Khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự việt nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

HÀ MINH ĐỨC

Kh i ếu n ại, t ố cá o t ro ng t ố
t ụn g h ì nh s ự V i ệt Na m

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2020


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

HÀ MINH ĐỨC

Kh i ếu n ại, t ố cá o t ro ng t ố
t ụn g h ì nh s ự V i ệt Na m
Chuyên ngành: Luật hình sự và tố tụng hình sự
Mã số: 8380101.03

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN VĂN TUÂN

HÀ NỘI - 2020


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của
riêng tơi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được cơng bố trong
bất kỳ cơng trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong
Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tơi đã
hồn thành tất cả các mơn học và đã thanh tốn tất cả các nghĩa vụ
tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để
tơi có thể bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƯỜI CAM ĐOAN

Hà Minh Đức


MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các từ viết tắt
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KHIẾU NẠI, TỐ CÁO
TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM ..................................... 9
1.1.

Khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự ............................................ 9

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm khiếu nại trong tố tụng hình sự ....................... 9
1.1.2. Khái niệm và đặc điểm tố cáo trong tố tụng hình sự .......................... 12
1.1.3. Mối quan hệ giữa khiếu nại và tố cáo trong tố tụng hình sự .............. 14

1.1.4. Phân biệt khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự với khiếu nại, tố
cáo trong pháp luật về khiếu nại, tố cáo.............................................. 15
1.2.

Giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự ........................ 17

1.2.1. Khái niệm và đặc điểm giải quyết khiếu nại trong tố tụng hình sự ........ 17
1.2.2. Khái niệm và đặc điểm giải quyết tố cáo trong tố tụng hình sự ......... 19
1.2.3. Ý nghĩa của giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự .......... 21
Tiểu kết Chương 1 ......................................................................................... 24
Chương 2: QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ KHIẾU NẠI, TỐ
CÁO VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRONG TỐ
TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM .......................................................... 25
2.1.

Lịch sử pháp luật Việt Nam về khiếu nại, tố cáo trong tố
tụng hình sự ....................................................................................... 25

2.2.

Quy định của pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về khiếu
nại, tố cáo ........................................................................................... 28

2.2.1. Đối tượng khiếu nại, tố cáo ................................................................. 28
2.2.2. Chủ thể khiếu nại, tố cáo ..................................................................... 29


2.2.3. Quy định của pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về thời hiệu
khiếu nại, tố cáo .................................................................................. 34
2.3.

Quy định của pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về giải
quyết khiếu nại, tố cáo ...................................................................... 35

2.3.1. Thẩm quyền và thời hạn giải quyết khiếu nại, tố cáo ......................... 35
2.3.2. Trách nhiệm của cơ quan, cá nhân có thẩm quyền giải quyết
khiếu nại, tố cáo .................................................................................. 42
2.4.

Kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự ....... 44

Tiểu kết Chương 2 ......................................................................................... 46
Chương 3: THỰC TIỄN SỬ DỤNG, THI HÀNH PHÁP LUẬT VÀ
GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢI QUYẾT KHIẾU
NẠI, TỐ CÁO TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM ......... 47
3.1.

Thực tiễn sử dụng, thi hành pháp luật tố tụng hình sự Việt
Nam về khiếu nại, tố cáo ................................................................... 47

3.1.1. Kết quả sử dụng, thi hành pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về
khiếu nại, tố cáo .................................................................................. 47
3.1.2. Hạn chế sử dụng, thi hành pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về
khiếu nại, tố cáo .................................................................................. 50
3.1.3. Nguyên nhân của hạn chế thi hành pháp luật tố tụng hình sự Việt
Nam về khiếu nại, tố cáo ..................................................................... 53
3.2.

Yêu cầu và giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại,
tố cáo trong tố tụng hình sự Việt Nam ............................................ 58

3.2.1. Các yêu cầu nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo trong
tố tụng hình sự hiện nay ...................................................................... 58
3.2.2. Một số giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng, hiệu qủa giải
quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự ...................................... 63
Tiểu kết Chương 3 ......................................................................................... 72
KẾT LUẬN .................................................................................................... 73
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 75


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BLTTHS:

Bộ luật Tố tụng hình sự

TA:

Toà án

VKS:

Viện kiểm sát


MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của việc nghiên cứu đề tài
Khiếu nại, tố cáo là một trong những quyền cơ bản của công dân được
ghi nhận trong mọi bản Hiến pháp của nước ta. Trong tiến trình xây dựng
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, quyền khiếu nại, tố cáo ngày càng

được tôn trọng và bảo đảm qua các quy định và biện pháp thực thi trong hệ
thống pháp luật. Dưới Hiến pháp, nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác
được ban hành nhằm điều chỉnh việc khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu
nại, tố cáo như Luật Khiếu nại; Luật Tố cáo; Bộ luật Tố tụng dân sự; Bộ luật
Tố tụng hình sự; …
Trong lĩnh vực tố tụng hình sự, hoạt động khiếu nại, tố cáo ln
chiếm số lượng lớn và bao trùm lên mọi quan hệ của đời sống xã hội. Vì vậy,
pháp luật về khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự cũng được Nhà nước ta
quan tâm và xây dựng khá toàn diện. Hiện nay, Bộ luật Tố tụng hình sự
2015 là văn bản chính quy định vấn đề này. Bộ luật Tố tụng hình sự 2015
được ban hành trong điều kiện đất nước đang trong trong quá trình hội nhập
quốc tế với con người là trung tâm của mọi hoạt động và quyền con người
được đề cao. Vì vậy, những quy định nhằm đảm bảo quyền khiếu nại, tố cáo
trong luật này được xây dựng dựa trên sự cố gắng hoàn thiện một cách rõ
ràng và cụ thể nhất có thể.
Từ khi thực hiện Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, qua giải quyết khiếu nại,
tố cáo trong tố tụng hình sự, các cơ quan tố tụng đã phát hiện và huỷ nhiều
quyết định tố tụng thiếu căn cứ, trái pháp luật, khắc phục những sai sót, vi
phạm trong tố tụng. Từ đây góp phần đảm bảo quyền lợi hợp pháp của cơng
dân, phịng chống oan sai, bỏ lọt tội phạm và giúp hạn chế tình hình khiếu
kiện phức tạp, vượt cấp trong lĩnh vực tư pháp. Trong nhiều năm qua, hầu hết

