Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 8 - Tuần 4 - Tiết 13 -14 - Bài 4: Văn bản: Lão Hạc

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 21/ 9/ 2006 TuÇn: 4 TiÕt: 13 -14 bµi 4: V¡N B¶N:. l·o h¹c. Nam Cao. a. môc tiªu . - Gióp h/s: - ThÊy ®­îc t×nh c¶nh khèn cïng vµ nh©n c¸ch cao quý cña nh©n vËt L·o h¹c, qua đó hiểu thêm về số phận đáng thương và vẻ đẹp tâm hồn đáng trân trọng của người nông dân VN trước CM T8. - Thấy được lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nam Cao (thể hiện chủ yếu qua nhân vật ông giáo): thương cảm, xót xa và trân trọng đối với những người nông dân nghèo khæ. - Bước đầu hiểu được nghệ thuật viết truyện đặc sắc của tác giả: khắc họa nhân vật víi chiÒu s©u t©m lÝ, c¸ch kÓ chuyÖn tù nhiªn, hÊp dÉn, kÕt hîp gi÷a tù sù, tr÷ t×nh vµ triÕt lÝ. - Rèn kĩ năng phân tích nhân vật qua độc thoại, đối thoại. b. chuÈn bÞ - GV: Gi¸o ¸n, ¶nh ch©n dung Nam Cao, b¶ng phô. - HS: Soạn bài, đọc kĩ chú thích và trả lời các câu hỏi. c. lªn líp I. ổn định tổ chức II. KiÓm tra bµi cò - Qua c¸c nh©n vËt anh DËu, chÞ DËu em cã thÓ kh¸i qu¸t ®iÒu g× vÒ sè phËn vµ phẩm cách của người nông dân VN trước CM T8. - Nhận định nào sau đây nói đúng nhất nội dung chính của đoạn trích ''Tức nước vỡ bê '': A. V¹ch trÇn bé mÆt tµn ¸c cña XHTD phong kiÕn ®­¬ng thêi. B. Chỉ nỗi cực khổ của người nông dân bị áp bức. C. Cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông thôn: vừa giàu lòng yêu thương võa cã søc sèng tiÒm tµng m¹nh mÏ. D. KÕt hîp c¶ 3 néi dung trªn. III. Bµi míi 1. Giíi thiÖu bµi Nam Cao ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n xuÊt s¾c trong dßng v¨n häc hiÖn thực. Đề tài trong các sáng tác của ông chủ yếu viết về người nông dân và trí thức tiểu tư sản. truyện ''Lão Hạc'' là một bức tranh thu nhỏ về đời sống người nông dân trước cách mạng tháng 8. Trong truyện tác giả không trực tiếp phản ánh sự bóc lột, đàn áp của cường. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> hào, lí trưởng mà tập trung miêu tả quá trình người nông bị bần cùng hoá đến chỗ bị phá s¶n, l­u vong. Qu¸ tr×nh Êy diÔn ra ntn? Chóng ta cïng t×m hiÓu bµi häc. 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y Thêi gian. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò ND cần đạt Hoạt động 1: Hướng dẫn I. §äc , chó thÝch , đọc, tìm hiểu chú thích, bố côc vµ tãm t¾t v¨n b¶n. bè côc , tãm t¾t . - Yêu cầu đọc, giọng ông gi¸o: chËm, buån, c¶m th«ng cã lóc xãt xa ®au đớn. - Lão Hạc: khi đau đớn, ân hËn, d»n vÆt. - GV đọc mẫu 1 đoạn. Gọi - HS nối nhau đọc tiếp. Nhận xét phần đọc của bạn. h/s đọc tiếp. ? §äc chó thÝch vÒ t¸c gi¶, - Nam Cao (1915 - 1951) quª t¸c phÈm. Nªu ng¾n gän? ë Hµ Nam, lµ nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c. §Ò tµi chñ yÕu trong s¸ng t¸c cña «ng lµ viÕt về người nông dân và trí thức tiÓu t­ s¶n. - ''L·o H¹c'' lµ truyÖn ng¾n xuất sắc về người nông dân, ®¨ng b¸o 1943. ? Cho h/s hỏi - đáp chú - HS hỏi đáp dựa vào phần chó thÝch/ sgk 46, 47. thÝch 5, 6, 21, 22, 43. - HS tãm t¾t l¹i theo c¸c ý sau: ? TruyÖn ng¾n nµy cã thÓ - T×nh c¶nh cña l·o H¹c: nhµ chia làm mấy phần. Nội nghèo, vợ đã chết, con trai dung của từng phần? HS phẫn trí vì không có tiền cưới vî bá nhµ ®i. tãm t¾t l¹i v¨n b¶n ? - T×nh c¶nh cña l·o H¹c víi con chã Vµng, con chã nh­ người bạn làm khuây, như kỉ vật của đứa con trai. Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc - hiểu văn bản.. Lop7.net. 1. T¸c gi¶ - Nam Cao (19151951), Hµ Nam. Lµ nhµ v¨n xuÊt s¾c. 2. T¸c phÈm . - ''L·o H¹c'' lµ truyÖn ng¾n xuÊt sắc về người nông d©n, ®¨ng b¸o 1943. 3. Bè côc. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? V× sao l·o H¹c rÊt yªu thương ''cậu Vàng'' mà vẫn phải quyết định bán cậu Vµng?. ? Khi quyết định bán cậu Vµng t©m tr¹ng cña l·o H¹c thÓ hiÖn ra sao ?. ? Sau khi b¸n ''cËu Vµng'' t©m tr¹ng l·o H¹c diÔn biÕn ra sao? T×m c¸c chi tiÕt miªu t¶ bé d¹ng, cö chØ cña l·o H¹c khi kÓ l¹i víi «ng gi¸o?. - Lão Hạc phải đành lòng b¸n con chã Vµng còng lµ điều vạn bất đắc dĩ, là con ®­êng cuèi cïng mµ th«i. L·o H¹c qu¸ nghÌo, l¹i rÊt yÕu sau trËn èm, kh«ng cã viÖc lµm, hoa mµu bÞ b·o ph¸ s¹ch. §ång tiÒn bÊy l©u nay dµnh dụm đã cạn kiệt. Đã vậy, lão ph¶i nu«i thªm cËu Vµng. CËu l¹i ¨n rÊt khoÎ, nu«i th©n ch¼ng næi, lµm sao cã thÓ nuôi chó. Mà đã nuôi, lão không nỡ để cho nó đói, nó gÇy. Nh­ vËy chØ cßn c¸ch duy nhÊt lµ b¸n nã ®i. - Trước khi quyết định bán cậu Vàng, lão Hạc đã phải đắn đo, suy tính nhiều lắm (thÓ hiÖn ë viÖc l·o nãi ®i nãi lại ý định bán cậu Vàng với ông giáo). Lão coi đó là một viÖc rÊt hÖ träng bëi cËu Vµng là người bạn thân thiết, là kỉ vËt cña anh con trai mµ l·o rÊt yêu thương. - Cố làm ra vui vẻ, cười như mếu, mắt ầng ậng nước, mặt đột nhiên co rúm lại, vết nhăn xô lại, ép cho nước mắt chảy ra, miÖng mÕu m¸o, hu hu khãc. Tù tr¸ch m×nh giµ b»ng này tuổi rồi mà còn đánh lừa mét con chã. - T©m tr¹ng day døt, ¨n n¨n v× già ... đánh lừa một con chó. Cả đời lão sống nhân hậu, lương thiện không lừa dối ai, lão hổ thẹn với lương tâm của m×nh. L·o bËt khãc hu hu trước việc làm của mình, lão. Lop7.net. 1. Nh©n vËt l·o H¹c a. T©m tr¹ng cña l·o H¹c sau khi b¸n cËu Vµng. - Lão Hạc phải đành lßng b¸n con chã Vµng v× l·o nu«i th©n ch¼ng næi, lµm sao cã thÓ nu«i chã. - Tù tr¸ch m×nh giµ b»ng nµy tuæi råi mà còn đánh lừa mét con chã.. b. T©m tr¹ng day dứt, đau đớn, xót xa, ©n hËn. - T©m tr¹ng day døt, ¨n n¨n v× giµ ... đánh lừa một con chó. Cả đời lão sống.