dục toàn diện
học sinh tuy đã được nâng lên qua các năm song chưa vững chắc,vẫn còn biểu hiện
cục bộ ở một bộ phận học sinh yếu về nhận thức, mơ hồ về lý tưởng và vi phạm
đạo đức học sinh; cùng với đó là tính phức tạp của cơ chế kinh tế mở và các tác
động của nền kinh tế thị trường đã tác động không nhỏ đến mọi mặt của đời sống
và nhất là với q trình giáo dục ở các nhà trường, Chính điều đó địi hỏi các nhà

-1-


quản lí trường học phải tìm ra các biện pháp phù hợp nhằm phát huy cao nhất vai
trị cơng tác chủ nhiệm lớp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà
trường.
Xuất phát từ cơ sở lí luận và thực tiễn trên, tôi lựa chọn và nghiên cứu đề tài “
Một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh thông qua
công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT chuyên tỉnh Lào Cai”.
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn, đề xuất một số biện pháp quản lý
công tác chủ nhiệm lớp nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục học
sinh ở trường THPT chuyên nói riêng và các trường THPT trên địa bàn tỉnh Lào
Cai nói chung .
2.T×nh hình nghiên cứu.
2.1- C s lớ lun.
-Qun lý trng ph thơng nói chung và trường THPT nói riêng cần phải dựa trên
cơ sở lý luận. Quản lý giáo dục là quản lý việc đào tạo con người, việc hình thành
và hoàn thiện nhân cách, việc tái sản xuất nguồn lực người.
- Đội ngũ giáo viên là lực lượng chủ yếu quan trọng nhất trong tập thể sư phạm,
làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục, là người quyết định chất lượng giáo dục trong
nhà trường , trong đó đội ngũ giáo viên chủ nhiệm là người quản lý giáo dục toàn
diện học sinh một lớp, có vai trị đặc biệt quan trọng trong việc giáo dục nhân cách
cho học sinh. Đất nước phải có những người thầy giỏi về chun mơn, tầm hiểu
biết sâu rộng, có lương tâm, trách nhiệm và đầy tình u thương trẻ mới có thể có
những học trò ngoan- giỏi .
- Đội ngũ giáo viên là tập thể lao động sư phạm. Các nhà quản lý có trách nhiệm
phát huy tiềm năng của từng giáo viên, tạo ra sức mạnh tổng hợp cho tập thể sư
phạm nhà trường nhằm thực hiện tốt nhất mục tiêu và nhiệm vụ nhà trường.
2.2- Cơ sở thực tiễn
Trong các nhà trường những năm gần đây, công tác chủ nhiệm lớp đã được coi

trọng song vẫn có trình trạng trong nhận thức ở một số nhà quản lý coi công tác
-2-


chủ nhiệm lớp thuần tuý là công tác kiêm nhiệm ai làm cũng được hoặc cực đoan
theo hướng giáo viên phải dạy giỏi mới chủ nhiệm giỏi.
Thực trạng đội ngũ giáo viên nói chung và một bộ phận giáo viên chủ nhiệm
lớp nói riêng cịn hạn chế về năng lực quản lý học sinh, nghiệp vụ, kinh nghiệm ,
vốn hiểu biết và kỹ năng sống để có thể tự tin trong tổ chức, quản lý, giáo dục học
sinh nhất là trong bối cảnh và yêu cầu đổi mới giáo dục và phát triển kinh tế- xã hội
của đất nước trong thời kỳ mới với nền kinh tế thị trường, nền kinh tế tri thức.
Trường THPT chuyên Lào Cai là được thành lập từ năm 2003, là một trường
thuộc tỉnh đởng ở trung tâm Thành phố với đối tượng tuyển sinh trên địa bàn tồn
tỉnh. Để có thể đáp ứng u cầu ngày càng cao về chất lượng giáo dục toàn diên mà
trên hết là giáo dục nhân cách, đạo đức học sinh, nhà trường đã xác định việc xây
dựng nền nếp, kỷ cương trường học và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên đặc biệt là giáo
viên chủ nhiệm lớp được coi là một trong những nhiệm vụ quan trong hàng đầu;
với đội ngũ giáo viên chủ nhiệm nhiệt tình, tâm huyết với nghề nên công tác giáo
viên chủ nhiệm của trường đã thu được thành tích nhất định, song hàng năm vẫn
cịn có giáo viên hạn chế về năng lực, phương pháp quản lý-giáo dục học sinh , cịn
có học sinh xếp loại hạnh kiểm yếu , trung bình và đó là vấn để địi hỏi Hiệu trưởng
phải tìm ra những giải pháp hữu hiệu nhất để đảm bảo duy trì và nâng cao hiệu quả
giáo dục tồn diện học sinh trong nhà trường.
3.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:
3.1- Mục đích nghiên cứu:
Đề ra một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh thông
qua công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT chuyên tỉnh Lào Cai.
3.2- Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý đội ngũ giáo viên chủ nhiệm ở trường THPT.
Khảo sát thực trạng chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT chuyên

