Kế hoạch giảng dạy các môn lớp 2 - Tuần 23 năm 2011

<span class='text_page_counter'>(1)</span>:. Hệ thống chương trình Ngữ Văn lớp 8. I- PhÇn V¨n b¶n * C¸c v¨n b¶n tù sù: + T«i ®i häc +Trong lßng mÑ + Tức nước, vỡ bờ + L·o H¹c + C« bÐ b¸n diªm + §¸nh nhau víi cèi xay giã + ChiÕc l¸ cuèi cïng * C¸c v¨n b¶n nhËt dông + Thông tin về trái đất năm 2000 + ¤n dÞch, thuèc l¸ + Bµi to¸n d©n sè * C¸c v¨n b¶n tr÷ t×nh + Nhí rõng + Ông đồ + Quê hương + Khi con tu hó + Tøc c¶nh P¾c Bã +Ng¾m tr¨ng +§i ®­êng + Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng.. + Đập đá ở Côn Lôn + Muèn lµm th»ng Cuéi + Hai chữ nước nhà * Côm v¨n b¶n nghÞ luËn + Chiếu dời đô + Hịch tướng sĩ + Nước Đại Việt ta + Bµn luËn vÒ phÐp häc + ThuÕ m¸u + §i bé ngao du II-PhÇn TiÕng viÖt + Cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ + Trường từ vựng + Từ tưọng thanh, từ tượng hình + Trî tõ, th¸n tõ + T×nh th¸i tõ + Nãi qu¸ + Nãi gi¶m, nãi tr¸nh + C©u ghÐp + Dấu ngoặc đơn, dấu ngoặc kép, dấu hai chấm + Câu chia theo mục đích nói + Câu phủ định 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> + Hành động nói + Héi tho¹i + Lùa chän trËt tù tõ trong c©u. III-PhÇn TËp lµm v¨n + V¨n tù sù + V¨n nghÞ luËn + V¨n thuyÕt minh + V¨n b¶n ®iÒu hµnh.. 2 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> A- HÖ thèng phÇn TiÕng ViÖt I-Cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ - GV cho häc sinh nh¾c l¹i + Kh¸i niÖm + Từ có nghĩa rộng và từ đựơc coi là nghĩa hẹp - GV cho lµm bµi tËp Bµi tËp 1-T×m nÐt nghÜa chung cho tËp hîp c¸c nhãm tõ sau a- B¸c sÜ, kÜ s­, c«ng nh©n, y t¸ , l¸i xe, th­ kÝ, gi¸o viªn.... b- Bóng đá, bóng rổ, bóng chuyền, bơi lội, bắn súng, võ, vật... c- ¢m nh¹c, móa, héi ho¹, ®iªu kh¾c, v¨n häc, ®iÖn ¶nh... d- KÞch, tiÓu thuyÕt, truyÖn ng¾n, th¬, håi kÝ... 2-T×m c¸c tõ ng÷ cã nghÜa ®­îc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa cña mçi tõ ng÷ sau ®©y: a- Vận động dời chỗ: b- Không ổn định c- Bệnh của người -> GV hướng dẫn học sinh giải bài tập VÝ dô : *Vận động dời chỗ: Đi, đứng, chạy, nhảy, lồng, phi, phóng, lượn, bay, trườn, di chuyển, bò, mß, lé, b¬i, vôt, lao, , vun vót, ... *Không ổn định: Động đậy, lắc lư, loạn, nhiễu nhương, xao xuyến, hồi hộp, lo, lóng lánh, lung linh, nhÊp nh«, thÊp thám, b× bâm, bån chån, rËp r×nh, bÊp bªnh, ®ung ®­a, ng¶ nghiªng, ngo»n ngÌo, khóc khuûu, l¾c l­, rung rinh, loang lo¸ng, bËp bïng, ®ong ®­a, lÊp lo¸ng, lao xao... *Bệnh của người: gia trưởng, độc đoán, nói điêu, nói khoác, nói láo, nói phét, nói dai, ... *Tình cảm của người: yêu, ghét, giận, hờn, căm thù, kính yêu, thương, mến, nhớ, mến thương, trân trọng, gìn giữ, thuỷ chung, bội bạc, khốn nạn, lừa dối, khinh, trọng, kính phục, ngưỡng mộ, tự hào, san sẻ, đớn đau, bất hạnh, vui sướng, buồn bực, đau khổ, tự ái, xao xuyến, bồi hồi, hồi hộp, chờ đợi, thấp thỏm, ... 3-Tìm từ cùng trường nghĩa trong ví dụ sau: Tõ Êy trong t«i bõng n¾ng h¹ MÆt trêi ch©n lÝ chãi qua tim Hồn tôi là 1 vườn hoa lá Rất đậm hương và rộn tiếng chim. HS cã thÓ chØ ra *Vật thể tự nhiên: nắng, hạ, mặt trời, hồn, hoa, lá, vườn, tim. *TÝnh chÊt t¨ng dÇn: bõng, chãi, ®Ëm, rén. *Bộ phận của cây: hoa, lá, hương. 2-Trường từ vựng -GV cho học sinh nắm lại các đơn vị kiến thức sau + Kh¸i niÖm: Lµ tËp hîp c¸c tõ cã Ýt nhÊt 1 nÐt nghÜa chung. Ví dụ: Xanh, đỏ, vàng. đen, nhợt nhạt, đen ngòm...->Màu sắc -Nắm các đặc điểm của trường từ vựng + Một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều trường từ vựng nhỏ hơn 3 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> + Một từ nhiều nghĩa thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau VÝ dô: *Lµnh ( ch­a bÞ r¸ch ) : nguyªn vÑn, lµnh lÆn, b»ng ph¼ng ( Tính nết ): ác, hiền, cực đoan, gia trưởng, keo kiệt, rộng rãi, hoang phí, nhân hậu, điềm đạm, nhanh nhau, nông cạn, sắc sảo.. + Trong thơ văn cũng như trong cuộc sống, người ta thường dùng cách chuyển trường từ vựng để tăng thêm tính nghệ thuật của ngôn từ và khả năng diễn đạt. Bµi tËp 1-Hãy lập trường từ vựng với mỗi từ sau: Cây, cá, mưa. 2-Tìm các từ cùng trường từ vựng trong các đoạn văn sau: a-Mưa đến rồi lẹt đẹt...lẹt đẹt. Những giọt nước to lăn xuống mái phên nứa. Mưa ù xuống khiến cho mọi người không tưởng đựoc là mưa lại kéo đến nhanh thế. Lúc nãy là mấy giọt lách tách, bây giờ là bao nhiêu nước tuôn ào ào. Mưa rào rào trên sân gạch. Mưa đồm độp trên phên nứa, mưa đập lùng bùng vào lòng lá chuối. Tiếng giọt tranh đổ ồ ồ. b-Sau giây phút hoàn hồn, con chim quay đầu lại, giương đôi mắt đen tròn, trong veo như 2 hột cườm nhỏ lặng nhìn tôi tha thiết. Những âm thanh trầm bổng, ríu ran hoà quyện trong nhau võa quen th©n, võa k× l¹. Con chim gËt ®Çu chµo t«i råi nh­ 1 tia chíp, tung c¸nh vôt vÒ phÝa rõng xa th¼m. 3-Trong các ví dụ sau, tác giả đã chuyển trường từ vựng bằng cách nào. a-Thiên Nga thật là 1 loài chim biết tự khoe vì vẻ đẹp và các động tác múa của mình. Nếu như bầy chim công múa rất dẻo, uyển chuyển, nhịp nhàng, xứng đáng là nghệ sĩ của rừng xanh, thì thiên nga còn được coi là những giọng nữ cao tuyệt diệu, ngoài các động tác múa khoÎ kho¾n cña nã... Chóng võa móa võa