Bài giảng Công nghệ sinh học đại cương: Chương 3 - ThS. Ninh Thị Thảo - Trường Đại Học Quốc Tế Hồng Bàng

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.45 MB, 20 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

CÔNG NGHỆ SINH HỌC ĐẠI CƢƠNG

(SH3014)

Giảng viên:

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

CHƢƠNG III: CÁC PHƢƠNG PHÁP VÀ ỨNG DỤNG CỦA CNSH ĐỘNG VẬT, 
NGƢỜI VÀ Y SINH (8 TIẾT)

3.1. Kỹ thuật nuôi cấy tế bào động vật
3.2. Công nghệ tế bào gốc

3.3. Công nghệ nhân bản động vật

3.4. Kỹ thuật chuyển gen vào tế bào động vật

3.5. Công nghệ vacxin tái tổ hợp và sản xuất kháng
thể đơn dịng

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

3.1 KỸ THUẬT NI CẤY TẾ BÀO ĐỘNG VẬT

(kiến thức cần nhớ)

BM CNSH TV – Khoa CNSH

Đặc điểm của tế bào động vật

•

10-100 microns

Có hình cầu trong dung dịch
Khơng có thành tế bào

Màng plasma mỏng, dễ vỡ và
dễ bị biến đổi

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

3.1 KỸ THUẬT NUÔI CẤY TẾ BÀO ĐỘNG VẬT

(kiến thức cần nhớ)

• Chu kỳ tế bào

G1 Phase:

·Tế bào bƣớc vào pha tổng hợp
hoặc

·Thoát khỏi chu kỳ tế bào để tiến
hành phân hoá (reversible or
irreversible)

·Các tế bào rất nhạy cảm để tác
động điều khiển ở thời điểm này

S Phase: Tổng hợp DNA

G2 Phase: Tế bào chuẩn bị cho

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

3.1 KỸ THUẬT NUÔI CẤY TẾ BÀO ĐỘNG VẬT

BM CNSH TV – Khoa CNSH

3.1.1 KHÁI NIỆM

Là nuôi cấy mô, tế bào tách rời khỏi cơ thể nếu đƣợc đặt
trong môi trƣờng đảm bảo dinh dƣỡng và nhiệt độ thích hợp
thì tế bào sẽ sống và tiếp tục phân chia.

Q trình có thể diễn ra liên tục nếu sau từng thời gian
nhất định tiến hành rửa và bổ sung dung dịch nuôi cấy mới.

Các mô, tế bào động vật hay sử dụng trong nuôi cấy: phôi
ngƣời, phôi gà, thận khỉ, phơi lợn, màng ối ngƣời…

3.1.2 PHƢƠNG PHÁP NI CẤY

• NI CẤY CƠ QUAN
• NI CẤY MƠ

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

3.1

PHƢƠNG PHÁP NI CẤY

MƠ TẾ BÀO

ĐỘNG VẬT

Ni cấy cơ quan (Organ Culture): là q trình ni cấy tồn bộ phôi,
cơ quan hoặc mô đƣợc cắt ra khỏi cơ thể bằng giải phẫu mẫu sống
(vivisection) hoặc ngay sau khi não dừng hoạt động .

Đặc điểm:

Kiến trúc và các chức năng sinh lý bình thƣờng đƣợc duy trì.
Các tế bào vẫn ở trạng thái phân hóa (fully differentiated).
Tốc độ sinh trƣởng chậm.

Cần mẫu tƣơi cho mỗi lần thí nghiệm.
Hạn chế khi nuôi cấy trên quy mô lớn.

Nuôi cấy mô (Tissue Culture): Nuôi cấy những mẩu cắt ra từ các mô cắt
rời

Đặc điểm:

Một số chức năng bình thƣờng có thể vẫn đƣợc duy trì.
Tổ chức ban đầu của mơ bị phá huỷ.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

3.1 PHƢƠNG PHÁP NUÔI CẤY MÔ

TẾ BÀO ĐỘNG VẬT

10/18/2011 7

BM CNSH TV – Khoa CNSH

Nuôi cấy tế bào (Cell Culture): Mô hoặc một phần của mẫu
đƣợc làm tan rã ra, chủ yếu là bằng xử lý enzyme, thành

dịch huyền phù tế bào. Nguồn nguyên liệu này đƣợc sử dụng
cho nuôi cấy đơn lớp hoặc ni cấy huyền phù.

Đặc điểm:

Phát triển dịng tế bào qua một số thế hệ
Có thể ni cấy trên qui mơ lớn

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

NI CẤY ĐƠN LỚP

Ƣu điểm:

Dễ dàng thay đổi môi trƣờng và rửa tế bào trƣớc khi bổ
sung môi trƣờng mới

Các tế bào liên kết nhau thể hiện dễ dàng hơn

Linh hoạt (Flexible) và có thể sử dụng đối vơi tất cả các
loại tế bào

Nhƣợc điểm:

Khó triển khai trên qui mô lớn

Cần nhiều không gian hơn so với ni cấy huyền phù

Khó định lƣợng các thơng số cho mẫu để điều khiển sự
sinh trƣởng tế bào

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Nuôi cấy các tế bào phát triển theo kiêu liên kết bám 
dính (Anchorage Dependent Cultures)

BM CNSH TV – Khoa CNSH

Đặc điểm:

- Sự nhân lên của các tế bào liên kết bám dính chỉ có thể xảy
ra khi tạo đƣợc bề mặt ni cấy phù hợp.

