Giáo án Sinh học 12 Cơ bản - Tiết 3: Điều hoà hoạt động của gen

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án sinh học 12 – Ban cơ bản. Năm học 2008-2009. Ngày soạn: 28/08/08 Tiết 3 BÀI 3: ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG CỦA GEN I. Mục tiêu 1. KiÕn thøc Sau khi häc xong bµi häc sinh cÇn ph¶i: - Hiểu dc thế nào là điều hoà hoạt động của gen - hiểu dc khái niệm ôperon và trình bày dc cấu trúc của ôperon - giải thích dc cơ chế điều hoà hoạt động của ôperon Lac 2. KÜ n¨ng - Tăng cường khả năng quan sát hình và diễn tả hiện tượng diễn ra trên phim, mô hình, hình vÏ. - Rèn luyện khả năng suy luận về sự tối ưu trong hoạt động của thế giới sinh vật. 3. Thái độ II.Phương pháp: Quan sát, hỏi đáp, nghiên cứu SGK, thảo luận nhóm III. Thiết bị dạy học - hình 3.1, 3.2a, 3.2b IV. Tiến trình tổ chức bài học 1. ổn định tổ chức lớp 2. Kiểm tra bài cũ: 5’ - trình bày diễn biến và kết quả của quá trình phiên mã? 3. Bài mới: TG Hoạt động của GV Hoạt động của HS nội dung 15’ * hoạt động 1: I. Khái quát về điều hoà hoạt động của gen Gv đặt vấn đề : Điều - Điều hoà hoạt động của gen hoà hoạt động của gen chính là điều hoà lượng sản chính là điều hoà lượng phẩm của gen dc tạo ra trong tế sản phẩm của gen dc tạo bào nhằm đ¶m bảo cho hoạt HS nghiên cứu ra. SGK, Thảo luận, động sống của tế bào phù hợp ? Điều hoà hoạt động lần lượt trả lời các với điều kiện môi trường cũng của gen có ý nghĩa như câu hỏi như sự phát triển bình thường thế nào đối với cơ thể của cơ thể. sinh vật ? - ë sinh vËt nh©n s¬, ®iÒu hoµ ? Điều hoà hoạt động hoạt động gen gen chủ yếu được cña gen ë tÕ bµo nh©n s¬ tiến hành ở cấp độ phiên mã. kh¸c tÕ bµo nh©n thùc - ë sinh vËt nh©n thùc, sù ®iÒu nh­ thÕ nµo? hoà phức tạp hơn ở nhiều cấp độ từ mức ADN (trước phiên mã), đến mức phiên mã, dịch mã và 15’ sau dÞch m·. Nguyễn Thị Thiên An. Trường THPT Hương Vinh Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án sinh học 12 – Ban cơ bản. Năm học 2008-2009. II. Điều hoà hoạt động của gen ở sinh vật nhân s¬ * hoạt động 2 : GV yêu cầu học sinh nghiên 1. mô hình cấu trúc ope ron cứu mục II.1 và quan sát HS nghiên cứu mục Lac II.1 và quan sát hình 3.1 - các gen có cấu trúc liên quan hình 3.1 trả lời các về chức năng thường dc phân câu hỏi ? ôperon là gì bố liền nhau thành từng cụm và ? dựa vào hình 3.1 hãy có chung 1 cơ chế điều hoà gọi mô tả cấu trúc của ôpe chung la ôpe ron ron Lac - cấu trúc của 1 ôperon gồm : + Z,Y,A : các gen cấu trúc + O (operator) : vùng vận hành + P (prômoter) : vùng khởi động + R: gen điều hoà gv yêu cầu học sinh nghiên cứu mục II.2 và 2. sự điều hoà hoạt động của quan sát hình 3.2a và ôperon lac quan sát hình 3.2a 3.2b * khi môi trường không có mô tả hoạt động của ? khi môi trường không lactôzơ: gen điều hoµ R tổng các gen trong ôpe có chất cảm ứng lactôzơ hợp prôtêin ức chế, prôtêin ức thì gen điều hoà (R) tác ron lac khi môi chế gắn vào gen vận hành O trường không có đọng như thế nào để ức làm ức chế phiên mã của gen lactôzơ chế các gen cấu trúc cấu trúc (các gen cấu trúc không quan sát hình 3.2b biểu hiên) không phiên mã ? tại sao khi môi trường mô tả hoạt động của * khi môi trường có lactôzơ: có chất cảm ứng lactôzơ các gen trong gen điều hoà R tổng hợp prôtêin thì các gen cấu trúc hoạt ôperon Lac khi môi ưc chế, lactôzơ như là chất cảm trường có lactôzơ? đông phiên mã? ứng gắn vào và làm thay đổi cấu hình prôtêin ức chế, prôtêin ức chế bị bất hoạt không găn dc vào gen vận hành O nên gen được tự do vận hành hoạt động của các gen cấu trúc A,B,C giúp chúng phiên mã và dịch mã (biểu hiện). 