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> vô cùng đau đớn, xót xa, ân hËn. ? Qua việc lão Hạc bán - Lão Hạc là con người sống cËu Vµng cho thÊy l·o lµ rÊt t×nh nghÜa, thuû chung, con người ntn? trung thực. Qua đó càng thấm thía lòng thương con sâu sắc của người cha nghèo khổ. Từ ngµy anh con trai phÉn chÝ bá đi phu đồn điền vì không có tiền cưới vợ, lão luôn mang t©m tr¹ng ¨n n¨n c¶m gi¸c m¾c téi v× kh«ng lo liÖu næi cho con. Lão đã cố tích cóp, dành dụm để bù đắp lại cho con và chờ đợi khi con trở về. Vì thế dù rất thương cậu Vàng đến tình cảnh này lão cũng quyết định bán bởi nếu không sẽ tiêu phạm vào đồng tiền, mảnh vườn mà lão đang cè gi÷ trän cho con trai.. nhân hậu, lương thiÖn kh«ng lõa dèi ai, l·o hæ thÑn víi lương tâm của mình. - L·o H¹c lµ con người sống rất tình nghÜa, thuû chung, trung thùc.. BT: Câu văn ''Kiếp con chó là kiếp khổ .... kiếp người như kiếp tôi chẳng hạn''. Biểu hiện ®iÒu g×? A. Sù chua ch¸t cña l·o H¹c khi nãi vÒ th©n phËn m×nh. B. Sự tự an ủi của lão Hạc đối với bản thân mình. C. Sự thương tiếc của lão Hạc đối với cậu Vàng. D. C¶ A, B, C. tiÕt 2 a. môc tiªu (nh­ trªn). b. chuÈn bÞ - GV: Gi¸o ¸n, b¶ng phô. - HS: So¹n bµi. c. lªn líp I. ổn định tổ chức II. KiÓm tra bµi cò - Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña l·o H¹c sau khi b¸n cËu Vµng? III. Bµi míi 1. Giíi thiÖu bµi Dẫn dắt từ phần KTBC : Như vậy sau khi quyết định bán cậu Vàng, lão Hạc luôn. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> luôn cảm thấy mình là người mắc tội, lão đau đớn biết bao khi lừa dối một con chó ''Tôi gì bằng này tuổi rồi ...''. Vậy sau đó cuộc sống của lão Hạc ra sao chúng ta cùng tìm hiểu tiÕp néi dung bµi häc. 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y Thêi gian. Hoạt động Thầy Hoạt động 1: Tiếp tục tìm hiÓu nh©n vËt l·o H¹c. ? Sau khi b¸n cËu Vµng l·o H¹c chän cho m×nh c¸i chÕt. VËy theo em c¸i chÕt cña l·o H¹c b¾t nguån tõ nguyªn nh©n nµo?. Hoạt động Trò. ND cần đạt. - Tình cảnh nghèo khổ, đói rách, túng quẫn đã đẩy lão Hạc đến cái chết như một hành động tự giải thoát cho chính mình. Lão đã tự chọn cái chết để bảo toàn căn nhà, đồng tiền, mảnh vườn, đó là những vốn liếng cuối cùng