Giáo án môn Ngữ văn 8 - Bài 4

<span class='text_page_counter'>(1)</span>So¹n: 5/9/2010. Bµi 4. Gi¶ng: TiÕt 13+ 14:. V¨n b¶n:. L·o H¹c (Nam Cao). I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc. - hiÓu mät ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm hiÖn thùc tiªu biÓu cña nhµ v¨n Nam Cao. - Nắm được nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm truyện viết theo khuynh hướng hiện thực. Sự thể hiện tinh thần nhân đạo của nhà văn. Tài năng nghệ thuật xuất sắc của nhà văn Nam Cao trong việc xây dựng tình huống truyện, miêu tả, kể chuyện, khắc hoạ hình tượng nh©n vËt. 2. KÜ n¨ng. - Đọc diễn cảm, hiểu, tóm tắt được tác phẩm truyện viết theo khuynh hướng hiện thực. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm tự sự viết theo khuynh hướng hiện thực. 3. Thái độ. -HS có tình cảm và thông cảm với nỗi khổ của người nông dân, quý trọng nhân cách con người. II. §å dïng d¹y hoc. III. Phương pháp. - Thuyết trình, vấn đáp, nêu vấn đề.... IV Tæ chøc giê häc 1. ổn định (1’). 2. KiÓm tra ®Ç giê (3’): - Tõ c¸c nh©n vËt anh DËu, bµ l·o hµng xãm, em cã thÓ kh¸i qu¸t ®iÒu g× vÒ sè phËn vµ phÈm chất của người nông dân VN trước cách mạng tháng 8? Bản chất của giai cấp phong kiến? ( Người nông dân có số phận bất hạnh một cổ đôi chòng nhưng ở họ toát lên vẻ đẹp tâm hồn giàu tình yêu thương… Bản chất của giai cấp PK: tàn ác, bất nhân, đã đẩy người nông dân vào tình c¶nh v« cïng cùc khæ kh«ng lèi tho¸t.) 3. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. Hoạt động của Thầy và Trò Tg Néi dung chÝnh 2’ * HĐ1: Khởi động Viết về đề tài người nông dân trước Cách m¹ng th¸ng T¸m, kh«ng chØ cã Ng« TÊt Tè mà cả Nam Cao cũng rất thành công ở đề tài nµy. §èi víi «ng, nh÷ng nh©n vËt ®­îc chän trong t¸c phÈm cña m×nh chÝnh lµ nh÷ng ngươuì trong làng của mình – những điển hình về người nông dân Việt Nam trong XH cò. §Õn víi truyÖn ng¾n L·o H¹c, nh©n vËt L·o H¹c rÊt yªu quý con chã Vµng nh÷ng t¹i sao vẫn bán chó để rồi tự dằn vặt, hành hạ mình và cuối cùng tự tìm đến cái chết dữ dội vµ thª th¶m? Nam Cao muèn göi g¾m ®iÒu gì qua thiên truyện đau thương và vô cùng xúc động này? 15’ I. §äc vµ th¶o luËn chó thÝch. * H§2: §äc & t×m hiÓu v¨n b¶n. - Mục tiêu: HS đọc đúng và thể hiện cảm xóc. + NhËn biÕt nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶, Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> t¸c phÈm vµ ý ý nghÜa cña mét sè chó thÝch khã. + Ph©n tÝch ®­îc néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n. - C¸ch tiÕn hµnh: GV hướng dẫn HS đọc- chú ý các giọng đọc của các nhân vật: + ¤ng gi¸o: Giäng chËm, buån c¶m th«ng, đôi lúc xót xa và thương cảm. + Lão Hạc: đau đớn, ân hận, dằn vặt… - GV đọc mẫu một đoạn -> gọi 2 hoặc 3 hs đọc tiếp. HS đọc thầm phần chú thích * (SGK) H: Qua phÇn chó thÝch, em hiÓu g× vÒ nhµ v¨n Nam Cao?. H: Truyện ngắn Lão Hạc viết về vấn đề gì?. HS th¶o luËn mét sè chó thÝch khã H: Theo em bè côc cña v¨n b¶n ®­îc chia lµm thµnh mÊy phÇn? ND mçi phÇn?. H: TruyÖn ®­îc kÓ theo ng«i thø mÊy? - KÓ theo ng«i thø 1. N/v t«i («ng gi¸o) lµ người kể chuyện. H: V¨n b¶n " L·o H¹c" gåm nh÷ng nh©n vËt nµo? Nh©n vËt trung t©m lµ ai? - L·o H¹c lµ n/v trung t©m v× c©u chuyÖn xoay quanh quãng đời khốn khổ và cái chết cña l·o. - GV y/c HS theo dâi phÇn ®Çu truyÖn ng¾n. H: Em nhËn thÊy t×nh c¶nh sèng cña gia đình Lão Hạc ntn? - Nhµ nghÌo, vî mÊt sím, cã mét cËu con