Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 1 đến 95

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n :27/ 8/ 2006 Ngµy gi¶ng :30/ 8/ 2006 TuÇn : 1 TiÕt : 1-2. Bµi 1 v¨n b¶n. thanh tÞnh a. mục tiêu cần đạt . Gióp Hs : - c¶m nhËn ®­îc t©m tr¹ng håi hép , c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt ''t«i'' ë buổi tựu trường đầu tiên trong đời . - ThÊy ®­îc ngßi bót v¨n xu«i giµu chÊt th¬ , gîi d­ vÞ tr÷ t×nh man m¸c cña Thanh TÞnh. - Rèn kĩ năng đọc diễn cảm văn bản hồi ức - biểu cảm . b. chuÈn bÞ . G: Gi¸o ¸n , tranh minh häa . H: ôn lại kiến thức về kiểu văn bản nhật dụng đã học ở lớp 7 . c. lªn líp . I. ổn định tổ chức . II. kiÓm tra bµi cò . Trong các văn bản đã học ở lớp 7 dưới đây , văn bản nào là kiểu văn bản nhật dụng ? (A). Cổng trường mở ra . B. Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª . C. Sèng chÕt mÆc bay . D. Nh÷ng trß lè hay lµ Va-ren vµ Phan Béi Ch©u . III. Bµi míi . 1, Giíi thiÖu bµi . DÉn d¾t tõ phÇn KTBC '' T«i ®i häc '' lµ v¨n b¶n nhËt dông ®Çu tiªn chóng ta häc ë lớp 8 . Nội dung của văn bản đã diễn tả những kỉ niệm mơn man , bâng khuâng của nhân vật '' tôi'' trong ngày đầu tiên đến trường . Chúng ta cùng tìm hiểu bài . 2, TiÕn tr×nh bµi d¹y . Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1 : Hướng dẫn h/s I. §äc , chó thÝch đọc , chú thích , bố cục . . G nêu yêu cầu đọc , giọng chậm 1. T¸c gi¶ : ( 1911-1988) ë , h¬i buån , l¾ng s©u ; chó ý HuÕ . giäng nãi cña nh©n vËt '' t«i '' , người mẹ và ông đốc . G đọc mẫu . Gọi h/s đọc tiếp ? Yêu cầu h/s nhận xét cách đọc 2. V¨n b¶n : In trong tËp ''Quª cña b¹n ? mÑ '' ? §äc thÇm chó thÝch ? Nªu 3-4 h/s đọc 1941 . ngắn gọn về tác giả Thanh Tịnh Hs nhận xét cách đọc . Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ?. ? Cho h/s hỏi - đáp chú thích , - 1911-1988 , quª ë HuÕ . Tõ l­u ý chó thÝch 2, 6, 7 . ? ? C©u chuyÖn ®­îc kÓ theo tr×nh n¨m 1933 vµo nghÒ d¹y häc vµ b¾t ®Çu viÕt v¨n , lµm th¬ tù bè côc ntn ? .... ? TruyÖn ®­îc kÓ theo ng«i thø mÊy ? T¸c dông cña ng«i kÓ ?. H/s tự hỏi đáp chú thích . C©u chuyÖn ®­îc kÓ theo tr×nh tù thêi gian cña buæi tùu trường (theo dòng hồi tưởng cña nh©n vËt '' t«i''). Hoạt động 2 : Đọc - hiểu văn b¶n . ? §äc thÇm '' Tõ ®Çu ... t­ng bõng rén r· '' . Nçi nhí vÒ buæi tựu trường của tác giả được khơi nguån tõ thêi ®iÓm nµo ? Quang c¶nh ra sao ?. ? Kỉ niệm về buổi tựu trường ®­îc diÔn t¶ theo tr×nh tù nµo ? T×m. TruyÖn ®­îc kÓ theo ng«i thø I . Ng«i kÓ nµy gióp cho người kể chuyện dễ dàng bộc lé c¶m xóc , t×nh c¶m cña m×nh mét c¸ch ch©n thùc nhÊt .. II. đọc- hiểu văn b¶n. 1. DiÔn biÕn t©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c nh©n vËt ''t«i'' trong buæi tùu trường . a, Kh¬i nguån kØ niÖm .. - Thêi ®iÓm gîi nhí : cuèi thu (hµng n¨m ) - ngµy khai trường . - C¶nh thiªn nhiªn : l¸ rông nhiÒu , m©y bµng b¹c . - C¶nh sinh ho¹t : mÊy em bÐ rụt rè cùng mẹ đến trường .. nh÷ng tõ ng÷ diÔn t¶ t©m tr¹ng nh©n vËt '' t«i'' ? Ph©n tÝch gi¸ trÞ biÓu c¶m cña nh÷ng tõ ng÷ Êy ? - DiÔn t¶ theo tr×nh tù thêi gian : tõ hiÖn t¹i mµ nhí vÒ qu¸ khø . - C¸c tõ l¸y diÔn t¶ t©m tr¹ng , c¶m xóc : nao nøc , m¬n Lop8.net. Tõ hiÖn t¹i qu¸ khø . §ã lµ nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng n¶y në trong lßng ..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? H·y t×m nh÷ng h×nh ¶nh , chi tiÕt chøng tá t©m tr¹ng ( nh©n vËt ''t«i'' trªn con ®­êng cïng mẹ tới trường) hồi hộp , cảm gi¸c ngì ngµng cña nh©n vËt ''t«i'' khi cïng mÑ ®i trªn ®­êng tới trường ?. