Nghiên cứu mối quan hệ giữa các khoảng di chuyển của vật và ảnh trong các bài toán về thấu kính

<span class='text_page_counter'>(1)</span>GV: NguyÔn M¹nh Th¾ng. THPT Quan S¬n. Lêi nãi ®Çu: Hiện nay không ít học sinh khi giải các bài toán quang hình thường cho rằng: Gi¶i c¸c bµi tËp quang h×nh chØ cÇn ghi nhí vµ vËn dông c¸c c«ng thøc to¸n häc mét c¸ch chÝnh x¸c. Cø nh­ vËy trong qu¸ tr×nh häc m«n vËt lÝ vÒ phÇn quang h×nh, kh«ng Ýt học sinh chỉ cố gắng ghi nhớ các công thức và vận dụng vào bài tập sao cho ra được đáp sè mµ quªn ®i b¶n chÊt cña quang h×nh häc. Thật vậy,vật lí là một môn khoa học gắn liền với thực tế. Có người nói rằng vật lí là những gì đang diễn ra quanh ta: Một chiếc lá rơi, một con thuyền đang lướt nhẹ trên biÓn, mét tiÕng h¸t bªn tai…Cã thÓ nãi häc vËt lÝ gióp ta t×m hiÓu b¶n chÊt cña sù vËt hiện tượng, các định luật vật lí được xây dựng và kiểm chứng trên cơ sở thực nghiệm. Quang hình học được xây dựng dựa trên các định luật: Truyền thẳng của ánh sáng, định luật phản xạ ánh sáng và định luật khúc xạ ánh sáng. Chính vì vậy khi cho học sinh tiếp cËn vµ lÜnh héi kiÕn thøc vÒ quang h×nh häc còng nh­ khi cho häc sinh gi¶i c¸c bµi tËp cÇn cho c¸c em hiÓu râ b¶n chÊt cña quang h×nh. Trong quá trình giảng dạy về phần quang hình ở trường THPT Quan Sơn. Tôi thấy rằng, khi học sinh làm các bài tập về thấu kính liên quan đến sự dịch chuyển của vật và ảnh thì thấy học sinh thường tỏ ra lúng túng hoặc bế tắc. Tôi cho rằng những khó khăn các em gặp phải là do chưa hiểu bản chất của quang hình học. Chính vì nhu cầu thực tiễn đó tôi xin giới thiệu một phương pháp giải các bài tập mà các em học sinh đang mong muốn giải quyết ( đặc biệt là các em học sinh vùng cao có khả năng toán học còn hạn chế), thông qua đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “Nghiên cứu mối quan hệ giữa các kho¶ng di chuyÓn cña vËt vµ ¶nh trong c¸c bµi to¸n vÒ thÊu kÝnh” Qua đề tài này, tôi rất mong được sự ủng hộ và góp ý của các đồng nghiệp, đặc biệt lµ c¸c em häc sinh. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n.. T¸c gi¶: NguyÔn M¹nh Th¾ng. Học tập là sự lựa chọn đúng đắn nhất. 1 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> GV: NguyÔn M¹nh Th¾ng. THPT Quan S¬n. Chương I: Cơ sở lý luận: Để vận dụng và giải quyết các bài toán thấu kính liên quan đến sự dịch chuyển của vật vµ ¶nh, häc sinh cÇn n¾m v÷ng nh÷ng kiÕn thøc, nh÷ng tÝnh chÊt c¬ b¶n sau: 1-Khi tính chất ảnh không đổi: Vật và ảnh di chuyển cùng chiều. 