Giáo án Ngữ văn 8 tiết 52: Văn bản: Ngẫu nhiên cảm hứng làm thơ (Ngẫu hứng) Nguyễn Xuân Ôn

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TuÇn 33 TiÕt 52. Chương trình địa phương. V¨n b¶n: NgÉu nhiªn c¶m høng lµm th¬ (NgÉu høng) NguyÔn Xu©n ¤n. A. Mục tiêu cần đạt - Gióp häc sinh c¶m nhËn ®­îc chÝ lµm trai cña Nguyễn Xuân Ôn: Đó là tấm lòng yêu nước, là bổn phận của nhà thơ đối với non sông đất nước. - Thấy được đặc sắc nghệ thuật của bài thơ: Tả cảnh ngô t×nh B. Phương pháp và phương tiện - Phương pháp: Đọc sáng tạo và dùng lời văn có nghệ thuËt - Phương tiện: Tài liệu chương trình địa phương, bài so¹n C. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. ổn định lớp 2. Bµi míi: I. Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm 1. T¸c gi¶ HS đọc sgk - Nguyªn Xu©n ¤n (1825-1889) ? Nªu hiÓu biÕt cña em hiÖu Ngäc §­êng. Quª x· vÒ t¸c gi¶ Lương Điền, huyện Đông Thµnh nay lµ x· DiÔn Th¸i, huyÖn DiÔn Ch©u, tØnh NghÖ An. - Thi ®Ëu tiÕn sü khoa T©n Mïi (1871) vµ thuéc phe chñ chiến, sau đó cáo quan về tham gia phong trµo CÇn Vương. ? Sù nghiÖp s¸ng t¸c 2. T¸c phÈm th¬ v¨n cña «ng ? Nội dung tư tưởng - TËp th¬ “ Ngäc §­êng thi v¨n tËp” - Nội dung tư tưởng:. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> + Nªu cao lßng tù hµo d©n téc + Tinh thÇn quyÕt t©m kh¸ng chiÕn + Lªn ¸n nghiªm kh¾c qu©n giÆc tµn b¹o vµ bän phong kiÕn hÌn nh¸t ®Çu hµng. ? XuÊt xø bµi th¬ “NgÉu høng”. Bµi th¬ “NgÉu høng” rót ra tõ tËp “Ngäc ®­êng thi v¨n tËp” II. §äc hiÓu v¨n b¶n 1. §äc ? Bµi th¬ ®­îc lµm 2. ThÓ th¬: ThÊt ng«n b¸t có theo thÓ th¬ g×? Nªu §­êng luËt đặc điểm của thể thơ + Kết cấu: 4 phần: Đề, thực, luật, đó kÕt 3. T×m hiÓu chi tiÕt ? Học sinh đọc 2 câu đề + Hai câu đề: ? T¸c gi¶ c¶m høng Kh«ng gian thêi gian: Thu lµm bµi th¬ trong phong… BÝnh chÈm… khung c¶nh thêi gian vµ kh«ng gian nh­ d¹ th©m thÕ nµo ? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i Mùa thu vốn thường gợi nhớ, chän kh«ng gian vµ gîi buån man m¸c trong lßng thêi gian nh­ vËy ? mỗi con người. thời điểm ở đây lại là nửa đêm thu – một kh«ng gian vÒ khuya hÕt søc v¾ng lÆng yªn tÜnh cµng t¨ng thªm nçi lßng u uÊt cña nhµ thơ - Một con người đang có nhiÒu næi niÒm t©m sù ? Trong khung c¶nh T©m tr¹ng: Båi håi => T©m thêi gian vµ kh«ng tr¹ng thÉn thê gian Êy t¸c gi¶ cã t©m tr¹ng nh­ thÕ nµo. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> GV: 2 c©u ®Çu t¸c gi¶ giíi thiÖu thêi gian vµ kh«ng gian nghệ thuật. Đó là một đêm thu lạnh lẽo vào lúc canh khuya. Trong khung cảnh như vậy đó là yếu tố ngoại cảnh tác động vào tâm cảnh khiến một người đa c¶m nh­ NguyÔn Xu©n ¤n nÈy sinh t©m tr¹ng: Mét t©m tr¹ng båi håi, th½n thê nhiÒu thao thøc tr¨n trë khiến nhà thờ không ngủ được. Vậy đó là tâm trạng gì, chóng ta cïng t×m hiÓu nh÷ng c©u th¬ tiÕp theo. * Hai c©u thùc: Học sinh đọc 2 câu thùc ? Em có nhận xét gì về - Sử dụng phép đối, hình ảnh ẩn nghÖ thuËt ë c©u 3 vµ dô 