lão để lại cho con.. c. C¸i chÕt cña l·o H¹c - Nguyªn nh©n: t×nh c¶nh nghÌo khổ, đói rách và qu¸ tóng quÉn.. - GV: Trước khi tìm đến cái chÕt sî sÏ g©y phiÒn hµ cho hàng xóm nên lão Hạc đã thu xÕp, nhê cËy «ng gi¸o rồi sau đó tìm đến cái chết. ? Cã ý kiÕn cho r»ng l·o H¹c lµm thÕ lµ gµn dë. L¹i cã ý kiÕn cho r»ng l·o H¹c làm như thế là đúng. Vậy ý kiÕn cña em ntn?. - Nh×n tõ mét phÝa (mét sè người hàng xóm của lão Hạc) thì giải quyết vấn đề như thế là gµn dë, lµ d¹i. Cã tiÒn mµ chÞu khổ. Tự lão làm lão khổ đấy chø. NhËn xÐt cña vî «ng gi¸o chính là đại diện cho ý kiến một số người nghèo khổ sống chung quanh l·o H¹c. - Cã thÓ l·o H¹c lµm nh­ thÕ lµ đúng. Lão hiểu tình cảnh của m×nh lóc nµy, l·o sî tiÕp tôc sống sẽ ăn vào số tiền ba mươi đồng của con trai mà lão dành dôm ®­îc. C¸i chÕt cña l·o xuất phát từ lòng thương con ©m thÇm s©u s¾c vµ lßng tù trọng đáng kính của lão. ? Qua việc làm đó giúp em - Qua những điều lão Hạc thu - Là người cha. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> hiÓu thªm g× vÒ l·o H¹c?. ? C¸i chÕt cña l·o H¹c cã ý nghÜa g×, em hiÓu g× vÒ sè phận người nông dân và thực trạng xã hội lúc đó?. ? Khi nghe Binh T cho biÕt l·o H¹c xin b¶ chã ... nh©n vật ''tôi'' cảm thấy cuộc đời quả thật ... đáng buồn, nh­ng khi chøng kiÕn c¸i chết đau đớn của lão Hạc ''t«i'' l¹i nghÜ ''kh«ng cuéc đời .... nhưng lại đáng buồn theo mét nghÜa kh¸c''. Em hiÓu ý nghÜ cña nh©n vËt ''t«i'' ntn?. ? Qua cuéc trß chuyÖn gi÷a l·o H¹c vµ «ng gi¸o, lêi suy. xÕp nhê cËy «ng gi¸o, cho thÊy lão là người hay suy nghĩ và tØnh t¸o nhËn ra t×nh c¶nh cña m×nh. H¬n thÕ n÷a l·o cßn lµ người cha hết lòng vì con, tình nghĩa chu đáo và giàu lòng tự träng. - Gãp phÇn béc lé râ sè phËn vµ tÝnh c¸ch cña l·o H¹c (cña nhiều người nông dân trong XHVN trước CMT8: nghèo khæ, bÕ t¾c cïng ®­êng nh­ng lại giàu tình yêu thương và lòng tù träng. - Tè c¸o thùc tr¹ng XH TD nöa phong kiến tàn ác, đẩy người nông dân nghèo đến đường cïng kh«ng cã lèi tho¸t buéc họ phải tìm đến cái chết. - Chi tiÕt l·o H¹c xin b¶ chã cña Binh T­ cã mét vÞ trÝ nghÖ thuËt quan träng. NÕu l·o H¹c làm như vậy qủa là đáng buồn. Một con người nhân hậu, giàu lòng tự trọng như lão Hạc đến khi cïng ®­êng còng bÞ tha hãa biÕn chÊt. - C¸i chÕt cña l·o H¹c khiÕn «ng gi¸o giËt m×nh mµ ngÉm nghĩ về cuộc đời. Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn bởi còn có những con người cao quý như lão Hạc. Nhưng cuộc đời lại đáng buồn theo nghĩa khác. Con người có nhân cách cao đẹp như lão Hạc mà không ®­îc sèng, ph¶i chÕt bëi mét cái chết vật vã và dữ dội đến nh­ thÕ sao. - ¤ng gi¸o lµ trÝ thøc nghÌo sèng ë n«ng th«n, giµu lßng. Lop7.net. hÕt lßng v× con, sống chu đáo, nghÜa t×nh, giµu lßng tù träng.. 