Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 8 - Tuần 14 - Tiết 58: Đập đá ở Côn Lôn

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn: 29/11/2008 Tuần: 14 Tiết: 58. ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN (Phan Châu Trinh) A. Mục tiêu cần đạt: Giúp Học sinh. - Cảm nhận hình ảnh cao đẹp của người yêu nước trong gian nguy vẫn hiên ngang, bền gan vững chí. - Nhân cách cứng cỏi của nhà yêu nước Phan Chu Trinh. - Giọng điệu hùng tráng của thể NBT trong lối thơ tỏ chí của nhà các nhà thơ yêu nước Việt nam. B. Chuẩn bị: - Giáo viên: SGK, SGV, hệ thống câu hỏi. - Học sinh: đọc bài tập, trả lời câu hỏi. C. Các bước lên lớp: I. Ổn định tổ chức: II. Kiểm tra bài cũ: 4’ - Đọc thuộc lòng và phân tích bài thơ: "Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác". III. Bài mới: 1. Giới thiệu bài: 1’ Đầu năm 1908 Nhân dân trung kỳ nổi dậy chống sưu thuế, Phan Chu Trinh bị bắt, bị kết án chém và đày ra Côn Đảo (tháng 4 năm 1908). Vài tháng sau, nhiều nhân sỹ yêu nước khắp Trung Kỳ, Bắc Kỳ cũng bị đày ra đây. Ngày đầu tiên Phan Chu Trinh đã ném 1 mảnh giấy vào khám của họ để an ủi động viên: "Đây là 1 trường học thiên nhiên, mùi cay đắng trong ấy làm trai giữa thế kỷ 20 này, không thể không nếm cho biết". Bài thơ này làm trong thời kỳ Phan chu Trinh bị đày ở Côn Đảo. 2. Tiến trình bài giảng: 35’ Thời Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò N D cầnđạt gian 7’ Hoạt động 1: HD Học sinh tìm I. Đọc - Chú thích. 1. Đọc hiểu chú thích. - Gọi Học sinh đọc văn bản. - Học sinh đọc. 2. Chú thích ? Quan sát chú thích dấu */sgk - Phan Chu Trinh (1872-1926), a. Tác giả: và cho biết hiểu biết của em về hiệu là Tây Hồ. Biệt hiệu là Phan Chu Trinh tác giả Phan Chu Trinh? Huy Mã. (1872-1926) - Quê: Tây Lộc, Hà Đông, Quảng Nam. Đỗ phó bảng làm quan trong 1 thời gian ngắn.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Đề xướng dân chủ, đòi bãi bỏ chế độ quân chủ sớm nhất, có tài văn chương. - Tác phẩm chính: "Tây Hồ Thi Tập", "Tỉnh Quốc Hồn Ca".... ? Văn bản "Đập đá ở Côn Lôn” - Văn bản: Ra đời khi Phan ra đời trong hoàn cảnh nào? Chu Trinh bị bắt lao động khổ sai ở nhà tù Côn Đảo (năm 1908). 20’ Hoạt động 2: HD Học sinh tìm hiểu văn bản. ? Bài thơ tạo dựng hình ảnh 1 - Nhân vật trữ tình là người con người "làm trai" đập đá ở đập đá xưng "là trai" và "kẻ vá Côn Lôn và bộc lộ cảm xúc của trời". "kẻ vá trời". Từ đó hãy xác định nhân vật trữ tình của bài thơ này? ? Căn cứ vào chú thích sgk thì - Nhân vất trữ tình chính là: nhân vật chữ tình ở đây là ai? Phan Chu Trinh tác giả bài thơ Có liên quan gì đến tác giả bài này. tập này? ? Em phân định bài thơ này như Bài thơ gồm 2 phần. - Phần 1: 4 câu đầu: Công việc thế nào? Nội dung cụ thể? đập đá. - Phần 2: 4 câu cuối: Cảm nghĩ từ việc đập đá. ? Văn