1


các địa phương khơng cịn xảy ra “điểm nóng” về khiếu kiện tư pháp, tạo
được niềm tin của nhân dân đối với các cơ quan nhà nước nói chung cũng như
các cơ quan tư pháp nói riêng.
Tuy nhiên, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự của các cơ
quan tư pháp thời gian qua vẫn còn những hạn chế, tồn tại nhất định. Ví dụ

như chất lượng giải quyết khiếu nại trong hoạt động tư pháp của một vụ việc
chưa thực sự đảm bảo; một số quyết định giải quyết đã có hiệu lực pháp luật
bị huỷ, ảnh hưởng khơng nhỏ đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khiếu
nại. Hàng năm, tại các kỳ họp Quốc hội, công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo
trong tố tụng hình sự nói riêng cũng như trong hoạt động tư pháp nói chung
vẫn là vấn đề được đánh giá cịn nhiều tồn tại và khắc phục chậm.
Chính vì vậy, việc tiếp tục nghiên cứu sâu sắc hơn nữa về khiếu nại, tố
cáo trong lĩnh vực tố tụng hình sự là thực sự cần thiết. Luận văn sẽ giúp
tình bày để người đọc nắm bắt được các quy định của pháp luật về khiếu
nại, tố cáo trong tố tụng hình sự cũng như những hạn chế và giải pháp hoàn
thiện chúng. Đây chính là những lý do dẫn tới việc tác giả lựa chọn “Khiếu
nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Việt Nam” làm đề tài luận văn thạc sĩ
luật học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu
Khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự
khơng phải là một vấn đề mới. Từ trước đến nay đã có nhiều cơng trình
nghiên cứu ở các cấp độ khác nhau về khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu
nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp nói chung, trong tố tụng hình sự nói riêng.
Tuy nhiên, các cơng trình nghiên cứu từ trước năm 2018 thường tập trung về
vấn đề thẩm quyền, chức năng của các cơ quan tiến hành tố tụng trong việc
giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự trên cơ sở quy định của Bộ
luật Tố tụng hình sự 2003. Kể từ khi Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 có hiệu lực

2


thi hành từ ngày 01/01/2018 đến nay có rất ít các cơng trình khoa học nghiên
cứu vấn đề này. Vì vậy, đề tài “Khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Việt
Nam” đảm bảo được tính mới và cập nhật cũng như ít trùng lặp với các cơng
trình nghiên cứu trước đó.

* Các cơng trình thuộc lĩnh vực nghiên cứu
+ Đề án, đề tài khoa học cấp Bộ
- Viện kiểm sát nhân dân tối cao (2014), Quan hệ phối hợp giữa Viện
kiểm sát với Cơ quan điều tra, Tòa án trong giải quyết và kiểm sát việc giải
quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự - Thực trạng và giải pháp, Hà Nội.
- Viện kiểm sát nhân dân tối cao (2016), Đổi mới công tác tiếp công
dân, giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động
tư pháp, Hà Nội.
- Viện kiểm sát nhân dân tối cao (2017), Quy trình, kỹ năng kiểm sát và
giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp, Hà Nội.
+ Luận văn thạc sĩ
- Tác giả Phạm Quốc Huy (2008), Giải quyết khiếu nại, tố cáo trong
hoạt động tư pháp thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân ở Việt Nam
hiện nay, Luận văn thạc sĩ Luật học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí
Minh, Hà Nội.
- Tác giả Đinh Văn Sơn (2013), Giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố
tụng hình sự của Viện kiểm sát nhân dân ở Việt Nam hiện nay, Luận văn thạc
sĩ Luật học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.
- Tác giả Nguyễn Minh Tuấn (2018), Khiếu nại, tố cáo trong tố tụng
hình sự theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, Luận văn Thạc
sĩ Luật học, Trường Đại học Luật, Hà Nội.
+ Các bài viết trên tạp chí
- Tác giả Nguyễn Huy Miện (2005), “Những điểm mới trong công tác

3


giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của
Viện kiểm sát nhân dân năm 2005”, Tạp chí Kiểm sát, tr.5-7.
- Tác giả Đoàn Tấn Minh (2010), “Những vướng mắc khi giải quyết

