Kế hoạch bồi dưỡng hs giỏi môn Ngữ văn 8 - Trường THCS Trực Đạo

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Kế hoạch bồi dưỡng HS Giỏi M«n Ng÷ V¨n 8 I.§Æc ®iÓm t×nh h×nh 1. Khảo sát chất lượng Danh sách học sinh đội tuyển ngữ văn 8 N¨m häc: 2010- 2011 Hä vµ tªn HS. Líp. §iÓm kh¶o s¸t. Nguyễn Thị Thanh. 8B. 8,5. Nguyễn Thị Thảo. 8C. 8,5. Lục Thị Lan Anh. 8C. 8,0. 2. §¸nh gi¸ chung A. ­u ®iÓm: - Nhìn chung các em đều có lòng say mê yêu thích môn văn, có ý thức vươn lên trong học tập đạt kết quả tốt. - Các em đều chăm chỉ học tập, đều hết sức nỗ lực, tự học tự phát huy sáng tạo, tích cực chủ động tìm hiểu kiến thức. - Phần lớn các em đều có năng khiếu viết văn: diễn đạt mạch lạc trôi chảy, lời văn trong sáng chân thành, giàu cảm xúc liên tưởng liên hệ tốt. - Cã kh¶ n¨ng nhËn thøc kiÕn thøc nhanh. - Biết cách trình bày khoa học sạch đẹp., rõ bố cục và nhiệm vụ từng phần. B. Tån t¹i. - Đôi khi các em còn quên đi một mảng kiến thức nào đó. - Kĩ năng vận dụng kiến thức vào bài văn hoàn chỉnh còn chậm đôi chỗ còn vụng về. - Kiến thức liên thông từ lớp dưới lên lớp trên chưa tốt. Cảm thụ văn chương chưa đặt vào hoàn cảnh cụ thể của tác giả, hoàn cảnh lịch sử để phân tích tìm hiểu giá trị. - Kh¶ n¨ng ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×m hiÓu cßn lñng cñng. Sù liªn kÕt giữa c¸c phÇn trong v¨n b¶n cßn nÆng nÒ vông vÒ vµ thiÕu m¹ch l¹c. - C¸c d¹ng bµi tiÕng viÖt vµ tËp lµm v¨n cßn ch­a nhuÇn nhuyÔn. - Ch­a cã kÜ n¨ng kÜ s¶o trong viÖc c¶m thô th¬ v¨n.. NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> II. ChØ tiªu. §¹t: Ýt nhÊt có một gi¶i cÊp huyÖn III. BiÖn ph¸p. - Hình thành đội tuyển ngay từ đầu năm học, chọn Hs để kiểm tra khảo sát chất lượng, phân tích mặt mạnh mặt yếu của từng HS để chọn vào đội tuyển. - Hướng dẫn HS cách học: + Khái quát nội dung chương trình ôn tập các đơn vị kiến thức cần luyện tập. + Hướng dẫn các dạng bài tập, đề bài cần giải quyết đôi với mỗi phân môn. + Cung cấp phương pháp giải quyết mỗi dạng bài tập. GV hướng dẫn ở mỗi dạng bài một bài mẫu để từ đó Hs vận dụng và làm theo. + Đọc thêm tư liệu tham khảo: Những bài văn hay lớp 8; Bồi dưỡng Ngữ Văn 8; Sách tư liệu Ng÷ V¨n 8; 150 bµi v¨n hay. + Trao đổi chuyên môn với giáo viên dạy cùng khối để tìm hiểu đa dạng các bài tập vận dụng vµ kÜ n¨ng gi¶i quyÕt. + RÌn c¸c kÜ n¨ng; thuéc th¬, nhí truyÖn, nhËn biÕt, ph©n tÝch, t×m hiÓu, vËn dông. + ở mỗi phần có kiểm tra, đánh giá cụ thể. + Trong qua trình bồi dưỡng nên cho HS thảo luận để kích thích tư duy sáng tạo của Hs. + Động viên khen thưởng kịp thời những tư duy sáng tạo của Hs.. IV. KÕ ho¹ch cô thÓ. A. KÕ ho¹ch TG T1. KiÕn thøc - KhÝa qu¸t chung chương trình bồi dưỡng. - Các đơn vị kiến thức đạt: các dạng bài tập vÒ TV, Vh vµ TLV - Từ vựng và trường tõ vùng. Yªu cÇu vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng * Kiến thức: Nắm được khái quát chung về nội dung chương trình bồi dưỡng. - Nắm chắc các đơn vị kiến thức cần đạt được từ đầu năm học vÒ TV, Vh vµ TLV. - Năm được khái niệm về trường từ vựng, cách chuyển trường tõ vùng. * KÜ n¨ng: Cã kÜ n¨ng tr×nh bµy ®­îc kh¸i niÖm, nhËn diÖn trường từ vựng.. T2. TiÕng ViÖt * KiÕn thøc: Cñng cè «n tËp vÒ c¸c phÐp tu tõ tõ vùng: Èn dô - C¸c biÖn ph¸p tu tõ: nh©n ho¸ so s¸nh ho¸n dô. Èn dô, nh©n ho¸, so - BiÕt ph©n tÝch t¸c dông cña c¸c phÐp tu tõ trong mét v¨n c¶nh cô thÓ. s¸nh, ho¸n dô * KÜ n¨ng: Tr×nh bµy kh¸i niÖm nhËn biÕt vµ ph©n tÝchgi¸ trÞ c¶u c¸c biÖn ph¸p tu tõ qua mét sè hßnh ¶nh th¬, c©u th¬ cô thÓ.. NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> T3. V¨n Häc _ Kh¸i qu¸t vÒ v¨n häc hiÖn thùc phª ph¸n 1930- 1945 - Sè phËn vµ phÈm chất của người nông dân trước CMT8 - Giá trị nhân đạo trong mét sè t¸c phÈm..  KiÕn thøc - HS nắm được khái quát đặc điểm về văn học hiện thực phê ph¸n 1930- 1945. - Hiểu và cảm nhận được những đặc sắc về Nội dung và NT của một số tác phẩm phản ánh hiện thức đời sống và XH VN trước CMT8: + Tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của chú bé Hồng qua văn bản trong lòng mẹ- NH. Tình cảnh đau đớn của giađình chị Dậu – Văn bản: Tức nước vỡ bờ. Số phận đáng thương và vẻ đẹp tâm hồn của Lão Hạc. + Nắm được giá trị nhân đạo sâu sắc của các nhà văn. * KÜ n¨ng: Nhí truyÖn nh©n vËt, sù kiÖn ý nghÜa gi¸o dôc vµ nét đặc sắc của từng VB, sự cảm thông sâu sắc với thân phận đau khổ của những người nông dân lương thiện giàu tình c¶m.. T4. TiÕng ViÖt - C¸c biÖn ph¸p tu tõ vùng: nèi gi¶m nãi trµnh nãi qu¸, thay đổi trật tự từ trong c©u. * KiÕn thøc: - TiÕp tôc cñng cè «n tËp vÒ c¸c phÐp tu tõ: nãi gi¶m nãi tránh, nói quá thay đổi trật tụ trong câu. - NhËn biÕt vµ vËn dông ph©n tÝch t¸c dông cña nã trong v¨n c¶nh cô thÓ. * KÜ n¨ng: Tr×nh bµy kh¸i niÖm, nhËn biÕt vµ vËn dông ph©n tÝch gi¸ trÞ cña nã trong mét sè h×nh ¶nh th¬, c©u th¬ cô thÓ.. T5. V¨n häc Cảm nhận vẻ đẹp của hình tượng các nhân vËt v¨n häc qua mét số tác phẩm để làm s¸ng tá gi¸ trÞ nh©n đạo. TLV: - ThÓ lo¹i v¨n tù sù: + Sö dông c¸c yÕu tè biÓu c¶m, miªu t¶. + C¸c h×nh thøc kÓ chuyÖn, ng«i kÓ. + Lập dàn ý cho đề v¨n tù sù: KÓ truyÖn đồi thường, kể truyện tưởng tượng. TiÕng ViÖt - Tõ vùng: + C¸c líp tõ: Tõ ng÷. * KiÕn thøc - Nắm được phương pháp cảm nhận một hình ảnh , chi tiết tronh VB. - Biết vận dụng cảm nhận giá trị đặc sắc của nó. * KÜ n¨ng: RÌn c¸ch viÕt ®o¹n v¨n. - Nhí truyÖn nh©n vËt vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ cña nã.. T6. T7. * KiÕn thøc: - HS ®­îc «n tËp cñng