Các giải pháp quản lý thuế đối với khu vực kinh tế ngoài quốc doanh trên địa bàn huyện núi thành

1

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
Đ I H C ĐÀ N NG

NGUY N XUÂN H I

CÁC GI I PHÁP QU N LÝ THU
Đ I V I KHU V C KINH T NGOÀI QU C DOANH
TRÊN Đ A BÀN HUY N NÚI THÀNH

Chuyên ngành: Kinh t phát tri n
Mã s : 60.31.05

TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ
KINH T PHÁT TRI N

Đà N ng - Năm 2011


2

Cơng trình này đư c hồn thành t i
Đ I H C ĐÀ N NG

Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. Tr n Minh C

Ph n bi n 1: PGS.TS. Nguy n Ng c Vũ

Ph n bi n 2: TS. Đồn H ng Lê

Lu n văn đư c b o v trư c H i ñ ng ch m Lu n văn t t nghi p
th c sĩ ngành Kinh t phát tri n h p t i Đ i h c Đà N ng vào
ngày 17 tháng 12 năm 2011

* Có th tìm hi u lu n văn t i:
- Trung tâm Thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng
- Thư vi n trư ng Đ i h c Kinh t , Đ i h c Đà N ng


3

M
1. S

Đ U

C N THI T C A Đ TÀI
Lu t qu n lý thu ra đ i có hi u l c t 1/7/2007, ñã làm

thay ñ i căn b n cơ ch qu n lý thu trư c ñây, trao quy n ch ñ ng
hơn cho ngư i n p thu v vi c th c hi n nghĩa v , ngư i n p thu
t khai, t n p, t ch u trách nhi m trư c pháp lu t. Cơ ch này
nh m t o ñi u ki n thu n l i cho ngư i n p thu , tuy nhiên công tác
qu n lý thu ngày càng khó khăn, ph c t p hi n tư ng khai man, tr n
thu x y ra nhi u hơn. Cùng v i s phát tri n c a Khu kinh t m
Chu Lai, khu v c kinh t Ngồi qu c doanh trên đ a bàn huy n Núi
Thành trong nh ng năm g n ñây phát tri n nhanh v s lư ng, t l
đóng góp cho ngân sách Nhà nư c ngày càng l n, vì v y trong quá
trình kê khai, n p thu không tránh kh i vi c kê khai thi u thu , gian
l n thu . Vì v y, ñ tăng thu cho ngân sách Nhà nư c c n có các gi i

pháp mang tính th c ti n nh m kích thích vi c th c hi n nghĩa v
thu và ki m sốt q trình kê khai c a ngư i n p thu .
Xu t phát t nh ng v n ñ nêu trên, ñ tài “Các gi i pháp
qu n lý thu ñ i v i khu v c kinh t Ngoài qu c doanh trên ñ a
bàn huy n Núi Thành” ñư c l a ch n ñ nghiên c u.
2. M C ĐÍCH NGHIÊN C U
M c đích ch y u c a lu n văn là nghiên c u làm rõ cơ s
lý lu n và th c tr ng qu n lý thu thu ñ i v i doanh nghi p Ngoài
qu c doanh và h kinh doanh cá th , ch ra k t qu , h n ch và
ngun nhân, đ xu t gi i pháp hồn thi n qu n lý thu thu ñ i v i
khu v c này trên ñ a bàn huy n Núi Thành trong th i gian ñ n.


4

3. Đ I TƯ NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U
- Đ i tư ng nghiên c u: Qu n lý thu thu ñ i v i khu v c
kinh t Ngoài qu c doanh (bao g m doanh nghi p và h kinh doanh
cá th ) trên ñ a bàn huy n Núi Thành, t nh Qu ng Nam.
- Ph m vi nghiên c u:
+ Đ a bàn nghiên c u: Huy n Núi Thành, t nh Qu ng Nam.
+ Lu n văn ch t p trung vào nghiên c u qu n lý nhà nư c
ñ i v i ho t ñ ng thu thu n i ñ a dư i s qu n lý c a C c thu t nh
Qu ng Nam và Chi c c thu huy n Núi Thành không bao g m s
qu n lý các kho n thu quan dư i s qu n lý c a cơ quan h i quan.
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
Phương pháp nghiên c u c a ñ tài là ti p c n phân tích
đ c đi m v kê khai, n p thu c a khu v c kinh t Ngoài qu c
doanh, ñ ng th i ñánh giá th c tr ng qu n lý thu thu đ có đư c cơ
s thơng tin cho hồn thi n cơng tác qu n lý thu thu c a Nhà nư c

ñ i v i khu v c này trên ñ a bàn huy n Núi Thành. C th , ñ tài s
d ng các phương pháp nghiên c u sau:
- S d ng phương pháp ñi u tra ch n m u nh m kh o sát
s hài lịng v m c đ ph c v c a cơ quan thu cũng như nhu c u
c a ngư i n p thu yêu c u ñ i v i cơ quan thu c n ph i ñáp ng.
- S d ng phương pháp ti p c n phân tích h th ng đ xác
ñ nh các y u t tác ñ ng ñ n s thu ngân sách c a khu v c kinh t
Ngoài qu c doanh.
- S

d ng phương pháp th ng kê ñ ñánh giá s

tăng

trư ng v thu c a khu v c kinh t Ngoài qu c doanh.
5. Ý NGHĨA C A Đ TÀI
Trên cơ s nghiên c u khoa h c và h th ng hoá nh ng
v n ñ lý lu n và th c ti n, lu n văn có nh ng đóng góp sau:


5

- Trên cơ s ch trương, ñư ng l i, quan ñi m c a Đ ng và
Nhà nư c v thu đ tài nêu b t vai trị quan tr ng c a thu và qu n
lý thu ñ i v i phát tri n kinh t xã h i.
- Đ tài làm rõ nh ng v n ñ cơ b n vai trò Nhà nư c v
qu n lý thu , n i dung và nh ng nhân t
trò Nhà nư c v qu n lý thu

nh hư ng ñ n nâng cao vai

mà c th là qu n lý thu ñ i v i khu

v c kinh t Ngoài qu c doanh.
- T nh ng nghiên c u, t ng k t kinh nghi m ñ tài ñã ñ
xu t m t s phương hư ng và gi i pháp nh m nâng cao vai trò Nhà
nư c v qu n lý thu ñ i v i khu v c kinh t Ngoài qu c doanh
6. K T C U C A LU N VĂN:
Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, ki n ngh , ph l c và danh
m c tài li u tham kh o, lu n văn ñư c vi t thành 3 chương.
Chương 1: T ng quan v qu n lý thu khu v c kinh t
Ngoài qu c doanh.
Chương 2: Th c tr ng công tác qu n lý thu khu v c kinh
t Ngoài qu c doanh trên ñ a bàn huy n Núi Thành
Chương 3: Gi i pháp qu n lý thu khu v c kinh t Ngồi
qu c doanh trên đ a bàn huy n Núi Thành trong th i gian ñ n.


