Phát triển bền vững nông nghiệp thành phố đà nẵng

1

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
Đ I H C ĐÀ N NG

Đ NG TH Á

PHÁT TRI N B N V NG
NÔNG NGHI P THÀNH PH ĐÀ N NG

Chuyên ngành: Kinh t phát tri n
Mã s : 60.31.05

TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KINH T

Đà N ng - Năm 2011


2

Cơng trình đư c hồn thành t i
Đ I H C ĐÀ N NG

Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS. TS Võ Xuân Ti n

Ph n bi n 1: PGS. TS. BÙI QUANG BÌNH
Ph n bi n 2: TS. BÙI Đ C HÙNG

Lu n văn s ñư c b o v trư c H i ñ ng ch m Lu n
văn t t nghi p Th c sĩ ngành Kinh t phát tri n h p t i
Đ i h c Đà N ng vào ngày 15 tháng 5 năm 2011

Có th tìm hi u lu n văn t i:
- Trung tâm Thông tin – H c li u, Đ i h c Đà N ng
- Thư vi n trư ng Đ i h c Kinh t , Đ i h c Đà N ng


3

M

Đ U

1. Lý do ch n đ tài
Nơng nghi p thành ph Đà N ng trong nh ng năm qua ñã ñ t
ñư c t c ñ tăng trư ng khá và n ñ nh; giá tr s n xu t nơng nghi p
giai đo n 2005-2010 tăng bình qn 61,27%; cơ c u cây tr ng, con
v t nuôi chuy n d ch theo hư ng tăng năng su t, ch t lư ng cao.
Tuy nhiên, bên c nh nh ng k t qu ñ t ñư c, n n nơng nghi p
thành ph v n cịn nh ng h n ch , y u kém. Đó là phát tri n chưa
b n v ng, th hi n

s chuy n d ch ch m cơ c u kinh t , ch t lư ng

tăng trư ng th p, vi c ng d ng khoa h c cơng ngh đ tăng năng
su t, ch t lư ng cây tr ng, con v t ni cịn h n ch , chưa g n s n
xu t v i ch bi n và tiêu th s n ph m…
Nh n th c ñư c ñi u này, tác gi ñã ch n ñ tài nghiên c u
“Phát tri n b n v ng nơng nghi p thành ph Đà N ng” đ phân
tích, đánh giá nh ng đi u ki n phát tri n kinh t , các chính sách đã
và đang ñư c thành ph Đà N ng th c hi n đ phát tri n nơng

nghi p. T đó đ xu t gi i pháp nh m phát tri n b n v ng nông
nghi p thành ph Đà N ng th i gian t i.

2. M c tiêu nghiên c u
- H th ng hóa các v n đ lý lu n liên quan ñ n phát tri n b n
v ng nơng nghi p.
- Phân tích th c tr ng phát tri n b n v ng nông nghi p thành
ph Đà N ng th i gian qua.
- Đ xu t gi i pháp nh m phát tri n b n v ng nông nghi p
thành ph Đà N ng th i gian t i.

3. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u
a. Đ i tư ng nghiên c u


4
Nh ng v n ñ lý lu n và th c ti n liên quan ñ n phát tri n b n
v ng nông nghi p thành ph Đà N ng.
b. Ph m vi nghiên c u
- N i dung: ñ tài ch t p trung nghiên c u m t s n i dung v
phát tri n b n v ng nông nghi p thành ph Đà N ng.
- V m t khơng gian: đ tài ch nghiên c u các n i dung trên
t i thành ph Đà N ng.
- Th i gian: các gi i pháp ñ xu t trong lu n văn có ý nghĩa
trong nh ng năm trư c m t.

4. Phương pháp nghiên c u
- Phương pháp duy v t bi n ch ng, phương pháp duy v t l ch s .
- Phương pháp phân tích th c ch ng, phương pháp phân tích
chu n t c.

- Phương pháp so sánh phân tích ñi u tra, chuyên kh o, chuyên gia.
- Và các phương pháp khác.

5. B c c đ tài
Ngồi ph n m ñ u, k t lu n, danh m c tài li u tham kh o, n i
dung chính c a lu n văn ñư c chia thành 3 chương:
Chương 1. M t s v n ñ lý lu n v phát tri n b n v ng nông nghi p.
Chương 2. Th c tr ng phát tri n b n v ng nông nghi p thành
ph Đà N ng th i gian qua.
Chương 3. Gi i pháp ñ phát tri n b n v ng nông nghi p thành
ph Đà N ng th i gian t i.


5

CHƯƠNG 1
M T S V N Đ LÝ LU N V PHÁT TRI N
B N V NG NÔNG NGHI P
1.1. T NG QUAN V PHÁT TRI N B N V NG NÔNG NGHI P
1.1.1. M t s khái ni m
a. Nông nghi p
Nông nghi p n u hi u theo nghĩa h p ch có ngành tr ng tr t
và ngành chăn nuôi. Nông nghi p hi u theo nghĩa r ng còn bao g m
c ngành lâm nghi p và ngành th y s n.
b. Phát tri n b n v ng
Có nhi u khái ni m v phát tri n b n v ng, t ng h p nh ng
các quan đi m khác nhau có th hi u r ng “phát tri n b n v ng là s
phát tri n trong đó k t h p ch t ch , h p lý và hài hòa gi a ba m t
c a s phát tri n là kinh t , xã h i và môi trư ng nh m th a mãn
ñư c nhu c u c u xã h i hi n t i nhưng không t n h i t i s th a

mãn các nhu c u c a th h tương lai”.
c. Phát tri n b n v ng nông nghi p
Nông nghi p b n v ng là vi c qu n lý có hi u qu các ngu n
l c ñ th a mãn nhu c u ngày càng tăng c a con ngư i mà v n duy
trì hay làm tăng thêm ch t lư ng c a môi trư ng và b o t n tài
nguyên thiên nhiên (FAO).
1.1.2. Ý nghĩa c a phát tri n b n v ng nông nghi p
Phát tri n b n v ng nơng nghi p có tác d ng:
- Đáp ng nhu c u xã h i v s n ph m nơng nghi p; cung ng
hàng hóa cho xu t kh u; s d ng có hi u qu các ngu n l c: ru ng
ñ t, lao ñ ng, ngu n l c khác …
- Gi i quy t, nâng cao ñ i s ng c a ngư i dân; xóa đói gi m
nghèo và rút ng n kho ng cách gi a các nhóm dân cư trong xã h i.