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù thay đổi trong tâm trạng nhân vật ''t«i'' khi cïng mÑ ®i trªn ®­êng ?. man , t­ng bõng , rén r· §ã lµ nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng n¶y në trong lßng Gãp phÇn rót ng¾n kho¶ng c¸ch thêi gian gi÷a qu¸ khø và hiện tại . Chuyện đã xảy ra b. Trên con từ bao năm rồi mà dường như đường cùng mẹ tới trường võa míi x¶y ra h«m qua .. - Con đường này tôi đã quen ®i l¹i l¾m lÇn .... C¶nh vËt chung quanh tôi đều thay đổi . - C¶m thÊy trang träng vµ đứng đắn với bộ quần áo , với mÊy quyÓn vë míi trªn tay . - CÈn thËn n©ng niu mÊy quyÓn vë muèn thö søc muèn khẳng định mình khi xin mẹ được cầm bút , thước như các b¹n kh¸c . Lần đầu tiên được đến trường , ®­îc tiÕp xóc víi mét thÕ giíi hoµn toµn kh¸c l¹ kh«ng chỉ nô đùa , rong chơi, thả diều ngoài đồng nữa , cho nên ''tôi'' cảm thấy tất cả dường như trang trọng và đứng đắn . T«i muèn thö søc vµ kh¼ng định mình trong việc cầm bút , thước và 2 quyển vở §ã chÝnh lµ t©m tr¹ng vµ c¶m giác rất tự nhiên của một đứa bé lần đầu tiên được đến trường . Tất cả những cử chỉ Êy gióp ta h×nh dung t­ thÕ ngộ nghĩnh , đáng yêu của chó bÐ . 3 Lop8.net. C¶m thÊy trang trọng , đứng đắn Võa muèn thö sức và khẳng định m×nh H¸o høc.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ? H·y t×m nh÷ng chi tiÕt chøng tá t©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vật ''tôi'' khi đến trường nghe ông đốc gọi tên ... ? Hãy phân tích ?. c. T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña ''t«i''khi đến trường và khi nghe «ng - Sân trường hôm nay dày đặc người . Ai cũng quần áo sạch sẽ ... đốc gọi tên - Ngôi trường vừa xinh xắn vừa oai và phải rời nghiêm khác thường ... lòng tôi bµn tay mÑ bước vào lớp. G: Tõ t©m tr¹ng h¸o høc , h¨m hë ®©m ra lo sî vÈn v¬ . trên đường tới trường chuyển sang - Nghe gọi đến tên tôi giật mình và t©m tr¹ng lo sî vÈn v¬ , råi bì ngì, lóng tóng t©m tr¹ng håi hép , ngËp ngõng , ®©y lµ sù chuyÓn Bì ngì , lo lo l¾ng . - Khi nghe ông đốc gọi đến tên thì sợ vẩn vơ , biÕn t©m lÝ rÊt phï hîp cña mét bÊt gi¸c dói ®Çu vµo lßng mÑ khãc håi hép lo đứa trẻ lần đầu tiên được đến trường . nøc në t©m tr¹ng lóng tóng , l¾ng , lóng ? Vì sao khi nghe ông đốc gọi tên sợ sệt khi phải rời xa bàn tay dịu tóng sî sÖt . dµng cña mÑ . h/s nh©n vËt ''t«i'' l¹i bÊt gi¸c dói ®Çu vµo lßng mÑ nøc në khãc ? Em cã c¶m thÊy chó bÐ nµy lµ người yếu đuối hay không ? ( Hs th¶o luËn theo nhãm ) Hs tù do th¶o luËn theo nhãm . Cử đại diện trỡnh bày . - Thật ra thì chẳng có gì đáng khóc c¶ . Chóng ta cã thÓ th«ng c¶m v× đó chỉ là cảm giác nhất thời của một đứa bé nhút nhát ít khi được tiếp xúc với đám đông mà thôi khi ph¶i rêi tay mÑ , cËu bÐ c¶m thÊy ? Gọi h/s đọc nhẩm đoạn cuối hôt hÉng lo sî cho nªn viÖc dói cïng . H·y ph©n tÝch t©m tr¹ng vµ ®Çu vµo lßng mÑ khãc nøc në lµ cảm giác của ''tôi'' khi bước vào mét tÊt yÕu sÏ x¶y ra . chç ngåi l¹ lïng ntn ? - Bước vào lớp tôi nhìn bao quát xung quanh thÊy c¸i g× còng míi l¹ vµ hay hay . Nh×n chç ngåi cña mình thật kĩ rồi tự lạm nhận đó là chỗ của riêng mình sau đó nhìn người bạn mới chưa quen mà đã thÊy quyÕn luyÕn Tất cả đó là 4 Lop8.net. d. T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vËt ''t«i'' khi ngåi vµo chç cña mình và đón nhËn giê häc ®Çu tiªn ..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> sự biến đổi rất tự nhiên trong tâm lÝ nh©n vËt . Cã thÓ chç ngåi kia , người bạn mới ấy sẽ là nơi mà m×nh g¾n bã , gÇn gòi trong suèt c¶ n¨m häc . C©u hái th¶o luËn nhãm : N1: T¹i sao ë phÇn cuèi truyÖn t¸c gi¶ ®­a h×nh ¶nh '' con chim liÖng ... bay cao '' cã ý nghÜa g× ? N2: Dßng ch÷ '' T«i ®i häc '' kÕt thóc truyÖn cã ý nghÜa g× ? gäi h/s c¸c nhãm th¶o luËn vµ tr×nh bµy .. Hs tù do th¶o lô©n theo nhãm . N1 : H×nh ¶nh '' mét con chim non liệng đến ...'' có ý nghĩa tượng trưng sự nuối tiếc quãng đời tuổi thơ tự do nô đùa , thả diều đã chấm dứt để bước vào giai đoạn mới đó là làm học sinh , được đến trường , được học hành , được làm quen víi thÇy c« , b¹n bÌ sèng trong một môi trường có sự quản lí chÆt chÏ h¬n . N2 : C¸ch kÕt thóc truyÖn rÊt tù nhiªn vµ bÊt ngê . Dßng ch÷ '' T«i ®i häc '' nh­ më ra mét thÕ giíi , mét kho¶ng kh«ng gian míi , mét giai đoạn mới trong cuộc đời đứa trÎ . Dßng ch÷ chËm ch¹p , nguÖch ngo¹c ®Çu tiªn trªn trang giÊy tr¾ng tinh lµ niÒm tù hµo , khao khát trong tuổi thơ của con người vµ dßng ch÷ còng thÓ hiÖn râ chñ đề của truyện ngắn này .. G bæ sung , söa ch÷a vµ chèt l¹i vấn đề đã nêu ? Em có cảm nhận gì về thái độ cử chỉ của những người lớn ( ông đốc, thầy giáo đón nhận học trò mới , các bậc phụ huynh ) đối với các em bÐ lÇn ®Çu ®i häc ?. - Các phụ huynh đều chuẩn bị chu đáo cho con em trong buổi tựu trường đầu tiên , đều trân trọng tham dù buæi lÔ nµy . Cã lÏ c¸c vÞ còng ®ang lo l¾ng håi hép cïng con em m×nh . - Ông đốc là hình ảnh người thầy , người lãnh đạo nhà trường rất từ tốn , hiền hậu bao dung đối với h/s. - Thầy giáo trẻ với gương mặt tươi 5 Lop8.net. 2. Thái độ , cö chØ cña người lớn đối víi c¸c em . - C¸c bËc phô huynh . - Ông đốc . - ThÇy gi¸o trÎ ..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> G: Những h/ả về người lớn cho thÊy tr¸ch nhiÖm , tÊm lßng cña nhà trường , gia đình đối với các em h/s . §©y thùc sù lµ nh÷ng dÊu ấn tốt đẹp , những kỉ niệm trong s¸ng , Êm ¸p kh«ng thÓ phai nhoµ trong kÝ øc tuæi th¬ , gióp c¸c em tù tin , v÷ng vµng h¬n . §ã cßn lµ môi trường giáo dục ấm áp , nơi nuôi dưỡng tâm hồn trí tuệ và tình cảm của những thế hệ tương lai của đất nước . Hoạt động 3 : Hướng dẫn h/s tổng kÕt . ? H·y t×m vµ ph©n tÝch nh÷ng h/¶ so s¸nh ®­îc nhµ v¨n sö dông trong truyÖn ng¾n nµy ?. ? Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật vµ søc cuèn hót cña t¸c phÈm ?. cười đón h/s vào lớp cũng là một người vui tính thương yêu h/s .. '' T«i quªn thÕ nµo ®­îc ........'' '' ý nghÜ Êy tho¸ng qua .........'' '' Hä nh­ con chim con ..........'' §©y lµ nh÷ng so s¸nh giµu h/ả , giàu sức gợi cảm ddược gắn víi nh÷ng c¶nh s¾c thiªn nhiªn tươi sáng ; trữ tình . Những so s¸nh nµy gãp phÇn diÔn t¶ cô thÓ , râ rµng nh÷ng c¶m gi¸c , ý nghÜ cña nh©n vËt ''t«i'' trong buæi ®Çu tien ®i häc , gãp phÇn t¹o nªn chÊt th¬ mang m¸c vµ c¶m gi¸c nhÑ nhµng ªm dÞu cho truyÖn ng¾n . a. §Æc s¾c nghÖ thuËt : b. + TruyÖn ng¾n ®­îc bè côc theo dòng hồi tưởng , cảm nghÜ cña nh©n vËt ''t«i'' theo tr×nh tù thêi gian cña buæi tựu trường . + Sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a kÓ , miªu t¶ víi béc lé c¶m xóc , t©m tr¹ng . b. Søc cuèn hót cña t¸c phÈm : - T×nh huèng truyÖn '' buæi ®Çu tiªn ®i häc '' cã dÊu Ên s©u ®Ëm , chứa đựng cảm xúc thiết tha. - Sù quan t©m ch¨m sãc tr×u mÕn yêu thương của những người lớn đối với các em h/s trong buổi đầu tiªn ®i häc . - H×nh ¶nh thiªn nhiªn , ng«i Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> trường và các h/ả so sánh giàu sức gîi c¶m cña t¸c gi¶ . Hs đọc ghi nhớ .. Gọi h/s đọc ghi nhớ SGK / 9 .. Hs th¶o luËn lµm theo nhãm . Yªu cÇu : Cã thÓ nªu c¶m nghÜ vÒ mét ®o¹n v¨n hoÆc c¶ bµi .. Hoạt động 4 : Hướng dẫn luyện tËp ? Yªu cÇu h/s lµm bµi tËp 1 ( Nhãm 1 ). - C¶m xóc ch©n thùc , thiÕt tha . - Nªn chän nh÷ng chi tiÕt s©u s¾c , ấn tượng nhất .. III. Ghi nhí . IV. LuyÖn tËp . Bµi 1:. ? ViÕt bµi v¨n ng¾n ghi l¹i Ên tượng của em trong buổi khai gi¶ng lÇn ®Çu tiªn ? ( Nhãm 2 ) . IV. Hướng dẫn về nhà . - Häc bµi theo néi dung phÇn ghi nhí . - So¹n bµi : '' Trong lßng mÑ '' - Đact trước bài Tiếng Việt : Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ . Ngµy so¹n :28/ 8/ 2006 Ngµy gi¶ng :31/ 8/ 2006 TuÇn : 1 TiÕt : 3. tiÕng viÖt. cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ 7 A. môc tiªu. Giúp h/s : - Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái qu¸t cña nghÜa tõ ng÷ . - Th«ng qua bµi häc , rÌn luyÖn t­ duy trong viÖc nhËn thøc mèi quan hÖ gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng , vÒ ph¹m vi nghÜa réng vµ hÑp . B. chuÈn bÞ . G: Gi¸o ¸n , b¶ng phô . H: §act vµ xem phÇn t×m hoi bµi . C. lªn líp . I. ổn định tổ chức . II. KiÓm tra bµi cò . ở lớp 7 các em đã học về từ đồng nghĩa và từ trái nghĩa . Em hãy nhắc lại một số ví dụ về từ đồng nghĩa , từ trái nghĩa ? III. Bµi míi . Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> 1. Giíi thiÖu bµi: ở lớp 8 , chúng ta sẽ nói về mối quan hệ khác về nghĩa của từ ngữ , đó là mối quan hệ bao hàm , hay nói một cách khác đó là phạm vi khái quát của nghĩa từ ngữ . Nghĩa của tõ cã tÝnh chÊt kh¸i qu¸t nh­ng trong mét ng«n ng÷ , ph¹m vi kh¸i qu¸t nghÜa cña tõ kh«ng gièng nhau . Cã nh÷ng tõ cã ph¹m vi kh¸i qu¸t réng , cã nh÷ng tõ cã ph¹m vi khái quát hẹp hơn . Chúng ta sẽ tìm hoi bài học hôm nay để rõ hơn . 2 . TiÕn tr×nh bµi d¹y: Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt I. Tõ ng÷ nghÜa Hoạt động 1 : Hình thành khái réng , tõ ng÷ niÖm tõ ng÷ nghÜa réng , tõ ng÷ nghÜa hÑp . nnghÜa hÑp . Hs quan sát sơ đồ . G treo bảng phụ ghi sẵn sơ đồ trong SGK / 10 . ? Nghĩa của từ động vật rộng hơn - Nghĩa của từ động vật rộng hay hÑp h¬n nghÜa cña tõ thó , h¬n nghÜa cña tõ '' thó , chim , chim , c¸ . T¹i sao ? c¸ '' . V× ph¹m vi nghÜa cña tõ động vật bao hàm nghĩa của ba tõ '' thó , chim , c¸ '' . ? NghÜa cña tõ thó réng hay hÑp hơn nghĩa của từ '' voi , hươu '' . Từ chim réng hay hÑp h¬n nghÜa cña 8 tõ '' tu hó , s¸o ''. Tõ c¸ réng hay hÑp h¬n nghÜa cña tõ '' c¸ r« , c¸ - C¸c tõ '' thó , chim , c¸ '' cã ph¹m vi nghÜa réng h¬n c¸c tõ thu '' . V× sao ? '' voi , hươu , tu hú , sáo ....'' . V× c¸c tõ '' thó , chim , c¸ '' cã ph¹m vi nghÜa bao hµm nghÜa cña c¸c tõ ..... ? C¸c tõ '' thó , chim , c¸ '' réng h¬n nghÜa cña nh÷ng tõ nµo ? §ång thêi hÑp h¬n nghÜa cña nh÷ng tõ nµo ?. G : Như vậy từ '' động vật '' là từ có nghĩa rộng . Từ '' voi , hươu , tu hó , s¸o '' lµ tõ cã nghÜa hÑp . ? VËy em hoi thÕ nµo lµ mét tõ ng÷ cã nghÜa réng vµ nghÜa hÑp ?. C¸c tõ '' thó , chim , c¸ '' cã ph¹m vi nghÜa réng h¬n c¸c tõ '' voi , hươu , tu hú '' và có ph¹m vi nghÜa hÑp h¬n tõ ''động vật ''.. - Mét tõ nng÷ cã nghÜa réng khi ph¹m vi nnghÜa cña nã bao hµm ph¹m vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c . - Mét tõ cã nghÜa hÑp khi ph¹m vi nghÜa ®­îc bao hµm trong Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> ph¹m vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c . ? Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa réng , võa cã nghÜa hÑp ®­îc kh«ng ? T¹i sao ?. ? Gọi hs đọc ghi nhớ SGK / 10 ? Hoạt động 2 : Hướng dẫn h/s luyÖn tËp . Gv hướng dẫn h/s tự làm bài 1 .. - Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa réng , võa cã nghÜa hÑp v× tÝnh chÊt réng , hÑp cña nghĩa từ ngữ chỉ là tương đối. Hs đọc ghi nhớ . a.. Y phôc QuÇn. ¸o *. Ghi nhí .. quần dài , quần đùi b.. Vò khÝ. Sóng. ¸o dµi , ¸o s¬ mi II. LuyÖn tËp. Bµi 1: Bom. súng trường , đại bác bom bi , ba cµng ? §äc yªu cÇu bµi 2 . Lµm c¸ nh©n. Bµi 2 : 9 a. Chất đốt b. NghÖ thuËt. c. Thøc ¨n d. Nh×n. e. §¸nh .. Bài tập 3 : Chia hai nhóm . Nhóm nào nhanh , chính xác ( 3 từ trở lên ) nhóm đó thắng . a, Xe cộ : xe đạp ; xe máy ; ô tô . b, Kim loại : sắt ; đồng ; chì ; thiếc . c, Hoa qu¶ : cam ; chanh ; chuèi ; mÝt . d, Hä hµng : chó ; d× ; c« ; b¸c . e, Mang : x¸ch ; khiªng ; g¸nh . Bµi tËp 4 : Lo¹i bá nh÷ng tõ kh«ng thuéc ph¹m vi nghÜa cña mçi nhãm tõ ng÷ : a, thuèc lµo . c, bót ®iÖn . b, thñ quü . d, hoa tai . Bài tập 5 : ba động từ thuộc một phạm vi nghĩa : khóc , nức nở , sụt sùi . khãc : nghÜa réng nøc në , sôt sïi: nghÜa hÑp IV. Hướng dẫn về nhà : Häc thuéc phÇn ghi nhí Chuẩn bị bài : Trường từ vựng . Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Ngµy so¹n :4/ 9/ 2006 Ngµy gi¶ng :8/ 9/ 2006 TuÇn : 1 TiÕt : 4 TËp lµm v¨n. tính thống nhất về chủ đề của văn bản A. môc tiªu. Giúp h/s : - Nắm được chủ đề của văn bản , tính thống nhất về chủ đề của văn bản . - Biết viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề ; biết xác định , lựa chọn , sắp xÕp c¸c phÇn trong v¨n b¶n nh»m nªu bËt ý kiÕn , c¶m xóc cña m×nh . B. chuÈn bÞ . G: Gi¸o ¸n , b¶ng phô . H: Tìm hiểu trước phần tìm hiểu bài . C. Lªn líp. 10 I. ổn định tổ chức. II . kiÓm tra bµi cò . III. bµi míi . 1. Giíi thiÖu bµi : Chúng ta đã được tìm hiểu rất nhiều văn bản . Vậy chủ đề trong văn bản là gì ? Tại sao trong văn bản phải đảm bảo tính thống nhất về chủ đề . Để trả lời cho những câu hoỉo ấy chóng ta cïng t×m hiÓu bµi häc . 