Lào Cai
Đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh thông
qua công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT .
-3-


4. i tng v phm vi
Một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh thơng qua
cơng tác chủ nhiệm lớp ở tr−êng THPT chuyªn Lào Cai nói riêng và các trờng
THPT trên địa bàn tỉnh Lào Cai nói chung từ đó góp phần nâng cao chất lợng toàn
diện đội ngũ nhà giáo v cht lượng giáo dục toàn diện học sinh trong nhà trường.

-4-


PHẦN II: NỘI DUNG

I- Thực trạng công tác giáo viên chủ nhiệm lớp của đơn vị
1. Thực trạng về qui mô số lượng lớp học và đội ngũ GVCN
Bảng 1: Thực trạng về qui mô lớp, cơ cấu học sinh trường THPT chuyên Lào Cai các năm
Năm học

Tổng số

TS lớp

học sinh

Nữ

Dân tộc

Con TB-LSỹ

SL

%

SL

%

SL

%

2008-2009

716

21

462

64,5

51

7,1

4

0,5

2009-2010

714

21

458

64,1

51

7,1

3

0,4

2010-2011

737

22

481

65,3

55

7,5

3

0,4

Trường được thành lập từ năm 2003 với qui mô ban đầu 392 học sinh biên chế
11 lớp, các năm tiếp theo qui mô trường lớp tăng nhanh cả về số lượng học sinh, số
lớp chuyên và tổng số lớp. Từ năm học 2006-2007 đến nay qui mô học sinh tương
đối ổn định với trên 700 học sinh biên chế ở 21 lớp trong đó có 18 lớp chuyên và 3
lớp không chuyên; riêng năm học 2010-2011 tuyển sinh mới 01 lớp chuyên Trung
đưa tổng số học sinh toàn trường lên 737 và biên chế 22 lớp học.
Với đối tượng tuyển sinh trên địa bàn toàn tỉnh, trong đó số học sinh từ các
huyện học tại trường chuyên chiếm khoảng 30% , số học sinh dân tộc chiếm trung
bình trên 7% , tỷ lệ học sinh nữ chiếm tỉ lệ cao thường trên 64%; với đặc điểm qui
mô và đối tượng học sinh như trên đòi hỏi nhà trường phải có biện pháp quản lý
phù hợp nhằm đảm bảo chất lượng giáo dục toàn diện học sinh.
Bảng 2: Thực trạng về qui mô, độ tuổi đội ngũ GVCN trường THPT chuyên Lào Cai các năm
Năm học

Số lương GVCN
Nam

Nữ

Cơ cấu GVCN phân theo độ tuổi (%)

Dưới 30 tuổi

30-40 tuổi

Từ

41-50 Từ

tuổi

tuổi

2008-2009

4

17

30,1

42,3

28,6

0

2009-2010

4

17

47,6

28,5

23,8

0

2010-2011

2

20

63,6

22,8

13,6

0

51-55

Số lượng đội ngũ giáo viên được tăng cường: Từ 25 cán bộ, giáo viên năm học
đầu tiên, đến nay đã tăng lên 69. Trường có đội ngũ giáo viên khá trẻ với tuổi đời
-5-

bình qn dưới 40, trong đó hàng năm thường có từ 5-6 giáo viên đang trong thời
gian tập sự, đó là những giáo viên mới ra trường đầy nhiệt huyết và niềm say mê
nghề nghiệp, khao khát được phấn đấu khẳng định mình. Số giáo viên trên 40 tuổi
chiếm tỉ lệ thấp (13,6%)song đều là những giáo viên trụ cột về chun mơn, có
năng lực và nghiệp vụ sư phạm vững vàng, có kinh nghiệm trong cơng tác quản lý
học sinh, kinh nghiệm đó là lực lượng chủ yếu trong việc bồi dưỡng nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên nhà trường.
Hiệu trưởng đã chú trọng trong công tác chủ nhiệm lớp, với nhiệm vụ chính trị của
đơn vị, dựa vào thực trạng đội ngũ, đặc điểm đối tượng học sinh để phân công
GVCN song vẫn bộc lộ mặt hạn chế , bất cập đó là: Cịn có sự mất cân đối khá lớn
về cơ cấu GVCN theo giới và độ tuổi, số GVCN là nữ chiếm tỷ lệ cao (90%), số
GVCN trẻ có tuổi đời dưới 30 tuổi được phân công đảm nhận công tác chủ nhiệm
cũng chiếm tỉ lệ cao (63,6%), vì vậy nếu tiến tới sử dụng một cơ cấu GVCN hợp lý
hơn sẽ đem lại hiệu quả giáo dục học sinh cao hơn.
2.Thực trạng về chất lượng đạo đức học sinh và chất lượng đội ngũ GVCN
Bảng 3: Thực trạng về chất lượng giáo dục học sinh trường THPT chuyên lào Cai các năm
Năm học