6

CHƯƠNG 1
T NG QUAN V QU N LÝ THU KHU V C KINH T
NGOÀI QU C DOANH
1.1. NH NG V N Đ CƠ B N V THU VÀ KHU V C KINH
T NGOÀI QU C DOANH
1.1.1. Khái quát chung v thu
1.1.1.1. Khái ni m
Thu là m t kho n đóng góp b t bu c c a các t ch c, cá
nhân cho Nhà nư c theo m c ñ và th i h n ñư c pháp lu t quy
đ nh, khơng mang tính ch t hồn tr tr c ti p, nh m s d ng cho

m c đích chung tồn xã h i. [15]
1.1.1.2. Đ c đi m c a thu
- Thu luôn luôn g n li n v i quy n l c Nhà nư c.
- Thu là m t ph n thu nh p c a các t ng l p dân cư b t
bu c ph i n p cho Nhà nư c
- Thu là hình th c chuy n giao thu nh p khơng mang tính
ch t hồn tr tr c ti p.
1.1.1.3. Vai trị cơ b n c a thu
* Huy đ ng t p trung ngu n tài chính.
* Đi u ti t vĩ mô n n kinh t . Đi u ch nh chu kỳ n n kinh
t , góp ph n hình thành cơ c u ngành h p lý theo yêu c u c a t ng
giai ño n phát tri n n n kinh t , ñi u ch nh tích lu tư b n, thu có
th ñư c s d ng ñ ñi u ti t vi c làm và th t nghi p, thu ñư c s
d ng như m t cơng c có hi u qu đ góp ph n th c hi n chính sách
đ i ngo i và b o h n n s n xu t trong nư c và thúc ñ y s hoà nh p
kinh t trong khu v c và qu c t .


7

* Cơng c đi u hồ thu nh p, th c hi n công b ng xã h i.
* Công c ki m tra, ki m sốt ho t đ ng s n xu t kinh
doanh.
1.1.1.4. Các y u t c u thành m t s c thu
* Đ i tư ng n p thu . Đ i tư ng n p thu theo quy ñ nh
c a pháp lu t v thu là th nhân ho c pháp nhân có trách nhi m tr c
ti p n p thu cho Nhà nư c.
* Đ i tư ng ch u thu . Theo các lu t thu hi n hành c a
Vi t Nam, ñ i tư ng ch u thu là ñ i tư ng ñư c ñưa ra ñ ñánh
thu . Đ i tư ng ch u thu thư ng ñư c xác ñ nh là thu nh p, hàng

hố hay tài s n.
* Căn c tính thu . Căn c tính thu đ i v i m t s c thu là cơ
s tính thu và thu su t.
1.1.2. Đ c ñi m c a khu v c kinh t Ngoài qu c doanh
1.2. N I DUNG QU N LÝ THU KHU V C KINH T NGOÀI
QU C DOANH
1.2.1. Qu n lý ñăng ký thu , kê khai và n p thu :Quy trình này
là khâu đ u tiên trong công tác qu n lý thu thu ngồi qu c
doanh, qu n lý q trình đăng ký, kê khai và n p thu .
1.2.2. Qu n lý thông tin ngư i n p thu
M c tiêu c a qu n lý thông tin ngư i n p thu là đ ph c
v cơng tác qu n lý thu c a cơ quan thu và cung c p thông tin cho
các cơ quan qu n lý nhà nư c ph c v yêu c u qu n lý nhà nư c,
ñ ng th i là cơ s ñ th c hi n qu n lý thu , ñánh giá m c ñ
ch p hành pháp lu t c a ngư i n p thu , ngăn ng a, phát hi n vi
ph m pháp lu t v thu
1.2.3. Tuyên truy n, h tr ngư i n p thu


8

- Tuyên truy n: M c tiêu c a công tác tuyên truy n là
tác ñ ng vào nh ng hành vi tâm lý xã h i c a ngư i n p thu ,
tăng cư ng tính t

nguy n tuân th c a ngư i n p thu . Đ ng

th i gi m chi phí qu n lý hành chính thu như các chi phí thanh
tra, cư ng ch thu .
- H tr : D ch v h tr tư v n là các d ch v thông tin

mà cơ quan thu cung c p cho ngư i n p thu đ h có th hồn
thành nghĩa v thu .
1.2.4. Thanh tra, ki m tra thu : Là vi c cơ quan thu th c hi n
ch c năng ki m tra, giám sát vi c th c hi n các quy đ nh v
chính sách thu c a ngư i n p thu ñ phát hi n, ch n ch nh và
x lý các vi ph m.
1.2.5. Thu n , cư ng ch thu và x ph t v thu : M c tiêu c a
công tác cư ng ch thu n thu là k p th i phát hi n và x lý các ñ i
tư ng n p thu c ý chây ỳ, n thu , chi m ño t ti n thu và các
kho n ti n ph t liên quan ñ n thu , ñ ñ m b o thu ñúng, thu ñ , thu
k p th i các kho n thu vào NSNN, phù h p v i pháp lu t thu .
1.2.6. X lý khi u n i và t cáo các v n ñ v thu . X lý khi u
n i, t cáo là vi c cơ quan thu ph i th c hi n gi i quy t gi i
quy t các yêu c u c a ngư i n p thu do chưa th a mãng v i
cách x lý c a cơ quan thu .
1.3. CÁC Y U T

NH HƯ NG Đ N QU N LÝ THU NQD

Th nh t, n i dung c a các s c thu : n i dung c a các s c
thu q ph c t p
Th hai, trình đ hi u bi t v thu và ý th c ch p hành lu t
thu c a các doanh nghi p NQD
Th ba, các qui ñ nh c a Nhà nư c v qu n lý kinh t xã h i
t o cơ s cho qu n lý thu thu ñ i v i các doanh nghi p NQD..