2-Vận dụng công thức thấu kính và độ phóng đại ảnh: f f d, 1 1 1 d,  ,  vµ K    .  d d f d f d d,. VËn dông cho 2 vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh: - VÞ trÝ 1: d 1 vµ d 1, víi: d 1, . d1 . f d, ; K1   1 d1  f d1. - VÞ trÝ 2: d 2  d 1  a vµ d 2,  d 1,  b ; d 2, . d2. f ; d2  f. K2  . d 2, d2. Với a và b tương ứng là khoảng dịch chuyển của vật và ảnh. 3- Khi vËn dông c«ng thøc häc sinh ph¶i l­u ý tíi quy ­íc dÊu cña c¸c đại lượng. 4- Nguyªn lý thuËn nghÞch cña ¸nh s¸ng. 5- C¸c tÝnh chÊt ¶nh cña thÊu kÝnh: - VËt thËt cho ¶nh thËt kh¸c phÝa thÊu kÝnh. - TKHT: VËt thËt cho ¶nh ¶o n»m cïng phÝa thÊu kÝnh, xa thÊu kÝnh h¬n vËt - TKPK: VËt thËt lu«n cho ¶nh ¶o n»m cïng phÝa thÊu kÝnh, gÇn trôc chÝnh h¬n vËt. 6- Có thể so sánh khoảng di chuyển của vật và ảnh để xét đoán kính t¹o ¶nh lµ héi tô hay ph©n k× nh­ sau: VËt thËt - ¶nh ¶o. ThÊu kÝnh héi tô d < d ,. VËt thËt - ¶nh thËt. d > d ,. VËt thËt - ¶nh thËt. d > d ,. d 2 f. d 2 f. ThÊu kÝnh ph©n k× d > d ,. Đồng thời với việc vận dụng các công thức trên, tôi cho rằng việc hướng dẫn cho học sinh vẽ hình để kiểm tra lại các tính chất là khá quan trọng. Điều này sẽ giúp học sinh n¾m v÷ng kiÕn thøc còng nh­ hiÓu râ b¶n chÊt cña quang h×nh häc. Học tập là sự lựa chọn đúng đắn nhất. 2 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> GV: NguyÔn M¹nh Th¾ng. Chương II:. THPT Quan S¬n. Vận dụng cơ sở lí luận để giải quyêt vấn đề:. Để thấy được tính ưu việt của phương pháp, ta xét các ví dụ cụ thể sau: I. Mét sè bµi tËp vËn dông: Bµi tËp 1: Mét thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù f = 10 cm. §iÓm s¸ng A trªn trôc chÝnh cña thÊu kÝnh. Dịch chuyển điểm sáng A ra xa 5 cm, ảnh dịch đi 10 cm. Xác định vị trí đầu, vị trí sau của vật và ảnh ( xem tính chất của ảnh là không đổi). Gi¶i: Ta cã kho¶ng di chuyÓn cña vËt vµ ¶nh ë ®©y lµ: a = 5 cm; b = 10 cm. VËn dông c¸c c«ng thøc vµ tÝnh chÊt cña thÊu kÝnh ta cã: - VÞ trÝ 1 cña vËt vµ ¶nh: d 1 vµ d 1, víi: d 1, . d1 . f . d1  f. V× vËt vµ ¶nh di chuyÓn cïng chiÒu nªn: - VÞ trÝ 2 cña vËt vµ ¶nh: d 2  d 1  5 vµ d 2,  d 1,  10 ; d 2,  . d2. f d2  f. d2 f d f (d 1  5) f d f  d 1,  10  1  10   1  10 d2  f d1  f (d 1  5)  f d 1  f.  d 12  15d 1  0 d 1  0cm d  5cm vµ  1 d 1  15cm d 1  20cm. Tõ ®©y ta cã vÞ trÝ ®Çu vµ vÞ trÝ sau cña vËt:  Tõ ®©y vËn dông c«ng thøc: d 1, . d1 . f và d 2,  d 1,  10 ta dễ dàng xác