trai phÉn trÝ v× kh«ng cã tiÒn ph¶i bá ®i lµm đồn điền cao su. - ChØ cßn L·o vµ mét con chã vµng – kØ vËt của người con trai để lại làm bạn. - Lão đi làm thuê để kiếm ăn, rồi ốm đau bÖnh tËt, b·o lò khiÕn cuéc sèng cña l·o. 1. §äc. 2. Th¶o luËn chó thÝch a. Chó thÝch * * T¸c gi¶: Nam Cao(1915-1951) tªn thËt TrÇn H÷u TrÝ quª Hµ Nam. Lµ nh©n vËt hiện thực xuất sắc viết về người nông d©n vµ trÝ thøc nghÌo trong x· héi cò. - Ông được nhà nước truy tặng giải thưởng HCM về văn học nghệ thuật (n¨m 1996). * T¸c phÈm: - L·o H¹c lµ truyÖn ng¾n xuÊt s¾c viÕt vÒ người nông dân(1943) b. C¸c chó thÝch kh¸c. 5,6,9,10,11, 15, 21,24,28,30,31,40, 43. II. Bè côc. 3 phÇn: - P1: H«m sau -> còng xong (L·o H¹c kÓ viÖc b¸n chã vµ nhê cËy «ng gi¸o). - P2: Tiếp -> đáng buồn (C/s của Lão Hạc sau đó). - Cßn l¹i (C¸i chÕt cña L·o H¹c). 19’ IV. T×m hiÓu v¨n b¶n.. 1. Nh©n vËt L·o H¹c.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ngµy cµng tóng quÉn -> l·o kh«ng thÓ nu«i cËu vµng… H: Vì sao Lão Hạc rất yêu thương cậu Vàng mµ vÉn ph¶i b¸n? - Kỉ niệm cuối cùng, người bạn thân thiếtbất đắc dĩ, con đường cùng vì lão nghèo quá nh­ng l¹i giµu t×nh c¶m, giµu lßng tù träng. - GV gọi HS đọc Lão vui vẻ…hu hu khóc (T41) H: Em h·y t×m nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh miªu tả thái độ tâm trạng của Lão Hạc khi kể chuyÖn b¸n cËu Vµng ?. - HS tr¶ lêi -> GV kh¸i qu¸t. H: T¹i sao l·o l¹i ph¶i cè lµm cho vui vÎ? - Vì đau đớn, xót xa ân hận. H: Em hiÓu Çng Ëng nghÜa lµ g×? - Lột tả sự đau đớn, hối hận, xát xa, thương tiÕc. H: NhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷? Nhận xét nghệ thuật miêu tả? Qua đó cho thÊy t©m tr¹ng cña L·o ntn? * GV: Nh÷ng tõ “¢ng Ëng, mãm mÐm, hu hu”. Đó là những từ tượng thanh,t/hình học ở bµi sau. H: Những từ “ép cho nước mắt chảy ầng ậc, mãm mÐm, hu hu” gîi cho ta thÊy ®iÒu g×? - gợi lên 1 gương mặt cũ kĩ, già nua khô héo – một tâm hồn đau khổ đến cạn kiệt cả nước mắt. Là một người ốm yếu, nghèo khổ giàu lòng nhân hậu, yêu thương con vật. H: Sự đau đớn, dằn vặt của lão đã biểu lộ b»ng lêi nãi ntn? - HS tr¶ lêi, Gv chèt: + Khèn n¹n, «ng gi¸o ¬i! th× ra t«i giµ b»ng này tuổi đầu rồi mà đi đánh lừa một con chó, nã kh«ng ngê t«i nhÉn t©m lõa nã. -> tâm trạng nghẹn gào, đau đớn vì thương con chã vµ tù tr¸ch m×nh. H: Nu«i chã víi M§ lµ tr«ng nhµ vµ giÕt thÞt. VËy t¹i sao khi b¸n con chã, L·o l¹i ©n hận và xót xa đến như vậy? H; Qua đó em hiểu gì về về tâm hồn và tính c¸ch cña L·o? * GV: Tác giả đã lột tả được sự đau đớn, hối hận, xót xa, thương tiếc…đang trào dâng trong lßng L·o H¹c, 1 «ng giµ giµu t×nh thương, buộc phải làm một việc bất đắc dĩ. Lop8.net. a. T©m tr¹ng cña L·o H¹c sau khi b¸n cËu Vµng.. - Cố làm ra vui vẻ...cười như mếu - Mắt ầng ậng nước, mặt co rúm vết nhăn xô lại, ép nước mắt đầu nghẹo, miÖng mÕu m¸o nh­ con nÝt…hu hu khãc.. -> Động từ mạnh, từ tượng thanh, từ tượng hình, so sánh,từ láy, cách miêu tả d/b t©m lÝ lµm næi bËt h×nh ¶nh L·o H¹c ốm yếu và nghèo khổ, đau đớn, xót xa khi b¸n cËu Vµng.. -> Lão Hạc là người có một tấm lòng trong sáng, trái tim nhân hậu- một người sèng rÊt nghÜa t×nh, thuû chung, trung thực, yêu thương con sâu sắc đang bị dày vò đau đớn chỉ vì việc bán có..