4? ? H×nh ¶nh tïng b¸ch Tïng b¸ch lµ lo¹i c©y cã søc ngîi cho em cã suy sèng dÎo dai chèng chäi víi nghÜ g× thêi tiÕt thiªn nhiªn kh¾c nghiÖt, lu«n sèng ngay th¼ng vươn cao. Hình ảnh “tùng bách” để chỉ bậc anh hùng nam nhi qu©n tö x· héi p k ? Em hiÓu g× vÒ chÝ lµm ChÝ lµm trai lµ chÝ tang bång trai của Nguyễn Xuân để đi khắp Đông, Tây, Nam, Bắc ¤n cho phØ søc vÉy vïng trong 4 bÓ. ë ®©y t¸c gi¶ c¶m thÊy m×nh quá nhỏ bé thấp kém chưa đóng gãp ®­îc g× lín lao so víi tiªu chí đã đặt ra của đấng nam nhi qu©n tö trong thêi lo¹n. * Hai c©u luËn: Học sinh đọc 2 câu luËn ? 2 c©u luËn t¸c gi¶ Thanh phong, minh nguyÖt tiếp tục tả cảnh, đó L­u thuû s¬n cao lµ c¶nh g× ? => §ªm tr¨ng mïa thu s¸ng. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> vằng vặc. Trong đêm khuya yªn tÜnh chØ cßn nghe thÊy ©m thanh của tiếng nước chảy trong khe väng ra nh­ tiÕng đàn. ? Cảnh thiên nhiên đẹp … Hiềm vô tửu => lẽ ra trong th¬ méng nh­ vËy khung cảnh đêm trăng thơ nh­ng t©m hån cña méng víi ©m thanh cña tiÕng nhµ th¬ nh­ thÕ nµo suối – tiếng đàn như vậy nếu có rượu sẽ tăng thêm cảm hứng để thưởng thức trăng. Vậy mà lúc này rượu cũng hết. “Vô töu” ta cßn cã thÓ hiÓu næi lßng cña nhµ th¬: §ã lµ sù c« đơn thiếu vắng một người bạn tri âm cùng chí hướng để giải bµy t©m sù vÒ nh©n thêi thÕ th¸i. GV: Nh­ vËy 6 c©u ®Çu thiªn vÒ t¶ c¶nh nh­ng trong cảnh đã nhuốm phần tâm trạng. Đó là tâm trạng của một người nam nhi khi chưa thoả chí tam bồng, ý nguyÖn hoµi b·o th× lín lao nh­ng b¶n th©n t¸c gi¶ c¶m thÊy m×nh ch­a lµm ®­îc g× nhiÒu, ch­a xøng víi chÝ lµm trai. * 2 c©u kÕt HS đọc 2 câu kết ? T©m sù c¸i t«i tr÷ Quèc bé vÞ b×nh nh©n dÜ l·o t×nh ®­îc béc lé qua Bán sinh đồ tự kế phân âm tõ ng÷ h×nh ¶nh nµo ? => Nçi tr¨m trë day døt v× c¶m thÊy m×nh v× c¶m thÊy m×nh tuổi đã già sức đã yếu mà chưa đóng góp, chưa làm được gì lớn lao để có thể thay đổi được vận mệnh của đất nước. Đó chính là lòng yêu nước, là bổn. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ? Ta gÆp nh÷ng bµi th¬, c©u ca nµo cã chung c¶m høng nµy mµ em biÕt ? ? Bài thơ để lại trong em ấn tượng gì về quan niệm ý nghĩ đời người ? Về tính cách con người Xứ Nghệ ?. ? §Æc s¾c nghÖ thuËt ? Gi¸ trÞ néi dung. phËn tr¸ch nhiÖm cña chÝnh mình đối với non sông đất nước HS th¶o luËn. Đời người quá ngắn ngủi, hoài b·o th× lín lao nh­ng thêi gian thì hữu hạn nên khó đạt đựoc lòng mong muốn của m×nh. Qua bµi th¬ ta hiÓu ®­îc tÝnh cách con người Xứ Nghệ: đó là một con người người sống chân chÊt, lu«n tr¨n trë nÆng t×nh với non sông đất nước, luôn hø¬ng vÒ d©n téc víi tÊm lßng yêu nước thiết tha. Đó cũng là truyền thống bao đời nay của con người Xứ Nghệ. III. Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt: T¶ c¶nh ngô t×nh 2. Néi dung: Bµi th¬ nãi vÒ chÝ lµm trai qua đó tác giả thể hiện lòng yêu nước, bổn phận của mình đối với non sông. HS đọc ghi nhớ. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>