Tổng

Xếp loại hạnh kiểm (%)

Xếp loại học lực(%)

số

Tốt

Khá

TB

Yếu

Giỏi

Khá

2008-2009

716

90,6

8,6

0,8

0

25,4

73,1 1,5

0

2009-2010

714

84,5

14,2

0,4

0,9

24,9

70,3 4,8

0

2010-2011 (HK I)

737

85,0

14,4

0

0,6

24,6

65,9 9,3

0,2

TB

Yếu

Với sự chỉ đạo sát sao, trực tiếp của Sở GD&ĐT đối với nhà trường ở mọi lĩnh
vực công tác, với sự chủ động, quyết tâm của lãnh đạo nhà trường, sự nhiệt tình,
tâm huyết của đội ngũ giáo viên nói chung và nhất là đội ngũ GVCN, những năm
qua nhà trường đã đạt được những thành tích nhất định trong việc duy trì và nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh : Tỷ lệ học sinh xếp loại hạnh kiểm khá,
tốt luôn ở mức cao trên 99%; tỉ lệ học sinh xếp loại học lực khá, giỏi đạt trên 95%
(riêng học kỳ I năm học 2010-2011 là 90,5%). Số học sinh tham gia và đạt giải

-6-


trong các kỳ thi học sinh giỏi các cấp tăng qua các năm, năm 2010-2011 có học
sinh đạt giải cấp tỉnh và 21 giải Quốc gia, 29 giải khu vực Duyên hải Bắc bộ.
Mặt tồn tại thể hiện ở kết quả tu dưỡng, rèn luyện của một số học sinh còn yếu,
còn học sinh vi phạm nội qui, qui định phải xử lý kỉ luật, còn một bộ phận nhỏ học
sinh năng lực học tập yếu phải chuyển lớp, chuyển trường, đó là thực trạng thường
ít có ở các trường THPT chun khác địi hỏi nhà trường phải tìm ra biện pháp để
khắc phục tồn tại tiến tới đạt mục tiêu 100% học sinh xếp loại hạnh kiểm và học
lực từ khá trở lên, phù hợp với yêu cầu của đề án phát triển hệ thống trường THPT
chuyên trong giai đoạn mới.
Bảng 4: Thực trạng về cơ cấu chất lượng đội ngũ GVCN lớp trường THPT chuyên Lào Cai
Năm học

Số

Trình độ chính trị(%)

Trình độ CM (%)

Trình độ QL (%)

lượng

Sơ cấp

CĐ

Trên

Chưa

Đã

ĐH

qua ĐT

ĐT

GVCN

Trung

Cao

cấp

cấp

ĐH

2008-2009

21

100

0

0

0

85,7 14,3 100

0

2009-2010

21

100

0

0

0

85,7 14,3 100

0

2010-2011

22

100

0

0

0

86,3 13,7 100

0

qua

Đội ngũ giáo viên chủ nhiệm có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt và có niềm đam
mê , nhiệt huyết với nghề, ham học hỏi và hết lòng với học trò, nhiều GVCN đã tạo

được sự tin tưởng và quí trọng của học sinh, gia đình và xã hội, kết quả hàng năm
đã xuất hiện nhiều tập thể học sinh xuất sắc với thành ticvhs cao trong các hoạt
động giáo dục.
Về trình độ đào tạo 100% GVCN có trình độ từ đạt chuẩn trở lên , trong đó bình
qn 14 % GVCN đạt trên chuẩn .
Về năng lực chuyên môn, quản lý và nghiệp vụ sư phạm: Số giáo viên giỏi vừa
giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ giàu kinh nghiệm trong giảng dạy và kinh nghiệm
trong công tác chủ nhiệm, quản lý học sinh đẫ tăng lên qua các năm Bên cạnh việc
đầu tư cho chuyên môn sâu nhiều giáo viên chủ nhiệm cịn tich cực tự học ngoại
ngữ, tin học để có thể thích ứng được trước những yêu cầu mới trong giáo dục học
sinh của thời kì hội nhập.
-7-