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y : Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1 : Hướng dẫn h/s tìm hiểu về chủ đề của văn bản . I. Chủ đề của G yêu cầu h/s đọc thầm văn bản '' T«i ®i häc '' cña Thanh TÞnh . v¨n b¶n . Hs đọc thầm văn bản . ? Trong v¨n b¶n t¸c gi¶ nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm s©u s¾c nµo trong thêi th¬ Êu cña m×nh ? Sù håi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng g× trong lßng t¸c gi¶ ?. ? Hãy nêu lên chủ đề của văn b¶n ?. ? Vậy em hiểu chủ đề của văn b¶n lµ g× ?. T¸c gi¶ nhí l¹i kØ niÖm vÒ buæi đầu tiên đi học . Sự hồi tưởng ấy gîi lªn c¶m gi¸c b©ng khu©ng , xao xuyÕn kh«ng thÓ nµo quªn vÒ t©m tr¹ng n¸o nøc , bì ngì cña nh©n vËt '' t«i'' trong buæi tùu trường . Chủ đề của văn bản : Những kỉ Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> niệm sâu sắc về buổi tựu trường ®Çu tiªn . ? Gọi h/s đọc ghi nhớ 1 ? Hoạt động 2 : Hướng dẫn h/s h×nh thµnh kh¸i niÖm tÝnh thèng nhất về chủ đề của văn bản . ? §Ó t¸i hiÖn nh÷ng kØ niÖm vÒ ngày đầu tiên đi học , tác giả đã. Chủ đề của văn bản là những vấn đề chủ chốt được tác giả nêu lên , đặt ra trong văn bản . Hs đọc ghi nhớ . II. TÝnh thèng nhất về chủ đề cña v¨n b¶n . 11. đặt nhan đề của văn bản và sử dông tõ ng÷ c©u ntn ?. ? T×m c¸c tõ ng÷ , c¸c chi tiÕt nªu bËt c¶m gi¸c míi l¹ xen lÉn bì ngì cña nh©n vËt '' t«i '' khi cùng mẹ đi đến trường , khi cùng c¸c b¹n vµo líp ?. - Nhan đề '' Tôi đi học '' giúp chóng ta hiÓu ngay néi dung cña v¨n b¶n nãi vÒ chuyÖn ®i häc . + Các câu đều nhắc đến những kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên trong đời . - H«m nay t«i ®i häc . - H»ng n¨m cø vµo cuèi thu .... lßng t«i l¹i nao nøc nh÷ng kØ niÖm m¬n man cña buæi tùu trường . - Hai quyÓn vë míi ®ang ë trªn tay tôi đã bắt đầu thấy nặng . - T«i bÆm tay gh× thËt chÆt , nh­ng mét quyÓn vë còng xÖch ra vµ chªnh ®Çu chói xuèng .. *. Khi cùng mẹ tới trường : Con ®­êng quen ®i l¹i l¾m lÇn nay thÊy l¹ , c¶nh vËt xung quanh đều thay đổi thấy mình trang trọng và đứng dắn trong bộ quÇn ¸o míi , cè lµm ra vÎ nh­ mét häc trß thùc sù '' tay bÆm gh× hai quyển sách , đòi mẹ cầm bút thước ''. * Khi quan sát ngôi trường : cao Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> r¸o s¹ch sÏ h¬n c¸c nhµ trong lµng , xinh x¾n , oai nghiªm , s©n réng... ®©m ra lo sî vÈn v¬ . Nghe trèng thóc thÊy ch¬ v¬ , toµn th©n run run , ®­îc mäi người nhìn thì tỏ ra lúng túng , nghe gäi tªn m×nh th× giËt m×nh, lóng tóng . * Khi xÕp hµng vµo líp ; thÊy nÆng nÒ , dói ®Çu vµo lßng mÑ khãc nøc në . G: Tất cả các chi tiết trên đều tập * Trong lớp học : cảm thấy xa trung kh¾c häa t©m tr¹ng cña mÑ nhí nhµ . nh©n vËt '' t«i '' trong buæi tùu trường đầu tiên . ? Vậy tính thống nhất về chủ đề 12 thể hiện ở những phương diện nµo trong v¨n b¶n ? V¨n b¶n cã tÝnh thèng nhÊt vÒ chủ đề khi chỉ nói tới chủ đề đã xác định , không xa rời hay lạc sang chủ đề khác . ? Làm thế nào để có thể viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề ? §Ó viÕt ®­îc mét v¨n ... cÇn x¸c định rõ chủ đề của văn bản . Chủ đề của văn bản được thể hiện trong đề bài , đề mục , trong quan hÖ gi÷a c¸c phÇn cña v¨n b¶n vµ ë c¸c tõ ng÷ then chèt lÆp ®i lÆp l¹i . Gọi h/s đọc phần ghi nhớ . Hs đọc ghi nhớ . III. Ghi nhí . Hoạt động 3 : Hướng dẫn học sinh luyÖn tËp . IV. LuyÖn tËp . §äc yªu cÇu bµi tËp 1. Bµi 1 . ? Văn bản trên viết về vấn đề gì ? Các đoạn văn đã trình bày vấn đề theo thø tù nµo ? Theo em cã thÓ thay đổi trật tự sắp xếp này được - V¨n b¶n nãi vÒ c©y cä ë vïng kh«ng ? V× sao ? sông Thao quê hương của tác gi¶. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - Thø tù tr×nh bµy : miªu t¶ h×nh d¸ng c©y cä , sù g¾n bã cña c©y cä víi tuæi th¬ t¸c gi¶ , t¸c dông cña c©y cä , t×nh c¶m g¾n bã cña cây cọ với người dân sông Thao. - Khó thay đổi được trật tự sắp xếp vì các ý này đã rành mạch , liªn tôc . ? Nêu chủ đề của văn bản trên ? Chủ đề : Vẻ đẹp và ý nghĩa của rõng cä quª t«i . ? chủ đề ấy được thể hiện trong toµn v¨n b¶n . H·y chøng minh ?. Chủ đề được thể hiện qua nhan đề của văn bản , các ý miêu tả h×nh d¸ng , sù g¾n bã cña c©y cä víi tuæi th¬ t¸c gi¶ , t¸c dông cña c©y cä vµ t×nh c¶m gi÷a c©y víi người .. ? T×m c¸c tõ ng÷ , c¸c c©u tiªu biểu thể hiện chủ đề của đề của v¨n b¶n ?. Yªu cÇu th¶o luËn theo nhãm .. 13 C¸c tõ ng÷ lÆp l¹i nhiÒu lÇn : rõng cä , l¸ cä vµ c¸c chi tiÕt miªu t¶ vÒ : + h×nh d¸ng cña c©y cä . + sù g¾n bã cña c©y cä víi t¸c gi¶ . + công dụng của cây cọ đối với đời sống . Hs thảo luận nhóm và cử đại diÖn tr×nh bµy . Căn cứ vào chủ đề của văn bản thì ý b và d làm cho bài lạc đề vì nã kh«ng phôc vô cho viÖc chøng minh luËn ®iÓm '' V¨n chương làm cho tình yêu quê hương .... ''. §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy . - Có những ý lạc chủ đề : c, g . - Có những ý hợp với chủ đề Gv yêu cầu thảo luận theo nhóm. nhưng do cách diễn đạt chưa tốt nªn thiÕu sù tËp trung vµo chñ đề: b,e . Lop8.net. Bµi 2 .. Bµi 3..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> a, Cø mïa thu vÒ , mçi lÇn thÊy c¸c em nhá ... xèn xang . b, Cảm thấy con đường '' thường ®i l¹i l¾m lÇn '' tù nhiªn còng thấy lạ , cảnh vật đều thay đổi . c, Muèn thö søc m×nh b»ng viÖc tù mang s¸ch vë nh­ mét cËu häc trß thùc sù . d, Cảm thấy ngôi trường vốn qua l¹i nhiÒu lÇn còng cã nhiÌu biÕn đổi . e, Lớp học và những người bạn míi trë nªn gÇn gòi , th©n thương. IV. Hướng dẫn về nhà . - Häc thuéc phÇn ghi nhí . - ChuÈn bÞ bµi : '' Bè côc cña v¨n b¶n ''. 14 Ngµy so¹n :7/ 9/ 2006 Ngµy gi¶ng : 12/ 9/ 2006 TuÇn : 2 TiÕt : 5 - 6 bµi 2 v¨n b¶n trong lßng mÑ ( trÝch : nh÷ng ngµy th¬ Êu ) nguyªn hång a. môc tiªu : Giúp h/s : - Hiểu được tình cảnh đắng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng , cảm nhận được tình yêu thương mãnh liệt của chú đối với mẹ . - Hiểu được những đặc sắc của thể văn hồi kí qua cách viết của nhà văn Nguyên Hồng ; lèi tù truyÖn ch©n thµnh , truyÒn c¶m , thÊm ®­îm chÊt tr÷ t×nh. - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt , ph©n tÝch c¸ch kÓ chuyÖn . b. chuÈn bÞ . G: Gi¸o ¸n , tËp truyÖn '' Nh÷ng ngµy th¬ Êu '' vµ ch©n dung nhµ v¨n Nguyªn Hång , b¶ng phô . H: So¹n bµi . c. lªn líp . I. ổn định tổ chức . II. kiÓm tra bµi cò . H1: Phân tích tâm trạng và cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật '' tôi '' trong buổi tựu trường ®Çu tiªn. H2: Nhận xét nào đúng nhất những yếu tố góp phần tạo nên chất thơ của tác phẩm ? Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> A. Truyện được bố cục theo dòng hồi tưởng , cảm nghĩ của nhân vật '' tôi '' theo trình tự thời gian của buổi tựu trường . B. Có sự kết hợp hài hoà giữa các phương thức tạo lập văn bản như tự sự , miêu tả , biểu c¶m . C. Tình huống truyện chứa đựng chất thơ kết hợp với việc sử dụng các hình ảnh so sánh giµu chÊt tr÷ t×nh . (D). Cả A,B,C đều đúng . 15 III. Bµi míi 1. giíi thiÖu bµi : Gv cho hs quan s¸t ch©n dung nhµ v¨m Nguyªn Hång vµ cuèn håi kÝ tù truyÖn '' Nh÷ng ngày thơ ấu '' . Nguyên hồng là một trong những nhà văn có tuổi thơ thật cay đắng , khốn khổ . Những kỉ niệm ấy đã được nhà văm viết lại trong tập tiểu thuyết tự thuật '' Những ngày thơ ấu '' . Kỉ niệm ấy về người mẹ đáng thương qua cuộc trò chuyện với bà cô và cuộc gặp gỡ bất ngờ là một trong những chương truyện cảm động nhất . 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y : Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt Hoạt động 1 : hướng dẫn h/s I. §äc , chó thÝch , đọc , tìm hiểu chú thích , bố bè côc . côc . 