4. Củng cố: 8’ - giải thích cơ chế điều hoà hoạt động của ôperon lac. - Chọn phương án trả lới đúng hoặc đúng nhất trong mỗi câu sau : 1 Theo quan điểm về Ôperon, các gen điêù B .ức chế sự tổng hợp prôtêin vào lúc cần hoà gĩư vai trò quan trọng trong thiết. A. tổng hợp ra chất ức chế. Nguyễn Thị Thiên An. Trường THPT Hương Vinh Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án sinh học 12 – Ban cơ bản. Năm học 2008-2009. C. cân bằng giữa sự cần tổng hợp và không cần tổng hợp prôtêin. D. việc ức chế và cảm ứng các gen cấu trúc để tổng hợp prôtêin theo nhu cầu tế bào. 2 Hoạt động của gen chịu sự kiểm soát bởi A. gen điều hoà. B. cơ chế điều hoà ức chế. C. cơ chế điều hoà cảm ứng. D. cơ chế điều hoà. 3 Hoạt động điều hoà của gen ở E.coli chịu sự kiểm soát bởi A. cơ chế điều hoà ức chế. B. cơ chế điều hoà cảm ứng. C. cơ chế điều hoà theo ức chế và cảm ứng. D. gen điều hoà. 4 Hoạt động điều hoà của gen ở sinh vật nhân chuẩn chịu sự kiểm soát bởi A. gen điều hoà, gen tăng cường và gen gây bất hoạt. B. cơ chế điều hoà ức chế, gen gây bất hoạt. C. cơ chế điều hoà cảm ứng, gen tăng cường. D. cơ chế điều hoà cùng gen tăng cường và gen gây bất hoạt. *5 Điều không đúng về sự khác biệt trong hoạt động điều hoà của gen ở sinh vật nhân thực với sinh vật nhân sơ là A. cơ chế điều hoà phức tạp đa dạng từ giai đoạn phiên mã đến sau phiên mã. B. thành phần tham gia chỉ có gen điều hoà, gen ức chế, gen gây bất hoạt. C. thành phần than gia có các gen cấu trúc, gen ức chế, gen gây bất hoạt, vùng khởi động, vùng kết thúc và nhiều yếu tố khác. Đáp án 1D 2D 3C 4D 5B 6D 7A 8C 9D 5. DÆn dß 2’ - VÒ nhµ tr¶ lêi c©u hái trong SGK vµo vë. - Tìm hiểu trước bài 4.. Nguyễn Thị Thiên An. D. có nhiều mức điều hoà: NST tháo xoắn, điều hoà phiên mã, sau phiên mã, dịch mã sau dịch mã. 6 Sự điều hoà hoạt động của gen nhằm A. tổng hợp ra prôtêin cần thiết. B. ức chế sự tổng hợp prôtêin vào lúc cần thiết. C. cân bằng giữa sự cần tổng hợp và không cần tổng hợp prôtêin. D. đảm bảo cho hoạt động sống của tế bào trở nên hài hoà. 7 Sự biến đổi cấu trúc nhiễm sắc chất tạo thuận lợi cho sự phiên mã của một số trình tự thuộc điều hoà ở mức A. trước phiên mã. B. phiên mã. C. dịch mã. B.sau dịch mã. 8 Trong cơ chế điều hoà hoạt động gen ở sinh vật nhân sơ, vai trò của gen điều hoà là A. nơi gắn vào của prôtêin ức chế để cản trở hoạt động của enzim phiên mã B. mang thông tin cho việc tổng hợp một prôtêin ức chế tác động lên vùng khởi đầu. C. mang thông tin cho việc tổng hợp một prôtêin ức chế tác động lên gen chỉ huy. D.mang thông tin cho việc tổng hợp prôtêin. 9 Sinh vật nhân thực sự điều hoà hoạt động của gen diễn ra A. ở giai đoạn trước phiên mã. B. ở giai đoạn phiên mã. C. ở giai đoạn dịch mã. D. từ trước phiên mã đến sau dịch mã.. Trường THPT Hương Vinh Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>