Giáo án môn Địa lý 9

<span class='text_page_counter'>(1)</span>ÑÍA LÍ DAÂN CÖ Tieát 1. CỘNG ĐỒNG CÁC DÂN TỘC VIỆT NAM I. Muïc tieâu : sau baøi hoïc, hoïc sinh caàn : - Biết được nước ta có 54 dân tộc : dân tộc kinh có số dân đông nhất. Các dân tộc của nước ta luôn đoàn kết bên nhau trong quá trình xây dựng và bảo vệ tổ quốc. - Trình bày được tình hình phân bố các dân tộc nước ta. - Xác định được trên bản đồ vùng phân bố chủ yếu của một số dân tộc. - Có tinh thần tôn trọng, đoàn kết các dân tộc. II. Trọng tâm bài : Sự phân bố các dân tộc. III. Phöông phaùp daïy hoïc : - Bản đồ dân cư Việt Nam. - Tập tranh ảnh một số dân tộc ở Việt Nam. - Phieáu hoïc taäp soá 1 Ñòa baøn daân cö Caùc daân toäc Trung du vaø mieàn nuùi phía Baéc Trường sơn – Tây Nguyên Đồng bằng IV. Hoạt động lên lớp : Hoạt động của Thầy và Trò Noäi dung ghi baøi GV : giới thiệu chương trình địa lí 9 (khoảng 10 phuùt) Hoạt động 1 : Các dân tộc Việt Nam. I. Các dân tộc ở Việt Muïc tieâu. Nam. - Học sinh biết được nước ta có thành phần dân tộc - Việt Nam có 54 dân ña daïng. toäc. Moãi daân toäc coù baûn - Kĩ năng : Phân tích biểu đồ tròn về cơ cấu dân tộc. sắc văn hóa riêng, thể - Hình thành tổ chức hoạt động học tập : HS làm hiện qua ngôn ngữ, vieäc caù nhaân. phương thức sản xuấ, ? Dựa vào bảng 1.1/SGK trang 4, cho biết nước ta có trang phục, phong tục tập bao nhieâu daân toäc ? daân toäc naøo coù soá daân ñoâng nhaát quan, … ? - Người kinh (Việt) có số ? Dựa vào hệ thống thông tin trong SGK, cho biết dân đông nhất moãi daân toäc coù baûn saéc vaên hoùa rieâng theå hieän qua caùc yeáu toá naøo ? - Cho biết em thuộc dân tộc nào ? Dân tộc em đứng hàng thứ mấy trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam ? GV : cho HS xem moät soá aûnh veà caùc daân toäc. - Hãy kể một số sản phẩm tiêu biểu về hoạt động kinh tế của dân tộc ít người mà em biết ?. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Dựa vào hệ thống thông tin trong SGK. - Quan sát hình 2.1. nhận xét bức ảnh đó nói lên ñieàu gì ? (naêng cao maët baèng daân trí caùc daân toäc ít người là chính sách của nhà nước và Đảng ta hiện nay . Hoạt động 2 : Sự phân bốc các dân tộc. Muïc tieâu + Học sinh nắm được địa bàn cư trú của các dân tộc ở 3 khu vực. + Kĩ năng đọc và nhận xét bản đồ dân cư . - Hình thức tổ chức : học tập theo nhóm hay cặp. ? Quan sát “lược đồ phân bố các dân tộc” và thông tin trong SGK cho bieát : - Dân tộc Việt Nam phân bố chủ yếu ở đâu ?. - Nhaän xeùt gì veà ñòa baøn cö truù chuû yeáu cuûa caùc daân tộc ít người. - Xaùc ñònh ñòa baøn cö truù cuûa caùc daân toäc vaøo phieáu hoïc taäp soá 1 . - Xaùc ñònh ñòa baøn cö truù cuûa caùc daân toäc treân baûn đồ (Mường, Êđê, chăm,….) - Hiện nay tình hình phân bố các dân tộc có sự thay đổi như thế nào ? Cho biết nguyên nhân có sự thay đổi này ?. II. Phaân boá caùc daân toäc . Daân toäc Vieät phaân boá chuû yếu ở các vùng đồng baèng trung du vaø duyeân haûi. - Dân tộc ít người phân bố chủ yếu ở miền núi và cao nguyeân. - Nhờ cuộc vận động định canh, định cư gắn với xóa đói giảm nghèo nên đời sống các dân tộc được nâng lên. Môi trường được cải thiện.. Cuõng coá : - Cho một vài