1. §äc . G nêu yêu cầu đọc : giọng chËm , t×nh c¶m , chó ý c¸c tõ ng÷ h×nh ¶nh thÓ hiÖn c¶m xóc cña nh©n vËt '' t«i '' . - C¸c tõ ng÷ , h/¶ , lêi nãi cña bà cô đọc với giọng đay đả , béc lé s¾c th¸i ch©m biÕm , cay nghiÖt . ? Gv đọc mẫu , gọi 3-4 h/s đọc tiÕp ? ? Dùa trªn phÇn so¹n bµi h·y nói vắn tắt về nhà văn Nguyên Hs nối nhau đọc truyện . Nhận xét cách đọc của bạn . Hång ? - Nguyªn Hång lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n lín cña nÒn văn học VN hiện đại . Ông là t¸c gi¶ cña nhiÒu cuèn tiÓu thuyÕt næi tiÕng : '' Cöa biÓn '', BØ vá , tËp th¬ trêi xanh , Sông núi quê hương ...... - Thêi th¬ Êu tr¶i nhiÒu cay đắng đẫ trở thành nguồn cảm høng cho t¸c gi¶ viÕt cuèn håi Lop8.net. 2. T¸c gi¶ . 1918- 1982 , quª ë Nam §Þnh nh­ng sèng chñ yÕu ë H¶i Phßng . - Lµ nhµ v¨n lín cña.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> kí tự truyện cảm động '' Nh÷ng ngµy th¬ Êu '' 19381940 . T¸c phÈm gåm 9 chương , mỗi chương kể về. nÒn v¨n häc VN .. 3. T¸c phÈm : Chương 4 của tác phÈm .. 16 mét kØ niÖm s©u s¾c . §o¹n trích thuộc chương 4 của tác phÈm . ? Gv cho h/s hỏi đáp chú thích Hs tự hỏi - đáp chú thích dựa theo 2 nhãm : 6,8,12,13,14,17 ? vµo SGK / 19 . P1: Từ đầu ... người ta hỏi đến ? đoank trích '' Trong lòng mẹ '' chứ : Cuộc đối thoại giữa người cô và chú bé Hồng ý *, Bè côc : cã thÓ chia lµm mÊy phÇn ? nghÜ , c¶m xóc cña bÐ Hång về người mẹ . P2: Cßn l¹i : Cuéc gÆp gì gi÷a hai mÑ con bÐ Hång .. Bè chÕt , ch­a ®o¹n tang , mÑ ph¶i ®i lµm ¨n xa vµ còng chẳng khá giả gì , đã lâu rồi chó bÐ kh«ng ®­îc gÆp mÑ . Hoạt động 2 : Hướng dẫn h/s đọc - hiểu văn bản . ? Chó bÐ Hång ®­îc sinh ra trong hoàn cảnh gia đình ntn ?. G: Rõ ràng hoàn cảnh gia đình nh­ vËy cho nªn chó bÐ Hång sống dựa vào những người họ hµng th©n thÝch bªn néi trong đó có bà cô . ? Ngay ë phÇn ®Çu truyÖn bµ c« xuất hiện với cử chỉ '' cười hỏi '' bÐ Hång . VËy cö chØ vµ néi dung c©u hái cã thÓ hiÖn ®­îc tình yêu thương của bà cô với đứa cháu hay không ?. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n . 1. Nh©n vËt bµ c« ( qua c¸i nh×n vµ t©m tr¹ng cña bÐ Hång ).. - Người cô '' cười hỏi '' chứ kh«ng ph¶i lo l¾ng , nghiªm nghÞ hái l¹i , kh«ng ph¶i lµ ©u yếm hỏi lại . Lẽ thường , câu hỏi đó sẽ được trả lời rằng có, nhất là đối với chú bé vốn đã thiếu thốn tình yêu thương ấp ñ . Nh­ng vèn nh¹y c¶m , nặng tình thương yêu và lòng kÝnh mÕn mÑ chó bÐ Hång lËp Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> tøc nhËn ra nh÷ng ý nghÜ cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch của 17 người cô . Vì thế chú cúi đầu không đáp . ? Em hiểu '' cười rất kịch '' có nghÜa lµ g× ?. C©u hái th¶o luËn : ? Sau lêi tõ chèi cña bÐ Hång cuộc đối thoại tưởng chừng chấm dứt , nhưng người cô đâu đã chịu buông tha . Vậy bà hỏi l¹i bÐ Hång nh÷g g× ? NÐt mÆt và thái độ của bà thay đổi ra sao . H·y ph©n tÝch ?. Rất kịch : giống như đóng kÞch trªn s©n khÊu , nhËp vai , biÓu diÔn nghÜa lµ rÊt gi¶ dèi . Bà cô cười , hỏi ngọt ngào , dÞu dµng nh­ng kh«ng cã ý định tốt đẹp mà đang có dắp tâm xấu đối với người cháu cña m×nh .. Hs th¶o luËn nhãm . *. C« t«i hái lu«n , giäng vÉn ngät : hai con m¾t long lanh nh×n ch¸u ch»m chÆp . Lêi nãi vµ cö chØ cµng chøng tá sự giả dối và độc ác của bà . Bà vẫn tiếp tục đóng kịch , tiếp tục diễu cợt , lôi kéo đứa cháu đáng thương vào một trò chơi độc ác đã dàn tính sẵn . *. Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mµ nãi r»ng '' Mµy d¹i qu¸ ...'' Râ rµng cö chØ Êy kh«ng chØ lộ rõ sự giả dối , độc ác mà còn chuyển sang chiều hướng ch©m chäc , nhôc m¹ . Qu¶ không gì cay đắng hơn khi vết thương lòng lại bị chính người c« ruét cña m×nh s¨m soi , hµnh h¹ . Hai tiÕng '' em bÐ '' mµ c« t«i ng©n dµi ra ...... G: Râ rµng bµ c« qu¶ lµ cay nghiệt và cao tay trước chú bé Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> đáng thương và bị động .Cho đến khi chú phẫn uất , nức nở , nước mắt ròng ròng , rồi ''cười dµi trong tiÕng khãc '' hái l¹i , người cô vẫn chưa chịu buông tha .. *. Cô tôi vẫn cứ tươi cười kể c¸c chuyÖn cho t«i nghe .. 