Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 95 - Đọc hiểu văn bản - Bài 24 : Ý nghĩa văn chương

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. Ngµy so¹n: 22/2/2009 Ngµy d¹y: 24/2/2009 Lớp : 7A - B Bµi 24. Giáo án văn 7. : ý nghĩa văn chương. (Hoµi Thanh) TiÕt 95: §äc - HiÓu v¨n b¶n I. Môc. tiêu cần đạt: học sinh cần đạt. 1.KiÕn thøc: - HiÓu ®­îc quan niÖm cña Hoµi Thanh vÒ nguån gèc cèt yÕu, nhiÖm vô vµ c«ng dông cña văn chương trong lịch sử loài người 2. Kü n¨ng: - Hiểu phần nào phong cách nghị luận văn chương của Hoài Thanh . 3.Thái độ: - Có ý thức yêu quí văn chương. II. ChuÈn bÞ : + GV: So¹n bµi + H/S: ChuÈn bÞ bµi. III.Tiến trình tổ chức các hoạt động * Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ. ? Hãy lấy dẫn chứng trong bài văn " Đức tính giản dị của Bác Hồ" để chứng minh cho đức tính giản dị của Bác. * Hoạt động 2: Giới thiệu bài Đến với văn chương có rất nhiều điều cần hiểu biết nhưng có lẽ có 3 điều cần hiểu biết nhất là : Văn chương có nguồn gốc từ đâu; Văn chương có công dụng gì trong cuộc sống và văn chương có tác dụng gì . Bài viết " ý nghĩa văn chương" của Hoài Thanh sẽ cung cấp cho chúng ta một cách hiểu một quan niệm đúng đắn và cơ bản về điều đó. * Hoạt động 3: Bài mới. 1. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. - Gọi H/S đọc chú thích dấu sao §äc dÊu * ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm. - GV ( SGK - 79) - GV nêu yêu cầu đọc: Giọng rµnh m¹ch,rõ ràng, có xóc c¶m vµ s©u l¾ng. - GV đọc mẫu 2 H/S đọc - Gọi H/S đọc tiếp. - Gäi nhËn xÐt.. ? Em hiÓu thi sü, thi ca lµ g×? ? Văn chương nghĩa là như thế nµo? ? ThÕ nµo lµ cÆm côi? - Ch¨m chØ, m¶i miÕt lµm mét viÖc gì đó.. Hs theo dõi phần chú thích sgk. I. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch * T¸c gi¶: - T¸c phÈm:. (sgk.61) * §äc. *Tõ khã.. *T×m hiÓu cÊu tróc v¨n b¶n.. ? V¨n b¶n này thuéc kiÓu văn bản Tr¶ lêi nào? ? H·y xác định bố cục của bài văn? Nêu néi dung cña tõng phÇn? Tr¶ lêi. - GV các phần trên ứng với các phần mở bài, thân bài( tức là chỉ có phần nêu vấn đề và chứng minh vấn đề) không có phần kết bài vì đây là 1 đoạn trích nên o có đầy đủ 3 phần như 1 bài văn nghị luận đã học. -> khi đi phân tích ta sẽ phân tích theo bố cục trên.. Giáo án văn 7. Nghe. - Thể loại : nghị luận - Bè côc: 3 phÇn + PhÇn 1: tõ ®Çu -> VÞ tha: nguồn gốc của văn chương. + PhÇn 2: Cßn l¹i : C«ng dông cña văn chương.. II. §äc- HiÓu v¨n b¶n 1: Nguồn gốc của văn chương.. ? Më ®Çu bµi viÕt, t¸c gi¶ đã nói chú ý phÇn 1. về điều gì? 2. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. -Gv kÓ chuyÖn nhµ thi sÜ Ên §é khãc nøc në khi thÊy mét con chim bị thương rơi xuống bên ch©n m×nh, tiếng khóc của nhà thi sĩ đó đã hòa nhập với sự run rẩy của con chim. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch vào Suy nghÜ đề cña t¸c gi¶? ? Qua câu chuyện này em thấy tác giả Hoài Thanh tác giả đã kết luận ntn về nguồn gốc của văn chương?. Hs phát hiện. Giáo án văn 7. - Cách vào đề tù nhiªn, hÊp dÉn mà xúc động. Dùng hình ảnh thực tế để dẫn tới luận điểm. - Nguån gèc cèt yÕu...... mu«n loµi.. ? Cốt yếu là gì? - GV là cái chính cái quan trọng tr¶ lêi nhất -> nguồn gốc cốt yếu tức là nguồn gốc chính. ? Qua kết luận của tác giả em hiểu ntn về nguồn gốc của văn chương? Trả lời - Văn chương bắt nguồn từ sự thương cảm