ví dụ về các văn hóa riêng của một số dân tộc ít người không thuộc về daân toäc mình. - Ghép đôi đúng với địa bàn cư trú chủ yếu của mỗi dân tộc. a. Các đô thị lớn 1. Người chăm b. Đồng bằng ven biển 2. Người khơme c. Trường Sơn – Tây Nguyên 3. Người Hoa d. Trung du vaø mieàn nuùi phía Baéc 4. Người Việt e. Taây Nam Boä 5. Người Gialai, Eâđê, Mnông f. Duyên hải cực Nam Bộ 6. Người Tày, Thái, Mường. Dặn dò : Chuẩn bị, xem trước bài 2. trả lời các câu hỏi có chữ in nghiên trong bài.. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Tieát 2 DÂN SỐ VAØ SỰ GIA TĂNG DÂN SỐ I. Muïc tieâu : sau baøi hoïc, hoïc sinh caàn : - Biết số dân của nước ta (năm 2002) - Hiểu và trình bày được tình hình gia tăng dân số, nguyên nhân và hậu quả. - Biết sự thay đổi cơ cấu dân số và xu hướng thay đổi cơ cấu dân số của nước ta, nguyên nhân của sự thay đổi. - Có kĩ năng phân tích bảng thống kê, một số biểu đồ dân số . - Ý thức được sự cần thiết phải có quy mô gia đình hợp lý . II. Troïng taâm baøi : - Nước ta có số dân đông, dân số tăng nhanh trong thời gian qua. - Tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên có xu hướng giảm nhờ công tác kế hoạch hóa dân số - Cơ cấu dân số nước ta có sự thay đổi. III. Phöông phaùp daïy hoïc : - Biểu đồ H2.1 - Thaùp daân soá Vieät Nam, tranh aûnh haäu quaû cuûa vieäc daân soá taêng nhanh. IV. Hoạt động lên lớp : 1. Kieåm tra baøi cuõ : - Nước ta có bao nhiêu dân tộc ? Những nét văn hóa riêng của dân tộc thể hiện ở những mặt nào ? cho ví dụ ? - Trình bày tình hình phân bố của các dân tộc ở nước ta ? Xác định địa bàn cư trú của một số dân tộc trên lược đồ. 2. Bài mới : Hoạt động của Thầy và Trò Noäi dung ghi baøi Hoạt động 1 : I. Soá daân : Muïc tieâu : - số dân : 79,9 triệu người + HS nắm được số dân và tình hình gia tăng (2002) dân số nước ta. - Việt Nam là nước dân + rèn luyện kĩ năng phân tích biểu đồ biến đổi đông, đứng thứ 3 ở Đông daân soá . Nam Á và đứng 14 trên thế Hình thức tổ chức hoạt động: Hoạt động nhóm giới hay caëp. II. Gia taêng daân soá . ? Dựa vào thông tin SGK, cho biết dân số của nước ta là bào nhiêu ? - Từ cuối những năm 50 của ? Diện tích phần đất liền nước ta đứng thứ mấy thế kỷ 20, dân số nước ta trên thế giới ? Số dân nước ta đứng hàng thứ tăng nhanh, bắt đầu có hiện mấy trên thế giới ? từ đó, rút ra nhận xét về số tượng “Bùng nổ dân số”. dân của nước ta ? Hậu quả : gây sức ép đối với ? dựa vào H2.1 “Biểu đồ tăng dân số của nước tài nguyên môi truờng, chất ta”, nhận xét dân số của nước ta có hiện tượng lượng cuộc sống và giải bùng nổ dân số ở những thời điểm nào?. Tỉ lệ quyết việc làm,… tăng dân số tự nhiên những năm gần đây có xu - Trong những năm gần đây. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> hướng như thế nào ? Vì sao tỉ lệ tăng tự nhiên cuûa daân soá giaûm nhöng soá daân vaãn taêng ? ? Dân số đông và tăng nhanh gây ra những hậu quả gì ? Nêu những lợi ích của sự giảm tỉ lệ gia tăng tự nhiên. ? Dựa vào bảng 2.1 trong SGK, cho biết vùng nào có tỉ lệ gia tăng tự nhiên của dân số cao hơn mức trung bình của cả nước. Khu vực thành thị và nông thôn khu vực nào có tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên cao hơn mức trung bình cả nước ? Giaûi thích ? Kết luận : tỉ lệ tự nhiên còn thay đổi giữa các vuøng . Tỉ lệ gia tăng ở nông thôn cao hơn thành thị. - Vùng có tỉ lệ tăng dân số tự nhiên thấp nhất là đồng bằng Sông Hồng, cao nhất là Tây Nguyên sau đó là Bắc Trung Bộ và duyên hải Nam Trung Boä Hoạt động 2 : - Mục tiêu :Cơ cấu dân số tự nhiên + HS biết cơ cấu tự nhiên của nước ta. + Reøn luyeän kó naêng phaân tích baûng thoáng keâ soá lieäu. - Hình thức tổ chức hoạt động : Hoạt động cá nhaân ? 1. Tổng số dân (%) theo cơ cấu từng nhóm tuổi trong mỗi thời kì ? 2. Nhận xét về sự thay đổi cơ cấu từng nhóm tuổi từ năm 1979-1999. Giải thích về sự thay đổi này ? 3. Nhận xét về tỉ lệ giới tính nhóm tuổi 0-14 trong từng thời kì . 4. Tỉ lệ nhóm tuổi 15-59 , từ năm 1979-1999 có xu hướng thay đổi như thế nào ? giải thích, cho biết trong mỗi thời kì tỉ lệ nam so với nữ như theá naøo? 5. Cho biết xu hướng thay đổi cơ cấu dân số nước ta (theo độ tuổi, theo giới tính), ý nghĩa của sự thay đổi này (thuận lợi, khó khăn) đến kinh tế và xã hội nước ta ? Gợi ý : Nguyên nhân : - Do chieán tranh keùo daøi. Lop4.com. nhờ thực hiện tốt chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình neân. - Tỷ lệ gia tăng dân số tự nhiên còn khác nhau giữa caùc vuøng.. III. Cô caáu daân soá - Cơ cấu dân số theo độ tuổi của nước ta đang có sự thay đổi : * Về độ tuổi : tỉ lệ trẻ giảm xuống, tỉ lệ người trong độ tuổi lao động và trên độ tuổi lao động tăng lên . * Về giới tính tỉ lệ giới tính có sự thay đổi : trong thời haïn chieán tranh keùo daøi tæ leä giới tính mất cân đối, cuộc sống hòa bình làm tỉ lệ giới tính tiến tới cân băng. Hiện nay tỉ lệ số giới tính còn bị thay đổi do sự chuyển cư.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Do thực hiện kế hoạch hóa dân số . - Do chuyển cư : tỷ lệ thấp ở những nơi xuất cư (Đồng bằng Sông Hồng), cao ở nơi nhập cư (Taây nguyeân) Cuõng coá : - Trình bày dân số và sự gia tăng dân số của nước ta ? - Phân tích ý nghĩa của sự giảm tỉ lệ gia tăng dân số và thay đổi cơ cấu dân số ? Dặn dò : học bài, làm bài tập 2,3 và chuẩn bị bài sau : Xem và trả lời các câu hỏi chữ in nghieân trong baøi .. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Tieát 3. PHÂN BỐ DÂN CƯ VAØ CÁC LOẠI HÌNH QUẦN CƯ I. Muïc tieâu : 1. Kiến thức : - Hiểu và trình bày mật độ dân số và phân bố dân cư của nước ta - Biết được đặc điểm của các loại quần cư nông thôn , thành thị và đô thị hóa ở nước ta . 2. Kĩ năng : Phân tích bản đồ phân bố dân cư, đô thị Việt Nam, một số bảng số liệu về phaân boá daân cö . 3. Thái độ : Ý thức được cần thiết phát triển công nghiệp, bảo vệ môi trường nơi đang sống, chấp hành các chính sách của Nhà nước về phân bố dân cư. II. Troïng taâm baøi : - Mật độ dân số và sự phân bố dân cư. - Vấn đề đô thị hóa III. Phöông tieän daïy hoïc : - Bản đồ phân bố dân cư và đô thị hóa Việt Nam - Một số tranh ảnh nhà ở, một hình thức quần cư ở Việt Nam - Bảng thống kê mật độ dân số một quốc gia và đô thị ở Nam - Phieáu baøi taäp soá 1 : Vuøng Mật độ dân số (người/km2) Nuùi vaø trung du Baéc boä Đồng bằng Bắc Bộ Vùng núi Trường Sơn Bắc Taây Nguyeân Duyeân