Giáo án môn Vật lý 7 tiết thứ 22: Chất dẫn điện và chất cách điện dòng điện trong kim loại

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TuÇn 23 TiÕt 22. Ngµy so¹n Ngµy d¹y. §20. chÊt dÉn ®iÖn vµ chÊt c¸ch ®iÖn Dßng ®iÖn trong kim lo¹i. / 02 / 2011 / 02 / 2011. A. Môc tiªu 1- KiÕn thøc: - NhËn biÕt trªn thùc tÕ vËt liÖu dÉn ®iÖn lµ vËt cho dßng ®iÖn ®i qua, vËt c¸ch ®iÖn lµ vËt kh«ng cho dßng ®iÖn ®i qua. - Kể tên được một số vật liệu dẫn điện và vật cách điện thường dùng. - biết được dòng điện trong kim loại là dòng các êlêctrôn tự do dịch chuyển có hướng. 2- Kü n¨ng: - Mắc mạch điện đơn giản. - Làm thí nghiệm xác định vật dẫn điện, vật cách điện. 3- Thái độ: Cã th¸i quen sö dông ®iÖn an toµn. b. ChuÈn Bi: C¶ líp : Bảng ghi kết quả thí nghiệm của các nhóm trên bảng phụ : Hãy đánh dấu (X) cho vật dẫn ®iÖn; (O) cho vËt c¸ch ®iÖn vµo b¶ng sau: Nhãm Nhãm 1 Nhãm 2 Nhãm 3 Nhãm 4 Tªn vËt 1- Dây đồng 2- Vá nhùa 3- ChÐn sø 4- Ruét bót ch× 5- Vá cao su Mçi nhãm häc sinh : - 1 bóng đèn đui cài và đui xoáy được nối với đoạn dây và phích cắm có bọc cách điện - 2 pin , 1 bóng đèn pin, 1 công tắc, 5 đoạn dây dẫn có mỏ kẹp - 1 số vật cần xác định xem là vật dẫn điện hay cách điện : 1 đoạn dây đồng , 1 đoạn dây thép, 1 đoạn vỏ nhựa , 1 đoạn đũa thuỷ tinh C. TiÕn tr×nh lªn líp : 1. ổn định lớp : 2. bµi cò : - Gv ®­a ra mét m¹ch ®iÖn hë gåm 2 pin , mét - 1 HS lªn b¶ng tr¶ lêi khoá K, một bóng đèn và dây dẫn ( mạch hở do 2 Yêu cầu nêu được : đầu dây dẫn là 2 mỏ kẹp không nối với nhau). + Chưa có dòng điện trong mạch vì đèn chưa s¸ng Hái: + Trong mạch điện đã cho có dòng điện chạy qua + HS mắc lại mạch điện nối 2 mỏ kẹp với nhau kh«ng ? + §Ìn s¸ng  cã dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch. + Muèn cã dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch em ph¶i kiÓm tra vµ m¾c l¹i m¹ch ®iÖn nh­ thÕ nµo ? 3. Bµi míi : Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập. Nếu giữa hai mỏ kẹp nối với một đoạn dây đồng - 1 HS lên bảng trả lời th× trong m¹ch ®iÖn cã dßng ®iÖn kh«ng ? NÕu Yªu cÇu nªu ®­îc : gi÷a hai má kÑp ta nèi víi mét ®o¹n vá nhùa th× - HS cã thÓ nªu ®­îc cã dßng ®iÖn ch¹y trong trong mạch điện có dòng điện không ?Dây đồng mạch lµ vËt dÉn ®iÖn, vá nhùa lµ vËt c¸ch ®iÖn . VËy vËt - HS cã thÓ nªu ®­îc kh«ng cã dßng ®iÖn ch¹y dÉn ®iÖn lµ g×? VËt c¸ch ®iÖn lµ g× ? Bµi häc h«m trong m¹ch nay gióp ta tr¶ lêi Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động 2: Chất dẫn điện và chất cách điện. I- ChÊt dÉn ®iÖn vµ chÊt c¸ch ®iÖn: - Yêu cầu HS đọc mục I/ 55 trả lời câu hỏi : - HS đọc thông báo mục