Bài soạn Ngữ văn 8 tiết 5-6: Đọc - hiểu văn bản trong lòng mẹ (trích những ngày thơ ấu – Nguyên Hồng)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Bài soạn Ngữ Văn 8 ---------------------------------------------------------------------------------------------------Trường THCS Cao Nhân.. Ngµy so¹n: 20 th¸ng 08 n¨m 2012 Ngµy d¹y líp 8B: 25 th¸ng 08 n¨m 2012. TiÕt 5-6 đọc - hiểu văn bản. Trong lßng mÑ (TrÝch Nh÷ng ngµy th¬ Êu – Nguyªn Hång) A. Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc. - Kh¸i niÖm thÓ lo¹i håi kÝ. - Cèt truyÖn, nh©n vËt, sù kiÖn trong ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” - Ng«n ng÷ truyÖn thÓ hiÖn niÒm kh¸t khao t×nh c¶m ruét thÞt ch¸y báng cña nh©n vËt. - ý nghĩa giáo dục: những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác không thể làm cho khô héo tình c¶m ruét thÞt s©u nÆng, thiªng liªng. 2. KÜ n¨ng: - Bước đầu biết đọc – hiểu một văn bản hồi kí. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích t¸c phÈm truyÖn. 3. Thái độ: Yêu quý tình cảm ruột thịt đặc biệt người mẹ đã có công sinh thành ra mình. B. ChuÈn bÞ: 1. ThÇy: T­ liÖu bµi d¹y, s¸ch tham kh¶o, giao ¸n, b¶ng phô, phiÕu häc tËp, t­ liÖu vÒ t¸c gi¶ Nguyªn Hång. 2. Trò: Chuẩn bị nội dung bài học, đọc trước văn bản ở nhà, trả lời câu hỏi ở vở soạn. C. Tæ chøc d¹y vµ häc Bước I: ổn định tổ chức lớp. - KiÓm tra sÜ sè, trËt tù, néi vô cña líp ... Bước II: Kiểm tra bài cũ Tr¶ lêi c¸c c©u hái sau : §äc kÜ ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bµng b¹c, lßng t«i l¹i nao nøc…: H«m nay t«i ®i häc. - Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña nh©n vËt T«i trong ®o¹n v¨n. Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ dßng c¶m xóc thiÕt tha, trong trÎo cña nh©n vËt T«i trong buæi đến trường đầu tiên qua văn bản” Tôi đi học”? Bước III : Bài mới Hoạt động1 : Tạo tâm thế + Thêi gian : 1phót + Phương pháp : thuyết trình. Mỗi chúng ta ai chẳng có một thời thơ ấu đã qua và không bao giờ trở lại. Có những tuổi thơ êm đềm, ngọt ngào song không ít những tuổi thơ đầy cay đắng, dữ dội. Tuổi thơ của chú bé Người soạn: Nguyễn Thế Quyên --------------------------------------- Năm học 2012 - 2013 Lop8.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Bài soạn Ngữ Văn 8 ---------------------------------------------------------------------------------------------------Trường THCS Cao Nhân. Hồng trong văn bản” Trong lòng mẹ” là tuổi thơ ntn, qua đó chúng ta thấy được tình cảm của chó bÐ dµnh cho mÑ ra sao? Hoạt động 2 : Tri giác +Thêi gian: 10 phót +Phương pháp - Kĩ thuật: Đọc, vấn đáp, thuyết trình, suy nghĩ một phút, động não, nhóm nhỏ…. Hoạt động của thầy. GV: Cho học sinh nghiên cứu đọc lướt nhanh phần chú thích về tác giả T¸c phÈm H: Em h·y nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ nhµ v¨n Nguyªn Hång?. Hoạt động của trò.. Nội dung cần đạt. I.§äc – Chó thÝch. 1. T¸c gi¶ - t¸c phÈm a. T¸c gi¶ :. - Nguyªn Hång (1918 – - Lµ nhµ v¨n giµu t×nh c¶m, 1982) quê ở Nam Định, sống dễ xúc động rất bình dị trong vµ viÕt chñ yÕu ë H¶i Phßng sinh ho¹t. những năm trước cách mạng sau hòa bình (1954) gia đình «ng chuyÓn vÒ Hµ Néi, Yªn ThÕ, B¾c Giang, «ng vÉn g¾n bã víi H¶i Phßng. Lµ nhµ - Nhµ v¨n cña phô n÷, nhi văn rất bình dị trong sinh đồng và những người khốn ho¹t vµ giµu t×nh c¶m, dÔ khæ. xúc động. Là nhà văn cảu phụ nữ, nhi đồng, của những người khốn khổ.. GV bæ sung: Nguyªn Hång lµ mét trong nh÷ng c©y bót tiªu biÒu cña dßng v¨n häc HiÖn thùc phª ph¸n 30-45. ¤ng cã mét tuæi th¬ ®au khæ vµ ®Çy sãng giã . Sinh ra t¹i Nam §inh song chñ yÕu sèng ë H¶i Phßng , rÊt gÇn gòi víi những người lao động nghèo của đất Cµng. ThÕ giíi nh©n vËt cña Nguyªn Hồng chủ yếu là những con người sống dưới đáy cùng của xã hội. Vì vậy ông ®­îc mÖnh danh lµ nhµ v¨n cña nh÷ng người khốn khổ, nhà văn của phụ nữ và nhi đồng. - “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” lµ tËp b.T¸c phÈm.. H: Em biÕt g× vÒ v¨n b¶n “Trong lßng mÑ” vµ t¸c phÈm “Nh÷ng ngµy th¬ Êu”? H: Nh©n vËt chÝnh vµ c¸c nh©n vËt trung t©m trong truyÖn lµ ai? H: Đoạn trích thuộc chương mấy trong t¸c phÈm Nh÷ng ngµy th¬ Êu? GV: yêu cầu đọc giọng chậm, tình c¶m, chó ý c¸c tõ ng÷, h×nh ¶nh thÓ hiện cảm xúc thay đổi của nhân vật t«i, nhÊt lµ ®o¹n cuèi cuéc trß chuyÖn víi bµ c« , ®o¹n t¶ chó bÐ Hång n»m trong lßng mÑ. C¸c tõ ng÷ h×nh ¶nh lêi nãi ngät ngµo, gi¶ dối, rất kịch của bà cô cần đọc với giọng đay đả,, kéo dài, lộ rõ sắc thái ch©m biÕm cay nghiÖt. + GV đọc mẫu một vài đoạn GV hướng dẫn tìm hiểu một số từ khã trong phÇn chó thÝch . - T×m tõ tr¸i nghÜa víi tõ giç ®Çu; đồng nghĩa với từ đoạn tang. - Cụm từ – thành ngữ tha hương cầu thực, có nơi, có người lại nói tha. hồi kí viết trước cách mạng - Trích chương IV trong tập th¸ng t¸m ®¨ng b¸o 1938 in håi kÝ “Nh÷ng ngµy th¬ Êu thµnh s¸ch n¨m 1940 gåm 9 cña Nguyªn Hång”. chương. Nhân vật chính là chó bÐ Hång víi nh÷ng kØ niệm thơ ấu nhiều đắng cay.. 2. §äc. - HS : 3- 4 em đọc và nhận xét cách đọc của bạn.. - L­u ý: 5,8,12,13,14,17 => giç hÕt, m·n tang, hÕt tang…. 3. Tõ khã. Người soạn: Nguyễn Thế Quyên --------------------------------------- Năm học 2012 - 2013 Lop8.net. 14.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Bài soạn Ngữ Văn 8 ---------------------------------------------------------------------------------------------------Trường THCS Cao Nhân. phương cầu thực . ý kiên của em về hai dÞ b¶n trªn? H·y gi¶i thÝch? Hoạt động 3: phân tích, cắt nghĩa +Thêi gian : 60 phót +Phương pháp - Kĩ thuật: vấn đáp, thuyết trình động não, trình bày, suy nghĩ một phút.... Hoạt động của thầy . Hoạt động của trò. Nội dung cần đạt. GV hướng dẫn HS phân tích tìm II.T×m hiÓu v¨n b¶n. - ThÓ lo¹i: tiÓu thuyÕt - tù hiÓu t¸c phÈm. H: XÐt vÒ thÓ lo¹i xÕp v¨n b¶n thuËt kÕt hîp víi c¸c kiÓu thuéc lo¹i nµo? v¨n b¶n: tù sù, miªu t¶ biÓu c¶m. H. Trong t¸c phÈm cã nh÷ng - Nh©n vËt x­ng t«i ng«i nh©n vËt nµo? Nh©n vËt chÝnh lµ thø nhÊt chÝnh lµ t¸c gi¶ ai? (bÐ Hång) lµ nh©n vËt H: §o¹n trÝch nµy cã thÓ chia chÝnh. thµnh mÊy ®o¹n, néi dung cña - Néi dung 2 phÇn: tõng ®o¹n? Phần 1: Từ đầu đến “đến chứ” Cuộc đối thoại giữa HS Nhận xét bố cục văn bản và người cô và bé Hồng. nªu néi dung cña tõng ®o¹n PhÇn 2: Cuéc gÆp gì bÊt ngê víi mÑ. H. Tãm t¾t néi dung chÝnh cña -HS tãm t¾t. 1. Cuộc đối thoại giữa bà v¨n b¶n? c« vµ bÐ Hång. H. Theo dâi phÇn ®Çu v¨n b¶n cho biÕt: c¶nh ngé bÐ Hång cã gì đặc biệt? H. Tõ c¶nh ngé Êy t¹o nªn th©n phËn bÐ Hång nh­ thÕ nµo vµ bÐ lu«n khao kh¸t ®iÒu g×? H. Theo dõi cuộc đối thoại giữa người cô và bé Hồng hãy cho biÕt: - Nh©n vËt c« t«i cã quan hÖ nh­ thÕ nµo víi bÐ Hång? - Nhân vật người cô hiện lên qua nh÷ng chi tiÕt, lêi nãi ®iÓn h×nh. Em h·y liÖt kª nh÷ng chi tiÕt lêi nãi Êy? H: Qua c¸c chi tiÕt, lêi nãi nµy bµ c« cã ph¶i thùc sù quan t©m đến Hồng không hay là có mục đích khác?. - HS tr¶ lêi nh­ phÇn ghi - C¶nh ngé: Cha chÕt ch­a b¶ng. đoạn tang, mẹ đi tha hương cÇu thùc => sèng trong sù - Cô độc đau khổ, luôn ghẻ lạnh của họ nội. khao khát tình thương của mÑ.. - Quan hÖ ruét thÞt (lµ c« ruét cña bÐ Hång) - Cô tôi gọi … cười hỏi: Kh«ng? - Sao l¹i kh«ng vµo... ®©u? - Mµy d¹i qu¸… th¨m em bÐ chø. - Mục đích: làm cho bé Hång ruång rÉy khinh bØ mÑ, gieo r¾c nh÷ng hoµi nghi vÒ mÑ… H: BÐ Hång cã ®o¸n ra dông ý - V× trong lêi kÓ cña bµ c« cña bµ c« kh«ng? chứa đựng sự giả dối, qua giäng nãi vµ trªn nÐt mÆt: Người soạn: Nguyễn Thế Quyên --------------------------------------- Năm học 2012 - 2013 Lop8.net. 15.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Bài soạn Ngữ Văn 8 ---------------------------------------------------------------------------------------------------Trường THCS Cao Nhân.. H. Vì sao bé Hồng cảm nhận cười hỏi chứ không phải lo được rõ rắp tâm đó của bà cô? l¾ng, nghiªm nghÞ hái còng kh«ng ph¶i ©u yÕm H: Trong những lời lẽ của người hỏi. cô, lời nào là cay độc nhất? Vì - HS tự bộc lộ - MØa mai, h¾t hñi thËm sao? H: Qua những lời lẽ đó đã bộc lộ chí độc ác… tÝnh c¸ch g× cña bµ c«? => hÑp hßi, tµn nhÉn, v« c¶m… H. Khi bÐ Hång tr¶ lêi “kh«ng” =>h×nh ¶nh mang ý nghÜa bà cô vẫn tiếp tục hỏi châm chọc tố cáo hạng người sống tàn vµ kÓ vÒ hoµn c¶nh cña mÑ bÐ nhÉn kh« hÐo c¶ t×nh m¸u Hồng như thế nào? Thái độ ra mủ của xã hội thực dân sao? nöa phong kiÕn c¸i x· héi H: Bà cô đại diện cho hạng mà ở đó: “Chuông nhà thờ người nào trong xã hội? chỉ rung lên trước những kÎ nhµ giµu khÖnh khang bệ vệ và đóng sầm trước mÆt nh÷ng kÎ nh­ bÐ H. NhËn xÐt ng«n ng÷, giäng Hång. ®iÖu lêi v¨n trong ®o¹n? - Lêi v¨n ®Çy s©u s¾c. H. Trong cuộc đối thoại này, bé Hồng đã bộc lộ những cảm xúc - Bé Hồng nhận ra ý nghĩa vµ suy nghÜ cña m×nh ntn ? cay độc … rất kịch …. H: Hãy tìm những chi tiết bộc lộ - Nhắc đến mẹ tôi … cảm nghĩ của bé Hồng đối với ruồng rẫy mẹ tôi. người cô? - Hai tiÕng em bÐ … nh­ ý c« t«i muèn. H. ở đây phương thức biểu đạt - Giá những cổ tục… nào được vận dụng? Tác dụng? - Phương thức biểu cảm. Béc lé trùc tiÕp vµ gîi c¶m trạng thái tâm hồn đau đớn cña bÐ Hång. H. Em hiểu gì về chi tiết: “Giá => Chuyển đổi cảm giác: nh÷ng cæ tôc…” Nh÷ng cæ tôc vèn lµ c¸i v« h×nh trë thµnh c¸i h÷u H. Cã thÓ hiÓu g× vÒ bÐ Hång tõ h×nh nh­ mÈu gç => thÓ trạng thái tâm hồn đó của em? hiện sự căm ghét tột độ. H. Cảm xúc của em khi đọc -HS tự bộc lộ. những tâm sự đó của bé Hồng? - NT: đặt hai tính cách trái ngược nhau: Tính cách hẹp hßi tµn nhÉn >< tÝnh c¸ch H. Khi kể về cuộc đối thoại của trong sáng giàu tình người cô và bé Hồng tác giả đã thương của bé Hồng. sử dụng nghệ thuật tương phản? => làm bật lên tính cách Hãy chỉ ra phép tương phản này tàn nhẫn của người cô và. - GV kẻ đôi bảng: + Bµ c«: l¹nh lïng, tµn ¸c, tâm địa xấu xa là người đàn bà cay nghiệt, già dặn vô cảm sắc lạnh đến ghê rîn.. - Ph¶n øng cña bÐ Hång: im lÆng, lßng ®au nh­ c¾t, khóe mắt cay cay, nước mắt dòng dòng… đầm đìa. -Khãc kh«ng ra tiÕng - Phương thức biểu cảm (nçi c¨m ghÐt vµ t×nh thương mẹ). =>bÐ Hång: th«ng minh, nh¹y c¶m, giµu t×nh yªu thương mẹ, không muốn tình yêu thương và kính träng mÑ bÞ r¾p t©m tµnh bẩn xâm phạm đến. Căm thï cæ tôc cña x· héi phong. Người soạn: Nguyễn Thế Quyên --------------------------------------- Năm học 2012 - 2013 Lop8.net. 17.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Bài soạn Ngữ Văn 8 ---------------------------------------------------------------------------------------------------Trường THCS Cao Nhân.. vµ cho biÕt ý nghÜa?. Hoạt động của thầy . GV: ChuyÓn ý: §Ó biÕt ®­îc những lời nói của bà cô có đúng kh«ng chóng ta cïng kiÓm chøng khi mÑ bÐ Hång vÒ. - HS đọc đoạn văn còn lại. H. Khi chợt thoáng thấy người ngåi trªn xe gièng mÑ bÐ Hång có hành động cử chỉ như thế nµo? H. Giọt nước mắt của bé Hồng lần này có gì khác lần trước “Nước mắt ròng ròng rớt xuống hai bên mép chan hòa đầm đìa ở c»m vµ ë cæ”?. khẳng định tình mẫu tử trong s¸ng vµ cao c¶ cña bÐ Hång.. kiÕn =>c¸i nh×n tiÕn bé cña đứa trẻ 8 tuổi.. Hoạt động của trò.. Nội dung cần đạt. 2. Cuéc gÆp gì cña bÐ Hång víi mÑ.. - §uæi theo gäi bèi rèi, thë hång héc tr¸n ®Ém må h«i. =>rÝu c¶ ch©n l¹i => µo lªn khãc råi cø thÕ nøc në. - Không phải giọt nước mắt tức tưởi chất chứa sự căm ghét và tình thương mÑ m·nh liÖt. Mµ lµ giät nước mắt: dỗi hờn mà hạnh phúc, tức tưởi mà m·n nguyÖn. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ ph¶n =>ph¶n øng cña bÐ Hång rÊt tù nhiªn, bËt ra tÊt yÕu øng nµy cña bÐ Hång? nh­ mét quy tr×nh dån nÐn t×nh c¶m mµ lÝ trÝ kh«ng kÞp ph©n tÝch vµ kiÓm so¸t. H: Tác giả đã dùng một hình =>miêu tả ngắn gọn tinh ảnh so sánh rất độc đáo để nói tế hợp lí. vÒ bÐ Hång gÆp mÑ. §ã lµ h×nh - H×nh ¶nh so s¸nh ¶nh nµo? H: T©m tr¹ng cña Hång khi nghÜ người trên xe không phải là mẹ m×nh ®­îc diÔn t¶ nh­ thÕ nµo? - MÑ t«i … vµ em QuÕ. - MÑ t«i cÇm nãn… T×m vµ ph©n tÝch? - MÑ t«i kh«ng cßm câi x¬ H. Nhận xét gì về ngòi bút miêu xác … lạ thường. tả tâm lí của nhà văn trong - Cụ thể, sinh