- Q trình liên kết của các tế bào liên quan một loạt các
bƣớc:

• Sự bám của các yếu tố dinh kết với bề mặt ni cấy (Cold insoluble
globulin or other attachment glycoproteins)

• Sự liên kết giữa tế bào với bề mặt nuôi cấy

• Sự dính kết các tế bào với bề mặt đƣợc bao phủ. (các chất heparan

sulfate đa dạng được tổng hợp bởi tế bào )

• Sự phát triển lan rộng của các tế bào đã liên kết

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

NUÔI CẤY HUYỀN PHÙ TẾ BÀO
Đặc điểm:

Có khả năng sinh trƣởng và phân hố mà khơng cần q trình gắn
kết các tế bào với nhau.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Phƣơng pháp nuôi cấy

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Một số khái niệm dòng tế bào

Dòng tế bào (Cell Lines) – là thuật ngữ dùng để chỉ một

quần thể tế bào giống hệt nhau bắt nguồn từ một tế bào ban
đầu

Dòng tế bào liên tục (Continuous Cell Lines) –là dòng tế

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Sự sinh trƣởng của tế bào ni cấy

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14></div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

MƠI TRƯỜNG NUÔI CẤY

BM CNSH TV – Khoa CNSH

Thành phần : các muối vơ cơ,
dinh dƣỡng, các chất đệm
(phenol red).

Các mí vô cơ (Na, K, Ca, Mg,
Cl, P), vi lƣợng (iron, zinc,
selenium), Đƣờng (glucose là
phổ biên nhât), Axit amin, vitamin

Huyết thanh

Kháng sinh

pH

Hầu hết tế bào sinh trƣởng tốt ở
pH 7.4 Một số fibroblasts cần pH
7.4-7.7

Các tế bào biến nạp pH 7.0-7.4

Các tế bào Epidermal đôi khi cần
pH 5.5

Sử dụng chỉ thị Phenol Red

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16></div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

ỨNG DỤNG CỦA NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO ĐỘNG VẬT

BM CNSH TV – Khoa CNSH

• Mơ hình thử nghiệm và chẩn đốn bệnh
• Sản xuất các hợp chất sinh học

+ Vacxin virus

+ Hoạt chất sinh học
+ Interferon

+ Kháng thể đơn dịng
• Tạo các nguyên liệu cấy ghép

• Tạo cơ quan từ tế bào động vật ni cấy
• Sản xuất các virus diệt cơn trùng

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

3.2 CÔNG NGHỆ TẾ BÀO GỐC

3.2.1 KHÁI NIỆM

Là các tế bào có khả năng phân chia liên tục trong nuôi cấy và phát
triển thành các tế bào chuyên hoá.

3.2.2 ĐẶC TRƢNG CƠ BẢN CỦA TẾ BÀO GỐC

– có khả năng tự tái tạo mới

– có thể biệt hoá thành những tế bào và tổ chức chuyên biệt đảm
nhiệm những chức năng đặc biệt.

– có thể phân lập và duy trì đƣợc ở trạng thái chƣa bịêt hoá.

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

PHÂN LOẠI TẾ BÀO GỐC (Theo tiềm năng biệt hóa)

BM CNSH TV – Khoa CNSH

•

các TB phôi ở giai
đoạn tiếp sau giai
đoạn nêu trên (nút
phôi và dưỡng
phơi). Phân hóa
thành các TB vài
tiềm năng

TB có khả năng
phân hóa thành một
loại hay một họ các
TB chuyên hóa xác
định

TB đa tiềm năng
TB toàn năng

TB vài tiềm năng
(TB mầm)

Tế bào hợp tử và
các tế bào phôi ở
giai đoạn 4-8 tế

bào.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

Day 1

Fertilized egg

Day 3-4

Multi-cell embryo

</div>

Bài giảng Công nghệ sinh học đại cương: Chương 3 - ThS. Ninh Thị Thảo - Trường Đại Học Quốc Tế Hồng Bàng

<b>CÔNG NGHỆ SINH HỌC ĐẠI CƢƠNG </b>

<b>(SH3014)</b>

Giảng viên:

<b>3.1 KỸ THUẬT NI CẤY TẾ BÀO ĐỘNG VẬT</b>

•

<b>3.1 KỸ THUẬT NUÔI CẤY TẾ BÀO ĐỘNG VẬT</b>

•

Chu kỳ tế bào

<b>3.1 KỸ THUẬT NUÔI CẤY TẾ BÀO ĐỘNG VẬT</b>

<b>3.1 </b>

<b>PHƢƠNG PHÁP NI CẤY</b>

<b>MƠ TẾ BÀO </b>

<b>ĐỘNG VẬT</b>

<b>3.1 PHƢƠNG PHÁP NUÔI CẤY MÔ </b>

<b>TẾ BÀO ĐỘNG VẬT</b>

<b>3.2 CÔNG NGHỆ TẾ BÀO GỐC</b>

<b>PHÂN LOẠI TẾ BÀO GỐC (Theo tiềm năng biệt hóa)</b>

•

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về