18 T×nh c¶nh tóng quÉn , d¸ng vÎ gầy guộc , rách rưới của mẹ chú bé được người cô miêu tả mét c¸ch tØ mØ víi vÎ thÝch thó râ rÖt §èi lËp víi tâm trạng đau đớn , xót xa nh­ bÞ gai cµo , muèi x¸t cña đứa cháu là sự vô cảm sắc lạnh đến ghê rợn của người c«. *. Cô tôi bỗng đổi giọng , vỗ vai , nh×n vµo mÆt t«i nghiªm nghÞ . Cö chØ vµ lêi nãi tiÕp theo cña bµ c« ph¶i ch¨ng lµ sự thay đổi đấu pháp tấn công. Dường như đã đánh đến miếng đòn cuối cùng bà ta muốn làm cho đứa cháu đau khæ h¬n , thª th¶m h¬n n÷a . Khi thấy đứa cháu đau đớn , phẫn uất đến đỉnh điểm , bà ta míi tá ra ngËm ngïi , xãt thương người đã mất . Đến ®©y sù gi¶ dèi , th©m hiÓm mµ trơ trẽn của người cô đã phơi bµy toµn bé . Đó là người đàn bà lạnh lùng, độc ác , thâm hiểm . Đó là h×nh ¶nh mang ý nghÜa tè c¸o hạng người sống tàn nhẫn , kh« hÐo c¶ t×nh m¸u mñ ruét thÞt trong x· héi thùc d©n nöa. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> ? Qua viÖc ph©n tÝch trªn em thấy bà cô bé Hồng là người nh­ thÕ nµo ? 19 phong kiÕn lóc bÊy giê .. G: H×nh ¶nh bµ c« g©y cho người đọc sự khó chịu , căm ghÐt nh­ng còng chÝnh lµ h×nh ảnh tương phản giúp tác giả thể hiện hình ảnh người mẹ và tình c¶m cña bÐ Hång víi mÑ m¹nh mÏ h¬n m·nh liÖt h¬n . Bài tập : Theo em , nhớ lại cuộc trò chuyện với người cô tức là tác giả nhớ lại điều gì ? A. Cảnh ngộ tội nghiệp của một đứa trẻ . B. Cảnh ngộ thương tâm của người mẹ hiền từ . C. Sự xảo quệt và độc ác của người cô . (D). Gåm A vµ B . tiÕt 2 A. môc tiªu ( nh­ trªn ) . B. chuÈn bÞ . G: Gi¸o ¸n , b¶ng phô . H: Bài soạn , đọc tiếp văn bản . C. lªn líp . I. ổn định tổ chức . II. KiÓm tra bµi cò . Nhân vật bà cô hiện lên trong cuộc trò chuyện với bé Hồng là một con người ntn ? A. Là một người đàn bà xấu xa , xảo quyệt , thâm độc với những '' rắp tâm tanh bẩn ''. B. Là một người đại diện cho những thành kiến phi nhân đạo , cổ hủ của XH lúc bấy giờ. C. Là một người có tính cách tiêu biểu cho những phụ nữ từ xưa đến nay . (D). C¶ A vµ B . III. Bµi míi . 1. Giíi thiÖu bµi . 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y . Hoạt động G Hoạt động H ND cần đạt ? H·y cho biÕt hoµn c¶nh sèng 2, T×nh yªu hiÖn t¹i cña chó bÐ Hång ? thương của chú bé - Bè ch¬i bêi nghiÖn ngËp , 20 mÊt sím . Hồng đối với người mẹ . - Mẹ bỏ nhà tha hương cầu thùc , gÇn n¨m trêi kh«ng cã tin tøc g× ? - Hång ph¶i sèng víi bµ c« trong sự cô đơn , buồn tủi .. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> ? DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hồng khi lần lượt nghe những câu hỏi và thái độ cử chỉ của bà cô ntn? Chia nhãm th¶o luËn : N1: Khi nghe c©u hái ®Çu tiªn cña người cô '' Hồng ! Mày có muốn vµo Thanh Ho¸ ...''. N2: Lời hỏi thứ hai của người cô . N3: Khi nghe người cô kể về tình c¶nh téi nghiÖp cña mÑ m×nh .. Gäi h/s nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña nhãm m×nh .. Hs th¶o luËn theo nhãm , cö đại diện trình bày . N1: Mới đầu nghe người cô hái , lËp tøc trong kÝ øc chó bé sống dậy hình ảnh người mÑ víi vÎ mÆt rÇu rÇu vµ sù hiÒn tõ . Tõ ''cói ®Çu kh«ng đáp rồi cười và từ chối dứt kho¸t lµ mét ph¶n øng th«ng minh xuÊt ph¸t tõ sù nh¹y cảm và lòng tin yêu người mẹ của chú bé . Bé Hồng đã sớm nhận ra những ý nghĩ cay độc trong giäng nãi vµ trªn nÐt mặt của người cô mình . N2: Trước những câu hỏi , lời khuyªn nh­ x¸t muèi vµo lßng nh­ng l¹i chøa ®Çy sù mỉa mai , nhục mạ của người c« , lßng bÐ Hång cµng th¾t lại vì đau đớn , vì tủi nhục , xúc động vì thương mẹ , thương thân khiến khoé mắt em đã cay cay , rồi '' nước m¾t rßng rßng rít xuèng hai bên mép , chan hoà đầm đìa ở c»m vµ cæ '' Nçi ®au xãt tức tưởi đang dâng lên trong lßng . N3 : Tâm trạng đau đớn , uất ức của chú bé dâng đến cực điểm khi nghe người cô cứ tươi cười kể về tình cảnh tội nghiÖp cña mÑ m×nh . Nguyªn Hồng đã bộc lộ lòng căm tức tét cïng Êy b»ng c¸c chi tiÕt đầy ấn tượng . Lời văn lúc 21 nµy dån dËp b»ng c¸c h×nh ảnh so sánh , các động từ m¹nh : '' Gi¸ nh÷ng cæ tôc ...''. Nh÷ng c©u nãi cuèi cïng bµy tỏ sự ngậm ngùi của bà ta đối với người anh ruột cũng chỉ là Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>