khiếu nại Quyết định khơng khởi tố vụ án hình sự”, Tạp chí Kiểm sát, tr.33-34.
- Tác giả Tạ Thị Hồng Hoa (2018), “Một số điểm mới cơ bản của Thông
tư liên tịch quy định việc phối hợp thi hành một số quy định của Bộ luật Tố
tụng hình sự năm 2015 về khiếu nại, tố cáo”, Tạp chí Kiểm sát, tr.35-38.
3. Mục đích, nhiệm vụ, đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
3.1. Mục đích nghiên cứu
Luận văn tập trung vào mục đích chính là trình bày, phân tích các vấn
đề lý luận của khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự cũng như các quy định
trong pháp luật Việt Nam và thực tiễn áp dụng các quy định ấy. Từ đây, luận
văn rút ra các thành tựu trong việc áp dụng cũng như những hạn chế, bất cập
và đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện, nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu
nại, tố cáo trong tố tụng hình sự.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Về mặt lý luận: Luận văn phân tích khái niệm, đặc điểm của khiếu nại,
tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo; mối liên hệ giữa chúng với nhau và ý
nghĩa của hoạt động này trong đời sống xã hội.
Về mặt thực tiễn: Trình bày một số số liệu về tình hình giải quyết khiếu
nại, tố cáo trong tố tụng hình sự từ năm 2018 trở lại đây. Từ đó đưa ra nhận
định khách quan về các kết quả đạt được và hạn chế còn gặp phải. Từ đây,
luận văn đưa ra giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật khiếu nại, tố cáo trong tố
tụng hình sự.
3.3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các quy định hiện hành của pháp
luật Việt Nam về khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự và thực tiễn thi hành nó.

4


3.4. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi về nội dung: Luận văn tập trung vào các quy định hiện hành

mà Bộ luật tố tụng hình sự 2015 và các văn bản hướng dẫn quy định, trong đó
tập trung vào giai đoạn điều tra, truy tố. Ngoài ra, các quy định trong Luật
khiếu nại, Luật tố cáo hay Bộ luật tố tụng hình sự 2003 cũng được đề cập tới
để so sánh, đối chiếu.
Phạm vi về thời gian: Các vấn đề lý luận nghiên cứu trong giai đoạn
từ 2018-2019 (sau khi Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 có hiệu lực thi
hành). Ngồi ra, ở khía cạnh thực tiễn, luận văn nghiên cứu các kết quả áp
dụng của khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự năm các năm trở lại đây
như 2018, 2019.
Phạm vi về không gian: Luận văn sẽ trình bày các vấn đề lý luận liên
quan tới pháp luật Việt Nam và thực tiễn tại Việt Nam. Tuy nhiên, do khó có
thể tập hợp được đầy đủ số liệu tại tất cả các địa phương trên cả nước nên
luận văn sẽ chỉ trình bày một số địa phương tiêu biểu.
4. Cơ sở lý luận và các phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Cơ sở lý luận của luận văn là quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê nin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về đấu tranh
phòng và chống tội phạm, đảm bảo cơ chế hoạt động đúng, đầy đủ của các cơ
quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng, các quyền của công dân được
khiếu nại, tố cáo. Ngồi ra, luận văn cịn áp dụng các thành tựu về khoa học
của chuyên ngành pháp lý, các nhà chuyên môn, các luận điểm nghiên cứu
của các nhà khoa học, các cơng trình nghiên cứu, sách chun khảo và các bài
viết chuyên ngành pháp lý trên các tạp chí.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phương pháp cơ bản sau:

5


- Phương pháp so sánh: Luận văn sử dụng phương pháp so sánh đặc

trưng để phân biệt về mặt lý luận cũng như thực tiễn của khiếu nại, tố cáo qua
các giai đoạn được quy định trong luật tố tụng hình sự Việt Nam. Ngồi ra,
phương pháp so sánh cũng được thể hiện trong luận văn khi đề cập giữa các
quy định khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự và Luật Khiếu nại, tố cáo
cũng như các quy định khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực khác.
- Phương pháp phân tích: Phương pháp này thể hiện trong luận văn là
những lý giải về cơ chế đặc thù của khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự,
đặc trưng, bản chất và các điều kiện áp dụng, cũng như lý giải về những
nguyên nhân và các giải pháp hoàn thiện các quy định về khiếu nại, tố cáo.
- Phương pháp thống kê xã hội học: Được thể hiện là những tài liệu
được tổng hợp qua thực tiễn áp dụng như tổng hợp các kết quả giải quyết
khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự, tổng hợp các vụ việc trong đó có
khiếu nại, tố cáo để làm cơ sở phân tích về nguyên nhân và giải pháp. Bên
cạnh đó, phương pháp này cịn thể hiện về các số liệu, tài liệu nghiên cứu
trên mạng Internet cũng như tổng hợp các tri thức khoa học tương ứng
của đề tài.
- Ngồi ra, luận văn cịn sử dụng các phương pháp tiếp cận khác như:
phương pháp lịch sử, tổng hợp. Đồng thời sử dụng các nghị quyết của Đảng,
văn bản pháp luật của Nhà nước, những vụ việc của Tòa án, tài liệu của Viện
kiểm sát và Cơ quan điều tra, …
5. Những đóng góp mới về mặt khoa học của luận văn
Đóng góp mới của luận văn thể hiện qua những điểm sau:
- Phân tích và tổng hợp một cách có hệ thống những vấn đề lý luận về
khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự: khái niệm khiếu nại; khái niệm tố cáo;
các đặc điểm pháp lý của khiếu nại, tố cáo; cơ chế giải quyết khiếu nại, tố cáo