9

CHƯƠNG 2

TH C TR NG CÔNG TÁC QU N LÝ THU KHU V C
KINH T NGOÀI QU C DOANH TRÊN Đ A BÀN
HUY N NÚI THÀNH
2.1. Đ C ĐI M T

NHIÊN, KINH T

XÃ H I VÀ TH C

TR NG KHU V C KINH T NGOÀI QU C DOANH
2.1.1. Đ c ñi m t nhiên, kinh t - xã h i
2.1.1.1. V trí đ a lý
2.1.1.2. Di n tích
2.1.1.3. Dân s
2.1.1.4. Tình hình phát tri n kinh t
2.1.2. Th c tr ng kinh t Ngoài qu c doanh
2.1.2.1. S lư ng
2.1.2.2. V cơ c u ngành ngh
2.1.2.3. Quy mô v v n
2.1.2.4. Giá tr s n xu t
2.1.2.5. T l đóng góp ngân sách trên giá tr s n xu t c a Khu
v c kinh t Ngoài qu c doanh
2.2. T

CH C B

MÁY VÀ K T QU

QU N LÝ THU

KHU V C KINH T NGOÀI QU C DOANH
2.2.1.T ch c qu n lý
2.2.1.1. B máy t ch c.
2.2.1.2.V công tác cán b :
2.2.2. K t q a thu thu trong th i gian qua.
2.2.2.1. Cơng tác l p d tốn


10

2.2.2.2. K t qu thu qua các năm. S thu thu lĩnh v c kinh t
Ngoài qu c doanh qua các năm h u h t đ u hồn thành k ho ch
ñư c giao, riêng năm 2005 thu ch ñ t 64,21% do s

thu t

doanh nghi p Ngoài qu c doanh khơng đ t. Giai đ an 20062008 s thu ñ t k ho ch, tuy nhiên s thu vư t khơng cao, năm
2009, 2010 s thu tăng đ t bi n, năm 2009 tăng 209%, năm 2010
tăng 122%.
*T

tr ng s

thu thu

khu v c kinh t

Ngoài qu c

doanh trên t ng thu ngân sách trên ñ a bàn: V t tr ng thu c a

khu v c kinh t Ngoài qu c doanh so v i t ng thu trên ñ a bàn,
năm 2005 ch chi m 12,58%, tuy nhiên ñ n năm 2008 chi m
60,97% ñ n năm 2010 chi m 92,86% t ng thu ngân sách trên ñ a
bàn.
*T l t ng lo i thu trên t ng thu khu v c Ngoài qu c
doanh:
Thu

Giá tr gia tăng chi m t

tr ng tương ñ i l n

trong t ng s thu thu ñư c, và tăng ñ u qua các năm, năm 2010
so v i s thu thu ñư c năm 2006 tăng hơn 16 l n. Tuy nhiên, t
l thu giá tr gia tăng trong t ng thu ngày càng gi m d n năm
2006 chi m 75% nhưng ñ n năm 2010 t l này ch cịn l i 25%.
2.3. TÌNH HÌNH TH C HI N QU N LÝ THU

KHU V C

KINH T NGOÀI QU C DOANH TRONG TH I GIAN QUA
2.3.1. Cơng tác đăng ký, kê khai. Đ n 31/12/2010, ñã c p mã s
thu cho 2.679 ñ i tư ng. Hàng năm B ph n ti p nh n t khai thu
ñã nh n ñư c kho ng 10.000 t khai thu các lo i, ñ u x lý k p th i
vào chương trình qu n lý thu c a ngành. So v i năm 2005 t l n p
t khai c a khu v c NQD ch ñ t kho ng 85%, ñ n năm 2010 ý th c
ch p hành n p thu c a các ñ i tư ng n p thu ñã nâng lên rõ r t th


11

hi n trong vi c t giác kê khai n p thu GTGT hàng tháng ñ t trên
95%, thu TNDN và các lo i thu khác cũng th c hi n tương ñ i t t.
Tuy nhiên, qua x lý t khai thu t i Chi c c ñã phát hi n sai sót đ
ngh ngư i n p thu ñi u chính hàng năm chi m kho n 20% t ng s
t khai ph i x lý.
2.3.2. Qu n lý đ i tư ng và căn c tính thu
*Khu v c h cá th :
- V qu n lý s lư ng h : Năm 2010, t ng s thu thu t
khu v c cá th là 4.703 tri u ñ ng, tăng 20% so v i năm 2005.
S h qu n lý thu thu GTGT và TNCN hàng tháng c a Chi c c
thu ch ñ t 60% so v i s h qu n lý môn bài, (844 h ), h
thu c di n không thu thu GTGT do thu nh p th p là 562 h .
Qua ki m tra c a Chi c c thu cho th y nhi u ñ a bàn t l b
sót h kinh doanh c đ nh t 6% đ n 10%.
- V công tác qu n lý doanh thu: Đ i v i các h kinh
doanh thu c ñ i tư ng thu theo phương pháp khoán và n ñ nh
thu r t khó qu n lý ñúng doanh thu phát sinh.
* Đ i v i lo i hình doanh nghi p:
- V cơng tác qu n lý đ i tư ng tương đ i t t vì có s
ph i h p ch t ch gi a cơ quan thu và S k ho ch và ñ u tư.
- V qu n lý căn c tính thu : Trong th i gian qua công
tác qu n lý căn c tính thu đ i v i doanh nghi p trên ñ a bàn
huy n Núi Thành cơ b n ñáp ng ñư c yêu c u ñ i v i ph n l n
doanh nghi p. Tuy nhiên, ñây là công vi c r t ph c t p, khó
qu n lý, đ i tư ng qu n lý l n, nhi u lo i thu phát sinh, ngành
ngh kinh doanh đa d ng vì v y vi c qu n lý căn c

tính thu

chưa sát đúng so v i th c t phát sinh. Trong qúa trình qu n lý
ñã xác ñ nh ñư c m t s n i dung do doanh nghi p c tình làm