haûi Nam trung Boä Đồng bằng Nam Bộ Ñoâng nam boä Phieáu hoïc taäp soá 2 : Loại hình Noâng thoân Thaønh thò Hoạt động kinh tế với các ngành Làng :…………………………… ……………………………………………. Hình thức cư trú Mật độ dân số IV. Tiến trình lên lớp 1. Kieåm tra baøi cuõ : 2. Giới thiệu bài mới : sự phân bố dân cư và quá trình đô thị hóa ở nước ta diễn ra như theá naøo ? ñaëc ñieåm caùc quaàn cö thaønh thò vaø noâng thoân coù giaù trò khaùc nhau? Baøi hoïc hôm nay giúp chúng ta hiểu các vấn đề đó . Noäi dung Hoạt động của Thầy và Trò Noäi dung ghi baøi Noäi dung boå sung HS nắm được đặc điểm dân cư nước ta - GV cho HS quan saùt baûng 3.2 Rèn kĩ năng phân tích lược đồ dân cư .. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> - Hình thức hoạt động : HS làm việc cá nhân (hoặc nhóm) - Dựa vào lược đồ phân bố dân cư hình 3.1 vaø thoâng tin trong SGK. Nhieäm vuï : ? Cho biết mật độ dân số bình quân của cả nước và ở các vùng vào phiếu hoïc taäp soá 1. ? Dân cư tập trung ở vùng nào ? thưa thớt vùng nào ? Giải thích? ? Keå teân caùc ñoâ thò coù treân 1 trieäu daân . các đô thị phân bố ở đâu ? vì sao ? ? Nhận xét mật độ dân số của nước ta qua lược đồ. Giáo viên ghi nhanh lên bảng thêm thông tin về mật độ dân số của một số quốc gia và trên thế giới Bảng mật độ dân số của một số quốc gia và thế giới 1999 (người/km2). Phân bố không đều, tập trung đông đúc ở đồng bằng ven biển (treân 1000 2 người/km ) và các ñoâ thò mieàn nuùi daân cö thöa thớt 2 (100/km ) Dân cư không đều laøm cho mieàn nuùi VN Theá TQ inñoneâxia thiếu lao động để giới khai thaùc tìm naêng 232 85 42 129 106 kinh tế . Đồng bằng Nhận xét về mật độ dân số ở nước ta chịu sức ép dân số so với thế giới và các nước trong khu đến kinh tế xã hội vực ? và môi trường. * GV chốt lại : Phân bố không đều giữa đồng bằng và miền núi. Giữa thaønh thò vaø noâng thoân. Nêu KK và hướng giải quyết ? Khó khăn : Những nơi có điều kiện thuận lợi , mật độ dân số cao quá tải về quỹ đất, cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường. + Bieän phaùp : di daân, phaân boá laïi daân cö, phaùt trieån kinh teá – vaên hoùa mieàn núi, xây dựng cơ sở hạ tầng, lựa chọn cơ cấu kinh tế hợp lý và bảo vệ môi trường. Hoạt động 2 : loại hình quần cư II. Các loại hình Muïc tieâu quaàn cö : + Nắm được đặc điểm các loại hình 1. Quaàn cö noâng quần cư ở nước ta . thôn : Người dân + Kó naêng : thu nhaäp vaø toùm taét caùc soáng taäp trung thaønh thông tin từ SGK.. Lop4.com. Mật độ dân số của nước ta vào năm 2003 laø bao nhieâu? - GV cho HS soá lieäu maät độ dân số trung bình của thế giới (2003)so saùnh vaø keát luận : nước ta có mật độ daân soá cao.. GV cho HS quan saùt tranh aûnh  nhaän bieát tranh aûnh nào thể hiện loại hình quaàn cö thaønh thò (hay noâng thoân).