6


trong tố tụng hình sự Việt Nam; phân biệt khiếu nại, tố cáo với nhau và mối

quan hệ giữa chúng.
- Tổng kết, đánh giá các quy định về khiếu nại, tố cáo qua các giai đoạn
phát triển, từ đó đưa ra những nhận xét, đánh giá rút kinh nghiệm, và hướng
khắc phục.
- Phân tích, so sách các quy định khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự
theo hướng loại trừ để xác định sự cần thiết của khiếu nại, tố cáo trong các
giai đoạn tố tụng của luật tố tụng hình sự Việt Nam.
- Tổng hợp và phân tích các nguyên nhân của tồn tại trong quá trình
thực hiện và giải quyết các vấn đề về khiếu nại, tố cáo, đánh giá tác động của
các hệ quả này đối với thực tiễn áp dụng.
- Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện các quy định pháp luật về
khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự, góp phần nâng cao nhận thức của
người dân về quyền khiếu nại, tố cáo, cũng như hạn chế những sai sót đối với
người tiến hành tố tụng, cơ quan tiến hành tố tụng.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Về mặt lý luận: Đề tài có những đóng góp nhất định về mặt lý luận về
pháp luật khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự như đưa ra những khái niệm
pháp lý và các đặc trưng liên quan trong tố tụng hình sự.
Về mặt thực tiễn: Luận văn góp phần vào việc xác định đúng đắn cũng
như làm rõ bản chất của khiếu nại, tố cáo, phân tích những nguyên nhân của
tồn tại và đưa ra những giáp pháp hữu hiệu nhằm hoàn thiện các quy định về
khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự. Ngồi ra, luận văn còn ý nghĩa làm
tài liệu tham khảo lý luận cần thiết cho các học sinh, sinh viên và những ai
quan tâm đến vấn đề này cũng như nâng cao hiểu biết pháp luật đối với
người dân - những người có quyền khiếu nại, tố cáo trong các giai đoạn của
tố tụng hình sự.

7

7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung
của luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề chung về khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình
sự Việt Nam.
Chương 2: Quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo và giải quyết
khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Việt Nam.
Chương 3: Thực tiễn sử dụng, thi hành pháp luật và giải pháp nâng cao
hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Việt Nam.

8


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KHIẾU NẠI, TỐ CÁO
TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM
1.1. Khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm khiếu nại trong tố tụng hình sự
1.1.1.1. Khái niệm khiếu nại
Đứng dưới góc độ ngơn ngữ, khiếu nại trong tiếng Anh là “complaint”.
Từ này vừa là danh từ, vừa là động từ thể hiện việc bày tỏ quan điểm của một
cá nhân về một hành vi được coi là sai trái theo quan điểm của họ [51].
Ở Việt Nam, theo Đại từ điển tiếng Việt, khiếu nại được định
nghĩa và sử dụng một cách hẹp hơn, có nghĩa là việc “thắc mắc, đề nghị
xem xét lại những kết luận, quyết định do cấp có thẩm quyền đã làm, đã
chuẩn y” [43, tr.904].
Từ đây, đứng dưới góc độ xã hội, khiếu nại là hiện tượng phát sinh
trong đời sống hàng ngày, thể hiện sự phản ứng có tính tự nhiên của một
người đối với hành vi của người khác khi họ cho rằng hành vi đó khơng phù
hợp với các quy tắc, chuẩn mực của đời sống cộng đồng, xâm phạm đến

quyền và lợi ích của mình. Mọi người khiếu nại lên cấp trên, cấp lãnh đạo nếu
phát hiện thấy có hành vi sai trái của người khác nhằm yêu cầu cấp có thẩm
quyền giải quyết tình trạng ấy.
Theo phương diện chính trị - pháp lý, khiếu nại được xem là một trong
những quyền cơ bản của công dân được thể hiện tại mọi Hiến pháp và các văn
bản pháp luật có liên quan tới các quốc gia trên thế giới. Pháp luật bảo đảm
cho mỗi cá nhân quyền được khiếu nại và bày tỏ quan điểm của mình khi họ
khơng đồng tình với quyết định, hành vi mang tính quyền lực nhà nước của
các chủ thể có thẩm quyền. Họ yêu cầu các cơ quan này phải xem lại các

9


quyết định, hành vi đó để bảo vệ chính quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Như vậy, khiếu nại thể hiện mối quan hệ giữa bên khiếu nại và bên bị khiếu
nại. Trong đó, bên khiếu nại là các cá nhân, cơ quan, tổ chức và bên bị khiếu
nại là các chủ thể có quyền sử dụng quyền lực nhà nước, đã có những hành vi
và quyết định bị phản kháng. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải hành vi
nào, quyết định nào cũng có thể bị khiếu nại [29, tr. 42-43]. Chỉ những hành
vi hay quyết định bị người khiếu nại cho rằng đã tác động trực tiếp lên quyền
và lợi ích chính đáng của họ thì mới có thể và được đem ra để khiếu nại.
Hay như theo quan điểm của tiến sĩ Nguyễn Cửu Việt:
Khiếu nại được sử dụng khi chủ thể của bản thân cơng dân khiếu
nại hoặc của người do mình bảo hộ bị vi phạm do quyết định hoặc
hành vi trái pháp luật thuộc phạm vi quản lý nhà nước của các cơ
quan nhà nước hoặc viên chức nhà nước [42, tr. 477].
Như vậy, khiếu nại theo nghĩa chung nhất dưới góc độ pháp lý được
nhìn nhận là việc cá nhân, cơ quan hay tổ chức yêu cầu các cá nhân, cơ quan
nhà nước có thẩm quyền sửa chữa lại việc họ đã làm mà bị xem là không
đúng đắn, gây thiệt hại tới quyền và lợi ích chính đáng của người khiếu nại.