định được vị trí d1  f. ®Çu vµsau cña ¶nh. Bµi tËp 2: VËt s¸ng AB cã d¹ng mét ®o¹n th¼ng s¸ng vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña thấu kính, qua thấu kính cho ảnh thật với độ phóng đại K1= 5. Dịch vật ra xa một đoạn a = 12 cm thì thu được ảnh thật với độ phóng đại K2= 2. Tính tiêu cự của thấu kính và xác định vị trí đầu của vật và ảnh. Gi¶i: Cã thÓ nhËn xÐt ®©y lµ thÊu kÝnh héi tô (vËt thËt cho ¶nh thËt). - Vị trí đầu: Độ phóng đại của ảnh: K1 . f = 5. f  d1. (*). - Vị trí sau: Độ phóng đại của ảnh: Học tập là sự lựa chọn đúng đắn nhất. 3 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> GV: NguyÔn M¹nh Th¾ng. THPT Quan S¬n. f f  = 2 víi d2 = (d1+a). f  d 2 (d 1  a)  f K (d  f )  a 5 5  . Tõ ®©y ta dÔ dµng suy ra ®­îc: Ta cã: 1   1 K2 2 (d 1  f ) 2 K2 . (d 1  f )  8cm Thay vµo (*) ta cã: f  40 cm vµ d 1  48cm ; d 1,  240cm .. Bµi tËp 3: Gäi MN lµ trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô. §Æt ®iÓm s¸ng ë A th× ¶nh ë B víi AB = 24 cm. Đặt điểm sáng ở B thì ảnh ở C, với AC = 48 cm ( hình vẽ). Xác định vị trí thấu kÝnh vµ tÝnh tiªu cù f. Gi¶i: Ta ¸p dông: M N - Nguyªn lÝ thuËn nghÞch cña ¸nh s¸ng: NÕu ®iÓm s¸ng ë A cho ¶nh thËt B A C ở B thì khi đặt điểm sáng ở B sẽ cho ¶nh thËt ë A. Nhưng theo đề bài thì khi đặt điểm sáng ở B thì ảnh lại ở C. VËy: ¶nh ë B lµ ¶o. - Theo tÝnh chÊt ¶nh cña thÊu kÝnh ®¨ tr×nh bµy: §èi víi thÊu kÝnh héi tô, ¶nh ¶o n»m cïng phÝa thÊu kÝnh, xa thÊu kÝnh h¬n vËt. Nªn: ThÊu kÝnh ph¶i n»m trong kho¶ng AC vµ ¶nh ë C lµ ¶nh thËt ( NÕu kh«ng , thÊu kÝnh n»m bªn ph¶i C, th× ¶nh ë C lµ ¶o: Tr¸i víi tÝnh chÊt). Ta cã h×nh vÏ cô thÓ: M N Tõ h×nh vÏ ta cã: B. -VÞ trÝ 1: d 1  OA vµ d 1,  OB .  d 1  d 1,  24  d 1 . A. O. C. d1 f  24 d1  f. Biến đổi ta có: 72 f  3d 12  72d 1 (1). -VÞ trÝ 2: d 2  OB vµ d 2,  OC .  d 2  d 2,  BC  72  d 2 . Tõ (1) vµ(2) : Theo h×nh vÏ :. d2 f  72 . Biến đổi ta có: d2  f. 72 f  72d 2  d 22 (2). 72d 2  d 22  3d 12  72d 1 (*).. KÕt hîp víi (*) ta cã: d 12  12d 1  188  0 víi d1> 0 Ta cã: d1= 12cm. DÔ dµng suy ra ®­îc: d 1,  36cm . d 2  d 1  AB  24. Học tập là sự lựa chọn đúng đắn nhất. 4 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> GV: NguyÔn M¹nh Th¾ng.  