động, gần gòi, hoµn h¶o. Béc lé t×nh ®o¹n? H. Hình ảnh người mẹ hiện lên con yêu thương quý trọng mÑ. qua nh÷ng chi tiÕt nµo?. - “Và sai lầm đó … sa m¹c” =>hình ảnh rất đạt vì nó nãi ®­îc b¶n chÊt kh¸t khao t×nh mÑ nh­ lµ người bộ hành. Rất hợp víi t×nh mÑ con. “NghÜa mẹ như nước trong nguån ch¶y ra” - NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lý: tinh tÕ, hîp lý…. H. Nhân vật người mẹ được kể “Phải bước lại và lăn ..” qua cái nhìn yêu thương của con “Tôi ngồi trên xe… mơn =>người mẹ yêu con, đẹp man kh¾p da thÞt”. cã t¸c dông g×? -Thể hiện xúc động, khơi đẽ, can đảm, kiêu hãnh Người soạn: Nguyễn Thế Quyên --------------------------------------- Năm học 2012 - 2013 Lop8.net. 18.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Bài soạn Ngữ Văn 8 ---------------------------------------------------------------------------------------------------Trường THCS Cao Nhân.. H. Bé Hồng đã có một người mẹ nh­ thÕ nµo? H. Trong ®o¹n nµy t×nh yªu thương mẹ của bé Hồng bộc lộ râ nhÊt qua chi tiÕt nµo? V× sao?. gîi xóc c¶m m·nh liÖt ë người đọc. =>tõ ®©y chó bÐ Hång ®ang bång bÒnh tr«i trong cảm giác sung sướng rạo rực bước vào một thế giới tuæi th¬ håi sinh bõng në víi nh÷ng kØ niÖm Êm ¸p H. Nhận xét về phương thức tình mẫu tử. biểu đạt trong các đoạn văn đó? T¸c dông? GV: Cảm giác sung sướng hạnh phóc cña bÐ Hång. T¸c gi¶ kh«ng gäi tªn chØ miªu t¶ sù mª mÈn kh«ng nhí mÑ hái nh÷ng gì… niềm sung sướng và hạnh phúc tột độ của đứa con xa mẹ nay ®­îc tháa nguyÖn.. vượt lên trên mọi lời mỉa mai cay độc của người C«. =>nhân đạo.. - Phương thức biểu đạt: BiÓu c¶m trùc tiÕp.. * Tæng kÕt. H: Qua v¨n b¶n em hiÓu thÕ nµo Håi kÝ lµ nhí vµ ghi l¹i lµ håi kÝ? những chuyện đã xảy ra. a. NghÖ thuËt: thÓ håi kÝ H. Chøng minh v¨n Nguyªn - ChÊt tr÷ t×nh: t×nh huèng lêi v¨n ch©n thùc, giµu Hång giµu chÊt tr÷ t×nh? vµ néi dung chuyÖn hoµn chÊt tr÷ t×nh. c¶nh bÐ Hång. - Miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt + C¸ch thÓ hiÖn kÕt hîp kÕt hîp kÓ. H: Qua t×m hiÓu trªn h·y nªu biÓu c¶m miªu t¶ =>lêi - NghÖ thuËt so s¸nh. v¨n phï hîp t©m tr¹ng néi dung cña truyÖn? nh©n vËt. GV : §ã còng chÝnh lµ néi + Lêi lÏ nhiÒu khi mª say b. Néi dung. dung phÇn ghi nhí sgk . trong dßng c¶m xóc m¬n => Ghi nhí: SGK. man d¹t dµo. Hoạt động 5 : luyện tập. +Thêi gian: 10 phót +Phương pháp- Kĩ thuật: Vấn đáp, giải thích Phương pháp : Vấn đáp, giải thích, Kh¨n tr¶i bµn, c¸c m¶nh ghÐp, dïng c¸c phiÕu ( PhÇn III, Vë LTNV); HS đọc yêu cầu bài tập 1.Trả lời theo nội dung câu hỏi. GV giúp HS hiểu đúng nhận định trong câu hỏi. - Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng. Phụ nữ và nhi đồng là những con người xuất hiện trong tác phẩm của ông. - Nguyên Hồng dành cho học lòng chan chứa yêu thương và thái độ nâng niu trân träng. - DiÔn t¶ thÊm thÝa nçi c¬ cùc tñi nhôc mµ hä ph¶i g¸nh chÞu. - Thấu hiểu tâm trạng vẻ đẹp tâm hồn, đức cao quý của họ. Người soạn: Nguyễn Thế Quyên --------------------------------------- Năm học 2012 - 2013 Lop8.net. 19.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Bài soạn Ngữ Văn 8 ---------------------------------------------------------------------------------------------------Trường THCS Cao Nhân.. HS: Thảo luận xem trong văn bản “Trong lòng mẹ” đã thể hiện những điều trên như thế nµo? HS đọc yêu cầu bài tập 2 GV: Gợi ý ấn tượng cảm nhận rõ nhất về người mẹ được đặt trong một tình huống cụ thÓ.. D.Hướng dẫn về nhà và chuẩn bị bài học sau. - Häc néi dung phÇn ghi nhí SGK - Lµm bµi tËp 2. - Chuẩn bị bài sau: Trường từ vựng. Trả lời phần câu hỏi lí thuyết. --------------------------------------------------------------------------------------------------. Ngµy so¹n: 25 th¸ng 08 n¨m 2012 Ngµy d¹y líp 8B: 27 th¸ng 08 n¨m 2012. TiÕt 7. Trường từ vựng A. Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc. - Khái niệm trường từ vựng. 2. KÜ n¨ng: - Tập hợp các từ có chung nét nghĩa vào cùng trường từ vựng . - Vận dụng kiến thức về trường từ vựng để đọc – hiểu và tạo lập văn bản. 3. Thái độ: Tích cực vận dụng trường từ vựng vào đọc – hiểu và tạo lập văn bản. B. ChuÈn bÞ: 1. ThÇy: T­ liÖu bµi d¹y, s¸ch tham kh¶o, giao ¸n, b¶ng phô, phiÕu häc tËp, t­ liÖu vÒ tõ vùng. 2. Trò: Chuẩn bị nội dung bài học, đọc trước văn bản ở nhà, trả lời câu hỏi trong vở bµi tËp. C. Tæ chøc d¹y vµ häc Bước I: ổn định tổ chức lớp. - KiÓm tra sÜ sè, trËt tù, néi vô cña líp ... Bước II: Kiểm tra bài cũ Tr¶ lêi c¸c c©u hái sau : 1.Sự sắp xếp các nhóm từ sau đã hợp lí chưa? Vì sao? a. Đồ dùng gia đình: giường tủ, bàn ghế, xe lửa, quạt điện, ti vi. b. Hoa: hoa lan, hoa sen, hoa m¾t, hoa hång. c. Đồ dùng học tập: bút chì, thước kẻ, giày dép, sách giáo khoa, vở d. Nghệ thuật: âm nhạc, vũ đạo, văn học, điện ảnh, hội hoạ, sinh học 2. H·y t×m c¸c tõ ng÷ cã nghÜa ®­îc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa cña mçi tõ ng÷ sau : a. M«n häc b.§å dïng Người soạn: Nguyễn Thế Quyên --------------------------------------- Năm học 2012 - 2013 Lop8.net. 20.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Bài soạn Ngữ Văn 8 ---------------------------------------------------------------------------------------------------Trường THCS Cao Nhân.. Bước III : Bài mới Hoạt động 1 : Tạo tâm thế + Thêi gian: 1 phót + Phương pháp: thuyết trình. Trong hÖ thèng ng«n ng÷ TiÕng ViÖt cña chóng ta nã rÊt ®a d¹ng, tÝnh ®a d¹ng nµy nã không chỉ thể hiện ở hệ thống từ loại mà còn cả trong hệ thống trường từ vựng bài học hôm nay chúng ta tìm hiểu điều đó. Ho¹t §éng 2, 3, 4. Tri gi¸c, ph©n tÝch, tæng hîp + Thêi gian : 15 phót + Phương pháp-kĩ thuật : Vấn đáp ; Nêu vấn đề, thuyết trình, Phiêú học tập, ... Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Nội dung cần đạt. GV cho HS ph©n tÝch ng÷ liÖu I. Thế nào là trường từ để tìm ra kiến thức. vùng? GV yêu cầu HS đọc đoạn văn * VÝ dô : trong SGK. - HS đọc đoạn văn. H: Nh¾c l¹i c¸c tõ in ®Ëm ë a. mÆt, m¾t, da, gß m¸, ®o¹n v¨n ? đùi, đầu, cánh tay, miệng H: Cho biết các từ đó có nét - Nét chung về ý nghĩa - Chỉ bộ phận trên cơ thể chung g× vÒ ý nghÜa? chỉ bộ phận của cơ thể con người. H: Nếu tập hợp các từ in đậm ấy con người. thµnh mét nhãm tõ th× chóng ta có 1 trường từ vựng. Vậy theo =>Tập hợp các từ ngữ ít em trường từ vựng là gì? nhÊt cã mét nÐt chung vÒ nghÜa. H. Cơ sở hình thành trường từ - Tính hệ thống về mặt vùng lµ g×? nghÜa (cã chung vÒ GV gîi ý thªm (nÐt chung vÒ nghÜa). nghÜa, n»m trong cïng mét c©u - N»m trong nh÷ng c©u v¨n cô thÓ) v¨n cô thÓ cã ý nghÜa x¸c *Ghi nhí: SGK/tr.20. định. GV: Chỉ định học sinh đọc rõ ghi nhí. Bµi tËp nhanh: Cho nhãm tõ: cao, thÊp, lïn, - ChØ h×nh d¸ng cña con lòng khòng, lêu nghêu, gầy, béo, người. - Tìm các từ của trường xác ve, bị thịt, cá rô đực. Nếu dùng nhóm từ trên để miêu từ vựng về “dụng cụ”, tả người thì trường từ vựng của “nấu nướng”, chỉ số lượng. nhãm tõ lµ g×? 2. L­u ý: H. §äc kÜ môc 2 trong SGK.. a. một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều trường H: Trường từ vựng “mắt” bao - Bộ phận của mắt: lòng từ vựng nhỏ. gồm những trường từ vựng nhỏ đen, con ngươi, lông mµy. nµo? - Hoạt động của mắt: Người soạn: Nguyễn Thế Quyên --------------------------------------- Năm học 2012 - 2013 Lop8.net. 21.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Bài soạn Ngữ Văn 8 ---------------------------------------------------------------------------------------------------Trường THCS Cao Nhân.. ngã, tr«ng, liÕc. H. Tương tự trường từ vựng - Người nói chung: bộ “người”. phËn, tÝnh c¸ch, tr¹ng thái, hoạt động: trí tuệ, gi¸c quan, ®Çu, tay, =>Rót ra l­u ý 1. H. NhËn xÐt vÒ tõ lo¹i c¸c ch©n. trường từ vựng? H: Nh¾c l¹i kh¸i niÖm tõ nhiÒu nghÜa? H. Do hiện tượng nhiều nghĩa 1 Ví dụ: SGK. từ có thể thuộc nhiều trường từ vùng kh¸c nhau kh«ng? Cho vÝ VÝ dô: SGK. - Trường mùi vị: chát, dô? th¬m. =>Néi dung l­u ý 3. - Trường âm thanh: the thÐ, ªm dÞu… H. Đọc ví dụ phần d. Cho biết - Trường thời tiết: hanh, t¸c