Thơng thường, khiếu nại được nhìn nhận dưới hai góc độ là khiếu nại
hành pháp (hành chính) và khiếu nại tư pháp. Khiếu nại hành chính là khiếu nại
về tính hợp pháp của quyết định hành chính, hành vi hành chính và quyết định
kỷ luật cán bộ, cơng chức là những việc phát sinh trong hoạt động quản lý hành
chính. Khiếu nại tư pháp cũng gần tương tự như vậy, là việc cá nhân, cơ quan,
tổ chức đề nghị các cơ quan tư pháp xem xét, sửa chữa một quyết định tư pháp
trong quá trình tiến hành tố tụng mà quyết định hoặc hành vi đó gây thiệt hại
hoặc đe doạ gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của họ [32, tr. 6-7].
Tố tụng hình sự là một nhánh quan trọng của hoạt động tư pháp nên rõ
ràng, khiếu nại trong tố tụng hình sự là một loại của khiếu nại tư pháp. Cụ thể,

10


thông qua việc đưa ra cách hiểu về khiếu nại và khiếu nại tư pháp kể trên,
khiếu nại trong tố tụng hình sự có thể được định nghĩa như sau: Khiếu nại
trong tố tụng hình sự là việc cá nhân, tổ chức đề nghị cơ quan tiến hành tố
tụng xem xét lại các quyết định hoặc hành vi được đưa ra trong quá trình tố
tụng hình sự mà họ cho rằng trái pháp luật và gây thiệt hại, đe dọa gây thiệt
hại tới lợi ích hợp pháp của họ.
1.1.1.2. Đặc điểm khiếu nại
- Về đối tượng của khiếu nại: Đối tượng khiếu nại là những hoạt động
tố tụng của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng, người có thẩm
quyền tiến hành một số hoạt động tố tụng. Các hoạt động tố tụng này thường
được thể hiện ra bên ngoài thành những dạng cụ thể như quyết định tố tụng
hay hành vi tố tụng. Đối tượng của khiếu nại trong tố tụng hình sự đã bị giới
hạn lại trong một phạm vi vô cùng cụ thể và rõ ràng, nhằm phân biệt nó với
khiếu nại trong tố tụng khác hoặc khiếu nại hành chính.
- Về người khiếu nại: Người có quyền khiếu nại là cá nhân, tổ chức bị
quyết định tố tụng và hành vi tố tụng xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp

của mình. Điều đó có nghĩa là chỉ có những cá nhân, tổ chức, hoặc đại diện
hợp pháp của họ bị các quyết định tố tụng, hành vi tố tụng xâm phạm đến lợi
ích hợp pháp của họ mới có quyền khiếu nại. Khơng phải ai cũng có quyền
này có thể thực thi quyền này trên thực tế.
- Về người bị khiếu nại: Người bị khiếu nại chính là chủ thể có quyền
tiến hành tố tụng hoặc chủ thể được quyền thực hiện một số hoạt động tố tụng.
Người bị khiếu nại không có thẩm quyền giải quyết khiếu nại đối với quyết
định, hành vi tố tụng của mình. Rõ ràng, điều này là hiển nhiên vì khơng thể
có chuyện một người vừa tự ban hành quyết định, hành vi mà lại tự mình tiếp
tục đánh giá và giải quyết các quyết định, hành vi đó được. Điều này sẽ khơng
đảm bảo tính công bằng và khách quan của pháp luật.

11


- Về mục đích của khiếu nại: Người khiếu nại thực hiện việc khiếu nại
nhằm mục đích bảo vệ và khôi phục các quyền được xem là bị mất, bị xâm
phạm do các hành vi bị khiếu nại mà người bị khiếu nại là cá nhân, cơ quan
tiến hành tố tụng đưa ra.
1.1.2. Khái niệm và đặc điểm tố cáo trong tố tụng hình sự
1.1.2.1. Khái niệm tố cáo
Theo Từ điển tiếng Việt, “tố cáo là báo cho mọi người hoặc cơ quan có
thẩm quyền biết người hoặc hành động phạm pháp nào đó, như tố cáo kẻ gian,
tố cáo một vụ tham nhũng. Tố cáo còn được hiểu theo một cách khác là vạch
trần hành động xấu xa hoặc tội ác cho mọi người biết nhằm lên án, ngăn
chặn” [17, tr. 990]. Hay như theo Đại Từ điển tiếng Việt, tố cáo là vạch rõ tội
lỗi của kẻ khác trước cơ quan pháp luật hoặc trước dư luận [43, tr. 1663]
Như vậy, trước hết, thông qua các khái niệm nêu trên, có thể thấy tố
cáo được hiểu theo nghĩa rộng và bao quát hơn so với khiếu nại trong từ điển
nước ta. Bên cạnh đó, theo khái niệm này, hành vi tố cáo có thể là các hành vi

trái pháp luật hoặc đơn thuần là các hành vi xấu xa như trái đạo đức, thuần
phong mỹ tục [16]. Các hành vi này dù có hay khơng vi phạm pháp luật thì
đều tác động tiêu cực tới các quan hệ xã hội nên cần được lên án mạnh mẽ.
Do đó, thông thường, các hành vi bị tố cáo vô cùng đa dạng, không bị giới
hạn bởi bất kỳ yếu tố về phạm vi, lĩnh vực hay tính chất nào.
Tuy nhiên, hiểu theo nghĩa này là quá rộng và tạo ra những gánh nặng,
khó khăn cho nhà nước khi tiến hành giải quyết tố cáo. Bởi lẽ, nếu bất kể một
hiện tượng, hành vi sai trái nào cung được tố cáo tới cơ quan nhà nước có
thẩm quyền thì sẽ xảy ra tình trạng hỗn loạn và khơng thể giải quyết hết. Vì
vậy, đứng dưới góc độ pháp luật, tố cáo sẽ được nhìn nhận một cách hẹp hơn,
nghĩa là việc công dân, cá nhân báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền
được biết về các hành vi vi phạm pháp luật của cá nhân, cơ quan, tổ chức