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 4. Cñng cè (3’): GV nhÊn m¹nh träng t©m bµi - Em hiểu Lão Hạc là một người như thế nào? 5. HDVN (2’): - KÓ tãm t¨t v¨n b¶n - Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña L·o H¹c khi ph¶i b¸n cËu Vµng. - T×m hiÓu c¸i chÕt cña L·o H¹c - Nh©n vËt «ng gi¸o.. So¹n: 5/9/2010 Gi¶ng:. Bµi 4. TiÕt 14 – V¨n b¶n:. L·o H¹c - Nam Cao -. ( TiÕp theo). I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc. - hiÓu mät ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm hiÖn thùc tiªu biÓu cña nhµ v¨n Nam Cao. - Nắm được nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm truyện viết theo khuynh hướng hiện thực. Sự thể hiện tinh thần nhân đạo của nhà văn. Tài năng nghệ thuật xuất sắc của nhà văn Nam Cao trong việc xây dựng tình huống truyện, miêu tả, kể chuyện, khắc hoạ hình tượng nh©n vËt. 2. KÜ n¨ng. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm tự sự viết theo khuynh hướng hiện thực. 3. Thái độ. - GD học sinh lòng quý trọng những con người lao động và sự đồng cảm với nỗi khổ đau của hä. II. đồ dùng dạy học. III. phương pháp. - Thuyết trình, vấn đáp, nêu vấn đề.... IV. tæ chøc giê häc. 1.ổn định (1’): 2. KiÓm tra (3’): - Phân tích diễn biến tâm trạng của Lão Hạc xung quanh việc bán chó? Qua đó em thấy Lão Hạc là người như thế nào? (HS dựa vào nội dung bài học trước để trả lời) 3.Bµi míi. H§ cña ThÇy vµ Trß Tg Néi dung chÝnh 1’ * HĐ1: khởi động Lão Hạc với tâm trạng đau đớn, xót xa ©n hËn khi ph¶i b¸n cËu Vµng. Cuèi cïng tìm đến cái chết của Lão Hạc như thế nào? 28’ III. T×m hiÓu v¨n b¶n. Gọi HS đọc đoạn "..và lão kể "-T43. 1. Nh©n vËt L·o H¹c. a. T©m tr¹ng cña L·o H¹c… Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> H; Nguyên nhân nào dẫn đến cái chết của L·o H¹c? - HS tr¶ lêi, GV chèt. H: Vì sao Lão cố giữ mảnh vườn, giành tiÒn cho con? - Con trai L·o kh«ng cã tiÒn lÊy vî. H: V× sao L·o l¹i chän c¸i chÕt? - §ã lµ c¸ch gi¶i tho¸t tèt nhÊt. -> VËy c¸i chÕt cña L·o ®­îc miªu t¶ ntn? - HS đọc: “ko cuộc đời” (trang 45). H: T×m nh÷ng chi tiÕt vµ h×nh ¶nh miªu t¶ c¸i chÕt cña L·o H¹c? H?: Em hiÓu vËt v· lµ g× ? - Cái chết lăn lộn va đau đớn quá về thể x¸c H?; Các từ vật vã, rũ rượi, xốc xệch, long sßng säc, tru trÐo thuéc tõ g× ? - Từ tượng thanh, tượng hình mà bài sau c¸c em häc H: Theo em t¹i sao L·o H¹c l¹i chän c¸i chÕt nh­ vËy? Mµ ko chän c¸i chÕt lÆng lÏ vµ ªm dÞu ? - C¸i chÕt kinh hoµng vµ thËt d÷ déi lµ c¸i chết do trúng độc vì bả chó, đau đớn vật v· v« cïng vÒ thÓ x¸c .Nh­ng c¾c ch¾n l·o sÏ thanh th¶n vÒ t©m hån. L·o chän cái chết đó để tạ lỗi với với cậu vàng, thương yêu nó như con mà phải lừa bán, tự trõng ph¹t m×nh ph¶i chÕt nh­ kiÓu mét con chã bi lõa - sù trõng ph¹t ghª gím. Nó càng chứng tỏ đức tính trung thực và lòng tự trọng đáng quí ỏ Lão Hạc. H: C¸i chÕt cña l·o H¹c cã ý nghÜa g×? - Tố cáo XHTD nửa PK đẩy con người lương thiện đến bước đường cùng. * GV: cuộc đời của lão hạc đầy nước m¾t, nhiÒu ®au khæ vµ bÊt h¹nh. Sèng th× âm thầm, nghèo đói, cô đơn; chết thì quằn quại, đau đớn. Tuy vậy nhưng Lão lại có phẩm chất tốt đẹp: hiền lành, chất phác, vị tha, nh©n hËu, trong s¹ch vµ tù träng -> Lµ điển hình về nbgười nông dân trong XH cò. H:: Theo em, Cái chết thảm thương của Lão Hạc tác động như thế nào đối với người đọc? - Tình cảm xót thương và lòng tin vào những điều tốt đẹp trong phẩm chất người Lop8.net. b. C¸i chÕt cña L·o H¹c. * Nguyªn nh©n: - Cuéc sèng nghÌo khæ, tóng quÉn. - Cố giữ mảnh vườn, tằn tiện tiền cho con. - Lùa chän con ®­êng gi¶i tho¸t riªng cho m×nh.. * C¸i chÕt cña L·o H¹c. - Lão vật vã trên giường, đầu tóc rũ rượi - QuÇn ¸o xéc xÖch… - hai m¾t long sßng säc …tru trÐo, bät mÐp sùi ra…người giật mạnh…dữ dội. -> Từ tượng hình , tượng thanh miêu tả, biÓu c¶m.. - Cái chết bất ngờ, đau đớn, dữ dội, kinh hoµng.. -> Bộc lộ phẩm chất tốt đẹp của Lão Hạc: cã ý thøc cao vÒ lÏ sèng, tù träng vµ yªu thương con sâu sắc. Mặt khác tố cáo hiện thực XHPK đẩy con người lương thiện đến bước đường cùng..