f . d 1 d 1, d 1  d 1,. THPT Quan S¬n.  18cm .. VËy thÊu kÝnh n»m bªn ph¶i A víi OA = 12 cm vµ cã tiªu cù 18 cm. Để thấy rõ hơn tính ưu việt của phương pháp ta xét thêm một số ví dụ. Bµi tËp 4: Cho 3 ®iÓm A,B,C trªn trôc chÝnh MN cña mét thÊu kÝnh: Nếu đặt điểm sáng ở A thì ảnh thật ở C. Nếu đặt điểm sáng ở B thì ảnh ảo ở C. M N AB = 24 cm vµ AC = 30 cm Hãy xác định: C B A Lo¹i thÊu kÝnh, vÞ trÝ thÊu kÝnh. TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh. Gi¶i: V× vËt thËt cho ¶nh thËt, nªn theo tÝnh chÊt ¶nh cña thÊu kÝnh: ThÊu kÝnh lµ héi tô. Còng theo tÝnh chÊt ¶nh th× vËt thËt cho ¶nh thËt n»m kh¸c phÝa thÊu kÝnh, nªn ThÊu kÝnh chØ cã thÓ n»m trong kho¶ng AB hay BC. Xét: Nếu thấu kính thuộc BC, thì khi đặt điểm sáng ở B cho ảnh ở C phải là ảnh thật, m©uthuÈn víi gi¶ thiÕt( lo¹i). VËy thÊu kÝnh ph¶i n»m trong kho¶ng AB. Ta cã h×nh vÏ. -VÞ trÝ ®Çu cña ¶nh ®­îc xác định bởi: d 1 vµ d 1, . -VÞ trÝ sau cña vËt vµ ¶nh d 1, xác định bởi: d1 d 2 vµ d 2, d2 M N Tõ h×nh vÏ ta cã: C.  d 1  d 1,  30  d1 . d1 f  30 d1  f. (1). Ta cã:  d 2  d 2,   BC  6  d 2 . O. B. A. d 2, d2 f  6 d2  f. MÆt kh¸c:  d 1  d 2  AB  24. (2).. (3).. Tõ (1), (2), (3) Ta cã: d 1  20cm vµ tiªu cù f  Bµi tËp 5:. Học tập là sự lựa chọn đúng đắn nhất. 20 cm 3. 5 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> GV: NguyÔn M¹nh Th¾ng. THPT Quan S¬n. Mét thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù 12 cm. VËt s¸ng AB cho ¶nh A1B1. DÞch vËt l¹i gÇn thÊu kính 6cm thì thấy ảnh dịch đi 2cm. Xác định vị trí ban đầu của vật và ảnh. Gi¶i: - VÞ trÝ ®Çu cña vËt vµ ¶nh: d 1 vµ d 1, Víi d 1,  -. d1 . f 12d 1  . d 1  f d 1  12. (1). VÞ trÝ sau cña vËt vµ ¶nh:. Ta cã:. d 2  d 1  6 vµ d 2,  d 1,  2 d .f 12d 2  d 1,  2 . Víi d 2,  2  d 2  f d 2  12. d 1,  2 . 12(d 1  6) d 1  18. (2).. KÕt hîp (1) vµ(2) ta cã: 12d 1 12(d 1  6) 2 d 1  12 d 1  18. (*). d  36cm. Giải phương trình (*) ta thu được:  1 d 1  6cm Ta lÊy nghiÖm d 1  36cm . VÞ trÝ ®Çu cña vËt vµ ¶nh: d 1  36cm  d 1,  18cm . Bµi tËp 6: Cho xy lµ trôc chÝnh cña mét y x thÊu kÝnh.(h×nh vÏ). Khi điểm sáng đặt tại A thì ảnh của nó tại B. A B C Khi điểm sáng đặt tại B thì ảnh của nó tại C. BiÕt: AB =1 cm vµ AC = 3cm. Xác định: Lo¹i thÊu kÝnh , vÞ trÝ vµ tiªu cù cña nã Gi¶i: Theo nguyªn lý thuËn nghÞch cña ¸nh s¸ng th× ¶nh ë B ph¶i lµ ¶nh ¶o. V× nÕu ¶nh ë B lµ ¶nh thËt th×, khi ®iÓm s¸ng ë B th× ¶nh l¹i ë A( tr¸i víi gi¶ thiÕt). Khi vật dịch chuyển từ A đến B, ảnh dịch chuyển từ B đến C. So s¸nh kho¶ng dÞch chuyÓn gi÷a vËt vµ ¶nh: AB < BC = 3 – 1. Nªn thÊu kÝnh ph¶i lµ thÊu kÝnh héi tô. Do thÊu kÝnh héi tô cho ¶nh ¶o n»m xa thÊu kÝnh h¬n vËt ( theo tÝnh chÊt ¶nh cña thÊu kÝnh) vµ B lµ ¶nh ¶o cña A, nªn thÊu kÝnh ph¶i n»m ngoµi ®o¹n AB vÒ phÝa A . Suy ra ¶nh ë C lµ ¶nh ¶o. Ta cã h×nh vÏ: d x y O. A. Học tập là sự lựa chọn đúng đắn nhất. B. C 6. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> GV: NguyÔn M¹nh Th¾ng. THPT Quan S¬n. Gọi d là khoảng cách từ A đến kính. d 1  d vµ d 1,  (d  AB)  (d  1) (do ¶nh ë B lµ ¶o) Khi điểm sáng đặt tại A: d 2  d  AB  d  1 vµ d 2,  (d  AC )  (d  3) . Khi điểm sáng đặt tại B: Ta cã:  f . d 1 d 1, d1  d. , 1. . d 2 d 2, d2  d. , 2. .  d (d  1)  (d  1)(d  3)  d  (d  1) (d  1)  (d  3). Biến đổi ta được: d 2  2d  3  0 Ta lấy nghiệm dương d  3cm . Tõ ®©y ta dÔ dµng suy ra: f  12cm . Vậy: Thấu kính kà hội tụ, đặt cách A một đoạn 3 cm ( khác phía với B), tiêu cự của kÝnh lµ 12 cm. Có thể nói việc so sánh khoảng dịch chuyển của vật và ảnh đã cho ta một cách giải ng¾n gän. Bµi tËp 7: Cã hai ®iÓm A vµ B n»m trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô vµ ngoµi tiªu ®iÓm vËt của kính. Lần lượt đặt một vật nằm vuông góc với trục chính của thấu kính tại hai điểm A và B ta thấy: Nếu vật ở A thì kính phóng đại lên 2 lần, nếu vật ở B thì được kính phóng đại lên 3 lần. a. Hái A vµ B ®iÓm nµo gÇn thÊu kÝnh h¬n? b. Nếu vật ở C nằm đúng giữa A và B thì được kính phóng đại lªn bao nhiªu lÇn? Gi¶i: a. V× vËt n»m ngoµi tiªu ®iÓm cña thÊu kÝnh héi tô nªn kÝnh cho ¶nh thËt, ¶nh nµy cµng ra xa kÝnh vµ lín dÇn lªn khi vËt tiÕn l¹i gÇn tiªu ®iÓm. Theo đề bài: Vật ở B được kính phóng đại lớn hơn ở A, nên điểm B gần thấu kính h¬n ®iÓm A. b. Gọi d 1 ; d 2 và d 3 lần lượt là khoảng cách từ 3 điểm A, B, C đến thấu kính. Ta vận dụng công thức tính độ phóng đại : K . f cho 3 trường hợp: f d. Ta cã: f 3f  2  d 1  f  d1 2 f 2f KB   3  d 2  f  d2 2 KA . (1) (2). Học tập là sự lựa chọn đúng đắn nhất. 7 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> GV: NguyÔn M¹nh Th¾ng. vµ K C . f  f  d3. f d  d2 f  1 2. THPT Quan S¬n. .. (3). Thay (1);(2) vµo (3) ta cã: K C  2,4 . Vậy : Nếu vật ở C thì kính phóng đại lên 2,4 lần. Để học sinh có thể nắm vững phương pháp cũng như rèn luyện kỹ năng giải toán. Sau đây là các bài tập tự giải, đồng thời cuối mỗi bài toán đều có hướng dẫn để các em so s¸nh.. II.. Bµi tËp tù gi¶i:. Bµi 1: Mét thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù 20 cm. VËt s¸ng AB trªn trôc chÝnh cho ¶nh A1B1. DÞch vật lại gần thấu kính 6 cm, thấy ảnh sau cao gấp 2,5 lần ảnh trước. Xác định vị trí đầu và cuối