6
- S d ng ñúng các ngu n tài nguyên thiên nhiên mà không
làm t n h i h sinh thái và mơi trư ng; giúp cho q trình s n xu t
ñư c ti n hành lâu dài.
1.2. N I DUNG C A PHÁT TRI N B N V NG NÔNG NGHI P
1.2.1. Phát tri n b n v ng nông nghi p v kinh t
Phát tri n b n v ng nông nghi p v kinh t là s phát tri n
ñ m b o tăng trư ng, phát tri n n ñ nh lâu dài v m t kinh t c a
nơng nghi p, góp ph n tích c c vào phát tri n kinh t c a qu c gia,
c ng ñ ng.
M c tiêu c a phát tri n b n v ng v kinh t là ñ t ñư c s
tăng trư ng n ñ nh v i cơ c u h p lý, ñáp ng yêu c u nâng cao ñ i
s ng c a ngư i dân, tránh ñư c s suy thóai và gánh n ng n n n
cho th h tương lai. Đi u đó đư c th hi n

các tiêu chí sau:

- S n xu t nơng nghi p ph i ñáp ng nhu c u xã h i v s n
ph m nông nghi p g m: gia tăng s n lư ng, làm tăng giá tr s n
ph m hàng hóa; hàng hóa s n xu t ra ñáp ng m t ph n nhu c u s
d ng c a ngư i dân; ch t lư ng s n ph m phù h p v i yêu c u ngày
càng cao c a th trư ng, trư c h t là ñ m b o tiêu chu n v v sinh
an toàn th c ph m.
- Hi u qu kinh t c a s n xu t nông nghi p ngày càng cao.
Ngư i nông dân ph i có s đ u tư tăng năng su t lao ñ ng, năng su t
ru ng ñ t và năng su t cây tr ng, ñ m b o s n xu t ra m t kh i
lư ng hàng hóa l n, đáp ng nhu c u tiêu dùng.
- S d ng hi u qu các ngu n l c lao ñ ng, v n, l a ch n
hình th c s n xu t phù h p ñ s d ng h p lý ngu n tài nguyên, tăng
năng su t.


7
1.2.2. Phát tri n b n v ng nông nghi p v xã h i
Phát tri n b n v ng nơng nghi p v xã h i đó chính là s
đóng góp c th c a nơng nghi p cho phát tri n xã h i, ñ m b o
s công b ng trong phát tri n.
Phát tri n nông nghi p b n v ng v xã h i s ñ m b o cu c
s ng c a ngư i nơng dân đ t k t qu ngày càng cao; nâng cao thu
nh p, ñ m b o cu c s ng gia đình, c i thi n ch t lư ng cu c s ng,
góp ph n xóa đói gi m nghèo, gi m kho ng cách giàu nghèo gi a
các t ng l p và nhóm xã h i. Gi m các t n n xã h i, nâng cao trình
đ văn minh v đ i s ng v t ch t và tinh th n cho ngư i nơng dân.
Đi u đó đư c th hi n

các y u t sau:

- S d ng h p lý lao ñ ng: phát tri n kinh t nơng nghi p
ph i đi đơi v i gi i quy t vi c làm cho ngư i lao ñ ng.
- Tăng trư ng kinh t ph i ñi đơi v i xóa đói gi m nghèo.
- Tăng trư ng kinh t làm gi m kho ng cách giàu nghèo, ñ m
b o n ñ nh xã h i và nâng cao ch t lư ng cu c s ng cho ngư i dân.
1.2.3. Phát tri n b n v ng nông nghi p v môi trư ng
Phát tri n b n v ng nông nghi p v môi trư ng là ph i khai
thác h p lý, s d ng ti t ki m và hi u qu tài nguyên thiên nhiên, phòng
ng a, ngăn ch n, x lý và ki m sốt có hi u qu ơ nhi m môi trư ng.
Đ phát tri n b n v ng nơng nghi p thì mơi trư ng đ phát
tri n nơng nghi p c n đ m b o các y u t sau:
- Duy trì đ màu m c a đ t.
- Đ ơ nhi m c a khơng khí.
- Đ ơ nhi m c a ngu n nư c.
1.3. NHÂN T

NH HƯ NG Đ N VI C PHÁT TRI N B N

V NG NÔNG NGHI P
1.3.1. Nhân t t nhiên


8
1.3.2. Nhân t kinh t - xã h i
1.3.3. Nhân t con ngư i
1.4. KINH NGHI M PHÁT TRI N B N V NG NÔNG NGHI P

CHƯƠNG 2

TH C TR NG PHÁT TRI N B N V NG NÔNG NGHI P
THÀNH PH ĐÀ N NG TH I GIAN QUA
2.1. TÌNH HÌNH T

NHIÊN, KINH T

- XÃ H I C A ĐÀ

N NG NH HƯ NG Đ N VI C PHÁT TRI N B N V NG
2.1.1. Đi u ki n t nhiên
V i nh ng ñ c ñi m v ñi u ki n t nhiên, thành ph Đà
N ng có m t s thu n l i và khó khăn trong q trình phát tri n nơng
nghi p:
- Thu n l i: có h th ng giao thơng hồn ch nh; và s gi
n ng trung bình trong năm cao; lư ng mưa và tr lư ng nư c phong
phú. Có nhóm đ t phù sa

nhóm đ t phù sa

vùng ñ ng b ng ven

bi n thích h p v i thâm canh lúa, tr ng rau và hoa qu ven đơ; đ t đ
vàng

vùng đ i núi thích h p v i các lo i cây công nghi p dài ngày,

cây ñ c s n, dư c li u, chăn ni gia súc.
- Khó khăn: di n tích đ t thích h p v i phát tri n nơng
nghi p th p. Nư c sông b nhi m m n vào các tháng 6, 7, 8; bão vào
các tháng 9, 10, 11.