cè vÒ v¨n b¶n tù sù. - Nắm chắc trình tự TG-KG trong văn tự sự, xác định ngôi kể. - N¾m ch¾c c¸c yÕu tè sö dông trong v¨n tù sù: miªu t¶, biÓu c¶m. * KÜ n¨ng: - KÓ chuyÖn theo ng«i. - Sö dung yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - Vận dụng lập dàn ý chi tiết một đề bài văn tự sự. * KiÕn thøc - Hiểu được thế nào là từ ngữ địa phương, biệt ngữ xã hội và gi¸ trÞ cña nã.. NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> địa phương và biệt gữ x· héi. + NghÜa cña tõ: Tõ tượng hình, từ tượng thanh. - Năm được khái niệm từ tượng hình, từ tượng thanh và giá trị cña chóng trong v¨n b¶n miªu t¶.. * KÜ n¨ng: - Biết cách sử dụng từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội phù hîp víi t×nh huèng giao tiÕp. - Nhận biết và cách sử dụng từ tượng thanh từ tượng hình, giá trÞ cña chóng trong v¨n b¶n miªu t¶.. T8. TLV: - V¨n thuyÕt minh: + Phương pháp làm b×a v¨n thuyÕt minh + C¸ch viÕt ®o¹n v¨n bµi v¨n + LËp dµn ý chi tiÕt một số đề. * KiÕn thøc - Cung cÊp cho HS hiÓu thÕ nµo lµ v¨n thuyÕt minh. - N¾m ®­îc bè côc vµ c¸ch x©y dùng ®o¹n v¨n vµ lêi v¨n trong bµi v¨n. - Nắm được phương pháp thuyết minh. - ViÕt bµi v¨n hoµn chØnh. * Kĩ năng: Hình thành kĩ năng tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý chi tiÕt cho bµi v¨n thuyÕt minh.. T9. VH: - Kh¸i qu¸t vÒ th¬ míi - Lòng thương người vµ niÒm hoµi cæ trong mét sè bµi. - Tình yêu quê hương đất nước.. * KiÕn thøc: - Hiểu và cảm nhận được những đặc sắcvề ND và NT trong những bài thơ Nhớ rừng – Thế Lữ; Ông đồ- VĐL; Quê hương – Tế Hanh. + Cảm nhận được tình cảnh tàn tạ của nhân vật ông đồ, qua đó thấy được niềm cảm thương và nỗi nhứo tiếc ngậm ngùi của tg đối với cảnh cụ người xưa; Niềm khát khao tự do mãnh liệt, nỗi chán ghét cái tực tại từ túng tầm thường giả dối. + cảm nhận được vẻ đẹp tươi sáng giàu sức sông của một làng quê và tình cảm quê hương đằm thắm * KÜ n¨ng: T×m hiÓu ph©n tÝch c¶m nhËn sù tr©n träng truyÒn thống văn hoá. Tình yêu quê hương đằm thắm.. T10 TV: C¸c kiÓu c©u: C©u chia theo nục đích nói vµ c©u chia theo c©ud t¹o. * KiÕn thøc - HS ôn tập củng cố kiến thức về phần câu chia theo mục đích nãi: + C©u kÓ (Cßn gäi lµ c©u trÇn thuËt) + C©u c¶m(……………c¶m th¸n) + C©u khiÕn(………….cÇu khiÕn) + C©u hái(…………….nghi vÊn) + Câu phủ định. - ¤n tËp cñng cè kiÕn thøc vÒ c©u chia theo cÊu t¹o ng÷ ph¸p. + Câu đơn. + C©u ghÐp. + C©u rót gän. + Câu đặc biệt. - NhËn biÕt vµ lµm tèt mét sè bµi tËp vÒ c©u.. NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> * Kĩ năng: Nhận dạng kiểu câu, đặt câu phân tích giá trị của c©u trong mét v¨n c¶nh cô thÓ. T11 TLV: _ c¸ch lµm mét bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét bµi th¬, mét thÓ lo¹i. _ LËp dµn ý chi tiÕt một đề bài. * KiÕn thøc: - Củng cố cho Hs hiểu rõ phương pháp làm bài văn thuyết minh vÒ mét bµi th¬ mét thÓ lo¹i v¨n häc. - HS t×m ý vµ lËp dµn ý chi tiÕt vÒ mét bµi th¬ hay, mét thÓ lo¹i v¨n häc. - ViÕt mét bµi v¨n hoµn chØnh. * KÜ n¨ng: - Thuộc thơ, nắm được đặc điểm nội dung của từng bài thơ - Hiểu và nắm được đặc điểm của từng thể loại văn học. - Cã kÜ n¨ng lµm tèt v¨n thuyÕt minh.. T12 VH: Cảm nhận vẻ đẹp của mét sã h×nh ¶nh th¬, mét ®o¹n th¬ tiªu biÓu.. * KiÕn thøc: - Nắm được phương pháp cảm nhận một đoạn, một bài thơ hoặc một hình ảnh thơ trong các tác phẩm văn chương. - Biết vận dụng phân tích giá trị và cảm nhận được vẻ đẹp của mét sè h×nh ¶nh trong bµi th¬, ®o¹n th¬.. * KÜ n¨ng: VËn dông lµm bµi tËp c¶m nhËn th¬ cô thÓ.. T13 TV: * KiÕn thøc. T×nh th¸i tõ trî tõ, - HiÓu ®­îc thÕ nµo lµ t×nh th¸i tõ, trî tõ vµ th¸n tõ. - NhËn biÕt ®­îc t×nh th¸i tõ trî tõ vµ th¸n tõ. N¾m ®­îc t¸c th¸n tõ. dông cña nã trong v¨n b¶n. * KÜ n¨ng: - BiÕt c¸ch sö dông t×nh th¸i tõ trî tõ vµ th¸n tõ khi nãi vµ viÕt. - Lµm thµnh th¹o c¸c bµi tËp. T14 VH: - Văn thơ yêu nước và C.m¹ng + Hình ảh người chí sĩ yêu nước trong 2 bµi th¬ cña PBC, PCT + T©m h«nf nh¹y c¶m vµ niÒn khao kh¸t tù do trong bµi khi con tu hó T15 TLV:V©n nghÞ luËn - LuËn ®iÓm trong bµi v¨n nghÞ luËn - vai trß c¶u yÕu tè tù. * KiÕn thøc: - Cảm nhận được vẻ đẹp của tâm hồn những chí sĩ yêu nước đầu TKXX, những người mang chí lơn cứu nước cứu dân… - C¶m nhËn lßng yªu sù sèng, niÒm khao kh¸t tù do ch¸y bỏng của người chiến sĩ cách mạng trẻ tười đang bị giam cầm trong tï ngôc qua bµi “Khi con tu hó – Tè H÷u”. * KÜ n¨ng: Thuéc th¬ ph©n tÝch th¬ vµ thÊy ®­îc nh÷ng nÐt nghệ thuật đặc sắc trong những bài thơ. * KiÕn thøc: - HiÓu ®­îc thÕ nµo lµ luËn ®iÓm trong bµi v¨n nghÞ luËn. - NhËn biÕt vµ hiÓu vai trß cña c¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn.. NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong bµi v¨n nghÞ luËn. - Bè côc vµ x©y dùng ®o¹n vµ lêi trong bµi v¨n nghÞ luËn - C¸ch lµm bài v¨n nghÞ luËn. - LËp dµn ý chi tiÕt vÒ đề bài nghị luận. - N¾m ®­îc bè côc vµ c¸ch thøc x©y dùng ®o¹n v¨n lêi v¨n trong bµi v¨n nghÞ luËn cã yÕu tè tù sù miªu t¶ vµ biÓu c¶m. * KÜ n¨ng: - Nắm được đặc điểm của luận điểm, quan hệ giữa luận điểm giữa vấn đề cần giải quyết. - Cã kÜ n¨ng x©y dùng ®o¹n v¨n trong bµi v¨n nghÞ luËn * KiÕn thøc - Cung cấp cho HS phương pháp làm bài văn nghị luận. - Hướng dẫn hs biết, hiểu và lập dàn ý chi tiết, viết bài và các kĩ năng hình thành luận điểm, luận cứ phân tíh đánh giá, liên kÕt lËp luËn.. NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> dù kiÕn néi dung kÕ ho¹ch bồi dưỡng học sinh giỏi M«n Ng÷ v¨n 8 -N¨mhäc 2010-2011 I PHÇN TIÕNG VIÖT 1 . C¸c kiÕn thøc c¬ b¶n a) Cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ, trường từ vựng - Ph©n biÖt ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau cña 2 kh¸i niÖm trªn - Nắm chắc khái niệm . Lưu ý quan hệ bao hàm và quan hệ toàn thể -bộ phËn trong cấp độ khái quát nghĩa từ ngữ - Chỉ ra các cấp độ ,xác định các trường từ và tạo lập trường từ -Tích hợp với TLV để viết đoạn văn có sử dụng trường từ b. Từ tượng hình ,từ tượng thanh -Nắm được khái niệm -Tìm các từ tượng hình theo nội dung nhất định. VD + Tìm các từ tượng hình tả gió, tả mưa, tả sự vận động của dòng nước -Phân tích giá trị các từ tượng hình ,tượng thanh trong ngữ liệu nhất định c. Các biện pháp tu từ -Cung cấp khái niệm nói giảm ,nói tránh, nói quá. Đồng thời ôn lại các biện pháp tu từ đã học -Tạo lập 1 biện pháp tu từ -Rèn kĩ năng tìm, phân tích 1 biện pháp tu từ d. Câu -Nắm vững khái niệm , đặc điểm ,chức năng, các kiểu câu phân theo mục đích nói -GV giúp học sinh hệ thống lại cách phân loại các kiểu câu đã học -Nhận biết các kiểu câu trong ngữ liệu cho sẵn -Tạo lập các kiểu câu -Phân tích tính biểu cảm ,biểu đạt của câu trong văn bản . VD : câu cảm thán ,câu hỏi tu từ 2. Phương pháp -Yêu cầu học sinh nắm vững lí thuyết NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> -Kết hợp với thực hành -Rèn kĩ năng thực hành theo hướng sáng tạo,kích thích tư duy -Vận dông Tiếng Việt vào đời sống các em ,tạo ra hứng thú và tính thiết thực của môn học. II .PHÇn v¨n häc Chuyên đề 1: Văn học hiện thực phê phán 1930-1945 1.C¸c kiÕn thøc cơ bản - HiÓu thÕ nµo lµ v¨n häc hiÖnthùc phª ph¸n.N¾m ®­îc mét sè t¸c gi¶ tiªu biÓu trong phong trµo.ChØ ra ®iÓm tiÕn bé vµ mÆt h¹n chÕ cña phong trµo v¨n häc hiÖn thùc -N¾m ch¾c kiÕn thøc vÒ t¸c gi¶ ,phong c¸ch nghÖ thuËt ( hoÆc néi dung c¬ b¶n trong s¸ng t¸c). -Giúp các em thâm nhập một số tác phẩm lớn để hiểu rõ các trích đoạn trong SGK -N¾m ch¾c nghÖ thuËt , néi dung cña c¸c trÝch ®o¹n hay , t¹o c¬ së cho v¨n c¶m nhËn - Hiểu rõ các hình tượng tiêu biểu: chị Dậu lão Hạc, bé Hồng. Những đặc sắc nghệ thuật tạo nªn những h×nh tượng đã -Có khả năng khái quát ,tổng hợp hệ thống các nhân vật đã học 2. KÜ n¨ng träng t©m -RÌn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n -RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n häc (cã thÓ viÕt ®o¹n, viÕt bµi víi bố côc hoµn chØnh, lång ghÐp c¸c yÕu tè TiÕng ViÖt) - Củng cố lại kĩ năng làm bài tập nghị luận tổng hợp 3. Phương pháp - Yêu cầu học sinh đọc các tác phẩm để mở rộng hiểu biết. VD + Tiểu thuyết Tắt đèn +Hồi kí Trong lòng mẹ + Tuyển tập truyện ngắn của Nam Cao -Nhắc lại cách viết đoạn theo các phương thức đã học -Gợi lại các bước cảm thụ đoạn văn - Rèn kĩ năng viết đoạn NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - Chấm trả bài . Nhận xét -Hướng dẫn làm bài nghị luận tổng hợp -Rèn một số đề +Nhận định của Nguyễn Tuân về chị Dậu trong Tức nước vỡ bờ +Quan điểm của Nam Cao thể hiện thế nào trong Lão Hạc CHUY£N §Ò 2: TH¥ MíI 1. Các kiến thức trọng tâm -Khái quát về thơ mới. Sự khác biệt giữa thơ mới với thơ ca cách mạng . Nét tiến bộ và hạn chế của Thơ mới - Nắm được lòng thương người và niềm hoài cổ trong thơ Vũ đình Liên nói chung và"¤ng đồ "nói riêng -Những cách tân mới mẻ về nghệ thuật, tiếng lòng yêu nước thầm kín của người dân mất nước thông qua hình tượng con hổ. Soi chiếu với bài khái quát Thơ mới để thấy những thành công của Thế Lữ -Tình yêu quê hương đất nước trong bài Quê hương và thơ Tế Hanh 2 .Kĩ năng trọng tâm - Rèn kĩ năng tìm và phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ - Rèn kĩ năng cảm thụ văn học - Kĩ năng nghị luận tổng hợp - Thuyết minh về tác phẩm văn học 3. Phương pháp dạy - Yêu cầu học sinh học thuộc các bài thơ. Nắm được phong cách nghệ thuật của các tác giả để soi chiếu vào tác phẩm , tìm ra điểm thành công của tác phẩm - Hướng dẫn lại kĩ năng làm bài văn cảm nhận, kĩ năng tìm và phân tích tác dụng biện pháp tu từ - Rèn kĩ năng tìm -phân tích biện pháp tu từ trong những trích đoạn của tác phẩm đã học. (có thể mở rộng các ngữ liệu mới ,lạ để các em rèn tốt kĩ năng) NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> -Hướng dẫn các em làm bài cảm nhận với đoạn thơ - Chấm trả bài tích cực . Có thể chấm bài tay đôi CHUY£N §Ò 3 : V¡n TH¥ Y£U N¦íC C¸ch M¹NG 1. Các kiến thức cơ bản - Khái quát về văn thơ yêu nước và cách mạng - Hình ảnh người chí sĩ yêu nước trong hai bài thơ của Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh -Giới thiệu về Tố Hữu " Con đường cách mạng đồng nhất với con đường thơ" - Tâm hồn nhạy cảm và niềm khao khát tự do trong "Khi con tu hú" - Giới thiệu vệ tập " Nhật kí trong tù" - Chất thi sĩ và chất chiến sĩ trong một số bài thơ của Hồ Chí Minh ( Chất cổ điển và chất hiện đại trong thơ HCT ) 2. Rèn kĩ năng trọng tâm - Tiếp tục kĩ năng cảm thụ thơ.