bản được trình bày bởi - Biểu cảm là chính và Tự sự là những phương thức biểu đạt yếu tố tham gia. nào? Phương thức nào là chính, phương thức nào là yếu tố tham - Nội dung công việc đập đá. gia? ? Phần nội dung nào sử dụng tự - Nội dung cảm nghĩ từ việc sự sau yếu tố được biểu cảm? đập đá. ? Ấn tượng đầu tiên - ấn tượng - Hùng tráng, khoẻ khoắn. chung của em về giọng điệu đặc biệt của bài thơ này? - Gọi Học sinh đọc 4 câu thơ - Học sinh đọc. đầu. ? Đập đá là công việc bình - Không bình thường. Vì đây thường, nhưng việc "đập đá ở là công việc khổ sai, buộc tù. Lop7.net. b. Tác phẩm 1908 Khi bị bắt lao động khổ sai ở nhà tù Côn Đảo. II. Tìm hiểu văn bản:. 1.Công việc: - "làm trai". Quan.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Côn Lôn " có bình thường không? Vì sao? ? Quan sát 2 câu thơ đầu và cho biết em hiểu như thế nào về chủ đề làm trai trong lời thơ này?. nhân phải làm.. - Làm trai là quan niệm sống anh hùng của đấng nam nhi, dám chống chọi với gian nguy, để chiến thắng. ? Tư cách "làm trai" đó đã sáng - Có khí phách hiên ngang. lên phẩm chất nào của người - Không sợ nguy nan. yêu nước trong bài thơ này? ? Từ 2 câu thơ tiếp theo hãy cho - Dùng tay cầm búa (Xách búa, biết: Công việc đập đá được gợi ra tay), đập đá thành hòn, (mấy tả như thế nào? trăn hòn ) thành đống, (năm bảy đống). ? Hình dung của em về công - Bằng thủ công việc nặng việc đập đá này? nhọc khối lượng lớn, chỉ dành cho tù khổ sai. ? Nhưng với hành động dũng - Ý nghĩa tinh thần: Dám mãnh "Xách búa đáng tan" và đương đầu, vươn lên, chiến "ra tay đập bể " thì việc đập đá ở thắng thử thách, gian khổ. Côn Lôn mang 1 ý nghĩa khác. Theo em đó là ý nghĩa nào? ? Nhận xét về giọng điệu, cách - Giọng điệu hùng tráng sôi dùng từ, phép đối trong 4 câu nổi. thơ đầu và tác dụng của chúng? - Dùng động từ mạnh. - Đối câu 3 với câu 4. Tác dụng: Công việc đập đá diễn tả khí phách hiên ngang của con người. ? Vậy người tù thể hiện phẩm - Hiên ngang, kiên cường, chất gì qua 4 câu thơ này? trước gian nan. - Gọi Học sinh đọc 4 câu thơ - Học sinh đọc. cuối. - Giáo viên: Việc lao động gợi lên ở người tù yêu nước cảm nghĩ sâu sắc về bản thân. ? Em hiểu cảm nghĩ của con - Tự thấy mình có tấm thân người được bộc lộ trong câu thơ: dầy dạn phong trần qua nhiều "Tháng ngày ... sành sỏi". thử thách. ? Câu thơ 6 bộc lộ cảm xúc nào - Tự thấy mình có tinh thần của con người? cứng cỏi kiên trung, không sờn lòng, đổi chí trước mọi gian. Lop7.net. niệm sống hùng.. anh. - "Đập đá": Công việc thủ công nặng nhọc vất vả. Dám đương đầu vượt lên, chiến thắng thử thách.. - Giọng điệu: Hùng tráng sôi nổi. - Dùng động từ mạnh. - Đối: Câu 3 với câu 4. Người tù có khí phách hiên ngang. Không sợ nguy nan..