2.1.2. Đi u ki n kinh t - xã h i
a. Tình hình kinh t
T c đ tăng trư ng kinh t giai ño n 2001-2005 c a thành
ph là 13,15% (ch tiêu ñ ra là 13%). Giai ño n này thành ph t p
trung phát tri n ngành cơng nghi p là ngành mũi nh n đ thúc ñ y


9
tăng trư ng c a thành ph , t o vi c làm cho ngư i dân ñ ng th i ñưa
thành ph ñi theo hư ng là thành ph CNH-HĐH.
T c ñ tăng trư ng kinh t giai ño n 2006-2010 c a thành
ph là 10,8% so v i m c tiêu ñ ra là 11-12%.
B ng 2.2. T c ñ tăng GDP th c t và theo m c tiêu c a thành ph Đà
N ng giai ño n 2001-2010
Năm

2001

2004

M c
tiêu ñ t
ra (%)
T cñ
tăng GDP
th c t
(%)

2005

2006

2007

13

12,3

13,2

2008

2009

ƯTH
2010

10,86

11,68

11-12

14,21

8,66

11,33

10,05

Ngu n: Niên giám th ng kê thành ph Đà N ng; Báo cáo k
ho ch phát tri n kinh t - xã h i năm 2010
Nhìn chung m c tăng trư ng c a thành ph cao nhưng v n
có h n ch đó là tăng trư ng chưa đi vào s

n ñ nh. Đ th c s phát

tri n b n v ng v m t kinh t thì Đà N ng c n duy trì m c tăng
trư ng kinh t cao và n ñ nh h ng năm.
b. Tình hình xã h i
Thành ph Đà N ng có dân s tr , t l th t nghi p th p. Tuy
nhiên s lư ng lao ñ ng trong ngành nông nghi p ngày càng gi m do
quá trình đơ th hóa. Trình đ lao đ ng trong ngành nông nghi p th p
so v i các ngành ngh khác.
2.2. TH C TR NG PHÁT TRI N B N V NG NÔNG
NGHI P T I THÀNH PH

ĐÀ N NG TH I GIAN QUA

2.2.1. Th c tr ng phát tri n b n v ng nông nghi p v kinh t


10
Giá tr s n xu t ngành nông nghi p có xu hư ng gi m d n qua
các năm, ngun nhân là do di n tích đ t s n xu t nơng nghi p gi m do
q trình đơ th hóa. Đi u này phù h p v i ñ nh hư ng phát tri n c a
thành ph .
B ng 2.6. Giá tr s n xu t các ngành kinh t c a thành
ph Đà N ng giai đo n 2005-2010

Năm

2005

2006

2007

2008

2009

ƯTH
2010

T ng s

6.214,3

7.670,5

7.544,1

8.302,1

8.993,6

10.400,0

1. Nơng nghi p

373,5

344,0

347,0

321,8

352,4

661,5

2. Cơng nghi p
xây d ng

3.207,4

3.614,9

3.546,5

3.647,1

3.727,4

16.715,0

3. D ch v

2.633,4

3.711,6

3.650,6

4.333,2

4.913,9

9.630,0

Ngu n: Niên giám th ng kê thành ph Đà N ng năm 2009 [3]
- Hi u qu kinh t c a s n xu t nơng nghi p ngày càng cao,
đáp ng nhu c u xã h i v s n ph m nơng nghi p
Di n tích đ t s n xu t nông nghi p ngày càng gi m, nhưng
năng su t cây tr ng ngày càng tăng. N i b ngành nơng nghi p đã có
s chuy n d ch theo hư ng tích c c, di n tích gieo tr ng cây lương
th c gi m t 8.917 ha năm 2006 xu ng còn 8.153 ha năm 2010 ha,
riêng cây rau th c ph m ñư c m r ng di n tích t 1.670 ha lên đ n
1.800 ha và hình thành các vùng chuyên canh s n xu t rau an tồn,
đáp ng nhu c u v rau an toàn c a thành ph t 17.089 t n năm
2005 lên 102.791 t n năm 2010.
Năng su t các lo i cây tr ng có xu hư ng tăng, ngun nhân
là do ngư i nơng dân đã áp d ng trình đ khoa h c k thu t và s
d ng các gi ng m i có năng su t cao vào s n xu t.


11
B ng 2.7. Năng su t m t s lo i cây chính c a ngành tr ng tr t

thành ph Đà N ng giai đo n 2005-2010
Đơn v tính: T /ha
Năm
2005

Ch tiêu
1
2
3
4
5
6
6.1
6.2
6.3
6.4

Cây lúa c năm
Cây ngô
Cây khoai lang
Cây s n
Cây th c ph m
+ Cây rau TP
Cây CN h ng năm
Đ u ph ng
Cây mía
Cây thu c lá
Mè

2006

2007

2008

2009

ƯTH
2010

T ng
20062010

52,2
54,9
66,5
69,2

57,3
56,2
67,1
66,9

56,7
57
66,2
69,3

53,6
57,9

66,4
66,1

53
56
66,7
66,7

55,5
57
68,2
68,8

55,5
57
66,9
67,8

B/q
20062010
%)
1,23
0,74
0,49
0,13

120

120,5

121,1

122,2

123,5

125

122,5

0,82

17,9
330
20
5,5

18,6
350
20
4,6

19
375,5
20,4
5,1

17,9
401,5
12,3

5,2

19,4
418,2
19
7

20
418,2
20,6
7

23
391,2
18
29

2,26
4,85
0,62
4,94

Th i kỳ 2006 -2010

Ngu n: Báo cáo tình hình th c hi n nhi m v k ho ch 5 năm 20062010, phương hư ng nhi m v k ho ch 2011-2015
Theo ñ nh hư ng phát tri n c a thành ph , nh m ñáp ng
nhu c u tiêu dùng ngày càng cao c a cư dân, cơ c u cây tr ng th i
gian qua chuy n d ch theo hư ng tăng di n tích các lo i rau, qu th c
ph m; gi m di n tích tr ng lúa năng su t th p, cây có b t và cây
cơng nghi p ng n ngày.

