Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 105, 106 Thuế máu (Trích bản án chế độ thực dân Pháp-Nguyễn ái Quốc)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n : 6/3/2010. Ngµy d¹y: 8/3/2010. TuÇn 27 TiÕt 105 ,106. ThuÕ m¸u. (Trích bản án chế độ thực dân Pháp-Nguyễn ái Quốc). A. Môc tiªu bµi häc: - Häc xong bµi nµy, häc sinh: - hiểu bản chất độc ác, bộ mặt giả nhân giả nghĩa của thực dân Pháp qua việc dùng người dân các xứ thuộc địa làm vật hi sinh cho quyền lợi của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc. Hình dung ra số phận bi thảm của những người bị bóc lột "Thuế máu" theo trình tự của tác giả... - ThÊy râ ngßi bót lËp luËn s¾c bÐn, trµo phóng s©u cay cña NguyÔn ¸i Quèc trong v¨n chÝnh luËn. - Rèn kỹ năng đọc văn chính luận của Bác Hồ, tìm hiểu và phân tích nghệ thuật trào phúng sắc bén, yếu tố biểu cảm trong phóng sự- chính luận của Người. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn nghiªn cøu tµi liÖu tham kh¶o, so¹n gi¶ng. - Học sinh đọc, trả lời câu hỏi ĐHVB. C. TiÕn tr×nh lªn líp:. 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò :. ? Những chủ trương và ý kiến đề nghị của La Sơn Phu Từ Nguyễn Thiếp gửi lên vua Quang Trung là gì? Trong đó những ý kiến nào đến nay lạc hậu, ý kiến nào vẫn mang tính thời sự cÇn ph¸t huy. + Quân đức + D©n t©m + Häc ph¸p (phÐp häc) Häc sinh tr¶ lêi Häc sinh nhËn xÐt, bæ sung. Gi¸o viªn chèt  Cho ®iÓm.. 3. Bµi míi:. Giới thiệu bài mới: Những năm 20 của thế kỷ XX là thời kỳ hoạt động sôi nổi của người thanh niên yêu nước- người chiến sỹ cộng sản kiên cường Nguyễn ái Quốc. Trong nhiều hoạt động cách mạng ấy có sáng tác văn chương nhằm vạch trần bộ mặt kẻ thù, nói lên nỗi khổ nhục của những người dân bị áp bức, bóc lột, kêu gọi nhân dân thuộc địa đoàn kết đấu tranh. Người đã viết bản án chế độ thực dân Pháp.. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Néi dung G.V: Bản án chế độ thực dân Pháp được NAQ dành Gi¸o viªn giíi thiÖu s¸ch nhiÒu thêi gian ®Çu t­ nhiÒu c«ng søc nhÊt. §Ó h×nh thµnh t¸c phẩm, Người đã tìm đọc rất nhiều tài liệu gặp gỡ nhiều nhân chøng thèng kÕ c«ng phu rÊt nhiÒu con sè. V¨n b¶n lµ t¸c phẩm khá dày, nội dung phong phú gồm 12 chương và phần phô lôc... GV nh¾c l¹i vÒ sù nghiÖp cña BH I/T×m hiÓu chung. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 1. T¸c gi¶ 2. V¨n b¶n -Thuộc chương I “Bản án chế độ thực dân P”. ? Sự ra đời của văn bản có tác dông g×?. - Giáng một đòn tiền công quyết liÖt vµo chñ nghÜa thùc d©n, v¹ch ra con ®­êng c¸ch m¹ng vµ tương lai tươi sáng cho các dân téc, bÞ ¸p bøc. Đoạn trích trên nằm ở chương I của bản án chế độ thực dân Pháp. ở chương này tác giả tập trung vạch trần bộ mặt kẻ thù, nói lên nỗi nhục khổ của những người dân bị áp bức, kêu gọi nhân dân thuộc địa đoàn kết đấu tranh. Hướng