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> lao động. H: So víi c¸ch kÓ chuyÖn cña Ng« TÊt Tè trong "Tắt đèn" với cách kể chuyện của Nam Cao trong t¸c phÈm nµy cã g× kh¸c? - Tắt đèn ( k/c ngôi thứ 3 ) - Nam Cao chän c¸ch kÓ ng«i thø nhÊt. H: ¤ng gi¸o cã vai trß ntn trong truyÖn ng¾n? * GV: ¤ng gi¸o võa chøng kiÕn võa t/gia câu chuyện của n/vật chính, vừa đóng vai trò người dẫn dắt chuyện, vừa trực tiếp bày tỏ thái độ , t/cảm, bộc lộ t/trạng... H: Nh©n vËt «ng gi¸o ®­îc t¸c gi¶ giíi thiệu là người ntn? H: Khi nghe L·o H¹c kÓ chuyÖn, «ng gi¸o có thái độ ntn? - Xót thương, đồng cảm. H: Lêi «ng gi¸o mêi L·o H¹c ¨n khoai, uống nước chè, hút thuốc lào gợi cho ta c¶m nghÜ g×?. 2. Nh©n vËt «ng gi¸o.. - Lµ trÝ thøc nghÌo sèng ë n«ng th«n. - Ông thông cảm và thương xót cho hoàn c¶nh cña L·o H¹c. - Là người có lòng nhân ái dựa trên sự chân tình và đồng khổ.. -Gv đọc: “Chao ôi…che lấp mất” (sgk/44) - ¸p dông kÜ thuËt kh¨n tr¶i bµn. H: Em hiÓu thÕ nµo vÒ ý nghÜ cña «ng giáo qua đoạn văn đó? - GV ph¸t kh¨n tr¶i bµn. - HS thảo luận 4p-> đại diện báo cáo. + Khi đánh giá con người ta cần biết đặt m×nh vµo c¶nh ngé cô thÓ cña hä th× míi có thể hiểu đúng, thông cảm đúng. H: Qua đó em hiểu thêm được gì về ông gi¸o? - HS tr¶ lêi, GV chèt. H; Khi nghe Binh T­ nãi vÒ L·o h¹c, «ng giáo cảm thấy đáng buồn? Vì sao? - Vì đói nghèo mà có thể đổi trắng thay đen, biến người lương thiện thành kẻ trộm c¾p -> thÊt väng. H: Khi chøng kiÕn c¸i chÕt cña l·o H¹c, ông giáo lại nghĩ: “Không! cuộc đời này chưa hẳn đã đáng buồn, hay vẫn đáng buån theo mét nghÜa kh¸c”. v× sao? - C/đ không hẳn đáng buồn: không gì có thể huỷ hoại được nhân phẩm của người lương thiện. - §¸ng buån theo nghÜa kh¸c: Mét con người lương thiện đành phải chết vì đói nghÌo. * H§3: HDHS t×m hiÓu ghi nhí. - Môc tiªu: Rót ra ®­îc nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ néi dung, nghÖ thuËt vµ ý nghÜa c¬ b¶n cña v¨n b¶n.. - Là người hiểu đời, hiểu người và có lòng vÞ tha cao c¶.. IV. Ghi nhí (SGK-T48). Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> - C¸ch tiÕn hµnh: H: NhËn xÐt vÒ n/thuËt k/c vµ c¸ch x/d n/vËt? - NT tả người, kể chuyện ở ngôi 1, chuyện gÇn gòi ch©n thùc. - DÉn d¨t chuyÖn tù nhiªn , linh ho¹t, kÕt hîp nhuÇn nhuyyÏn gi÷a h/thùc vµ tr÷ t×nh, bót ph¸p kh¾c ho¹ n/vËt tµi t×nh, ng/ngữ sinh động.. H: ND chÝnh cña truyyÖn lµ g×? - Gọi HS đọc ghi nhớ SGK-T48 Hoạt động nhóm (2phút) H: Tõ nh©n vËt «ng gi¸o em hiÓu g× vÒ nhµ v¨n Nam Cao? GV:- goị đại diện nhóm b/c - n/x Bổ xung + Dù kiÕn -Nam Cao Nhà văn của người lao động nghèo khổ. Giàu lòng thương người. Tin vào phẩm chất tốt đẹp của người lao động. V. LuyÖn tËp * HĐ 4: GV hướng dẫn luyện tập . - Mục tiêu: Bíêt xác định đúng yêu cầu 8’ * Bài 1 cña bµi tËp vµ gi¶i ®­îc bµi tËp trong sgk. - T×nh c¶nh nghÌo khæ bÕ t¾c cña tÇng líp - C¸ch tiÕn hµnh: n«ng d©n bÇn cïng trong XH cò. Bài 1: Qua đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” và VÎ đẹp t©m hån cao quÝ, lßngtËn tuþ hy TN “L·o H¹c”. em hiÓu thÕ nµo vÒ cuéc sinh vì người thân. đời và tính cách người nông dân ? + Chị Dậu sức mạnh của tình thương,tiềm n¨ng ph¶n kh¸ng. + L·o H¹c ý thøc vÒ nh©n c¸ch ,lßng tù träng dï nghÌo khæ. 4. Cñng cè (2’): GV nhÊn m¹nh néi dung bµi. - Nªu ND vµ NT cña TruyÖn ng¾n " L·o H¹c" thÓ hiÖn ®iÒu g×? 