Giáo án Ngữ văn lớp 8 - Học kỳ 1

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuần 1 TiÕt 1 - 2. V¨n b¶n. T«i ®i häc (Thanh TÞnh). A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - C¶m nhËn ®­îc nh÷ng xóc c¶m ch©n thËt, trong s¸ng cña tuæi th¬ ngµy đầu cắp sách tới trường. Đó là những kỉ niệm được nhớ mãi trong cuộc đời mỗi con người. - Tình cảm tha thiết của tác giả đối với tuổi thơ, bạn bè và mái trường ,quê hương thân yêu. - Tích hợp với phần Tiếng Việt bài: Cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ ; phần Tập làm văn bài: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản. - Rèn luyện năng lực cảm thụ cái hay, cái đẹp của tác phẩm văn chương. B. ChuÈn bÞ + GV: - So¹n bµi, ¶nh ch©n dung nhµ v¨n Thanh TÞnh, nghiªn cøu thªm c¸c tµi liÖu liªn quan kh¸c ... + HS: - Soạn bài, tìm đọc thêm các tài liệu liên quan khác... C.Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 1. ổn định tổ chức: 2. Bµi cò: 3. D¹y bµi míi: Hoạt động của GV H§ cña HS vµ néi dung cần đạt Từ khi cắp sách tới trường đến nay em đã mấy lần tham dự buổi tựu trường?Em I. Đọc - tìm hiểu chú thích nhí nhÊt lµ lÇn nµo? V× sao? 1. Vài nét sơ lược về tác giả, tác phẩm - H·y tr×nh bµy nh÷ng nÐt hiÓu biÕt a. T¸c gi¶ chính về cuộc đời và sự nghiệp của nhà - Thanh Tịnh tên thật là Trần Văn Ninh, v¨n Thanh TÞnh? sinh ngµy 12- 12 - 1911, mÊt n¨m 1988. - Quê: xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngo¹i « thµnh phè HuÕ. - N¨m 1933 ®i lµm, vµo nghÒ d¹y häc vµ viÕt v¨n lµm th¬. - T¸c phÈm chÝnh: tËp th¬ HËn chiÕn trường(1937), tập truyện ngắn Quê mẹ( 1941) vµ NgËm ng¶i t×m trÇm(1943).... - S¸ng t¸c cña Thanh TÞnh nh×n chung đều toát lên vẻ đằm thắm, tình cảm êm dÞu, trong trÎo. b. T¸c phÈm - TruyÖn T«i ®i häc nh­ mét trang håi ? Nêu xuất xứ của truyện ngắn Tôi đi kí ghi lại những hoài niệm, kỉ niệm đẹp 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> của tuổi thơ trong buổi tựu trường. - TruyÖn ®­îc in trong tËp Quª mÑ xuÊt b¶n n¨m 1941. 2. §äc v¨n b¶n GV hướng dẫn HS đọc với giọng điệu nhÑ nhµng, uyÓn chuyÓn. HS đọc bài GV gọi HS đọc. HS nhËn xÐt GV gọi HS nhận xét sau đó GV đánh gi¸. 3. Gi¶i nghÜa tõ ng÷ khã GV kiÓm tra viÖc gi¶i nghÜa mét sè tõ HS tr¶ lêi ng÷ khã cña HS. HS nghe GV nh¾c HS l­u ý c¸c tõ ng÷ ë chó II. §äc - hiÓu v¨n b¶n thÝch (1), (2), (6), (7). 1.T×m hiÓu cÊu tróc v¨n b¶n - TruyÖn ®­îc kÓ theo lêi nh©n vËt t«i. - TruyÖn ®­îc kÓ theo lêi cña nh©n vËt Nh©n vËt chÝnh lµ t«i vµ cã thªm c¸c nào? Có những nhân vật nào được kể và nhân vật phụ khác: mẹ, ông đốc, những ai lµ nh©n vËt chÝnh? cËu häc trß. - TruyÖn ng¾n T«i ®i häc ®­îc xÈy ra KÓ theo tr×nh tù thêi gian vµ kh«ng theo t×nh huèng nµo? KÓ theo tr×nh tù gian trước sau. kh«ng gian vµ thêi gian nµo? Bố cục: + Đoạn 1: từ đầu đến như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi.=> Tâm trạng Nêu bố cục của văn bản? của tôi trên đường tới trường. + Đoạn 2: tiếp theo đến Và ngày mai lại ®­îc nghØ c¶ ngµy n÷a.=> T©m tr¹ng của tôi lúc ở sân trường. + §o¹n 3: phÇn cßn l¹i. => T©m tr¹ng - §o¹n nµo gîi c¶m xóc th©n thuéc, gÇn cña t«i trong líp häc. gòi nhÊt trong em? V× sao? - HS tù béc lé bố cục 2. T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n - Theo dâi phÇn ®Çu v¨n b¶n vµ cho biÕt a . T©m tr¹ng cña t«i trªn ®­êng tíi kỉ niệm ngày đầu tiên đến trường của trường nh©n vËt t«i g¾n víi kh«ng gian, thêi - Thêi gian: buæi s¸ng cuèi mïa thu gian cô thÓ nµo? (Một buổi mai đầy sương thu và gió l¹nh) - V× sao kh«ng gian vµ thêi gian Êy l¹i - Kh«ng gian: trªn con ®­êng dµi vµ hÑp. trở thành kỉ niệm đáng nhớ trong tâm trí => §©y lµ thêi ®iÓm vµ n¬i chèn quen cña t¸c gi¶? thuéc, gÇn gòi, g¾n liÒn víi tuæi th¬ cña tác giả ở quê hương. Lµ lÇn ghi dÊu kØ niÖm ®Çu tiªn trong đời được cắp sách tới trường. Lµ kho¶nh kh¾c bì ngì, nao nao cña - Tìm những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng con người trong lần đầu cắp sách tới trường. häc?. 2 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña tôi trên đường tới trường?. - T¹i sao nh©n vËt t«i l¹i cã t©m tr¹ng nh­ vËy?. - Tâm trạng đó chứng tỏ tôi là cậu bé nh­ thÕ nµo?. - H·y chØ ra c¸i hay ®­îc sö dông trong ®o¹n v¨n trªn vµ ph©n tÝch ý nghÜa cña nã ?. (HÕt tiÕt 1 sang tiÕt 2) - T×m nh÷ng h×nh ¶nh, chi tiÕt chøng tá t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña tôi khi đứng trước sân trường?. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lÇn, nh­ng lÇn nµy tù nhiªn thÊy l¹. - Cảnh vật xung quanh tôi đều thay đổ, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi. Không còn đi thả diều và nô đùa như c¸c b¹n. - Cảm thấy trang trọng đứng đắn với bộ quÇn ©o. - Hai quyển vở mới trên tay đã bắt đầu thÊy nÆng nh­ng vÉn cè g¾ng bÆt tay gh× thËt chÆt. §Ò nghÞ mÑ ®­a thªm bót thước để cầm. => Do lòng tôi đang có sự tháy đổi: h«m nay ®i häc. §­îc trë thµnh mét häc trß, hiÖn thùc mµ nh­ trong m¬. - T×nh c¶m vµ nhËn thøc cña mét cËu bÐ đã thay đổi: tự thấy như đã lớn lên, con ®­êng lµng kh«ng cßn dµi réng nh­ trước,.. - HiÓu vµ ý thøc ®­îc vai trß cña häc hành đối với bản thân mình. - Cho thÊy sù nhËn thøc cña cËu bÐ vÒ sù nghiªm tóc cña häc hµnh. => Cậu bé tôi là người có chí học hành ngay từ đầu, muốn tự mình đảm nhiệm viÖc häc tËp, muèn ®­îc ch÷ng ch¹c nh­ b¹n, kh«ng thau kÐm b¹n. §©y lµ ý thức tự lực muốn vươn lên trong học tập ngay tõ buæi ban ®Çu cßn bì ngì. -> Yªu häc hµnh, yªu b¹n bÌ vµ m¸i trường quê hương. HS thảo luận nhóm để trả lời. - Sö dông nghÖ thuËt so s¸nh: C¸i ý nghĩ chắc chỉ người thạo mới cầm nỏi bút thước với làn mây lướt ngang trên ngän nói. - Lµm næi bËt ý nghÜ non nít vµ ng©y th¬, trong s¸ng vµ hån nhiªn cña nh©n vật''tôi'' trên đường tựu trường. b. Tâm trạng của tôi lúc ở sân trường - Trước sân trường làng Mĩ Lí dày đặc cả người. - Người nào quần áo cũng sạch sẽ, gương mặt cũng vui tươi và sáng sủa. 3. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Cảnh tượng được nhớ lại có ý nghĩa g×?. - Nh×n thÊy c¸c b¹n còng sî sÖt, óng tóng, vông vÒ nh­ m×nh. -> Phản ánh không khí đặc biệt của ngày hội khai trường thường gặp ở nước ta. ThÓ hiÖn tinh thÇn hiÕu häc cña nh©n d©n ta. Béc lé t×nh c¶m s©u nÆng cña t¸c gi¶ đối với mái trường tuổi thơ. - HS nghe. - Khi ch­a ®i häc, nh©n vËt t«i chØ thÊy ngôi trường Mĩ Lí cao ráo và sạch sẽ h¬n c¸c nhµ trong lµng. Nh­ng lÇn ®Çu tới trường, cậu bé lại thấy Trường Mĩ Lí tr«ng võa xinh x¾n võa oai nghiªm nh­ cái đình làng Hoà ấp khiến lòng tôi đâm ra lo sî vÈn v¬. - Em hiểu như thế nào về suy nghĩ của => So sánh lớp học với đình làng - nơi nh©n vËt t«i qua h×nh ¶nh so s¸nh trªn? thê cóng, tÕ lÔ, n¬i thiªng liªng cÊt giÊu nh÷ng ®iÒu bÝ Èn. - PhÐp so s¸nh nµy diÔn t¶ xóc c¶m vÒ mái trường, đề cao tri thức của con người trong trường học. - ThÓ hiÖn sù ng©y th¬, hån nhiªn cña nhân vật tôi trong buổi tựu trường. - Khi t¶ nh÷ng häc trß nhá tuæi lÇn ®Çu đến trường học, tác giả dùng hình ảnh so -> Họ như con chim non đứng bên bờ tæ, nh×n qu·ng trêi réng muèi bay, s¸nh nµo? nh­ng cßn ngËp ngõng e sî. - NhËn xÐt vÒ c¸i hay vµ ý nghÜa cña => Cách miêu tả rất độc đáo và sinh c¸c h×nh ¶nh so s¸nh Êy? động vầ hình ảnh và tâm trạng của các em nhỏ lần đầu tới trường học. - Bộc lộ những rung động và biến thái tâm lí đáng yêu của những cậu học trò míi. - ThÓ hiÖn kh¸t khao ®­îc häc hµnh, m¬ - Khi nghe ông đốc gọi tên vào lớp tâm ước bay tới những chân trời xa, chân trêi ­íc m¬ vµ hi väng. tr¹ng cña t«i nh­ thÕ nµo? - C¶m thÊy nh­ qu¶ tim t«i ngõng ®Ëp. Tôi quên cả mẹ tôi đứng sau tôi. Nghe gọi đến tên, tôi tự nhiên giật mình và lóng tóng. - Khãc, mét phÇn v× lo sî( do ph¶i t¸ch rời người thân để bước vào môi trường hoµn toµn míi l¹),mét phÇn v× sung sướng(lần đầu được tự mình học tập). - Đó là những giọt nước mắt báo hiệu sự - §Õn ®©y, em hiÓu thªm g× vÒ nh©n vËt trưởng thành, những giọt nước mắt t«i ? ngoan chứ không phải nước mắt vòi. 4 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Vì sao trong khi sắp hàng đợi vào lớp, nh©n vËt ''t«i'' l¹i c¶m thÊy trong thêi th¬ Êu t«i ch­a lÇn nµo thÊy xa mÑ t«i nh­ lÇn nµy? - Khi bước vào lớp học nhân vật tôi đã cã nh÷ng c¶m nhËn ®­îc nh÷ng ®iÒu g× ?. - Hãy lí giải những cảm giác đó của nh©n vËt t«i ?. vĩnh như trước. => Giàu cảm xúc với trường lớp, với người thân. - Có những dấu hiệu trưởng thành trong nhËn thøc vµ t×nh c¶m ngay tõ ngµy ®Çu tiªn ®i häc. c. T©m tr¹ng cña t«i khi ngåi trong líp häc - Vì tôibắt đầu cảm nhận được sự độc lËp cña m×nh khi ®i häc. - Bước vào lớp học là bước vào thế giới riªng cña m×nh, ph¶i tù m×nh lµm tÊt c¶, kh«ng cßn cã mÑ bªn c¹nh nh­ ë nhµ,.. -> Một mùi hương lạ xông lên. Trông hình gì treo trên tường tôi cũng thấy lạ vµ hay hay; nh×n bµn ghÕ chç t«i ngåi...l¹m nhËn lµ vËt riªng cña m×nh; nhìn người bạn..chưa hề quen biết nh­ng lßng vÉn kh«ng c¶m thÊy sù xa l¹ chót nµo,.. - C¶m gi¸c l¹ v× lÇn ®Çu tiªn ®­îc vµo lớp học, một môi trường sạch sẽ, ngay ng¾n vµ ch¾p c¸ch cho nh÷ng ­íc m¬ bay xa. - Kh«ng c¶m thÊy sù xa l¹ víi bµn ghÕ vµ b¹n bÌ, v× b¾t ®Çu ý thøc ®­îc nh÷ng thứ đó sẽ gắn bó thân thiết với mình bây giê vµ m·i m·i. -> T×nh c¶m trong s¸ng, thiÕt tha g¾n bã víi b¹n bÌ vµ líp häc. - Những cảm giác đó cho thấy tình cảm nào của nhân vật tôi đối với lớp học của m×nh ? - ë ®o¹n cuèi v¨n b¶n cã hai chi tiÕt: - Mét con chim ...... T«i ®­a m¾t thÌm thuång nh×n theo c¸nh chim. - Nh­ng tiÕng ..... T«i vßng tay lªn bµn ch¨m chØ nh×n thÇy viÕt vµ lÈm nhÈm - Mét chót buån khi tõ gi· tuæi th¬. đánh vần đọc. - Theo em, những chi tiết đó nói thêm - Bắt đầu trưởng thành trong nhận thức vµ viÖc häc hµnh cña b¶n th©n. ®iÒu g× vÒ nh©n vËt '' t«i'' ? - Yªu thiªn nhiªn, yªu tuæi th¬, yªu c¶ sự học hành để trường thành, không phụ lßng thÇy c« vµ bè mÑ. - Em có cảm nhận gì về thái độ, cử chỉ d. Thái độ cử chỉ của người lớn của những người lớn đối với các em bé - Phụ huynh: đều chuẩn bị chu đáo cho lÇn ®Çu tiªn ®i häc? con em buổi tựu trường đầu tiên, đều tr©n träng tham dù buæi lÔ quan träng. 