dẫn học sinh chú ý giọng Yêu cầu 3 học sinh đọc 3 ®iÖu võa mØa mai, giÔu cît võa phÇn cña v¨n b¶n. cay đắng, xót xa. ? Em cã suy nghÜ g× vÒ c¸ch t¸c - Trong thùc tÕ kh«ng cã thuÕ nµo gäi lµ "thuÕ m¸u" giả đặt tên cho văn bản là "Thuế - Thuế máu là cách đặt tên của tác giả nhằm phản ánh một m¸u"? thủ đoạn bóc lột tàn nhẫn của chế độ thực dân, ở các nước thuộc địa: biến người dân nơi đây thành vật hi sinh trong các cuéc chiÕn tranh phi nghÜa. ? Quan s¸t c¸ch cÊu t¹o cña v¨n  Vì người viết dùng lý lẽ - Văn bản nghị luận bản, em có nhận xét gì về bố cục và dãn chứng để làm sáng tỏ của cán bộ? Văn bản thuộc văn vấn đề thuế máu trong chế độ b¶n nµo. thùc d©n  ThuyÕt phôc b¹n đọc. ? Vậy luận đề "Thuế máu" được - 3 luËn ®iÓm (3 triÓn khai b»ng hÖ thèng c¸c luËn môc) ®iÓm nµo. ? Em có nhận xét gì về cách đặt  Mạch lạc cho văn bản, gây ấn tên phần của văn bản. (Nguyên tượng, làm người đọc dễ dàng nh©n- sù viÖc - kÕt qu¶). hình dung ra vấn đề để hiểu và hành động. ? §äc phÇn 1 II. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. ChiÕn tranh vµ người bản xứ ? Cuộc chiến tranh "vui tươi" -HS tr¶ lêi lµ cuéc chiÕn tranh nh­ thÕ nµo? - Vui tươi là tính tứ mang tính mỉa mai đả kích. GV: Đây là cuộc chiến tranh thế giới lần thứ I: thực dân bành trướng thế lực và vơ vét tài sản của nh©n d©n.  Cuéc chiÕn tranh nµy th× chØ vui vÎ víi nh÷ng kÎ thùc d©n cßn nh©n d©n lµ cuéc chiÕn tranh ®Çy ®au khæ. - An Nam mít, đứa con Yêu cầu học sinh đọc từ đầu  C«ng lý tù do. ? Ph¸t hiÖn ra yªu, b¹n hiÒn... - Tác giả dùng để chỉ cách nh÷ng tõ ng÷ mµ t¸c gi¶ cã chñ ý nhấn mạnh vấn đề. ? Em có nhận gọi của những người dân bản xứ. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> xÐt g× vÒ nh÷ng tõ ng÷ mµ t¸c gi¶ dïng. ? Cách gọi này có gì khác trước n¨m 1914?. ? Hãy tìm những từ ngữ để nói râ sù m©u thuÉn. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷? T¸c dông? ? Số phận của người dân thuộc địa trong c¸c cuéc chiÕn tranh phi nghÜa ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo ?. - Trước chiến tranh, họ bị xem là giống người hạ đổng bị đối xử đánh ®Ëp nh­ sóc vËt. - Khi cuéc chiÕn tranh bïng næ lËp tøc hä ®­îc c¸c quan cai tù t©ng bèc, vç vÒ ®­îc phong cho nh÷ng danh hiÖu cao quý - ấy thế mà, đùng một cái.  C¸ch gäi cã sù m©u thuÉn- Giäng ®iÖu trµo phóng. -HS nhËn xÐt - Xuống tận đáy biển bảo vệ Tổ quèc - Bá x¸c t¹i miÒn hoang vu.. - Người làm kiệt sức trong xưởng thuèc - Võa giÔu cît, võa thËt xãt xa..  