h¸t. CÆp ch©n vµng run rÈy t¹o nªn nh÷ng ®­êng nÐt khoÎ kho¾n. §«i cánh xoè trên mặt cỏ xanh xoay tròn, nom giống như 1 bông hoa ê-puy đẹp tuyệt vời, đến chim anh vũ bay qua cũng phải nghiêng đầu tìm chỗ đậu để thưởng thức. b-Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre anh hùng lao động. Tre anh hùng chiến đấu. 4-Sưu tầm trong văn thơ các đoạn có hiện tượng chuyển từ vựng. Phân tích giá trị diễn đạt của hiện tượng này. =>GV hướng dẫn học sinh làm bài tập. Bµi tËp 1: CÇn lµm theo yªu cÇu sau: Để lập trường từ vựng chỉ cây, HS phải chia thành các miền: - Các loài cây: cây ăn quả, cây lương thực, cây lấy gỗ, cây công nghiệp... - C¸c bé phËn cña c©y: Th©n, l¸ , hoa, qu¶, cµnh, rÔ... - TÝnh chÊt cña c©y: cao, thÊp, to, nhá, kh¼ng khiu, mËp m¹p... - Tập hợp cây: vướn, bụi, rừng, đồi... - Hoạt động sinh trưởng của cây: nảy mầm, vươn cao... - Hoạt động chăm sóc: tưới, chăm bón, vun, xới.. + Trường từ vựng : Văn học - ThÓ lo¹i v¨n häc : Bót kÝ, kÞch, th¬, v¨n xu«i, thÇn tho¹i, truyÒn thuyÕt, .. - Người sáng tác: nhà thơ, nhà văn, nhà phê bình, nhà dịch thuật, nhà nghiên cứu... - Giải thưởng văn học 4 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - C¸c yÕu tè trong v¨n häc: nh©n vËt, t×nh tiÕt, sù viÖc, biÖn ph¸p, tõ ng÷, c©u, dÊu, ng÷ ®iÖu, âm thanh, giọng điệu, người dẫn truyện... - Nh©n vËt: nh©n vËt chÝnh, nh©n vËt phô, nh©n vËt ®iÓn h×nh, nh©n vËt trung t©m, ph¶n diÖn, chÝnh diÖn.. - H×nh thøc tr×nh bµy: lôc b¸t, tø tuyÖt, thÊt ng«n tø tuyÖt, tù do, 8 ch÷, 5 ch÷, kÞch, nãi, viÕt, đọc, ngâm, hát, diễn, kể.. - Giai ®o¹n v¨n häc Bài tập: Hãy lập trường từ vựng cho từ ngữ sau: VËt thÓ nh©n t¹o -Vật thể tăng cường thao tác lao động: + Dụng cụ để chia, cắt: dao, cưa, búa, rìu, liềm, hái... + Dụng cụ để xoi, đục: đục, dùi, chàng, khoan... + Dụng cụ để nện, gõ: búa, vồ, dùi, đục, dùi cui... + Dụng cụ để đánh bắt: lưới, nơm, đó, đăng, câu, vó... + dụng cụ để mài giũa: đá mà, giấy ráp, giũa, bào... + Dụng cụ để kìm, giữ: kìm, kẹp, néo, móc... + Dụng cụ để xới đất : cuốc, thuổng, cày, mai, bừa, cào... + Dụng cụ để lấy, múc: môi, thìa, gầu, đũa, gáo, ca, cốc... -VËt thÓ phôc vô sinh ho¹t + Dụng cụ để nằm: ghế, giường, phản, chiếu.. + Dụng cụ để đặt: bàn, ghế, tủ, gác măng giê... + Dụng cụ để chứa: tủ, rương, hòm, va li, chạn, thúng mủng, nong nia, chai lọ, chum, vại, hò, b×nh, cÆp, tói, ... + Dụng cụ để mặc che thân: áo, quần, khăn, khố, váy, găng, bít tất... + Dụng cụ để che, phủ: màn, mùng, khăn, chăn, chiếu... 2-Việc đặt tên và sắp xếp các từ ngữ vào các trường từ vựng như sau đúng hay sai? Vì sao. a- Tâm trạng của con người: buồn, vui, nghỉ ngơi, phấn khởi, sung sướng, rầu rĩ, tê tái... b- BÖnh vÒ m¾t: qu¸ng gµ, cËn thÞ, viÔn thÞ, ®au m¾t, bôi m¾t, thong manh.. c- Các tư thế của con người: nằm, ngồi, chạy, nhảy, bay, bò, lết, bơi, đứng, cúi... d- Mùi vị: thơm, cay, đắng, chát, ngọt, chua, the thé, hắc, nồng, lợ, tanh. * C¸c tõ in ®Ëm trong bµi th¬ sau ®©y thuéc TTV nµo? Chµng Cãc ¬i, chµng Cãc ¬i ThiÕp bÐn duyªn chµng cã thÕ th«i Nòng nọc đứt đuôi từ đây nhé Ngh×n vµng kh«n chuéc dÊu b«i v«i *Tìm các từ thuộc trường từ vựng văn học Ví dụ : nhân vật, cốt truyện, tứ thơ, hư cấu, tác giả, tác phẩm, câu văn, câu thơ, văn bản , người kể chuyện, nhân vật trữ tình, tiết tấu, giọng điệu, xung đột kịch... *Xác định nghĩa từ “ Xuân” trong các ví dụ sau. Sau đó tìm từ cùng trường nghĩa của từng nghĩa của từ đó? - Xu©n nµy h¬n h¼n mÊy xu©n qua - Sáu mươi ba tuổi còn xuân chán So víi «ng Bµnh vÉn thiÕu niªn. 5 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - Đã 30 xuân mà tôi đã thấy mình quá già. II-Câu ghép, câu phủ định 1-C©u ghÐp GV đưa ví dụ để học sinh phân tích, sau đó rút ra khái niệm của câu ghép Ví dụ : + Mèo chạy làm đổ hoa. + Mèo chạy, lọ hoa đổ. a- Kh¸i niÖm : C©u ghÐp lµ nh÷ng c©u do 2 hoÆc nhiÒu côm C-V kh«ng bao chøa nhau t¹o thµnh. Mçi côm C-V nµy ®­îc gäi lµ 1 vÕ c©u. b-C¸ch nèi c¸c vÕ trong c©u ghÐp *Dïng nh÷ng tõ nèi + Nèi b»ng 1 quan hÖ tõ + Nèi b»ng cÆp quan hÖ tõ + Nèi b»ng cÆp phã tõ Ví dụ: Trời chưa sáng hắn , hắn đã đi đồng. + Nối bằng cặp đại từ Ví dụ: Nước sông dâng lên bao nhiêu, đồi núi cao lên bấy nhiêu. + Nèi b»ng chØ tõ VÝ dô: Anh nãi thÕ nµy, nã lµm thÕ Êy. Mµy nãi nµy, nã lµm thÕ nä *Kh«ng dïng tõ nèi: gi÷a c¸c vÕ c©u ph¶i dïng dÊu phÈy, dÊu chÊm phÈy, dÊu 2 chÊm - Nếu dùng dấu 2 chấm: vế sau phải giải thích cho vế trước -Dïng dÊu chÈm phÈy: 2 vÕ ph¶i cã quan hÖ víi nhau vÒ nghÜa, ý sau ph¸t triÓn nghÜa cho vÕ trước. c-Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp HS tr×nh bµy c¸c quan hÖ + Quan hÖ nguyªn nh©n- kÕt qu¶. + Quan hÖ ®iÒu kiÖn- kÕt qu¶. + Quan hệ tương phản, nghịch đối. + Quan hệ mục đích + Quan hÖ t¨ng tiÕn Ví dụ: Trời càng mưa to, đường càng ngập nước. + Quan hÖ bæ sung Ví dụ: Tôi đến và nó cũng đến. Nã kh«ng nh÷ng häc giái mµ nã cßn h¸t rÊt hay. + Quan hÖ tiÕp nèi Ví dụ: Thầy giáo vào lớp, cả lớp đứng dậy chào. + Quan hệ đồng thời VÝ dô: ThÇy gi¸o gi¶ng bµi, chóng t«i ngåi ghi chÐp. Hä võa ®i, hä võa h¸t. + Quan hÖ gi¶i thÝch VÝ dô: Mọi người im lặng: Chúng tôi bắt đầu diễn các tiết mục. Chú ý: - Quan hệ giữa các vế câu rất đa dạng và phong phú. Để xác định đúng mối quan hệ ta ph¶i dùa vµo hoµn c¶nh giao tiÕp cô thÓ 6 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> -C©u ghÐp cã thÓ cã nhiÒu vÕ. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp cã thÓ cã nhiÒu tÇng bËc kh¸c nhau VÝ dô: T«i nãi m·i nh­ng nã kh«ng nghe nªn nã bÞ ®iÓm kÐm. Vế 1 – vế 2 : Quan hệ đối lập VÕ 2 – vª3 : Quan hÖ nguyªn nh©n. =>GV giao bµi tËp 2-Câu phủ định a-Khái niệm: Là câu có hình thức chứa các từ, tổ hợp từ phủ định, thông báo, xác nhận sự không tồn tại của 1 sự vật, hoạt động, trạng thái, tính chất được nêu ở trong câu. b-C¸c c¸ch cÊu t¹o: Có chứa các từ phủ định: không, chưa, chẳng, đâu hoặc các tổ hợp từ phủ định: không phải, ch­a ph¶i, ch¼ng ph¶i, ®©u cã... *Không, chưa, chẳng được dùng ở vị ngữ là ĐT, TT hoặc ngữ động từ , ngữ tính từ. VÝ dô: -Trêi kh«ng rÐt l¾m -Tr¨ng ch­a lÆn. -T«i ch¼ng hiÓu g× hÕt. *Không phải, chua phải, chẳng phải được dùng ở vị ngữ có động từ là VÝ dô: - C©y nµy kh«ng ph¶i lµ c©y hång xiªm - Hîp t¸c x· nµy kh«ng ph¶i lµ l¸ cê ®Çu. - Nó chẳng phải là đứa học giỏi. c-Các loại câu phủ định: Gåm 2 lo¹i + Câu phủ định miêu tả: thông báo, xác nhận không có sự vật, sự việc, tính chất, quan hệ nào đó. + Câu phủ định phản bác: phản bác lại ý kiến, nhận định nào đó ( phải đặt trong văn cảnh ) *Chú ý: -Câu phủ định có thể phủ định toàn bộ sự vật, sự việc nào đó không có, hoặc không thể xảy ra; hoặc chỉ phủ định 1 bộ phận trong sự việc. VÝ dô: + Nã kh«ng ®i häc. + Nó chạy không nhanh ( phủ định cách thức “ nhanh” của hành động “ ch¹y” nh­ng viÖc “nã ch¹y” vÉn x¶y ra ) . -Câu có chứa từ phủ định có thể dùng để khẳng định + Dùng 2 từ phủ định: không thể – không ; không phải – không. + Có 1 từ phủ định và là câu nghi vấn có từ “ sao” VÝ dô: C¸c anh kh«ng cã tiÒn sao? Không phải chính anh đã nói đó sao? -Muốn đổi câu phủ định sang câu khẳng định mà ý vẫn giữ nguyên, ta làm bằng cách: tìm từ trái nghĩa với từ bị phủ định. Bµi tËp 1-Ví dụ sau có ý phủ định không? Phủ định miêu tả hay phủ định bác bỏ. Hãy diễn đạt ý nghĩa của các câu đó bằng các câu phủ định tương ứng? a-Ai lại bán vườn đi mà cưới vợ ? b-Vả lại, bán vườn đi thì cưới vợ về ở đâu ? 2-ChØ ra sù kh¸c nhau cña 2 c©u sau -T«i ch­a ¨n c¬m -T«i kh«ng ¨n c¬m. Có thể thay thế 2 từ đó được không ? 7 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> 3-Câu nào là phủ định toàn bộ, câu nào là phủ định bộ phận: -Tôi đọc không thuộc. -Nã khãc kh«ng ra tiÕng -Kh«ng ai cho nã tiÒn. III-Tõ lo¹i 1-Trî tõ GV cho nªu l¹i kh¸i niÖm *Khái niệm: là những từ chuyên đi kèm với các từ ngữ khác để nhấn mạnh hoặc để nêu ý nghĩa đánh giá sự vật, sự việc được các từ ngữ đó biểu thị. Trợ từ không có khả năng tự mình làm thành câu độc lập, không có khả năng làm thành phần câu hoặc thành tố trong cụm từ. Trî tõ gåm c¸c tõ nh­ : chÝnh, ngay, nh÷ng, cã, lµ, mµ... *CÇn l­u ý cã nh÷ng tõ cã h×nh thøc ©m thanh gièng víi c¸c trî tõ nh­ng kh«ng ph¶i lµ trî tõ. VÝ dô: -Nó đưa tôi những 100 ngàn đồng. -Nó đưa tôi những đồng bạc cuối cùng trong túi của nó. ( Ví dụ 1 là trợ từ; ví dụ 2 không phải là trợ từ mà là lượng từ ) -Bạn mà không đá bóng. -Bạn đã biết việc này rồi mà. ( vÝ dô 1 lµ trî tõ; vÝ dô 2 lµ t×nh th¸i tõ ) *Trî tõ chia lµm 2 lo¹i +Trợ từ biểu thị cách đánh giá về sự vật, sự việc VÝ dô: -Nó đưa cho tôi có 5o nghìn đồng. -Nó đưa cho tôi những 50 nghìn đồng. +Trợ từ dùng để nhấn mạnh VÝ dô: -Ngay b¶n th©n anh, anh cßn kh«ng hiÓu. -ChÝnh m¾t t«i nh×n thÊy. 2-Th¸n tõ ( c¶m tõ ) *Kh¸i niÖm: Là những từ dùng làm tiếng gọi, tiếng đáp, tiếng than hay làm dấu hiệu để biểu thị các cảm xóc kh¸c nhau nh­ : «i, a, chao «i, « hay, d¹, v©ng, ¬i... *§Æc ®iÓm Th¸n tõ kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm thµnh phÇn chÝnh cña c©u hay thµnh tè cña côm tõ nh­ng cã khả năng tự mình làm thành câu đơn độc lập ( câu đặc biệt ) hoặc làm thành phần biệt lập trong c©u. -Lµm tiÕng gäi: Hìi nh÷ng chµng trai, nh÷ng c« g¸i yªu. -Làm tiếng đáp: V©ng, t«i sÏ ®i ngay b©y giê -BiÓu thÞ nh÷ng c¶m xóc kh¸c nhau: vui mõng, ng¹c nhiªn, sî h·i, ®au xãt, yªu, ghÐt... VÝ dô: + Hỡi ôi ! Súng giặc, đất rền, lòng dân trời tỏ. + Trời đất ơi, sao hôm nay diện thế ! + Hõ, cã ®i kh«ng. 3-T×nh th¸i tõ 8 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> *Kh¸i niÖm Là những từ dùng để cấu tạo các kiểu câu phân loại theo mục đích nói và để biểu thị tình cảm, cảm xúc, cách ứng xử của người nói. *Cã 2 lo¹i + Tình thái từ dùng để tạo câu chia theo mục đích nói + Tình thái từ dùng để biểu thị tình cảm, cách ứng xử của người nói như: ạ, nhé, cơ, mà... VÝ dô: Em ¨n phë ¹. Em ¨n phë c¬. ( ạ biểu thi thái độ lễ phép; cơ biểu thị sự thân mật kèm chút nũng nịu ) ->Khi sö dông t×nh th¸i tõ ph¶i chó ý lùa chän sao cho phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp, phï hîp víi quan hÖ x· h«i, thø bËc, t×nh c¶m.. =>GV cho häc sinh lµm c¸c bµi tËp Bµi tËp 1-Xác định trợ từ, thán từ, tình thái từ trong các ví dụ sau a-Nµy, b¸c b¶o anh Êy cã trèn ®i ®©u th× trèn. b-Chà, một thanh gươm. c-Anh hái c©u nµy cã lÊy anh kh«ng d-Em đã về rồi ư ? e-Ngay cái điều dại dột đó mà anh cũng làm được à ? h-Chính cái chuyện hôm qua cậu đã làm cho tớ thẹn đỏ cả mặt rồi. 2-Xác định từ loại cho những từ in nghiêng sau a- Đối với những người người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ thì thấy họ chỉ toµn xÊu xa, b× æi...toµn nh÷ng cí cho ta tµn nhÉn. b- Đường trơn, trời lại tối mà nó vẫn đến đúng giờ mà. c- Cã mµ mµy bÞ ®iÕc . d- Anh Êy ®ang häc. e- GiÕt nã sao ®ang ! f- Cã chÝ th× nªn. g- Anh nªn ®i vµo buæi s¸ng h- Vì hoa nên phải đánh đường tìm hoa. i- Em đừng khóc nữa mà. j- Anh nãi vËy th× t«i sÏ ®i. k- Trời mưa thì chúng mình đành ở nhà vậy. l- Anh µ, em muèn hái anh bµi to¸n nµy. m- Em nãi vËy µ ? n- Khèn n¹n! nã bá ®i råi ­ ? o- §Ých thÞ lµ nã ch¹y ra ngâ p- C¸i b¹n nµy thËt lµ hay. 3-ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông 3 tõ lo¹i trªn. C¸c biÖn ph¸p tu tõ I-Nãi qu¸ VÝ dô: Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da -> Nói quá về mức độ mái tóc, làn da -> để khẳng định vẻ đẹp tuyệt đối, hoàn hảo của Thuý V©n. 9 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> * Khái niệm: là biện pháp nghệ thuật mà người nói nằhm phóng đại mức độ, quy mô, tính chất...của sự vật, hiện tượng tạo sự ấn tượng, tăng sức biểu cảm và nhấn mạnh 1 vấn đề nào đó.. VÝ dô: ¤ng Êy miÖng nam m« bông bå dao g¨m Êy mµ. * Các trường hợp dùng nói quá - Dùng trong các trường hợp châm biếm có màu sắc dí dỏm VD: aTiếng đồn cha mẹ anh hiền C¾n c¬m kh«ng vì c¾n tiÒn vì t­. bKh«ng chång ¨n b÷a nåi n¨m Ăn đói, ăn khát mà cầm lấy hơi Có chồng ăn bữa nồi mười Ăn đói, ăn khát mà nuôi lấy chồng - Trong văn thơ trữ tình dùng để bộc lộ tình cảm về 1 vấn đề nào đó. VÝ dô: ¦íc g× s«ng hÑp 1 gang B¾c cÇu d¶i yÕm cho chµng sang ch¬i - BiÓu hiÖn c¶m xóc m¹nh VÝ dô: Ngùc lÐp 4000 n¨m, tr­a nay c¬n giã m¹nh. Thæi phång lªn tim bçng ho¸ mÆt trêi å cã con g× trong tãc nh¶y nhãt hãt ch¬i. Ha, nã hãt c¸i g× vui vui nghe thËt ngé - Thường xuyên đựơc nói đến trong lời nói hằng ngày. Bµi tËp 1- ChØ ra vµ ph©n tÝch biÖn ph¸p nãi qu¸ trong c¸c vÝ dô sau a- ¨n nh­ rång cuèn Uèng nh­ rång leo Lµm nh­ mÌo möa bAnh đi làm rể Chương Đài Một đêm ăn hết mười hai vại cà GiÕng ®©u mau d¾t anh ra KÎo anh chÕt kh¸t v× cµ nhµ em c- DÉu tr¨m th©n nµy ph¬i ngoµi néi cá, ngh×n x¸c nµy gãi trong da ngùa, ta còng vui lßng. dBao giờ rau diếp làm đình Gç lim ¨n ghÐm th× m×nh lÊy ta eNgười sao 1 hẹn thì nên Người sao chín hẹn thì quên cả mười. h-Nói ngọt lọt đến xương 2- T×m 10 thµnh ng÷ cã phÐp nãi qu¸ 3- §Æt c©u cã dïng nghÖ thuËt nãi qu¸ II-Nãi gi¶m, nãi tr¸nh 1-Kh¸i niÖm Là biện pháp tu từ mà người ta không diễn đạt trực tiếp bằng chính từ ngữ của nó mà dùng cách diễn đạt tế nhị bằng những từ ngữ khác để tránh gây cảm giác đau buồn ghê sơ, thô tục. 2-Các trường hợp dùng nói giảm, nói tránh * Khi đề cập đến cái chết để giảm sự đau buồn 10 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Ví dụ: Nay đã bình rơi trâm gẫy, mây tạnh mưa tan, sen rũ trong ao, liễu tàn trước gió -> H¹nh phóc tan vì kh«ng g× cã thÓ nÝu kÐo. *Khi muốn che giấu, làm mờ đi thực tế của con người hay thực trạng xã hội để sự diễn đạt được tế nhị, không xúc phạm đến ai. VÝ dô -NÒn kinh tÕ giÉm ch©n t¹i chç. -Kinh tÕ ®i vµo ngâ côt. *Khi đề cập đến những bài tiết sinh lí để tránh sự thô lỗ, tục tằn. *Khi phản ánh những vấn đề trong thực tế mang tính ghê sợ VÝ dô: ho¶ t¸ng, tö thi, thæ huyÕt Bµi tËp 1-ChØ ra vµ ph©n tÝch nghÖ thuËt nãi gi¶m, nãi tr¸nh trong c¸c vÝ dô sau. Vµ cho biÕt nã ®­îc dùng trong trường hợp nào. a- Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê nin và các vị cách mạng đàn anh khác thì đồng bào cả nước, đồng chí trong đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột. bBác Dương thôi đã thôi rồi Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta cThân lươn bao quản lấm đầu TÊm lßng trinh b¹ch lÇn sau xin chõa d- B¹n Êy tiÕp thu ch­a ®­îc nhanh eG×n vµng gi÷ ngäc cho hay Cho đành lòng kẻ chân mây cuối trời 2-§Æt 5 vÝ dô cã sö dông nghÖ thuËt nãi gi¶m, nãi tr¸nh. B-PhÇn TËp lµm v¨n Bµi C¸ch lµm bµi v¨n tù sù cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m *§Ò bµi: H·y dùa vµo ®o¹n truyÖn : C« bÐ b¸n diªm tõ chç “ Em quÑt que diªm n÷a vµo tường....về chầu Thượng Đế”, hãy viết đoạn văn kể lại đoạn truyện trên có yếu tố miêu tả và biÓu c¶m. 1- C¸ch lµm + Xác định rõ các sự việc cần kể. + Căn cứ vào những sự việc, xác định các yếu tố miêu tả và biểu cảm dùng trong đoạn văn tự sù sÏ viÕt ( cô thÓ lµ bao nhiªu, ë vÞ trÝ nµo ) + Xác định ngôi kể - Căn cứ vào đề bài,nếu đề bài yêu cầu đóng vai nhân vật thì phải chọn ngôi kể thứ nhất, gọi các nhân vật có liên quan bằng những đại từ thích hợp. - Nếu đề không rõ ngôi kể thì được phép lựa chọn ngôi kể. Song phải căn cứ vào nội dung để lựa chọn ngôi kể cho phù hợp. + S¾p xÕp l¹i tr×nh tù c¸c sù viÖc mét c¸ch hîp lÝ. + ViÕt bµi VÝ dô: - Diªm ch¸y, em nh×n thÊy bµ ( miªu t¶ ¸nh hµo quang vµ h×nh ¶nh cña bµ ) 11 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - Em cÇu xin ®­îc vÒ víi bµ. - Diêm tắt, bóng đêm trùm xuống 9( tả bóng đêm lạnh giá và tâm trạng của em) - QuÑt tÊt c¶ c¸c que diªm, nÝu kÐo bµ l¹i ( t¶ ¸nh hµo quang réng h¬n, h×nh ¶nh cña bµ vµ t©m tr¹ng khi ®­îc sèng ë bªn bµ ) - Bµ d¾t tay em, hai bµ ch¸u cïng bay vÒ trêi. II- Thùc hiÖn GV giao đề để Hs thực hiện §Ò bµi: Dùa vµo ®o¹n th¬ sau, h·y viÕt 1 ®o¹n v¨n tù sù cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. Tay bµ khum soi trøng Dµnh tõng qu¶ ch¾t chiu Cho con gµ m¸i Êp Cø hµng n¨m, hµng n¨m Khi gió mùa đông tới Bà lo đàn gà toi Mong trời đừng sương muối §Ó cuèi n¨m b¸n gµ Ch¸u ®­îc quÇn ¸o míi. GV cho HS thùc hiÖn, GV nhËn xÐt Bµi :. Phương pháp làm bài văn thuyết minh. I-ThÕ nµo lµ v¨n thuyÕt minh - ThuyÕt: nãi, gi¶ng - Minh: s¸ng, râ rµng => dùng lời nói để trình bày 1 vấn đề nào đó 1 cách minh bạch rõ ràng.  