12

sai l ch căn c tính thu nhàm làm gi m s thu ph i n p, tăng
s thu ñư c hoàn, mi n gi m làm th t thu cho ngân sách nhà
nư c, c th như sau:
+ V hóa đơn ch ng t :
. Đ i v i hóa đơn, ch ng t

mua vào, doanh nghi p s

d ng hóa đơn b t h p pháp ho c s d ng b t h p pháp hóa đơn
đ ho ch tốn thu ho c chi phí đ u vào ñ gi m s thu ph i
n p ho c tăng s thu đư c hồn.
. Đ i v i hóa đơn ch ng t đ u ra khơng l p hóa đơn đ u
ra khi bán hàng hóa d ch v ho c l p hóa đơn đ u ra có giá tr
th p hơn giá th c t giao d ch.
+ Đ i v i s sách k tóan:
. Làm hai h th ng s sách k tóan đ đ i phó v i cơ
quan thu và cơ quan ch c năng khi ki m tra.
. Ho ch tóan nh ng kho n khơng đúng theo quy đ nh
c a ch đ k tóan, chính sách thu ñ làm tăng chi phí gi m thu
nh p ch u thu .
+ V thu su t:
. Đ i v i hóa đơn đ u ra ghi thu su t th p hơn so v i
thu su t quy ñ nh trong các lu t thu nh m tr n m t ph n thu
ph i n p.

. Đ i v i hóa đơn đ u vào ghi thu

su t cao hơn thu

su t theo quy ñ nh ñ làm tăng thêm s thu đư c hồn l i, tăng
thêm chi phí đ u vào đ gi m s thu ph i n p.
+ Đ i tư ng ch u thu : Kê khai sai ñ i tư ng ch u thu
nh m gi m s thu ph i n p.
+ Mi n gi m, hồn thu : Xác đ nh khơng đúng đ i
tư ng, đ a bàn, th i gian, ñi u ki n mi n gi m, hoàn thu .


13

+ M t s ngành ngh kinh doanh cơ quan thúê qu n lý
căn c tính thu chưa khoa h c vì v y m c đ th t thu l n:
. Th t thu thu ñ i v i các cơ s kinh doanh ngồi t nh
có ho t ñ ng kinh doanh trên ñ a bà huy n Núi Thành.
. Th t thu trong ho t ñ ng khai thác khoáng s n.
. Th t thu do bán hàng cho ngư i tr c ti p tiêu dùng
không c n hóa đơn.
. Th t thu trong ho t ñ ng kinh doanh v n t i.
. Th t thu trong ho t ñ ng kinh doanh lưu trú.
. Th t thu trong ho t ñ ng kinh doanh xăng d u.
2.3.3. Công tác tuyên truy n h tr . Công tác tuyên truy n h
tr ngư i n p thu trong th i gian qua cơ b n ñáp ng nhu c u
c a ngư i n p thu tuy nhiên v n còn m t s b t c p:
-

Các hình th c tuyên truy n qua các phương ti n

thơng tin đ i chúng cịn đơn ñi u, c ng nh c, chưa gây ñư c n
tư ng, thu hút cơng chúng.
- Hình th c h tr chưa ña d ng, ñ ng b , phong phú,
ñ c bi t là chưa xác ñ nh ñư c phương hư ng ñ phát tri n m nh
h th ng đ i lý thu .
2.3.4. Cơng tác thanh tra, ki m tra
Công tác thanh tra, ki m tra th i gian qua ñã ñ t ñư c
m t s k t qu , tuy nhiên v n còn nhi u t n t i c n kh c ph c c
th : T l doanh nghi p ñư c thanh tra ki m tra còn quá th p (m i
ch chi m 10-15% t ng s doanh nghi p). Chưa th c hi n ñánh giá,
phân lo i r i ro trong công tác l p k ho ch thanh tra, ki m tra nh m
phát hi n ñ i tư ng có nhi u kh năng tr n thu , l u thu ñ ti n
hành thanh tra, ki m tra.
2.3.5. Công tác qu n lý n và cư ng ch thu


14

Qua các năm s n ñ ng Khu v c Ngồi qu c doanh đ u
tăng lên năm 2007 là hơn 7,8 t đ ng thì đ n năm 2010 là 17 t
ñ ng tăng hơn 2 l n, t l n đ ng thu khu v c Ngồi qu c doanh
chi m t trong l n trong t ng s n ñ ng trên ñ a bàn kho n trên
80%. Tình hình n đ ng thu có d u hi u ngày càng ph c t p, m c
ñ tuân th c a ngư i n p thu có xu hư ng gi m ñi d n ñ n s
thu n ñ ng ngày càng tăng, s thu n khó thu ngày càng chi m
t tr ng l n trong t ng n thu .
Cơng tác đơn đ c thu và cư ng ch thu ñã ñư c chú tr ng
hơn trư c, tuy nhiên v n còn m t s t n t i:
- Vi c th c hi n các quy đ nh, quy trình v qu n lý n ñ ng

thu chưa nghiêm d n ñ n ngư i n p thu chưa có ý th c v thu ,
chưa th c hi n t t vi c n p thu vào Ngân sách nhà nư c.
- Các bi n pháp đơn đ c n đ ng chưa m nh, chưa ñ ng b
gi a các b ph n. Bi n pháp cư ng ch thu quy ñ nh c a Lu t qu n
lý thu chưa phù h p ñi u ki n th c t phát sinh vì v y d n đ n n
ñ ng thu ngày càng tăng
2.3.6. X lý khi u n i, t cáo v thu
Đây là m t n i dung cơ quan thu luôn quan tâm, vi c x y
ra khi u n i, t cáo nhi u ph n ánh cơng tác qu n lý thu cịn nhi u
b t c p. H u h t các ñơn thư khi u n i ñ u ñư c gi i quy t theo
ñúng quy ñ nh, tuy nhiên m t b ph n ngư i n p thu khơng đ ng ý
v i k t q a gi i quy t nên ti p t c khi u na lên c p trên. S lư ng
ngư i n p thu khi u n i có xu hư ng gia tăng ñ c bi t là khi u n i
k t q a thanh tra, ki m tra c a cơ quan thu và thư ng x y ra ñ i
v i các doanh nghi p nh .