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Hình thức hoạt động : cá nhân Yeâu caàu quan saùt thoâng tin trong SGK bổ sung kiến thức vào phiếu học tập soá 2. Hoïc sinh trình baøy keát quaû laøm vieäc giaùo vieân choát yù cho ghi baøi. laøng, aáp, baûn, buoân... với hoạt động kinh teá chuû yeáu laø saûn xuaát noâng nghieäp. Mật độ dân cư thấp. 2. Quaàn cö thaønh thò : Daân cö soáng taäp trung đông ở thị trấn, đô thị lớn với mật độ phaân boá nhaø cao, mật độ dân cư cao, hoạt động kinh tế chuû yeáu laø coâng nghieäp, dòch vuï. III. ñoâ thò hoùa Các đô thị nước ta phần lớn có quy mô vừa và nhỏ, nhờ sự phaùt trieån kinh teá laøm quaù trình ñoâ thò hóa ở nước ta đang diển ra với tốc độ ngaøy caøng cao. Tuy nhiên trình độ đô thị hóa nước ta còn thấp so với thế giới. - Ñoâ thò hoùa nhanh chống dẽ dẫn đến sự quá tải về cơ sở hạ taàng gaây khoù khaên giaûi quyeát vieäc laøm , các vấn đề giao thông, nhà ở & các dòch vuï xaõ hoäi khaùc.. Hoạt động 3 : về quá trình đô thị hóa ở nước ta Muïc tieâu + Học sinh biết được quá trình đô thị hóa nước ta đang diển ra nhanh cùng với sự phát triển công nghiệp, tuy nhiên trình độ đô thị hóa nước ta còn thaáp. + Kó naêng : Phaân tích baûng thoáng keâ soá liệu và phân tích lược đồ . - Hình thức tổ chức : HS làm việc cá nhaân . Yeâu caàu quan saùt baûng 3.1 trong SGK ? Nhaän xeùt veà soá daân thaønh thò vaø tæ leä dân thành thị ở nước ta như thế nào ? Quan sát lược đồ 3.1 cho biết : ? Phần lớn đô thị nước ta có quy mô như thế nào ? (nhỏ : dưới 350 nghìn người, vừa : 350 nghìn người đến dưới 1 triệu người, lớn : trên 1 triệu người) ? So với thế giới (tỉ lệ dân thành thị là 47%- theo nieâm giaùm thoáng keâ 2003) thì trình độ đô thị hóa nước ta ở mức độ nào ? vì sao ? - Daân cö taäp trung taïi caùc ñoâ thò gaây ra những khó khăn gì ? Cuõng coá : - dựa vào bản đồ dân cư nhận xét về dân cư ở nước ta và giải thích ?. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - Dựa vào bảng 3.2 nhận xétvùng nào có mật độ dân cư cao hơn mức trung bình của cả nước ? Vùng nào có sự thay đổi mật độ dân cư khá nhanh trong khoảng thời gian từ 19892003. (Vùng Tây Nguyên : nguyên nhân do sự chuyển cư của các dân tộc sống ở Miền Bắc vaøo ) Dặn dò : Làm các bài tập trang 14, chuẩn bị xem trước các lược đồ và trả lời các câu hỏi có chữ in nghiêng dưới mỗi lược đồ .. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Tieát 4 LAO ĐỘNG VAØ VIỆC LAØM- CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG I. Muïc tieâu : Hoïc sinh caàn : - Hiểu và trình bày được đặc điểm của nguồn lao động và sử dụng lao động ở nước ta. - Biết sơ lược về chất lượng cuộc sống và việc nâng cao chất lượng cuộc sống của nhaân daân ta . - Biết nhận xét các biểu đồ II. Troïng taâm baøi : Nguồn lao động và vấn đề sử dụng nguồn lao động của nước ta . III. Thieát bò phöông tieän daïy hoïc - Biểu đồ H 4.1, 4.2 phóng to từ SGK IV. Tiến Trình lên lớp : 1. Kieåm tra baøi cuõ : - Dựa vào bản đồ dân cư nhận xét về dân cư ở nước ta và giải thích ? - Trình bày đặc điểm các loại quần cư ở nước ta ? loại quần cư nào là phổ biến, giải thích . 