2. Nh©n vËt «ng gi¸o - ngêi kÓ chuyÖn - ¤ng gi¸o lµ trÝ thøc nghÌo sèng ë n«ng th«n, giàu lòng yêu thương, biết cảm th«ng chia sÎ víi nỗi đau của người khác..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> nghĩ của ông giáo, em thấy yêu thương, biết cảm thông ông giáo là người ntn? chia sẻ với nỗi đau của người kh¸c. - GV: Nh­ vËy qua nh©n vËt chÞ DËu, l·o H¹c, «ng gi¸o. Ta thấy họ đều là những người nghèo, cuộc sống lu«n lu«n bÞ bÕ t¾c kh«ng cã lèi tho¸t. Hoạt động 2: Hướng dẫn h/s tæng kÕt. ? ViÖc t¹o dùng t×nh huèng - Bót ph¸p kh¾c häa nh©n vËt truyÖn bÊt ngê cã t¸c dông rÊt thµnh c«ng. C¸c chi tiÕt ntn? C¸ch x©y dùng n/v cã miªu t¶ bé d¹ng, cö chØ cña l·o gì đặc sắc. Việc truyện được Hạc sau khi bán cậu Vàng, kể bằng lời của n/v ''tôi '' có đoạn miêu tả sự vật vã, đau đớn d÷ déi cña l·o H¹c lóc chÕt. hiÖu qu¶ NT g×? Thật sinh động, ấn tượng, giàu tÝnh t¹o h×nh. ? TruyÖn ng¾n ''L·o H¹c'' - DiÔn biÕn c©u chuyÖn ®­îc kÓ chứa chan tình nhân đạo bằng lời n/v ''tôi '' - ông giáo. đồng thời sâu đậm tính hiện Nhờ cách kể này, câu chuyện thùc. Qua t¸c phÈm em h·y trë nªn gÇn gòi, ch©n thùc. T¸c giả như kéo người đọc cùng nªu râ ®iÒu nµy? nhËp cuéc, cïng sèng, chøng kiÕn cïng nh©n vËt. ? Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ - KÕt hîp gi÷a kÓ víi t¶, víi håi thuật gì được tác giả sử tưởng bộc lộ trữ tình, kết hợp nhuÇn nhuyÔn gi÷a hiÖn thùc dông trong ®o¹n trÝch? víi tr÷ t×nh. Hs rót ra ghi nhí. ? Gọi h/s đọc ghi nhớ. Hoạt động 3: Hướng dẫn luyÖn tËp. ? Nhận định nào nói đúng - HS chọn đáp án D. nhÊt ý nghÜa c¸i chÕt cña l·o H¹c? A. Là bằng chứng cảm động vÒ t×nh phô tö méc m¹c, gi¶n dÞ nh­ng cao qóy v« cïng. B. Gi¸n tiÕp tè c¸o XHTD. Lop7.net. * Ghi nhí. III. LuyÖn tËp - Lµ b»ng chøng cảm động về tình phô tö méc m¹c, gi¶n dÞ nh­ng cao qóy v« cïng. - Gi¸n tiÕp tè c¸o XHTD phong kiến đã đẩy người nông dân.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> phong kiến đã đẩy người n«ng d©n vµo hoµn c¶nh khèn cïng. C. ThÓ hiÖn lßng tù träng vµ quyÕt t©m kh«ng r¬i vµo con đường tha hoá của người n«ng d©n. D. Cả ba ý trên đều đúng.. vµo hoµn c¶nh khèn cïng. - ThÓ hiÖn lßng tù träng vµ quyÕt t©m kh«ng r¬i vµo con ®­êng tha hoá của người nông dân.. IV. Hướng dẫn về nhà - Häc thuéc ghi nhí. - Tãm t¾t l¹i truyÖn. - ChuÈn bÞ bµi míi: ''C« bÐ b¸n diªm''.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>