15

CHƯƠNG 3
GI I PHÁP QU N LÝ THU KHU V C KINH T
NGOÀI QU C DOANH TRÊN Đ A BÀN
HUY N NÚI THÀNH TRONG TH I GIAN Đ N
3.1. QUAN ĐI M, M C TIÊU CÔNG TÁC QU N LÝ THU
3.1.1. Quan ñi m: Th nh t, phát huy s c m nh c a các c p, các
ngành trong qu n lý thu . Th hai, là quan ñi m đ m b o bình đ ng
v nghĩa v n p thu . Th ba, gi i quy t hài hồ m i quan h gi a
l i ích Nhà nư c v i ngư i n p thu . Th tư, khu v c kinh t phát
tri n năng đ ng góp ph n gi i quy t vi c làm, tăng thu nh p và đóng
đóng góp cho ngân sách ngày càng tăng.

3.1.2. M c tiêu
3.1.2.1. M c tiêu t ng quát: Qu n lý thu thu theo hư ng ñ ng b ,
th ng nh t, cơng b ng, hi u qu , hi n đ i, minh b ch, ñơn gi n, d
hi u, d th c hi n.
3.1.2.2. M c tiêu c th : Huy ñ ng ñ y ñ các ngu n thu vào ngân
sách Nhà nư c, ñ m b o nhu c u chi tiêu thư ng xuyên c a Nhà nư c
và dành m t ph n cho tích lũy ph c v s nghi p cơng nghi p hố,
hi n đ i hố đ t nư c. T l huy ñ ng thu ngân sách nhà nư c giai
ño n 2011 - 2015 kho ng 23 - 24% giá tr s n xu t, t c ñ tăng
trư ng s thu thu , phí và l phí bình qn hàng năm t

16% -

18%/năm. Hi n đ i hóa tồn di n công tác qu n lý thu c v
phương pháp qu n lý, th t c hành chính theo chi n lu c c a Ngành.
3.2. CÁC GI I PHÁP QU N LÝ
3.2.1. Ki n toàn b máy và công tác cán b
3.2.1.1. B máy qu n lý


16

T ch c b máy qu n lý theo hư ng tinh g n, trong s ch, có đ
ph m ch t ngày càng cao c a b qu n lý thu thu nh m tăng cư ng
năng l c cho ñ i ngũ cán b thu cũng như nâng cao tinh th n trách
nhi m c a công ch c thu trong q trình thi hành cơng v ngành
thu .
3.2.1.2. Tăng tư ng cơng tác đào t o, b i dư ng cán b . Công tác
thu là công tác mang tính kinh t - chính tr - xã h i t ng h p, vì
v y cán b thu m t m t ph i là ngư i am hi u sâu v các chính sách

tài chính, k toán, các lu t thu , pháp l nh thu ñ ng th i ph i là
ngư i am hi u các chính sách xã h i.
3.2.2. C i cách v công tác kê khai thu
- Xây d ng và th c thi các chính sách qu n lý đăng ký, kê
khai, n p thu đ c thù cho nhóm

c p ñ tuân th khác nhau:

+ Đ i v i nhóm ngư i n p thu ch p hành t t chính sách
thu vi c qu n lý đăng ký, kê khai, n p thu c n linh ho t.
+ V i nhóm ngư i n p thu tương đ i t t, cơ quan thu c n
quy ñ nh chính sách qu n lý kê khai ch t ch hơn ñ ñ m b o s tuân
th ñ y ñ .
+ Các DN không th c hi n t t chính sách thu c n b cơ quan
thu s d ng các chính sách qu n lý kê khai nghiêm kh c, các chính
sách này nh m bu c DN ph i tuân th thu trong hi n t i và thay ñ i
quan ñi m tuân th c a h trong tương lai.
- Th c hi n kê khai qua m ng gi m b t kh i lư ng ngư i n p
thu ñ n tr c ti p cơ quan thu nh m t o ñi u ki n thu n l i cho
ngư i n p thu ti t ki m th i gian và chi phí đ ng th i h n ch phát
sinh tiêu c c c a cán b thu .


17

3.2.3. Tăng cư ng qu n lý ñ i tư ng và căn c tính thu
3.2.3.1. Đ i v i h cá th : Thư ng xuyên ph i h p v i chính quy n
xã, th tr n, H i ñ ng tư v n thu và các ngành có liên quan đi u tra,
n m ch c các h , các cơ s kinh doanh trên ñ a bàn, ti n hành phân
lo i cơ s theo quy mơ, tính ch t, ngành ngh đ áp d ng bi n pháp

qu n lý thích h p. Xác đ nh doanh thu khoán là ph i sát v i th c t
kinh doanh, ph i ñ m b o công b ng gi a các h kinh doanh cùng
ngành hàng, h n ch ñ n m c t i ña tình tr ng th t thu thu do m c
doanh thu khoán quá th p.
3.2.3.2. Đ i v i doanh nghi p
- Đ i v i các cơ s kinh doanh, c n gi i thích, tuyên truy n
sâu r ng ñ ng th i b t bu c ñ h hi u ñư c vi c th c hi n t t ch
đ hóa đơn ch ng t v a là m t nghĩa v b t bu c v a là quy n l i
ñ i v i m i cơ s kinh doanh. Đ i v i nh ng cơ s th c hi n sai
pháp l nh k toán th ng kê hay vi ph m ch đ hố đơn ch ng t c n
ph i x lý th t nghiêm minh tuỳ theo m c ñ vi ph m. Bi u dương
khen thư ng k p th i các doanh nghi p, h kinh doanh ñã th c hi n
t t ch ñ k toán, phê phán, x lý ph t nh ng h không th c hi n
ho c th c hi n khơng nghiêm túc, c tình ghi chép ch ng đ i v i
m c đích tr n thu . Khuy n khích các h ghi s k tốn, l p hố đơn
ch ng t tương đ i t t đư c chuy n sang n p thu theo kê khai, t o
đi u ki n cho các h có nguy n v ng n p thu theo phương pháp
kh u tr ñư c chuy n sang m t cách nhanh chóng, thu n l i.
- Đ i v i ngư i tiêu dùng c n tăng cư ng tuyên truy n gi i
thích đ h hi u ch ng t hố đơn h p l là căn c pháp lý ñ ñ m
b o trách nhi n c a cơ s s n xu t kinh doanh ñ i v i khách hàng.
Giáo d c ý th c thói quen mua hàng ph i l y hố đơn ch ng t , giúp
các cơ quan phát hi n các cơ s vi ph m ch đ hố đơn ch ng t .