5 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> nµy. C¸c vÞ còng lo l¾ng, håi hép cïng con em m×nh. - Ông đốc: Là hình ảnh người thầy, một người lãnh đạo nhà trường rất từ tốn, bao dung. ThÇy gi¸o trÎ d¹y häc sinh lớp mói cũng chứng tỏ là một người vui tính, giàu tình thương. => Qua đó là trách nhiệm, tấm lòng của gia đình, nhà trường đối với thế hệ tương lại. Đó là một môi trường giáo dục ấm áp, là một nguồn nuôi dưỡng - H·y nªu gi¸ trÞ vÒ nghÖ thuËt vµ néi các em trưởng thành. dung cña truyÖn ng¾n T«i ®i häc ? III. Tổng kết: 1. NghÖ thuËt - KÕt hîp hµi hoµ gi÷a kÓ, miªu t¶ víi béc lé c¶m xóc t©m tr¹ng. - Bè côc cña truyÖn ®­îc s¸p xÕp theo dòng hồi tưởng và trình tự thời gian của một buổi tựu trường. - T×nh huèng truyÖn cã dÊu Ên in ®Ëm nªn kh«ng thÓ nµo quªn vµ rÊt trong sáng nên thơ đối với mỗi con người. - Sö dông nhiÒu h×nh ¶nh so s¸nh míi l¹, ng«n ng÷ ®Ëm chÊt th¬. 2. Néi dung Lµ t×nh c¶m hoµi niÖm vÒ kØ niÖm lÇn đầu tiên tựu trường nên rất trong sáng vµ hån nhiªn . - ThÓ hiÖn c¶m xóc bì ngì, ngËp ngõng và pha chút vui tươi, tự tin của cậu GV: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ dßng bÐ''t«i'' trong lÇn ®Çu tiªn ®i häc. c¶m xóc cña nh©n vËt t«i trong truyÖn - ThÓ hiÖn t×nh yªu thiªn nhiªn, m¸i ng¾n T«i ®i häc ? trường. . - Ca ngợi tình thương yêu của mẫu tử .IV. LuyÖn tËp cñng cè 1.HS tr¶ lêi. D. Hướng dẫn học ở nhà - Viết bài văn ngắn ghi lại ấn tượng của em trong buổi đến trường khai giảng đầu tiªn. - Soạn bài: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản TiÕt 3:. Cấp độ khái quát nghĩa của từ 6 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS: - Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát cña nghÜa tõ ng÷. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông tõ trong mãi quan hÖ so s¸nh vÒ ph¹m vi nghÜa réng vµ nghÜa hÑp. - TÝch hîp víi phÇn V¨n bµi: T«i ®i häc; phÇn TËp lµm v¨n bµi: TÝnh thèng nhÊt về chủ đề của văn bản. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS + GV: So¹n bµi, b¶ng phô, t×m thªm c¸c ng÷ liÖu kh¸c ngoµi SGK,... + HS: Soạn bài, đọc thêm các tài liệu khác có liên quan. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học Hoạt động của GV HĐ của HS và nội dung cần đạt - HS lªn b¶ng tr¶ lêi, HS kh¸c bæ sung. * ổn định tổ chức: * Bài cũ: - Thế nào là từ đồng nghĩa, - HS liên tưởng và tạo tâm thế vào bài. tõ tr¸i nghÜa? Cho vÝ dô minh ho¹? * Giíi thiÖu bµi míi : GV gîi dÉn I.Tõ ng÷ nghÜa réng vµ tõ ng÷ nghÜa vµo bµi hÑp * XÐt vÝ dô: HS theo dâi vµo vÝ dô ë SGK a. Nghĩa của từ động vật rộng hơn nghĩa GV cho yªu cÇu HS quan s¸t vµo cña tõ thó, chim, c¸. V×: ph¹m vi nghÜa SGK. GV: Nghĩa của từ động vật rộng hay của từ động vật bao hàm nghĩa của từ thú, chim, c¸. hÑp h¬n nghÜa cña c¸c tõ thó, chim, b.NghÜa cña c¸c tõ thó, chim, c¸ cã ph¹m c¸? T¹i sao? vi nghĩa rộng hơn các từ voi, hươu, tu hú, s¸o, c¸ r«, c¸ thu,... GV: NghÜa cña tõ thó réng h¬n hay - HS gi¶i thÝch lÝ do. hẹp hơn nghĩa của các từ voi, hươu? NghÜa cña tõ chim réng h¬n hay hÑp h¬n nghÜa tõ tu hó, s¸o? T¹i sao? NghÜa cña tõ c¸ réng hay hÑp h¬n tõ c. C¸c tõ thó, chim, c¸ cã ph¹m vi nghÜa rộng hơn các từ voi, hươu, tu hú, sáo, cá c¸ r«, c¸ thu? V× sao? GV: NghÜa c¸c tõ thó, chim, c¸ réng r«, c¸ thu vµ ph¹m vi nghÜa hÑp h¬n tõ động vật. hơn nghĩa của những từ nào, đồng thêi hÑp h¬n nghÜa cña nh÷ng tõ - HS: Thùc vËt > c©y, cá, hoa > c©y cam, c©y døa, c©y na, c©y æi, c©y xoµi, c©y nµo? bang, c©y xµ cõ, c©y b»ng l¨ng, cá cá mËt, cá gµ, hoa cóc, hoa hång,... GV: Cho c¸c tõ: c©y, cá, hoa. GV: H·y t×m c¸c tõ cã ph¹m vi nghÜa hÑp h¬n c©y, cá, hoa vµ tõ ng÷ cã - HS: 1- Mét tõ cã nghÜa réng khi ph¹m vi nghÜa cña nã bao hµm ph¹m vi nghÜa cña nghÜa réng h¬n? nh÷ng tõ ng÷ kh¸c. GV: ThÕ nµo lµ mét tõ ng÷ cã nghÜa - Mét tõ ng÷ cã nghÜa hÑp khi ph¹m vi 7 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> réng vµ nghÜa hÑp? nghÜa cña nã ®­îc bao hµm trong ph¹m vi GV: Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c. réng, võa cã nghÜa hÑp ®­îc kh«ng? 2. - Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa réng, võa cã nghÜa hÑp v× tÝnh chÊt réng hÑp cña T¹i sao? từ ngữ chỉ là đối tượng. * Ghi nhí: ( SGK, tr 10). II.LuyÖn tËp GV chèt ý vµ rót ra bµi häc. Bµi tËp 1:( SGK, tr 10 & 11). GV gọi HS đọc phần ghi nhớ ở SGK. a. Y