dông c¸ch chuyÓn cña Êm.. trường từ vựng? =>từ người => động vật để nhân hóa.. GV chốt: Thường có hai bậc trường từ vựng: lớn và nhỏ. Các từ trong một trường từ vùng cã thÓ kh¸c nhau vÒ tõ lo¹i. 1 tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuộc nhiều trường từ vựng kh¸c nhau. C¸ch chuyÓn trường từ vựng => tăng sức gợi c¶m. H Th¶o luËn:. - Suy nghÜ cña con người: tưởng, ngỡ, nghĩ. - Hoạt động: vui, mừng, buån.. - X­ng h«: C«, cËu, tí… Ví dụ: Trường từ vựng về c©y: + Bé phËn: th©n, rÔ, cµnh. - Trường từ vựng và cấp độ khía + Hình dáng: cao, thấp, qu¸t cña tõ ng÷ kh¸c nhau ë to, bÐ… - Cấp độ khái quát là tập ®iÓm nµo? hîp c¸c tõ cã quan hÖ song song vÒ ph¹m vi nghÜa réng hay hÑp trong đó các từ phải có cùng từ lo¹i. VÝ dô: + Tốt (nghĩa rộng) - đảm - Cho vÝ dô? ®ang (nghÜa hÑp) – tÝnh tõ.. b. một trường từ loại gồm nh÷ng tõ kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i. c. Do hiện tượng nhiều nghÜa mét tõ cã thÓ cã nhiều trường từ vựng khác nhau.. d. Dùng trường từ vựng này để nói về một trường tõ vùng kh¸c. (phÐp NT nh©n hãa, Èn dô, so ¸nh..). - Trường từ vựng là tập hîp nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa trong đó các từ có thể khác nhau vÒ tõ lo¹i.. Người soạn: Nguyễn Thế Quyên --------------------------------------- Năm học 2012 - 2013 Lop8.net. 22.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Bài soạn Ngữ Văn 8 ---------------------------------------------------------------------------------------------------Trường THCS Cao Nhân.. + Bµn (nghÜa réng) – bµn gç (nghÜa hÑp) – danh tõ. + §¸nh (nghÜa réng) – cắn (nghĩa hẹp) - động tõ. Hoạt động 5 : luyện tập. +Thêi gian: 30 phót +Phương pháp- Kĩ thuật: Vấn đáp, giải thích Phương pháp : Vấn đáp, giải thích, dïng c¸c phiÕu ( PhÇn III, Vë LTNV); Bài tập 1: Tìm các từ thuộc trường từ vựng “ người ruột thịt” trong văn bản “Trong lßng mÑ” cña nhµ v¨n Nguyªn Hång. HS đọc lại văn bản và tìm các từ thuộc trường từ vựng người ruột thịt: VD: mÑ, con, c«, ch¸u, em, cha... Bài tập 2: Đặt tên trường từ vựng cho mỗi dãy từ : a. Dụng cụ đánh bắt thuỷ sản( phương tiện đánh bắt cá dưới nước). b. Dụng cụ để đựng( đồ dùng gia đình hoặc cá nhân) c. Hoạt động của chân d. Trạng thái tâm lí của con người. đ. Tính cách của người. e. Dụng cụ để viết( đồ dùng học tập). Bài tập 3: Các từ in đậm trong đoạn văn thuộc trường từ vựng: Thái độ. Bài tập 4: Xếp các từ vào đúng trường từ vựng: - Trường từ vựng khứu giác: mũi, thơm, điếc, thính - Trường từ vựng thính giác: tai, nghe, thính, điếc. Bài tập 5: Tìm các trường từ vựng: * “ lưới”: - Trường dụng cụ đánh bắt thuỷ sản: lưới, nơm, câu, vó. - Trường đồ dùng cho chiến sĩ: Lưới( lưới B40 ), võng, tăng, bạt. - Trường các hoạt động săn bắt của con người: Lưới, bẫy, bắn. đâm. * “l¹nh”: - Trường thời tiết và nhiệt độ: lạnh, nóng, hanh, ẩm, ấm, mát. - Trường tính chất của thực phẩm: Lạnh ( thịt lạnh), nóng ( cá sốt nóng) - Trường tính chất tâm lí hoặc tình cảm của người: Lạnh ( anh ấy hơi lạnh, mặt anh ấy lóc nµo còng l¹nh nh­ tiÒn ), nãng( ë bªn chÞ Êy lóc nµo còng Êm ¸p; tÝnh anh Êy nãng nh­ löa). * “ phßng thñ”: Người soạn: Nguyễn Thế Quyên --------------------------------------- Năm học 2012 - 2013 Lop8.net. 23.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Bài soạn Ngữ Văn 8 ---------------------------------------------------------------------------------------------------Trường THCS Cao Nhân.. - Trường tự bảo vệ bằng sức mạnh của chính mình: phòng thủ, phòng ngự, cố thủ. - Trường các chiến lược, chiến thuật hoặc các phương án tác chiến của q đ: phòng thủ, ph¶n c«ng, tÊn c«ng, tæng tÊn c«ng. - Trường các hoạt động bảo vệ an ninh quốc gia: phòng thủ, tuần tiễu, tuần tra, trực chiÕn, canh g¸c. Bài tập 6: Những từ in đậm được chuyển từ trường từ vựng quân sự sang trường từ vùng n«ng nghiÖp. * GV cho HS đọc lại đoạn văn trích trong văn bản “ Cổng trường mở ra” và tìm xem có các trường từ vựng nào. “ Vào đêm trước ngày khai trường của con...