Giáo án môn học Vật lí 6 - Tiết 16 – Bài 15 : Đòn bẩy

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tieát 16 – Baøi 15 :. ĐÒN BẨY. I. Muïc tieâu : 1. Nêu được hai thí dụ về sử dụng đòn bẩy trong cuộc sống. Xác định được điểm tựa (O), các lực tác dụng lên đòn bẩy đó (điểm O1, O2 và lực F1, F2) 2. Biết sử dụng đòn bẩy trong những công việc thích hợp (biết thay đổi vị trí của các điểm O, O1, O2 cho phù hợp với yêu cầu sử dụng). II. Chuaån bò cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh : 1. Chuaån bò cuûa giaùo vieân: - Chuaån bò cho moãi nhoùm : + 2 Lực kế có GHĐ là 3N, ĐCNN là 0,05N (1 lực kế ống và 1 lực kế bảng). + 1 Khối trụ kim loại có móc, nặng 2N. + 1 Giá đỡ có thanh ngang. - Chuẩn bị cho cả lớp : + Tranh vẽ H15.1 đến H15.5 SGK, H13.1 + Bảng kết quả thí nghiệm của từng nhóm. + Bảng tổng hợp kết quả thí nghiệm của các nhóm. + Caùc baûng ghi noäi dung baøi hoïc, thoâng tin C3. 2 . Chuaån bò cuûa hoïc sinh : - Tìm hiểu trước bài 15. - Ôn luyện các kiến thức liên quan. 3 . Cách tổ chức : - Lớp học : HĐ1; HĐ2, HĐ4. - Nhoùm : HÑ3. III. Tổ chức hoạt đôïng dạy học : TG Hoạt động của giáo viên 2’  Hoạt động 1 : Tổ chức tình huoáng hoïc taäp. - Treo tranh H13.2, H15.1 - Quan saùt hình veõ caùc em haõy cho biết dùng dây để kéo và dùng cần vọt để nâng ống cống beâ toâng leân, caùch laøm naøo deã hôn ? - Cần vọt là một đòn bẩy. Dùng đòn bẩy có thể nâng ống bê toâng deã daøng hôn khoâng? Tieát hoâm nay chuùng ta seõ cuøng tìm hiểu điều đó? (ghi đề bài). 8’  Hoạt động 2 :Tìm hiểu cấu tạo của đòn bẩy. (ghi mục I). - Chuùng ta haõy cuøng tìm hieåu xem đòn bẩy có cấu tạo như theá naøo? - Khi hoạt động đòn bẩy quay. Hoạt động của học sinh. Noäi dung Bài 15: ĐÒN BẨY Hình 13.2, hình 15.1. - Quan sát và lựa chọn. (Duøng caàn voït). - Ghi vở.. - Ghi baøi.. - Trả lời.. Lop6.net. I.Tìm hieåu caáu taïo cuûa đòn bẩy: - ...... : Lực tác dụng cuûa vaät. - ...... : Lực tác dụng của người..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> quanh ñieåm naøo? - Điểm O được gọi là điểm tựa. - Có những lực nào tác dụng lên đòn bẩy? - Chúng ta gọi F1 là lực tác dụng của vật và lực F2 là lực tác dụng của người. (ghi tranh) - Lực F1 và lực F2 tác dụng vào các điểm nào của đòn bẩy? - Hãy điền các chữ O, O1, O2, F, F1, F2 vào các vị trí thích hợp treân baûng? (treo baûng toùm taét) (Treo H15.2, H15.3) - Trên hai hình vẽ người ta đang dùng xà beng để bẩy một thuøng haøng vaø ñang duøng buùa để nhổ đinh. Xà beng và búa nhổ đinh đều là đòn bẩy. Hãy điền các chữ O, O1, O2 vào vị trí thích hợp trên hình vẽ? - Mời 1 HS dùng tay để nhổ một cái đinh trên ván. Sau đó cho HS dùng búa để nhổ đinh. - Duøng buùa nhoå ñinh leân coù deã daøng hôn khoâng? - Vaäy chuùng ta cuøng tìm hieåu xem đòn bẩy giúp con người laøm vieäc deã daøng nhö theá naøo? 25’ (Ghi muïc II).  Hoạt động 3 :Tìm hiểu xem đòn bẩy giúp con người làm vieäc deã daøng nhö theá naøo? 1.