18

3.2.4. Gi i pháp v công tác tuyên truy n, h tr ngư i n p thu
3.2.4.1. Công tác tuyên truy n
- M r ng và phát tri n các hình th c tun truy n m i t o

đi u ki n cho DN có nhi u phương án l a ch n hơn trong ti p c n
thông tin v thu như s n xu t các chương trình truy n hình v thu ,
t ch c các bu i ph ng v n các cán b thu , k tốn, lu t sư các v n
đ thu m i; phát tri n hình th c giao lưu tr c tuy n; phát tri n
phong trào thi tìm hi u v thu ; ñưa ki n th c thu vào giáo d c
các trư ng h c,

các c p h c.

- Tăng cư ng công tác tuyên truy n tr c quan b ng panơ, áp
phích

nh ng nơi thu n l i, đơng ngư i như: các khu cơng ngi p,

khu đơ th , nh ng tr c ñư ng chính v i n i dung tuyên truy n ng n
g n, d hi u.
- Xây d ng các chương trình tuyên truy n phù h p v i ñ c
ñi m t ng lo i doanh nghi p:
+ V i nhóm DN “th c hi n đúng hồn tồn” chính sách thu
(theo k t qu kh o sát), các chương trình tun truy n khuy n khích
là nh ng chương trình xung y u nh m nâng cao v trí, danh ti ng và
vai trị c a nh ng DN có c p đ tn th tích c c trên đ a bàn.
+ Các chương trình tun truy n cho nhóm DN thu c “th c
hi n chưa ñúng” c n t p trung vào tuyên truy n nh ng quy n l i và
nghĩa v c a DN, đ cao nh ng đi n hình tn th c a các DN khác,
thơng tin đ y đ v nh ng ưu ñi m c a qu n lý thu thu trên ñ a bàn.
+ Đ i v i nhóm DN thu c nhóm “khơng xác đ nh ñư c”, các
chương trình tuyên truy n c n nh n m nh tr ng tâm là tuyên truy n
các chính sách thanh tra, ki m tra các chính sách cư ng ch thu ,
ph bi n quy n l c c a cơ quan thu trong thanh tra thu và s ph i

h p c a các cơ quan qu n lý nhà nư c có liên quan trong thanh tra,


19

ñi u tra ñ phát hi n và truy t s tr n thu , các bi n pháp x lý vi
ph m lu t thu và h u qu v chi phí mà DN s ph i gánh ch u.
3.2.4.2. Công tác h tr . Đ công tác h tr ngư i n p thu ñư c
t t c n th c hi n ñ ng b các phương pháp sau:
- H tr tr c ti p: ñây là hình th c h tr truy n th ng, các ñ i
tư ng c n h tr g p tr c ti p ngư i có kh năng chun mơn do cơ
quan thu giao nhi m v ñ h i và nghe hư ng d n, tr l i các n i
dung mà mình c n bi t.
- H tr theo nhóm đ i tư ng: đây là hình th c mà cán b c n
gi i thích hư ng d n ho c h tr cho nhóm đ i tư ng có nhu c u h
tr gi ng nhau.
- H tr qua thư ñi n t : ñây là hình th c h tr mà các đ i
tư ng n p thu và cơ quan h tr v thu giao d ch qua thư ñi n t
c a m ng máy tính đi n t .
- H tr b ng h p thư tr l i t ñ ng: theo cách này cơ quan
thu t p h p các nhu c u h tr thư ng xu t hi n nh t ñ ghi âm s n
vào h p thư tho i t ñ ng c a bưu ñi n.
Như v y, m i hình th c h tr trên có nh ng ưu như c đi m
nh t ñ nh, phù h p v i nh ng ñi u ki n hồn c nh nh t đ nh. Do đó,
c n áp d ng hài hồ các hình th c h tr ñ phát huy các ưu ñi m và
h n ch các như c ñi m c a chúng; ñ ng th i, ưu tiên ñ u tư đ áp
d ng các hình th c h tr hi n ñ i như h tr qua thư ñi n t và h p
thư tr l i t ñ ng.
* Các đi u ki n đ cơng tác h tr v thu ñ t hi u qu :
- Trang b ñ y ñ các ñi u ki n v cơ s v t ch t cho công tác h

tr v thu .
- Đào t o m t ñ i ngũ cán b làm công tác h tr v thu có
năng l c, có tư cách đ o đ c t t và ñư c ñãi ng tho ñáng.