12


khác nếu các vi phạm này gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại tới lợi ích
chung của cộng đồng, lợi ích nhóm của tổ chức hay quyền và lợi ích trực tiếp
của mỗi cá nhân.
Sau khi đã hiểu thế nào là tố cáo thì tương tự như mục trên, việc hiểu
và giải thích thế nào là tố cáo trong tố tụng hình sự trở nên dễ dàng hơn. Theo
đó, tố cáo trong tố tụng hình sự cũng là một loại tố cáo tư pháp, được thực
hiện trong khuôn khổ các cơ quan có chức năng tư pháp. Theo GS.TSKH Lê
Cảm, tố cáo được định nghĩa như sau:
Tố cáo trong luật tố tụng hình sự là việc cá nhân theo trình tự và thủ
tục do pháp luật tố tụng hình sự quy định báo cho cơ quan, người có
thẩm quyền giải quyết tố cáo về hành vi vi phạm pháp luật của bất
kỳ người tiến hành tố tụng nào trong các hoạt động khởi tố, điều tra,
truy tố, xét xử hoặc/và thi hành án hình sự đã gây nên, hoặc đe dọa
gây nên thiệt hại cho quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan,

tổ chức cũng như lợi ích của nhà nước [6, tr. 118].
Khái niệm được đưa ra giới hạn phạm vi của tố cáo trong tố tụng hình
sự là tuân theo các quy định của luật tố tụng hình sự. Ngồi ra, các yếu tố về
người tố cáo, người bị tố cáo hay đối tượng tố cáo cũng được đề cập tới. Tác
giả do đó cũng khá đồng tình với cách hiểu và xây dựng khái niệm như vậy.
Vì vậy, từ đây có thể đưa ra khái niệm tố cáo trong tố tụng hình sự như
sau: Tố cáo trong tố tụng hình sự là việc cá nhân thông báo cho cơ quan tiến
hành tố tụng biết về hành vi của người tiến hành tố tụng thực hiện trong quá
trình tố tụng mà họ cho rằng người này đã vi phạm pháp luật, gây thiệt hại
hoặc đe doạ gây thiệt hại tới lợi ích chung của cộng đồng hoặc lợi ích hợp
pháp của cá nhân.
1.1.2.2. Đặc điểm tố cáo
- Về đối tượng của tố cáo: Đối tượng của tố cáo bao gồm các hành vi

13


trong hoạt động tố tụng hình sự mà người tố cáo cho rằng hành vi đó trái pháp
luật. Việc thực hiện hành vi đó là nguyên nhân dẫn tới việc gây ra thiệt hại
hoặc đe dọa gây thiệt hại cho lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích của cá nhân,
cơ quan, tổ chức. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các hành vi bị tố cáo có thể đã vi
phạm pháp luật hoặc không. Pháp luật không giới hạn việc phải xác định
chính xác dấu hiệu của tội phạm thì mới được tiến hành tố cáo.
- Về người tố cáo: Người tố cáo ở đây là cá nhân và thông thường,
pháp luật khơng quy định đó là cơng dân nước mình, người nước ngồi hay
người khơng có quốc tịch. Bất kỳ ai phát hiện ra hành vi vi phạm pháp luật
trong tố tụng hình sự đều có thể tố cáo. Ngồi ra, pháp luật có thể có quy định
hoặc khơng nhưng ta đều ngầm hiểu rằng người tố cáo phải có đầy đủ năng
lực hành vi dân sự, năng lực hành vi tố tụng. Trong trường hợp người này mất
năng lực hành vi thì phải có người đại diện hợp pháp và phải có giấy từ chứng

minh về việc đại diện hợp pháp.
- Về người bị tố cáo: Người bị tố cáo là người có thẩm quyền trong
hoạt động tố tụng hình sự thực hiện hành vi vi phạm pháp luật tố tụng gây
thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại tới lợi ích của bất kỳ chủ thể nào trong xã
hội. Người bị tố cáo có thể là những người có thẩm quyền tiến hành tố tụng
trong Cơ quan điều tra, Cơ quan được giao tiến hành một số hoạt động điều
tra, cơ quan cơng tố, Tồ án,…
- Về mục đích tố cáo: Mục đích của tố cáo khá rộng, không chỉ nhằm
bảo vệ quyền lợi cho người trực tiếp đứng ra tố cáo mà cịn vì lợi ích chung
của toà xã hội, của tập thể hoặc của cá nhân khác. Người tố cáo mong người
bị tố cáo sẽ bị trừng phạt vì những hành vi sai trái của mình theo đúng quy
định pháp luật đề ra.
1.1.3. Mối quan hệ giữa khiếu nại và tố cáo trong tố tụng hình sự
Mặc dù khiếu nại, tố cáo khơng phải là một và có thể nhận ra nhiều

14


điểm khác biệt giữa chúng thông qua việc nêu khái niệm và đặc điểm khiếu
nại, tố cáo. Tuy nhiên, đây là hai hoạt động có nhiều điểm chung và có mối
quan hệ vơ cùng khăng khít. Mối quan hệ chặt chẽ ấy được thể hiện qua
những điểm sau:
Đầu tiên phải kể tới mục đích của hai hoạt động này. Dù là khiếu nại hay
tố cáo thì mục tiêu lớn nhất vẫn là đảm bảo sự thực thi pháp luật, ngăn chặn kịp
thời và xử lý các vi phạm xảy ra trong quá trình giải quyết các vụ án hình sự.
Tiếp đó, cả khiếu nại và tố cáo đều được quy định trong pháp luật về tố tụng
hình sự với các nội dung về thẩm quyền và trình tự cụ thể. Thẩm quyền xem
xét giải quyết khiếu nại, tố cáo thường là Thủ trưởng của người bị khiếu nại, tố
cáo. Ngoài ra, các thủ tục từ tiếp nhận đơn thư, thông tin cho đến quá trình xem
xét, xác minh và ra văn bản giải quyết đều có nhiều điểm tương đồng.