2. Bài mới : Hoạt động của Thầy và Trò Noäi dung ghi baøi Noäi dung boå sung Hoạt động 1 : Nguồn lao động và sử I. Nguồn lao động dụng nguồn lao động . và sử dụng lao động Muïc tieâu 1. Nguồn lao động + Kiến thức : HS biết được những mặt - Nước ta có nguồn mạnh, mặt yếu của lao động nước ta . lao động dồi dào, có + Kĩ năng : Phân tích biểu đồ tròn về nhiều kinh nghiệm cơ câu lao động. trong saûn xuaát noâng - Hình thức lao động : Hoạt động cá lâm ngư và thủ công. nhân, hoạt động cặp. Ñaây laø ñieàu kieän Yêu cầu giải quyết vấn đề 1 : Dựa vào thuận lợi để phát hình 4.1 vaø thoâng tin trong SGK cho trieån kinh teá nhöng biết : Nguồn lao động nước ta có đồng thời cũng gây những mặt mạnh và những hạn chế sức ép đến vấn đề naøo ? giaûi quyeát vieäc laøm . GV nêu các câu hỏi gợi ý giải quyết - Lao động nước ta vấn đề nêu trên : coøn haïn cheá veà theå ? Nhận xét về cơ cấu lao động giữa lực và trình độ thành thành thị nông thôn. Giải thích chuyên môn. Để nguyên nhân. Đánh giá những mặt nâng cao chất lượng mạnh và mặt yếu của cơ cấu lao động lao động cần thực treân trong quaù trình coâng nghieäp hoùa hieän vieäc phaân boá đất nước của ngành kinh tế nước ta lại lao động, nâng hieän nay. cao maët baèng daân trí ? Nhận xét về trình độ chuyên môn chú trọng trong công. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> hóa lao động nước ta. Đánh giá chất lượng nước ta hiện nay về thể lực, chuyên môn. Để nâng cao chất lượng lao động cần có biện pháp gì ? GV yêu cầu giải quyết vấn đề 2 : dựa vào hình 4.2 cho biết cơ cấu và sự thay đổi cơ cấu lao động theo ngành ở nước ta trong giai đoạn 1989-2003 ? GV nêu các câu hỏi gợi ý : ? Nhận xét về tỉ lệ lao động tham gia trong các khu vực kinh tế năm 2003. Nhận xét về xu hướng thay đổi cơ cấu lao động trong các khu vực kinh tế . giaûi thích nguyeân nhaân. GV choát yù cho ghi baøi . Hoạt động 2 : Vấn đề việc làm . - Muïc tieâu + Kiến thức : HS biết lao động nước ta doài daøo trong ñieàu kieän kinh teá chöa phát triển đã tạo ra sức ép về vấn đề vieäc laøm . + Kĩ năng : thu thập và xử lý thông tin cuûa SGK. - Hình thức hoạt động : thảo luận cặp (nhóm) yêu cầu giải quyết vấn đề : Dựa vào thông tin trong SGK cho biết vấn đề việc làm ở khu vực nông thôn và thành thị nước ta hiện nay ? Để giải quyết vấn đề việc làm theo em caàn phaûi coù caùc giaûi phaùp naøo ? Giáo viên gợi ý bằng các câu hỏi nhỏ sau : ? Nhaän xeùt naêm 2003 tæ leä thaát nghieäp thành thị có xu hướng thế nào ?Giải thích. ? Nhận xét tỉ lệ thời gian làm việc được sử dụng của lao động nông thôn năm 2003 có xu hướng như thế nào ? giaûi thích. ? Để giải quyết vấn đề việc làm ở thành thị cần tiến hành những biện. tác hướng nghiệp đào tạo nghề. 2. Sử dụng lao động: Cơ cấu sử dụng lao động nuớc ta đang có sự thay đổi : tỉ trọng lao động trong khu vực công nghiệp : Xây dựng và dịch vuï taêng, tæ troïng lao động khu vực nông laâm ngö nghieäp giảm, phù hợp với yeâu caàu cuûa coâng nghiệp hóa đất nước hieän nay. II. Vấn đề việc làm - Tỉ lệ lao động thất nghiệp ở thành thị coøn cao. - Tỉ lệ thời gian làm việc chưa được sử dụng ở nông thôn coøn thieáu. Lop4.com. - HS quan saùt  so sánh (biểu đồ hình 4.2)  từ 89-03. sự thay đổi cơ cấu lao động theo ngành. - dựa bảng 4.1 . nhận xét sự thay đổi trong sử dụng lao động theo các thaønh phaàn kinh teá..