20

- Tuyên truy n r ng rãi ñ các ñ i tư ng n p thu hi u và s n
sàng s d ng các d ch v h tr v thu .
- Phát tri n m nh m các doanh nghi p kinh doanh d ch v h
tr tài chính, h tr v thu , các đ i lý thu theo quy ñ nh c a Lu t
qu n lý thu .
3.2.5. Tăng cư ng công tác thanh tra, ki m tra. Đ công tác
thanh tra, ki m tra hi u qu hơn c n chú tr ng m t s gi i pháp
sau:
M t là, ki n toàn l i t ch c b máy thanh tra, ki m tra thu .
Tăng cư ng c v s lư ng, ch t lư ng cán b trong lĩnh v c thanh
tra, ki m tra và tr thành l c lư ng ch y u c a cơ quan thu , s p
x p phân công l i cán b

các ñ i thu ñ ưu tiên b trí vào b

ph n thanh tra, ki m tra, t ch c ñào t o và ñào t o l i cán b làm
công tác thanh tra thu các ki n th c v nghi p v , pháp lý, nguyên
t c x lý các sai ph m v thu , v k năng thanh tra, ki m tra.
Hai là, ñ i m i phương pháp thanh tra, ki m tra: Do s
lư ng doanh nghi p qu n lý ngày càng nhi u vì v y khơng th thanh
tra, ki m tra t t c các doanh nghi p, đ cơng tác thanh tra, ki m tra
ñúng ñ i tư ng c n ph i ñánh giá doanh nghi p theo ñ r i ro v
thu làm căn c xác ñ nh ñ i tư ng c n thanh tra, ki m tra, trong đó

c n k t h p nhi u tiêu th c ñ ñánh giá ñ r i ro v thu c a DN .
Đánh giá ñ r i ro v thu c a DN có th d a trên m t s tiêu th c
sau: Căn c vào m c đ tn th chính sách thu , căn c ti u s
tuân th c a DN, phân tích các y u t b t thư ng trong quá trình
kê khai thu hàng tháng c a DN đ xác ñ nh ñ i tư ng thanh tra,
ki m tra
Ba là, ñ y m nh thanh tra, ki m tra n i b ngành thu
nh m nâng cao hi u qu qu n lý.


21

B n là, s ph i h p ch t ch gi a cơ quan thu v i các c p,
các ngành trong vi c qu n lý ñ i tư ng n p thu .
Năm là, nghiên c u xây d ng h th ng máy tính h tr
cơng tác thanh tra, ki m tra.
3.2.6. Công tác thu n , cư ng ch thu , x lý vi ph m v thu và
gi i quy t khi u n i t cáo
3.2.6.1. Thu n , cư ng ch và x lý vi ph m
- Xây d ng và th c thi các gi i pháp cư ng ch , thu n
và x

lý vi ph m thu linh ho t theo c p đ ch p hành chính

sách thu c a doanh nghi p trên ñ a bàn. Các gi i pháp cư ng
ch c n th c hi n t c p ñ nh nh t cho ñ n c p ñ n ng hơn,
khi c n thi t cơ quan thu có th đ y c p đ cư ng ch lên cao
nh t:
+ Đ i v i các DN thu c nhóm ch p hành chính sách thu
tương ñ i t t, s vi ph m lu t thu hồn tồn có th x y ra như

nh m l n trong kê khai thu , vơ tình tr n thu , vì nh ng lý do
khách quan mà ch m n p ti n thu . X lý vi ph m và cư ng ch
chưa nên ñư c s d ng mà cơ quan thu c n s d ng các bi n
pháp nh c nh , đơn đ c và h tr đ DN hồn thành nghĩa v .
+ V i nhóm DN th c hi n chưa t t chính sách cư ng ch
c n xem xét s l n vi ph m và l ch s ch p hành chính sách, đ c
đi m c a DN, lý do, hoàn c nh vi ph m, khó khăn, vư ng m c
d n đ n vi ph m đ xác đ nh đúng hình th c x lý vi ph m và
cư ng ch nên s d ng. Các hình th c x lý vi ph m và cư ng
ch là t m c ñ nh như ph t c nh cáo, nh c nh ñ n các bi n
pháp m nh hơn như ph t ti n, cư ng ch v tài s n.
+ Nhóm DN t ch i ch p hành chính sách trên ñ a bàn là
nh ng DN thư ng chây ỳ khơng n p ti n thu , c tình n p ch m,


22

vi ph m nhi u l n, thu c nhóm đ i tư ng khó thu. Các chính
sách cư ng ch c n áp d ng bi n pháp cư ng ch m nh, c ng
r n ñ ñ m b o thu h i các kho n n thu cho NSNN.
- Xây d ng và th c thi các gi i pháp cư ng ch thu n và
x lý vi ph m v thu cho các nhóm DN

các lo i hình quy mơ

và th i gian ho t đ ng khác nhau. Các DN quy mô nh và m i
thành l p c n ñư c xem xét ñ c đi m và hồn c nh khi áp d ng
các hình th c cư ng ch và x lý vi ph m. Các DN quy mô l n,
th i gian ho t ñ ng lâu năm và s

ch p hành chính sách t t

nhưng khi đã khơng h p tác v i cơ quan thu thì thư ng tr n
thu r t tinh vi. Vì v y c n xác đ nh hành vi vi ph m là vơ tình
hay c ý đ áp d ng các bi n pháp cư ng ch và x lý phù h p.
- Đa d ng hố và linh ho t các hình th c cư ng ch , thu
n và x lý vi ph m v thu , tăng cư ng s nh n th c c a DN v
tính cơng b ng c a các hình th c này.
3.2.6.2. Hồn thi n công tác gi i quy t khi u n i, t cáo: Cơ
quan thu các c p c n tách ho t ñ ng x lý khi u n i t cáo ra kh i
trách nhi m c a thanh tra n i b và hình thành b ph n chun mơn
hố x lý khi u n i t cáo. C th hoá nh ng hư ng d n khi u n i và
t cáo v thu và công b cơng khai đ ngư i n p thu bi t. Xây
d ng quy trình x lý khi u n i, t cáo và t ch c b ph n ti p dân và
b trí l ch ti p dân phù h p nh m h n ch vi c khi u n i, t cáo c a
ngư i n p thu .
3.2.7. Công tác ch ng th t thu thu
3.2.7.1. Ch ng th t thu v ñ i tư ng
Chi c c thu c n ph i h p v i cơ quan C p gi p phép ñăng
ký kinh doanh theo dõi qu n lý t t c các t ch c, cá nhân có ho t


23

ñ ng kinh doanh trên ñ a bàn ñ ñưa vào qu n lý thu thu nh t là t
ch c, cá nhân m i ñăng ký kinh doanh.
3.2.7.2. Qu n lý căn c tính thu
- Qu n lý cơ s tính thu : Xác đ nh đúng giá tính thu (như
thu GTGT và thu TTĐB) và thu nh p ch u thu (như thu TNDN,
TNCN)