GV cho hs n¾m l¹i kh¸i niÖm II-Nh÷ng yªu cÇu khi lµm v¨n thuyÕt minh GV gi¶ng cho hs ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a tù sù, miªu t¶ ; nghÞ luËn vµ thuyÕt minh: + Tự sự và miêu tả: giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của cái hay; căm ghét cái xấu. + Thuyết minh: giúp người đọc hiểu về lai lịch, cấu tạo để giúp con người hiểu và sử dụng chóng. + Ngjị luận: đối tượng nghị luận là những vấn đề. Văn nghị luận cần có lí lẽ dẫn chứng để lµm râ luËn ®iÓm Yªu cÇu: + Phải quan sát đối tượng để tìm hình thức cấu tạo bên ngoài của đối tượng. Ngoài ra phải nghĩ về cấu tạo của đối tượng đó. + Ghi chép lại những điều đã quan sát được vào sổ tích luỹ. Đọc những tài liệu nói về đối tượng đó; hoặc hỏi những người hiểu biết. + Sau đó phải sắp xếp các ý theo trình tự để tạo ra 1 quy trình chặt chẽ cho văn thuyế minh.. 12 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> III- Dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh Hs nªu dµn ý cña bµi IV- Hướng dẫn cách làm cho từng kiểu bài 1-ThuyÕt minh vÒ 1 danh lam th¾ng c¶nh Gåm 2 lo¹i: + Thiªn t¹o + Nh©n t¹o C¸ch lµm: Néi dung: CÇn dÈm b¶o nh÷ng ý sau  Nêu vị trí, địa điểm.  Nêu quá trình xây dựng ( ngày khởi công, ngày khánh thành; quá trình thi công có gì đặc biÖt. DiÔn ra nh­ thÕ nµo. )  Nêu cấu tạo của đối tuợng thuyết minh ( bên trong, bên ngoài )  Nêu ý nghĩa của đối tượng về kinh tế, chính trị, văn hoá ...đối với đất nước và con người VN. GV lÊy vÝ dô mÉu khi thuyÕt minh vÒ L¨ng Chñ tÞch Hå ChÝ Minh Chó ý : NÕu thuyÕt minh vÒ th¾ng c¶nh thiªn t¹o th× kh«ng cã phÇn : Qu¸ tr×nh x©y dùng. 2- Phương pháp làm bài văn thuyết minh về cách làm Cần đảm bảo những ý sau: *Nguyện liệu: Nêu đầy đủ nguyên liệu chính, phụ *C¸ch chÕ biÕn: Nªu râ quy tr×nh chÕ biÕn cña tõng nguyªn liÖu. *Cách làm: Nêu đầy đủ, tường tận từng bước. *Yªu cÇu kÜ thuËt Chó ý c¸ch tr×nh bµy: - Nội dung bao gồm 4 mục, mỗi mục được trình bày bằng các chữ số đơn vị đánh ở bên ngoài lề. Các nội dung bên trong được gạch bằng dấu ngang ở trước mỗi nội dung. Gv hướng dẫn hs thuyết minh về cách làm 1 món ăn hàng ngày 3- Thuyết minh về 1 đồ dùng sinh hoạt CÇn n¾m c¸c ý sau * Cấu tạo của đồ dùng + Bªn trong + Bªn ngoµi *C¸c sè liÖu kÜ thuËt *C¸ch sö dông *C¸ch b¶o qu¶n Gv hướng dẫn thuyết minh “ Nồi cơm điện” 4 -ThuyÕt minh vÒ 1 t¸c gi¶ v¨n häc CÇn cã c¸c ý sau: * Nói rõ về cuộc đời và con người + Năm sinh, năm mất ( nếu có ), quê quán, đặc điểm quê hương có gì đặc biệt. 13 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> + thành phần gia đình ( quan lại hay nông dân... , có bao nhiêu con, bản thân tác giả là con thø mÊy. ) + Tác giả đó có đặc điểm gì về tuổi thơ cho đến lúc trưởng thành ( nắm rõ những mốc thời gian quan trọng trong cuộc đời ) * N¾m vÒ quan ®iÓm nghÖ thuËt vµ phong c¸ch viÕt cña t¸c gi¶  Sự nghiệp có gì đặc biệt, phải kể được những tác phẩm tiêu biểu cho từng đề tài. Nội dung, nghÑ thuËt chñ yÕu cña c¸c t¸c phÈm. GV cho HS lµm vÒ nhµ v¨n Nam Cao. 5-ThuyÕt minh vÒ 1 loµi vËt yªu thÝch Cần đảm bảo: - Thuéc líp nµo - Có đặc điểm gì: nêu cụ thể và có tác dụng cho từng bộ phận tiêu biểu V¨n nghÞ luËn 1-Nhu cÇu nghÞ luËn Trong cuộc sống con người thường gặp nhiều tình huống giao tiếp khác nhau, đòi hỏi phải sử dụng những phương thức biểu đạt khác nhau. Có lúc trong giao tiếp con người phải bộc lộ, phát biểu thành những lời nhận định, suy nghĩ, quan niệm, tư tưởng của mình trước một vấn đề nào đó trong cuộc sống. Tình huống này nhất định phải dùng phương thức nghị luận. Phương thức nghị luận có vai trò rèn luyện tư duy và năng lực biểu đạt cho con người, giúp con người hình thành những tư tưởng sâu sắc trong đời sống. 2-ThÕ nµo lµ v¨n nghÞ luËn Là văn được viết ra nhằm xác lập cho người đọc, người nghe một tư tưởng, quan điểm nào đó. Muốn hoàn thành một văn bản nghị luận nào đó, người ta phải có một ngôn ngữ lí luận phong phó víi nhiÒu kh¸i niÖm cã quan ®iÓm, chñ kiÕn, biÕt vËn dông c¸c kh¸i niÖm, c¸c thao tác phân tích, tổng hợp, quy nạp, diễn dịch, so sánh...Tức là phải biết tư duy trừu tượng và phải có khả năng lập luận để giải quyết vấn đề. Tóm lại phải có luận điểm rõ ràng, có dẫn chứng thuyÕt phôc. Mọtt số bài văn nghị luận thường đựơc sử dụng trong đời sống: chứng minh, giải thích, phân tÝch, b×nh luËn. 3-§Æc ®iÓm cña v¨n nghÞ luËn Văn nghị luận bao giờ cũng hướng tới giải