5. HDVN (2’): - Ph©n tÝch ®­îc nh©n vËt L·o H¹c - .Suy nhgÜ cña em vÒ n/v Lh¹c - Soạn bài: Từ tượng hình và từ tượng thanh. + Thế nào là từ tượng hình và từ tượng thanh. Đọc trước hệ thống bài tập (sgk).. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> So¹n: 12/9/2010 Gi¶ng: TiÕt 15:. Bµi 4. Từ tượng hình, từ tượng thanh I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Hiểu được thế nào là từ tượng hình, từ tượng thanh. phân tích được đặc điểm và công dụng của từ tượng hình và từ tượng thanh. Phân biệt được từ tượng hình và từ tượng thanh. 2. KÜ n¨ng: - Nhận biết từ tượng hình, từ tượng thanh và giá trị của chúng trong văn miêu tả. - Lựa chọn, sử dụng từ tượng hình, từ tượng thanh phù hợp với hoàn cảnh nói, viết. 3. Thái độ: - HS có ý thức sử dụng từ tượng hình và từ tượng thanh để tăng thêm tính hình tượng và tính biÓu c¶m trong giao tiÕp. II. §å DïNG: - B¶ng phô III. phương pháp: - Thuyết trình, nêu vấn đề, vấn đáp, thảo luận.... IV. tæ chøc giê häc: 1. ổn định (1’): 2. Kiểm tra (3’): Trường từ vựng là gì ? Nêu các trường từ vựng &tác dụng? ( HS tr¶ lêi theo phÇn ghi nhí sgk/49). 3. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học H§ cña GV &HS Tg * HĐ1: Khởi động : - §å dïng d¹y häc: B¶ng phô. 2’ - C¸ch tiÕn hµnh: GV ®­a v/dô (b¶ng phô): ChÞ DËu rãn rÐn Cai LÖ ng· nh­ng miÖng vÉn l¶m nh¶m H: Em chØ ra c¸c tõ gîi t¶ h/¶, ©m thanh trong vÝ dô trªn? - HS chỉ ra, GV gạch chân ngững từ ngữ đó. - GV dÉn d¾t vµo néi dung bµi häc.. Néi dung chÝnh. * H§ 2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi 15’ I. §Æc ®iÓm, c«ng dông. - Mục tiêu: - HS phân tích được đặc điểm và công dụng của từ tượng hình, tượng thanh. Phân biệt được từ tượng hình và từ tượng thanh. - §å dïng: B¶ng phô - C¸ch tiÕn hµnh: 1. Bµi tËp (sgk/49). GV sử dụng bảng phụ - HS đọc đoạn văn, chó ý tõ ng÷ ®­îc g¹ch ch©n. H: Trong c¸c tõ ®­îc g¹ch ch©n ë ®o¹n v¨n, nh÷ng tõ nµo gîi t¶ h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i cña sù vËt; Nh÷ng tõ nµo m« pháng ©m thanh của tự nhiên, con người? - HS tr¶ lêi, GV chèt: - C¸c tõ : Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> + móm mém, vật vã, rũ rượi, xồng xộc…-> gîi t¶ h×nh ¶nh vµ d¸ng vÎ cña L·o H¹c. + hu hu -> m« pháng ©m thanh tiÕng khãc cña L·o h¹c. + ­ ö -> ©m thanh tiÕng kªu cña con chã Vµng. - GV khẳng định đó là từ tượng hình và từ tượng thanh. H: Theo em những từ đó có có tác dụng gì trong v¨n miªu t¶ vµ tù sù? - HS tr¶ lêi, GV kh¸i qu¸t. H: Qua t×m hiÓu VD em hiÓu thÕ nµo lµ tõ tượng hình, từ tượng thanh? Tác dụng. - Từ : + Tượng hình gợi tả dáng vẻ, h/ảnh… + Tượng thanh mô phỏng âm thanh - Gọi h/s đọc ghi nhớ. H: Có mấy đơn vị k/thức cần nhớ? * GV ®­a BT nhanh (B¶ng phô): - GV cho HS tìm từ tượng hình và từ tượng thanh trong ®o¹n v¨n. "Anh DËu uèn vai ng¸p dµi 1 tiÕng, uÓ o¶i chèng tay xuèng ph¶n, anh võa rªn võa ngÈng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo anh mới kề đến miệng. Cai lệ và nguời nhà lí trưởng sầm sập tiến vào với roi song tay thước và dây thừng.."