( đặc biệt hướng dẫn các em lưu ý cách cảm thụ thể thơ chữ Hán) - Kĩ năng làm bài văn thuyết minh về tác phẩm văn học 3 .Phương pháp dạy -Yêu cầu học thuộc các bài thơ. Nắm chắc kiến thức tác giả, hoàn cảnh sáng tác để thấy giá trị nghệ thuật và nội dung bài thơ( đồng thời làm cơ sở cho viết bài văn thuyết minh về tác phẩm văn học) -Giúp các em tìm ra cách cảm thụ thơ chữ Hán tốt nhất - Cung cấp cách làm bài văn thuyết minh về tác phẩm văn học - Rèn kĩ năng qua các bài tập thùc hành - Chấm trả bài III TËP LµM V¡N * Văn tự sự 1. Các kiến thức cơ bản - Gợi nhắc lại kiến thức tự sự ở lớp 6. Yêu cầu học sinh nắm và tạo lập các yÕu tố NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> +Cốt truyện +Xây dựng nhân vật ( ngoại hình, hành động, cá tính....) +Các tình tiết diễn biến của truyện -Phân loại 2 dạng tự sự chủ yếu ở lớp 8 + Kể chuyện đời thường + Kể chuyện tưởng tượng dựa trên văn bản có sẵn - Cách trình bày 1 câu chuyện + Theo đúng chủ đề +Có đủ bố cục : mở ,thân ,kết - Kết hợp được các yếu tố miêu tả, biểu cảm 2. Phương pháp dạy -Yêu cầu học sinh nắm được lí thuyết -Dạy ,hướng dẫn tạo lập cốt truyện - Từ cốt truyện xác định được tình huống cao trào. Từ đó sử dụng miêu tả biểu cảm đúng chỗ - Viết bài văn hoàn chỉnh - GV chỉnh sửa * Thể loại văn thuyết minh 1. Các kiến thức cơ bản -Nắm vững khái niệm văn thuyết minh. Phân biệt với các thể loại khác - Tìm hiểu các dạng văn thuyết minh ( Chú ý dạng thuyết minh thể loại văn học, tác phẩm văn học) 2 .Phương pháp dạy -Hướng dẫn lí thuyết - Chia nhóm.giao việc cho HS tìm tư liệu . GV tập hợp> Cùng học sinh hình thành dàn bài - Học sinh viết bài.GV chấm, chỉnh sửa kĩ năng * Nghị luận tổng hợp ( Đã làm trong phần văn học).. NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Bài dạy cụ thể. Bµi 1. khái quát về vhvn từ đầu thế kỷ xx đến 1945. A: Yªu cÇu: - Giúp học sinh có cái nhìn tổng quan về giai đoạn văn học Việt Nam từ thế kỷ XX đến 1945. - Rèn kỹ năng tổng hợp, khái quát vấn đề VH. B: néi dung c¬ b¶n. 1. Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh x· héi vµ v¨n ho¸ ViÖt Nam nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña dßng v¨n häc ViÖt Nam ®Çu thÕ kû a) ChÆng thø nhÊt: Hai thËp niªn ®Çu thÕ kû XX b) ChÆng thø hai: Nh÷ng n¨m hai m¬i cña thÕ kû XX c) Chặng thứ ba: Từ đầu những năm 30 đến CMT8- 1945 3. Những đặc điểm chung của văn học Việt Nam từ đầu thế kỷ XX đến CMT8 – 1945 a) Văn học đổi mới theo hướng hiện đại hoá b) V¨n häc h×nh thµnh hai khu vùc (hîp ph¸p vµ bÊt hîp ph¸p) víi nhiÒu trµo lưu cïng ph¸t triÓn c) Văn học phát triển với nhịp độ đặc biệt khẩn trơng, đạt đợc thành tựu phong phú. 4. Giíi thiÖu mét sè t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu cho tõng trµo lưu v¨n häc: - Trµo lưu l·ng m¹n, nãi lªn tiÕng nãi cña c¸ nh©n giµu c¶m xóc vµ kh¸t väng, bÊt hoµ với thực tại ngột ngạt, muốn thoát khỏi thực tại đó bằng mộng tưởng và bằng việc đi sâu vào thế giới nội tâm. Văn học lãng mạn thường ca ngợi tình yêu say đắm, vẻ đẹp của thiên nhiên, của “ngày xa” và thường đợm buồn. Tuy văn học lãng mạn còn những hạn chế rõ rệt về tư tưởng, nhưng nhìn chung vẫn đậm đà tính dân tộc và có nhiều yếu tố lành mạnh, tiến bộ đáng quý. Văn học lãng mạn có đóng góp to lớn vào công cuộc đổi mới để hiện đại hoá văn học, đặc biệt là về th¬ ca. Tiªu biÓu cho trµo lưu l·ng m¹n trưíc 1930 lµ th¬ T¶n §µ, tiÓu thuyÕt Tè T©m cña Hoµng Ngäc Ph¸ch; sau 1930 lµ Th¬ míi cña ThÕ L÷, Lưu Träng L, Xu©n DiÖu, Huy CËn, Hµn MÆc Tö, ChÕ Lan Viªn, NguyÔn BÝnh…vµ v¨n xu«i cña NhÊt Linh , Kh¸i Hng, Th¹ch Lam, Thanh TÞnh, NguyÔn Tu©n… - Trµo lưu hiÖn thùc gåm c¸c nhµ v¨n híng ngßi bót vµo viÖc ph¬i bµy thùc tr¹ng bÊt c«ng, thèi n¸t cña x· héi vµ ®i s©u ph¶n ¸nh thùc tr¹ng thèng khæ cña c¸c tÇng líp quÇn chóng bị áp bức bóc lột đơng thời. Nói chung các sáng tác của trào lưu văn học này có tính chân thực cao và thấm đợm tinh thần nhân đạo. Văn học hiện thực có nhiều thành tựu đặc sắc ở các thể lo¹i v¨n xu«i (truyÖn ng¾n cña Ph¹m Duy Tèn, NguyÔn B¸ Häc, NguyÔn C«ng Hoan, Nam Cao, Nguyªn Hång, T« Hoµi, Bïi HiÓn; tiÓu thuyÕt cña Hå BiÓu Ch¸nh, Vò Träng Phông, Ng« TÊt Tè, Nguyªn Hång, Nam Cao; phãng sù cña Tam Lang, Vò Träng Phông …), nhưng còng cã nh÷ng s¸ng t¸c gi¸ trÞ ë thÓ th¬ trµo phóng (th¬ Tó Mì, §å Phån). Hai trào lưu lãng mạn và hiện thực cùng tồn tại song song, vừa đấu tranh với nhau lại vừa ảnh hưởng, chuyển hoá nhau. Trên thực tế, hai trào lu đó đều không thuần nhất và không biệt lập với NguyÔn thanh T©m Trường THCS Trực Đạo 12 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> nhau, càng không đối lập nhau về giá trị. ở trào lưu nào cũng có những cây bút tài năng và tâm huyÕt. Văn học khu vực bất hợp pháp gồm thơ văn cách mạng bí mật, đặc biệt là sáng tác thơ ca của các chiến sĩ trong nhà tù. Thơ văn cách mạng cũng có lúc, có bộ phận đợc lu hành nửa hợp pháp, nhưng chủ yếu là bất hợp pháp, bị đặt ra ngoài pháp luật và ngoài đời sống văn học bình thờng. Ra đời và phát triển trong hoàn cảnh luôn bị đàn áp, khủng bố, thiếu cả những điều kiện vật chất tèi thiÓu, nhưng v¨n häc c¸ch m¹ng vÉn ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ngµy cµng phong phó vµ cã chÊt lượng nghệ thuật cao, nhịp với sự phát triển của phong trào cách mạng. Thơ văn cách mạng đã nói lên một cách thống thiết, xúc động tấm lòng yêu nước, đã toát lên khí phách hào hùng của c¸c chiÕn sÜ c¸ch m¹ng thuéc nhiÒu thÕ hÖ nöa ®Çu thÕ kû. C: Phư¬ng ph¸p N.C. 1.Tµi liÖu tham kh¶o: - Bµi kh¸i qu¸t vÒ v¨n häc ViÖt Nam: +) SGK NV8 trang 3-11 +) Gi¸o tr×nh VHVN tËp 1 trang1-73 2.bµi tËp cñng cè: 1) Văn học thời kỳ từ XX đến 1945 phát triển với nhịp độ khẩn trơng, mau lẹ nh thế nào? 2)Vì sao nói văn học nửa đầu TK XX đến 1945 phát triển phong phú rực rỡ và khá hoàn chØnh ( vÒ thÓ lo¹i) 3)Lập bảng thống kê các tác giả, tác phẩm văn học đầu TK đến 1945. *****************************************. Bµi 2 thanh tÞnh vµ t«i ®i häc a.néi dung. 1. Khái quát kiến thức tác giả (tiểu sử, cuộc đời và sự nghiệp) 2. Củng cố lại vẻ đẹp về nội dung và nghệ thuật của áng văn giàu chất thơ “Tôi đi học” 3. Luyện đề