phôc: - Quần: quần đùi, quần dài, áo dài, áo sơ mi,.. - ¸o: ¸o dµi, ¸o s¬ mi, ¸o ng¾n tay,.. Bài tập 1: GV hướng dẫn HS làm. b. Vò khÝ: GV gäi HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c - Súng: súng lục, đại bác, súng trường, nhËn xÐt, bæ sung. sóng a ka,... GV ch÷a bµi. - Bom: bom bi, bom ba cµng, bom nguyªn tö,.. Bµi tËp 2: (SGK, tr 11). a. Từ ngữ có nghĩa rộng là chất đốt. b. Tõ ng÷ cã nghÜa réng lµ nghÖ thuËt. c. Tõ ng÷ cã nghÜa réng lµ thøc ¨n. d. Tõ ng÷ cã ngi· räng lµ nh×n. Bµi tËp 2: T×m tõ cã nghÜa réng so e. Từ ngữ có nghĩa rộng là đánh. víi nghÜa cña c¸c tõ ë mçi nhãm tõ Bµi tËp 3: (SGK, 11). sau ®©y? Tõ ng÷ cã nghÜa réng ®­îc bao hµm trong GV gäi HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c ph¹m vi cña mçi tõ sau lµ: nhËn xÐt, bæ sung. a. Từ xe cộ bao hàm các từ xe đạp, xe GV ch÷a bµi. m¸y, xe h¬i,... b. Từ kim loại bao hàm các từ sắt, đồng, nh«m,.. Bµi tËp 3: T×m tõ cã nghÜa réng ®­îc c. Tõ hoa qu¶ bao hµm c¸c tõ chanh, cam bao hµm trong ph¹m vi cña mçi tõ ,chuèi, mÝt,... ng÷ sau ®©y? d. Tõ hä hµng bao hµm c¸c tõ ng÷ hä néi, GV gäi HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c hä ngo¹i, c«, b¸c, chó, g×,.. nhËn xÐt, bæ sung. e. Tõ mang bao hamf c¸c tõ x¸ch, khiªng, GV ch÷a bµi. g¸nh,... Bµi tËp 4: ( SGK, tr11). Nh÷ng tõ ng÷ sau kh«ng thuécph¹m vi nghÜa cña mçi nhãm tõ trªn lµ: a. Thuèc lµo b. Thñ quü Bµi tËp 4: ChØ ra nh÷ng tõ ng÷ c. Bót ®iiÖn kh«ng thuéc ph¹m vi nghÜa cña cña d. Hoa tai mçi nhãm tõ ng÷ sau ®©y? Nh÷ng tõ ng÷ trªn kh«ng thuéc nhãm c¸c. 8 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> GV cho HS th¶o luËn nhãm. từ ngữ đó là vi chúng không phải từ có GV goi HS đại diện trả lời, HS khác nghĩa hẹp bi bao hàm trong mỗi nhóm từ. bæ sung. Bµi tËp 5: (SGK ,tr11). GV đánh giá và chữa bài. - Đoạn văn trên có 3 động từ cùng thuộc mét ph¹m vi nhÜa lµ: khãc, nøc në, sôt sïi. - §éng tõ cã nfghÜa réng lµ: khãc. - §éng tõ cã nghÜa hÑp lµ: nøc në, sôt sïi. Bµi tËp 5: §äc ®o¹n trÝch sau vµ t×m III. Hướng dẫn học bài ở nhà 3 động từ cùng thuộc một phạm vi - Làm các bài tập trong SGK, SBT vào vở. nghĩa, trong đó một từ có nghĩa rộng - Soạn bài: Tính thống nhất về chủ đề của vµ hai tõ cã nghÜa hÑp h¬n? v¨n b¶n. GV cho HS th¶o luËn nhãm. GV goi HS đại diện trả lời, HS khác bæ sung. GV đánh giá và chữa bài. GV hướng dẫn HS học bài ở nhà TiÕt 4 Tính thống nhất về chủ đề của văn bản A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS: - Nắm được tính thống nhất về chủ đề của văn bản trên cả hai phương diện h×nh thøc vµ néi dung. - Vận dụng được kiến thứcvào việc xây dựng các văn bản nói, viết đảm bảo tính thống nhất về chủ đề. - Tích hợp với phần Văn bài: Tôi đi học; phần Tiếng Việt bài: Cấp độ khái qu¸t nghiòa cña tõ. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS + GV: So¹n bµi, s­u tÇm, x©y dùng thªm c¸c ng÷ liÖu kh¸c cã liªn quan, b¶ng phụ, tìm đọc thêm các tài liệu khác,..... + HS : Soạn bài, tìm đọc thêm các tài liệu khác có liên quan,... C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học Hoạt động của HS HĐ của HS và nội dung cần đạt * ổn định tổ chức - HS lªn b¶ng tr¶ lêi, HS kh¸c bæ sung. * Bài cũ: Chủ đề là gì? - HS liên tưởng và tạo tâm thế vào bài. * Giíi thiÖu bµi mới I. Chủ đề của văn bản GV yêu cầu HS đọc thầm văn bản Tôi - HS đọc ®i häc cña Thanh TÞnh. GV: Tác giả miêu tả những việc đang 1. Văn bản miêu tả những việc đã xẩy ra. Đó là những hồi tưởng của tác giả về xấy ra hay đã xẩy ra? (Hiện tại, quá ngµy ®Çu tiªn ®i häc. 9 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> khø?). - §Ó ph¸t biÓu ý kiÕn vµ béc lé c¶m xóc cña m×nh vÒ mét kØ niÖm s©u s¸c tõ thña GV: T¸c gi¶ viÕt v¨n b¶n nµy nh»m thiÕu thêi. mục đích gì? 2. Chủ đề văn bản Tôi đi học là: GV: Hãy phát biểu chủ đề của văn bản Nh÷ng kØ niÖm s©u s¸c vÒ buæi tùu T«i ®i häc? trường đầu tiên. 3. Chủ đề văn bản là đối tượng và vấn đề GV: Từ các nhận thức trên, em hãy cho chính được tác giả nêu lên, đặt ra trong v¨n b¶n. biết chủ đề của văn bản là gì? * Ghi nhí: ( HS quan s¸t ë b¶ng phô GV ch«t: hoặc đèn chiếu và đọc thầm). GV: §Ó t¸i hiÖn nh÷ng ngµy ®Çu tiªn đi học, tác giả đã đạt nhan đề của văn b¶n vµ sö dông t­ ng÷, c©u nh­ thÕ nµo?. GV: §Ó t« ®Ëm c¶m gi¸c trong s¸ng cña nh©n vËt t«i trong ngµy ®Çu tiªn ®i học, tác giả đã sử dụng và các chi tiết nghÖ thuËt nµo? GV chia líp thµnh 3 nhãm vµ giao nhiÖm vô cho mçi nhãm. GV gọi HS đại diện trình bày. GV gäi HS kh¸c bæ sung, nh©n nhÐt.. II.Tính thống nhất về chủ đè của văn b¶n - HS l¾ng nghe vµ tr¶ lêi. 1. Nhan đề Tôi đi học có ý nghĩa tường minh, gióp chóng ta hiÓu ngay néi dung cña v¨n b¶n lµ nãi vÒ chuyÖn ®i häc. - C¸c tõ ng÷ biÓu thÞ ý nghÜa ®i häc ®­îc lÆp ®i, lÆp l¹i lµ: t«i, ®i häc, quyÓn vë, sách, trường,.. - C¸c c©u nãi vÒ t©m tr¹ng n¸o nøc, ngì ngµng trong buæi ®Çu tiªn ®i häc lµ: + H«m nay t«i ®i häc. + H»ng n¨m cø vµo cuèi thu... lßng t«i l¹i nao nøc nh÷ng kØ niÖm m¬n man cña buổi tựu trường. + T«i quªn thÓ nµo ®­îc nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng Êy. + Hai quyÓn vë míi ®ang ë trªn tay t«i đã bắt đầu thấy nặng. + T«i bÆt tay gh× thËt chÆt, nh­ng mét quyÓn vë míi còng xÖch ra vµ chªnh ®Çu cúi xuống đất,... 