I để trả lời câu hỏi của Gv vµ ghi vë + ChÊt dÉn ®iÖn lµ g× ? + ChÊt dÉn ®iÖn: ChÊt cho dßng ®iÖn ®i qua gọi là vật liệu dẫn điện khi được dùng để làm c¸c vËt hay bé phËn dÉn ®iÖn + ChÊt c¸ch ®iÖn lµ g× ? + ChÊt c¸ch ®iÖn lµ chÊt kh«ng cho dßng ®iÖn ch¹y qua gäi lµ vËt liÖu c¸ch ®iÖn khi ®­îc dùng để làm các vật hay bộ phận cách điện - Trong bộ thí nghiệm có sẵn một số vật. Trước - HS đọc nêu tên các vật trong bộ thí nghiệm hết các em hãy đoán xem các vật đó vật nào dẫn của nhóm mình điện, vật nào cách điện ? và để chúng riêng ra . - HS nêu phần dự đoán và để riêng từng loại ra - Gi¶ sö muèn kiÓm tra vá bäc nhùa cña d©y dÉn - HS nªu c¸ch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm lµ vËt dÉn ®iÖn hay c¸ch ®iÖn ta lµm thÕ nµo ? - DÊu hiÖu cho ta biÕt vËt cÇn kiÓm tra lµ vËt dÉn ®iÖn hay c¸ch ®iÖn ? - HS nêu được : ở thí nghiệm trên nếu đèn sáng thì vật cần kiểm tra dẫn điện, nếu đèn không s¸ng chøng tá vËt cÇn kiÓm tra c¸ch ®iÖn - Yªu cÇu mçi nhãm m¾c m¹ch ®iÖn nh­ m¹ch - Tõng HS trong nhãm lµm thÝ nghiÖm , c¸c HS ®iÖn mÉu cña Gv vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm kiÓm tra kh¸c trong nhãm theo dâi xem vËt nµo dÉn ®iÖn, vËt nµo c¸ch ®iÖn, ghi kÕt - HS nµo kiÓm tra xong vËt cña m×nh lªn ®iÒn qu¶ vµo b¶ng cña nhãm vµo b¶ng kÕt qu¶ thÝ nghiÖm cña nhãm m×nh - Gv cho đại diện các nhóm lên bảng nhận xét kết trên bảng qu¶ cña nhãm vµ Gv nhËn xÐt chung. Cho HS ghi - Ghi vë vÝ dô vÒ vËt dÉn ®iÖn , vËt c¸ch ®iÖn: vë vÝ dô vÒ vËt dÉn ®iÖn, vËt c¸ch ®iÖn + Vật dẫn điện: dây thép, dây đồng, ruột bút ch×, d©y s¾t … + VËt c¸ch ®iÖn: vá nhùa bäc ®iÖn, miÕng sø … - HS quan sát bóng đèn, nêu một số bộ phận của bóng đèn. + Bé phËn dÉn ®iÖn : - Hãy quan sát bóng đèn nêu xem gồm có những 1- Bóng đèn: Dây tóc, dây trục, hai đầu dây bé phËn nµo ? đèn - Hãy tìm hiểu xem bóng đèn và phích cắm gồm 2- PhÝch c¾m ®iÖn: Hai chèt c¾m, lâi d©y. bé phËn nµo dÉn ®iÖn , bé phËn nµo c¸ch ®iÖn? + Bé phËn c¸ch ®iÖn: 1- Bóng đèn: Trụ thuỷ tinh, thuỷ tinh đen 2- PhÝch c¾m ®iÖn: Vá nhùa cña phÝch c¾m, vá d©y. - HS nªu ®­îc khi c¾m hay rót phÝch ®iÖn tay phải cầm vào vỏ nhựa để đảm bảo an toàn - Khi c¾m hay rót phÝch ®iÖn vµo æ ®iÖn tay ta phải cầm vào phần nào để cắm cho đảm bảo an toµn khi dïng ®iÖn - Yêu cầu HS đọc và trả lời câu C3. C©u C3: + Vật liệu dẫn điện: Bạc, đồng, nhôm, nước…. + Vật liệu cách điện: Nước nguyên chất, cao su, nhùa , thuû tinh, kh«ng khÝ kh« s¹ch… - HS nghe ghi nhí vÒ an toµn ®iÖn. - Gv lưu ý : ở điều kiện thường , không khí không dẫn điện , còn trong điều kiện đặc biệt nào đó thì không khí vẫn có thể dẫn điện - Gv thông báo : Các loại nước thường dùng như nước máy, nước mưa, nước ao hồ…đều dẫn điện trừ nước nguyên chất. Vậy nếu tay ướt không - HS nêu được dòng điện là gì ? ®­îc sê vµo æ c¾m hay phÝch ®iÖn vµ c¸c thiÕt bÞ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> điện phải để nơi khô ráo. - Dßng ®iÖn lµ g× ? Trong c¸c chÊt th× kim lo¹i dÉn ®iÖn tèt nhÊt , vËy trong kim lo¹i dßng ®iÖn là dòng chuyển dời có hướng của hạt nào ta nghiªn cøu phÇn II. Hoạt động 3: Dòng điện trong kim loại . II- Dßng ®iÖn trong kim lo¹i - Yêu cầu HS nhớ lại sơ lược cấu tạo nguyên tử. 1- ªlªctr«n tù do trong kim lo¹i - Gv thông báo : Trong kim loại có các êlêctrôn - HS nêu lại sơ lược cấu tạo nguyên tử. thoát ra khỏi nguyên tử và chuyển động tự do C4: Trong kim loại có các êlêctrôn tự do, phần trong kim lo¹i còn lại của nguyên tử dao động xung quanh một - Cho HS ghi bảng: Trong kim loại có các vị trí cố định ªlªctr«n tù do . NhÊn m¹nh ®©y lµ ®iÓm kh¸c víi vËt c¸ch ®iÖn . - Gv ®­a h×nh 20.3 . Yªu cÇu HS chØ ra trªn h×nh kÝ hiÖu nµo biÓu diÔn c¸c ªlªctr«n tù do, kÝ hiÖu C5: KÝ hiÖu cã dÊu biÓu diÔn c¸c ªlªctr«n nµo biÓu diÔn phÇn cßn l¹i cña nguyªn tö . tù do trong kim lo¹i . KÝ hiÖu cßn l¹i biÓu diÔn - Gv chèt l¹i: Trong kim lo¹i cã c¸c ªlªctr«n tho¸t phÇn cßn l¹i cña nguyªn tö ra khỏi nguyên tử và chuyển động tự do trong kim lo¹i gäi lµ ªlªctr«n tù do. - H·y vÏ mòi tªn cho mçi ªlªctr«n tù chØ chiÒu dịch chuyển có hướng của chúng trong hình 20.4 - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u C6 ? - Gv chèt l¹i: Khi cã dßng ®iÖn trong kim lo¹i các êlêctrôn không còn chuyển động tự do nữa 2- Dòng điện trong kim loại mà nó chuyển dời có hướng - Yªu cÇu HS hoµn thµnh kÕt luËn trong vë bµi tËp C6: C¸c ªlªctr«n tù do bÞ cùc ©m cña pin ®Èy vµ cực dương của pin hút KÕt luËn: C¸c ªlªctr«n tù do trong kim lo¹i chuyển dịch có hướng tạo thành dòng điện chạy qua nã Hoạt động 4: Vận dụng. III- VËn dông: - Qua bµi häc h«m nay c¸c em cÇn ghi nhí nh÷ng - HS tr¶ lêi ngay t¹i líp nh÷ng ®iÒu ghi nhí vấn đề gì ? qua bµi häc - VËn dông h·y tr¶ lêi c©u hái C7, C8, C9 C7: B. Mét ®o¹n ruét bót ch× C8: C. Nhùa C9: C. Mét ®o¹n d©y nhùa Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà. Hướng dẫn về nhà: - Häc thuéc phÇn ghi nhí - Làm bài tập 22.1 đến 22.3 trang 21 SBT - L­u ý bµi 22.3 c¸c em t×m hiÓu xem d©y nµo cña ®inamo nèi víi khung xe vµ cã nãi víi đầu thứ 2 của đèn không?Chú ý đinamo có cực dương và cực âm thayđổi luân phiên vậy trong sơ đồ điamo được kí hiệu như sau: Ngµy ……/ ……/ ……… Ký duyÖt. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>