Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 - Bài 1 đến 11

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 Ngµy 21 / 10/ 2009 Văn xuôi lãng mạn trước cách mạng T8 - 1945. V¨n b¶n: T«i ®i häc (Thanh TÞnh) A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS: - Cñng cè l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n vµ n©ng cao n¨ng lùc c¶m thô c¸i hay của tác phẩm.Yêu thích phong cách văn chương của nhà văn đặc biệt là các hình ¶nh tr÷ t×nh míi mÏ vµ trµn ®Çy c¶m xóc l·ng m¹n. - RÌn luyÖn n¨ng lùc c¶m thô th«ng qua mét sè bµi tËp. B. Néi dung cô thÓ I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm Thanh TÞnh (1911 - 1988) tªn khai sinh lµ TrÇn V¨n Ninh, quª Thõa Thiªn - HuÕ. Ông đã để lại một sự nghiệp khá phong phú cho nền VHVN. Thơ văn của ông đậm chất trữ tình đằm thắm, tình cảm êm dịu, trong trẻo. TruyÖn ng¾n t«i ®i häc in trong tËp Quª mÑ (1941). B»ng mét ngßi bót giµu chÊt thơ, tác giả đã diễn tả những kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên trong đời. Đó là tâm tr¹ng bì ngì vµ nh÷ng c¶m gi¸c míi mÎ cña nh©n vËt t«i ngµy ®Çu tiªn ®i häc. Truyện kết cấu theo theo dòng hồi tưởng của nhân vật II. §äc - hiÓu v¨n b¶n III. Mét sè bµi tËp Câu 1: Hãy phân tích giá trị biểu đạt của nghệ thuật so sánh trong đoạn van sau: T«i quªn thÓ nµo ®­îc nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng Êy n¶y në trong lßng t«i nh­ mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. Gợi ý: Chú ý đây là cách phân tích một phép tu từ so sánh: A như B ( phân tích B để lµm râ A). - Hình ảnh cành hoa tươi biểu trưng cho cái đẹp, cái tinh hoa tinh tuý, cái đáng yêu, đáng nâng nui của tạo hoá ban cho con người. Dùng hình ảnh cành hoa tươi tác giải nhằm diễn tả những cảm giác, những rung động trong buổi đầu tiên thật đẹp đẽ, đáng yêu, đáng nâng niu vô cùng. Vẻ đẹp ấy không chỉ sống mãi trong tiềm thức, kí ức mà luôn tươi mói vẹn nguyên. - Phép nhân hoá mỉm cười diễn tả niềm vui, niềm hạnh phúc tràn ngập rạo rực và cả một tương lai đẹp đẽ đang chờ phía trước. Rõ ràng những cảm giác, cảm nhận đầu tiên ấy sống mãi trong lòng ''tôi'' với bao tràn ngập hy vọng về tương lai. * Nhận xét: Cách diễn tả thật hay, thật đặc sắc và giàu chất thơ. * Đánh giá: Ta cảm nhận được tấm lòng mãi mãi biết ơn, yêu quý thầy cô, mái trường, bÌ b¹n chña nhµ v¨n Thanh TÞnh. * Bµi häc khi ph©n tÝch gi¸ trÞ biÖn ph¸p tu tõ so s¸nh cÇn chó ý: + Ph¶i ph©n tÝch kÜ h×nh ¶nh ®­îc ®em ra so s¸nh(B)( H×nh ¶nh nµy biÓu tr­ng cho điều gì? Gợi cho ta suy nghĩ liên tưởng tới điều gì? Giúp ta hiểu gì về hình ảnh sánh (A). + Ph¶i nhËn xÐt, chØ ra ®­îc c¸i hay cña c¸ch nãi nµy(NT). + Phải đánh giá, nhận xét được thái độ, tình cảm, tâm hồn của tác giả. * Gợi ý cách viết mở đoạn: nên đi thẳng, trực tiếp vào vấn đề, không viết dài dòng, lan man và xa đề. VD: Trong truyện ngắn ''Tôi đi học'' của Thanh Tịnh có một so sánh thât hay đó là: '' T«i quªn thÕ nµo..... Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 Câu kết: Tấm lòng, tình yêu của nhà văn Thanh Tịnh với mái trường, thầy cô, bạn bè, với kỉ niệm đầu tiên thiêng liêng sâu nặng đến chừng nào, bao nhiêu năm trôi qua mà vẫn tươi mới, vẹn nguyên. Câu 2: Hãy phân tích giá trị biểu đạt của nghệ thuật so sánh trong đoạn van sau: ''ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn nói'' Gîi ý: + Yªu cÇu vÒ h×nh thøc ph¶i viÕt thµnh mét ®o¹n v¨n hoµn chØnh + Yêu cầu về nội dung cần làm rõ các vấn đề sau: - ChØ ra ®­îc vÕ so s¸nh - Hình ảnh làn mây diễn tả sự trong sáng, ngây thơ, dịu dàng đáng yêu của trẻ thơ. Chỉ một ý nghĩ thoáng qua thôi mà sống mãi, đọng mãi và lung linh trong kí ức. Khát vọng mãnh liệt vươn tới một đỉnh cao,.. - Qua đó thể hiện tâm hồn khát khao bay cao, bay xa, vươn tới những chân trời mới. * ViÕt thµnh ®o¹n v¨n: Trong truyện ngắn ''Tôi đi học'' của Thanh Tịnh có một so sánh rất hay đó là: ''ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi''. Đây là phép so sánh hay và rất đẹp. Hình ảnh làn mây diễn tả sự trong sáng, thơ ngây, dịu dàng và đáng yêu của trẻ thơ. Kỉ niệm về ngày khai trường đầu tiên sức sống thật kì diệu, thật mãnh liệt. Chỉ một ý nghĩ thoáng qua thôi má sống mãi, đọng mãi trong kí ức. Bao nhiêu năm tháng qua rồi vẫn sống dậy lung linh. Ta thấy như đâu đó ánh lên một khát vọng mãnh liệt vươn tới một đỉnh cao. Cách diễn tả thật hay, thật đặc sắc và thám đẫm chất trữ tình. Qua đó, ta cảm nhận được một tâm hồn khát khao bay cao, bay xa, vươn tới những chân trời mới. Ước mơ, khát vọng ấy của nhà văn thật cao đẹp, đáng tr©n träng biÕt nh÷ng nµo. Câu 3 : Hãy phân tích giá trị biểu đạt của nghệ thuật so sánh trong đoạn văn sau: '' Họ như con chim con đứng bên bờ tổ nhìn quãng trời rông......... '' Gîi ý: + Yªu cÇu vÒ h×nh thøc ph¶i viÕt thµnh mét ®o¹n v¨n hoµn chØnh + Yêu cầu về nội dung cần làm rõ các vấn đề sau: - ChØ ra ®­îc vÕ so s¸nh - Hình ảnh chim con được để dùng để diễn tả tâm trạng của ''tôi'' và các cô cậu lần dầu tiên đến trường. Mái trường như tổ ấm, mỗi cô cậu học trò như cánh chim non đang ước mơ được khám phá chân trời kiến thức, nhưng cũng rất lo lắng trước chân tròi kiến thøc mªnh m«ng, bao la bÊt tËn Êy - Qua đó, ta cảm nhận được tấm lòng mãi mãi biết ơn, yêu quý mái trường, thầy cô bÌb¹n cña nhµ v¨n. C©u 4: H·y chØ ra vµ ph©n tÝch c¸i hay cña c¸ch kÕt thóc thiªn truyÖn ng¾n T«i ®i häc cña nhµ v¨n Thanh TÞnh ? Gîi ý: + C¸ch kÕt thóc: ''Bµi viÕt tËp : t«i ®i häc'' + C¸ch kÕt thóc rÊt tù nhiªn vµ bÊt ngê. Dßng ch÷ t«i ®i häc võa khÐp l¹i bµi v¨n, võa më ra mét bÇu trêi míi, mét thÕ giíi míi; mét kh«ng gian, thêi gian míi; mét tâm trạng, tình cảm mới trong cuộc đời của đứa bé tôi. Đó là thế giới của mái trường, thÇy c«, bÌ b¹n, cña kho tri thøc,... + Dòng chữ này còn thể hiện chủ đề truyện ngắn. C©u 5: H·y ph©n tÝch lµm s¸ng tá chÊt th¬ to¸t lªn tõ thiªn truyÖn '' T«i ®i häc''?. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 Gîi ý: ( ChÊt th¬ lµ g×? ë ®©u? ThÓ hiÖn nh­ thÕ nµo?) + Chất thơ là một nét đẹp tạo nên giá trị tư tưởng và nghệ thuật của truyện ngắn này, thể hiện ở những vấn đề sau: - Trước hết, chất thơ thể hiện ở chổ: truyện ngắn không có cốt truyện mà chỉ là dòng chảy cảm xúc, là những tâm tư tình cảm của một tâm hồn trẻ dại trong buổi khai trường ®Çu tiªn. Nh÷ng c¶m xóc ªm dÞu ngät ngµo, man m¸c buån, th¬ ng©y trong s¸ng lµm lßng ta rung lªn nh÷ng c¶m xóc. - ChÊt th¬ to¸t lªn tõ nh÷ng t×nh tiÕt sù viÖc dµo d¹t c¶m xóc( mÑ ©u yÕm dÉn ®i..., c¸c cậu học trò..., con đường tới trường.... ). - ChÊt th¬ to¸t lªn tõ c¶nh s¾c thiªn nhiªn rÊt th¬ méng vµ nªn th¬ trong trÎo. - Chất thơ còn toả ra từ giọng nói ân cần, cặp mắt hiền từ của ông đốc và khuôn mặt tười cười của thấy giáo. - Chất thơ còn toả ra từ tấm lòng yêu thương con hết mực ( 4 lần Thanh Tịnh nói về bàn tay mẹ). Hình tượng bàn tay mẹ thể hiện một cách tinh tế và biểu cảm, tình thương con bao la v« bê cña mÑ. - ChÊt th¬ cßn thÓ hiÖn ë c¸c h×nh ¶nh so s¸nh ®Çy thó vÞ, ë giäng v¨n nhÑ nhµng, trong s¸ng gîi c¶m ë ©m ®iÖu tha thiÕt. - Chất thơ còn thể hiện ở chổ tạo được sự đồng cảm, đồng điệu của mọi người (kỉ niện tuổi thơ cắp sách tới trường, hình ảnh mùa thu yên lặng quê Việt. Câu 6: Hãy chỉ ra 3 hình ảnh so sánh đặc sắc và phân tích hiệu quả nghệ thuật của 3 hình ảnh đó trong truyện ngắn Tôi đi học của Thanh Tịnh ? Gîi ý: + Phải chỉ ra được 3 hình ảnh đặc sắc đó + Ba h×nh ¶nh nµy xuÊt hiÖn trong 3 thêi ®iÓm kh¸c nhau: (chØ râ 3 thêi ®iÓm) + HiÖu qu¶ nghÖ thuËt: - Các hình ảnh so sánh trên diễn tả rất rõ nét sự vận động tâm trạng của nhân vật tôi.( lµm râ ý nµy) - Những hình ảnh so sánh này giúp ta hiểu rõ hơn tâm lí của các em nhỏ lần đầu đến trường. - Các hình ảnh thật tươi sáng, nhẹ nhàng tăng thêm màu sắc trữ tình cho tác phẩm. * §¸nh gi¸: H¼n ph¶i cã mét ngßi bót tµi hoa, ph¶i cã mét t©m hån nh¹y c¶m Thanh Tịnh mới có thể viết lên những hình sánh so sánh hay đến vậy Câu 7: Nhận xét đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn Tôi đi học. Theo em, sức cuốn hót cña t¸c phÈm ®­îc t¹o nªn tõ ®©u? Gîi ý: + §Æc s¾c nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n T«i ®i häc lµ: - Truyện ngắn đựơc bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghĩa của nhân vật ''tôi'', theo trình tự thời gian của một buổi tựu trường. - Sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a kÓ, miªu t¶ víi bé lé t©m tr¹ng c¶m xóc. - Sử dụng những hình ảnh so sánh mới mẻ, độc đáo giàu cảm xúc trữ tình. Chính các đặc sắc nghệ thuật trên góp phần quan trọng tạo nên chất trữ tình của tác phÈm. + Søc cuèn hót cña t¸c phÈm ®­îc t¹o nªn tõ: - Bản thân tình huống truyện (buổi tựu trường đầu tiên trong đời đã chắ đựng cảm xúc thiÕt tha, mang bao kØ niÖm míi l¹, '' m¬n man'' cña nh©n vËt ''t«i').. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 - Tình cảm ấm ấp, triìu mến của những người lớn đối với các em nhỏ lần đầu tiên đến trường. - Hình ảnh thiên nhiên, ngôi trường và các so sánh giàu sức gợi cảm của tác giả. Toµn bé truyÖn ng¾n to¸t lªn chÊt tr÷ t×nh thiÕt tha, ªm dÞu.. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ -. I. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ chính là sự khái quát về nghĩa từ ngữ theo những cấp độ khác nhau ( rộng - hẹp) Xét mối quan hệ nghĩa của từ ngữ chỉ khi chúng cùng trường nghĩa Tính chất rộng hẹp của từ ngữ chỉ là tương đối mà thôi Các từ ngữ có nghĩa hẹp thường có tính chất gợi hình cụ thể hơn từ ngữ có nghÜa réng II. LuyÖn tËp 1. Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát và cụ thể của các nhóm từ sau đây a. Phương tiện vận tải: xe, xe máy, xe hơi, thuyền, thuyền thúng, thuyền buồm b. TÝnh c¸ch: hiÒn, ¸c, hiÒn lµnh, hiÒn hËu, ¸c t©m, ¸c ý 2. T×m c¸c tõ ng÷ cã nghÜa hÑp n»m trong c¸c tõ : hoa, chim, ch¹y, s¹ch 3. T×m tõ ng÷ cã nghÜa kh¸i qu¸t cho c¸c nhãm tõ sau: Gh×, n¾m, «m Léi, ®i, b¬i 4. Gi¶i thÝch sù kh¸c nhau vÒ ph¹m vi nghÜa cña c¸c cÆp tõ sau: Bµn vµ bµn gç §¸nh vµ c¾n Bµi lµm 1. Sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của các nhóm từ ngữ a Phương tiện vận tải Xe Xe m¸y. ThuyÒn Xe h¬i. ThuyÒn thóng b). TÝnh c¸ch. HiÒn HiÒn lµnh. ThuyÒn buåm. HiÒn hËu. ¸c ¸c t©m. ¸c ý. 2 .Các từ ngữ có nghĩa hẹp hơn nằm trong các từ ngữ đã cho là hoahång s¸o a. Hoa hoa huÖ b. Chim tu hó hoa lan sÎ. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 c.. Ch¹y. ch¹y nhanh ® Òu bÒn. d. S¹ch. s¹ch tinh s¹ch sÏ sạch đẹp. 3. Từ ngữ có nghĩa khái quát cho các nhóm từ đã cho là: a. Gh×, n¾m, «m lµ tõ gi÷ b. Léi, ®i, b¬i lµ tõ di chuyÓn 4. Sù kh¸c nhau vÒ ph¹m vi nghÜa a. Bµn vµ bµn gç Bàn chỉ chung các loại đồ dùng được làm bằng gỗ, nhựa, sắt, đácó mặt phẳng và chân đứng, để bày đồ đạc, thức ăn, để làm việc Cßn bµn gç chØ lo¹i bµn lµm tõ chÊt liÖu gç b. §¸nh vµ c¾n . Trong lßng mÑ I. Vài nét về cuộc đời và sự nghiệp - Nguyªn Hång ( 1918 - 1982), tªn khai sinh NguyÔn Nguyªn Hång. - Quª: ë thµnh phè Nam §Þnh. II. XuÊt xø vµ tãm t¾t 1. Xuất xứ: Đoạn trích Trong lòng mẹ là chương 4 của tập hồi kí Những ngày thơ ấu. Tác phẩm gồm 9 chương , chương nào cũng chất chứa đầy kỉ niệm tuổi thơ và đầy nước m¾t. 2. Tãm t¾t: 3. §Æc ®iÓm nh©n vËt Mét sè c©u hái 1. So s¸nh bè côc, m¹ch truyÖn, c¸ch kÓ chuyÖn cña VB Trong lßng mÑ vµ VB T«i ®i häc Gièng :  Kể và tả theo trình tự thời gian trong dòng hồi tưởng nhớ lại kí ức tuổi thơ  Tù sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn víi yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m Kh¸c:  V¨n b¶n T«i ®i häc chuyÖn kÓ liÒn m¹ch trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n không bị ngắt quảng về buổi sáng đầu tiên đến trường đi học  Trong lßng mÑ c©u chuyÖn kh«ng thËt liÒn m¹ch, cã mét chç g¹ch nèi nhá ng¾t quảng về thời gian trước khi gặp 2. ChÊt tr÷ t×nh trong t¸c phÈm * ChÊt tr÷ t×nh thÓ hiÖn ë t×nh huèng vµ néi dung t¸c phÈm:  Đó là hoàn cảnh đáng thương của chú bé Hồng , đó là câu chuyện người mẹ âm thầm nhiều đắng cay, nhiều thành kiến cổ hủ, lác hậu, tàn ác đó là sự yêu thương vµ tin cËy cña chó bÐ Hång dµnh cho mÑ .. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8  ChÊt tr÷ t×nh cßn thÓ hiÖn ë dßng c¶m xóc phong phó cña chó bÐ Hång . Trong. dòng cảm xúc đó người đọc bắt gặp niềm xót xa tủi nhục lòng căm giận sâu sắc quyết liệt , tình yêu thương nồng nàn, mãnh liệt .. *C¸ch thÓ hiÖn cña t¸c gi¶ còng gãp phÇn t¹o nªn chÊt håi kÝ. §ã lµ:  Sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a kÓ, t¶ vµ biÓu c¶m  Các hình ảnh thể hiện tâm trạng, các ss đều gây ấn tượnh, giàu sức biểu cảm  Lêi v¨n nhiÒu khi mª say nh­ ®­îc viÕt trong dßng ch¶y c¶m xóc m¬n man, d¹t dµo 3. ThÕ nµo lµ håi kÝ? V× sao cã thÓ xÕp T«i ®i häc vµ Nh÷ng ngµy th¬ Êu lµ håi kÝ tù truyÖn ?  Hồi kí là một thể kí, ở đó người viết kể lại những câu chuyện, những điều mình đã chứng kiến hoặc đã trải qua  Tôi đi học và Những ngày thơ ấu đều làhồi kí tự truyện vì hai tác giả đã kể lại thời thơ ấu của mình một cách chân thực và xúc động 4. RÊt kÞch nghÜa lµ thÕ nµo? ChØ râ vµ ph©n tÝch nh÷ng biÓu hiÖn nµy trong ®o¹n trÝch  Rất kịch nghĩa là rất giống với người đóng kịch trên sân khấu, phải nhập vai, ph¶i thuéc lêi tho¹i. Cã nghÜa lµ gi¶ dèi  Bà cô có vẻ bề ngoài ngọt ngào nhưng không hề có ý định tốt đẹp gì với đứa cháu mà bắt đầu một trò chơi tai ác độc địa với đứa cháu ruột nhỏ nhoi, côi cút, đáng thương của mình . Đó là hành động săm soi, độc địa, hành hạ nhục mạ đứa cháu ngây thơ bằng cách xoáy vào nỗi đau, nỗi khổ tâm của nó. Người cô mang nặng tư tưởng cổ hủ phong kiến cho nên trở thành người lạnh lùng , vô cảm . 5. Ph©n tÝch nh÷ng so s¸nh hay trong ®o¹n trÝch So sánh 1: Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, ®Çu mÈu gç, t«i quyÕt vå ngay lÊy mµ c¾n, mµ nhai, mµ nghiÕn cho k× vôn n¸t míi th«i.  Là một câu văn biểu cảm dài , nhịp văn dồn dập với liên tiếp nhiều động từ m¹nh  ThÓ hiÖn mét ý nghÜa t¸o tîn , bÊt cÇn ®Çy phÊn né ®ang trµo s«i nh­ mét c¬n d«ng tè trong lßng cËu bÐ .  Tâm trạng đau đớn, uất ức căm tức đến tột cùng . Các từ cắn, nhai, nghiến, nằm trong 1 trường nghĩa đặc tả tâm trạng uất ức của nhân vật  Càng căm giận bao nhiêu càng tin yêu, thương mẹ bấy nhiêu  Đặc biệt tình yêu thương và niềm tin yêuvới mẹ đã khiến người con hiếu thảo ấy đã suy nghĩ sâu sắc hơn. Từ cảnh ngộ bi thương của người mẹ, từ những lời nói kích động của người cô, bé Hồng nghĩ tới những cổ tục, căm giận cái xã hội đầy đố kị và độc ác ấy với những người phụ nữ gặp hoàn cảnh éo le. Bé Hồng đã truyền tới người đọc những nội dung mang ý nghĩa xã hội bằng một câu văn giàu c¶m xóc vµ h×nh ¶nh  Chúng ta cảm thông với nỗi đau đớn xót xa, nỗi căm giận tột cùng của bé Hồng đồng thời rất trân trọng một bản lĩnh cứng cỏi, một tấm lòng rất mực yêu thương và tin tưởng mẹ. Vẻ ngoài thì nhẫn nhục nhưng bên trong thì sôi sục một niềm c¨m giËn muèn gång lªn chèng tr¶ l¹i mäi sù xóc ph¹m.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 So sánh 2. Nếu người quay lại ấy là người khác .khác gì cái ảo ảnh của một dòng nước trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người bé hµnh ng· gôc gi÷a sa m¹c.  Bóng dáng người mẹ xuất hiện trước cặp mắt trông đợi mỏi mòn của đứa con giống như dòng suối trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người bộ hành ngã gục giữa sa mạc.  So s¸nh nh»m diÔn t¶ nçi khao kh¸t gÆp mÑ m·nh liÖt vµ tét bËc. Nçi khao kh¸t tình mẹ đang cháy sôi trong tâm hồn non nớt của đứa trẻ mồ côi . Cũng như người bộ hành kia, nếu đó không phải là mẹ thì đứa con tội nghiệp ấy sẻ gục ngã, quị xuống kiệt sức trong nỗi khát thèm, trong sự tuyệt vọng đến tột cùng  Cái hay và hấp dẫn của hình ảnh so sánh là những giả thiết tác giả tự đặt ra nhằm cực tả nỗi xúc động của tâm trạng trong tình huống cụ thể. Đây là một so sánh giả định, độc đáo, mới lạ và phù hợp với việc bộc lộ tâm trạng từ hi vọng tột cùng đến tuyệt vọng tột cùng . 6. Nguyªn Hång lµ nhµ v¨n cña phô n÷ vµ trÎ em Më bµi: Giới thiệu chung về tác giả , dẫn dắt vào vấn đề Th©n bµi: a. Giải thích nhận định :  Phụ nữ và nhi đồng xuất hiện rất nhiều trong tác phẩm của Nguyên Hồng. Các nhân vật ấy hiện lên rất rõ nét và sống động, đầy ấn tượng trên trang viết của ông  Hơn nữa nhà văn đã dành cho phụ nữ và nhi đồng một tấm lòng chan chứa yêu thương và một thái độ nâng niu trân trọng đến tột cùng b. Chứng minh nhận định Nguyªn Hång lµ nhµ v¨n cña phô n÷ :  Người phụ nữ trong trang viết của ông là những người PNLĐ nghèo khổ, cần cù, tần tảo cả cuộc đời nuôi chồng, nuôi con  Họ là những người rất khổ sở vì những tập tục phong kiến cổ hủ lạc hậu: bị ép duyên, bị chồng đối xử thô bạo, tệ bạc, bị thành kiến nặng nề vì những cổ tục lạcc hËu ( cuéc h«n nh©n cña mÑ bÐ Hång kh«ng cã t×nh yªu, khi ch­a ®o¹n tang chồng mà đi bước nữa, chửa đẻ với người khác nên bị họ hàng nhà chồng khinh miÖt, ruång rÉy)  Thế nhưng họ có vẻ đẹp tâm hồn rất cao quí : yêu thương con hết mực, có tấm lßng ©n nghÜa thuû chung. MÑ bÐ Hång vÉn trë vÒ lµm giæ cho chång khi bÞ hä hµng nhµ chång khinh miÖt  T¸c gi¶ c¶m th«ng s©u s¾c víi nh÷ng ®au khæ, nh÷ng kh¸t väng h¹nh phóc thầm kín của người phụ nữ . Tác giả bày tỏ một quan điểm tiến bộ về người phụ nữ, trước hết là trong lĩnh vực hôn nhân gia đình (cảm thông với mẹ bé Hồng phải sống khô héo, không có hạnh phúc bên người chồng nghiện ngập : cảm thông với tr¸i tim khao kh¸t t×nh yªu)  Nhà văn thẳng thắn bênh vực cho những người phụ nữ khi tìm đến với niềm h¹nh phóc míi khi ch­a ®o¹n tang chång (muèn c¾n, nhai, nghiÕn nh÷ng hñ tôc) Nguyªn Hång lµ nhµ v¨n cña trÎ em  Đó là những đứa trẻ ngèo với những nỗi khổ những mặt trong c/s lầm than của chúng. Đặc biệt là những nỗi đau đớn xót xa trong trái tim non nớt, nhạy cảm, dễ. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 tỗn thương (tuổi thơ cay đắng của tác giả ;12 tuổi mồ côi cha, mẹ, sống với người cô cay nghiệt, khổ đau đói rét, bị vứt ra lề đường kiếm sống, phải làm đủ mọi nghề kiÕm sèng . §Æc biÖt ph¶i sèng trong sù cay nghiÖt cña hä hµng .  Nhà văn đã phát hiện và miêu tả được nét đẹp trong sáng cảm động trong tâm hồn non trẻ ấy ; nhẫn nhục chịu đựng, gan góc, cứng cỏi có bản lĩnh, dạt dào một tình thương mẹ Thông qua 2 tầng lớp này tác giả lên án, tố cáo xã hội cũ, đòi quyền sống, quyền h¹nh phóc cho hä KÕt luËn: Một trong những cái làm nên thành công của Nguyên Hồng là ông đã viết tác phẩm bằng những rung động cực điểm của một tâm hồn trẻ thơ bé dại. Ông đã viết về tuổi thơ của chính mình, về bao số phận cực khổ mà ông đã gặp trên đường đời Bµi viÕt Nguyên Hồng là nhà văn có một tuổi thơ cay đắng, không tình thương yêu của cha mẹ . Ông rất thấu hiểu nỗi đau của những con người trong xã hội cũ bởi vậy mà đối tượng chủ yếu trong tác phẩm của ông là phụ nữ và nhi đồng, ông được mệnh danh là nhµ v¨n cña hä Chóng ta dÔ dµng nhËn thÊy r»ng, Nguyªn Hång viÕt rÊt nhiÒu vÒ phô n÷ *************************** Bµi:4 Trường Từ Vựng . 1. Cho c¸c ®o¹n v¨n sau : a. Nước mắt tôi ròng ròng rớt xuống hai bên mép rồi chan hoà đầm đìa ở c»m vµ ë cæ. Nh­ng kh«ng ph¶i v× thÊy mî t«i ch­a ®o¹n tang thÇy t«i mà chữa đẻ với người khác mà tôi có cản giác đau đớn ấy. Chỉ vì tôi thương mẹ, tôi căm tức sao mẹ tôi lại vì sợ hãi những thành kiến tàn ác mà xa lìa anh em tôi để sinh nở một cách dấu diếm. Tìm các từ cùng trường nghiã với từ đau đớn. Gọi tên cho những từ này. b. Cuộc sống quê tôi gắn bó với cây cọ. Cha làm cho tôi chiếc chổi cọ để quét nhà quét sân. Mẹ lại đựng hạt giống đầy nón lá cọ treo lên gác bếp để gieo cấy mùa sau. Chị tôi đan nón lá cọ, lại đan cả mành cọ và bán cọ xuÊt khÈu. ChiÒu chiÒu ch¨n tr©u chóng t«i rñ nhau ®i nhÆt nh÷ng tr¸i cä r¬i ®Çy quanh gèc cä vÒ om. Tìm các từ ngữ thuộc hai trường nghĩa : cây cọ và vật dụng làm từ cây cọ. c. Càng đến gần, những đàn chim đen bay kín trời, cuốn theo sau những luång giã buèt lµm t«i rèi lªn hoa c¶ m¾t. Mçi lóc l¹i nghe râ tõng tiÕng chim kêu náo động như tiếng xóc những rổ tiền đồng. Chim đậu chen nhau trắng xoá trên những cây chà là chim cồng cộc đứng trong tổ vươn c¸nh, chim gµ ®Èy ®Çu hãi nh­ nh÷ng «ng thÇy tu trÇm t­ rôt cæ nh×n xuống chân .nhiều con chim lạ rất to đậu đến quằn nhánh cây . Tìm các từ thuộc trường nghĩa chỉ hoạt động của chim. Bµi lµm 1.Tìm các từ cùng trường nghĩa. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 a. Các từ cùng trường nghĩa với từ đau đớn là: sợ hãi, thương, căm tức trường tâm trạng, tình cảm của con người . b. Các từ cùng trường nghĩa cây cọ là: Chổi cọ, nón lá cọ, mành cọ, lán cọ c. Các từ thuộc trường nghĩa hoạt động của loài chim là: Bay, kêu, đậu, chen, vươn, rụt cổ, nhìn, đứng 2. Đặt tên cho các trường từ vựng sau: - sách, vở, bút, giấy, mực, thước, com-pa, êke,.. - hiền, lành, hiền lanh, độ lượng, tốt, tốt bụng, ác, ác độc, hẹp hòi, ích kỉ, xấu, xÊu bông,.. *****************************. Tức nước vỡ bờ TrÝch T¾t §Ìn cña Ng« TÊt Tè I. Sơ lược về tác giả 1. T¸c gi¶: - Ng« TÊt Tè sinh n¨m 1893 mÊt n¨m 1954. - Quª huyÖn Tõ S¬n - B¾c Ninh ( nay thuéc §«ng Anh, ngo¹i thµnh Hµ Néi). - Năm 1996 ông được Nhà nước truy tặng Giải thưởng HCM về Văn học nghệ thuật. - Tác phẩm chính : các tiểu thuyết Tắt đèn (1939), Lều chõng (1940); các phóng sự Tập án cái đình (1939), Việc làng (1940). 2. Tác phẩm: Ra đời 1939, trích trong chương 18 của tiểu thuyết Tắt đèn. II.tãm t¾t t¸c phÈm ''T¾t §Ìn'' Bèi c¶nh cña truyÖn lµ lµng quª §«ng X¸ trong kh«ng khÝ c¨ng th¼ng cña nh÷ng ngày sưu thuế. Bọn hào lí trong làng ra sức sùng lục, tra khảo những người nông dân nghèo thiếu thuế. Gia đình chị Dậu thuộc loại nghèo nhất làng, phải chạy vạy ngược xuôi đẻ có tiền nộp sưu. Anh Dậu đang ốm nặng vẫn bị đánh trói và cụm kẹp ở ngoài đình làng. …………Chị Dậu gạt mạnh bàn tay bẩn thỉu của lão, vùng dậy chạy thoát ra ngaßi s©n, gi÷a lóc trêi tèi ®en nh­ mùc. III.. §Æc ®iÓm nh©n vËt 1. Nh©n vËt cai lÖ Tên cai lệ, với nghề đánh trói người một cách chuyên nghiệp, có mặt ở làng Đông Xá để trừng trị kẻ nào dám trốn tiền sưu của nhà nước. Cho nên hắn đến nhà anh Dậu với tư thế cảu một kẻ đại diện cho pháp luật trừng trị kẻ dám chống lại pháp luật. Dù anh Dậu vừa mới đựơc khiêng trả về nhà đêm qua trong tình trạng như môt xác chết, sáng hôm nay '' cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng'' - nghĩa là đến với tư thế sẵn sàng trói người, đánh người. Thứ luËt ph¸p bÊt nh©n cña x· héi thùc d©n nöa phong kiÕn tµn b¹o cho phÐp mét tªn tay sai hành động như thế đoói với những người dân thấp cổ bé họng. 2. Nh©n vËt chÞ DËu + Chị Dậu là người vợ rất mực thương chồng. Khi chồng đau ốm, chị tận tâm lo lắng, ch¨m sãc. N¸u ch¸o xong, chØ ng¶ m©m móc ra la liÖt råi lÊy qu¹t qu¹t cho ch¸o chóng nguội, sau đó rón rén bưng một bát lứon đến chổ chồng nằm, dịu dàng nói: Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo co đỡ xót ruột. Chị bế con ngồi bên cạnh chò. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 III. Mét sè c©u hái C©u 1. C©u nãi: Thµ ngåi tï. §Ó cho chóng nã lµm t×nh lµm téi m·i thÕ, tèi kh«ng chÞu ®­îc, cã ý nghÜa g×? Gîi ý: Câu 2: Nêu ngắn gọn giá trị tư tưởng và nghệ thuật của tác phẩm '' Tắt đèn''. + Về nội dung tư tưởng: - Tắt đèn giàu giá trị hiện thực. Tác giả đã tố cáo và lên án chế độ sưu thuế dẽa man của thưc dân Pháp, đã bầncùng hoá nhân dân ta; sưu thuế đánh vào cả người chết; có biết bao nmhiêu người pải bán vợ đợ con để trang trải '' món nợ Nhà nước''. Vụ thuế đến, xóm thôn rùng rợn trong tiếng trống ngũ liên thúc liên hồi suốt ngày đêm, bon cường hào bắt trói, đánh đập tàn nhẫn những kẻ thiếu sưu, thiếu thuế. Cái sân đình xôi thịt đã trở thành trại giam hành hạ những ngưòi nông dân nghèo khổ, hiền lành vô tội. Có thể nói Tắt đèn là một bức tranh xã hội chân thực, một bản án đanh thép kết tội chế độ thực dân nửa phong kiến đã áp bức bóc lột, đã bần cùng hoá nhân dân ta. - Tắt đèn giàu giá trị nhân đạo. Tình vợ chồng, tình mẹ con, tình nghĩa xóm làng giữa những con người cùng khổ được nói đến một cách chân thực. Số phận người phụ nữ, những em bé, những người cùng đinh được tác giả nêu lên với bao xót thương nhức nhói vµ ®au lßng. - Tắt đền đã xây dựng nhân vật chị Dậu - một hình tượng chân thực đẹp đẽ về người phụ nữ nông thôn Việt Nam. Chị Dậu có bao phẩm chất tốt đẹp: cần ù, tần tảo, giàu tình thương, nhẫn nhục và dũng cảm chống cường hào, chống ap bức. Chị Dậu là hiện thân cảu người vợ, người mẹ vừa sắc sảo, vừa đôn hậu, trong sạch. + VÒ nghÖ thuËt: Ph©n tÝch nh©n vËt chÞ DËu A. Më bµi: ChÞ DËu lµ nh©n vËt ®iÓn h×nh cña dßng v¨n häc hiÖn thùc phª ph¸n. ChÞ mang đầy đủ nét đẹp truyền thống của người phụ nữ nông dân trước Cách mạng tháng Tám. Đặc biệt qua đoạn trích Tức nước vỡ bờ chị còn là người mạnh mẽ dàm đấu tranh chèng l¹i sù ¸p bøc bÊt c«ng cña x· héi cò bÊt nh©n. B. Th©n bµi: 1, Vẻ đẹp truyền thống của chị Dậu  Chị Dậu có vẻ đẹp mộc mạc, yêu thương chồng con vô bờ bến. Trong lúc bản thân cũng đã 2 ngày rồi không có gì cho vào bụng thế nhưng khi nấu được cháo chÞ chØ lo ch¨m cho chång con ¨n. (NÊu ch¸o, móc ch¸o bµy la liÖt, qu¹t cho nguéi, b­ng ch¸o ch¨m cho chång ¨n)  Chị Dậu nhẫn nhục, mềm mỏng, tha thiết van xin cai lệ và người nhà lí trưởng tha cho chång  Chị Dậu còn là người phụ nữ thông minh, có lí lẽ . Khi cai lệ xông vào để trói anh Dậu chị đã lên tiếng - tiếng nói của người có lí lẽ : Chồng tôi đau ốm các ông kh«ng ®­îc phÐp hµnh h¹. 2, Søc m¹nh tiÒm tµng cña chÞ DËu  Khi bọn cai lệ đánh mình thì chị vẫn nhẫn nhịn nhưng khi chúng cứ xông vào trãi anh DËu th× bao c¨m hên trong chÞ ngïn ngôt bïng lªn . ChÞ DËu nghiÕn hai hàm răng : Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem . Chị Dậu đã chuyển hẳn cách xưng hô, không còn ông - cháu hay ông - tôi mà là mày - bà, khẳng định tư thế đứng cao hơn đối thủ, không còn chút sợ hãi nào nữa. Điều đó thể hiện sự căm. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 giận khinh bỉ đến cao độ. Lần này chị không còn đấu lí với những kẻ thi hành phép nước nữa mà chị đã ra tay đấu lực với chúng : Rồi chị túm lấy cổ , ấn dúi ra cửa làm tên cai lệ ngã chỏng quèo trên mặt đất ; đến lượt tên người nhà lí trưởng th× chÞ x«ng vµo gi»ng co ®u ®Èy. Rèt cuéc tªn nµy còng bÞ chÞ tóm tãc l¼ng cho mét c¸i ng· nhµo ra thÒm.  Hành động quyết liệt, dữ dội và sức mạnh bất ngờ của chị Dậu xuất phát từ sức mạnh của lòng yêu thương. C. KÕt bµi  Ngòi bút hiện thực của nhà văn Ngô Tất Tố đã làm toát lên một hiện thực: có áp bức có đấu tranh, Tức nước vỡ bờ. Hành động liều mạng vùng lên cự lại của chị Dậu đã khơi dậy ở những người nông dân đang sống trông cảnh lầm than, cực khổ trước Cách mạng ý thức sâu sắc hơn về nhân phẩm, giá trị của mình.  Và không lâu sau đó, chính những người nông dân đó đã làm nên một cuộc c¸ch m¹ng v« cïng to lín, gi¶i phãng m×nh khái ¸ch n« lÖ hµng ngµn n¨m cña chÕ độ phong kiến.. L·o h¹c Nam Cao I . Tãm t¾t néi dung chÝnh 1. Lão Hạc có 1 người con trai, một mảnh vườn và một con chó vàng. 2. Con trai lão đi phu đồn điền Cao su, lão chỉ còn lạicậu vàng. 3. Vì muốn giữ lại mảnh vườn cho con, lão phải bán con chó. 4. Lão mang tiền dành dụm được gửi ông giáo và nhờ ông trông coi mảnh vườn. 5. Cuéc sèng mçi ngµy mét khã kh¨n, l·o kiÕm ®­îc g× ¨n nÊyvµ bÞ èm mét trËn khñng khiÕp. 6. Mét h«m l·o xin Binh T­ mét Ýt b· chã. 7. ¤ng gi¸o rÊt buån khi nghe Binh T­ kÓ chuyÖn Êy. 8. L·o bçng nhiªn chÕt- c¸i chÕt thËt d÷ déi. 9. C¶ lµng kh«ng hiÓu v× sao l·o chÕt, trõ Binh T­ vµ «ng gi¸o. ? Sau khi s¾p xÕp hîp lÝ, h·y viÕt tãm t¾t truyÖn LH b»ng mét v¨n b¶n ng¾n gän nh­ng ph¶n ¸nh ®­îc mét c¸ch trung thùc néi dung chÝnh cña t¸c phÈm. LH có 1 người con trai, một mảnh vườn và một con chó. Con trai lão đi phu đồn điền cao su lão chỉ còn lại cậu vàng. Vì muốn giữ lại mảnh vườn cho con, lão đã phải b¸n con chã, mÆc dï hÕt søc buån b· vµ ®au xãt. L·o mang tÊt c¶ tiÒn dµnh dôm ®­îc göi cho «ng gi¸o vµ nhê «ng coi hé m¶nh vườn. Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và từ chối cả những gì ông giáo giúp. Một hôm lão xin Binh Tư một ít bã chó, nói là để giết con chó hay đến vườn, làm thịt và rủ Binh Tư uống rượu. Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyÖn Êy. Nh­ng råi l·o bçng nhiªn chÕt- c¸i chÕt thËt d÷ déi. C¶ lµng kh«ng hiÓu v× sao l·o chÕt, trõ Binh T­ vµ «ng gi¸o. II / Bµi tËp: 1/ Hãy tóm tắt đoạn trích Tức nước vỡ bờ bằng một đoạn văn 10 dòng. GV gîi ý: ? Để tóm tắt đoạn trích Tức nước vỡ bờ bằng một đoạn văn 10 dòng em tiến hành ntn?. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 a) §äc l¹i ®o¹n trÝch b) Xđ các nhân vật quan trọng (cai lệ, lý trưởng) c) Lùa chän nh÷ng sù viÖc tiªu biÓu, s¾p xÕp hîp lÝ II. Nh©n vËt l·o H¹c Lão Hạc là nhân vật trung tâm vì câu chuyện xoay quanh quãng đời khốn khó và cái chÕt cña l·o. 1. DiÔn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt L·o H¹c xung quanh viÖc b¸n chã  Đây là điều làm bất đắc dĩ, là con đường cuối cùng mà thôi. Đúng vậy L H quá nghèo, lại yếu sau trận ốm nặng, không có việc làm, không ai giúp đỡ, lại nuôi thêm CËu vµng xÐt cho cïng LH b¸n chã còng chÝnh v× LH vèn lµ 1 «ng giµ n«ng d©n nghÌo vµ giµu t×nh c¶m, nhÊt lµ giµu tù träng, träng danh dù.  C©u chuyÖn nhê v¶ 1 c¸ch vßng vo, dµi dßng v× l·o khã nãi, v× c©u chuyÖn qu¸ hÖ trọng, vì trình độ nói năng của lão hạn chế. Nhưng đây là ý định có từ lâu trong lão. Lão đã quyết 1 hướng giải quyết sự khó sử trong h/c của mình như vậy.  