? - Từ tượng hình: uể oải, run rẩy, - Từ tượng thanh : sầm sập * GV: Các em đã học VB "Lão Hạc", “Trong lòng mẹ”, có nhiều từ tượng hình, tượng thanh cã gi¸ trÞ biÓu c¶m * H§3: HDHS LuyÖn tËp. - Mục tiêu:HS xác định được đúng yêu cầu của c¸c bµi tËp vµ gi¶i ®­îc bµi tËp trong sgk. - §DDH: B¶ng phô. - C¸ch tiÕn hµnh: GV sử dụng bảng phụ. HS đọc và xác định yªu cÇu bµ× tËp. HS hoạt động độc lập, dựa vào đặc điểm của từng loại từ để xác định. HS đọc và xác định yêu cầu bài tập. H: Tìm 5 từ tượng hình gợi tả dáng đi của con người? HS đọc và xác định yêu cầu bài tập. - HS th¶o luËn nhãm nhá (4’) -> §¹i diÖn b¸o c¸o -> GV chèt.. Lop8.net. + Gîi h/¶nh, d¸ng vÎ: Mãm mÐm, xồng xộc, vật vã, rũ rượi, xộc xệch, sòng sọc -> Từ tượng hình. + hu hu, ­ ö---> m« pháng ©m thanh của tự nhiên, con người -> Từ tượng thanh.. - T¸c dông: Gîi h×nh ¶nh, ©m thanh, cụ thể, sinh động và có giá trị biểu c¶m.. 2. Ghi nhí: (SGK-T49) - K/n từ tượng hình, từ tượng thanh. - T/d của từ tượng hình, từ tượng thanh.. 19’ III. LuyÖn tËp. * Bài 1: Tìm từ tượng thanh, tượng h×nh - Tượng thanh: Soàn soạt, bịch, bốp. - Tượng hình : rón rén, chỏng quèo, lÎo khoÎo. * Bài 2: Tìm 5 từ tượng hình gợi tả dáng đi của người. - Đi lò dò, khật khưỡng, dò dẫm, ngất ngưởng, lom khom, liêu xiêu. * Bµi 3: Ph©n biÖt ý nghÜa cña c¸c tõ tượng thanh tả tiếng cười. - Cười ha hả: tiếng cười to, tỏ ra rất sảng khoái, đắc ý. - Cười hì hì: vừa phải, thích thú, hồn nhiªn..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> - Cười hô hố: to, vô ý. - Cười hơ hớ: to, hơi vô duyên. H: Đặt câu với các từ tượng thanh? - HS hoạt động cá nhân. - HS ph¶i n¾m râ ý nghÜa cña c¸c tõ. + L¾c r¾c: ©m thanh cña cµnh c©y kh« r¬i hoÆc m­a. + Lã chã: nước mắt rơi nhiều, chảy ròng ròng. + LÊm tÊm: nhiÒu h¹t nhá li ti. + LËp loÌ: ¸nh s¸ng khi loÐ lªn, khi t¾t ®i. + Lép bép: TiÕng gâ vµo mÆt giÊy cøng hay vµo mo. + l¹ch b¹ch: ®i nÆng nÒ. + khóc khuû: quanh co. GV hướng dẫn HS VN làm * Bài tập bổ xung : Tìm từ tượng hình, từ tượng thanh trong ®o¹n th¬ sau? Đường phố bỗng rào rào chân bước vội Người người đi như nước xối bên hè Những con chim lười còn ngủ dưới hàng me võa tØnh dËy r¹t lªn trêi rÝu rÝt Xe điện chạy leng keng vui như đàn con nít Sum sê chợ bưởi tíu tít đồng Xuân.. * Bµi 4. §Æt c©u - Giã thæi µo µo, nh­ng vÉn nghe tiÕng cµnh kh« g·y r¾c r¾c. - Em bé khóc, nước mắt rơi lã chã. - Trªn ngän c©y lÊm tÊm nh÷ng giät sương mai. - M­a r¬i lép bép trªn tµu l¸ chuèi.. * Bµi tËp 5: ViÕt ®/v 3-->5 c©u sö dụng từ tượng hình, từ tượng thanh. Gạch chân dưới những từ đó. 4. Cñng cè (3’): - GV kh¸i qu¸t néi dung bµi häc. - Em hiểu từ tượng hình, tượng thanh là gì? Tác dụng khi sử dụng các loại từ trên? 5. HDVN (2’): Häc thuéc ghi nhí (SGK-T49) Lµm bµi tËp 4,5 Đọc trước bài từ ngữ địa phương. - So¹n bµi: Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. + T¸c dông cña viÖc liªn kÕt. + c¸ch liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> So¹n:12/9/2010 Gi¶ng:. Bµi 4. TiÕt 16 Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Hiểu được sự liên kết giữa các đoạn, các phương tiện liên kết đoạn ( từ liên kết và câu nối) - T¸c dông cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n. 2. KÜ n¨ng: - NhËn biÕt, sö dông ®­îc c¸c c©u, c¸c tõ cã chøc n¨ng, t¸c dông liªn kÕt c¸c ®o¹n trong mét v¨n b¶n. 3. Thái độ: - HS cã ý thøc häc tËp tèt vµ viÕt ®­îc c¸c ®o¹n v¨n cã sù liªn kÕt m¹ch l¹c vµ chÆt chÏ. II. đồ dùng: - B¶ng phô III. Phương pháp: - Thuyết trình, vấn đáp, nêu vấn đề..... IV. tæ chøc giê häc: 1. ổn định (1’): 2. KiÓm tra bµi cò (4’): - Em hiÓu thÕ nµo lµ ®o¹n v¨n? ND ®o¹n v¨n ®­îc tr×nh bµy theo tr×nh tù nµo? (HS dựa vào phần ghi nhớ SGK 36 để trả lời) 3. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học H§ cña GV vµ HS Tg Néi dung chÝnh 2’ * HĐ1: Khởi động. Các em đã học đoạn văn là đơn vị trực tiếp t¹o nªn v¨n b¶n. VËy gi÷a c¸c ®o¹n v¨n ph¶i được liên kết chặt chẽ với nhau. Do đó muốn hiÓu ®­îc t¸c dông cña viÖc liªn kÕt, c¸ch liªn kÕt nh­ thÕ nµo ta cÇn t×m hiÓu bµi h«m nay? 16’ I. T¸c dông cña viÖc liªn kÕt c¸c * H§2: H×nh thµnh kiÕn thøc míi. ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. - Môc tiªu: HS hiÓu ®­îc c¸ch sö dông c¸c phương tiện để liên kết các đoạn văn, khiến chóng liÒn m¹ch. ViÕt ®­îc c¸c ®o¹n v¨n liªn kÕt m¹ch l¹c, chÆt chÏ. - DDDH: B¶ng phô - C¸ch tiÕn hµnh: 1. Bµi tËp 1 +2: (SGK/50) GV yêu cầu HS đọc 2 đoạn văn (Bảng phụ) H: Hai ®o¹n v¨n cã mèi liªn hÖ g× kh«ng? T¹i sao? - HS tr¶ lêi -> GV chèt.. * GV: Hai đoạn văn có sự đánh đồng giữa quá khø víi hiÖn t¹i -> liªn kÕt láng lÎo khiÕn cho người đọc cảm thấy hụt hẫng. Lop8.net. * Bµi tËp 1: - Hai ®o¹n v¨n cïng viÕt vÒ ng«i trường nhưng giữa việc tả cảnh hiện tại với cảm giác về ngôi trường kh«ng cã sù g¾n bã víi nhau. + Đoạn 1: Tả về trường Mĩ Lí + §o¹n 2: Nªu c¶m gi¸c cña nh©n vật"Tôi" một lần ghé thăm trường -> Hai ®o¹n v¨n kh«ng cã sù liªn kÕt víi nhau..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> GV sử dụng bảng phụ -> HS đọc bài tập. H: Hai ®o¹n v¨n nµy cã g× kh¸c so víi hai ®o¹n văn trước? - HS tr¶ lêi, GV chèt. + Khác: Thêm cụm từ "Trước đó mấy hôm” vµo ®Çu ®o¹n 2 H: Cụm từ "trước đó mấy hôm" viết vào đầu ®o¹n 2 cã t¸c dông g×? - Tạo sự liên tưởng cho người đọc -> tạo nên sự g¾n bã gi÷a hai ®o¹n v¨n víi nhau -> 2 ®o¹n v¨n liÒn ý, liÒn m¹ch * GV khẳng định: Các từ "Trước đó mấy hôm" là phương tiện liên kết 2 đoạn văn. - áp dụng “kĩ thuật dạy học động não” H: ViÖc liªn kÕt ®o¹n trong v¨n b¶n cã t¸c dông? - HS tr¶ lêi -> GV chèt.. - GV gọi 1 HS đọc bài tập SGK - 51 H: Hai ®o¹n v¨n trªn liÖt kª hai kh©u cña qu¸ tr×nh lÜnh héi vµ c¶m thô t¸c phÈm v¨n häc? §ã lµ nh÷ng kh©u nµo? - T×m hiÓu vµ c¶m thô. H: T×m tõ ng÷ liªn kÕt trong hai ®o¹n v¨n trªn? Chóng cã quan hÖ nh­ thÕ nµo? + Sau kh©u t×m hiÓu-> quan hÖ liÖt kª * GV: §Ó liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n cã quan hÖ liÖt kê, ta thường dùng các từ ngữ có tác dụng liệt kê. H: Hãy kể các phương tiện liên kết có quan hệ liÖt kª?. * Bµi tËp 2.. - Hai đoạn văn có phương tiện liên kÕt ®o¹n nh»m t¹o nªn sù g¾n bã chÆt chÏ víi nhau.. - T¸c dông: T¹o nªn sù g¾n bã chÆt chÏ, tr¸nh rêi r¹c, lñng cñng gi÷a c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. 17’ II. C¸ch liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n 1. Dùng từ ngữ để kiên kết các ®o¹n v¨n a) Bµi tËp (sgk/51) * Bµi a.. GV gọi HS đọc 2 đoạn văn (SGK-T51). - Tõ ng÷ liªn kÕt: sau kh©u t×m hiÓu. - Phương tiện liên kết có quan hệ liệt kê: Trước hết, đầu tiên, cuối cïng, sau n÷a, mét mÆt, mÆt kh¸c, hai lµ… * Bµi b :. H: T×m quan hÖ ý nghÜa gi÷a hai ®o¹n v¨n trªn? - HS tr¶ lêi, Gv chèt. H: Tìm từ ngữ liên kết hai đoạn văn đó? H: Tìm các phương tiện liên kết đoạn có ý nghĩa đối lập? - Nh­ng, tr¸i l¹i, tuy vËy, song, thÕ mµ. - Quan hệ: tương phản, đối lập. - Tõ ng÷ liªn kÕt gi÷a hai ®o¹n v¨n: “Nh­ng”.. * Bµi c - HS đọc 2 đoạn văn ở mục I 2 (T50-51) cho biết “đó” thuộc từ loại nào? Trước đó là khi nào? - Đó là chỉ từ: Trước đó là trước lúc nhân vật tôi lần đầu tiên cắp sách đến trường. Việc dùng từ “đó” có tác dụng liên kết hai đoạn văn Lop8.net. - “§ã” -> chØ tõ (liªn kÕt hai ®o¹n v¨n).

