Giáo án Ngữ văn 7 tiết 91, 92

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày dạy:15/ 02/ 2012 TUẦN 25 TIẾT 91 – TẬP LÀM VĂN. CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN CHỨNG MINH A. KẾT QUẢ CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức: Giúp HS hệ thống hóa những kiến thức cần thiết về tạo lập văn bản, về văn bản lập luận chứng minh để học cách làm bài văn chứng minh có cơ sở chắc chắn hơn. Qua đó nắm được các bước làm bài văn lập luận chứng minh. 2. Kĩ năng: HS bước đầu nắm được cách thức cụ thể trong việc làm một bài văn lập luận chứng minh, những điều cần lưu ý và những lỗi cần tránh khi làm bài. B. CHUẨN BỊ: -GV nghiên cứu bài, soạn bài. - HS học bài cũ, soạn bài mới. - Phương pháp: Đàm thoại, diễn giảng. C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: *Câu hỏi: Cách làm một bài văn nghị luận? 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS. NỘI DUNG. Hoạt động 1: -HS đọc kĩ đề văn ở SGK, trả lời câu hỏi.. I. Các bước làm bài văn lập luận chứng minh. *Đề văn: Nhân dân ta thường nói: “Có chí thì nên”. Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ đó. 1. Tìm hiểu đề và tìm ý: ?Em hãy xác định yêu cầu chung của - Tư tưởng đề nêu ra: “Có chí thì nên ” - Yêu cầu: Chứng minh tư tưởng đó là đề? đúng đắn. => Khẳng định vai trò của ý chí. - Chí: là hoài bão, lí tưởng tốt đẹp, ý ? Câu tục ngữ khẳng định điều gì? Chí chí, nghị lực, sự kiên trì. - Nên: có nghĩa là kết quả. có nghĩa là gì? Nên là gì? -Phương pháp lập luận:. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> + Bằng lí lẽ. ? Muốn chứng minh tư tưởng đó là + Bằng thực tế cuộc sống. đúng đắn ta có thể lập luận bằng phương pháp nào? ? Về lí lẽ, nếu hiểu chí là ý muốn bền bỉ theo đuổi một việc gì tốt đẹp, nên có nghĩa là kết quả, là thành công thì có thể nêu lí lẽ như thế nào? ? Có thể nêu lên dẫn chứng tiểu biểu nào? - là các tấm gương bền bỉ, tiêu biểu của những HS nghèo vượt khó, những 2.Lập dàn bài: người lao động, VĐV, nhà khoa học, doanh nghiệp… không chịu khuất phục trước khó khăn, thất bại. ? Một bài văn nghị luận gồm có mấy a) Mở bài: Nêu luận điểm cần chứng phần chính? Đó là những phần nào? minh. Nhiệm vụ của mỗi phần? Bài văn chứn minh có nên đi ngược lại quy luật chung b) Thân bài: Nêu lí lẽ và dẫn chứng để đó hay không? chứng tỏ luận điểm đó là đúng đắn. ? Với đề văn đã cho, phần mở bài cần c) Kết bài: Nêu ý nghĩa của luận ddierm nêu lên và khẳng định vài trò của cái gì? đã được chứng minh. ? Phần thân bài cần chứng minh trên *Chú ý: Cần có các phương tiện liên kết những phương diện nào? đoạn văn, lời văn phần kết bài cần hô ? Tư tưởng nêu ra trong câu tục ngữ gợi ứng với phần mở bài để bài văn mạch cho em suy nghĩ gì? lạc…. ? Khi viết bài, giữa các đoạn văn có cần 3.Viết bài: có phương tiện liên kết đoạn hay - MB cần có lập luận, nêu lên luận điểm cần được chứng minh. không? + MB trực tiếp bằng cách đi thẳng vào -GV cho HS đọc mục 3. Sgk, trả lời câu vấn đề. + MB gián tiếp bằng cách suy từ cái hỏi. ? Khi viết phần MB có cần lập luận chung đến cái riêng. + MB gián tiếp bằng cách suy từ tâm lí không? ? Cách MB có cách lập luận khác nhau con người. như thế nào? có phù hợp với yêu cầu - TB: đi vào chứng minh luận điểm + Phải có từ ngữ chuyển đoạn tiếp nối của đề bài không? với phần MB; Giữa các đoạn văn cần có PTLK đoạn: thật vậy, quả đúng vậy…. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? Làm thế nào để đoạn đầu tiên của phần thân bài liên kết được với phần mở bài? + Viết đoạn phân tích lí lẽ trước. ? Cần làm gì để các đoạn sau của Thân bài liên kết được với đoạn trước đó? ? Ngoài những cách nói như “ Đúng như vậy …” hay “ Thật vậy…”, có cách nào khác nữa không? ? Nên viết đoạn phân tích lí lẽ như thế nào? nên phân tích lí lẽ nào trước? Nên nêu lí lẽ trước rồi phân tích dẫn chứng sau hay ngược lại? ? viết đoạn văn nêu dẫn chứng như thế nào? -HS đọc các đoạn kết bài và nêu nhận xét. ? Đoạn KB đã hô ứng với phần MB chưa? KB cho thấy luận điểm đã được chứng minh chưa? ? Từ việc trả lời các câu hỏi, em hãy cho biết cách làm một bài văn lập luận chứng minh như thế nào? ? Bài văn lập luận chứng CM gồm mấy bước? ? Dàn bài gồm mấy phần? Mỗi phần nêu lên vấn đền gì? - HS đọc ghi nhớ, GV khắc sâu lại. Hoạt động 2: - HS đọc hai đề ở sgk, cho biết các em sẽ làm bài theo các bước như thế nào? hai đề này có gì giống và khác so với đề văn mẫu ở trên?. + Nêu các dẫn chứng tiêu biểu và những người nổi tiếng vì ai cũng biết họ nên dễ có sưc thuyết phục. -KB: + Nhấn mạnh luận điểm. + KB cần hô ứng với phần MB. *Kết luận: Ghi nhớ (sgk). II. Luyện tập: - Câu tục ngữ và bài thơ đưa ra trong hai đề đều có ý nghĩa tương tự như câu “ Có chí thì nên ” khuyên nhủ con người phải quyết chí bền lòng. - Hai đề trên khác nhau ở chỗ: + Khi chứng minh câu “có công mài sắt có ngày nên kim ” cần nhấn mạnh: Hễ có lòng bền bỉ, chí quyết tâm thì việc khó như mài sắt thành kim cũng có thể hoàn thành. + Khi chứng minh bài “Không có việc gì khó” cần chú ý: nếu không bền lòng thì không làm được việc; còn đã quyết chí thì việc lớn lao, phi thường như đào núi, lấp biển cũng có thể làm nên.. D. CỦNG CỐ – DẶN DÒ: - HS về nhà học bài, nắm được các bước làm một bài lập luận chứng minh.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Tập viết đoạn văn mở bài, kết bài, luyện viết bài làm văn theo phương pháp lập luận chứng minh cho đề văn đã cho theo gợi ý ở sgk. Ngày dạy:16/ 02/ 2012 TUẦN 25 TIẾT 92 – TẬP LÀM VĂN. LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH A. KẾT QUẢ CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức: Giúp HS củng cố và khắc sậu kiến thức đã học về cách làm một bài văn lập luận chứng minh; Có kiến thức làm bài văn lập luận chứng minh cho một nhận định, một ý kiến về một vấn đề xã hội gần gũi, quen thuộc. 