Có tiền mà chịu khổ, tự lão làm lão khổ. Nxét của vợ ông giáo là đại diện cho ý kiến của số đông những người nghèo sống quanh LH. Nhưng ngẫm nghĩ kĩ thì đó lại thể hiện lòng thương con và lòng tự trong cao Lão giữ mảnh vườn, không tiêu tiền dành cho con. Nhưng làm sao để sống cho qua ngày? lão tìm đến cái chết.  LH chết thật bất ngờ với tất cả: Binh Tư, ông giáo, mọi người trong làng càng bất ngờ và khó hiểu, nó càng làm cho câu chuyện thêm căng thẳng, xúc động mâu thuẩn lên đỉnh điểm  kết thúc một cách bi đát.  Cái chết thật dữ dội và kinh hoàng  Trúng độc bã chó. Lão chết trong đau đớn, vật vã ghê gớm, cùng cực về thể xác nhưng chắc chắn thanh thản về tâm hồn vì đã hoàn thành nốt công việc cuối cùng đ/v đứa con trai bặt vô âm tín, với xóm giềng về tang ma của mình. Lão chọn một cách giải thoát thật đáng sợ nhưng lại là một cách như là để tạ lỗi với cậu vàng  Lão không thể tìm con đường nào khác để tiếp tục sống mà không ăn vào tiền của con, hoặc bán mảnh vườn  lão chết chấp nhận sự giải thoát cho tương lai của đứa con trai. được đảm bảo  Cái chết ấy là tất yếu.  ý nghÜa gãp phÇn béc lé râ sè phËn vµ tÝnh c¸ch cña LH, còng lµ sè phËn vµ tÝnh cách của người nông dân nghèo trong XH VN trước c/m T8: Nghèo khổ, bế tắc, cùng đường, giàu tình yêu thương và lòng tự trọng  MÆt kh¸c c¸i chÕt cña l·o cã ý nghÜa tè c¸o hiÖn thùc x· héi thùc d©n nöa Pk c¸ch chúng ta đã hơn nửa thế kĩ. Cái XH nô lệ, tăm tối buộc những người nghèo đi đến ®­êng cïng. - Mọi người hiểu rõ con người LH quý trọng và thương tiếc hơn. - Kết thúc bằng cái chết của Nvật chính, NC đã tôn trọng sự thật cđời làm tăng sức ám ảnh hấp dẫn và khiến cho người đọc cảm động hơn.  V× danh dù vµ t­ c¸ch cña LH, cïng víi c¸i chÕt vµ sau c¸i chÕt cña m×nh, trong con mắt của mọi người , là t/g vẫn giữ trọn niềm tin yêu và cảm phục.  Những người tốt như LH tự trọng, đáng thương, đáng thông cảm như thế cuối cùng vẫn bế tắc, vô vọng tìm đến cái chết đó là con đường duy nhất là sự giải thoát tự nguyện và bất đắc dĩ. ?LÝ do g× khiÕn l·o H¹c ph¶i b¸n chã? - §äc c¶ t¸c phÈm, ta thÊy t×nh c¶nh l·o H¹c thËt khèn khã. Sù tóng quÉn ngµy càng đe doạ lão: Sau trận ốm kéo dài, lão yêu người đi ghê gớm lắm, đồng tiền bấy lâu dành dụm được đã cạn kiệt. Lão Hạc không có việc làm. Rồi bão phá sạch hoa. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 mảutong vườn. Giá gạo thì cứ lên cao mãi, lão lấy tiền đâu để nuôi cậu vàng nên lão ph¶i b¸n cËu vµng. ?Việc làm đó thể hiện tình cảm của lão Hạc đối với con trai như thế nào? - Điều đó cho thấy tấm lòng yêu thương con sâu sắc của một người bố nhân hậu, giµ lßng tù träng. ?Diễn biến tâm trạng của lão Hạc như thế nào khi quyết định bán chó? - Trước khi bán chó, lão Hạc đã phải đắn do, suy tính rất nhiều. Lão coi việc bán cậu vàng là hết sức hệ trọng bởi cậu vàng là người bạn thân thiết, là kỉ vật của người con trai mà lão hết mực yêu thương để lại cho lão trước khi bỏ đi làm đồn điềnvì kh«ng chÞu nçi c¶nh nghÌo hÌn. - Sau khi bán chó, lão Hạc ăn năn, day dứt vì nghĩ rằng mình đã đánh lừa một con chó. Cả đời lão Hạc sống nhân hậu, lương thiện, không lừa dối ai . Đối với lão, việc đánh lừa một con chó cũng là một việc làm đáng hổ thẹn với lương tâm. 2. Nguyªn nh©n c¸i chÕt cña l·o H¹c - Tình cảnh nghèo khổ, đói rách, túng quẫn đã đẩy lão Hạc đến cái chết như một hành động tự giải thoát . Lão đã tự chọn cái để bảo toàn căn nhà, đồng tiền, mảnh vườn là những vốn liếng cuối cùng lão để lại cho con. Lão còn lo cái chết của mình gây phiền hà cho hàng xóm nên đã lo liệu chu tất. 3. Tóm lại lão Hạc là người cẩn thận, chu đáo và giàu lòng tự trọng. Cái chết tự nguyện của lão xuất phát từ lòng thương con âm thầm mà lớn lao, từ lòng tự trọng đáng kính - trọng danh dự làm người hơn cả sự sống. Qua đó chúng ta cũng thấy được số phận cơ cực, đáng thương của những người nông dân nghèo khổ những năm đen tối trước Cách mạnh tháng Tám.. Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội 1.Từ ngữ dịa phương Là từ ngữ chỉ được dùng ở một số (hoặc một số ) địa phương nhất định. Phạm vi sử dụng của từ ngữ địa phương rất hạn chế. Nói chung, các từ này chủ yếu ®­îc dïng trong khÈu ng÷; cßn trong giao tiÕp toµn d©n, nhÊt lµ trong giao tiÕp khoa học thì từ ngữ địa phương không được dùng. Tuy nhiên, những từ ngữ địa phương không có trong từ ngữ toàn dân tương đương có thể làm giàu cho vốn từ ngữ toàn dân; và có những từ ngữ địa phương có từ ngữ toàn dân tương đương, nếu dùng đúng chỗ, đúng lúc thì sẽ có tác dụng tích cực, nêu tính địa phương của sự vậ,t sự việc được đề cập. VÝ dô: Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát. (Ca dao) Ch¸o bÑ rau m¨ng vÉn s½n sµng. (Hå ChÝ Minh) Tất nhiên, nếu dung không đúng lúc và đúng chỗ, từ ngữ địa phương sẽ có tác dụng tiªu cùc, g©y trë ng¹i trong giao tiÕp v× cã thÓ nhÇm lÉn hoÆc kh«ng hiÓu. Lưu ý: Ngôn ngữ của các dân tộc thiểu số ở nước ta không phải là Tiếng Việt. Tuy nhiên , một số từ ngữ trong các ngôn ngữ ấy được Tiếng Việt vay mượn và vẫn được cảm nhận như từ ngữ địa phương vì sự gần gũi thân thiết trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam. Ví dụ: Ông ké (ông già), hội lùng tùng (xuống đồng), buôn, nhà rông, đàn tơ-rưng, chim chơ-rao..... Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m Bµi tËp 1: a) §o¹n v¨n trong “T«i ®i häc” “Sau mét håi trèng … rén rµng trong c¸c líp” * Mtả: sau một hồi trống thúc … săp hàng … đi vào lớp, không đi … không đứng lại, co lên 1 chân… duỗi mạnh như đá 1 quả bom tưởng tượng. * BiÓu c¶m: vang déi c¶ lßng t«i, c¶m thÊy m×nh ch¬ v¬, vông vÒ lóng tóng,run run theo nhịp bước rộn ràng trong các lớp, b) Đoạn văn trong “Tắt đèn” - “U van con, u l¹y con … th× con cø ®i víi u” Miêu tả: “U van con, u lạy con …,bây giờ phải đem con đi bán, vẫn bị người ta đánh trãi, s­ng c¶ hai tay lªn kia, th× con cø ®i víi u” BiÓu c¶m: ®au ruét u l¾m, c«ng u nu«i con …, chÕt tõng khóc ruét, thÊy con ®au èm lµ thế, khổ sở đến mức nào nữa, con có thương thầy thương u… c) Trong ®o¹n v¨n “L·o H¹c” - “Chao «i! §èi víi nh÷ng … cø xa t«i dÇn dÇn…” Mt¶: T«i giÊu giÕm vî t«i, thØnh tho¶ng gióp ngÊm ngÇm L·o H¹c, l·o tõ chèi tÊt c¶ nh÷ng c¸i g× t«i cho l·o, vµ l·o cø xa t«i dÇn dÇn… Biểu cảm: Chao ôi …toàn là những cái cớ để cho ta tàn nhẫn, khi người ta khổ quá thì người ta chã còn nghĩ gì đến ai đợcnữa, tôi chỉ buồn chứ không nỡ giận… 1. §ãng vai «ng gi¸o kÓ l¹i gi©y phót L·o H¹c sang b¸o b¸n chã. GV nêu y/cầu của nhiệm vụ cho HS theo tình huống sự việc và nhân vật đã cho trong SGK. ? Y/cÇu miªu t¶ vµ biÓu c¶m thÓ hiÖn ë chæ nµo?  