đang mút kẹo” VD:- Trường người ruột thịt: mẹ, con. * Từ nghe trong câu sau thuộc trường từ vựng nào? Nhµ ai võa chÝn qu¶ ®Çu Đã nghe xóm trước vườn sau thơm lừng. -> Từ “ nghe” trong câu trên thuộc trường khứu giác( chuyển từ trường thính giác sang trường khứu giác để làm tăng tính biểu cảm cho câu thơ). D.Hướng dẫn về nhà và chuẩn bị bài học sau. Bµi tËp 7- SGK- 24. - Hướng dẫn: Tìm các từ chỉ hoạt động của người khi đá bóng, các từ chỉ đồ vật được dùng trong môn thể thao này, các từ chỉ lối chơi, các từ chỉ tính chất, mức độ của trận đấu... - ChuÈn bÞ :. Bè côc cña v¨n b¶n. Đọc trước phần ngữ liệu và xem lại bố cục của văn bản Tôi đi học.. * Rót kinh nghiÖm.. Ngµy so¹n: 25 th¸ng 08 n¨m 2012 Ngµy d¹y líp 8B: 27 th¸ng 08 n¨m 2012. TiÕt 8. Bè côc cña v¨n b¶n A. Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc. - Bè côc cña v¨n b¶n, t¸c dông cña viÖc x©y dùng bè côc. 2. KÜ n¨ng: - Sắp xếp các đoạn văn trong bài văn theo một bố cục nhất định. - Vận dụng kiến thức về bố cục trong việc đọc – hiểu văn bản. Người soạn: Nguyễn Thế Quyên --------------------------------------- Năm học 2012 - 2013 Lop8.net. 24.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Bài soạn Ngữ Văn 8 ---------------------------------------------------------------------------------------------------Trường THCS Cao Nhân.. 3. Thái độ: Hình thành thói quen viết văn theo bố cục. Có tính cách tốt ứng xử trong giao tiÕp. B. ChuÈn bÞ: 1. ThÇy: SGK- SGV- So¹n gi¸o ¸n- §äc tµi liÖu vÒ v¨n b¶n - ThiÕt bÞ d¹y häc(b¶ng phô) 2. Trò: SGK- Đọc ngữ liệu trong sách và tìm hiểu một sô các bài tập đơn giản. C. Tæ chøc d¹y vµ häc Bước I: ổn định tổ chức lớp. - KiÓm tra sÜ sè, trËt tù, néi vô cña líp ... Bước II: Kiểm tra bài cũ Tr¶ lêi c¸c c©u hái sau : - Thế nào là chủ đề của văn bản? Tính thống nhất về chủ đề của văn bản được thể hiện như thế nào? Làm thế nào để đảm bảo tính thống nhất về chủ đề? Bước III : Bài mới Hoạt động1 : Tạo tâm thế + Thêi gian : 1 phót + Phương pháp : thuyết trình. Trong khi nói và viết, chúng ta thường phải trình bày rõ ràng mạch lạc, đủ các phần trong mét v¨n b¶n. §Æc biÖt trong khi viÕt bµi viÖc x©y dùng bè côc cho mét bµi v¨n lµ c«ng viÖc rÊt quan träng vËy chóng ta cïng t×m hiÓu bµi häc ngµy h«m nay. Ho¹t §éng 2, 3, 4. Tri gi¸c, ph©n tÝch, tæng hîp + Thêi gian : 15 phót + Phương pháp-kĩ thuật : Vấn đáp ; Nêu vấn đề, thuyết trình, Phiêú học tập, ... Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung cần đạt I. Bè côc cña v¨n b¶n. - Gọi Học sinh đọc văn bản - 2 học sinh đọc văn bản – “Người thầy đạo cao đức trọng”. Trả lời các câu hỏi SGK b»ng c¸ch th¶o luËn trong bµn. H. V¨n b¶n trªn cã thÓ chia lµm =>3 phÇn: (PhÇn 1: ®o¹n 1; mÊy phÇn? T×m ranh giíi gi÷a phÇn 2: ®o¹n 2, 3; phÇn 3: các phần đó? ®o¹n 4). H. H·y cho biÕt nhiÖm vô cña - 3 phÇn: tõng phÇn trong v¨n b¶n? H. Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a *Më bµi: Giíi thiÖu «ng c¸c phÇn trong v¨n b¶n? Chu V¨n An. *Thân bài: Kể về cuộc đời lµm nghÒ… *KÕt bµi: T×nh c¶m cña trß đối với thầy. H. Từ việc phân tích bố cục của - Phần 1: Giới thiệu đề tài=> v¨n b¶n h·y cho biÕt bè côc cña kh¸i qu¸t. văn bản gồm mấy phần? Nội - Phần 2: Triển khai đề tài. * VÝ dô :. - Bè côc gåm 3 phÇn: + Më bµi: Giíi thiÖu … + Th©n bµi: TriÓn khai + KÕt bµi: §¸nh gi¸ kÕt luËn.. => cã quan hÖ chÆt chÏ mËt thiÕt phï hîp => tÝnh. Người soạn: Nguyễn Thế Quyên --------------------------------------- Năm học 2012 - 2013 Lop8.net. 25.