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ? Trong 2 câu thơ 5, 6 này tác giả sử dụng biện pháp NT gì? Tác dụng? ? Qua 2 câu thơ này em hiểu gì về người tù yêu nước? H. Theo dõi cặp câu kết của bài thơ, cho biết nội dung của hai câu kết? ? Em có nhận xét gì về hình thức nghệ thuật của 2 câu này? Ý nghĩa của nó?. ? Ngời tù yêu nước bộc lộ phẩm chất gì qua 4 câu thơ cuối? ? Bài thơ "Đập đá ở Côn Lôn" đã làm hiện lên những vẻ đẹp nào của người tù yêu nước? ? Từ đó giúp em hiểu thêm những điều cao quý về con ngời Phan chu Trinh ? ? Em học tập được gì về NT của bài thơ này?. - Gọi Học sinh đọc ghi nhớ.. 8’. lao, thử thách. - Phép đối. - Tác dụng: Làm rõ sự chịu đựng mãnh liệt cả về thể xác lẫn tinh thần của con người trước thử thách gian nan. - Bất khuất trước gian nguy. - Trung thành với lý tưởng yêu nước. - Những người có gan làm việc lớn, khi phải chịu tù đày chỉ là việc nhỏ, không có gì đáng nói. - Lời thơ có cấu trúc đối lập: "Những kẻ vá trời ", "việc con con ". - Tác dụng : Khẳng định lý tưởng yêu nước lớn lao mới là điều quan trọng nhất. - Tin tưởng mãnh liệt ở sự nghiệp cứu nước của mình. - Coi khinh gian lao tù đầy. - Người tù hiên ngang, trung thành với lý tưởng. - Người anh hùng chấp nhận mọi nguy nan, bền gan vững chí với lý tưởng của mình. - Bài thơ viết theo thể thơ TNBC. Với bút pháp lãng mạn, giọng điệu hào hùng sôi nổi, NT đối được sử dụng nhuần nhuyễn và độc đáo. - Học sinh đọc ghi nhớ (sgk/ 150).. Hoạt động 3: HD Học sinh luyện tập.. Lop7.net. 2. Cảm nghĩ về việc đập đá. + NT đối lập: - Câu 5 đối câu 6. Sức chịu đựng mãnh liệt của con người trước thử thách nguy nan. - Câu 7 đối câu 8: Khẳng định lý tưởng yêu nước lớn lao là điều quan trọng nhất. Người tù coi khinh gian lao, tù đày, tin tưởng mãnh liệt ở sự nghiệp yêu nước của mình . 3. Ý nghĩa: sgk/ 150 II. Luyện tập 1. Đọc diễn cảm..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Gọi Học sinh đọc diễn cảm bài tập. ? Qua 2 bài "Vào nhà ngục Quảng Đông" và "Đập đá ở Côn Lôn" Em hãy trình bày lại những cảm nhận của em về vẻ đẹp hào hùng lãng mạn của hình tượng nhà nho yêu nước CM đầu thế kỷ 20. - Yêu cầu Học sinh chuẩn bị trong 5 phút. - Yêu cầu Học sinh phát biểu ý kiến cá nhân.. - Học sinh đọc diễn cảm bài tập.. - Học sinh chuẩn bị trong 5 2. PBCN phút. - Học sinh trình bày miệng.. IV . Củng cố và hướng dẫn về nhà 5’ 1. Củng cố: 3’ - Bài thơ thuộc thể thơ gì? Nhân vật trữ tình là ai? - Bài thơ thể hiện tư thế người tù như thế nào? - Em cảm nhận như thế nào về hình ảnh người tù trong cảnh lao động khổ sai? - Trình bày nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ? 2. Hướng dẫn về nhà: 2’ - Đọc thuộc lòng bài thơ. - Viết thành bài văn hoàn chỉnh cho bài tập 2 (sgk/150) - Làm bài tập TN. - Chuẩn bị bài tiếp theo: Ôn luyện về dấu câu và chuẩn bị KTTV.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>