VÏ mÆt t©m tr¹ng rÊt ®au khæ HS viÕt ®o¹n v¨n 15’ - Tôi đang say sưa đọc sách thì Lão Hạc sang nhà tôi. Với vẽ mặt buồn rầu miệng móm mém mếu như con nít: Cậu vàng đi đời rồi ông giáo ạ! Cụ bán rồi à? Bán rồi! Họ võa b¾t xong. ThÕ nã cho b¾t µ? Khèn n¹n! Nã cã biÕt g× ®©u. T«i cho nã ¨n, nã ®ang ¨n th× th»ng Môc, th»ng Xiªn tóm lÊy hai c¼ng sau loay hoay mét lóc råi trã chÆt 4 chân nó. Thế là tôi đã bán đi kỹ vật đứa con rồi. Biết vậy song tôi không còn cách nào kh¸c hu hu hu… 2. T×m ®o¹n v¨n trong truyÖn kÓ l¹i gi©y phót L·o H¹c sang nhµ «ng gi¸o b¸o tin b¸n chã. Hôm sau, Lão Hạc sang nhà tôi chơi vừa thấy tôi, Lão Hạc báo ngay: Cậu vàng đi đời råi «ng gi¸o ¹! Cô b¸n råi? B¸n råi! Hä võa b¾t xong. L·o cè lµm ra vui vÏ. T«i hái cho có chuyện. Thế nó cho bắt à? Mặt lão đột nhiên… lão khóc hu hu. So sánh đoạn văn mình vừa viết với đoạn văn trong truyện để rút ra nhận xét. Đoạn văn của Nam Cao đã kết hợp y/tố mtả và b/cảm ở chổ nào.  §ã lµ viÖc «ng tËp trung t¶ l¹i ch©n dung ®au khæ cña L·o H¹c víi mçi chi tiÕt rất độc đáo: Nụ cười như mếu, mắt lão ầng ậng nước… lão khóc hu hu. Những y/tố mtả và biểu cảm đã giúp Nam  Khắc sâu vào trong lòng bạn một Lão Cao thÓ hiÖn ®­îc ®iÒu g×? Hạc khốn khổ đặc biệt thể hiện phải bán Đoạn văn của em đã kết hợp được các y/tố chó. m/t¶ vµ biÓu c¶m ch­a?  GV nxét đánh giá làm rõ y/cầu đoạn Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 v¨n tù sù cã kÕt hîp mt¶ trong biÓu c¶m. ******************************** Ngµy 8 / 12/ 2008. ChiÕc l¸ cuèi cïng 1/ Tác giả: O . Hen- ri là người Mỹ (1862 - 1910). - ¤ng lµ nhµ v¨n chyªn viÕt truyÖn ng¾n (600 truyÖn) viÕt tõ lóc cßn trÎ vµ rÊt næi tiÕng vào giai đoạn cuối đời. - Truyện của ông thường nhẹ nhàng, nhưng toát lên tinh thần nhân đạo cao cả, tình thương yêu những người nghèo khổ. 2/ Tãm t¾t… KiÖt t¸c cña B¬ - men:  Bơ - men đã có tuổi (ngoài 60). Cụ là người làm nghệ thuật, cụ sống cùng ngôi nhà víi Xiu… - Cô kiÕm ®uù¬c chót Ýt tiÒn ¨n b»ng c¸ch ngåi lµm mÉu, kh¸t väng cña cô lµ vÏ mét bøc tranh kiÖt t¸c.  Nghe chuyện ốm của Giôn xi cụ cảm động, lo lắng, nghĩ ra cách vẽ chiếc lá cuối cùng để cứu Giôn xi.  Cụ thật cao thượng quên mình vì người khác, lại cứ lặng lặng làm, không hé răng cho Xiu biÕt. Tạo bất ngờ cho Giôn xi và gây hứng thú cho cả bạn đọc chúng ta.  ChiÕc l¸ lµ kiÖt t¸c v×: - Trước hết vì lá vẽ rất giống (Cuống lá,rìa lá) - Nã vÏ trong ®iÒu kiÖn m­a tuyÕt. - Bức tranh đó đã cứu được Giôn xi khỏi chết. - Nhắc đến sự hy sinh vĩ đại của Bơ men Tình yêu thương của Xiu:  Bơ men và Xiu đều yêu quý Giôn xi, họ muốn Giôn xi bình phục, họ rất lo lắng.  Xiu lo sợ khi nhìn vài chiếc là thường xuân ít ơi còn bám lại trên tường (Dẫn chøng) - Xiu lo sî nÕu Gi«n xi sÏ chÕt (D/c’) - Xiu động viên, chăm sóc Giôn xi.  Xiu không hề biết đợc ý định của Bơ men, bằng chứng khi Giôn xi bảo kéo mành lªn c« lµm theo mét c¸ch ch¸n n¶n. Sau đó còn cúi khuôn mặt hốc hác xuống người bệnh và nới lời não ruột (D/c’) - ChÝnh Xiu còng ng¹c nhiªn kh«ngngê chiÕc l¸ cuèi cïng cßn dai d¼ng b¸m trªn cành như thế sau cả một đêm mưa gió phủ phàng không biết đấy chỉ là chiếc lá vẽ và tâm trạng nặng nề đeo đẳng Xiu tời khi cô biết sự thật… Câu ô kìa! Sau trận mua … c/m sự ngạc nhiên đó.  Nếu biết trước ý định của Bơ men thì truyện sẽ kém hay vì Xiu không bị bất ngờ và ta không được thưởng thức cả đoạn văn nói lên tam trạng lo lắng của cô. DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña Gi«n xi:. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8  Từ chổ đợi chết, mong chết đến – Tâm trạng căng thẳng khi hai lần kéo mành lên  lạnh lùng chờ đón cái chết  chổ thấy rằng chết lại một tội - Tõ chæ kh«ng muèn ¨n  xin ch¸o, s÷a - Từ chổ chằm2 nhìn cây thường xuân  Vẽ vịnh Na pơ.  Cô kinh ngạc khâm phục  cô thấy mình cũng có thể như chiêc lá vượt lên chiến th¾ng hoµn c¶nh.  Sự gan góc của chiếc lá, chống chọi kiên cường với thiên nhiên bám lấy cuộc sống, trái ngược với nghị lực yếu đuối buông xuôi muốn chết của mình.  Kết thúc như vậy tryện sẽ có dư âm, để lại trong lòng người đọc nhiều suy nghĩ và nh÷ng dù ®o¸n. truyÖn sÏ kÐm hay nÕu nhµ v¨n cho chóng ta biÕt cô thÓ Gi«n xi nghÜ gì, nói gì, có hành động gì khi nghe Xiu kể lại cái chết và việc làm cao thượng của Bơ men. Đảo ngược tình huống hai lần:  Giôn xi ngày càng tiến gần đến cái chết khiến độc giả lo lắng, cảm thông. Những tình huống bổng đảo ngược: Giôn xi trở lại với lòng yêu đời, bệnh tình thoát cơn nguy hiểm, độc giã thở phào trút đợc gành nặng lo âu. - Cô B¬ men ®ang khoÎ m¹nh nh­ vËy  Ho¹ sÜ B¬ men còng l¹i chÕt v× bÖnh s­ng phổi khiến nvật trong truyện bất ngờ, độc giả cũng bất ngờ.  Hai lần đảo ngược tình huống trái chiều nhau (tưởng không tránh khỏi cái chết lại sống, đang khoẻ mạnh lại chết). NT đảo ngược tình huống hai lần gây hứng thú cho chúng ta khi đọc truyện này.  