2. Kĩ năng: Giúp HS rèn luyện kĩ năng tìm hiểu đề, tìm ý; lập dàn ý và viết các phần, đoạn trong bài văn chứng minh. B. CHUẨN BỊ: -GV nghiên cứu bài, soạn bài, chuẩn bị dàn bài chi tiết cho đề văn lập luận chứng minh. - HS học bài cũ,đọc trước đề bài và thực hiện phần chuẩn bị ở nhà vào vở bài tập. C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: *Câu hỏi: Các bước làm một bài văn lập luận chứng minh? Bố cục của một bài lập luận chứng minh gồm mấy phần? Nhiệm vụ của mỗi phần? Khi làm bài các em cần lưu ý điền gì để bài văn mạch lạc và trôi chảy? 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS. NỘI DUNG. Hoạt động 1: -HS đọc kĩ đề văn, chuẩn bị làm văn với đề đã cho theo trình tự các bước: tìm hiểu đề và tìm ý; lập dàn ý, viết một số đoạn….. I. Chuẩn bị: *Cho đề văn: Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam từ xưa đến nay luôn sống theo đạo lí “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ nguồn” 1. Tìm hiểu đề: Bước 1: - Điều cần phải CM là: Lòng biết ơn ? Đề yêu cầu chứng minh vấn đề gì? Em những người đã tạo ra thành quả để. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> hiểu Ăn quả nhớ kẻ trồng cây và Uống nước nhớ nguồn là gì? ? Y/C lập luận CM ở đây đòi hỏi phải làm như thế nào? Bước 2: ? Nếu em là người cần được chứng minh thì em có đòi hỏi phải diễn giải rõ hơn ý nghĩa của hai câu tục ngữ đó không? ? Em hãy diễn giải xem đạo lí Ăn quả…và Uống nước…có nội dung như thế nào? ? Em sẽ đưa những biểu hiện của đạo lí Ăn quả nhớ kẻ trồng cây & Uống nước nhớ nguồn ? Chọn những biểu hiện tiêu biểu nhất để làm rõ luận điểm trong thực tế đời sống. ? Các lễ hội có phải là hình thức tưởng nhớ các vị tổ tiên không? Hãy kể một số lễ hội mà em biết? ? Các ngày cúng giỗ trong gia đình có ý nghĩa như thế nào?. mình được hưởng là một đạo lí sống đẹp đẽ của dân tộc VN. - Y/C LLCM: đưa ra và phân tích những chứng cứ thích hợp để cho người đọc, người nghe thấy rõ điều được nêu ở đề bài là đúng đắn và có thật. 2. Tìm ý: - Ý nghĩa của hai câu tục ngữ: + Ăn quả, uống nươc là gì? + Kẻ trồng cây, nguồn chỉ ai? + Ăn quả… và Uống nước… có nghĩa là: Lòng biết ơn đối với những người tạo ra thành quả cho mình hưởng … -Biểu hiện: + Các lễ hội tưởng nhớ tổ tiên (Lễ hội đền hùng 10.3; Lễ hội Đống Đa; Lễ hội Đức thánh Trần…). + Các ngày cúng giỗ trong gia đình nhớ người thân đã khuất; nhớ công ơn gây dựng sinh thành.. + Các câu ca khuyên con người phải nhớ công ơn ông bà cha mẹ… + Các ngày lễ… ? Ngoài những nội dung được nêu ở + Các hoạt động xã hội: phong trào đền điểm c, sgk, em thấy có thể bổ sung ơn đáp nghĩa…. thêm những biểu hiện nào khác nữa? Bước 3: -HS xem lại những dàn bài mà em đã lập ở những bài trước, trên cơ sở đó lập dàn bài cho đề văn luyện tập. ? Bố cục của một bài lập luận chứng minh gồm mấy phần? Với đề văn này, nhiệm vụ cụ thể của mỗi phần là gì?. 3. Lập dàn bài:. a) Mở bài:Giới thiệu đạo lí “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ nguồn”, một đạo lí sống tốt đẹp của dân tộc.