Đặt vấn đề : - Trong hình caàn voït OO1 vaø OO2 là các khoảng cách từ đâu đến đâu? - Chúng ta thấy dùng đòn bẩy naâng oáng coáng leân deã daøng, vậy thì lực F2 phải nhỏ hơn lực F1. Muoán F2<F1 thì OO1 vaø OO2 phải thoả mãn điều kiện gì? (Treo baûng). - Để biết nhận định các em có đúng không, chúng ta cùng làm thí nghiệm để kiểm chứng. (ghi baûng).. Mỗi đòn bẩy đều có: - Quan sát, suy nghĩ, trả - Điểm tựa là ... lời (trọng lượng ống, - Điểm tác dụng của lực F1 laø ... lực kéo của người) - Điểm tác dụng của lực F2 laø ... - Quan saùt, suy nghó, traû lời. Hình 15.2, 15.3. - Vò trí soá 1 laø . . .. - Quan saùt.. - Suy nghĩ trả lời.. - Suy nghĩ trả lời.. Lop6.net. II. Đòn bẩy gíup con người làm việc dễ dàng nhö theá naøo? 1. Đặc vấn đề: OO1 : khoảng cách từ điểm tựa đến điểm tác dụng của lực F1. OO2 : khoảng cách từ điểm tựa đến điểm tác dụng của lực F2. - Muoán F2<F1 thì OO1 và OO2 phải thoả mãn ñieàu kieän gì?.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 2. Thí nghieäm : A. Hướng dẫn thí nghiệm : - Khi so sánh các khoảng cách OO1 vaø OO2 coù theå xaûy ra những trường hợp nào? - Vậy để kiểm chứng điều kiện cuûa OO1 vaø OO2 chuùng ta cuøng laøm thí nghieäm maáy laàn? - Chuùng ta seõ laøm thí nghieäm 3 laàn nhö hình veõ. (treo H15.1) - Trong lần đầu chúng ta điều chænh OO1 vaø OO2 nhö theá naøo? (Ghi tranh). - Trong laàn 2 chuùng ta ñieàu chænh OO1 vaø OO2 nhö theá naøo? (Ghi tranh). - Trong laàn 3 chuùng ta ñieàu chænh OO1 vaø OO2 nhö theá naøo? (Ghi tranh). - Trong caû 3 laàn chuùng ta ño những lực nào? - Löu yù F1 chæ ño moät laàn. (treo tranh đo trọng lượng). Các lực kế đã điều chỉnh vạch 0 để đo thuận và đo ngược. Dùng lực kế ống để đo trọng lượng của vật, lực kế bảng để đo lực kéo. - Chuùng ta seõ tieán haønh thí nghiệm theo các bước sau: (treo baûng). - Giới thiệu các bước tiến hành. - Khi thí nghieäm nhoùm naøo laøm đúng theo thứ tự các bước, thao tác đúng và ghi kết quả chính xác sẽ được chấm điểm tốt cho hoạt động của nhóm. - Keát quaû thí nghieäm caùc em phaûi thoáng nhaát theo nhoùm ghi vào vỡ đồng thời thư ký ghi vào baûng chung cuûa nhoùm. B. Tieán haønh ño : - Cho HS laøm thí nghieäm, GV theo dõi và giúp đỡ các em trong quaù trình thí nghieäm. - Nhắc nhở HS khi đo lực kéo các em cầm ở móc, kéo lực kế. - Suy nghĩ trả lời.. - Suy nghĩ trả lời.. 2. Thí nghieäm: A. Chuaån bò : - Hình 15.4. - Tranh đo trọng lượng. - Bảng các bước tiến haønh.. - Quan saùt. - Suy nghĩ trả lời.. - Suy nghĩ trả lời.. - Suy nghĩ trả lời.. - Suy nghĩ trả lời. - Nghe giaûng.. - Đọc các bước tiến haønh.. - Tieán haønh thí nghieäm B. Tieán haønh ño : theo thứ tự dưới sự Bảng tổng hợp kết quả hướng dẫn và theo dõi thí nghiệm. cuûa GV.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 8’. từ từ và thẳng đứng, tránh để lực kế bị kẹt làm số đo không chính xác. Đọc chỉ số của lực keá khi thanh naèm ngang, ñieàu chỉnh OO1 và OO2 cho đúng các trường hợp như hình vẽ. - Treo bảng tổng hợp kết quả thí nghieäm. 