trước 1 sư vật, hiện tượng trong đời sống ? Quan niệm về nguồn gốc văn chương của Hoài Thanh như vậy đúng hay sai? H·y t×m mét sè t¸c phẩm văn chương đã học trong chương trình lớp 6,7 để chứng minh nguồn gốc văn chương cña Hoµi Thanh? Thảo luận (3') ý kiến đó hoàn toàn đúng vỡ: - > Bµ HuyÖn Thanh Quan viÕt bµi ''Qua đèo Ngang'' bởi nỗi cụ đơn lẻ loi cña m×nh - §oµn ThÞ §iÓm dÞch Chinh phô ngâm vì đồng cảm với Đặng Trần Côn và người chinh phụ buồn xa, nhí chång. - Nguyễn Du viết truyện kiều dựa trên những điều trông thấy - Tế Xương viết bài thơ thương vợ vì thương vợ... =>Nh­ vËy cã thÓ nãi: céi nguån của văn chương đều xuất phát từ sự thương cảm và lòng nhân ái 3. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. cña t¸c gi¶.Nhưng quan niệm của Hoài Thanh chưa đầy đủ vì trong thực tế còn có những cách quan niệm khác về văn chương. ? Chính vì thế mà có ý kiÕn cho r»ng : Quan niÖm cña Hoµi Thanh về nguồn gốc văn chương là rất đúng nhưng chưa đủ. Vậy ý kiến cña em nh­ thÕ nµo. + Đúng vì văn chương còn bắt Trả lời nguồn từ lao động như Lỗ Tấn ( có lẽ trường phái văn học sớm nhất của loài người là kéo gỗ, chặt gỗ, dựng nhà, đóng bè..) + văn chương bắt nguồn từ tôn giáo(Văn tế - Nguyễn Đình Chiểu) + văn chương bắt nguồn từ trò chơi giải trí ( HCM-nhật kí trong tù : Ngâm thơ ta vốn không hay Nhưng vì trong ngục biết làm chi đây. Ngày dài ngâm ngợi cho khuây Vừa ngâm vừa đợi đến ngày tự do => Như vậy nguồn gốc thực sự của văn chương là 1 vấn đề chưa được thống nhất. Quan điểm của Hoài Thanh chỉ là 1 trong những quan niệm về nguồn gốc của văn chương mà thôi. - Gv để làm rõ nhiệm vụ của văn Nghe chương tác giả Hoài Thanh đã viết : " Văn chương sẽ là....tạo ra sự sống" ? Lêi v¨n cña t¸c gi¶ gồm mÊy ý? Lµ nh÷ng ý nµo? tr¶ lêi ? Em hiÓu thÕ nµo lµ h×nh dung cña sù sèng vµ s¸ng t¹o ra sù sèng? - Cuéc sèng con người là mu«n Tr¶ lêi hình vạn trạng tức là văn chương cã nhiÖm vô ph¶n ¸nh cuộc sống. Giáo án văn 7. - Nhiệm vụ của văn chương: + Văn chương là hình dung của sù sèng mu«n h×nh v¹n tr¹ng. +Văn chương cũn sáng tạo ra sự sèng.. 4. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. đó.Có nghĩa là phản ánh lại, miêu tả lại cuộc sống thực đó vào trong văn chương - S¸ng t¹o ra cuéc sèng :cã nghÜa lµ dùng lªn h×nh ¶nh, ®­a ra ý tưởng mà cuộc sống hiện tại chưa cã để mọi người phấn đấu xây dựng, biến chúng thành hiện thực tốt đẹp trong tương lai. ? H·y t×m 1 số tác phẩm v¨n th¬ đã học trong chương trỡnh văn 6,7 để nói về 2 nhiệm vụ trên của văn chương?. -H×nh dung sù sèng:chóng ta cã thÓ thÊy râ cuéc sèng vÊt v¶, lËn đận của người nông dân Việt Nam x­a qua h×nh ¶nh con cß trong c¸c bµi ca dao, qua nh÷ng c©u tôc ng÷, nh÷ng c©u chuyÖn cæ tÝch...Ta cũng có thể hình dung đất nước Việt Nam tươi đẹp như thế nào qua '' sông nước Cà Mau( L6)kờnh rạch chằng chịt, chợ Năm căn đông vui-> phong cảnh cuộc sống của người dân nơi đây. " Lượm' (L6)->em bé hồn nhiên dũng cảm.. T×m vÝ dô. -Gv Đặc biệt qua những bài ca dao như " chiều chiều...đau chín chiều" hay " số cô..." quan điểm của Hoài Thanh hoàn toàn đứng nhưng chưa đủ vì có thứ văn chương xuất phát từ tình thương người nhưng lại có thứ văn chương xuất phát từ tình cảm đả kích phê phán L¾ng nghe. HS. chú. Giáo án văn 7. - Sáng tạo ra sự sống: Tô Hoài đã s¸ng t¹o ra thÕ giíi loµi vËt ®a d¹ng phong phó trong '' DÕ MÌn phiªu l­u kÝ''L6 - bài học Dế mèn rút ra thật bổ ích mà ta phải học tập, hoÆc thÕ giíi loµi chim trong bài '' Lao xao'' được tác giả miêu tả rất tinh tế. 2. Công dụng của văn chương. ý 5. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. ? Tìm các câu văn nói về công ®o¹n v¨n " dụng của văn chương theo quan Vậy thì...hết" điểm của Hoài Thanh ? - Công dụng của...vị tha Ph¸t hiÖn - Một người.... sao - Văn chương gây...lần ? Chỉ rõ công dụng của văn chương qua các câu văn trên? Trả lời. - GV tóm lại văn chương có công dụng thứ nhất -> ? Gv đây là công dụng của văn chương với con người. Vậy công dụng xã hội của văn chương được nói đến qua câu văn nào? - Có kẻ ...quá đáng Phát hiện - Nếu trong...bực nào. ? Qua các câu văn trên ta thấy tác giả muốn nói đến công dụng nào của văn chương? - Văn chương Làm đẹp, hay tr¶ lêi những thứ bình thường - Văn chương Làm giàu đẹp cho lịch sử nhân loại -> Gv qua đây ta thấy được công dụng thứ 2 của văn chương là ->. Giáo án văn 7. - Bồi dưỡng tình cảm, gợi lòng vị tha - Khơi dậy những cảm xúc của con người - rèn luyện mở rộng tình cảm con người -> Làm giàu tình cảm con người. - Làm giàu đẹp cho cuộc sống III. Tæng kÕt: 1. Nghệ thuật :. ? V¨n b¶n vùa học thuéc kiÓu văn Hs chú ý câu bản nghÞ luËn nµo trong hai lo¹i hỏi 4 sgk sau? - NghÞ luËn chÝnh trÞ - x· héi. - Nghị luận văn chương. ? Vì sao em xác định như vậy? - Nghị luận văn chương - V× néi dung nghÞ luËn nh»m lµm Trả lời sáng tỏ một vấn đề của văn chương, đó là ý nghĩa của văn chương. ? Qua v¨n bản vừa học em thấy. 6. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. Giáo án văn 7. văn nghị luận của Hoài Thanh cã gì đặc sắc? ? Tìm ví dụ để chứng minh ý vừa Trả lời chọn? - Đoạn 1 + Lí lẽ : lòng thương là nguồn gốc Ph¸t hiÖn của thi ca + tác giả thuyết minh cho lí lẽ đó bằng 1 câu chuyện cảm động : thi sĩ khóc nấc lên hòa nhập cùng sự run rẩy của con chim sắp chết -> đoạn văn vừa giàu cảm xúc, vừa gợi hình ảnh. ? Qua bµi v¨n em hiểu ý nghÜa v¨n Nghe chương gì là gỡ? - Gọi HS đọc ghi nhớ. đọc ghi nhớ.. - Võa cã c¶m xóc, lý lÏ vµ h×nh ¶nh.. 2. Nội dung * Ghi nhớ (sgk.63) IV. LuyÖn tËp.. ? Giải thích và tìm dẫn chứng Hs đọc bài tập chứng minh câu nói trên? sgk - G©y cho ta t×nh c¶m kh«ng cã Lµm bµi tËp nghÜa lµ t¹o nªn t×nh c¶m míi l¹ mµ ta ch­a có như lòng vị tha, sự - Gv vì con người thường hay ích độ lượng, đồng cảm. kỉ, chỉ nghĩ đến mình. VD : bức tranh của em gái tôi - Tạ Duy Anh. - GV qua chuyện này ta thấy cô em gái bằng tài năng và lòng nhân hậu đã chinh phục được người anh trai ích kỉ, tự ti hướng anh đến 1 tình cảm lành mạnh cao thượng. Nghe. - LuyÖn t×nh c¶m ta s½n cã nghÜa là văn chương bồi bổ và làm phong phó, tinh tÕ h¬n nh÷ng t×nh cảm mà ta đã có như tỡnh yờu quờ hương đất nước con người VD : vượt thác, nhớ con sông quê hương, mẹ hiền dạy con, tiếng gà trưa, ca dao dân ca.... 7. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. Giáo án văn 7. * Hoạt động 4 : Hoạt động nối tiếp. - Đối với hs khá giỏi : ? Làm bài tập 1,2 (SBT.40) - Đối với hs trung bình yếu : ? Nêu nội dung, nghệ thuật của văn bản vừa học ? - Học bài - làm hoàn thiện các bài tập đã giao. - Ôn tập kiểm tra văn. Tiết 96 : KIỂM TRA VĂN ( ĐỀ - ĐÁP ÁN TRƯỜNG RA ) Thực hiện ngày : 26/2/2009. 8. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>