Do ñư c ñ u tư h p lý nên m t s lo i cây tr ng có s n
lư ng tăng ho c không gi m trong khi di n tích gi m. Đ c bi t là cây
lúa, di n tích gi m nhưng s n lư ng không gi m bao nhiêu do ngư i
nông dân áp d ng gi ng lúa m i có năng su t cao.
Ngành chăn ni đang t ng bư c phát tri n, sau khi th c
hi n Ch th 12/2006/CT-UBND c a UBND thành ph v vi c c m
chăn nuôi gia súc, gia c m t i các khu v c n i thành, ñ ng th i giai


12
ño n 2006-2009 do nh hư ng c a d ch l m m long móng, d ch tai
xanh

gia súc và d ch cúm gia c m nên s lư ng ñàn gia súc gi m.

Tuy nhiên, thành ph ñã th c hi n t t cơng tác tiêm phịng, ki m sốt
phịng ch ng d ch b nh nên ñã h n ch ñư c vi c tái phát d ch b nh
trên các ñàn gia súc, gia c m nên s lư ng đàn bị, heo và gia c m ñã
tăng lên vào năm 2010.
B ng 2.9. S lư ng gia súc, gia c m c a thành ph
ĐàN ng giai đo n 2005-2010
Đơn v tính: Con
Ch
tiêu

Th i kỳ 2006 -2010

Năm
2005

2006

2007

2008

2009

1 Đàn trâu 2.268

2.361

2.390

2.253

2.460

Stt

2 Đàn bò

T ng
B/q 2006ƯTH 2006-2010 2010 (%)
2010
2.280
11.744
0,11

15.554 14.921 16.536 15.767 21.440 21.500

90.164

6,69

3 Đàn heo 94.917 76.584 73.057 56.510 75.000 80.000 361.151
Đàn gia
4
392.184 274.286 227.450 450.000 480.000 550.000 1.981.736
c m

3,36

Ngu n: Báo cáo tình hình th c hi n nhi m v k ho ch 5 năm 20062010, phương hư ng nhi m v k ho ch 2011-2015 [8]
- Tình hình s d ng các ngu n l c
+ Tình hình lao đ ng nơng nghi p: s lư ng lao ñ ng tham
gia vào ngành nông nghi p trong gi m d n qua các năm, nguyên
nhân là do lao ñ ng chuy n sang các ngành khác có thu nh p cao
hơn. S lư ng lao đ ng tham gia vào nơng nghi p t p trung ch y u
huy n Hòa Vang và qu n Ngũ Hành Sơn. Trình đ lao đ ng th p,
lao đ ng có k thu t trong lĩnh v c nông nghi p lâm nghi p, thu
s n ch có 4.380 ngư i (chi m 11,6%), cịn l i là lao ñ ng gi n ñơn
33.460 ngư i (chi m 88,4 %), trong s n xu t nơng nghi p ch y u là
lao đ ng n , l n tu i, trình đ văn hóa th p.

7,00


13
B ng 2.12. Trình đ lao đ ng ngành nơng nghi p năm 2007

Đơn v tính: Ngư i
T ng s
Nam
N
Stt
N i dung
T ng c ng
37.840
19.230 18.610
1
Lao đ ng có k thu t
4.380
3.980
400
2
Lao ñ ng gi n ñơn
33.460
15.250 18.210
Ngu n: K t qu ñi u tra lao ñ ng, vi c làm thành ph Đà N ng
năm 2007
+ Ngu n v n đ u tư cho phát tri n nơng nghi p th p nh t
trong t ng ngu n v n ñ u tư c a thành ph Đà N ng. T c ñ tăng
v n ñ u tư trung bình giai đo n 2006-2010 ư c đ t 21,8%.
B ng 2.13. V n ñ u tư phân theo ngành kinh t c a
thành ph Đà N ng giai ño n 2005-2010
Đơn v tính: T đ ng
Cơng nghi p,
Nơng
Năm
D ch v

T ng s
xây d ng
nghi p
2000
2.359,13
60,97
805,58
149,58
2005
7.328,62
61,57
2.472,80
4.794,25
2006
9.237,09 241,30
3.198,68
5.797,12
2007
11.118,71 235,64
4.391,76
6.491,30
2008
13.878,37 277,90
5.007,77
8.592,70
2009
15.278,60 305,94
5.513,02
9.459,64
ƯTH 2010 18.936,00 379,17

6.832,73 11.724,10
Ngu n: Niên giám th ng kê thành ph Đà N ng và Báo cáo
K ho ch phát tri n kinh t - xã h i thành ph Đà N ng năm 2010 [11]
V n ñ u tư cho nông nghi p ch y u t

các ngân hàng

thương m i h tr nơng dân. Chính sách tín d ng cho nơng dân đ
ph c v nơng nghi p cịn nhi u đi u b t c p. Ngân hàng cịn v n
nhưng khơng th gi i ngân, trong khi nơng dân c n v n đ m r ng
đ u tư thì khơng vay đư c. Các ngu n v n h tr nơng dân khác như
đ h c ngh , chuy n ñ i s n xu t tuy đã có đư c m t s k t qu ñáng
k nhưng cũng chưa phát huy t t vai trị c a mình.