3. Ruùt ra keát luaän : - GV phaùt vaán keát quaû cuûa caùc nhoùm. - Từ bảng kết quả hãy trả lời câu hỏi ở phần đặt vấn đề? - Giới thiệu thông tin C3. C3: Chonï từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống cuûa caâu sau: Muốn lực nâng vật (1) . . . . . . . Trọng lượng của vật thì phải làm cho khoảng cách từ điểm tựa đến điểm tác dụng của lực nâng . . . . . . . . . . khoảng cách từ điểm tựa đến điểm tác dụng của trọng lượng vật. - Từ bảng kết quả thí nghiệm cuûa caùc em chuùng ta coù theå traû lời thông tin C3 bằng cách khác khoâng?  Hoạt động 4 &5 : Ghi nhớ và vaän duïng. + Treo hình người chèo thuyền: - Đòn bẩy trong hình là cái gì? - Haûy chæ vò trí cuûa caùc ñieåm O, O1, O2 ? - Lực nào tác dụng lên đòn baåy taïi O1? + Treo hình xe cuùt kít: - Haûy chæ vò trí cuûa caùc ñieåm O, O1, O2 ? - Vò trí cuûa ñieåm O treân hình khác với vị trí của điểm O trên hình caàn voït nhö theá naøo? - Khi xe chạy thì điểm đó có đứng yên không? + Treo hình caùi keùo: - Haûy chæ vò trí cuûa caùc ñieåm. - Đại diện nhóm đọc 3. Rút ra kết luận : Khi OO2>OO1 thì F2<F1 keát quaû. - Neâu nhaän xeùt. - Đọc và xử lý thông tin C3. - Lớn hơn. - Baèng - Nhoû hôn - Baèng. - Suy nghĩ và trả lời.. 4. Vaän duïng : - Quan saùt, suy nghó vaø Hình 15.5 trả lời. - Quan saùt, suy nghó vaø trả lời. - Quan saùt, suy nghó vaø trả lời. - Quan saùt, suy nghó vaø trả lời. - Suy nghĩ và trả lời.. - Quan saùt, suy nghó vaø trả lời.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> O, O1, O2 ? - Quan saùt, suy nghó vaø trả lời. - Số điểm O2, số đòn bẩy? + Treo hình baäp beânh: - Quan saùt, suy nghó vaø - Hảy chỉ vị trí của các điểm trả lời. - Quan saùt, suy nghó vaø O, O1, O2 ? - Tren bập bênh 2 lực tác dụng trả lời. - Suy nghĩ và trả lời. là của người hay của vật? - Hảy tìm trong thực tế một đòn bẩy có 2 lực tác dụng là của vật? (gợi ý: loại đòn bẩy maø caùc chò, caùc baø meï khi laáy nước ở giếng xa nhà thường duøng). - Đọc và trả lời. - Laøm BT: Trên mồi đòn bẩy đều có Một điểm tựa và có 2 lực tác dụng laø: a) 1 Lực của vật, 1 lực của người. b) 2 Lực của người. c) 2 Lực của vật. - Đọc và trả lời. d) 2 Lực tuỳ ý. - Đọc và xử lý thông tin C6: làm thế nào để lực F2 nhỏ hơn nữa. IV. Cuûng coá vaø daën doø: 5. Dặn dò ( 2’) : Xử lý thông tin C4 (tìm ví dụ về đòn bẩy khác với các ví dụ ở SGK) và làm BT 15.1 đến 15.5  Baûng bieåu : Trọng lượng Cường độ So sánh F2 với Nhoùm cuûa vaät của lực kéo F1 P=F1 vaät F2 Nhoùm 1 F1= . . . . F2= . . . . F2= . . . . F1 Nhoùm 2 F1= . . . . F2= . . . . F2= . . . . F1 Nhoùm 3 F1= . . . . F2= . . . . F2= . . . . F1 OO2 >OO1 Nhoùm 4 F1= . . . . F2= . . . . F2= . . . . F1 Nhoùm 5 F1= . . . . F2= . . . . F2= . . . . F1 Nhoùm 6 F1= . . . . F2= . . . . F2= . . . . F1 Ghi chú: Giáo án bài này được soạn nhờ góp ý của tổ Toán – Lý và đã tham gia dự thi GV sử dụng đồ dùng dạy học năm học 2003 – 2004 tại trường THCS Nguyễn Chí Diễu kết quả đạt giải 3 thành phố. V. Boå sung: So saùnh OO2 với OO1. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>