Trên thực tế, khiếu nại và tố cáo trong tố tụng hình sự bổ trợ cho nhau.
Bởi lẽ, khi có hành vi vi phạm làm xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp
của một cá nhân, tổ chức thì cơng dân có thể loay hoay trong việc xác định
mình sẽ thực hiện quyền khiếu nại hay tố cáo. Vì vậy, thay vì phải lựa chọn
một cách phức tạp, pháp luật trao cả hai quyền này cho các cá nhân để họ có
thể dùng một trong hai. Một khi các thơng tin vi phạm được gửi tới cơ quan
có thẩm quyền, trải qua quá trình xác minh, làm rõ, các dấu hiệu sai phạm và
tình tiết cụ thể sẽ được làm rõ.
Vì vậy, khiếu nại và tố cáo trong tố tụng hình sự vừa giống nhau, vừa
khác nhau nhưng khơng vì những điểm khác biệt đó mà chúng loại trừ nhau.
Cả hai hoạt động này cùng tồn tại song song và bổ trợ cho nhau, giúp thực thi
quyền con người và đảm bảo hoạt động của các cơ quan tố tụng.
1.1.4. Phân biệt khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự với khiếu nại,
tố cáo trong pháp luật về khiếu nại, tố cáo
Nếu như khiếu nại, tố cáo trong tố tụng được quy định chủ yếu trong

15


pháp luật về dân sự, hình sự thì pháp luật về khiếu nại, tố cáo giải quyết vấn
đề khiếu nại hành chính. Do đó, có thể nói, phân biệt khiếu nại, tố cáo trong
tố tụng hình sự với khiếu nại, tố cáo trong pháp luật về khiếu nại, tố cáo đồng
nghĩa với việc so sánh nó với khiếu nại, tố cáo hành chính. Dựa trên đặc điểm
của khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự nêu trên, có thể rút ra một số nội
dung như sau:
- Về đối tượng: Khiếu nại, tố cáo trong pháp luật về khiếu nại, tố cáo là
các quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành pháp. Như
vậy, mặc dù đối tượng đều là quyết định và hành vi nhưng chủ thể ban hành
là khác nhau khi một bên là cơ quan tư pháp, mà cụ thể là các cơ quan tiến
hành tố tụng hình sự, một bên là cơ quan hành pháp.

- Về người khiếu nại, tố cáo: Dù là quyết định, hành vi hành chính hay
tố tụng hình sự thì đối tượng bị tác động tới và có quyền, lợi ích hợp pháp bị
xâm phạm vẫn là những đối tượng như nhau, bao gồm cả cá nhân và pháp
nhân. Do đó, người khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự và trong pháp luật
khiếu nại, tố cáo về cơ bản là như nhau. Tuy nhiên, do đối tượng khác nhau
như đã nêu nên người khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự là người và tổ
chức có quyền lợi hợp pháp bị xâm hại do các quyết định, hành vi tố tụng
hình sự. Ngược lại, cá nhân và tổ chức là người khiếu nại, tố cáo trong pháp
luật khiếu nại, tố cáo nói chung là chủ thể bị các quyết định, hành vi hành
chính xâm hại tới.
- Về người bị khiếu nại, tố cáo: Ở cả hai loại, người bị khiếu nại, tố cáo
đều là các cá nhân, cơ quan, tổ chức có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước.
Đó là các chủ thể ban hành quyết định, hành vi hành chính hoặc các chủ thể
ban hành quyết định, hành vi về tố tụng hình sự.
Như vậy, khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự nhìn chung về cơ bản
vẫn mang nhiều đặc điểm của khiếu nại, tố cáo trong pháp luật về khiếu nại,

16


tố cáo nói chung vì đây vẫn là các quy định nền tảng của hoạt động này. Vì
vậy, khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự chỉ là sự cụ thể hố, cá biệt hố
khiếu nại, tố cáo nói chung. Tuy nhiên, do tố tụng hình sự là hoạt động đặc
thù nên ở mỗi đặc điểm chung nó lại mang nhiều nét riêng biệt.
1.2. Giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự
1.2.1. Khái niệm và đặc điểm giải quyết khiếu nại trong tố tụng hình sự
1.2.1.1. Khái niệm giải quyết khiếu nại
Giải quyết khiếu nại trong tố tụng hình sự được hiểu là việc xác minh,
kết luận và ra quyết định giải quyết của người có thẩm quyền giải quyết
khiếu nại. Như vậy, đây là một q trình được pháp luật quy định chặt chẽ;

khi có khiếu nại, cơ quan, người có thẩm quyền sau khi phân loại, xử lý, xác
định khiếu nại đủ điều kiện, thuộc thẩm quyền thì lúc này phát sinh quan hệ
pháp luật giữa người khiếu nại và người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại.
Người giải quyết khiếu nại tiến hành xác minh các tình tiết, tài liệu, chứng
cứ…liên quan đến việc khiếu nại, qua kết quả xác minh sẽ kết luận việc
khiếu nại là có căn cứ hay khơng để ban hành quyết định giải quyết khiếu
nại. Đây là những hoạt động bắt buộc trong quá trình giải quyết khiếu nại
mà người giải quyết phải tuân theo, dù là giải quyết khiếu nại hành chính
hay khiếu nại tư pháp. Từ đó, có thể rút ra khái niệm “giải quyết khiếu nại
trong tố tụng hình sự” như sau:
Giải quyết khiếu nại trong tố tụng hình sự là quá trình xử lý đơn khiếu
nại theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự của chủ thể có thẩm quyền,
bao gồm: việc tiếp nhận, phân loại, thụ lý, xem xét, xác minh, kết luận và ra
quyết định giải quyết chấp nhận hay không chấp nhận khiếu nại.
1.2.1.2. Đặc điểm giải quyết khiếu nại
- Về cơ sở giải quyết khiếu nại: Khiếu nại trong tố tụng hình sự được
giải quyết trên cơ sở các quy định của pháp luật tố tụng hình sự. Việc khiếu