2. a) Trªn con ®­êng ®i häc: + Con ®­êng quen ®i l¹i l¾m lÇn, nh­ng lÇn nµy tù nhiªn thÊy l¹. + Hành động lội qua sông thả diều đã chuyển đổi thành việc đi học thật thiêng liªng, tù hµo. b) Trên sân trường (HS thảo luận) + Cảm nhận về ngôi trường: trường cao ráo và sạch sẽ, oai nghiêm giống đình lµng nªn cã mét chót lo sî vÈn v¬. 10. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> GV đánh giá.. GV: Dùa vµo kÕt qu¶ ph©n tÝch trªn, em nµo cã thÓ tr¶ lêi: ThÕ nµo lµ tÝnh thống nhất về chủ đề của văn bản? GV: TÝnh thèng nhÊt nµy thÓ hiÖn ë những phương diện nào?. GV chèt l¹i : Bµi tËp 1: Ph©n tÝch tÝnh thèng nhÊt vÒ chủ đề của văn bản Rừng cọ quê tôi theo c¸ yªu cÇu sau: - Hãy cho biết văn bản trên viết về đối tượng nào và về vấn đề gì? Các đoạn văn trên đã trình bày đối tượng và vấn đề theo một thứ tự nào? Theo em, có thể thay đổi trật tự sắp xếp này được kh«ng? V× sao?. + Khi xếp hàng vào lớp: đứng nép bên người thân chỉ giám nhìn một nữa, cảm thÊy trong lßng e sî vµ nøc në khãc theo c¸c b¹n. c) Trong løop häc( HS th¶o luËn) + Cảm thấy xa mẹ. Trước có thể đi chơi c¶ ngµy còng kh«ng thÊy xa nhµ, xa mÑ chút nào hết. Giờ đây, mới bước vào lớp đã thấy xa mẹ, nhớ nhà. -> Là sự nhất quán ý đồ, ý kiến, cảm xúc cña t¸c gi¶ ®­îc thÓ hiÖn trong v¨n b¶n. -> Hình thức: nhan đề, sự sắp xếp các phÇn, c¸c môc, tõ ng÷, ng÷ ph¸p cña v¨n b¶n. - Nội dung: đối tượng được phản ánh là bµy tá mét quan niÖm, ý kiÕn hay c¶m xúc nào đó nhằm tác động đến người đọc về nhận thức, hành động, tình cảm. * Ghi nhí:( SGK ,tr 12) HS đọc ở GSK. III. LuyÖn tËp Bµi tËp1: (SGK, tr 13) a) C¨n cø vµo: - Nhan đề của văn bản: Rừng cọ quê tôi - C¸c ®o¹n: Giíi thiÖu rõng cä, t¶ c©y cä, t¸c dông cña c©y cä, t×nh c¶m g¾n bã víi cây cọ với người dân sông thao. - Khó thay đổi trật tự sắp xếp vì các phần được bố trí theo một ý đồ đã định. Các ý này đã rành mạch, liên tục, có thể đổi vị trÝ cña ý 2 vµ ý 3 cho nhau. b)Chủ đề của văn bản Rừng cọ quê tôi là: Rõng cä quª t«i. c) Chủ đề được thể hiện trong toàn văn bản: qua nhan đề của văn bản Rừng cọ quª t«i vµ c¸c ý cña v¨n b¶n miªu t¶ h×nh d¸ng, sù g¾n bã cña c©y cä víi tuæi th¬ t¸c gi¶, t¸c dông cña c©y cävµ t×nh c¶m giữa cây với người. d) C¸c tõ ng÷ lÆp l¹i nhiÒu lÇn : rõng cä, l¸ cä vµ c¸c ý líi trong trong phÇn th©n bµi. - Miªu t¶ h×nh d¸ng cña c©y cä. - nªu lªn sù g¾n bã mËt thiÕt gi÷a c©y cä. 11 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Bµi tËp 2: GV chuÈn bÞ vµo b¶ng phô vµ treo lªn b¶ng. GV hướng dẫn HS làm. GV gäi HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c bæ sung, nhËn xÐt. Bµi tËp 3: GV chuÈn bÞ vµo b¶ng phô vµ treo lªn b¶ng. GV hướng dẫn HS làm. GV gäi HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c bæ sung, nhËn xÐt. GV đánh giá và chữa bài. GV chèt ý toµn bµi. GV hướng dẫn HS học bài ở nhà.. víi nh©n vËt t«i. - các công dụng của cây cọ đối với cuộc sèng. Bµi tËp 2: (SGK, tr 14). - NÕu bá 2 c©u b vµ d th× lµm chop bµi viết lạc đề, không phục vụ cho việc chứng minh luận điểm : Văn chương làm cho tình yêu quê hương đất nước trong ta thªm phong phó vµ s©u s¾c. Bµi tËp 3: (SGK, tr 14) Có ý c và h lạc đề, không cần thiết vì kh«ng phôc vôcho viÖc ph©n tÝch dßng c¶m xóc tha thiÕt cña nh©n vËt t«i. - V× thÕ nªn bá c©u c, h viÕt l¹i c©u b : Con ®­êng nµy quen thuéc mäi ngµy dường như bổng troả nên mới lạ. IV.Hướng dẫn học bài ở nhà - Về nhà đọc thuộc phần ghi nhớ. - Lµm c¸c bµi tËp ë SGK vµ GBT. - So¹n bµi: Trong lßng mÑ. Ngày tháng năm Tổ trưởng ký. Tuần 2 TiÕt 5- 6 V¨n b¶n:. Trong lßng mÑ (TrÝch Nh÷ng ngµy th¬ Êu, Nguyªn Hång). A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu được tình cảm đáng thương và nỗi đau tinh thần của chú bé Hồng, cảm nhận được tình yêu thương mãnh liệt của chú bé với mẹ. - Bước đầu hiểu được văn hồi kí và đặc sắc của thể văn qua ngòi bót Nguyªn Hång: th¾m ®­îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n tù truyÖn ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m. - Tích hợp với phần Tiếng Việt bài: Trường từ vựng, phần Tập lµm v¨n bµi: Bè côc cña v¨n b¶n. 12 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - Rèn luyện kĩ năng cảm thụ tác phẩm văn chương. B.