- Qu n lý thu su t: Đ ki m sóat vi c xác đ nh thu su t
c a ngư i n p thu c n tăng cư ng ki m tra: H sơ khai thu hàng
tháng c a ngư i n p thu , s sách k tóan, các h sơ trong qua trình
ho t đ ng kinh doanh: H p đ ng, thanh lý h p ñ ng, ch ng t nh p
kho, xu t kho ... Xác minh các ñơn v bán hàng mua hàng khi có nghi
v n.
3.2.7.3. Ban hành các quy ch qu n lý ñ i v i m t s lĩnh v c,
ngành ngh kinh doanh thư ng xuyên x y ra th t thu th
*Quy ch qu n lý ñ i v i ho t ñ ng kinh doanh xăng d u:
Ph i h p v i Chi c c Đo lư ng ch t lư ng ban hành quy ch ph i
h p ñ ki m soát s n lư ng xăng d u bán ra c a các t ch c, cá nhân
kinh doanh xăng d u trên ñ a bàn b ng bi n pháp niêm chì các c t
bơm xăng d u.
*Quy ch qu n lý ñ i v i ho t ñ ng xây d ng vãng lai: Đ
qu n lý thu phát sinh ñ i v i ho t ñ ng này tham mưu cho UBND
huy n ban hành quy ch ph i h p gi a cơ quan thu , kho b c nhà
nư c, các ngân hàng thương m i, và các ch ñ u tư (Ban qu n lý d
án, UBND các xã, th tr n, các doanh nghi p) qu n lý thu thu
GTGT phát sinh ñ i v i các ñơn v xây d ng ngồi t nh.
*Quy ch qu n lý đ i v i các ñơn v khai thác tài nguyên:
Ho t ñ ng khai thác tài ngun do Phịng tài ngun mơi trư ng và
UBND các xã, th tr n qu n lý theo phân c p, vì v y c n ban hành


24

quy ch ph i h p ñ qu n lý thu thu ñ i v i ho t ñ ng này, khi
UBND huy n c p quy t ñ nh khai thác tài ngun thì u c u Phịng
tài ngun môi trư ng và UBND các xã, th tr n cung c p h sơ khai
thác cho Chi c c thu theo dõi.

*Quy ch qu n qu n lý ñ i v i ho t ñ ng kinh doanh v n
t i:
- Đ i v i ho t ñ ng kinh doanh v n t i c a h cá th n p
thu khóan, thơng thư ng các h này khơng ch u kê khai, n p thu vì
v y ñ qu n lý ñư c s thu ph i n p ph i ph i h p v i các cơ quan
ch c năng như cơng an, đăng ki m đ tăng cư ng cơng tác thu.
- Đ i v i ho t ñ ng kinh doanh v n t i c a các doanh
nghi p và h n p thu theo kê khai, yêu c u ñơn v l p ñ nh m c
xăng d u theo ñ nh m c chung c a Nhà nư c, t ñó quy ngư c ñ ơc
doanh thu th c t và ñ i chi u v i s li u kê khai c a ñơn v , ñ truy
thu s thu cịn thi u.
*Đ i v i ho t đ ng kinh doanh lưu trú:
Qu n lý v s lư ng khách, ph i h p v i công an trong
quá trình ki m tra th t c c a khách lưu trú ñ ng th i quy ñ nh các
ch cơ s kinh doanh l p sơ đ phịng ñ qu n lý s lư ng khách
phát sinh ñ ñ i chi u v i s li u kê khai c a ñơn v . Qu n lý v giá
phòng, c n ph i ban hành khung giá sàn theo tiêu chu n t ng lo i
phòng khác nhau trên ñ a bàn.
3.2.8. Gi i pháp v c i cách th t c hành chính
3.2.8.1. C i cách hành chính thơng qua b ph n m t c a
C i ti n b ph n m t c a hi n có do Đ i tuyên truy n h
tr ngư i n p thu ñ m nh n thành b ph n m t c a do b n ñ i theo
ch c năng ñã phân công th c hi n.


25

3.2.8.2. C i cách v bi n pháp hành thu: Tăng cư ng cơng tác
y nhi m thu thu đ i v i các h kinh doanh n p thu khóan cho
UBND các xã, th tr n. Ph i h p v i Kho b c nhà nư c m

nhi u ñi m thu ti n thu

các ñ a bàn khác nhau trên ñ a bàn ñ

ngư i n p thu thu n ti n trong vi c n p thu . Liên k t v i các
Ngân hàng thương m i ñ ngư i n p thu th c hi n n p thu qua
ngân hàng. Đa d ng các hình th c n p thu vào ngân sách nhà
nư c d a trên s phát tri n c a công ngh như: n p thu qua th
ATM, qua ñi n tho i di ñ ng...
3.2.9. M t s gi i pháp khác
3.2.9.1. Th c hi n t t cơng tác l p d tóan thu hàng năm: L p d
toán c n ph i th c hi n d a trên s thu phát sinh th c t trong nhi u
năm qua ñ ng th i áp d ng các phương pháp d báo ñ th c hi n
m t cách khoa h c.
3.2.9.2. Tăng cư ng công tác ph i k t h p v i các ngành
Tăng cư ng ph i h p v i các cơ quan tài chính, kho b c, cơ
quan đăng ký kinh doanh đ thư ng xun trao đ i thơng tin v tình
hình s n xu t kinh doanh c a đ i tư ng n p thu , tình hình n đ ng
thu .Ph i h p v i các cơ quan cơng an, ki m sốt đ

ng h ngành

thu ch ng l i các vi ph m l n, kiên trì đ u tranh ch ng tr n l u
thu . Ph i h p v i Ngân hàng m r ng di n m tài kho n ñ vi c
mua bán ch y u ñư c th c hi n qua Ngân hàng, h n ch hình th c
thơng đ ng tr n thu b ng ti n m t.
3.2.9.3. Đ y m nh công ngh thông tin vào cơng tác qu n lý thu
C n đ y m nh ñ u tư, trang b và phát tri n các chương trình
ng d ng cơng ngh tin h c vào các khâu qu n lý thu .