quyết một vấn đề cụ thể mà thực tế đời sống đặt ra, đồng thời cũng xác lập cho người nghe, người đọc một tư tưởng, tình cảm, quan điểm nào đó. Chính vì hướng tới mục đích đó nên mỗi văn bản nghị luận bao giờ cũng có luận điểm, luận đề, luận cứ, lập luận. a-Luận đề Là vấn đề cần nghị luận. Đó là ý kiến được nêu ra trong đề bài, yêu cầu chúng ta cần giải quyÕt. b-LuËn ®iÓm Là ý kiến thể hiện quan điểm, tư tưởng của bài nghị luận. Đó là những ý kiến hàm chứa trong luận đề. Luận đề có thể có chứa một hoặc nhiều luận điểm. Trong một luận điểm lại có thể phân thành nhiều luận điểm nhỏ. các luận điểm nhỏ ấy tương đối độc lập với nhau nhưng cùng quy về luận điểm để làm sáng rõ cho luận điểm. 14 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Về hình thức: Luận điểm thường được nêu khái quát dưới dạng một câu văn – một câu khẳng định hay phủ định., có cấu trúc chặt chẽ, ngắn gọn. Luận điểm có thể đặt ở đầu hoặc cuèi ®o¹n. Về ý nghĩa: Luận điểm là linh hồn của bài văn, đóng vai trò liên kết, thống nhất các đoạn v¨n thµnh 1 khèi. Trong thùc tÕ, mét luËn ®iÓm cã thÓ triÓn khai trong mét ®o¹n hay nhiÒu ®o¹n. Muốn bài văn có sức thuyết phục, luận điểm phải chân, thực đúng đắn, đáp ứng được nhu cầu thực tế. Thông qua hệ thống luận điểm, người đọc, người nghe có thể nắm bắt ý đồ của người tạo lập văn bản. c-LuËn cø Lµ lÝ lÏ, dÉn chøng ®­a ra lµm c¬ së cho luËn ®iÓm. Mét lËn ®iÓm cã thÓ cã mét hoÆc nhiÒu luËn cø. Luận cứ làm căn cứ bao gồm lí lẽ và dẫn chứng được nêu ra để làm rõ nội dung cho luận ®iÓm. + Lí lẽ phải đầy đủ, chặt chẽ, có lí, có tình. + DÉn chøng ph¶i phong phó, tiªu biÓu, chÝnh x¸c hoÆc lÊy tõ thùc tÕ ( nÕu nghÞ luËn thuéc lĩnh vực chính trị, xã hội ) hoặc lấy từ các tác phẩm văn học ( nếu vấn đề nghị luận thuộc lĩnh vùc v¨n häc ). d-LËp luËn Là cách lựa chọn sắp xếp, trình bày luận cứ sao cho trở thành những căn cứ chắc chắn để làm rõ luận điểm, hướng người đọc, người nghe đến kết luận. Lập luận càng chặt chẽ, hợp lí thhì søc thuyÕt phôc cµng cao 4-M« h×nh tæng qu¸t cña mét bµi v¨n nghÞ luËn a-Më bµi Dẫn dắt vấn đề rộng hơn rồi thu hẹp, dẫn đến việc giới thiệu vấn đề. b-Th©n bµi Bao gồm nhiều đoạn văn, mỗi đoạn văn có 1 luận điểm, các luận điểm đều tập trung làm nổi bật luận đề ở phàn mở bài. c-KÕt luËn Tổng hợp lại các luận điểm đã trình bày, đánh giá, gợi mở, nâng cao... 5-KÜ n¨ng x©y dùng vµ liªn kÕt ®o¹n a-X©y dùng ®o¹n v¨n *VÒ h×nh thøc Đoạn văn được quan niệm là phần văn bản tình từ chỗ viết hoa lùi vào đầu dòng đến chỗ chÊm xuèng dßng ( kh«ng kÓ nh÷ng chç cuãng dßng, lïi vµo ®Çu dßng do ph¶i trÝch dÉn t­ liÖu chøng minh ). *VÒ néi dung Đoạn văn thường thể hiện một luận điểm, chứa 1 ý diễn đạt tương đối hoàn chỉnh ( có thể 1 luËn ®iÓm triÓn khai b»ng 2 -> 3 ®o¹n v¨n ). *VÒ cÊu tróc Đoạn văn thường là 1 tập hợp câu nối tiếp nhau và đựơc liên kết với nhau bằng các phép liên kÕt c¶ vÒ néi dung lÉn h×nh thøc. b-Ph©n lo¹i *VÒ c¸ch thøc: cã c¸c ®o¹n v¨n chøng minh, gi¶i thÝch, b×nh luËn, b×nh gi¶ng... 15 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> *Về chức năng: có đoạn viết đặt vấn đề, đoạn triển khai vấn đề, đoạn kết thúc vấn đề, đoạn chuyÓn tiÕp. *VÒ c¸ch tr×nh bµy: cã ®o¹n diÔn dÞch, quy n¹p, mãc xÝch, song hµnh. c-Liªn kÕt ®o¹n v¨n Bài văn là 1 thể thống nhất hoàn chỉnh được tạo nên bới các phần, các đoạn, các câu. Do đó giữa các phần, các đoạn, các câu phải có sự kết dính với nhau, sự kết dính đó gọi là sự liên kết. Nhê sù liªn kÕt mµ chuçi c©u thµnh ®o¹n, chuçi ®o¹n thµnh bµi. *C¸c vÞ trÝ cÇn liªn kÕt Trong 1 ®o¹n v¨n, c¸c vÞ trÝ cÇn liªn kÕt ph¶i ®­îc thùc hiÖn ë c¸c vÞ trÝ sau: + Gi÷a c¸c phÇn bè côc chÝnh cña bµi, tøc lµ gi÷a c¸c phÇn më bµi víi th©n bµi, gi÷a th©n bµi víi kÕt bµi. + Gi÷a c¸c ®o¹n trong tõng phÇn nhÊt lµ c¸c ®o¹n trong phÇn th©n bµi tøc lµ gi÷a c¸c ®o¹n ý víi ®o¹n ý. *C¸c c¸ch liªn kÕt ®o¹n v¨n a-Dùng từ ngữ để liên kết + Nối các đoạn có quan hệ thứ tự ta có các từ ngữ sau: Trước tiên, tiếp theo, sau đó, cuối cïng, mét lµ, hai lµ... + Nèi c¸c ®o¹n cã quan hÖ song song ta dïng c¸c tõ sau: Mét mÆt, mÆt kh¸c, ngoµi ra, bªn cạnh đó... + Nèi c¸c ®o¹n v¨n cã quan hÖ t¨ng tiÕn: H¬n n÷a, v¶ l¹i, thËm chÝ... + Nối đoạn văn có quan hệ tương đồng: tương tự, cũng thế, cũng vậy, cũng giống như trên... + Nối đoạn văn có quan hệ nhân quả: Bởi vạy, do đó, vì thế, cho nên. + Nối các đoạn văn có quan hệ tương phản: Nhưng, song, tuy nhiên, tuy thế, tuy vậy, thế nhưng, ngược lại, trái lại... + Nối đoạn văn có ý nghĩa tổng kết các đoạn trước: Tóm lại, nói tóm lại, tổng kết lại... b-Dùng câu để liên kết: Đó là những câu nối thường đứng ở đầu câu hoặc có khi đứng ở cuối ®o¹n v¨n nh»m liªn kÕt c¸c ®o¹n cã chøa nã. D-DÉn chøng, c¸ch sö dông dÉn chøng, vai trß cña dÉn chøng trong v¨n nghÞ luËn a-Dẫn chứng: là những số liệu ( sự vật, sự việc, dạm ngôn, câu văn, câu thơ, hình tượng nghệ thuật...) lấy từ thực tế cuộc sống hoặc thực tế văn học mà người viết đưa vào bài làm nhằm thuyết minh cho một luận điểm, một vấn đề cần chứng minh. -Dẫn chứng là tổng hợp kiến thức của người viết, vốn kiến thức càng nhiều, bài viết càng phong phó, cµng lµm