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Bài soạn Ngữ Văn 8 ---------------------------------------------------------------------------------------------------Trường THCS Cao Nhân.. dung của từng phần là gì? Các đã nêu ở phần mở bài. thống nhất về chủ đề của phÇn cña v¨n b¶n quan hÖ víi - PhÇn 3: §¸nh gi¸ kÕt luËn v¨n b¶n. đề tài. nhau nh­ thÕ nµo? Gv : *Kh¸i niÖm bè côc: lµ sù bố trí sắp xếp các phần đoạn để thể hiện chủ đề một cách rành m¹ch vµ hîp lÝ. - Mçi phÇn cã chøc n¨ng nhiÖm vô riªng nh­ng ph¶i phï hîp víi nhau. *Gi¸o viªn chia nhãm. Nhãm 1: c©u 1. Nhãm 2: c©u 2. Nhãm 3: c©u 3. Nhãm 4: c©u 4. H: PhÇn th©n bµi v¨n b¶n “t«i ®i häc” ®­îc s¾p xÕp dùa trªn nh÷ng c¬ së chñ yÕu nµo? H. C¸c ý trong phÇn th©n bµi nµy ®­îc s¾p xÕp theo thø tù nµo?. H. H·y ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hång? H.PhÇn th©n bµi trong v¨n b¶n nµy ®­îc s¾p xÕp theo tr×nh tù nµo?. H. Khi tả người, con vật, phong cảnh… em sẽ lần lượt miêu tả theo tr×nh tù nµo? H. H·y kÓ mét sè tr×nh tù thường gặp mà em biết? H. Ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy c¸c ý làm sáng tỏ luận đề? “Chu Văn An là người thầy đạo cao. II. C¸ch bè trÝ, s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n. - Học sinh hoạt động theo 1. Phần thân bài văn bản : c¸c nhãm tr¶ lêi tõng c©u T«i ®i häc. hái. + Nhãm 1: S¾p xÕp theo sù hồi tưởng những kỉ niệm về buổi đến trường đầu tiên của t¸c gi¶. - C¸c c¶m xóc l¹i ®­îc s¾p xÕp theo thø tù thêi gian - Thø tù s¾p xÕp thêi b»ng nh÷ng c¶m xóc trªn gian. đường tới trường. => khi bước vào lớp học sắp xếp theo sự liên tưởng đối lập c¶m xóc… + Nhóm 2: Niềm thương mẹ và thái độ căm ghét cực độ 2. Tìm hiểu cách sắp xếp những cổ tục đã đày đọa mẹ phần văn bản “trong lòng cña bÐ khi nghe bµ c« cè mÑ”. tình bịa đặt nói xấu mẹ - Sắp xếp theo diễn biến m×nh. t©m tr¹ng cña bÐ Hång. - Niềm vui sướng cực độ cña bÐ Hång khi ë trong lßng mÑ. + Nhãm 3: - Tả ngôi trường: từ xa=> gÇn, trong => ngoµi (tr×nh tù 3. C¸c tr×nh tù kh¸c.: kh«ng gian). - Thø tù kh«ng gian, thêi - Tả người, vật: chỉnh thể => gian. bé phËn; hoÆc t×nh c¶m, c¶m xóc. + Nhãm 4: th©n bµi gåm 2 ý kiến đánh giá về thầy Chu 4. Tìm hiểu cách sắp xếp V¨n An. phÇn th©n bµi v¨n b¶n - Chu Văn An là người tài. Người soạn: Nguyễn Thế Quyên --------------------------------------- Năm học 2012 - 2013 Lop8.net. 26.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Bài soạn Ngữ Văn 8 ---------------------------------------------------------------------------------------------------Trường THCS Cao Nhân.. đức trọng”.. cao. “Người thầy đạo cao đức - Chu Văn An là người có trọng”. đạo đức được học trò kính träng. H. tõ c¸c bµi tËp trªn vµ b»ng - Tïy thuéc vµo kiÓu bµi. những hiểu biết của em hãy cho - Tùy thuộc vào ý đồ giao biết cách sắp xếp nội dung phần tiếp của người viết. th©n bµi cña v¨n b¶n? C¸ch s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi tïy =>s¾p xÕp theo tr×nh tù kh«ng gian, thêi gian, diÔn thuéc vµo c¸c yÕu tè nµo? biÕn t©m tr¹ng, c¸c ý kiÕn lËp luËn sao cho phï hîp víi sự triển khai của đề tài và sự =>Ghi nhớ: SGK/tr.25. tiếp nhận của người đọc. III. LuyÖn tËp. Hoạt động 5 : luyện tập. +Thêi gian: phót +Phương pháp- Kĩ thuật: Vấn đáp, giải thích Phương pháp : Vấn đáp, giải thích, Kh¨n tr¶i bµn, c¸c m¶nh ghÐp, dïng c¸c phiÕu ( PhÇn III, Vë LTNV); GV dùng lệnh yêu cầu HS đọc yêu cầu của từng bài tập và gợi ý cho các em làm bài tËp. Bµi tËp 1: a. Trình bày theo thứ tự không gian: nhìn từ xa-đến gần- đến tận nơi- đi xa dần. b. Tr×nh bµy theo thø tù thêi gian: vÒ chiÒu, lóc hoµng h«n. c. Hai luận cứ được sắp xếp theo tầm quan trọng của chúng đối với luận điểm cần chøng minh. Bµi tËp 3/26: - C¸ch s¾p xÕp ch­a thËt hîp lý. - S¾p xÕp l¹i: + Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷. + Chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ. D.Hướng dẫn về nhà và chuẩn bị bài học sau. + Bµi 2: §äc l¹i vµ chØ ra c¸ch s¾p xÕp ý trong phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n Tr«ng lòng mẹ và thử sắp xếp lại sau đó nhận xét và đánh giá. + Bµi 3: §äc l¹i c¸c ý vµ s¾p xÕp l¹i theo tr×nh tù hîp lÝ: gi¶i thÝch-> chøng minh. - Soạn bài 3: Tức nước vỡ bờ. HS cần đọc trước phần chữ in nhỏ và chú thích trước khi soạn bài. * Rót kinh nghiÖm:. Người soạn: Nguyễn Thế Quyên --------------------------------------- Năm học 2012 - 2013 Lop8.net. 26.

<span class='text_page_counter'>(15)</span>