<span class='text_page_counter'>(13)</span> H: H·y kÓ tiÕp c¸c tõ lo¹i chØ tõ cã t¸c dông nh­ §V trªn?: Nµy kia, Êy, nä. - Tõ liªn kÕt : Nµy kia, Êy, nä.. H: Tõ “nh­ng” thuéc tõ lo¹i nµo? (Quan hÖ tõ) H: Nh÷ng tõ “sau kh©u t×m hiÓu, nãi tãm l¹i” lµ mét tõ hay mét côm tõ? (Côm tõ) Gọi HS đọc 2 đoạn văn (phần d) H: Ph©n tÝch mèi quan hÖ ý nghÜa gi÷a hai ®o¹n v¨n trªn? - HS tr¶ lêi, GV kh¸i qu¸t. H: Tìm từ ngữ liên kết trong 2 đoạn văn đó? - HS tr¶ lêi, Gv chèt. GV: Để liên kết đọan có ý nghĩa cụ thể với đoạn cã ý nghÜa tæng kÕt, kh¸i qu¸t sù vËt.. H: H·y kÓ tiÕp c¸c ptiÖn liªn kÕt mang ý nghÜa tæng kÕt? H: Qua c¸c BT a, b,c, d. Em cã nhËn xÐt g× vÒ việc dùng từ ngữ để liên kết đoạn văn?. * Bµi d. - Quan hÖ tæng kÕt, kh¸i qu¸t - Tõ ng÷ liªn kÕt: Nãi tãm l¹i.. - Phương tiện liên kết có ý nghĩa tæng kÕt: Tãm l¹i, nãi tãm l¹i, tæng kÕt l¹i, nh×n chung… -> Tõ cã t¸c dông liªn kÕt cã thÓ lµ: quan hÖ tõ, chØ tõ, c¸c côm tõ nh»m liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n thÓ hiÖn ý liÖt kê, đối lập, khái quát. 2. Dùng câu nối để liên kết các ®o¹n v¨n.. GV sử dụng bảng phụ, gọi HS đọc. H: T×m c©u liªn kÕt gi÷a hai ®o¹n v¨n? - ái dà, lại còn chuyện đi học nữa cơ đấy! H: Tại sao câu đó lại có tác dụng liên kết? - Nối tiếp và phát triển ý ở cụm từ "Bố đóng sách cho mµ ®i häc .." H: Qua c¸c BT, khi chuyÓn ®o¹n v¨n nµy sang ®o¹n v¨n kh¸c cÇn chó ý ®iÒu g×? - HS tr¶ lêi, GV chèt. * H§ 3: HDHS t×m hiÓu ghi nhí. - Mục tiêu: HS xác định được nội dung cần nhớ trong phÇn ghi nhí. - C¸ch tiÕn hµnh. GV gọi HS đọc ghi nhớ: SGK-T53. * Bµi tËp (SGK-T53). * H§4: HD HS luyÖn tËp 6’ - Mục tiêu: HS biết xác định đúng yêu cầu của c¸c bµi tËp vµ gi¶i ®­îc c¸c bµi tËp trong sgk. - C¸ch tiÕn hµnh. HS đọc và xác định yêu cầu bài tập. HS hoạt động cá nhân -> Gọi 3 học sinh báo cáo, nhËn xÐt.. IV.LuyÖn tËp.. HS đọc và xác định yêu cầu bài tập. Lop8.net. - Dùng câu nối để kiên kêt đoạn văn III. Ghi nhí :SGK-T53 - T¸c dông cña liªn kÕt trong VB. - các phương tiện liên kết chủ yếu.. * Bµi 1: T×m tõ ng÷ cã t¸c dông liªn kÕt a) Nãi nh­ vËy: Tæng kÕt b) Thế mà: tương phản c) Còng: nèi tiÕp, liÖt kª tuy nhiên: tương phản.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Chọn các từ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống để làm phương tiện liên kết đoạn văn?. GV hướng dẫn học sinh về nhà viết sau đó phân tích phương tiện liên kết.. * Bài 2. Chọn từ ngữ thích hợp để ®iÒn vµo chç… a) Từ đó b) Nãi tãm l¹i c) Tuy nhiªn d) ThËt khã tr¶ lêi * Bµi tËp 3 ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n sau đó phân tích các phương tiện liªn kÕt.. 4. Cñng cè (3): GV hÖ thèng l¹i bµi - Dùng từ ngữ để liên kết đoạn văn có tác dụng gì? 5. HDVN (2’): Häc thuéc ghi nhí SGK-T53 - Kể tên các phương tiện liên kết - Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội. + KN từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội. + cách sử dụng từ ngữ đạ phương và biệt ngữ xã hội.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span>