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS + GV: Soạn bài, ảnh chân dung nhà văn Nguyên Hồng, bảng phụ, tìm đọc thêm c¸c tµi liÖu kh¸c liªn quan... + HS : Soạn bài, tìm đọc thêm các tài liệu khác liên quan... C. Tiến trình tổ chức các hoạt đông dạy - học Hoạt động của GV HĐ của HS và nội dung cần đạt * ổn định tổ chức: GV kiểm tra sĩ số * Bµi cò: H·y nãi râ t©m tr¹ng nh©n vËt t«i trong buổi tựu trường? Qua đó em cảm nhËn ®­îc ®iÒu s©u s¾c nµo? * Giíi thiÖu bµi míi. HS lªn b¶ng tr¶ lêi. HS nhËn xÐt. HS liên tưởng và tạo tâm thế vào bµi. I. §äc - t×m hiÓu chó thÝch 1. Tìm hiểu vài nét sơ lược về tác gi¶, t¸c phÈm GV cho HS tù nghiªn cøu th«ng tin vÒ t¸c a.T¸c gi¶ gi¶ ë phÇn chó thÝch. GV: H·y nªu nh÷ng nÐt hiÓu biÕt chÝnh vÒ - Nguyªn Hång sinh n¨m 1918 mÊt n¨m 1982. nhµ v¨n Nguyªn Hång? - Quª ë tØnh Nam §Þnh. - Ông là người có cuộc sống cùng khổ và gần gủi với người nghèo khổ nªn ®­îc mÖnh danh lµ nhµ v¨n cña trẻ em và nhi đồng. Lµ người có đóng góp rất lớn cho GV bæ sung thªm. nÒn v¨n häc ViÖt Nam. - T¸c phÈm chÝnh: BÝ vá(1938), Nh÷ng ngµy th¬ Êu(1938), Trêi xanh( 1960), Cöa biÓn... - Năm 1996 ông được Nhà nước truy GV: Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm? tặng Giải thưởng HCM về VHNT. b. T¸c phÈm - Ra đời vào năm 1938 gồm 9 chương, in trong tËp håi kÝ Nh÷ng ngµy th¬ Êu. 2. §äc tãm t¾t ®o¹n trÝch GV hướng dẫn HS đọc với giọng điệu phù hîp mçi nh©n vËt. HS đọc HS nhËn xÐt HS tãm t¾t GV kiÓm tra viÖc gi¶i nghÜa mét sè tõ ng÷ 3. Gi¶i nghÜa tõ ng÷ khã khã cña HS.. 13 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> GV: Hãy xác định thể loại của đoạn trích? GV: TruyÖn ®­îc kÓ theo lêi nh©n vËt nµo? Ai lµ nh©n vËt trung t©m ? GV: Quan hÖ gi÷a nh©n vËt x­ng t«i víi t¸c gi¶ trong ®o¹n trÝch nªn hiÓu nh­ thÕ nµo? GV: §o¹n trÝch cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung cña mçi phÇn?. GV: Phương thức biểu đạt chính của đoạn trÝch? GV yªu cÇu HS theo dâi phÇn ®Çu ®o¹n trÝch Trong lßng mÑ vµ cho biÕt: - Cảnh ngộ của chú bé Hồng có gì đặc biệt?. HS tr¶ lêi II. §äc - hiÓu v¨n b¶n 1. T×m hiÓu cÊu tróc v¨n b¶n - ThÓ lo¹i: håi kÝ - KÓ theo lêi nh©n vËt bÐ Hång(x­ng t«i) đồng thời cũng là nhân vật trung t©m cña t¸c phÈm. - Nh©n vËt bÐ Hång chÝnh lµ t¸c gi¶ - nhà văn Nguyên Hồng.Vì đặc ®iÓm cña håi kÝ lµ t¸c gi¶ ghi lai chuyÖn xÈy ra cña chÝnh m×nh. - Bè côc : 2 phÇn: + Nhân vật bà cô trong cảnh đối tho¹i víi bÐ Hång. + Tình yêu thương mẹ mãnh liệt của Hång khi ®­îc gÆp l¹i mÑ. - Phương thức: tự sự và biểu cảm.. HS tr¶ lêi 2. T×m hiÓu chi tiÕt néi dung a. Nhân vật bà cô trong cảnh đối - C¶nh ngé Êy t¹o nªn th©n phËn chó bÐ tho¹i víi bÐ Hång. Hång nh­ thÕ nµo? - Må c«i cha, mÑ do nghÌo tóng - Nhân vật bà cô có quan hệ như thế nào phải tha hương cầu thực. Hai anh em víi bÐ Hång? Hồng sống nhờ vào người cô ruột, GV: Mở đầu cuộc đối thoại bà cô đã nói không được yêu thương, còn bị hắt víi Hång ®iÒu g×? hñi. -> Cô độc, đau khổ, luôn khát khao GV: Nhận xét về thái độ của bà cô qua tình thương mẫu tử. giäng nãi? - Quan hÖ ruét thÞt( lµ c« ruét cña bÐ GV: Lẽ thường tình câu hỏi này sẽ được trả Hång). lời có, nhất là đối với người như Hồng.Nhưng Hồng đã đáp lại như thế nào? + Cô tôi gọi đến bên cười hỏi: GV: Vì sao Hồng lại không đáp lại? - Hång! Mµy cã muèn vµo Thanh Ho¸ ch¬i víi mÑ mµy kh«ng? + Thái độ: tươi cười, nghiêm nghị GV: Sau cử chỉ cúi mặt không đáp, Hồng víi giäng ngät ngµo. đã ứng đối bằng lời nói nào? - Bé Hồng đã cúi mặt không đáp. GV: Vậy đó là câu hỏi nào?. GV:Thái độ của bà cô ở lần hỏi này như thế - Vì đã nhận ra ý nghĩa cay độc nµo? trong giäng nãi vµ trªn nÐt mÆt khi GV: Em có nhận xét gì về thái độ và lời nói cười rất kịch của cô tôi kia.. 14 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> ng©n dµi cña bµ: Mî mµy ph¸t tµi l¾m! ? GV: Tiếp đó thái độ, cử chỉ của bà cô đối Hång nh­ thÕ nµo? GV: Lúc ấy mới dã dối, độc ác làm sao. Thái độ của bà cô đến đây được chuyển đổi như thế nào?. HS nghe. - Tr¶ lêi: Kh«ng! Ch¸u kh«ng muèn vµo. Cuèi n¨m thÕ nµo mî ch¸u còng vÒ.. GV: Lúc bấy giờ bé Hồng đến đây như thế - Sao lại không vào? Mợ mày phát nµo? tài lắm, có như dạo trước đâu! Thái độ: điêu ngoa, đanh đá. GV: Qua đó bộc lộ tâm trạng nào của Hång? - Điêu ngoa, muốn kéo đứa cháu đáng thương vào trò chơi độc ác đã dµn tÝnh s½n. + Vỗ vai và tươi cười nói rằng:- Mày GV:Ta thÊy r»ng trong khi nãi chuyÖn víi d¹i qu¸, cø vµo ®i, tao ch¹y tiÒn tµu. Hồng bà cô luôn thay đổi thái độ,cử chỉ. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sữa Việc thay đổi ấy có ý nghĩa gì? vµ th¨m em bÐ chø. HS th¶o luËn c¶ líp - Từ độc ác chuyển sang châm chọc, nhôc m¹. Cố tình đào sâu vết thương lòng. Xăm xoi, hành hạ đứa cháu đáng yªu cña m×nh. - Nước mắt ròng ròng rớt xuống hai GV: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu bªn t¶ nh©n vËt bµ c«? mÐp... - NghÑn ø khãc kh«ng ra tiÕng. => Buồn bã, đau đớn, uất ức, tủi th©n Cô độc, bị hắt hủi. T©m hån trong s¸ng, trµn ngËp t×nh GV: Khi kể về cuộc đối thoại của người cô thương yêu mẹ. với bé Hồng, tác giả đã sử dụng nghệ thuật => Đổi đấu pháp tấn công. tương phản. Hãy chỉ ra phép tương phản? Bíi s©u vµo nçi buån, lßng uÊt øc, Nhận xét về ý nghĩa của phép tương phản căm phẫn của đứa cháu. đó? Bộc lộ tâm địa độc ác, giả dối, thâm độc. => Thay đổi cử chỉ, thái độ,linh GV: Qua màn đối thoại đã bộc lộ bản chất ho¹t, s¾c s¶o trong ng«n ng÷. nµo tõ bµ c«? 15 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> - TÝnh c¸ch hÑp hßi,tµn nhÉn cña bµ c« luôn đối lập, trái ngược với tính cách GV:Theo dõi vào phần thứ 2 của đoạn trích trong sáng, giàu tình thương yêu của bÐ Hång. Trong lòng mẹ và cho biết: Hình ảnh người mÑ cña bÐ Hång hiÖn lªn qua c¸c chi tiÕt - Lµm næi bËt tÝnh c¸ch tµn nhÉn cña bà cô, khẳng định tình mẫu tử trong nµo? s¸ng, cao c¶ cña bÐ Hång. Bản chất lạnh lùng,độc ác, thâm hiÓm. GV: ở đây, nhân vật người mẹ được kể qua Loại người sống tàn nhẫn, khô héo cái nhìn và cảm xúc tràn ngập yêu thương trong tình máu mũ, ruột thịt của xã héi thùc d©n n÷a phong kiÕn. của người con. Điều đó có tác dụng gì? GV: Bé Hồng đã có người mẹ như thế nào? b. Tình thương yêu mẹ mãnh liệt của Hång GV: MÆc dÇu bµ c« ra søc xóc xØa nh­ng - MÑ t«i vÒ mét m×nh ®em rÊt nhiÒu thái độ của Hồng đối với mẹ như thế nào? quµ b¸nh cho t«i vµ em QuÕ t«i. - MÑ t«i cÇm nãn vÉy t«i...võa kÐo ®Çu t«i, xoa ®Çu t«i..., lÊy v¹t ¸o GV: Tìm những chi tiết để chứng tỏ Hồng nâu thấm nước mắt cho tôi. là đứa trẻ rất căm tức điều này? - MÑ kh«ng cßm câi x¬ x¸c...th¬m l¹ GV: Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thường. thuật gì khi miêu tả thái độ của Hồng? = Hình ảnh người mẹ hiện lên cụ thể, sinh động, gần gủi, hoàn hảo. Bộc lộ tình cảm yêu thương, quý träng mÑ. GV: Những suy nghĩ trên thể hiện Hồng là Yêu con, đẹp đẽ, can đảm,kiêu hãnh đứa trẻ như thế nào? vượt lên mọi lời mĩa mai, cay độc của người cô. - Khi nghe lời thâm độc của bà cô GV: Khi gặp lại người mẹ đáng yêu thái độ, lòng hồng trào lên nỗi thương cử chỉ, cảm xúc của Hồng như thế nào? mẹ,căm ghét, bất bình trước những lêi nãi, thñ ®o¹n cña bµ c« vµ hñ tôc x· héi phong kiÕn bÊt c«ng. - Giá như những hủ tục đã đày đoạ GV:Những chi tiết đó đã nói lên điều gì? mÑ t«i ... n¸t vôn mín th«i. - So s¸nh vµ kÕt hîp sö dông c¸c độnh từ m¹nh . DiÔn t¶ suy nghÜ cña Hång. Bộc lộ tình thường yêu mẹ tha thiết cña chó bÐ Hång. Hån nhiªn, trÎ con nh­ng rÊt m·nh GV: Cã nhµ nghiªn cøu cho r»ng: Nguyªn 16 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Hång lµ nhµ v¨n cña phô n÷ vµ trÎ em. Em liÖt. hiểu như thế nào về ý kiến đó qua đoạn Có tình thương yêu và căm ghét rõ rµng. trÝch? + Thái độ và cử chỉ của Hồng bối rèi vµ gäi: - Mî ¬i! Mî ¬i! Mî ¬i!... - Thë hång héc, tr¸n ®Ém må h«i khi treo lên xe ... đùi áp vào đùi mẹ, đầu ng· vµo c¸nh tay mÑ... + Xóc c¶m: ph¶i bÐ l¹i... v« cïng. Cảm xúc vui sướng mãnh liệt khi gÆp l¹i t×nh mÉu tö. Thể hiện xúc động của lòng người, GV: H·y nªu gi¸ trÞ vÒ nghÖ thuËt vÇ néi khơi gợi xúc cảm ở người đọc. dung cña ®o¹n trÝch Trong lßng mÑ ? Hång lµ cËu bÐ sèng néi t©m s©u s¨c. HS nghe HS th¶o lô©n nhãm - Nhµ v¨n lu«n dµnh t×nh c¶m ­u ¸i cña m×nh cho nhiÒu nh©n vËt cã nçi bÊt h¹nh mà đặc biệt trẻ em, phụ nữ nghèo là đối tượng quan tâm nhất. Tác giả đã kể lại một cách thấm thía GV chốt ý và gọi HS đọc ghi nhớ(GSK,tr những nỗi cơ cực của người mẹ. 21). Tác giả có những lời viết cảm động vÒ GV hướng dãn HS tự học ở nhà. c¶m xóc ch©n thµnh, n¸o nøc vµ t×nh c¶m cña bÐ Hång dµnh cho mÑ. Thái độ luôn khẳng định phẩm chất cña phô n÷ trong nh÷ng t×nh huèng kh¾c nghiÖt cña x· héi ®­¬ng thêi. III.Tổng kết: 1.NghÖ thuËt - T×nh huèng truyÖn Ðo le. - Sö dông lèi viÕt tù truyÖn ch©n thµnh, truyÒn c¶m, thÊm ®­îm chÊt tr÷ t×nh. - Ngôn ngữ đối thoại tự nhiên, hình ảnh so sánh cụ thể sinh động. - KÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a kÓ vµ béc lé c¶m xóc. 2. Néi dung. 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> - Tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thÇn cña nh©n vËt chó bÐ Hång. - Lòng căm ghét cực độ của chú bé Hồng đối với xã hội thực dân phong kiÕn. - Thể hiện tình thương yêu mẹ mãnh liÖt cña chó bÐ Hång. V. Hướng dẫn tự học ở nhà - Lµm bµi tËp ë trong SGK vµo vë. - Soạn bài Trường từ vựng. TiÕt 7 Trường từ vựng A.Mục tiêu cần đạt Gióp HS : - Hiểu được thế nào là trường từ vựng và tính thống nhất của trường từ vùng. - Các loại trường từ vựng. - TÝch hîp víi phÇn V¨n bµi Trßng lßng mÑ, phÇn TËp lµm v¨n bµi Bè côc v¨n b¶n. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng t­ duy trong viÖc sö dông tõ vùng. B.ChuÈn bÞ + GV: So¹n bµi, b¶ng phô, x©y dùng thªm c¸c ng÷ liÖu kh¸c ngoµi s¸ch. + HS : So¹n bµi, nghiªn cøu thªm c¸c tµi liÖu kh¸c cã liªn quan. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học Hoạt động của GV HĐ của HS và nội dung cần đạt * ổn định tổ chức: GV kiểm tra sĩ số * Bài cũ: Thế nào là cấp độ khái quát nghÜa cña tõ ?Lµm bµi tËp 3 (GSK,tr 11)? * Giíi thiÖu bµi míi: GV ghi ®o¹n v¨n(SGK, tr 21) vµo b¶ng phô vµ treo lªn b¶ng. GV cho HS đọc và theo dõi bảng phụ. GV: §o¹n v¨n trªn ®­îc trÝch trong v¨n b¶n Trong lßng mÑ. Em h·y cho biÕt néi dung cña ®o¹n v¨n trªn?. HS lªn b¶ng tr¶ lêi HS nhËn xÐt,bæ sung. HS liên tưởng tạo tâm thế vào bài. I.Thế nào là trường từ vựng HS theo dâi vµo b¶ng phô. 1. XÐt vÝ dô * VÝ dô 1(GSK, tr 21). HS đọc ví dụ GV: C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n trÝch trªn + Néi dung cña ®o¹n trÝch: T¶ l¹i h×nh cã nÐt chung nµo vÒ nghÜa? ¶nh ng­ßi mÑ vµ béc lé c¶m xóc cña Hång khi gÆp l¹i mÑ. + C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n trÝch trªn lµ: mặt, mắt, da, gò má, đùi, đầu, cánh GV ghi nhanh vÝ dô sau lªn b¶ng tay, miÖng. - Soong , ch¶o, Êm, b¸t, r¸, rç.... 18 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> - Ti vi, qu¹t ®iÖn, m¸y giÆt, tñ l¹nh, m¸y =>§Òu chØ c¸c bé phËn c¬ thÓ cña ®iÒu hoµ, bµn ghÕ sa l«ng... người mẹ chú bé Hồng. GV: C¸c tõ trªn cã nÐt chung vÒ nghÜa * VÝ dô 2: nµo ? - HS th¶o luËn c¶ líp tr¶ lêi GV chèt ý - C¸c tõ trªn cã nÐt chung vÒ nghÜa GV: Thế nào là trường từ vựng? lµ: GV chốt ý và gọi HS đọc ghi nhớ (SG +Trường từ vựng chỉ các loại gia K, tr 21). dụng trong gia đình GV: Cho vµi vÝ dô minh ho¹? + Trường từ vựng các vật dụng trang trí néi thÊt. GV: Một trường từ vựng có bao nhiêu trường từ vựng nhỏ hơn? * Ghi nhớ: Trường từ vựng là tập hợp GV: Hãy làm sáng tỏ điều đó? tÊt c¶ c¸c tõ cã nÐt chung vÒ nghÜa. HS tr¶ lê 2 . L­u ý: a.Một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều trường từ vựng lớn nhỏ. Ví dụ: Trườngtừ vựng mắt có những trường từ vựng nhỏ sau: - Bé phËn cña m¾t: lßng ®en, lßng, trắng, con ngươi ... GV: Một trường từ vựng có phải chỉ một - Đặc điểm mắt: đờ đẫn, sắc, lờ đờ, lo¹i tõ kh«ng? Cho vÝ dô minh ho¹? t inh anh, mï loµ... - T¸c dông cña m¾t: nh×n, ngã... GV: Một từ có thể thuộc mấy trường từ - C¶m gi¸c: chãi, qu¸ng, hoa... vùng kh¸c nhau? Cho vÝ dô? - BÖnh vÒ m¾t: cËn thÞ, qu¸ng gµ... b. Một số trường từ vựng có thể bao GV cho HS đọc đoạn văn ở mục d(GSK, gồm những từ khác biệt nhau về từ tr 22). lo¹i. GV: ở đoạn văn trên tác giả chuyển đổi HS tù nªu từ trường từ vựng người sang trường từ c. Do hiện tượng nhiều nghĩa, một từ vựng thú vật nhằm mục đích gì? có thể thuộc nhiều trường từ khác GV: Trong cuéc sèng hµng ngµy vµ biÖt nhau. trong thơ văn trường từ vựng có ý nghĩa H S tù nªu nh­ thÕ nµo? HS đọc ví dụ GV chèt ý d. Cã t¸c dông t¨ng thªm tÝnh nghÖ GV: Hãy tìm 3 trường từ vựng chỉ hoạt thuËt cña ng«n tõ. động của con người, thính giác, bệnh về - Bộc lộ tình cảm chân thành của lão tai? H¹c víi cËu vµng. GV chèt ý HStr¶ lêi Bài tập 1: Tìm các từ thuộc trường từ vựng người ruột thịt trong đoạn trích. II. LuyÖn tËp B µi tËp 1:(SGK, tr 23). - Các từ thuộc trường từ vựng( người. 19 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trong lßng mÑ?. ruét thÞt) trong v¨n b¶n Trong lßng mÑ lµ: T«i, thÇy t«i, mÑ t«i, c« t«i, anh Bài tập 2: Hãy đặt tên trường từ vựng cho em t«i. mỗi dãy từ dưới đây? Bµi tËp 2:(SGK, tr 23). - Tên trường từ vựng của mỗi dãy từ sau lµ: a.Dụng cụ đánh bắt thuỷ sản. b. Hoạt động của châ c. Tr¹ng th¸i t©m lÝ. d. TÝnh c¸ch. e. Dụng cụ để viết. Bµi tËp 3:C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n v¨n Bµi tËp 3: sau đây thuộc trường từ vựng nào? - C¸c tõ: hoµi nghi, khinh miÖt, ruồng rẫy, thương yêu,kinh mến, rắp tâm thuộc trường từ vựng chỉ thái độ con người. Bµi tËp 4: XÕp c¸c tõ mòi, nghe, tai, thính, điếc, thơm, rõ vào đúng trường từ Bµi tËp 4: (SGK,tr 23). vùng cña nã theo b¶ng sau? Khøu gi¸c mòi thÝnh ®iÕc th¬m. ThÝnh gi¸c tai nghe ®iÕc râ thÝnh. Bài tập 5: Tìm các trường từ vựng của mỗi từ sau đây: lưới, lạnh, tấn công?. Bµi tËp 5:(SGK, tr 23). - Trường từ vựng của từ lưới:dụng cụ đánh bắt thuỷ sản: lưới, nơm, câu, vã, ... - Trường từ vựng của từ lạnh: nóng, Èm, gi¸, buèt, heo,.... - Trường từ vựng của từ tấn công: công kích, đột phá, ra quân, chủ động,... Bài tập 6: Trong đoạn thơ sau, tác giả đã Bµi tËp 6: (SGK, tr 23, 24). chuyển các từ in đậm từ trường từ vựng Tác giả đã chuyển các từ in đậm nào sang trường từ vựng nào? trong các câu thơ sau từ trường từ vựng ''quân sự'' sang trường từ vựng ''n«ng nghiÖp'': Ruộng rẫy là chiến trường, Cuèc cµy lµ vò khÝ, Nhµ n«nng lµ chiÕn sÜ, GV hướng dẫn HS học bài ở nhà. Hậu phương thi đua với tiền phương 20 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>