Giáo án Ngữ văn 8 - Soạn tuần 1

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuần 1 Ngày soan: Tiết 1 - 2. TÔI ĐI HỌC (Thanh Tịnh) I. MỤC TIÊU. Giúp học sinh: - Cảm nhận được tâm trạng, cảm giá của nhân vật “Tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên trong một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm. 1. Kiến thức -Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tôi đi học. -Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh. 2. Kĩ năng -Đọc – hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm. -Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản thân. II. CHUẨN BỊ - GV: SGK, SGV, giáo án các tài liệu tham khảo liên quan đến bài học. - HS: SGK, soạn bài. 1. Ổn định tổ chức (1’) GV kiểm tra sĩ số, nêu yêu cầu của giờ học. 2. Kiểm tra bài cũ (1’) Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh. 3. Bài mới. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung Hoạt động 1 (1’) TÔI ĐI HỌC - Giới thiệu bài:… - Nghe, ghi tên bài (Thanh Tịnh) Hoạt động 2 (13’) I. Đọc, tìm hiểu chung - Gọi em đọc phần chú - 1 HS đọc chú thích. 1.Vài nét về tác giả và thích trong SGK. tác phẩm. ? Hãy nêu những hiểu - Trình bày theo hiểu biết a. Tác giả biết của em về tác giả của bản thân. Quê ở ngoại ô thành Thanh Tịnh? phố Huế. Ông đi làm, dạy học viết văn, làm thơ từ ? Những tác phẩm của - Dựa vào chú thích để trả năm 1933. Thanh Tịnh nổi bật lên lời. b. Tác phẩm những đặc điểm gì? Toát lên vẻ đẹp đằm thắm, tình cảm trong trẻo, - GV hướng dẫn học sinh êm dịu.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> đọc văn bản. - Đọc mẫu một đoạn sau đó yêu cầu học sinh đọc toàn bộ văn bản. - GV cho 2 HS giải nghĩa các từ khó. ? Hãy xác định chủ đề của văn bản?. - Nghe GV hướng dẫn đọc. 2. Đọc văn bản - 3 em lần lượt đọc toàn văn bản, các em khác nghe, nhận xét. 3. Tìm hiểu từ khó.. - HS tìm hiểu từ khó. - Trao đổi, thảo luận và 4. Chủ đề văn bản ? Em nhận thấy văn bản trả lời, nhận xét, bổ sung. Những kỷ niệm trong được kết cấu theo bố cục sáng của tuổi học trò. - Trả lời, bổ sung. 5. Bố cục của văn bản như thế nào? Có bố cục theo dòng hồi tưởng của nhân vật “tôi” Hoạt động 3 (64’) II. Tìm hiểu văn bản ? Hãy đọc kĩ đoạn từ đấu - Đọc đoạn văn, suy nghĩ 1. Tâm trạng của nhân đến “ Hôm nay tôi đi và trả lời. “vật” tôi trong ngày đầu học” và cho biết: Dòng đi học hồi tưởng của tác gỉa theo a. Trên con đường cùng trình tự nào? mẹ tới trường. - HS nghe. - GV: Biến chuyển của - Dòng hồi tưởng từ hiện trời đất cuối thu và hình tại mà nhớ về dĩ vãng. ảnh mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến tường gợi cho nhân vật tôi nhớ lại mình ngày ấy cùng những kĩ - Tìm kiếm, trả lời. niệm trong sáng. - Những hình ảnh gợi nhớ ? Điều gì đã gợi lên trong kỉ niệm: Con đường, lòng nhân vật “tôi” thầy, bạn và lúc nghe gọi những kỉ niệm về buổi tên mình vào chỗ ngồi, - Suy nghĩ trả lời. tựu trường đầu tiên? đón nhận giờ học đầu tiên. ? Hình ảnh con đường, - Con đường vốn rất quen cảnh vật trong kỉ niệm - Trao đổi, trả lời, nhận thuộc nhưng tự nhiên của tác giả là hình ảnh xét, bổ sung. thấy lạ như thế nào? ? Với bộ quần áo, mấy - Muốn thử khẳng định - Cảm thấy trang trọng và quyển vở mới trên tay sức mình. đứng đắn với bộ quần áo “tôi” cảm thấy mình như và mấy quyển vở mới thế nào? trên tay. ? Khi xin mẹ được cầm - Thảo luận, trả lời, nhận. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> cả bút và thước “tôi” xét, bổ sung. muốn khẳng định điều gì? - Trả lời ? Nhân vật “tôi” cảm nhận sân trường hôm nay - Trả lời có gì khác mọi ngày? ? “Tôi” cảm nhận ngôi trường hôm nay như thế nào? - HS: “Tôi” bỗng cảm thấy sợ khi sắp phải rời ? Khi nghe đến tên mình tay mẹ, những tiếng khóc “tôi” đã có phản ứng như nức nở hay thút thít bật ra thế nào? rất tự nhiên như phản ớng dây truyền lúc ấy, Tôi cảm thấy mình như bước ? “Tôi” cảm nhận những vào một thế giới khác và gì khi rời tay mẹ bước xa mẹ hơn bao giờ hết. vào lớp?. b. Giữa không khí ngày khai trường. - Sân trường hôm nay dày đặc cả người, ai cũng quần áo sạch sẽ, gương mặt vui tươi, sáng sủa. - Ngôi trường xinh xắn, oai nghiêm, mình thấy bé nhỏ so với nó. - Hồi hộp chờ nghe tên mình: “Nghe gọi đến tên, “tôi” tự nhiên giật mình và lúng túng”.. - Suy nghĩ, trả lời.. ? “Tôi” cảm thấy như thế nào khi bước vào lớp học? ? Tôi cảm nhận giờ học đầu tiên như thế nào? ? Các phụ huynh có thái độ như thế nào đối với các em bé lần đầu tiên đi học? ? Em có nhận xét gì về nhân vật ông Đốc và thầy giáo trẻ qua hành động,. c. Ngồi trong lớp đón nhận giờ học đầu tiên. - Trả lời. - Vừa xa lạ, vừa gần gũi với mọi vật, với bạn ngồi bên cạnh. - Tìm kiếm, trả lời. - Ngỡ ngàng, tự tin bước vào giờ học đầu tiên. 2. Những người xung quanh - Tìm kiếm, suy nghĩ, trả - Phụ Huynh: Chuẩn bị lời. chu đáo cho con em ở buổi tựu trường đầu tiên, Cùng vui, cùng hồi hộp với các em. - Suy nghĩ, trả lời. - Đó là những con người rất từ tốn, bao dung, vui tính, giàu tình thương. - Tìm kiếm, trả lời. - Người lớn: Có trách nhiệm và tấm lòng của gia đình đối với thế hệ. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> cử chỉ, lời nói của họ? ? Em có nhận xét gì về mối quan hệ của người lớn đối với cá em? - Nghe ? Hãy tìm các hình ảnh so sánh được nhà văn sử dụng trong truyện ngắn? Trong các hình ảnh so sánh đó, hình ảnh nào là đáng chú ý nhất? - GV: Các so sánh trên xuất hiện ở các thời điểm khác nhauđể diễn tả tâm trạng, cảm xúc của nhân vật tôi. Đây là cách so sánh giàu hình ảnh, giàu sức gợi cảm được gắn vơíu những cảnh sắc thiên nhiên tươi sáng giàu chất trữ tình. Nhờ các so sánh này mà ý nghĩa và cảm giác của nhân vật được người đọc cảm nhận cụ thể, rõ ràng hơn. Đó chính là chất trữ tình trong truyện.. tương lai. - Hình ảnh đáng chú ý: + “Tôi quên thế nào được .... trời quang đãng”. + “ý nghĩ ấy .... trên ngọn núi”. + Họ như con chim ... rụt rè trong cảnh lạ”.. - Thảo luận theo nhóm đại diện các nhóm trả lời, nhóm khác nghe và nhận xét, bổ sung.. 3. Nghệ thuật -Miêu tả tinh tế, chân thực diễn biến tâm trạng của ngày đầu tiên đi học. -Sử dụng ngôn ngữ giàu yếu tố biểu cảm, hình ảnh so sánh độc đáo ghi lại ? Nghệ thuật của truyện * Sức cuốn hút: + Bản thân tình huống dòng liên tưởng, hồi có gì đặc sắc? tưởng của nhân vật tôi. truyện. + Tình cảm ấm áp, trìu -Giọng điệu trữ tình trong mến của người lớn đối với sáng. các em nhỏ lần đầu tiên đến trường. + Hình ảnh thiên nhiên,. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ngôi trường và các so sánh giàu sưcs gợi cảm. - Suy nghĩ trả lời. ?Sức cuốn hút của truyện được tạo nên từ những yếu tố nào? - Đọc ghi nhớ. ?Văn bản này có ý nghĩa gì.. 4.Ý nghĩa Buổi tựu trường đầu tiên sẽ mãi mãi không thể nào quên trong kí ức của nhà văn Thanh Tịnh. *Ghi nhớ: (SGK). - GV cho học sinh đọc mục ghi nhớ. Hoạt động 4 (5’) III. Luyện tập - Hãy trình bày bài văn - Trình bày bài ngắn đã viết ở nhà trước - Nghe và sửa lại bài cho lớp để các bạn nghe và bạn. sửa lại. 4. Củng cố (3’) - Hãy nêu chủ đề của văn bản “Tôi đi học”? - Trong buổi tựu trường đầu tiên, tâm trạng của nhân vật “tôi” có thay đổi như thế nào? 5. Hướng dẫn (2’) -Đọc lại các văn bản viết về chủ đề gia đình và nhà trường đã học. -Ghi lại những án tượng, cảm xúc của bản thân về một ngày tựu trường mà em nhớ nhất. - Chuẩn bị trước bài “ Cấp độ khái quát nghĩa của từ”. IV. RÚT KINH NGHIỆM ........................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Tiết 3. CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT NGHĨA CỦA TỪ I. MỤC TIÊU Giúp học sinh:. -Phân biệt được các cấp độ khái quát về nghĩa của từ ngữ. -Biết vận dụng hiểu biết về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ vào đọc- hiểu và tạo lập văn bản. 1. Kiến thức Các cấp độ khái quát về nghĩa của từ ngữ. 2. Kĩ năng Thực hành so sánh, phân tích các cấp độ khái quát về nghĩa của từ ngữ. II. CHUẨN BỊ - GV: SGK, SGV, giáo án, bảng phụ vẽ sơ đồ cấp độ khái quát nghĩa của từ. - HS: SGK, chuẩn bị bài. III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP 1. ổn định tổ chức (1’) Kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh. 2. Kiểm tra bài cũ (3’) Trong từ ngữ Tiếng Việt chúng ta thường gặp những lớp nghĩa nào? 3. Bài mới Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT Hoạt động 1 (1’) NGHĨA CỦA TỪ - Giới thiệu bài:… - Nghe, ghi tên bài Hoạt động 2 (15’) I. Từ ngữ nghĩa rộng, từ - GV treo sơ đồ về cấp - Quan sát sơ đồ và tìm ngữ nghĩa hẹp độ khái quát nghĩa của hiểu bài theo gợi ý của từ và yêu cầu học sinh GV qua sát. GV gợi dẫn cho Động vật học sinh tìm hiểu.. Thú Voi, hươu…. Chim tu hú, sáo…. Cá cá rô, cá thu…. - Từ Động vật có nghĩa rộng ? Nghĩa của từ Động - Trao đổi, trả lời, nhận hơn cá từ thú, chim, cá. Vật rộng hơn hay hẹp xết và bổ sung. hơn nghĩa của các từ thú, chim, cá? Vì sao? - Nghĩa của các từ: Thú, ? Nghĩa của các từ:Thú, - Trao đổi, phát biểu.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Chim, Cá rộng hơn hay Chim, Cá rộng hơn nghĩa của hẹp hơnnghĩa của các các từ: voi, Hươu, Tu hú, từ: Voi, Hươu, Tu hú, Sáo, Cá rô. - Trả lời Sáo, Cá rô? ? Qua đó, em thấy nghĩa của những từ nào bao quát nghĩa của những từ nào? - Dựa vào sơ đồ và ghi nhớ trả lời. ? Khi nào một từ ngữ * Ghi nhớ: (SGK). được coi là có nghĩa - Đọc ghi nhớ sgk. rộng, nghĩa hẹp? - GV dùng bảng phụ khái quát phần ghi nhớ cho học sinh. Hoạt động (20’) - GV cho học sinh thảo luận nhóm bài tập 1 - Sau khi thảo luận, GV yêu cầu đại diện nhóm lên bảng trình bày bài làm của nhóm.. II. Luyện tập - Thảo luận nhóm bài Bài tập 1 tập. Y phục - Đại diện nhóm treo bảng phụ và trình bày bài làm.. Quần. Áo. quần đùi,quần dài…. áo dài, áo sơ mi.. Vũ khí. Súng Súng trường, Đại bác.... Bom Bom ba càng, Bom bi.. Bài tập 2 - Từ ngữ có nghĩa rộng hơn: a. Chất đốt. b.Nghệ thuật. - Gọi HS đọc yêu cầu d. Nhìn. bài tập 2 và làm bài tập - Thảo luận và trả lời c. Thức ăn. e. Đánh. câu hỏi. theo yêu cầu. Bài tập 3 a. Xe cộ: (xe máy, xe đạp, xe ô tô,...) b. Kim loại: (Sắt, nhôm, - GV nêu câu hỏi trong. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> bài tập số 3. - Làm bài tập 3. đồng,...) - Yêu cầu học sinh làm - Trả lời trước lớp. c. Hoa quả: (Xoài, bưởi, bài tập và trả lời. Nhận xét, bổ sung. mít...) d. Người họ hàng: (cô, gì, chú, bác,....) e. Mang: (Vác, khiêng, bê...) Bài tập 4 a. Thuốc lá b. Thủ quỷ - Gọi HS đọc yêu cầu c. Bút điện d. Hoa tai bài tập 2 và làm bài tập - Làm việc độc lập, đứng tại chỗ trả lời. theo yêu cầu. 4. Củng cố (3’) Thế nào là cấp độ khái quát nghĩa của từ? Trong số các từ sau, từ nào có nghĩa rộng, từ nào có nghĩa hẹp: Khóc; Sụt sùi; nức nở. 5. Hướng dẫn (2’) -Tìm các từ ngữ thuộc cùng một phạm vi nghĩa trong một bài trong SGK Sinh học ( hoặc Vật lí, Hóa học...). Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát về nghĩa của các từ ngữ đó. - về nhà học bài và làm bài tập số 5. - Chuẩn bị bài “ Tính thống nhất về chủ đề của văn bản” IV. RÚT KINH NGHIỆM ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ Tiết 4. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN I MỤC TIÊU Giúp học sinh:. -Thấy được tính thống nhất về chủ đề của văn bản và xác định được chủ đề của một văn bản cụ thể. -Biết viết một văn bản bảo đảm tính thống nhất về chủ đề. 1. Kiến thức -Chủ đề văn bản. - Những thể hiện của chủ đề trong một văn bản.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> 2. Kĩ năng -Đọc- hiểu và có khả năng bao quát toàn bộ văn bản. -Trình bày một văn bản ( nói, viết) thống nhất về chủ đề. II. CHUẨN BỊ - GV: SGK, SGV, giáo án, bảng phụ và các thiết bị dạy học khác. - HS: SGK, chuẩn bị bài. III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP 1. ổn định tổ chức lớp (1’) Kiểm tra sĩ số và nêu yêu cầu của giờ học. 2. Kiểm tra (1’) Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh. 3. Bài mới Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung TÍNH THỐNG NHẤT VỀ Hoạt động 1 (1’) CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN - Giới thiệu bài: - Nghe, ghi tên bài Hoạt động (10’) I. Chủ đề của văn bản. - GV gọi học sinh đọc lại - Một em đọc văn bản, văn bản “Tôi đi học” của các em khác theo dõi. Thanh Tịnh. ? Tác giả nhớ lại kỉ niệm - Trả lời, bổ sung ý kiến. - Tác giả nhớ lại kỉ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ngày đầu tiên đi học. ấu của mình? ? Sự hồi tưởng ấy gợi lên - Trao đổi, trả lời. - Gợi những ấn tượng sâu những ấn tượng gì trong sắc, hồi hộp, ngỡ ngàng. lòng tác giả? ? Đó chính là chủ đề của - Dựa vào ghi nhớ trả lời. => Chủ đề của văn bản là văn bản, em hiểu thế nào đối tượng và vấn đề chính là chủ đề của văn bản? được tác giả nêu lên, đặt ra trong văn bản. Hoạt động 3(10’). II. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản ? Nhan đề văn bản “Tôi - Suy nghĩ, dự đoán và trả - Nhan đề => Dự đoán đi học” cho phép ta dự lời. văn bản nói về chuyện đi đoán văn bản nói về vấn học. đề gì? ? Những từ ngữ nào được - Tìm kiếm, trả lời, bổ - Đại từ “Ta” và các từ lặp đi, lặp lại nhiều lần? sung ý kiến. biểu thị ý nghĩa đi học Nhằm mục đích gì? được lặp lại nhiều lần => Nhấn mạnh kỉ niệm về buổi đầu tiên đi học của ? Hãy tìm những câu văn - Tìm kiếm, trả lời. nhân vật tôi. nhắc đến kỉ niệm buổi. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> tựu trường đầu tiên của nhân vật tôi? ? Nhân vật tôi cảm nhận - Suy nghĩ và trả lời. - Con đường tuy quen mà về con đường như thế nào? thấy lạ, cảnh vật như đều - Nhận xét và bổ sung ý thay đổi. ? Hành vi có gì thay đổi? kiến cho bạn. - Hành vi: + Trước- Thả diều, nô đùa. - Suy nghĩ và trả lời, lớp + Nay - Đi học, như học trò thực. ? Cảm nhận về ngôi nhận xét bổ sung. - Ngôi trường: Cao ráo, trường như thế nào? xinh xắn, oai nghiêm như - Trao đổi, phát biểu đình làng. ? Khi xếp hàng vào lớp, - Sắp vào lớp: Đứng nép “tôi” cảm thấy như thế bên người thân, chỉ dám - Suy nghĩ trả lời nào? nhìn một nửa. ? Khi bước vào trong lớp - Trong lớp học cảm thấy học, “tôi” cảm nhận được - Dựa vào phần ghi nhớ xa mẹ.... điều gì? trả lời ? Thông qua việc tìm hiểu trên, em hiểu: Thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản? tính thống nhất của chủ đề văn bản được thể hiện ở những phương diện nào? ? Làm thế nào để có thể viết văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề? - Gọi HS đọc mục ghi nhớ. Hoạt động 4 (17’) - GV cho học sinh đọc và làm bài tập số 1 trong SGK.. - Trả lời - Đọc ghi nhớ trong SGK. * Ghi nhớ: (SGK). III. Luyện tập. - Thảo luận theo từng bàn Bài tập 1a. Văn bản nói các câu hỏi trong SGK . về rừng cọ quê tôi có tính - Trả lời trước lớp, các thống nhất của chủ đề. em khác nhận xét và bổ b. Các ý lớn trong phần sung ý kiến. thân bài. - Vẻ đẹp, sức sống mãnh liệt và sức hấp dẫn của cây cọ. - Cọ che chở cho con. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> - GV cho học sinh đọc và làm bài tập số 1 trong SGK.. - GV cho học sinh đọc và làm bài tập số 1 trong SGK.. người: nhà ở, trường học, che mưa nắng. - Cọ gắn bó với con người, phục vụ cho con người: chổi cọ, nón cọ, mành cọ…  Các ý lớn được sắp xếp theo trình tự hợp lý. c. Tình cảm gắn bó giữa người dân với rừng cọ. - Hai câu trực tiếp nói về tình cảm của người dân sông Thao với cây cọ. “Căn nhà tôi ở núp dưới rừng cọ” “Cuộc sống quê tôi gắn bó với cây cọ” - Các từ ngữ chỉ sự gắn bó giữa người với cây cọ (đi trong rừng cọ, ngôi nhà khuất trong rừng cọ…) - Làm bài tập theo yêu Bài tập 2 cầu. - Các ý có khả năng làm cho bài viết không đảm bảo tính thống nhất về chủ đề là: a, e - Lý do: Các ý đó không - Trao đổi, phát biểu, lớp phục vụ cho luận điểm nhận xét, bổ sung. chính. Bài tập 3 - Lạc chủ đề: ý c, g - Không hướng tới chủ đề: b, e. 4. Củng cố (3’) - Chủ đề của văn bản là gì? Khi nào thì văn bản được coi là có tính thống nhất về chủ đề? - Chủ đề thường được thể hiện như thế nào trong văn bản? 5. Hướng dẫn (2’) - Học bài và làm bài tập còn lại. -Viết một đoạn văn bảo đảm tính thống nhất về chủ đề văn bản theo yêu cầu của giáo viên. - chuẩn bị bài : “ Trong lòng mẹ”. IV. RÚT KINH NGHIỆM. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Kí duyệt tuần 1. Kiều Thị Phúc. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span>