GV hớng dẫn cho HS lập dàn ý cho các đề sau §Ò 1 : Hãy phân tích để làm sáng tỏ chất thơ của truyện “Tôi đi học” (Nâng cao ngữ văn trang 10) §Ò 2: C¶m nghÜ vÒ truyÖn ng¾n “T«i ®i häc” (N©ng cao NV trang 13) Đề 3: Tìm những nét tơng đồng trong cảm xúc của nhà thơ Huy Cận trong bài “Tựu trờng” và nhµ v¨n Thanh TÞnh trong “T«i ®i häc” B. Phư¬ng ph¸p N.C. 1. Tµi liÖu tham kh¶o: N©ng cao NV8 - C¸c bµi viÕt vÒ ®o¹n trÝch “T«i ®i häc” 2. §Ò v¨n nghÞ luËn, chøng minh, tù sù, c¶m nhËn vÒ 1 ®o¹n v¨n.. NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> " Không biết bao nhiêu thế hệ học trò đã từng đọc, từng học và từng nhầm lẫn một cách rất đáng yêu rằng truyện ngắn “tôi đi học” của nhà văn Thanh Tịnh chính là bài tâp đọc đầu tiên của mình.Sự nhầm lẫn vô lí mà lại hết sức có lí.Vô lí vì bài tập đọc đầu tiên hẳn phải là các câu v¨n, ®o¹n v¨n hay bµi th¬ chø khã cã thÓ lµ c¶ mét truyÖn ng¾n . Cßn cã lÝ bëi häc trß c¸c thÕ hÖ có thể quên đi nhiều bài tập đọc khác, nhng hình nh ít ai hoàn toàn quên đợc những cảm xúc trong trÎo nguyªn s¬ mµ tõng dßng tõng ch÷ cña “T«i ®i häc” gîi lªn trong miÒn kÝ øc tuæi th¬ của mình. Liệu có phải Thanh tịnh cũng cảm thấy điều này không khi ông đã viết cả một truyện ngắn nhan đề “Tôi đi học” để rồi lại kết truyện bằng một câu nh thế này: “Tôi vòng tay lên bàn chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm nhẩm đánh vần đọc: Bài viết tập: Tôi đi học”? Bài tập đọc đầu tiên, buổi tựu trờng đầu tiên, lần đầu tiên con đờng “đã quen đi lại lắm lần” bỗng tự nhiên thấy lạ, lần đầu tiên đứng trớc ngôi trờng đã từng vào chơi bỗng cảm thấy vừa th©n quen võa l¹ lÉm, còng lµ lÇn ®Çu tiªn chØ rêi mÑ mét l¸t mµ c¶m thÊy xa mÑ h¬n c¶ nh÷ng lần đi chơi xa mẹ cả ngày…Trong cuộc đời, có những cảm xúc đầu tiên mà mỗi ngời đều phải trải qua. Với “Tôi đi học”, Thanh Tịnh đã làm ngân lên một trong những cảm xúc đó trong lòng mỗi ngời đang là học trò hay đã từng là học trò: cảm xúc về ngày tựu trờng đầu tiên. Tính chất đầu tiên của cảm xúc ấyđã đợc Thanh Tịnh diễn tả một cách giản dị mà lại hết sức tinh tế nh chính tâm hồn trẻ thơ vậy. Đâu phải lần đầu tiên nhân vật “tôi” đi trên con đờng làng, nhng đây là lần đầu tiên “tôi” thấy “cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học”. Thanh Tịnh không miêu tả những cảnh tợng lạ, những âm thanh l¹ hay nh÷ng con ngêi l¹ lÇn ®Çu tiªn nh©n vËt nh×n thÊy, nghe thÊy hay c¶m thÊy, mµ «ng miªu t¶ mét c¸i c¸ch “t«i” lÇn ®Çu kh¸m ph¸ ra trong nh÷ng ®iÒu tëng chõng nh qu¸ quen thuéc những cảm nhận lạ lùng. Cảnh vật, con ngời và từng sự kiện, từng chi tiết của ngày tựu trờng đợc thuật lại một cách khá cặn kẽ tỉ mỉ, phần nào chứng tỏ chúng ta đã đợc soi chiếu qua cặp mắt háo hức tò mò của một cậu bé lần đầu tham dự ngày tựu trờng. Cái ý thức về một ngày đặc biệt trong cuộc đời đã tạo lên tâm trạng vừa bỡ ngỡ vừa hồi hộp và không phải không pha chút tự hào cña mét cËu bÐ bçng c¶m thÊy m×nh ®ang lµ mét ngêi lín. ChÝnh v× thÕ mµ cËu bÐ con míi ngµy hôm qua thôi chắc hẳn còn bé bỏng, nghịch ngợm và vô tâm xiết bao, ngày hôm nay đã biết để ý vẻ đẹp của thiên nhiên- “một buổi mai đầy sơng thu và gió lạnh”, đã cảm nhận đợc một cách thật sâu sắc vẻ “âu yếm” trong bàn tay ngời mẹ, vẻ hiền từ và cảm động” trong cái nhìn của ông đốc trờng Mĩ Lí hay thái độ nhẹ nhàng của các thầy giáo, của các phụ huynh đối với mình và những cậu bé nh mình… Dờng nh đây chính là lần đầu tiên cậu khám phá ra những điều đó vậy! Ngoµi ra, còng cÇn ph¶i nãi r»ng “t«i ®i häc” vèn lµ nh÷ng dßng håi tëng, c¸i hiÖn lªn qua truyện ngắn không đơn thuần là một ngày tựu trờng mà là những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trêng. Bªn c¹nh c¸i nh×n cña nh©n vËt “t«i” trong qu¸ khø – cËu bÐ con lÇn ®Çu tiªn ®i häc, cßn cã c¸i nh×n cña nh©n vËt “t«i” trong hiÖn t¹i – ngêi ®ang ngåi ghi l¹i nh÷ng ký øc vÒ buæi tùu trêng ®Çu tiªn cña m×nh, ®ang dâi theo tõng bíc ch©n cña “t«i’ trong qu¸ khø mét c¸ch bao dung (v× thÕ nªn trong truyÖn ng¾n míi cã thÓ xuÊt hiÖn nh÷ng chi tiÕt nh: “T«i muèn thö søc m×nh nªn nh×n mÑ t«i: - MÑ ®ưa bót thứơc cho con cÇm. mÑ t«i cói ®Çu nh×n t«i víi cÆp m¾t thËt ©u yếm: - Thôi để mẹ cầm cũng được . Tôi có ngay cái ý nghĩ vừa non nớt vừa ngây thơ này: chắc chỉ ngời thạo mới cầm nổi bút thớc”. Chi tiết trên mặc dù đợc nhìn bằng cặp mắt của “tôi”- cậu bÐ trong qu¸ khø nhng râ rµng nh÷ng nhËn xÐt nh “c¸i ý nghÜ võa non nít võa ng©y th¬” chØ cã thÓ lµ cña t«i trong hiÖn t¹i). Sù ®an xen hai c¸i nh×n nµy thËt hoµ hîp víi phong c¸ch cña truyÖn ngắn, từ cách lựa chọn từ ngữ, cách so sánh ví von cho đến giọng văn đều toát lên vẻ trong trẻo NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 14.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> mà lại hiền hoà. Đây phải chăng là một trong những lí do làm cho ngời đọc dù thuộc thế hệ nào, løa tuæi nµo còng t×m thÊy chÝnh m×nh trong nh©n vËt “t«i” cña truyÖn? Bớc vào khu vờn kí ức có cái tên “Tôi đi học”, ta dờng nh đợc một bàn tay tin cậy và êm ái dẫn dắt đi từ dòng đầu đến dòng cuối. Tôi đi học giống nh một nốt lặng, một mảnh nhỏ, một gãc khuÊt trong cuéc sèng réng lín. TruyÖn ng¾n kh«ng viÕt vÒ nh÷ng c¸i míi, c¸i l¹ (cã míi l¹ g× ®©u mét ngµy ®Çu tiªn ®i häc mµ häc trß nµo còng ph¶i tr¶i qua?), nhng nã ®em l¹i cho ngêi ta c¸i c¶m gi¸c ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn m×nh kh¸m ph¸ ra nh÷ng ®iÒu nh vËy. Vµ cã khã tin qu¸ không khi có những ngời nói rằng giữa bao bộn bề lo toan thờng nhật, họ đã dần quên mất ngày tựu trường đầu tiên của mình, nhưng khi đọc “Tôi đi học”, những kỷ niệm tưởng đã ngủ yên trong ký ức lại hồi sinh, và họ bỗng nhớ lại ngày đó thậy rõ ràng sống động dường như nó chưa bao giờ bi lãng quên cả, để rồi họ lại có thể bất giác ngâm nga một cách rất chân thành: “Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lßng t«i l¹i nao nøc nh÷ng kû niÖm m¬n man cña buæi tùu trưêng…” *****************************************. Bµi 3:. nguyªn hång vµ håi ký “nh÷ng ngµy th¬ Êu”. a.môc tiªu: Cñng cè l¹i nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ nhµ v¨n Nguyªn Hång vµ ®o¹n trÝch. “Trong lßng mÑ” Mở rộng, luyện đề củng cố kiến thức chuyên đề. B. Néi dung: 1. Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ Nguyªn Hång Đọc “Từ cuộc đời và tác phẩm” trang 251 đến256 Gi¸o tr×nh VHVN 30 – 45 Anh bình dị đến như là lập dị ¸o quÇn ? R¸ch v¸ cã sao ®©u? Dễ xúc động, anh thường hay dễ khóc Tr¶i ®au nhiÒu nªn thư¬ng c¶m nhiÒu h¬n. (§µo C¶ng) - Nguyễn Tuân: “Tôi là một thằng thích phá đình phá chùa mà anh đúng là một người thích tô tượng đúc chuông” - NguyÔn §¨ng M¹nh: V¨n Nguyªn Hång bao giê còng lÊp l¸nh sù sèng. Nh÷ng dßng ch÷ ®Çy chi tiÕt….thèng thiÕt m·nh liÖt. 2. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” a)Thể loại: Hồi ký là thể loại văn học mà người viết trung thành ghi lại những gì đã diễn ra trong cuéc sèng cña m×nh, t«n träng sù thËt. §Æc ®iÓm cña håi ký lµ kh«ng thÓ h cÊu v× nÕu thế tác phẩm sẽ không hay, sẽ tẻ nhạt nếu những gì diễn ra trong cuộc đời nhà văn không có gì đặc sắc. Những ngày thơ ấu là một tập hồi ký ghi lại những gì đã diễn ra thời thơ ấu của chính nhà văn. Ta có thể cảm nhận được tất cả những tình tiết, chi tiết trong câu chuyện đều có thật. Cã nưíc m¾t cña Nguyªn Hång thÊm qua tõng c©u ch÷. b) Tãm t¾t håi ký: NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Chú bé Hồng – nhân vật chính – lớn lên trong một gia đình sa sút. Người cha sống u uất thÇm lÆng, råi chÕt trong nghÌo tóng, nghiÖn ngËp. Ngêi mÑ cã tr¸i tim khao kh¸t yªu ®ư¬ng đành chôn vùi tuổi thanh xuân trong cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Sau khi chồng chết, người phụ nữ đáng thương ấy vì quá cùng quẫn đã phải bỏ con đi kiếm ăn phương xa. Chú bé Hồng đã mồ côi cha lại vắng mẹ, sống thui thủi cô đơn giữa sự ghẻ lạnh, cay nghiệt của những người họ hàng giàu có, trở thành đứa bé đói rách, lêu lổng, luôn thèm khát tình thương yêu mà không có. Từ cảnh ngộ và tâm sự của đứa bé “côi cút cùng khổ”, tác phẩm còn cho thấy bộ mặt lạnh lùng của xã hội đồng tiền, cái xã hội mà cánh cửa nhà thờ đêm Nô-en cũng chỉ mở rộng đón những ngưêi giµu sang “khÖnh kh¹ng bÖ vÖ” vµ khÐp chÆt trưíc nh÷ng kÎ nghÌo khæ “tr¬ träi hÌn h¹”; cái xã hội của đám thị dân tiểu tư sản sống nhỏ nhen, giả dối, độc ác, khiến cho tình máu mủ ruét thÞt còng thµnh kh« hÐo ; c¸i x· héi ®Çy nh÷ng thµnh kiÕn cæ hñ bãp nghÑt quyÒn sèng cña ngưêi phô n÷… c)Gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt 3.§o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” Xây dựng dàn ý cho đề bài sau §Ò 1: Mét trong nh÷ng ®iÓm s¸ng lµm nªn søc hÊp dÉn cña chư¬ng IV (trÝch håi ký “Nh÷ng ngày thơ ấu” – Nguyên Hồng) là nhà văn đã miêu tả thành công những rung động cực điểm của mét t©m hån trÎ d¹i . H·y chøng minh. Đề 2: Có nhà nghiên cứu nhận định: “Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng”. Hãy chøng minh §Ò 3: ChÊt tr÷ t×nh thÊm ®ưîm “Trong lßng mÑ” Đề 4: Qua nhân vật trẻ em trong đoạn trích “Trong lòng mẹ”của Nguyên Hồng hãy phân tích để lµm s¸ng tá: “C«ng dông cña v¨n chư¬ng lµ gióp cho t×nh c¶m vµ gîi lßng vÞ tha” (Hoµi Thanh) Yêu cầu đề 4: - Phư¬ng ph¸p: BiÕt c¸ch lµm bµi v¨n nghÞ luËn, chøng minh thÓ hiÖn trong c¸c thao t¸c: tìm ý, chọn ý, dựng đoạn, liên kết đoạn bố cục văn bản đặc biệt là cách lựa chọn phân tích dẫn chøng - Néi dung: Trªn c¬ së hiÓu biÕt vÒ ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” cña Nguyªn Hång ph©n tÝch lµm s¸ng tá ý liÕn cña Hoµi Thanh vÒ c«ng dông cña v¨n ch¬ng: “Gióp cho t×nh c¶m vµ gîi lßng vÞ tha”. Häc sinh cã thÓ tr×nh bµy bè côc nhiÒu c¸ch kh¸c nhưng cÇn tËp trung vµo c¸c vÊn đề sau: + Tình yêu thương con ngời: Bé Hồng có tình yêu mãnh liệt với người mẹ đáng thương + Giàu lòng vị tha: Bé Hồng bỏ qua những lời rèm pha thâm độc của bà cô lúc nào cũng nghĩ tới mẹ với niềm thông cảm sâu sắc, mong muốn đợc đón nhận tình yêu thương của mẹ + Bồi đắp thêm về tâm hồn tình cảm c.Ph¬ng ph¸p:. 1.HS và GV tìm đọc các tư liệu tham khảo sau: GV poto tài liệu cho HS - Bài đọc thêm “Tôi viết bỉ vỏ” của Nguyên Hồng: Trang 27 – 31 sổ tay văn học - Bài đọc thêm trích “Nguyên Hồng, một tuổi thơ văn”: Trang 16 – 18 t liệu ngữ văn - Håi ký “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” - C¸c bµi viÕt bµn vÒ ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” 2.