- Mặt tồn tai thể hiện rõ trong cơ cấu chất lượng đội ngũ đó là 100% GVCN mới ở
trình độ chính trị sơ cấp và chưa qua các lớp bồi dưỡng lý luận quản lý bởi mỗi
GVCN là người quản lý giáo dục toàn diện học sinh một lớp; số GVCN trẻ tuy
khơng thiếu nhiệt tình và trách nhiệm nhưng chưa đủ độ chín để tập hợp sức mạnh
tập thể học sinh một lớp. Một số giáo viên trẻ thiếu kinh nghiệm trong giảng dạy,
thiếu hụt kiến thức về văn hố, xã hội và lĩnh vực khác vì vậy khả năng thuyết phục
học sinh có hạn chế.
3. Thực trạng các biện pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở đơn vị
3.1. Những điểm nổi bật trong quản lý
Hiệu trưởng nhà trường coi trọng và duy trì cơng tác giáo dục nhận thức về vai trò,
chức năng, nhiệm vụ của GVCN cho đội ngũ giáo viên trong đơn vị; tiến hành
đánh giá, phân loại đội ngũ giáo viên hàng năm trên cơ sở đó lựa chọn phân cơng
GVCN phù hợp; lập kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ đối với GVCN
lớp; công tác chủ nhiệm lớp được đưa vào đánh giá thi đua-khen thưởng giáo viên
hàng năm. Duy trì và thiết lập mối quan hệ chặt chẽ giữa nhà trường - GVCN lớpCha mẹ học sinh trong việc phối kết hợp quản lý, giáo dục đạo đức học sinh.
3.2. Những tồn tại, hạn chế trong quản lý

Hiệu trưởng tuy đã chủ động trong việc tuyển chọn, sắp xếp phân công nhiệm vụ
cho giáo viên trước khi bắt đầu năm học song việc lựa chọn, bổ nhiệm GVCN các
lớp vẫn cịn biểu hiện rơi vào tình trạng lúng túng, một số lớp khơng ổn định về
GVCN, vì các lý do khác nhau nên vẫn có lớp phải thay đổi GVCN trong một năm
học hoặc cá biệt có khố học bổ nhiệm lại tới 3-4 GVCN ở một lớp học.
Hiệu quả của biện pháp giáo dục nhận thức về vài trò, nhiệm vụ, quyền của
GVCN chưa được cao như mong muốn, vẫn cịn có bộ phận GVCN chỉ chú trọng
về chuyên môn, coi việc chủ nhiệm lớp ai làm cũng được vì học sinh THPT đã lớn
hoặc ngược lại coi làm chủ nhiệm lớp là cơng việc khó nhọc, vất vả, mất nhiều thời
gian, ít quyền lợi…việc tồn tại nhận thức đó sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng
giáo dục học sinh.
-8-


Việc tuyên truyền, giáo dục cho học sinh nhận thức đầy đủ , biết tri ân về người
thầy chủ nhiệm tuy đã thực hiện song chưa thường xuyên, chưa đủ thấm đối với
học trò.
Việc thực hiện đãi ngộ đối với GVCN còn khiêm tốn, chủ yếu về mặt tinh thần
chưa đủ mạnh kích thích giáo viên phấn đấu trở thành GVCN giỏi.

II- Đề xuất một số giải pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp nhằm
nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức học sinh trong trường THPT.
1- Biện pháp 1: Tăng cường bồi dưỡng nâng cao nhận thức chính trị , đạo đức
và lý tưởng nghề nghiệp cho giáo viên
Với đặc điểm lao động sư phạm của giáo viên đó là: Vừa là nhà sư phạm, vừa
là nhà tổ chức, vừa tham gia các hoạt động chính trị xã hội; phương tiện lao động
của giáo viên là phẩm chất, nhân cách và trí tuệ của chính giáo viên, do đó người
giáo viên phải được bồi dưỡng nâng cao trình độ tồn diện, vì vậy đây được coi
là biện pháp mở đường cho các biện pháp khác.
Nội dung chính