cho luËn cø cã thªm søc sèng, lËp luËn s¾c s¶o cã søc thuyÕt phôc cao. V× vËy trong bµi v¨n nghÞ luËn nhÊt lµ kiÓu bµi chøng minh, dÉn chøng cã vÞ trÝ vµ vai trß rÊt quan träng. b-C¸ch sö dông dÉn chøng *Chän dÉn chøng + Về lượng: Phải đầy đủ, toàn diện và vừa phải, tức là mỗi ý kiến, nhận định đưa ra phải có dÉn chøng, tuy nhiªn kh«ng ph¶i ®­a vµo trµn lan mµ ph¶i c©n nh¾c võa ph¶i Ví dụ: Để chứng minh lòng yêu nước của nhân dân ta, Bác đã đưa dẫn chứng bao quát các mÆt: -Thời gian: từ xưa đến nay -Kh«ng gian: tõ miÒn xu«i -> miÒn nói, tõ B¾c -> Nam -Thµnh phÇn x· héi: tõ n«ng d©n -> trÝ thøc. -Løa tuæi: em bÐ -> cô giµ. 16 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> -Lĩnh vực: chiến đấu -> sản xuất. + VÒ chÊt: DÉn chøng ph¶i chÝnh x¸c, tiªu biÓu -Chính xác: là phải đúng, y nguyên văn. -Tiªu biÓu: nghÜa lµ ph¶i phï hîp ë møc cao nhÊt víi luËn ®iÓm, víi ®iÒu m×nh nãi. *S¾p xÕp dÉn chøng Căn cứ vào mục đích, yêu cầu nghị luận, dẫn chứng thường được sử dụng một trong những c¸ch sau: + Tr×nh tù thêi gian hoÆc kh«ng gian. + Theo thµnh phÇn x· héi, nghÒ nghiÖp, løa tuæi hoÆc giíi tÝnh. + Theo từng khía cạnh của luận điểm, luận đề. + Theo tâm lí tiếp nhận của người đọc. *C¸ch ®­a dÉn chøng Cã 3 phÇn a-Giới thiệu dẫn chứng : Dẫn chứng được đưa vào bài văn bao giờ cũng có lời người giới thiệu. Đây là phần việc nhằm gây sự chú ý của người đọc đến dẫn chứng sắp được đưa ra, nó cã nhiÖm vô dÉn d¾t vµo dÉn chøng 1 c¸ch tù nhiªn. b-Nªu dÉn chøng: Cã 2 c¸ch + C¸ch 1: Nªu nguyªn v¨n c¶ c©u, c¶ ®o¹n hay c¶ 1 v¨n b¶n ng¾n. Theo c¸ch nµy dÉn chøng phải được tách riêng 1 hay nhiều dòng và tất cả các dẫn chứng phải để trong dấu ngoặc kép, dưới dẫn chứng phải nêu xuất xứ các dẫn chứng ( gồm tên tác giả, tác phẩm). Trong trường hîp chØ nghÞ luËn vÒ 1 t¸c gi¶, c¸c dÉn chøng chØ nªu tªn t¸c phÈm. + Cách thứ 2: Nêu 1 số từ ngữ tiêu biểu. Theo cách này, dẫn chứng thường được lồng ghép hoà vào lời văn của người viết. c-Phân tích dẫn chứng: Dẫn chứng nhiều khi đưa ra chưa đủ nói lên rõ ràng khía cạnh cần chứng minh, nhất là nghị luận văn học. Do đó người viết cần phải phân tích, giảng giải, làm rõ ý nghĩa để người đọc thấy được chiều sâu, chiều rộng, cái hay, cái đẹo của dẫn chứng, cũng như thấy được ý nghiã khía cạnh vấn đề cần chúng minh nhằm làm tăng sức thuyết phục trong việc thuyết minh luận đề, luận điểm. *Tr×nh bµy dÉn chøng Cã 3 c¸ch + Người viết giới thiệu, phân tích làm rõ giá trị ý nghĩa của dẫn chứng 1 cách đầy đủ rồi cuối cùng nêu dẫn chứng ra để khẳng định. + Người viết giới thiệu, nêu dẫn chứng rồi sau đó nêu dẫn chứng để nêu bật giá trị, ý nghĩa cũng như cái hay, cái đẹp của dẫn chứng. + Người viết giới thiệu, làm rõ ý nghĩa nội dung của dẫn chứng, sau đó lại tiếp tục phân tích làm rõ thêm nhằm khắc sâu vấn đề cần chứng minh. =>Tóm lại: trong bài viết, người ta có thể trình bày dẫn chứng theo 3 cách trên. Tuy nhiên nên trình bày xen kẽ các cách phù hợp với sự phát triển của bài văn để bài văn không bị đơn ®iÖu, trïng lÆp, nhµm ch¸n. Bµi tËp: ViÕt ®o¹n v¨n chøng minh t×nh yªu thiªn nhiªn cña B¸c cã sö dông c©u liªn kÕt Thiên nhiên trong thơ Bác thật đẹp. Trong thời gian Bác cùng với cơ quan TƯ chuyển lên c¸nh rõng ViÖt B¾c, B¸c bËn viÖc lµ vËy nh­ng vÉn cã nh÷ng vÇn th¬ viÕt vÒ thiªn nhiªn thËt là hay. Đó là một đêm trăng sáng trong khu rừng VB có âm thanh trong trẻo của tiếng suối theo giã ngµn ®­a l¹i nh­ “ tiÕng h¸t xa”, cã h×nh ¶nh bãng tr¨ng lång vµo bãng c©y cæ thô chui qua kẽ lá làm nên những bông hoa trắng rung rinh trên mặt đất Bác đã tạo ra 1 cảnh vật 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> đan quyện thật khéo léo. Bức tranh vừa có nhạc, vừa có hoạ tạo cho người đọc một ấn tượng khã quªn: TiÕng suèi trong nh­ tiÕng h¸t xa Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa Còn biết bao nhiêu cảnh sắc thiên nhiên đẹp đẽ đều được Bác ghi lại.Tất cả các cảnh đẹp đó đều được ghi lại bằng những vần thơ tuyệt bút: R»m xu©n lång léng tr¨ng soi. Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân §ã lµ c¶nh tr¨ng r»m th¸ng giªng trµn ®Çy søc sèng cña mïa xu©n: tr¨ng xu©n, s«ng xu©n, trời xuân. Một màu xanh bao la, bát ngát, lung linh dười vầng trăng nguyên tiêu. ở đây Bác thưởng thức ánh trăng trên khói sóng mù mịt, bí mật giữ khu rừng Việt Bắc bao la, con thuyền nhẹ trôi trên sóng gió mênh mông chở đầy ánh trăng là 1 hình ảnh đẹp và rất trữ tình. KiÓu bµi lËp luËn gi¶i thÝch 1-Kh¸i niÖm Giải thích một vấn đề là dùng lí lẽ để giảng giải, cát nghĩa giúp người đọc, người nghe hiểu rõ, hiểu đúng bản chất của vấn đề là gì, tại sao lại như thế. Trong bài giải thích, lí lẽ là phương tiện chủ yếu để sử dụng. Tuy nhiên để lí lẽ có cơ sở v÷ng ch¾c, cã søc thuyÕt phôc nhiÒu, ph¶i cã nh÷ng dÉn chøng cô thÎ, tiªu biÓu. 2-Néi dung chñ yÕu Bµi v¨n gi¶i thÝch gåm 3 néi dung chñ yÕu: a-Cắt nghĩa vấn đề: Là cắt nghĩa những khái niệm chủ yếu, các từ ngữ, hình ảnh quan trọng để dẫn tới hiểu rõ ý nghĩa của toàn bộ vấn đề. b-Giảng giải vấn đề bằng 1 hệ thống lí lẽ: Đây là nội dung cơ bản của bài làm. Cần tìm ra những lí lẽ đã được công nhận, những ý kiến