§Ò v¨n nghÞ luËn, chøng minh, tù sù, c¶m nhËn vÒ mét ®o¹n v¨n NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Bài tập về nhà: GV tuỳ chọn các đề bài ra bài về nhà cho HS làm, đầu giờ tiết sau chữa bài cho HS VD: LuyÖn viÕt ®o¹n v¨n chøng minh: NiÒm h¹nh phóc v« bê khi ë trong lßng mÑ theo c¸ch: DiÔn dÞch vµ quy n¹p - B¾t buéc HS ghi nhí mét ®o¹n v¨n hay trong ®o¹n trÝch. Gợi ý đề 1 - Lßng yªu th ư¬ng mÑ tha thiÕt cña bÐ Hång: Xa mÑ, v¾ng t×nh thư¬ng, thiÕu sù ch¨m sóc, lại phải nghe những lời rèm pha xúc xiểm của người cô độc ác nhưng tình cảm của bé Hồng hưíng vÒ mÑ vÉn m·nh liÖt duy nhÊt mét phư¬ng, kh«ng bÞ “nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn xóc phạm đến”. Chính tình yêu thương mẹ tha thiết đã khiến cho bé Hồng có một thái độ kiên quyết, døt kho¸t. - Sự căm thù những cổ tục đã đầy đoạ mẹ: Lòng căm ghét của bé Hồmg đ ược diễn đạt b»ng nh÷ng c©u v¨n cã nhiÒu h×nh ¶nh cô thÓ, gîi c¶m vµ cã nhÞp ®iÖu dån dËp tùa như sù uÊt øc của bé ngày một tăng tiến: “Cô tôi nói cha dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ không ra tiếng. Giá những cổ tục đã đầy đoạ mẹ tôi là một vật nh ư hòn đá, cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vå ngay l¹i mµ c¾n, mµ nhai, mµ nghiÕn cho kú n¸t vôn míi th«i”. - Khát khao gặp mẹ cháy bỏng: Ngòi bút của nhà văn đã thể hiện thành công đặc sắc khi miªu t¶ víi phư¬ng ph¸p so s¸nh như kh¸t khao cña ngưêi bé hµnh ®i gi÷a sa m¹c nghÜ vÒ bãng r©m vµ dßng nưíc m¸t. H×nh ¶nh chó bÐ ph¶i xa mÑ l©u ngµy, h¬n n÷a ph¶i sèng trong sù ghÎ l¹nh cña nh÷ng ngưêi xung quanh. - Sự cảm động, sung sướng, bối rối khi gặp mẹ. Niềm hạnh phúc vô bờ khi ở trong lòng mẹ: Để tô đậm niềm sung sướng tột độ của em bé mất cha, xa mẹ lâu ngày, nay đ ược ngòi bên mẹ, lúc thì nhà văn miêu tả những cảm giác cụ thể: “Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp vào đùi mÑ t«i, ®Çu ng¶ vµo c¸nh tay mÑ … m¬n man kh¾p da thÞt”, lóc th× chen nh÷ng lêi b×nh luËn thấm đẫm chất trữ tình: “Phải bé lại…”, khi thì nghĩ đến câu nói độc ác, đay nghiến của bà cô vµ “Kh«mg m¶y may nghÜ ngîi g× n÷a.” bëi v× bÐ Hång ® ưîc gÆp mÑ rÊt bÊt ngê, niÒm vui qu¸ lớn. Nêu chính mình cha phải trải qua nỗi đau xa mẹ, cha có niềm sung sướng tột độ khi đ ược gặp mẹ, chắc Nguyên Hồng khó có được những đoạn văn gây ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc như vËy. Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý Hồi ký là một thể loại văn học mà người viết trung thành ghi lại những gì đã diễn ra trong cuéc sèng cña m×nh, t«n träng sù thËt. §Æc ®iÓm cña håi ký lµ kh«ng thÓ hư cÊu v× thÕ t¸c phÈm sẽ không hay, sẽ tẻ nhạt nếu những gì diễn ra trong cuộc đời của nhà văn không có gì đặc sắc. “Những ngày thơ ấu" của Nguyên Hồng là một tập hồi ký ghi lại những gì đã diễn ra thời thơ ấu cña chÝnh nhµ v¨n Nguyªn Hång. Ta cã thÓ c¶m nhËn ® ưîc tÊt c¶ nh÷ng t×nh tiÕt, chi tiÕt trong câu chuyện đều rất thật. Có nước mắt của Nguyên Hồng thấm qua từng câu chữ. ở chương IV của tác phẩm, Nguyên Hồng đã thể hiện rất thành công nghệ thuật xây dựng t©m lý nh©n vËt. Cïng mét lóc ë bÐ Hång diÔn ra nh÷ng t×nh c¶m rÊt tr¸i ngưîc nhau. Cã sù nhÊt quán về tính cách và thái độ. Khi bà cô thể hiện nghệ thuật xúc xiểm và nói xấu về người mẹ của bé Hồng ở một mức độ cao mà một đứa bé bình thường rất dễ dàng tin theo thì con người độc ác này đã thất bại. Bé Hồng không những không tin lời bà cô mà càng thương mẹ hơn. NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trong điều kiện lúc bấy giờ, một ngời phụ nữ chưa đoạn tang chồng đã mang thai với người khác, là một điều tuyệt đối cấm kỵ. Ai cũng có thể xa lánh thậm chí phỉ nhổ, khinh thường. Hơn ai hết bé Hồng hiểu rất rõ điều này. Vì thế tình thương của bé Hồng đối với mẹ không chỉ là tình cảm của đứa con xa mẹ, thiếu vắng tình cảm của mẹ mà còn là thương người mÑ bÞ x· héi coi thưêng khinh rÎ. BÐ Hång lín kh«n h¬n rÊt nhiÒu so víi tuæi cña m×nh. §iÒu đặc biệt là dù có suy nghĩ chín chắn, từng trải nhưng bé Hồng vẫn là một đứa trẻ, vẫn có sự ngây th¬. V× thÕ, lµm nªn søc hÊp dÉn cña t¸c phÈm, ®iÒu ®Çu tiªn ph¶i nãi tíi c¶m xóc ch©n thµnh: - Nh÷ng t×nh tiÕt, chi tiÕt trong chư¬ng IV cña t¸c phÈm “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” diÔn ra hÕt sức chân thật và cảm động. Có thể nói ở bé Hồng nỗi đau xót, niềm bất hạnh được đẩy lên đến đỉnh cao. Niềm khát khao được sống trong vòng tay yêu thương của ng ười mẹ cũng ở mức độ cao nhất không gì so sánh bằng. Cuối cùng thì hạnh phúc bất ngờ đến cũng vô cùng lớn, đ ược diễn tả thật xúc động. Có thể biểu diễn những cung bậc của tình cảm của bé Hồng bằng sơ đồ nh sau: + Nçi bÊt h¹nh (cha chÕt, mÑ ph¶i ®i kiÕm ¨n ë n¬i xa, bÞ mäi ng ưêi khinh rÎ) + Nçi c¨m tøc nh÷ng cæ tôc, niÒm kh¸t khao gÆp mÑ + H¹nh phóc v« bê bÕn khi sèng trong vßng tay yªu th ư¬ng cña mÑ - Ch÷ “t©m” vµ ch÷ “tµi” cña Nguyªn Hång: Nguyên Hồng là một cây bút nhân đạo thống thiết. ở chơng IV của tác phẩm, nhà văn không những thể hiện sâu sắc niềm đồng cảm với ngời mẹ Hồng mà còn khẳng định những phẩm chất tốt đẹp cao quý của mẹ, khi mẹ lâm vào những tình cảnh nghiệt ngã nhất. Đằng sau câu chữ, ta đọc được tấm lòng trăn trở yêu thương con ng ười chân thành, thấm thía, đặc biệt là t×nh yªu th ư¬ng phô n÷ vµ trÎ em – nh÷ng ng ưêi vèn chÞu nhiÒu thiÖt thßi, ®au khæ nhÊt.. Bµi 4:. Ngô Tất Tố và tiểu thuyết “Tắt đèn”. A.Y£U CÇU:. - Cñng cè, më réng vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm - RÌn kü n¨ng x©y dùng ®o¹n v¨n b»ng phÐp diÔn dÞch, quy n¹p, song hµnh, tæng hîp B.NéI dung:. 1.Kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶ Ng« TÊt Tè: Lµ c©y bót xuÊt s¾c nhÊt cña dßng v¨n häc hiÖn thùc tríc c¸ch m¹ng vµ lµ mét trong những tác giả lớn có vị trí quan trọng trong nền văn học Việt Nam hiện đại. Chỉ với ba thập kỷ cầm bút, ông đã để lại một sự nghiệp văn học đồ sộ, độc đáo bao gồm nhiều thể loại: Tiểu thuyết, phóng sự, truyện ký lịch sử, khảo cứu, dịch thuật…và ở thể loại nào cũng để lại dấu ấn đặc sắc riêng. Suốt 6 thập kỷ qua, thân thế và văn nghiệp của Ngô Tất Tố đã thực sự thu hút đợc sự quan tâm, yêu mến của các nhà nghiên cứu, phê bình, giảng dậy văn học và đông đảo công chóng. Tham kh¶o “Ng« TÊt Tè vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm”- NXBGD + Mét nhµ nho yªu níc, thøc thêi, mét c©y bót s¾c bÐn NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 18.