Tập trung bồi dưỡng nâng cao nhận thức chính trị cho giáo viên nhằm nâng
cao nhận thức về thế giới quan, nhân sinh quan của người giáo viên, tạo sức
mạnh, niềm tin và có thái độ tích cực và khả năng thích ứng về mọi mặt của đời
sống xã hội trong thời kì đổi mới.
Giáo dục về nhận thức nghề nghiệp, vị trí và trách nhiệm của người thầy đặc
biệt là thầy chủ nhiệm trước học sinh, trước xã hội, khơi dậy sự tự tôn, tự trọng
nghề nghiệp trong mỗi cá nhân từ đó tạo động lực vươn lên trong học tập, trong
nghiên cứu khám phá thế giới xung quanh, nâng tầm hiểu biết giúp mỗi giáo viên
có đủ tự tin, đủ kiến thức cơ bản, đủ đam mê nghề để có thể chủ động tiếp cận
trước các vấn đề của giáo dục và thời đai, nhất là với đặc điểm của trường chuyên
có nhiều học sinh có năng lực học tập khá, giỏi, ham học hỏi và có nhu cầu hiểu
biết rộng bên cạnh đó là một bộ phận nhỏ học sinh chưa chăm ngoan dễ bị tác
động bởi các yếu tố ngoại cảnh của xã hội.
-9-


2. Biện pháp 2: Nâng cao nhận thức về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của
GVCN lớp ở trường THPT
Biện pháp này nhằm tác động làm thay đổi cách nhìn, cách đánh giá, nâng cao
nhận thức của các lực lượng tham gia giáo dục về vai trò, chức năng, nhiệm vụ
của GVCN trong trường phổ thơng.
Nội dung chính:
- Hiệu trưởng và tập thể ban lãnh đạo nhà trường phải thống nhất nhận thức về
vị trí, vai trị của cơng tác chủ nhiệm trong thực hiện các mục tiêu giáo dục của
nhà trường, từ đó mới có thể chỉ đạo , quản lý, sử dụng đội ngũ GVCN phù hợp,
hiệu quả bởi trong thực tế vẫn có những hiệu trưởng nhận thức về chức danh chủ
nhiệm lớp chưa tương xứng với tầm quan trong của nó, thường coi trọng giáo viên
giỏi về chun mơn, có thể một giáo viên dạy giỏi thường làm công tác chủ nhiệm
giỏi song cũng không phải khi nào cũng đúng như vậy.
- Hiệu trưởng bằng phương pháp tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục giúp giáo

viên chủ nhiệm nhận thức rõ về vai trò, chức năng và nhiệm vụ của mình trong
nhà trường, giúp họ hiểu được trên cơ sở hiểu và làm tốt các vai trò, chức năng đó
thì họ có thể là người hồn thành xuất sắc nhiệm vụ của người thầy.
- Nội dung này hiệu trưởng có thể thực hiện với nhiều hình thức linh hoạt,
phong phú thông qua các hội thảo, các Hội nghị, các buổi sinh hoạt về công tác
chủ nhiệm, xây dựng tủ sách quản lý, tạo điều kiện cho và hướng dẫn GVCN
được tiếp xúc, trình bày, trao đổi kinh nghiệm trước đồng nghiệp, trước phụ
huynh học sinh về các vấn đề liên quan đến công việc của họ, qua đó cần khảng
định: GVCN có chức năng là người quản lý giáo dục toàn diện học sinh một lớp,
tổ chức tập thể học sinh hoạt động tự quản nhằm phát huy tiềm năng tích cực của
mọi học sinh; là cầu nối giữa tập thể học sinh với các tổ chức xã hội trong và
ngoài nhà trường, là người đánh giá khách quan kết quả rèn luyện của mỗi học
sinh và phong trào chung của lớp. Để thực hiện chức năng trên, GVCN có nhiệm
vụ nắm vững mục tiêu ,chương trình dạy học của lớp, trường; tìm hiểu nắm vững
cơ cấu tổ chức của trường; người GVCN phải tự hoàn thiện phẩm chất, nhân cách
- 10 -


của người thầy giáo, không ngừng học tập nâng cao năng lực chun mơn trở
thành người thày vừa có tài vừa có tâm trong lịng mỗi học sinh.;
3. Biện pháp 3: Rà soát hàng năm về khả năng cá nhân và năng lực đội ngũ
giáo viên làm cơ sở cho bổ nhiệm và dự báo bổ nhiệm GVCN lớp.
Hiệu trưởng xây dựng và thống nhất được các tiêu chuẩn cần có ở một GVCN
lớp nói chung trong đó có GVCN các lớp chun và lớp khơng chun, thực hiện
rà sốt, đánh giá khả năng cá nhân và năng lực đội ngũ để chủ động trong bổ
nhiệm và dự báo nguồn giáo viên làm công tác chủ nhiệm hàng năm của đơn vị.
Nội dung chính:
Hiệu trưởng căn cứ vào các tiêu chuẩn, qui định để tuyển chọn những giáo
viên có phẩm chất, tư cách tốt, say mê, tâm huyết với nghề, với cơng tác chủ
nhiệm, có năng lực, trình độ và khả năng quản lý học sinh để bổ nhiệm giáo viên

