Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 48 : Thành ngữ (Tiết 2)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>tiÕt 48 : Thµnh ng÷. A- Mục tiêu cần đạt * Gióp HS : - Hiểu được đặc điểm về cấu tạo và y nghĩa của thành ngữ - T¨ng thªm vèn thµnh ng÷, cã ý thøc sö dông TN trong giao tiÕp B- ChuÈn bÞ - GV: Gi¸o ¸n + SGK - HS: Vë ghi + SGK c- Các bước lên lớp * Hoạt động 1; Khởi động 1- Tæ chøc 2- Kiểm tra: Thế nào là từ đồng âm? Khi sử dụng từ đồng âm càn chú ý điều gì? Ch÷a bµi tËp 4 Bµi míi *Giíi thiÖu bµi: Trong T.V có 1 khối lượng khá lớn thành ngữ . Thành ngữ là 1 loại tổ hợp từ( cụm từ) cố định. Vậy thành ngữ là gì ? Nó có nghĩa như thế nào? và chúng ta nên sử dụng thành ngữ ra sao? Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta điều đó * Hoạt động 2: Hình thành kiến thức NL vµ ph©n tÝch NL Nước non lận đận 1 mình Th©n cß lªn th¸c xuèng ghÒnh bÊy na -NhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o cña côm tõ “ lªn th¸c xuèng ghÒnh”? Cã thÓ thay 1 vµi tõ trong côm b»ng nh÷ng tõ ng÷ kh¸c ®­îc kh«ng? V× sao? ( Không đảm bảo nghĩa) Cã thÓ xen thªm 1 vµi tõ kh¸c vµo côm tõ ®­îc kh«ng Có thể thay đổi vị trí các từ trong cụm được hay kh«ng Tõ nhËn xÐt trªn, em rót ra kÕt luËn g× vÒ đặc điểm của cụm từ “ lên thác xuống ghÒnh”? Côm tõ “ lªn th¸c xuèng ghÒnh” cã nghÜa lµ g×? ( nghÜa ®en, bãng?) NghÜa ®en: h® ®i l¹i ë nh÷ng n¬i k2 Nghĩa bóng: (c/s) trôi nổi, lênh đênh, phiêu b¹t, vÊt v¶ Nhanh nh­ chíp NghÜa cña côm tõ nµy lµ g×? ( hành động mau lẹ, rất nhanh và chính xác  hiÓu theo nghÜa ®en Thµnh ng÷: “ §øng nói nµy tr«ng nói nä”. Lop7.net. II- Bµi häc. 1, ThÕ nµo lµ thµnh ng÷. - Cụm từ cố định, khó thay đổi, thêm bớt. Vị trí các từ không thay đổi. - Côm tõ biÓu thÞ 1 ý nghÜa hoµn chØnh + NghÜa b¾t nguån tõ nghÜa ®en Thông thường qua ghi chép chuyÓn réng 9( nghÜa bãng) * ghi nhí1 ( 144) - Chó ý: Mét sè Ýt thµnh ng÷ cã thÓ cã nh÷ng.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> có thể thay đổi được từ nào không? ( Nä, kh¸c, kia) “Th©n em vµ tr¾ng l¹i võa trßn Bẩy nổi ba chìm với nước non” -“Phòng khi tắt lửa tối đèn” Xác định vai trò ngữ pháp của các thành ng÷ ë c¸c ng÷ liÖu trªn? CN: Th©n em VN: Võa trßn…bÈy næi ba ch×m -“Tắt lửa tối đèn” là phụ ngữ của DT “ khi” ) - Thö thay thÕ c¸c thµnh ng÷ b»ng nh÷ng cụm từ đồng nghĩa ? So sánh cách diễn đạt Êy? ( BÈy næi ba ch×m long ®ong, phiªu d¹t, tắt lửa  tối đèn, khó khăn, hoạn nạn )  Em cã nhËn xÐt g× vÒ gi¸ trÞ cña thµnh ng÷? -Em h·y ph©n tÝch nghÜa cña c¸c thµnh ng÷ sau: “ Thâm că cố đế” ( Thâm; Sâu, căn, rễ; cố vững chắc; đế, cuèng hoa)  Ăn sâu, bền chắc, khó lòng thay đổi, cải t¹o ®­îc. “ KhÈu phËt t©m xµ”( khÈu miÖng; phËt, «ng phËt, t©m ; lßng; xµ, r¾n)  miệng thì nói từ bi, thương người mà lòng thì nham hiểm độc địa *Hoạt động 3 - T×m vµ gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c thµnh ng÷ ? ( Hào: món ăn ngon lấy từ động vật). -Điền thêm yếu tố để có thành ngữ trọn vÑn ?. - S­u tÇm 10 thµnh ng÷?. Lop7.net. biến đổi nhất định VD: Châu chấu đá xe  châu chấu đấu ông voi Châu chấu đấu voi 2, Sö dông thµnh ng÷ Thµnh ng÷ lµm CN,VN, phô ngx trong côm DT, §T. -Ngắn gọn, hàm súc, có tính hình tượng biểu c¶m Sử dụng đúng lời nói sinh động, gây ấn tượng m¹nh mÏ, t¨ng hiÖu qu¶ tring giao tiÕp -HiÓu nghÜa thµnh ng÷ HV hiÓu nghÜa c¸c yÕu tè HV, nghÜa c¸c tf t¹o nªn thµnh ng÷, song quan träng lµ ph¶i hiÓu ®­îc nghÜa hµm Èn ( GV: Mét sè thµnh ng÷ ®­îc h×nh thµnh trªn nh÷ng c©u chuyÖn d©n gian, lÞch sö: Con rång cháu tiên, ếch ngpồi đáy giếng, thầy bói xem voi ) *ghi nhí 2(144) III- LuyÖn tËp 1, S¬n, hao h¶i vÞ: T.¡n(sp) ngon, quý hiÕm - Nem công chả phượng:T. Ăn quý hiếm -KhoÎ nh­ voi: rÊt khoÎ - Tø khè v« th©n: kh«ng cã ai th©n thÝch, ruét thÞt( cè: ngo¶nh nh×n) - Da mồi tóc sương: Con người đã nhiều tuổi. 2, HS kể vắn tắt, y/c hs đặt câu  thành ngữ 3, Lêi ¨n tiÕng nãi - Một nắng hai sương - Ngµy lµnh th¸ng tèt - No c¬m Êm ¸o - B¸ch chiÕn, b¸ch th¾ng - Sinh c¬ lËp nghiÖp 4, Sống chết mặc bay thái độ vô trách.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> * Hoạt động 4. nhiÖm, bÊt cÇn - Thượng Hải tang điền( Biển xanh thành nương dâu)  Biến đổi lớn lao trong cuộc đời - Được voi đòi tiên tham lam được cái này đòi cái khác, không chịu thoả mãn - Kết cơ ngậm vành  báo đáp ân đức của người khác - Ông tơ bà nguyệt: người mối lái trong hôn nh©n Cñng cè: Kh¸i qu¸t bµi T¸c dông cña viÖc sö dông thµnh ng÷ trong giao tiÕp DÆn dß: Häc thuéc bµi Lµm nèt bµi tËp Xem trước bài “ Cách làm bài văn BC”. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>