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> b) Thân bài: ? Đề văn yêu cầu các em chứng minh 1. Giải thích nội dung đạo lí…=> lòng nhân dân VN từ xưa đến nay …., vậy biết các em cần nêu các biểu hiện của đạo lí ơn, thể hiện ân nghĩa thủy chung của …theo trình tự nào? con người Việt Nam. *Lưu ý: Chứng minh theo trình tự thời 2. Chứng minh: - Từ xưa, dân tộc Việt Nam ta đã luôn gian: - Từ xưa, dân tộc VN ta đã luôn luôn luôn nhớ cội nguồn… nhớ cội nguồn… - Đến nay, đạo lí ấy vẫn được…… + Những lễ hội tưởng nhớ tổ tiên: Giỗ ? Em hãy nêu các dẫn chứng cho thấy từ Tổ Hùng Vương (10/3 ÂL); Giố Đức xưa, người VN đã luôn luôn nhớ cội thánh Trần; Lễ hội Đống Đa. + Các ngày cúng giỗ trong gia đình: nhớ nguồn? đến người thân đã khuất; nhớ công ơn gây dựng, sinh thành => nhìn lại mình để có ý thức tu dưỡng, xây dựng truyền thống gia đình. ? Ngày nay, đạo lí sống ấy được giữ gìn - Ngày nay, đạo lí ấy vần được giữ gìn và phát huy như thế nào? hãy kể tên một và số ngày lễ thể hiện đạo lí sống tốt đẹp phát huy… + Các ngày lễ: Ngày Thương binh, Liệt đó? ? Em hãy nêu ý nghĩa của một số ngày sĩ (27/7); ngày NGVN (20/ 11); Ngày lễ ở Việt Nam ta hiện nay? thầy thuốc VN (27/ 2)… ? Ngoài các ngày lễ, chúng ta còn có các + Hoạt động xã hội: Phong trào đền ơn hoạt động xã hội nào thể hiện lòng biết đáp nghĩa… ơn … ? Ngoài hai câu tục ngữ này, trong kho + Các câu ca dao tục ngữ khuyên con tàng VHDG chúng ta còn có những câu người phải nhớ ơn tổ tiên, ông bà, cha tục ngữ nào khuyên con người phải nhớ mẹ. ơn tổ tiên, ông bà, cha mẹ? ? Truyền thống cao đẹp đó của con c) Kết bài: người Việt Nam khiến em có suy nghĩ - Tự hào với truyền thống cao đẹp. gì? - Nguyện sẽ duy trì, phát triển. 4. Viết đoạn văn: Bước 4: a) Đoạn Mở bài; -HS dựa vào giàn bài đã học ở tiết trước b) Đoạn chứng minh bằng lí lẽ; để tập viết một số đoạn văn theo yêu cầu c) Đoạn chứng minh bằng thực tế (ngày nay:..) của sgk. Có thể tập viết 4 đoạn… d) Đoạn kết bài. ? Từ đề văn luyện tập, em hãy nhắc lai. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> những điều cần lưu ý khi làm một bài văn lập luận chứng minh? - Làm một bài văn chứng minh phải theo trình tự hợp lí… - Có bố cục 3 phần rõ ràng… - Các đoạn, các phần trong bài phải có tính liên kết… II. Thực hành tại lớp. Hoạt động 2: -HS tham gia thực hiện các bước làm bài theo hướng dẫn của thầy cô giáo. - Bổ sung, sửa chữa những điều HS chuẩn bị theo góp ý của bạn bè và căn cứ vào tổng kết, nhận xét của GV. *Gợi ý: Các em có thể tham khảo các đoạn MB hoặc Kết bài đã được nêu trong tiết học trước. Đọc tham khảo đoạn văn trong bài “ Tinh thần yêu nước của nhân dân ta ” để học tập cách nêu luận điểm, cách đưa dẫn chứng, cách phân tích dẫn chứng của chủ tịch Hồ Chí Minh. D. CỦNG CỐ – DẶN DÒ: - HS về nhà học bài, luyện viết đề văn trên thành một bài văn hoàn chỉnh vào vở bài tập.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>