14
+ Đ u tư k t c u h t ng nơng nghi p, nơng thơn tăng do
thành ph đã tri n khai th c hi n ñ án ñ y m nh cơng nghi p hóa,
hi n đ i hóa nơng nghi p, nơng thơn theo tinh th n Ngh quy t TW5.
V n ñ u tư tăng làm cho h th ng giao thông nông thôn, h t ng đi n
nơng thơn, h th ng thu l i ngày càng t t hơn, ñ m b o ph c v yêu
c u s n xu t nông nghi p.
+ Tình hình áp d ng khoa h c cơng ngh vào s n xu t nông
nghi p: công tác khuy n nơng đư c coi tr ng, khoa h c cơng ngh
đư c ng d ng vào s n xu t, cơ c u cây tr ng v t ni chuy n đ i
theo hư ng năng su t, ch t lư ng cao. T l cơ khí hóa trong nông
nghi p tăng cao.
2.2.2. Th c tr ng phát tri n b n v ng nông nghi p v xã h i
- Thu nh p c a ngư i nông dân và kho ng cách giàu nghèo
thành th và nơng thơn. Thu nh p bình qn c a lao ñ ng trong

ngành nông nghi p là 2,571 tri u ñ ng/tháng. Tuy nhiên, phân b thu
nh p có s chênh l ch gi a khu đơ th và vùng ven thành ph (Hoà
Vang, Liên Chi u, C m L và Ngũ Hành Sơn) cho th y t l l n các
h gia đình có thu nh p th p (dư i 3,5 tri u ñ ng/năm), trong khi
m c thu nh p t i khu v c trung tâm (H i Châu, Thanh Khê) cao hơn
nhi u. Qu n Sơn Trà có thu nh p trung bình trong s các qu n.
Kho ng 50% lao ñ ng làm vi c trong ngành nơng nghi p
thu c nhóm thu nh p th p nh t (dư i 1,5 tri u ñ ng), trong khi 6681% t ng s lao ñ ng trong ngành tài chính và ngân hàng, các ho t
ñ ng khoa h c và k thu t, ngành b t ñ ng s n, ngành y t và xã h i
có thu nh p cao hơn.


15
B ng 2.12. T l thu nh p h gia ñình thành ph Đà N ng
theo ngành năm 2008
Ngành

T l
3.
1. Th p 2.
Trung
nh t Th p
bình

4.
Cao

5.
Cao
nh t

Trung bình
1.000
đ ng/tháng

14
8
3
50 25
Nơng lâm nghi p
19 32
15
15
19
Ngư nghi p
5 16
20
31
28
Khai khoáng
14 28
22
18
18
S n xu t
3
7
8
20
62

Tài chính, ngân hàng
3 10
19
27
41
Y t và xã h i
7 11
17
27
38
Giáo d c
4 25
16
19
36
Gi i trí, văn hóa th thao
Ngu n: K t qu kh o sát ph ng v n h gia đình do DaCRISS th c
hi n năm 2008
V i m c thu nh p ñ c t o ra t nơng nghi p thì ngư i dân
th p, ngư i nông dân chưa th an tâm s n xu t. Nhưng ñ ñ m b o
ngư i ho t ñ ng trong lĩnh v c s n xu t nơng nghi p g n bó v i
nơng nghi p thì thu nh p ph i đ m b o đư c các nhu c u thì m i
th c s phát tri n b n v ng nông nghi p.
- Vi c làm và kh năng gi i quy t vi c làm: di n tích ñ t
nông nghi p gi m, m c thu nh p th p nên kh năng gi i quy t vi c
làm trong nơng nghi p khơng cao.
- Chính sách nơng nghi p: thành ph đã có nhi u chính sách
nh m phát tri n nông nghi p thành ph . Các chính sách nơng nghi p
c a chính quy n nói trên đã th hi n đư c vai trị ch đ o trong đ nh
hư ng cho nơng nghi p thành ph phát tri n b n v ng.

2.571
1.669
1.974
4.298
7.619
6.144
5.500
5.658


16
2.2.3. Th c tr ng phát tri n b n v ng nông nghi p v môi trư ng
Hi n nay, do ngư i dân chưa th y h t vai trị c a vi c b o v
mơi trư ng nên trong q trình s n xu t cịn tùy ti n s d ng hóa
ch t đã gây ô nhi m môi trư ng ñ t và nư c.
- Ơ nhi m mơi trư ng đ t nơng nghi p c a thành ph không
cao, v n trong gi i h n cho phép. M t s khu v c canh tác rau có đ
có xu hư ng ki m (pH > 6,5), hàm lư ng ch t h u cơ dao ñ ng t
1,74-7,72% tùy theo t ng vùng. Hàm lư ng lân, kali cao (t 1,7 ñ n
trên 200/100g ñ t) d gây phú dư ng hóa ngu n nư c m t. Hàm
lư ng kim lo i n ng khơng có ho c th p, ch y u khu v c đ t nơng
nghi p g n khu cơng nghi p Hịa Khánh có hàm lư ng kim lo i n ng
do ch t th i c a các nhà máy th i tr c ti p ra làm ơ nhi m đ t. H p
ch t h u cơ khó phân h y sinh h c (t n dư nông dư c) th p do nông
dân s d ng thu c b o v th c v t quá li u so v i khuy n cáo nhưng
do d có th i gian phân h y ng n nên khơng nh hư ng đ n ch t
lư ng ñ t, ch y u nh hư ng ñ n ch t lư ng cây tr ng.
- Ơ nhi m mơi trư ng khơng khí: khơng b ơ nhi m, ch có
m t s khu v c có nhi u lo i rác th i sau khi thu ho ch, lư ng th c

ăn chăn nuôi dư th a khơng đư c thu gom ho c h y đúng cách đã
gây ra mùi hơi làm ơ nhi m khơng khí.
- Ơ nhi m mơi trư ng nư c: ngu n nư c m t t i thành ph
Đà N ng ch y u b ô nhi m b i các ch t dinh dư ng (N, P), các
ch t h u cơ (COD, BOD), d u và kim lo i n ng (Cd). Sơng Hàn có
m t đ coliform vư t m c đ trung bình t 1 ÷ 13 l n, đ m n vào
mùa khơ dao đ ng t 2,0‰ ÷ 3,8‰. Sơng Cê có lư ng d u m
vư t t 3 ÷ 10 l n, ch t dinh dư ng (NO2-, NH4+, NO3-) vư t t 1
÷ 18 l n, vi sinh v t (coliform) vư t t 1 ÷ 24 l n, ñ t bi n tăng 386
l n (năm 2006) và kim lo i n ng vư t t 1 ÷ 10 l n. Sông Phú L c b