của vật và ảnh. §¸p sè: d 1  30cm  d 1,  60cm Th1:  d 2  24cm  d 2,  120cm. 170 340  , d 1  7 cm  d 1  3 cm Th2:  d  128 cm  d ,   640 cm 2  2 7 3. Bµi 2: VËt s¸ng AB qua thÊu kÝnh cho ¶nh A1B1. . DÞch vËt l¹i gÇn thÊu kÝnh mét ®o¹n a = 6cm th× thÊy ¶nh dÞch ®i mét ®o¹n b = 60 cm. BiÕt ¶nh nµy cao gÊp 2,5 lÇn ¶nh kia. TÝnh tiªu cù thÊu kÝnh. §¸p sè: f . kab  20cm . Víi k = 2,5 cm. k 1. Bµi 3: Cã hai ®iÓm Avµ B n»m trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô vµ trong tiªu ®iÓm cña kính. Lần lượt đặt một vật tại hai điểm đó và vuông góc với trục chính của kính thì thấy: Nếu vật ở A thì kính phóng đại lên 2 lần, nếu vật ở B thì kính phóng đại lên 3 lần. a. Hái A vµ B ®iÓm nµo gÇn h¬n? b. Đoạn AB được kính phóng đại lên bao nhiêu lần? §¸p sè: a. §iÓm A gÇn h¬n. b. 6 lÇn. Bµi 4: Cho 3 ®iÓm A,B,C n»m trªn M trôc chÝnh MN cña mét thÊu kÝnh. Cho biÕt: C AB = 18 cm, BC = 4,5 cm. Nếu đặt vật sáng ở A ta thu được ảnh ở B. Học tập là sự lựa chọn đúng đắn nhất. N B. A. 8 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> GV: NguyÔn M¹nh Th¾ng. THPT Quan S¬n. Nếu đặt vật sáng ở b ta thu được ảnh ở C. Hái: ThÊu kÝnh lµ thÊu kÝnh g×? Tiªu cù bao nhiªu? §¸p sè: ThÊu kÝnh ph©n k× , cã tiªu cù f = -20 cm. Bµi 5: Cã 3 ®iÓm A,B,C n»m trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh(h×nhvÏ) C B A Cho biÕt AB = 36 cm; AC = 45 cm. Nếu đặt điểm sáng tại A ta thu được ảnh thật tại C. Nếu đặt điểm sáng tại B ta thu được ảnh ảo cũng tại C. 1. Xác định: a, Loại thấu kính ( có giải thích). b, VÞ trÝ thÊu kÝnh. c, Tiªu cù thÊu kÝnh. 2. Với thấu kính trên để thu được ảnh thật của một vật phẳng nhỏ cao gấp 5 lần vật, thì vị trí đặt vật ở đâu? §¸p sè: 1. a-ThÊu kÝnh lµ thÊu kÝnh héi tô. b-Thấu kính đặt trong khoảng AB, Cách A một đoạn 30 cm. c- Tiªu cù thÊu kÝnh f = 10 cm. 2. Vật đặt cách thấu kính một đoạn 12 cm Bµi 6: Cho mét thÊu kÝnh máng vµ 3 ®iÓm A,B,C trªn trôc chÝnh. Nếu đặt vật ở A ta thu được ảnh ở B, đặt vật ở B ta thu được ảnh ở C. Xác định loại thấu kính , vị trí và tiêu cự của thấu kính trong các trường hợp sau ( h×nh vÏ). h1 a. AB = 1,5cm; BC = 4,5cm (h1). A B C. b. AB =16cm; BC = 48cm (h2). h2 B. A. C. §¸p sè: a. Thấu kính hội tụ đặt ở bên trái A, cách A một khoảng 3cm, tiêu cự f = 9cm. b. Thấu kính hội tụ đặt trong khoảng AC, cách A một khoảng 8cm và có tiêu cự f = 12cm. Học tập là sự lựa chọn đúng đắn nhất. 9 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> GV: NguyÔn M¹nh Th¾ng. THPT Quan S¬n. Bµi 7: Vẽ đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của khoảng cách từ ảnh đến kính vào khoảng cách từ vật đến kínhtrong các trường hợp: Vật thật, vật ảo, kính hội tụ , kính phân kì. Trong từng trường hợp, so sánh khoảng đường di chuyển của ảnh với khoảng đường di chuyển cña vËt. HD: - Dùng chung cho một đồ thị cả vật thật lẫn vật ảo. - Đồ thị có dạng hypebol có hai tiệm cận đứng và ngang. - Vẽ thật cẩn thận các đồ thị rồi lấy một đoạn d trên trục Od gióng thẳn lên đồ thị, rồi từ đồ thị gióng sang trục Od, để lấy d , so sánh với d .. C. KÕt luËn: Qua nội dung của đề tài : “Nghiên cứu mối quan hệ giữa các khoảng di chuyển của vật và ảnh trong các bài toán về thấu kính”. Tôi muốn đem đến cho học sinh trường THPT Quan Sơn nói riêng và các em học sinh học vật lý nói chung, có được một phương pháp để vận dụng vào việc giải quyết các bài toán liên quan đến sự di chuyển của vật và ¶nh trong c¸c bµi to¸n vÒ thÊu kÝnh. Để giải quyết các bài toán đó, tôi đã đưa ra phương pháp giải quyết thông qua việc nghiªn cøu mèi quan hÖ gi÷a c¸c kho¶ng di chuyÓn cña vËt vµ ¶nh trong c¸c bµi to¸n vÒ thấu kính .Với sự vận dụng phương pháp sư phạm, kết hợp trình bày một cách ngắn gọn, tr¸nh dïng c¸c c«ng thøc to¸n häc cång kÒnh g©y khã kh¨n cho häc sinh trong viÖc tiÕp cận phương pháp, tôi cố gắng làm nổi rõ nội dung của vấn đề cần trình bày, đồng thời làm nổi rõ bản chất của các bài toán quang hình và thực hiện giải quyết các vấn đề: - Dựa vào mối quan hệ giữa các khoãng dịch chuyển của vật và ảnh để xác định vị trÝ ban ®Çu cña vËt vµ ¶nh. - Dựa vào mối quan hệ giữa các khoãng di chuyển của vật và ảnh để xác định vị trí cña thÊu kÝnh, tÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh. Tuy nhiên, tôi cũng lưu ý học sinh để tìm ra các tính chất của thấu kính ta có thể suy ra hay kiểm chứng bằng hình vẽ( vận dụng tính chất của các tia sáng tới thấu kính) để suy ra. §iÒu nµy t«i cho r»ng kh¸ quan träng trong viÖc häc phÇn quang h×nh. §Ò tµi ®­îc nghiªn cøu vµ ®­a ra xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn gi¶ng d¹y vµ h×nh thµnh trong quá trình tự học, tự bồi dưỡng của bản thân. Chính vì vậy tôi mong đề tài sẽ được các em học sinh đón nhận và được vận dụng vào thực tiễn giảng dạy, đáp ứng nhu cầu häc tËp cña c¸c em häc sinh.. Học tập là sự lựa chọn đúng đắn nhất. 10 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span>