Thñ ®o¹n lõa bÞp bØ æi cña chÝnh quyÒn thùc d©n để bắt đầu biến người dân thuộc địa. thành vật hi sinh.. ? Em cã nhËn xÐt gi vÒ giäng ®iÖu cña t¸c gi¶. G.V: Đó là mâu thuẫn giữa những lời ca ngợi và hứa hẹn to tát, hào nhoáng và cái giá thật đắt mà hàng vạn dân thuộc địa phải trả trong cuộc chiến tranh vui tươi ấy. Họ phải xa lìa vợ con, rời bỏ công việc để đổ máu và mất mạng nơi chiến trường xa xôi, vì cái vinh quang hão huyền ấy mà họ không bao giờ được hưởng. Họ phải kiệt sức, khạc ra từng miếng phổi trong các nhà máy, xí nghiệp sản xuất phục vụ chiến tranh. Đó chính là những luận cứ hùng hồn nhất để lật mặt nạ giả nhân giả nghĩa của nhà cầm quyền thực dân trong cuộc chiến tranh đế quốc. ? ViÖc nªu 2 con sè cuèi ®o¹n Con sè cô thÓ.  Tè v¨n cã t¸c dông g×. c¸o m¹nh mÏ téi ¸c cña G.V: Hơn 10% số người bản xứ bän thùc d©n. thiệt mạng trên các chiến trường Châu Âu đã góp phần tố cáo thùc d©n vµ g©y lßng c¨m thï, phẫn nộ trong quảng đại các dân tộc thuộc địa. ? §äc phÇn 2 - Tự giác, tự nguyện, không bắt 2. Chế độ lính tình ? Em hiÓu "t×nh nguyÖn" lµ g×? buéc. nguyÖn. a.Những thủ đoạn, G.V: PhÇn 2, NAQ v¹ch trÇn mánh khóe trong việc s©u h¬n n÷a sù bÞp bîm, gi¶ dèi bắt lính : cña bän thùc d©n. Chóng dïng nhiÒu thñ ®o¹n m¸nh khoÐ b¾t.... ? Nh÷ng chi tiÕt nµo cho biÕt ®iÒu -Tiến hành những cuộc lùng ráp vây bắt, cưỡng bức người ta đi lính đó?. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Cho hs quan s¸t ¶nh. ? Người dân thuộc địa có thùc "t×nh nguyÖn" hiÕn d©ng xương máu như lời lẽ bịp bợm cña bän cÇm quyÒn kh«ng?. G.V: PhÇn nµy chóng ta l¹i thÊy cã sù m©u thuÉn. §ã lµ sù m©u thuÉn nh­ thÕ nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch tr×nh bµy cña NAQ.?Nãi lªn ®iÒu g× vÒ viÖc b¾t lÝnh?. -- Lợi dụng chuyện bắt lính mà doạ nạt, xoay xở kiến tiền đối víi nh÷ng nhµ giµu. - Sẵn sàng trói, xích, nhốt người ta như nhốt súc vật, sẵn sàng đàn áp dã man nếu như có chống đối.. - §o¹n ®Çu nãi vÒ c¸ch b¾t lÝnh t¸c gi¶ l¹i c¸ch ra b»ng 3 dÊu sao Êy thÕ mµ. -hs tr¶ lêi. G.V: Trong khi lµm nh÷ng ®iÒu trªn, chÝnh quyÒn thùc d©n vÉn rªu rao vÒ lßng tù nguyÖn đầu quân của người dân thuộc địa: Lời tuyên bố trịnh trọng của phù toàn quyền Đông Dương chỉ cµng béc lé sù lõa bÞp tr¬ trÏn.. Lop8.net. -Thực chất là dùng vũ lực bắt lính chứ không hề có “tình nguyện” nào cả b. Phản ứng của những người bị bắt lính.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ?H·y chØ ra nh÷ng luËn cø nãi về phản ứng của những người bị b¾t lÝnh?. -Những người nghèo khổ chịu chết không còn kêu được -Những người giàu thì xì tiền ra…họ tìm mọi cơ hội để trốn thoát -Thậm chí làm cho mình nhiễm những bệnh nặng nhất để trèn đi lính. ?Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng ph¶n øng trªn?. -hs nhËn xÐt. ? Chóng d· dïng nh÷ng lêi lÏ bÞp bîm nµo?. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu cña t¸c gi¶ sö dông? T¸c dông?. -Rêu rao về lòng tự nguyện đầu quân của người dân thuộc địa(“không ngần ngại”, “hiến xương máu”, “dâng cánh tay”…) -Nhưng sự thật thì họ “bị xích tay”, “bị nhốt”…nhiều cuộc biểu tình, bạo động nổ ra ->lối so sánh, ẩn dụ sắc sảo…). - Phản ứng gay gắt, dữ dội c. Luận điệu của chính quyền thực dân => Hình ảnh đối lập >Thủ đoạn lừa gạt => Vạch trần thủ đoạn lừa dối, mị dân của chính quyền thực dân. -Bằng giọng điệu giễu cợt cùng những câu hỏi đanh thép, những ?Em h·y kh¸i qu¸t l¹i néi dung dẫn chứng hùng hồn, -hs nhËn xÐt-bæ sung ,nt sö dông trong phÇn 2? tác giả đã vạch trần bản chất mánh khóe, vụ lợi, mị dân của thực dân Pháp G.V: T¸c gi¶ nh¾c l¹i c©u chuyÖn thùc tÕ b»ng giäng ®iÖu giÔu cît c¸c lêi tuyªn bè trÞnh träng cña bọn thực dân cầm quyền rồi phản bác lại bằng những thực tế hùng hồn.Tiếng cười chua chát, tiếng cười nước mắt  Đằng sau là nỗi đau của tác giả. Không một lúc nào Người quên được nỗi đau của dân tộc mình, nhân dân mình dưới ách cai trị của bọn thực dân ? §äc phÇn 3 -hs đọc 3. KÕt qu¶ cña sù hi sinh. ? Khi chiến tranh kết thúc thì sự - Những lời tuyên bố tình tứ... bẩn a) Sự hi sinh của người viÖc g× x¶y ra. thØu. dân thuộc địa “MÆc nhiªn trë l¹i gièng “ngêi bÈn thỉu” “Lột tất cả của cải…đó sao?” “Cho hä ¨n nh­ cho lîn ¨n…nh­ Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ?NhËn xÐt vÒ c¸ch dïng kiÓu c©u ?t/d ?. ? Nhận xét về cách đối xử của chính quyền thực dân đối với họ sau khi đã bóc lột "thuế máu" cña hä. ? Như vậy tác giả đã nêu bật chính quyền thuộc địa phạm vào nh÷ng téi ¸c nµo. ? Nhận xét thái độ của tác giả ®­îc béc lé nh­ thÕ nµo? Văn bản "Thuế máu" đã thể hiện một cách viết nghệ thuật độc đáo của NAQ trên các phương diện nµo? ?Kh¸i qu¸t néi dung?. Gọi học sinh đọc ghi nhớ.. xÕp lîn” “Chóng t«i kh«ng cÇn c¸c anh n÷a cót ®i…?”. -> Hµng lo¹t c¸c c©u nghi vÊn: Bé mÆt v« nhân đạo , tráo trở, tàn nhÉn. B¶n chÊt lõa dèi, nham hiểm, độc ác, phi nh©n tÝnh cña thùc d©n Ph¸p .. b) Sù mÊt m¸t cña những người línhlương thiÖn.. -Thương binh…vợ con của những người tử sĩ Pháp đều được cÊp m«n bµi b¸n lÎ thuèc phiÖn ”. -> Bỉ ổi , đầu độc cả chính dân tộc mình để vÐt cho ®Çy tói tham.. - MØa mai, ch©m biÕm, tè c¸o quyết liệt chế độ thực dân Pháp t¹i ViÖt Nam. III/Tæng kÕt: - T­ liÖu phong phó, x¸c thùc - NhiÒu h×nh ¶nh cã gi¸ trÞ - Giäng ®iÖu ®anh thÐp, mØa mai, chua ch¸t - Đoạn trích đã vạch trần bản chÊt cña chÝnh quyÒn thùc d©n và số phận đau thương của người dân bị đẩy đi làm bia đỡ đạn trong cuéc chiÕn tranh phi nghÜa.. *Ghi nhí. 4. Cñng cè: -Gi¸o viªn kh¸i qu¸t Câu 1: Văn bản “Thuế máu” thuộc kiểu văn bản nào? a. Tự sự b. Miêu tả c. Chính luận d. Hành chính Câu 2 : Giọng điệu chủ đạo trong phần (I):CHIẾN TRANH VÀ “NGƯỜI BẢN XỨ” là gì? a. Lạnh lùng, cay độc Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> b. Giọng thân mật, suồng sã c. Giọng mỉa mai, hài hước và cảm thương, xót xa d. Giọng đay nghiến chua chát. 5. DÆn dß: - Häc vµ lµm bµi tËp - So¹n bµi " §i bé ngao du". Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>