17
ơ nhi m n ng

khu v c h lưu, có th i ñi m giá tr BOD bi n ñ i t

26-98 mg/l, COD là t 39,9-135 mg/l. Ngoài ra ch tiêu nitơ như
amoniac ñi u cao t 4,84 ñ n 11,6 mg/l, t ng coliform r t cao 460010200 MPN/100ml. Các ch tiêu ño ñ c h u như vư t xa TCVN
5942-1995 (B).
Nư c ng m trên ñ a bàn thành ph b ô nhi m vi sinh, m c đ
ơ nhi m r t cao, coliform vư t tiêu chu n t 2 ñ n 558 l n. Đ c bi t,
t i khu v c thôn Đơng Hồ xã Hồ Châu qu n C m L , nhi u th i
ñi m coliform vư t tiêu chu n đ t bi n có lúc lên đ n 36.666 l n.
Nhìn chung, m c đ ơ nhi m ngu n nư c hi n nay c a thành
ph ch y u gây khó khăn cho đ i s ng sinh ho t c a ngư i dân. Đ i
v i nông nghi p thành ph vi c gia tăng đ m n vào mùa khơ t i các
con sơng gây khó khăn cho vi c tư i tiêu.
Tóm l i, m c đ ơ nhi m v môi trư ng trong nông nghi p
không cao, m c dù v y thành ph cũng đã có nhi u chính sách nh m

h n ch đ n m c th p nh t m c đ ơ nhi m mơi trư ng, xóa b h n
các khu v c b ô nhi m c b .
Như v y, theo ý ki n tdn v n chưa phát tri n b n v ng nông
nghi p v môi trư ng.
2.3. NGUYÊN NHÂN C A TH C TR NG PHÁT TRI N B N
V NG NƠNG NGHI P NĨI TRÊN
Hi n t i, nông nghi p Đà N ng nh v quy mô và th p v giá
tr s n xu t. M t khác do gi i t a ñ t ñai ñã t o tâm lý b t an trong
nông dân nên ngư i dân không m nh d n ñ u tư cho s n xu t, th m
chí ch s n xu t c m ch ng theo ki u gi ñ t.
Như v y:


18
Đ phát tri n nông nghi p thành ph Đà N ng theo hư ng
b n v ng, thành ph c n t n d ng t t nh ng cơ h i và h n ch t i ña
nh ng thách th c đ phát tri n nơng nghi p theo hư ng b n v ng:
- T p trung phát tri n m nh và ñ ng b cơ s h t ng, ñ u tư
phát tri n h th ng th y l i.
- Nhanh chóng nâng cao hi u qu s n xu t nông nghi p.
- Thúc đ y cơng tác quy ho ch, quy ho ch ph i có đ nh hư ng
và m c tiêu rõ ràng, phù h p v i ñi u ki n phát tri n t ng vùng.
- Nâng cao trình đ k thu t cơng ngh cán b nông nghi p
và ngư i dân.

CHƯƠNG 3
GI I PHÁP Đ PHÁT TRI N B N V NG NÔNG NGHI P
THÀNH PH ĐÀ N NG TH I GIAN T I
3.1. CƠ S

CHO VI C Đ XU T GI I PHÁP

3.1.1. B i c nh và tình hình
a. Tình hình qu c t
b. B i c nh trong nư c
c. S phát tri n c a khoa h c công ngh
d. S bi n đ i c a khí h u và thiên tai, d ch b nh
3.1.2. Chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i c a thành ph Đà
N ng th i gian t i
Phát tri n kinh t b n v ng, v a m r ng quy mơ, v a đ m
b o ch t lư ng, hi u qu ; v a nâng cao s c c nh tranh c a n n kinh t .
3.1.3. Các quan đi m có tính nguyên t c khi ñưa ra gi i pháp
phát tri n nông nghi p
- Phát tri n nông nghi p mang l i hi u qu kinh t .
- Phát tri n nông nghi p trên cơ s khai thác l i th so sánh.


19
- Phát tri n nông nghi p trên cơ s khai thác nơng nghi p
nhi t đ i.
- Phát tri n nơng nghi p trên cơ s nâng cao đ i s ng.
3.2. CÁC GI I PHÁP C TH
3.2.1. Gi i pháp ñ phát tri n b n v ng nông nghi p v kinh t
- Thành ph Đà N ng c n ph i th ng nh t và quy t tâm
trong vi c quy ho ch các vùng kinh t , quy ho ch ph i chi ti t, chính
sách ph i c th đ n t ng vùng và t ng ngư i dân. Ti p t c nghiên
c u, ñ nh hư ng và phát tri n cây, con phù h p v i ñi u ki n t ng
ñ a phương, t ng vùng. Chú tr ng vai trị d báo th trư ng, tìm ki m
th trư ng m i cho s n ph m nơng s n nh m đ nh hư ng phát tri n
nông nghi p h p lý. C th :

+ Nông nghi p
T

ch c s n xu t nông nghi p theo hư ng hình

thành các vùng s n xu t t p trung, thâm canh, s n xu t hàng hoá l n
g n v i th trư ng tiêu th s n ph m
o

Vùng tr ng lúa thâm canh năng su t cao,

ch t lư ng phù h p, ch y u

các huy n Hòa Vang v i t ng di n

tích kho ng 2.000ha.
o

Vùng tr ng rau t p trung

các xã/phư ng:

Hòa Ti n, Hòa Phong, Hịa Th Đơng, Hịa Khương, Hịa Nhơn.
o

Vùng tr ng hoa cây c nh: c ng c và hình

thành các làng tr ng hoa cây c nh

Hòa Ti n, Hòa Quý, Hòa Phư c,

Hòa Th , Hòa Châu.
o

Vùng tr ng cây ăn qu , tr ng c chăn ni:

các xã Hịa Sơn, Hòa Ninh, Hòa Phú, Hòa B c, Hòa Liên…
Quy ho ch s d ng ñ t tr ng tr t