chủ nhiệm vào các lớp một cách phù hợp với tình hình thực tiễn của nhà trường.
Việc bổ nhiệm giáo viên chủ nhiệm lớp phải được thực hiện sớm trước khi
chính thức khai giảng năm học và đảm bảo tính ổn định về GVCN ở mỗi lớp
trong suốt năm học và trong một khoá học; trong một lớp học càn hạn chế việc
thay đổi nhiều GVCN bởi do đặc thù của đối tượng học sinh, của tâm lý lứa tuổi
để có thể giáo dục học sinh có kết quả tốt thì người GVCN phải hiểu các em một
cách đúng đắn, đầy đủ và cụ thể về mọi mặt như: Hoàn cảnh sống, những đặc
điểm về thể chất, tâm, sinh lí, nắm được tính cách và hành vi đạo đức của từng
học sinh… điều này địi hỏi phải có một q trình tìm hiểu, theo dõi, giáo dục
trong suốt thời gian các em học trong trường.
Hiệu trưởng xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát, đánh giá hiệu quả công tác
chủ nhiệm hàng kỳ, hàng năm làm cơ sở cho việc có thể điều chỉnh bổ nhiệm
trong trường hợp thật cần thiết) để đảm bảo chất lượng và hiệu qảu giáo dục HS.
4. Biện pháp 4: Bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý học sinh lớp chủ nhiệm
và năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên.
Việc bồi dưỡng năng lực quản lý học sinh lớp chủ nhiệm cho đội ngũ GVCN là
trang bị về cơ sở lý luận, kiến thức, truyền thụ kinh nghiệm, hình thành kỹ năng
- 11 -


trong công tác quản lý cho mỗi giáo viên chủ nhiệm. Trong thực tế hiện nay ở
hầu hết các trường học, đội ngũ GVCN chưa được đào tạo bài bản; muốn thực
hiện chức năng quản lý giáo dục toàn diện; GVCN phải có những tri thức cơ bản
về tâm lý học, giáo dục học và các kỹ năng sư phạm như kỹ năng tiếp cận đối
tượng, kỹ năng đánh giá, kỹ năng lập kế hoạch và có nhạy cảm sư phạm để có dự
đốn đúng, chính xác sự phát triển nhân cách của học sinh,định hướng giúp học
sinh tự hoàn thiện về mọi mặt.
Nội dung chính:
- Bồi dưỡng nâng cao năng lực kế hoạch hố trong đó bao hàm những kỹ năng
xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp cho đội ngũ giáo viên làm công tác chủ nhiệm:

Chủ nhiệm lớp là người chịu trách nhiệm trước Hiệu trưởng về lớp và các thành
viên trong lớp chủ nhiệm vì vậy GVCN phải nắm vững mục tiêu của cấp học, của
nhà trường và của lớp,chương trình giảng dạy và kế hoạch năm học của nhà
trường; nắm được cơ cấu tổ chức của nhà trường và đặc biệt nghiên cứu nắm
vững đặc điểm của đối tượng học sinh lớp chủ nhiệm để lập kế hoạch chủ nhiệm
một cách khoa học, phù hợp và có tính khả thi cao trong thực hiện.
- Bồi dưỡng những kỹ năng, kiến thức về công tác chủ nhiệm lớp :
Để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, người GVCN phải thực hiện tốt các nội dung
sau:
+ Tìm hiểu, phân loại học sinh lớp chủ nhiệm trên cơ sở giáo viên nắm được hoàn
cảnh sống , đặc điểm về thể chất, tâm, sinh lý, tính cách, những hành vi đạo đức
của từng học sinh.
+Xây dựng được tập thể học sinh lớp chủ nhiệm, trước hết là kiện toàn bộ máy tự
quản của lớp và qui định rõ chức năng, nhiệm vụ và hướng dẫn ghi chép đối với
mỗi cán bộ tự quản đồng thời có kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ cán bộ tự quản.
+ Chỉ đạo, tổ chức thực hiện các nội dung giáo dục toàn diện: Giáo dục đạo đức,
pháp luật, tổ chức hoạt động học tập, lao động hướng nghiệp, văn hoá-văn nghệthể dục thể thao cho học sinh.
- 12 -