lập luận, ý kiến trình bày và dãn chứng tiêu biểu. c-Nêu phương hướng, biện pháp thực hiện: Mục đích cuối cùng của việc giải thích là phải giải đáp đúng về sự vận dụng vấn đề đó trong cuộc sống. 3-Dµn bµi lÝ thuyÕt *Më bµi -Dẫn dắt vấn đề. -Giới thiệu vấn đề cần giải thích và giới hạn của nó. *Th©n bµi -Cắt nghĩa vấn đề + C¾t nghÜa c¸c kh¸i niÖm ( tõ ng÷, h×nh ¶nh chñ yÕu ) + Toàn bộ vấn đề ( giải đáp câu hỏi chính: Là gì? Thế nào là? ) -Trình bày lí lẽ để giải thích : Vì sao? Nguyên nhân nào ? để xuất hiện hình ảnh ấy ( giải đáp c©u hái chÝnh : T¹i sao? ) + LÝ lÏ thø 1 -Nªu lÝ lÏ. -Ph©n tÝch lÝ lÏ vµ minh ho¹ b»ng c¸c dÉn chøng. -Tãm t¾t chuyÓn. + LÝ lÏ 2 -Phương hướng, biện pháp vận dụng ( trả lời cho câu hỏi : Như thế nào, làm gì?) *KÕt bµi 18 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> -Tóm tắt ý chính, khẳng định lại vấn đề hoặc tầm quan trọng của vấn đề. -Nªu suy nghÜ, rót ra bµi häc cho b¶n th©n. KiÓu bµi lËp luËn chøng minh I-Kh¸i niÖm Là kiểu bài sử dụng hàng loạt các dẫn chứng có định hướng để khẳng định, để làm sáng rõ vấn đề đó là đúng, là chân lí để thuyết phục người nghe, người đọc. -Trong đời sống, văn chứng minh rất cần thiết và gần gũi đối với mỗi con người. Khi bị nghi ngờ hoài nghi, chúng ta đều có nhu cầu chứng minh sự thật. II-Ph©n lo¹i V¨n chøng minh gåm 2 lo¹i 1-Chứng minh một ván đề chính trị, xã hội: Nguồn dẫn chứng là các số liệu, các dẫn chứng về người thực, việc thực trong thực tế cuộc sống, là các dẫn chứng về sự kiện lịch sử, nh©n vËt lÞch sö... Ví dụ: Trên những mảnh đất cằn cỗi vẫn nở những bông hoa đẹp ( HS cần lấy dẫn chứng từ thực tế có những con người bất hạnh, có những cảnh đời éo le....nhưng họ vẫn sống và có ích cho đời.) 2-Chứng minh một vấn đề văn học: Nguồn dẫn chứng chủ yếu là thơ văn, cũng có lúc dẫn chøng th¬ v¨n – lÞch sö. Ví dụ: Chứng minh rằng thơ văn trung đại VN thể hiện cao đẹp tinh thần yêu nước, niềm tự hµo d©n téc. Muón làm được bài văn này, học sinh phải vận dụng những kiến thức đã học được về các tác phẩm như : Nam quốc sơn hà, Hịch tướng sĩ, Bình Ngô đại cáo... III-Nh÷ng tiªu chÝ vÒ dÉn chøng -Dẫn chứng là linh hồn củ bài văn chúng minh. Dẫn chứng cần đảm bảo các tiêu chí sau: 1-Về số lượng -DÉn chøng ph¶i nhiÒu, ph¶i cã hµng lo¹t dÉn chøng, dÉn chøng cÇn phong phó. DÉn chøng ít thì vấn đề chứng minh sẽ sơ lược, mỏng mảnh không đủ dữ kiện để khẳng định vấn đề. 2 -Về chất lượng -DÉn chøng ph¶i hay, tiªu biÓu, ®iÓn h×nh vµ toµn diÖn -Dẫn chứng phải sát với vấn đề, phải hưóng vào luận đề hoặc luận điểm, hướng về khía cạnh của vấn đề. Mỗi dẫn chứng là một mũi tên, tất cả đều phải bắn đúng mục tiêu. IV-Ph©n tÝch vµ tr×nh bµy dÉn chøng 1-Ph©n tÝch dÉn chøng Có dẫn chứng hay, toàn diện chưa đủ mà còn phải biết phân tích dẫn chứng. Phân tích giúp người đọc hiểu sâu và đầy đủ vấn đề. 2-Tr×nh bµy dÉn chøng. DÉn chøng kh«ng thÓ ®­a ra mét c¸ch x« bå, tuú tiÖn mµ ph¶i ®­îc s¾p xÕp theo mét tr×nh tù nhất định. DÉn chøng cã thÓ s¾p xÕp theo mét sè tr×nh tù sau: + Tr×nh tù hÖ thèng luËn ®iÓm. + Tr×nh tù hÖ thèng sù viÖc + Tr×nh tù hÖ thèng hÖ thèng thêi gian 19 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> + Tr×nh tù hÖ thèng kh«ng gian 3-ChÐp dÉn chøng - Nếu dẫn chứng là câu văn, câu thơ phải chép thật đúng, thật chính xác, phải đặt vào dấu ngoặc kép, phải chú thích tên tác giả, đầu đề. - NÕu dÉn chøng lµ th¬ cÇn chÐp trang träng, c©n xøng trªn tê giÊy lµm bµi. Cã thes míi lµm cho bài văn trang nhã, đẹp mắt. 4-§Ò v¨n chøng minh Gåm cã 2 lo¹i a-Đề hiện: Là loại đề được xác định rõ mọi yêu cầu trong đầu đề: Định rõ kiểu bài, luận ®iÓm, ph¹m vi dÉn chøng. Ví dụ: Chứng minh rằng: Bài thơ Ông đồ của Vũ Đình Liên mang tình thương người và lòng hoµi cæ. - KiÓu bµi : Chøng minh v¨n häc - Nội dung: có 2 nội dung ( Lòng thương người và niềm hoài cổ ). - Phạm vi dẫn chứng: Bài thơ Ông đồ. b-Đề ẩn: Là loại đề mà yêu cầu phải do học sinh suy luận mới tìm ra được các yêu cầu nên cã vµ ph¶i cã. VÝ dô: Tr¨ng trong th¬ B¸c Yêu cầu của đề này là: Chứng minh một vấn đề văn học Ph¹m vi, giíi h¹n dÉn chøng: + Thơ Bác viết trước 1945 tại chiến khu Việt bắc. + Th¬ B¸c trong NhËt kÝ trong tï. + Th¬ B¸c viÕt t¹i ViÖt B¾c trong 9 n¨m kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. + Th¬ trung thu viÕt cho c¸c ch¸u 5-C¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh Cần phải thực hiện 4 bước: -Tìm hiểu đề, tìm ý. -LËp dµn bµi. -ViÕt bµi. -§äc vµ söa ch÷a. 6-Dµn ý a-Më bµi Nêu vấn đề cần chứng minh b-Th©n bµi Nêu lí lẽ và dẫn chứng để chứng tỏ luận điểm là đúng đắn. c-KÕt bµi Nêu ý nghiã của luận điểm đã được chứng minh. Cú ý lời văn phần kết bài cần hô ứng với lêi v¨n cña phÇn më bµi. Gi÷a c¸c phÇn, c¸c ®o¹n ph¶i cã sù liªn kÕt. Bµi tËp luyÖn tËp 1-Hãy làm rõ bản chất xấu xa của bọn thực dân, phong kiến dưới chế độ cũ ( những năm đầu thế kỉ XX) qua 2 văn bản đã học: Sóng chết mặc bay của Phạm Duy Tốn và Những trò lố hay lµ Va ren vµ Phan Béi Ch©u cña NguyÔn ¸i Quèc 2-Hãy chứng minh truyền thống của dân tộc qua câu tục ngữ “ Lá lành đùm lá rách”. 20 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>