20
o
ha.; cây

Cây lương th c: cây lúa thâm canh 3.000

ngô 1.200 ha.
o

Cây th c ph m: tăng di n tích gieo tr ng

cây th c ph m lên 2.600 ha/năm và là cây tr ng chính, trong đó di n
tích s n xu t theo quy trình an tồn và GAP là 1.500 ha. Hình thành
các vùng chuyên canh trên cơ s d n ñi n ñ i th a.
o

Cây cơng nghi p hàng năm: n đ nh di n

tích cây l c, cây mía.
o

Các lo i cây màu: chuy n d n di n tích đ t

tr ng khoai lang sang tr ng các lo i cây th c ph m và cây hàng năm
khác, tri t tiêu di n tích cây s n.
o

Cây cơng nghi p lâu năm và cây ăn qu : rà

soát l i h th ng các cây ăn qu , cây nào khơng có giá tr kinh t thì
lo i b d n đ tr ng sang các lo i cây có giá tr kinh t cao. Hư ng
d n nông dân tr ng các lo i cây ăn qu như ñu ñ , chu i … v a có
th trư ng tiêu th , v a thích h p v i đi u ki n t nhiên.
+ Chăn nuôi
T ch c l i s n xu t chăn nuôi theo hư ng công
nghi p g n v i vi c th c hi n ch t ch các quy đ nh v phịng ch ng
d ch đ m b o chăn ni phát tri n b n v ng.
T o ñ u ra n đ nh cho nơng s n ph m, k t h p hi u
qu nông nghi p v i công nghi p ch bi n, du l ch d ch v .
Tăng cư ng liên k t s n xu t nông nghi p v i các
nhà máy ch bi n ñ kéo dài th i v và tăng giá tr s n ph m; liên k t
s n xu t - kinh doanh v i các ch ñ u m i, siêu th , các công ty kinh
doanh và xu t nh p kh u,… ñ t o ngu n tiêu th

n ñ nh và lâu dài.

Tăng cư ng phát tri n d ch v nông nghi p và ngành
ngh nông thôn, t p trung vào các lĩnh v c sau:

21
o

D ch v k thu t gi ng cây tr ng, v t nuôi.

o

Phát tri n các d ch v thương m i.

o

Phát tri n d ch v v n t i ñ v n chuy n

o

D ch v thú y và ñ ch v gi t m gia súc, gia c m.

nông s n.
- Đ y m nh ng d ng khoa h c công ngh trong s n xu t: s
d ng công ngh sinh h c ch n t o và nhân gi ng ñ tăng năng su t,
ch t lư ng cây tr ng, con v t ni, chú tr ng áp d ng quy trình s n
xu t v a có hi u qu , v a ñáp ng yêu c u v v sinh an toàn th c
ph m.
- Hoàn thi n cơ s h t ng nông nghi p, chú tr ng kiên c
hố h th ng tư i tiêu n i đ ng.
- Có chính sách ưu đãi trong vi c vay v n cho s n xu t c a
ngư i dân, m nh d n cho vay trung h n (t i ña 60 tháng), dài h n (t
60 tháng tr lên).
- Khuy n khích và thu hút nhân l c làm cơng tác nơng
nghi p, đào t o cán b đ trình đ đ

ng d ng khoa h c - công ngh

và hư ng d n ngư i dân trong vi c chuy n đ i kinh t nơng nghi p.
Đào t o, b i dư ng trình đ k thu t cho nơng dân đ tri th c ti p
thu nh ng thành t u khoa h c trong q trình s n xu t thơng qua các
l p t p hu n.
3.2.2. Gi i pháp ñ phát tri n b n v ng nông nghi p v xã
h i
- Phát tri n nông nghi p theo hư ng s n xu t các s n ph m
có giá tr gia tăng cao, kh năng c nh tranh m nh
Trong đi u ki n di n tích đ t nơng nghi p gi m d n do q
trình đơ th hóa, tài ngun thiên nhiên ngày càng c n ki t, nông


22
nghi p c n ph i chuy n hư ng sang c nh tranh b ng cách t o ra s n
ph m có giá tr gia tăng cao. C th , nông nghi p c n ph i s n xu t
s n ph m s ch t phương pháp truy n th ng có l i cho s c kh e c a
ngư i tiêu dùng.
- Phát tri n nông nghi p nh m gi i quy t vi c làm
T c đ đơ th hố r t cao c a thành ph Đà N ng trong th i
gian qua ñã ñ t ra nhu c u gi i quy t chuy n ñ i ngành ngh ñ i v i
lao đ ng nơng thơn. Đ i v i lao ñ ng là thanh niên, vi c h c ngh và
chuy n sang lao ñ ng t i khu v c công nghi p không g p nhi u khó
khăn. Tuy nhiên v i m t b ph n nơng dân r t l n

đ tu i trung

niên và l n hơn, vi c chuy n ñ i ngành ngh là r t khó khăn. Do đó,

phát tri n nơng nghi p là m t đ gi i quy t vi c làm cho nông dân
chưa th chuy n ngay sang lao đ ng cơng nghi p, t o đi u ki n đ
trong q trình đơ th hố th c hi n đư c phương châm “ly nông b t
ly hương”.
- Phát tri n nông nghi p nh m gi m kho ng cách giàu
nghèo
Đ gi m kho ng cách giàu nghèo gi a lao ñ ng trong khu
v c nông nghi p v i khác khu v c khác, c n ph i h tr ngư i nơng
dân đ h tăng thu nh p, c th :
+ Gi i quy t t t chính sách đ t ñai nh m ñ m b o ñ t canh
tác cho ngư i nông dân.
+ Th c hi n t t các bi n pháp h tr c a Nhà nư c dành cho
ngư i nghèo nh m c i thi n các ñi u ki n ñ h có đi u ki n ti p c n
t t hơn v i nh ng đi u ki n thốt nghèo.
+ H tr cơng tác đào t o ngh , nâng cao kh năng h c t p,
nâng cao dân trí, t o l p các y u t đ
nghèo.