17


nại này chỉ phát sinh và đề ra yêu cầu phải giải quyết khi cá nhân, tổ chức có
căn cứ và yêu cầu được giải quyết theo trình tự, thủ tục mà pháp luật quy định.
Ngoài ra, giải quyết khiếu nại trong tố tụng hình sự cũng được xem là nghĩa
vụ, trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng. Hoạt động này của cơ quan
tiến hành tố tụng sẽ giúp bảo vệ kịp thời các quyền lợi hợp pháp bị xâm hại
của cá nhân, tổ chức.
- Về thẩm quyền giải quyết khiếu nại: Pháp luật tố tụng hình sự quy
định cụ thể những cơ quan, cá nhân có thẩm quyền giải quyết khiếu nại trong
trong tố tụng hình sự. Như vậy, giải quyết khiếu nại là thẩm quyền mà pháp

luật chỉ giao cho những chủ thể nhất định; mọi trường hợp giải quyết khiếu
nại khơng do người có thẩm quyền thực hiện đều không phát sinh hiệu lực.
Thẩm quyền được hiểu là tổng hợp các quyền và nghĩa vụ, do vậy, giải quyết
khiếu nại vừa là nghĩa vụ, vừa là quyền của các chủ thể tiến hành tố tụng.
Thẩm quyền giải quyết khiếu nại trong tố tụng hình sự chỉ được giao cho cơ
quan tiến hành tố tụng và những người có chức danh tiến hành tố tụng và
được pháp luật tố tụng quy định rất cụ thể trong từng trường hợp.
- Về đối tượng giải quyết khiếu nại: Nếu như đối tượng khiếu nại là các
quyết định, hành vi tố tụng thì đối tượng giải quyết khiếu nại cũng chính là
các quyết định, hành vi này. Khi giải quyết các vụ án hình sự, cá nhân và cơ
quan tiến hành tố tụng sẽ ban hành các quyết định tố tụng hoặc thực hiện các
hành vi tố tụng nhằm tìm ra sự thật của vụ án, xử lý người có hành vi vi phạm,
… nhằm đảm bảo xử đúng người, đúng tội. Tuy nhiên, không phải lúc nào
các quyết định và hành vi này cũng tuân thủ pháp luật mà rất có thể được thực
hiện một cách tuỳ tiện, cẩu thả hoặc vơ tình trái pháp luật và xâm phạm tới lợi
ích Nhà nước, tổ chức, cá nhân.
- Về kết quả giải quyết khiếu nại: Kết quả của giải quyết khiếu nại là
các văn bản xác định tính chính xác của khiếu nại mà cá nhân, tổ chức đưa ra.

18


Các khiếu nại đó có thể đúng hoặc sai và có thể làm giữ nguyên hoặc hủy bỏ,
thay đổi quyết định, hành vi tố tụng bị khiếu nại. Trong trường hợp quyết
định, hành vi bị huỷ bỏ thì nó cũng sẽ đồng thời khơi phục lại các quyền và
lợi ích hợp pháp của chủ thể khiếu nại và trách nhiệm của các cá nhân, cơ
quan tố tụng có hành vi vi phạm.
1.2.2. Khái niệm và đặc điểm giải quyết tố cáo trong tố tụng hình sự
1.2.2.1. Khái niệm giải quyết tố cáo
Giải quyết tố cáo trong tố tụng hình sự là q trình các cơ quan tố tụng

có thẩm quyền xem xét, xác minh và ban hành văn bản kết luận về các nội
dung tố cáo của cá nhân theo trình tự, thủ tục mà pháp luật quy định.
Tương tự như giải quyết khiếu nại trong tố tụng hình sự, giải quyết tố
cáo trong tố tụng hình sự cũng thể hiện thái độ quan tâm tới mỗi cá nhân của
các cơ quan tiến hành tố tụng. Tuy nhiên, tố cáo khơng chỉ nhằm mục đích
địi lại quyền lợi hợp pháp cho người tố cáo mà còn nêu lên, phát hiện và kịp
thời xử lý sai phạm của người có thẩm quyền nên giải quyết tố cáo càng được
coi trọng hơn cả. Thông qua hoạt động giải quyết tố cáo, nguyện vọng của
người dân được giải quyết và chất lượng cán bộ thực thi cơng tác tố tụng hình
sự cũng được đánh giá, rà soát thường xuyên.
Từ khái niệm giải quyết khiếu nại trong tố tụng hình sự kể trên, có thể
đưa ra khái niệm giải quyết tố cáo trong tố tụng hình sự như sau: Giải quyết
tố cáo trong tố tụng hình sự là q trình chủ thể có thẩm quyền giải quyết thụ
lý, xem xét, xác minh, ra quyết định kết luận về nội dung tố cáo, xử lý hoặc
kiến nghị xử lý người có hành vi bị tố cáo theo quy định.
1.2.2.2. Đặc điểm giải quyết tố cáo
- Về thẩm quyền giải quyết tố cáo: Về nguyên tắc, tố cáo hành vi vi
phạm pháp luật mà người bị tố cáo thuộc thẩm quyền quản lý của cơ quan
tiến hành tố tụng nào thì cơ quan đó có thẩm quyền giải quyết thông qua

19