Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 22: Hướng dẫn đọc thêm: Buổi chiều đứng ở phủ thiên trường trông ra - Từ Hán Việt ( tiếp)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: 22. TiÕt. Hướng dẫn đọc thêm:. Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường tr«ng ra tõ h¸n viÖt( TiÕp). A. Môc tiªu: Gióp HS n¾m ®­îc: 1. KiÕn thøc: - Bøc tranh th«n d· trong s¸ng t¸c cña TrÇn Nh©n T«ng - Tâm hồn cao đẹp của một vị vua tài đức - §Æc ®iÓm cña thÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt §­êng luËt qua mét s¸ng t¸c cña TrÇn Nh©n T«ng 2. KÜ n¨ng: - NhËn biÕt ®­îc mét sè chi tiÐt nghÖ thuËt tiªu biÓu cña bµi th¬ - Thấy được sự tinh tế trong lựa chọn ngôn ngữ của tác giả để gợi tả bức tranh đậm đà tình quê hương 3. Tư tưởng: - Giáo dục tình cảm yêu mến gắn bó máu thịt với quê hương, trân trọng và học tập suy nghĩ và tình cảm của vị vua yêu nước anh hùng. * Tõ H¸n ViÖt( tiÕp) 1. KiÕn thøc: N¾m ®­îc t¸c dông cña tõ H¸n ViÑt trong v¨n b¶n; t¸c h¹i cña viÖc l¹m dông tõ H¸n ViÖt 2. Kĩ năng: Sử dụng từ Hán Việt đúng nghĩa phù hợp với ngữ cảnh; mở rộng vèn tõ H¸n ViÖt 3. Tư tưởng: Giúp HS có ý thức sử dụng từ Hán Việt đúng sắc thái, phù hợp víi hoµn c¶nh giao tiÕp, tr¸nh l¹m dông tõ H¸n viÖt . B.ChuÈn bÞ - SGK, SGV, TLHDTH chuÈn KTKN, b¶ng phô, phÊn mµu - HS đọc trước bài học C. Phương pháp - P.P: Vấn đáp, phân tích giảng bình, tổ chức cho HS tự tiếp thu kiến thức - KT: §éng n·o, c¸c m¶nh ghÐp D. TiÕn tr×nh giê d¹y 1- ổn định tổ chức (1’) 2- KiÓm tra bµi cò (5’) ? §äc thuéc diÔn c¶m: “ Bµi ca C«n S¬n”? Nªu c¶m nhËn cña em vÒ néi dung ý nghÜa cña ®o¹n trÝch? - HS : đọc thuộc diễn cảm bài thơ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Nội dung: Ca ngợi cảnh đẹp Côn Sơn nên thơ thanh tĩnh, khoág đạt ; sự giao hoà trọn vẹn giữa con người và thiên nhiên của một nhân cách thanh cao, mét t©m hån thi sÜ cña NguyÔn Tr·i ? Cho biÕt c¸c lo¹i tõ ghÐp H¸n ViÖt? VD ? - TG§L: s¬n hµ, giang s¬n, x©m ph¹m - TGCP: ái quốc, đại diện, thủ môn Thiên thư, thiên lí, thiên đô chiếu, bạch mã… 3- Bµi míi * Vị vua yêu nước, anh hùng Trần Nhân Tông còn là một thi nhân với những trang thơ thấm đẫm tình yêu thiên nhên, gắn bó với quê hương tha thiết… Hoạt động 1 P.P: Vấn đáp, thuyết trình KT: §éng n·o ? Nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ TrÇn Nh©n T«ng? - HS tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung - GV chèt: VÞ vua thø ba cña nhµ TrÇn: võa lµ minh qu©n võa cã t©m hån thi sÜ g¾n bã víi quê hương + Cïng T.T.T«ng ( vua cha) l·nh đạo hai cuộc kháng chiến chống quân Nguyên M«ng. ? Hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬? - HS tr¶ lêi, nhËn xÐt - GV chèt Hoạt động 2: P.P: Ván đáp, phân tích giảng b×nh, tæ chøc cho HS tù tiÕp thu kiÕn thøc KT: động não * GV hướng dẫn đọc: Nhịp 2/2/3, giọng chậm r·i, ung dung thanh th¶n. - GV cùng 2 HS đọc ( nguyên tác, dịch nghĩa, dÞch th¬) ? Bài thơ được làm theo thể thơ nào? Em đã được học bài thơ nào tương tự? Đặc điểm ? - c¶ bµi: 4 c©u – 7 ch÷/ c©u - NhÞp: 2/2/3; 4/3 - VÇn ch©n: c©u 1,2,4. ? Gi¶i thÝch mét sè tõ khã? ? Néi dung cña hai c©u th¬ ®Çu? - Gợi tả cảnh quê hương trong bóng chiều tà ? Em hiÓu : “ B¸n v« b¸n h÷u” nghÜa lµ g×?. Lop7.net. A. Hướng dẫn đọc thêm: “ Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra”” I. T×m hiÓu chung ( 3’) 1. T¸c gi¶: ( 1258- 1308) - Vị vua yêu nước anh hùng. 2. T¸c phÈm: - S¸ng t¸c trong dÞp vÒ th¨m quª cò II. §äc hiÓu v¨n b¶n ( 13’) 1. §äc hiÓu chó thÝch. 2. KÕt cÊu bè côc: - ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt §­êng luËt. 3. Ph©n tÝch:.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Qua hai c©u th¬ gîi cho c¶m gi¸c t©m tr¹ng g× của người ngắm cảnh? - Nöa cã nöa kh«ng => bãng chiÒu phñ mê khãi nh¹t cµng trë nªn m¬ mµng mªnh m«ng yªn ¶ => C¶nh tho¸ng nhÑ => T©m hån con người càng lâng lâng mơ mộng => Ngoại c¶nh vµ t©m c¶nh hoµ hîp tù nhiªn ? Hai câu cuối tả cảnh đồng quê như thế nào? H·y ph©n tÝch? - Âm thanh: tiếng sáo mục đồng réo rắt hồn nhiªn - Màu sắc: Cò trắng hạ cánh xuống đồng lúa => cảnh sắc đồng quê dân dã bình dị đáng yªu. 1. c©u 1 – 2: Gîi c¶nh lµng quª trong ¸nh chiÒu tµ mªnh mang yªn ¶. 2. C©u 3 – 4: Lµ bøc tranh về cảnh sắc đồng quê dân dã bình dị đáng yêu. 4. Tæng kÕt 4.1. NghÖ thuËt: - ThÓ th¬ thÊt tø tuyÖt ®­êng luËt - Ngôn ngữ hàm súc cô đọng - Giäng th¬ nhÑ nhµng, ung Hoạt động 2: P.P:Vấn đáp, thuyết trình dung KT: động não 4.2. Néi dung: ? NÐt nghÖ thuËt tiªu biÓu cña bµi th¬? - Cảnh tượng buổi chiều ở - ThÓ th¬: phủ Thiên Trường yên tĩnh - Ng«n ng÷ nhưng không đìu hiu- một vẻ - Giäng th¬, h×nh ¶nh th¬ ? Qua đó em có cảm nhận gì về bức tranh đẹp đậm sắc quê, hồn quê ¸nh lªn sù sèng cña con thôn quê nơi phủ Thiên Trường xưa? * GV Ngôn ngữ thơ, hình tượng thơ đầy âm người trong sự hoà hợp với thanh vµ mµu s¾c, thanh tao vµ dµo d¹t søc c¶nh vËt thiªn nhiªn sèng. C¶nh quª vµ hån quª chan hoµ thanh v¾ng mµ thËt cã hån ? Tình cảm của tác giả với quê hương như thế nào? Có gì đặc biệt? - Tâm hồn gắn bó máu thịt với quê hương của 4.3. Ghi nhớ( SGKT77) vÞ vua anh minh ? Qua c¶nh vËt hiÖn lªn trong bµi th¬ vµ t©m trạng của tác giả em đánh giá như thế nào về thêi nhµ TrÇn? - Đất nước thanh bình, nhân dân yên ổn làm B. Từ Hán Việt( tiếp): ¨n, cuéc sèng b×nh yªn h¹nh phóc I. LÝ thuyÕt: Sö dông tõ * Chính vì thế mà bài thơ đã vượt qua chặng Hán Việt( 10’) đường trên 700 năm và hình ảnh cánh cò I. Sử dụng từ Hán Việt để tr¾ng bay trong r¸ng chiÒu vÉn chÊp chíi t¹o s¾c th¸i biÓu c¶m( 5’) trong hån ta… Tõ H¸n ViÖt ( TiÕp): 1.Kh¶o s¸t vµ ph©n tÝch ng÷. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Hoạt động 1: P.P: Vấn đáp, qui nạp, tích hîp; KT: động não - GV treo b¶ng phô VD (a) ?) T¹i sao c¸c c©u v¨n l¹i dïng tõ H¸n ViÖt mà lại ko dùng từ thuần việt có nghĩa tượng tr­ng ? - Phụ nữ (sắc thái trang trọng ) - đàn bà (dân d·) -Tõ trÇn, mai t¸ng, tö thi (s¾c th¸i tao nh· ko th« tôc, g©y c¸c ghª sî ) *GV treo bảng phụ đọan văn (b) ?)C¸c tõ H¸n ViÖt g¹ch ch©n t¹o s¾c th¸i g× cho ®o¹n v¨n? - Lµ nh÷ng tõ cæ chØ dïng trong x· héi phong kiÕn ->t¹o s¾c th¸i cæ ?)Thö t×m VD trong cuéc sèng, trong giao tiếp ta cũng hay sử dụng từ để tạo sắc thái lịch sù - B¸c tªn lµ g× ? => Xin B¸c cho biÕt quý danh ? ? §äc ghi nhí SGKT 82. liÖu: - Dïng tõ h¸n ViÖt t¹o s¾c th¸i trang träng thÓ hiÖn th¸i độ tton kính - T¹o s¾c th¸i tao nh·, tr¸nh g©y c¶m gi¸c th« tôc ghª sî - T¹o s¾c th¸i cæ phï hîp víi néi dung v¨n b¶n giao tiÕp 2. Ghi nhí: SGKT82 II. Kh«ng nªn l¹m dông tõ h¸n ViÖt( 5’) 1. Kh¶o s¸t vµ ph©n tÝch ng÷ liÖu: - L¹m dông tõ h¸n ViÖt lµm lêi v¨n thiÕu tù nhiªn, kh«ng trong s¸ng, kh«ng phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp. Hoạt động 2( 5’) P.P: Vấn đáp, qui nạp, tích 2. Ghi nhớ: SGKT83 hợp; KT: động não ?) C©u nµo trong mçi cÆp c©u cã c¸ch diÔn đạt hay hơn? Vì sao? - a1: dùng từ “đề nghị” trang trọng quá kh«ng phï hîp - a2: T¹o c¶m gi¸c th©n mËt, tù nhiªn - b1: Kh«ng phï hîp víi hoµn c¶nh - b2: Dïng tõ thuÇn ViÖt -> T¹o s¾c th¸i b×nh thường dân dã -> phù hợp, tự nhiên ? Trong giao tiÕp cÇn sö dông tõ HV nh­ thÕ nµo cho phï hîp? - HS tr¶ lêi, nhËn xÐt - GV chèt ? §äc ghi nhí SGKT 83? Hoạt động 3 P.P: Vấn đáp, thực hành KT: động não, các mảnh. Lop7.net. II. LuyÖn tËp: (10’) 1. Bµi 1 (83) - MÑ, th©n mÉu - Phu nh©n, vî - S¾p chÕt, l©m chung - Gi¸o huÊn, d¹y b¶o 2. Bµi 2 (83) - V× tõ H¸n ViÖt mang s¾c th¸i trang träng 3. Bµi 3 (84) - Nh÷ng tõ t¹o s¾c th¸i cæ x­a: gi¶ng hoµ, cÇu th©n,.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ghÐp ? Bài 1?: Em háy chọn từ nào trong ( ) để điền vµo chç trèng? - Yªu cÇu HS tr¶ lêi miÖng, nhËn xÐt, bæ sung - GV chèt. hoµ hiÕu, nhan s¾c, tuyÖt trÇn. 4. Bµi 4 (84) - Dïng tõ H¸n ViÖt + B¶o vÖ: kh«ng th©n mËt ? Bài tập 2: Tại sao người Việt Nam thích + Mĩ lệ: chỉ phong cảnh đẹp, dùng từ Hán Việt để đặt tên người, tên địa lí? dùng để chỉ vật đẹp - Yêu cầu HS nêu tên người, tên địa lý và giải - Thay: giữ gìn, đẹp đẽ. thÝch ý nghÜa -> s¾c th¸i - GV bæ sung ? Bµi 3: T×m tõ H¸n ViÖt t¹o s¾c th¸i cæ x­a trong truyÒn thuyÕt “ MÞ Ch©u Träng Thuû” - TL nhãm tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung - GV đánh giá ? Bµi 4: NhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ H¸n ViÑt in ®Ëm trong nh÷ng c©u sau? ? H·y dïng c¸c tõ thuÇn viÖt thay thÕ cho c¸c tõ H¸n ViÖt cho phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiếp thông thường? - Gäi HS Tr×nh bµy theo nhãm, nhËn xÐt, - GV đánh giá, cho điểm 4. Cñng cè:(1’) - Dïng tõ H¸n ViÖt cã t¸c dông g×? - CÇn l­u ý ®iÒu g× khi dïng tõ H¸n ViÖt? 5. Hướng dẫn về nhà (2’) - Häc bµi, viÕt ®o¹n v¨n cã sö dông tõ H¸n ViÖt - So¹n : §Æc ®iÓm cña v¨n biÓu c¶m E.Rót kinh nghiÖm ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………… ******************************. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>