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> + Sức sống của một văn nghiệp lớn đa dạng: Nhà tiểu thuyết phóng sự đặc sắc, nhà văn cña d©n quª + Mét nhµ b¸o cã biÖt tµi 2. Giới thiệu khái quát về “Tắt đèn” - Tóm tắt tiểu thuyết “Tắt đèn” - Thể loại, nhan đề, giá trị nội dung và nghệ thuật: SGV trang 25, 26; Sổ tay văn học 8 trang 34,35 - Giới thiệu các ý kiến đánh giá về “Tắt đèn”, về nhân vật chị Dậu: Lời giới thiệu truyện “Tất đèn” – Nguyễn Tuân trang 213 +) Tắt đèn của Ngô Tất Tố- (Vũ Trọng Phụng) “Một thiên tiểu thuyết có luận đề xã hội …hoàn toµn phông sù d©n quª, mét ¸ng v¨n cã thÓ gäi lµ kiÖt t¸c cha tõng thÊy” 3. Cñng cè, n©ng cao vÒ ®o¹n trÝch “Tøc níc vì bê” - ý nghÜa cña c¸ch x©y dùng c¸c tuyÕn nh©n vËt - T¹i sao nãi ®©y lµ mét ®o¹n v¨n giµu kÞch tÝnh - Phân tích diễn biến tâm lý, hành động của chị Dậu 4. Luyện đề: Các dạng đề văn nghị luận, chứng minh phân tích nhân vật, đề văn sự kết hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m. VÝ dô minh ho¹: §Ò 1: H·y chøng minh nhËn xÐt cña nhµ nghiªn cøu phª b×nh v¨n häc Vò Ngäc Phan”C¸i ®o¹n chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ là một đoạn tuyệt khéo” Đề 2: Nhà văn Nguyễn Tuân cho rằng với tác phẩm “Tắt đèn” , Ngô Tất Tố đã “xui ngời nông dân nổi loạn”. Em hiểu nh thế nào về nhận xét đó. Hãy chứng minh. Đề 3: “Trên cái tối giời tối đất của đồng lúa ngày xa, hiện lên cái chân dung lạc quan của chị Dậu. Bức chân dung ấy tuy cha đợc ánh sáng cách mạng soi rọi tới nhng dù sao tôi vẫn quý bức ch©n dung Êy”. Chøng minh qua “Tøc níc vì bê” Đề 4: “Tôi nhớ nh đã có lần nào tôi đã gặp chị Dậu ở một đám đông phá kho thóc Nhật, ở một cuéc cíp chÝnh quyÒn huyÖn kú tæng khëi nghÜa hay chÝ Ýt ®Ëy n¾p hÇm bem cho c¸n bé”. Em hiÓu ý kiÕn trªn nh thÕ nµo. B»ng sù hiÓu biÕt cña em vÒ ®o¹n trÝch “Tøc níc vì bê” em h·y lµm s¸ng tá ý kiÕn trªn. c. ph¬ng ph¸p:. 1. Tµi liÖu tham kh¶o: - Tiểu thuyết “Tắt đèn” - Xem băng hình phim “Chị Dậu” (diễn viên Lê Vân đóng vai chị Dậu) - Các t liệu bàn về “Tắt đèn” (Từ trang 195 – 313 Ngô Tất Tố về tác gia và tác phẩm) 2. Ph¬ng ph¸p: - RÌn kü n¨ng dùng ®o¹n, x©y dùng luËn ®iÓm trong v¨n nghÞ luËn - Kü n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n tù sù, nghÞ luËn. §Ò: - H×nh ¶nh nh©n vËt chÞ DËu qua “Tøc níc vì bê” - B¶n chÊt x· héi thùc d©n phong kiÕn qua “Tøc níc vì bê” - Søc sèng vµ tinh thÇn ph¶n kh¸ng cña ngêi n«ng d©n tríc CM qua h×nh ¶nh chÞ DËu - Ngßi bót hiÖn thùc cña Ng« TÊt Tè qua “Tøc níc vì bê”… ************************************** NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Bµi 5. Nam cao víi truyÖn ng¾n “L·o H¹c”. a.yªu cÇu:. - Cñng cè, më réng vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ nhµ v¨n Nam Cao vµ truyÖn ng¾n “L·o H¹c” - Viết đợc các đoạn văn liên kết mạch lạc. chặt chẽ - KiÓm tra kü n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n nghÞ luËn b.néi dung: 1.Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gia Nam Cao a)VÞ trÝ: - “Nam Cao là một tài năng lớn, một nhà văn xuất sắcđã góp phần cách tân và hiện đại hoá nền văn xuôi quốc ngữ”. Ông đóng một vai trò quan trọng trong nền văn học hiện đại Việt Nam. Cả cuộc đời Nam Cao là một quá trình chiến đấu không khoan nhợng cho một nhân cách cao đẹp – nh©n c¸ch trong s¸ng t¹o nghÖ thuËt. Là nhà văn - chiến sĩ liệt sĩ, Nam Cao khép lại văn ở tuổi 35. Ômg để lại trong kho tàng văn chơng dân tộc một gia tài không đồ sộ về số lợng nhng lại luôn ẩn chứa sức sống, sức bền lâu của một giá trị văn chơng vợt lên trên “các bờ cõi và giới hạn” có đợc những tri kỷ, tri âm. Nam Cao là một trong 9 nhà văn đợc lựa chọn để giảng dậy trong chơng trình môn văn ở trờng phổ th«ng víi t c¸ch t¸c gia lín cña v¨n häc d©n téc” (NXBGD) + Tham kh¶o phÇn I “V¨n vµ ngêi” cuèn “Nam Cao vÒ t¸c gia vµ t¸c phÈm” trang 44-174 + Chó ý c¸c bµi luËn: - Ngêi vµ t¸c phÈm Nam Cao – T« Hoµi - Nam Cao – Nhà văn hiện thực sâu sắc, nhà văn nhân đạo chủ nghĩa lớn – Trần Đăng XuyÒn - Tªs kh«p vµ Nam Cao – Mét s¸ng t¸c hiÖn thùc kiÓu míi - GÆp gì gi÷a M.Goorky vµ Nam Cao b)Tiểu sử, cuộc đời, sự nghiệp, nội dung chính trong tác phẩm của Nam Cao (Giáo trình VHVN trang 283 – 327) 2. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ truyÖn ng¾n “L·o H¹c” - Tãm t¾t truyÖn, bè côc - C¸c gi¸ trÞ cña t¸c phÈm : + Giá trị nội dung: Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo + Gi¸ trÞ vÒ nghÖ thuËt: ThÓ lo¹i, ng«n ng÷, kÕt cÊu… 3.Luyện đề: Đề 1: So sánh để chỉ ra sự giống và khác nhau giữa cái chết của Lão Hạc và cái chết của anh đĩ Chuét trong truyÖn ng¾n “NghÌo” cña Nam Cao §Ò2: ViÕt lêi b×nh cho ®o¹n v¨n: “Mặt lão đột nhiên co rúm lại …………..Lão hu hu khóc” Đề 3: Cái chết của Lão Hạc đã đợc nhà văn Nam Cao miêu tả nh thế nào. Từ cái chết đó, em nghÜ g× vÒ sè phËn vµ phÈm chÊt cña ngêi n«ng d©n nghÌo khæ tríc CM Th¸ng T¸m? Đề 4: Trong “Lão Hạc” nhà văn Nam Cao đã phát biểu suy nghĩ của mình về cách đánh giá nhìn nhËn con ngêi: “Chao «i! §èi víi nh÷ng ngêi ë quanh ta…………….kh«ng bao giê ta th¬ng” NguyÔn thanh T©m. Trường THCS Trực Đạo Lop8.net. 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>