+ Liên kết với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để giáo dục học
sinh: Xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với giáo viên bộ môn, đồn thanh niên, với
gia đình, địa phương và các tổ chức xã hội khác …để có biện pháp giáo dục học
sinh lớp chủ nhiệm một cách phù hợp và hiệu quả.
+ Đánh giá kết quả giáo dục học sinh: Giáo viên cần tổ chức học sinh tham gia
vào quá trình học sinh tự đánh giá kết hợp với đánh giá sẽ giúp các em tự điều
chỉnh thái độ, hành vi của mình qua đó rèn luyện cho học sinh năng lực tự hoàn
thiện nhân cách.
Cách thực hiện : Bằng nhiều hình thức, bằng nhiều con đường để triển khai hoạt
động bồi dưỡng nâng cao năng lực chủ nhiệm cho đội ngũ, trong điều kiện cụ thể

hiện nay ở các nhà trường, mỗi giáo viên đều có thể chủ động vào tham gia bồi
dưỡng và tự bồi dưỡng nhằm hướng tới người giáo viên chủ nhiệm biết tự hoàn
thiện phẩm chất, nhân cách của người thầy giáo, cụ thể là:
Sở GD&ĐT có kế hoạch mở các Hội nghị, hội thảo về cơng tác chủ nhiệm
hàng năm, giới thiệu các điển hình về giáo viên chủ nhiệm giỏi, tổ chức thi giáo
viên chủ nhiệm giỏi cấp tỉnh… giúp mỗi giáo viên có thể trau dồi, học hỏi kinh
nghiệm từ đồng nghiệp.
Hiệu trưởng xây dựng kế hoạch công tác chủ nhiệm và duy trì chế độ sinh hoạt
GVCN hàng tháng theo qui định (1lần/tháng) với các nội dung, chủ đề phù hợp.;
tổ chức Hội thảo về công tác chủ nhiệm hàng năm tại đơn vị.
Tổ chức kháo sát hoặc thi giáo viên chủ nhiệm giỏi cấp trường theo định kỳ; tổ
chức cho giáo viên chủ nhiệm đi tham quan, học hỏi kinh nghiệm quản lý học
sinh ở các trường THPT khác.
- Bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm được coi là
nhiệm vụ đặc biệt quan trọng đối với mỗi giáo viên chủ nhiệm bởi đứng trước
những đòi hỏi ngày càng cao về chất lượng giáo dục trong điều kiện nền kinh tế
tri thức thì trong mỗi học trị đều kỳ vọng ở người thầy chủ nhiệm của lớp mình là
người vừa có tâm vừa có tài. Hiệu trưởng phải xây dựng kế hoạch bồi dưỡng giáo
viên hàng năm, một giai đoan. Mỗi giáo viên cần có kế hoạch tự bồi dưỡng
- 13 -


chuyên môn sâu và ở tất cả các lĩnh vực tri thức, phương pháp giáo dục. Khi mỗi
giáo viên vừa được trang bị kỹ năng sống- vừa là giáo viên chủ nhiệm giỏi - vừa
là giáo viên dạy giỏi thì hiệu quả giáo dục toàn diện HS sẽ đạt cao nhất.
5. Biện pháp 5: Xây dựng và thực hiện chế độ đãi ngộ đối với đội ngũ GVCN
Việc xây dựng và thực hiện được một số chế độ đãi ngộ đối với giáo viên làm
công tác chủ nhiệm lớp nhằm tạo thêm động lực làm việc, khích lệ thêm niềm say
mê , tận tuỵ với nghề của giáo viên.
Nội dung chính:

- Thực hiện và đảm bảo về định mức làm việc theo qui định đồng thời xây dựng
chế độ đãi ngộ đội ngũ GVCN bằng chính sách tiền lương, thăng tiến, đào tạo và
phúc lợi để khích lệ giáo viên tận tâm với công việc.
- Tổ chức và nâng cao hiệu quả của hoạt động tham quan, giao lưu học hỏi kinh
nghiệm quản lý học sinh với các trường học trong và ngoài nước nhằm giúp các
GVCN vừa trao đổi, học hỏi kinh nghiệm giảng dạy, kinh nghiệm quản lý học sinh
, vừa tăng mối quan hệ hiểu biết lẫn nhau về nhiều mặt giũa các trường và giữa các
giáo viên chủ nhiệm, qua con đường này góp phần thay đổi nhận thức, trau dồi
thêm vốn hiểu biết và kinh nghiệm quản lý học sinh lớp chủ nhiệm cho giáo viên
đồng thời cũng thể hiện sự đãi ngộ đối với GVCN.
- Đưa hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp là tiêu chí quan trọng trong bình xét các
danh hiệu thi đua giáo viên hàng năm; có chế độ đãi ngộ riêng đối với GVCN lớp
có chất lượng giáo dục tồn diện học sinh cao.
Cả 5 biện pháp quản lý được đề xuất trên tuy có tính độc lập tương đối ở mỗi
biện pháp nhưng giữa chúng lại có mối quan hệ ràng buộc và chi phối lẫn nhau;
biện pháp này có thể là cơ sở hoặc là kết quả kiểm chứng cho thực hiện các biện
pháp tiếp theo và dù có nói đến biện pháp nào thì cũng được xây dựng trên cơ sở
cùng đối tượng giáo dục và hướng tới cùng mục đích chung là nâng cao hơn nữa
chất lượng giáo dục toàn diện học sinh trong các trường THPT .