Hãy thương yêu con người - Hãy vì sự sống của con người, đó là lẽ tồn tại cao quý nhất của nghệ thuật và của mọi người. *****************************. Hai c©y phong T¸c gi¶ Ta - Lax lµ Sª - Ke - r¬ huyÖn Ky - rèp. Häc xong líp 6 - Lµm th­ ký cho UB X« Viết xã sau đó học trường đại học nông nghiệp, rồi học tiếp đại học văn tại MXcơva. Ông viết văn bằng hai thứ tiếng: Tiếng mẹ đẻ - Cư - Gư - Xtan và tiếng Nga. Ông được tặng giải thưởng Lê Nin Trong bài văn người kể chuyện khi thì xưng tôi khi thì xưng "Chúng tôi" - Người kể chuyện xưng chung tôi bắt đầu từ "Vào năm học cuối cùng....." Cho đến " LÉn sau ch©n trêi xa th¼m biªng biÕc kia". Phần còn lại từ đầu bài văn cho đến " Chiếc gương thần xanh" và từ tôi lắng nghe cho đến hết. Người kể chuyện xưng tôi". - Hai c©y phong gåm 2 m¹ch kÓ. - Trong mạch kể xưng tôi, " Tôi" là người kể chuyện người ấy tự giới thiệu mình còn lµ ho¹ sü. HS nghÜ r»ng t«i chÝnh lµ nhµ v¨n Ai- ma-Tèp. - Trong mạch kể xưng " Chúng tôi" vẫn là người kể chuyện trên nhưng lại kể nhân danh cả bọn con trai ngày trước và hồi ấy, người kể chuyện cũng là 1 đứa trẻ trong bän. - Căn cứ vào độ dài văn bản của 2 mạch kể.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 - Vào cái thế bao bọc của mạch kể này đối với mạch kể kia , hơn nữa " Tôi" có cả 2 m¹ch kÓ. - Đoạn trên liên quan đến 2 cây phong trên đồi cao vào năm học cuối, trước kỳ nghĩ hÌ, bän trÎ ph¸ tæ chim. - Đoạn dưới liên quan đến tác giả đẹp đẽ vô ngàn của không gian bao la và ánh sáng mở ra trước mắt bọn trẻ cho người kể và bọn trẻ ngây ngất. Bµi 11. ¤n tËp truyÖn ký ViÖt Nam A. Kết quả cần đạt - Giúp HS hệ thống hoá các truyện ký VNđã học từ đầu học kỳ trên các mặt : Đặc sắc về nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật. Từ đó bước đầu thấy được một phần quá trình hiện đại hoá văn học VN đã hoàn thành về cơ bản vào nửa đầu thế kĩ XX. - RÌn c¸c kÜ n¨ng ghi nhí, hÖ thèng ho¸, so s¸nh, kh¸i qu¸t vµ tr×nh bµy nhËn xÐt vµ kÕt luËn trong qu¸ tr×nh «n tËp . Hệ thống các văn bản truyện ký đã V¨n b¶n ThÓ Néi dung chñ yÕu lo¹i T«i ®i häc TruyÖn - Nh÷ng kÜ niÖm trong s¸ng 1941 ng¾n về ngày đầu tiên được đến Thanh TÞnh trường đi học 1911 - 1988) Trong lòng mẹ Hồi ký Nỗi cay đắng, tủi cực và tình yêu thương mẹ mãnh liệt của (TrÝch: Nh÷ng ngµy th¬ Êu) bÐ Hång khi xa mÑ, khi ®­îc 1940 n»m trong lßng mÑ Nguyªn Hång ( 1918 - 1982) Tức nước vỡ bờ Tiểu ( Trích chương thuyết 13 tiÓu thuyÕt tắt đèn)1939 Ng« TÊt Tè ( 1893 - 1954). häc ë häc kú I líp §Æc s¾c nghÖ thuËt. - Tù sù kÕt hîp víi tr÷ t×nh kÓ chuyÖn, kÕt hîp víi miªu t¶, biểu cảm, đánh giá. Những hình ¶nh so s¸nh míi mÎ vµ gîi c¶m - Tù sù kÕt hîp víi tr÷ t×nh. KÓ chuyÖn kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biểu cảm, đánh giá . C¶m xóc trong t©m tr¹ng nång nµn m·nh liÖt. Sö dông nh÷ng hình ảnh so sánh liên tưởng táo b¹o - V¹ch trÇn bé mÆt tµn ¸c, - Ngßi bót hiÖn thùc khoÎ bất nhân của chế độ thực dân khoắn, giàu tính thần lạc quan. nöa phong kiÕn tè c¸o chÝnh - X©y dùng t×nh huèng truyÖn sách thuế khoá vô nhân đạo. bất ngờ, có cao trào và giải - Ca ngîi nh÷ng phÈm chÊt quyÕt hîp lý. cao quý vµ søc m¹nh quËt - X©t dùng, miªu t¶ nh©n vËt khëi tiÒm tµng m¹nh mÏ cña chñ yÕu qua ng«n ng÷, vµ hµnh chị Dậu, cũng là của người động, trong thế tương phản với phụ nữ VN trước cách mạng các nhân vật khác. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 L·o H¹c - 1943 T ng¾n Nam Cao ( 1915 - 1951). Số phận đau thương và phẩm chất cao quý của người nông d©n cïng khæ trong x· héi Việt Nam trước CM tháng 8. Thái độ trân trọng của tác giả đối với họ. - Tµi n¨ng kh¾c ho¹ nh©n vËt rÊt cụ thể, sống động, đặc sắc là miªu t¶ vµ ph©n tÝch diÔn biÕn t©m lý cña mét sè nh©n vËt. C¸ch kÓ chuyÖn míi mÎ, linh ho¹t ng«n ng÷ kÓ vµ miªu t¶ người rất chân thực, đậm đà chÊt n«ng th«n, tù nhiªn, gi¶n dÞ. 2. So sánh, phân tích để thấy rõ những điểm giống nhau và khác nhau về nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật của 3 văn bản đã học trong các bài 2, 3, 4. a, Gièng nhau: * Thể loại: Văn bản tự sự hiện đại. * Thời gian: Trước cách mạng, trong gian đoạn 1930 - 1945. * Đề tài, chủ đề: Con người và cuộc sống xã hội đương thời của tác giả, đi sâu vào miêu tả số phận của những con người cực khổ, bị vùi dập. * Giá trị tư tưởng: Chan chứa tinh thần nhân đạo ( Yêu thương, trân trọng những tình cảm, những phẩm chất đẹp đẽ, cao quý của con người; Tố cáo những gì tµn ¸c, xÊu xa). * Giá trị nghệ thuật: Bút pháp chân thực hiện thực gần gủi với đời sống, ngôn ngữ rất giản dị, cách kể chuyện và miêu tả, tả người vả tâm lý rất cụ thể, hấp dẫn. b, Kh¸c nhau: V¨n b¶n PTB§ §Ò tµi Néi dung chñ yÕu §Æc s¾c nghÖ thuËt T×nh c¶nh khèn khổ của đứa trẻ må c«i mÑ ®i lÊy chång ë xa. - Nçi ®au xãt tñi hËn Trong Håi ký và tình cảm thương lßng mÑ (Tù sù nhí mÑ khi ë xa, c¶m Nguyªn xen tr÷ xóc h¹nh phóc nång nµn khi ®­îc n»m Hång t×nh) trong lßng mÑ Tức nước Tiểu Người nông dân Tố cáo chế độ bất vì bê thuyết cùng khổ, bị đè nh©n, tµn ¸c vµ ca Ngô Tất (tự sự ) nén áp bức, đã uất ngợi vẻ đẹp tâm hồn, Tè øc bïng lªn søc m¹nh vïng lªn đấu tranh của người phô n÷ n«ng th«n VN trước cách mạng L·o H¹c TruyÖn Mét «ng giµ nghÌo Sè phËn bi th¶m cña ng¾n giàu tự trọng, đã người nông dân cùng Nam Cao (tù sù d»n vÆt ®au khæ v× khæ vµ nh©n phÈm xen tr÷ chãt lõa mét con cao đẹp của họ t×nh ) chó đã tự tử vì muèn gi÷ b»ng được mảnh vườn cho con. Lop8.net. - Giäng v¨n võa ch©n thùc võa tha thiÕt, c¶m xóc tu«n trµo chan chøa m·nh liệt so sánh liên tưởng mới mÎ. X©y dùng nh©n vËt chñ yÕu qua ng«n ng÷ cö chØ và hành động trong thế đối lập, tương phản với các nh©n vËt kh¸c. KÓ chuyÖn và miêu tả rất sinh động . - Nh©n vËt ®­îc miªu t¶ vµ phương thức diễn biến tâm tr¹ng s©u s¾c . C©u chuyÖn ®­îc kÓ mét c¸ch linh ho¹t, giäng v¨n trÇm buån ch©n thùc kÕt hîp víi tr÷ t×nh vµ triÕt lý.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 3, Đoạn văn ( Hoặc nhân vật) mà em yêu thích nhất trong 3 văn bản đã học. a, §ã lµ ®o¹n v¨n.....? Trong v¨n b¶n....? Cña t¸c gi¶ ...? b, Lý do yªu thÝch: - Về nội dung tư tưởng....? - VÒ h×nh thøc nghÖ thuËt....? - Lý do kh¸c....? - Yªu cÇu HS viÕt...............®o¹n v¨n cô thÓ theo mÉu trªn. - Sau đó HS đọc hoặc nói lại - GV nhËn xÐt. ****************************************. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span>