n ñ nh vi c làm, tránh tái


23
+ Th c hi n các chính sách chương trình khuy n nơng c a
Nhà nư c đ tăng thêm ngu n l c s n xu t cho ngư i nghèo nh m
tăng thu nh p c i thi n m c s ng.
+ Th c hi n chính sách khuy n khích áp d ng khoa h c k
th t vào s n xu t nh m tăng kh năng sinh l i c a các s n ph m
nông nghi p.
- K p th i khuy n khích đ ng viên khen thư ng các mơ hình
nơng dân kinh doanh s n xu t gi i ñ làm bài h c kinh nghi m cho

m i ngư i.
3.2.3. Gi i pháp ñ phát tri n b n v ng nông nghi p v môi
trư ng
- Xây d ng và th c hi n các chính sách ngăn c m vi c khai
thác quá m c các ngu n tài nguyên thiên nhiên như ñ t, nư c, khơng
khí, đ m b o khai thác h p lý và phát huy th m nh.
- Ti p t c hồn thi n v chính sách đ t đai, tài ngun nư c,
khống s n, mơi trư ng và đưa các quy ñ nh pháp lu t này vào cu c
s ng nh m qu n lý, s d ng có hi u qu , ti t ki m tài nguyên thiên
nhiên, h n ch ti n t i ngăn ch n t i ña m c ñ gia tăng ô nhi m, suy
thóai môi trư ng, b o v ña d ng sinh h c.
- Phát tri n n n nông nghi p s ch và nông nghi p h u cơ
trên cơ s khai thác và hi n ñ i hóa nh ng kinh nghi m s n xu t
truy n th ng s n có

t ng vùng.

+ S n xu t và s d ng r ng rãi các lo i gi ng cây tr ng và
con v t ni có kh năng kháng b nh và sâu r y. H n ch ñ n m c
t i ña vi c s d ng các thu c thú y và thu c tr sâu b nh có ngu n
g c t các ch ph m hóa h c.


24
+ Áp d ng bi n pháp canh tác phòng ch ng sâu b nh và c
d i mang tính tích c c, như đ t rơm r ngay sau khi thu ho ch, làm
i, tư i tiêu nư c theo khoa h c, tr c d i và ch dùng các lo i phân
h u cơ.
+ S d ng r ng rãi các ch ph m sinh h c, th o dư c đ
phịng ch ng sâu b nh, kích thích sinh trư ng cây tr ng, v t ni.

Gi m đ n m c t i đa vi c s d ng các ch ph m hóa h c, n u dùng
thì ph i đúng lúc, đúng cách, ñúng li u lư ng.
- Đ i m i trang thi t b cho nông nghi p nh m làm gi m
nh ô nhi m môi trư ng. Khuy n khích nơng dân đ u tư s n xu t
theo chi u sâu đ đ i m i cơng ngh thi t b , hi n đ i hố cơng
ngh truy n th ng, áp d ng công ngh nhi u m i vào s n xu t v i
tiêu chí đ t hi u qu kinh t và gi m thi u ô nhi m môi trư ng.
- Tăng cư ng tuyên truy n cho ngư i dân trong khu v c
nông nghi p v Lu t b o v môi trư ng và các phương pháp làm
gi m thi u ô nhi m môi trư ng. Thông qua vi c xây d ng hương
ư c trong vi c ñ m b o môi trư ng xanh, s ch, ñ p ñ nh m gi m
ô nhi m môi trư ng và phát tri n b n v ng.
3.2.4. Gi i pháp v tăng cư ng th ch , chính sách
a. Chính sách đ t đai
- Th c hi n t t vi c quy ho ch và qu n lý quy ho ch s d ng
đ t nơng nghi p trên ñ a bàn thành ph , c n n đ nh di n tích tr ng
lúa đ ñ m b o gi v ng an ninh lương th c cho thành ph .
- Có chính sách th c hi n “d n ñi n, ñ i th a” đ đ y nhanh
vi c tích t ru ng ñ t ph c v cho chuy n d ch cơ c u cây tr ng, con
v t ni.
b. Chính sách ñ u tư


25
- Tăng cư ng ngu n l c ñ u tư cho nơng nghi p, nơng thơn.
Khuy n khích các thành ph n kinh t ñ u tư cơ s h t ng các vùng
chun canh.
- Có chính sách thu hút ngu n v n ñ u tư cho phát tri n s n xu t.
- Tri n khai th c hi n t t các chính sách tín d ng nh m giúp
ngư i dân, các thành ph n kinh t ti p c n các ngu n v n vay.

- Thành l p b ph n tư v n chính sách t i các Phịng Nơng
nghi p, Phịng Kinh t các qu n ñ th c hi n tr giúp nông dân trong
vi c l p d án s n xu t, ti p c n ngu n v n vay tín d ng,...
c. Chính sách khuy n khích phát tri n cơng nghi p - d ch v nông thôn
- Th c hi n chuy n d ch m nh vi c đ u tư hình thành các cơ
s gia cơng, doanh nghi p tư nhân đ u tư, s n xu t t i khu v c nơng
thơn, ưu ti n đ i v i các ngành thu hút nhi u lao ñ ng.
- Phát tri n m nh m th trư ng d ch v nơng thơn đ t o s
chuy n d ch m nh m trong phát tri n kinh t nông thôn.
d. Tăng cư ng th ch , nâng cao năng l c qu n lý nhà nư c h
tr cho nông nghi p, nông thôn
- C ng c , ki n toàn b máy qu n lý Nhà nư c v nơng
nghi p, nơng thơn t c p thành ph đ n qu n, huy n, xã, phư ng,
ñ m b o m i xã, phư ng đ u có cán b chuyên trách v nông nghi p.
- Xây d ng chính sách, tri n khai chương trình hành đ ng,
k ho ch th c hi n ñ c th Đ án “Nơng nghi p - nơng thơn - nơng
dân” đư c th c thi đ ng b , có hi u qu .
- Tăng cư ng m ng lư i khuy n ngư - nông – lâm.
- Th c hi n đ ng b chính sách gi i t a, ñ n bù, gi i quy t
vi c làm n ñ nh cu c s ng cho nông dân b thu h i phát tri n đơ th ,
cơng nghi p.
3.3. K T LU N VÀ KI N NGH