- 14 -


PHẦN III: KẾT LUẬN
Đây là một đề tài có phạm vi nghiên cứu rộng, liên quan đến tất cả các cấp học và
liên quan đến nhiều lực lượng tham gia giáo dục, trong bài này đề tài chỉ xin phép
đề cập trong giới hạn ở cấp THPT trên cơ sở thực tiễn trường THPT chuyên Lào
Cai.
Mặc dù đề tài đã đề xuất được 5 biện pháp quản lí cơng tác chủ nhiệm như đã
nêu trên, nhưng vẫn còn những biện pháp khác chưa có điều kiện đề cập tới, đó

chính là phương hướng tiếp tục nghiên cứu của đề tài trong những năm tiếp theo.
Qua 3 năm áp dụng các biện pháp trên ( từ năm học 2007-2008), chất lượng
toàn diện của đội ngũ giáo viên nói chung và nhất là chất lượng đội ngũ GVCN
của trường đã nâng lên rất rõ , nhiều giáo viên chủ nhiệm đã rất thành công trong
công tác chủ nhiệm lớp, số lượng tập thể học sinh xuất sắc tăng qua các năm, chất
lượng giáo dục toàn diện học sinh của nhà trường đạt ở mức cao so với các trường
THPT trong khu vực và cả nước.
Phạm vi áp dụng: Đề tài có thể áp dụng vào công tác quản lý của Hiệu trưởng
các trường THPT trong tỉnh, các biện pháp cần được vận dụng một cách linh hoạt,
tuỳ theo điều kiện cụ thể và ở những thời điểm khác nhau thì vị trí, tầm quan
trong của mỗi biện pháp có thể khác nhau trên cơ sở thống nhất về nhận thức và
quản điểm quản lý giáo dục.
Năm học 2010-2011 là năm học thứ 8 của nhà trường, sau một số năm được làm
công tác quản lý tại trường, tôi tự nhận thấy đối với một trường chuyên của một
tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn, khi đứng trước những yêu cầu ngày càng cao
của sự nghiệp phát triển giáo dục trong thời kì CNH-HĐH đát nước và hội nhập
Quốc tế thì nhiệm vụ đặt ra cho các nhà quản lý và giáo viên nhà trường ngày
càng nặng nề hơn, đòi hỏi người quản lý phải luôn cải tiến phương pháp chỉ đạo
mọi hoạt động của nhà trường, tìm ra được những biện pháp quản lý thích hợp
nhằm nâng cao hiệu quả quản lý trong đó quan trọng nhất là quản lý, bồi dưỡng,
nâng cao chất lượng toàn diên đội ngũ nhà giáo trong đó có đội ngũ giáo viên chủ
nhiệm lớp, coi đó là điểm mấu chốt để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học
- 15 -


sinh, đào tạo ra những thế hệ trị giỏi, có ước mơ, hoài bão và kỹ năng sống, tạo
dựng uy tín của nhà trường trong xã hội, góp phần vào sự phát triển sự nghiệp
giáo dục và đào tạo của địa phương và đất nước.

Phần IV : DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Điều lệ trường THCS,THPT và trường phổ thơng có nhiều cấp học. Qui chế
trường THPT chun
2. Cẩm nang nâng cao năng lực quản lý nhà trường.NXB Chính trị QG.Hà Nội
2007.
3. Cẩm nang nâng cao năng lực và phẩm chất đội ngũ giáo viên. NXB Chính trị
QG. Hà Nội 2007
4. Công tác giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường phổ thông. Nhà xuất bản Giáo dục
5. Một số văn bản chỉ đạo của Sở GD&ĐT Lào Cai.
6. Báo cáo đánh giá tổng kết công tác chủ nhiệm lớp hàng năm của nhà trường.
-------------------------

Lào Cai, tháng 3 năm 2011
- 16 -