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> phaùp gì ? (Phân bố lại lao động, phát tiển sản xuaát coâng nghieäp , dòch vuï, naâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, hạn chế sự gia tăng dân số (tự nhiên và cơ giới tại các đô thị) ? Để giải quyết vấn đề việc làm ở nông thôn cần tiến hành những biện phaùp gì ? (Việc làm ở nông thôn mang tính thời vụ nên để tận dụng thời gian nhàn rỗi do thời vụ thì nên có biện pháp thâm canh , phát triển mô hình vườn – ao chuoàng, phaùt trieån ngaønh ngheà thuû coâng, dòch vuï noâng nghieäp ). Hoạt động 3 : Chất lượng cuộc sống III. Chất lượng - Muïc tieâu cuoäc soáng + Nhận biết được những bước phát Chất lượng cuộc triển về kinh tế xã hội đã nâng cao sống của nhân dân dần chất lượng cuộc sống người dân . ngày càng được cải + Kĩ năng : xử lý thông tin trong SGK. thiện, tuy nhiên chất - Hình thức hoạt động : Hoạt động cá lượng cuộc sống của nhaân . daân cö coøn cheânh Yêu cầu : dựa vào thông tin trong lệch giữa các vùng, SGK giải quyết các câu hỏi sau về giữa thành thị và chất lượng cuộc sống : noâng thoân . - Mức thu nhập bình quân trên đầu người .................... - Tuoåi thoï trung bình .......................... Tỉ lệ tử vong trẻ em ........................... Giáo viên có thể giới thiệu thêm về mức GDP ở một số địa phương để HS nhận định về sự chênh lệch chất lượng cuộc sống, giữa các vùng, các địa phuông. Cuõng coá : - Tại sao giải quyết việc làm đang là vấn đề xã hội gây gắt ở nước ta . - Hướng dẫn HS làm bài tập số 3 trong SGK. Dựa dò : Về nhà xem trước nội dung bài thực hành của bài 5.. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Tieát 5 THỰC HAØNH : PHÂN TÍCH & SO SÁNH THAÙP DAÂN SOÁ NAÊM 1998-1999 I. Muïc tieâu : - HS phaûi bieát caùch phaân tích, so saùnh thaùp daân soá - Thấy được sự thay đổi và xu hướng thay đổi cơ cấu dân số được tuổi ở nước ta . - Biết xác lập mối quan hệ giữa gia tăng dân số với cơ cấu dân số theo độ tuổi, giữa dân số và phát triển kinh tế – xã hội của dất nước. II. Troïng taâm baøi : So saùnh phaân tích 2 thaùp daân soá III. Đồ dùng dạy học : Tháp dân số Việt Nam năm 1989 và năm 1999 phóng to SGK IV. Tieán Trình daïy hoïc 1. Kieåm tra baøi cuõ : - Em hiểu thế nào là nguồn lao động và sử dụng lao động ở nước ta ? Tại sao ở nước ta giải quyết việc làm đang là vấn đề xã hôi gây gắt. - Ta đã đạt được những thành tựu gì trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân ? 2. Bài mới : Các em đã tìm hiểu về dân số nước ta qua sự phân bố, đặc điểm dân số, sự thay đổi dân của số . Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, chúng ta cùng đi vào bài học số 5 : “thực haønh vaø so saùnh thaùp daân soá naêm 1989 vaø 1999” - Hoạt động 1 : Nhóm + Chia lớp thành 3 nhóm + Cho HS quan saùt thaùp daân soá naêm 1989 & 1999 phaân tích vaø so saùnh theo yeâu caàu của SGK và hướng dẫn các em cách quan sát. + Phaùt phieáu hoïc taäp cho caùc em . Phieáu soá 1 : Yêu cầu HS quan sát hình 5.1 trong SGK bổ sung kiến thức vào bảng sau : Thaùp naêm 1989 Thaùp naêm 1999 Hình daïng thaùp - Đáy tháp (rộng, hẹp) - Thaân thaùp (roäng, heïp) - Ñænh thaùp : Cơ cấu dân số theo độ tuổi (%) - Dưới 15 tuổi - Từ 15 tuổi đến 60 tuổi - Treân 60 tuoåi : Tæ leä phuï thuoäc Đại diện mỗi nhóm lên bảng trình bày phiếu học tập của mình, GV sửa chữa và hoàn thành kiến thức . - Hoạt động 2 : Cá nhân (cặp) hoặc nhóm. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Yeâu caàu : - Nhận xét cơ cấu dân số theo độ tuổi ở nước ta theo sự thay đổi như thế nào ? theo xu hướng tiêu cực hay tích cực ? - Nguyên nhân nào ảnh hưởng đến sự thay đổi đó ? - Gọi các em trả lời, các em khác góp ý, bổ sung - Bằng kiến thức đã học các em hãy cho biết cơ cấu theo độ tuổi của nước ta có những thuận lợi và khó khăn gì ? - Ta cần có những biện pháp nào để từng bước khắc phục những khó khăn này ? HS thảo luận, giáo viên cho đại diện nhóm lên trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung, GV chuẩn xác lại kiến thức . 3. Đánh giá : - Trình bày lại một trong ba vấn đề trên trong giấy đôi nộp lại cho GV đánh giá và lấy điểm thực hành( HS tự chọn 1 trong 3 vấn đề đã trình bày ) 4. Dặn dò : Chuẩn bị trước bài 6. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Tieát 6 SỰ PHÁT TRIỂN NỀN KINH TẾ VIỆT NAM I. Muïc tieâu : - Trình bày tóm tắt quá trình phát triển kinh tế nước ta trong những thập kỷ gần đây. Hiểu và trình bày xu hướng chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế, những thành tựu khó khăn và thách thức trong quá trình phát triển kinh tế xã hội của đất nước. - Biết phân tích biểu đồ chuyển dịch cơ cấu kinh tế, vẽ biểu đồ cơ cấu kinh tế . - Nhận biết vị trí các vùng kinh tế và các vùng kinh tế trọng điểm trên bảng đồ II. Trọng tâm bài : Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế , những thành tựu khó khăn và thách thức trong quá trinh phát triển kinh tế xã hội III. Đồ dùng dạy học : Bản đồ các vùng kinh tế và vùng kinh tế trọng điểm của Vieät Nam Biểu đồ chuyển dịch cơ cấu GDP (phóng to) Một số hình ảnh phản ánh thành tựu về phát triển kinh tế xã hội của nước ta trong quá trình đổi mới. Phieáu hoïc taäp soá 1 Những thành tựu Những thách thức - Sự tăng trưởng - Kinh teá - Chuyeån dòch cô caáu : + Cô caáu ngaønh : + Cô caáu laõnh thoå : - Xaõ hoäi + Cô caáu thaønh phaàn kinh teá : IV. Tieán Trình daïy hoïc 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ Cơ cấu dân số theo độ tuổi của nước ta có thuận lợi và khó khăn gì, cho phát triển kinh tế xã hội, chúng ta cần phải có biện pháp nào để từng bước khắc phục những khó khaên naøy ? 3. Giảng bài mới Hoạt động của Thầy và Trò Noäi dung ghi baøi Hoạt động 1 : Pháp vấn I. Nền kinh tế nước ta HS dựa vào SGK trình bày tóm tắt quá trình trước thời kì đổi mới . phát triển đất nước trước thời kỳ đổi mới - Nền kinh tế nước ta trải theo giai đoạn : qua nhiều giai đoạn phát - 1945 : Thành lập nước VNDCCH trieån . - 1945-1954 : Kháng chiến chống thực dân - Sau khi thống nhất đất Phaùp. nước. Nền kinh tế nước ta - 1954-1975 gaëp nhieàu khoù khaên khuûng Miền Bắc xây dựng CNXH chống chiến hoảng kéo dài, sản xuất tranh phá hoại của Mỹ, chi viện cho miền đình tệ lạc hậu. Nam.. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Miền Nam chế độ của chính quyền Sài Gòn, neàn kinh teá phuïc vuï chieán tranh. - Từ 1976 – 1986 : Cả nước đi lên CNXH. Neàn kinh teá gaëp nhieàu khoù khaên, bò khuûng hoảng, sản xuất đình tuệ, lạc hậu Phần II : Chia làm hai hoạt động Hoạt động 1 : sự chuyển dịch cơ cấu - Muïc tieâu + HS biết được cơ cấu nền kinh tế nước ta đang dịch chuyển theo hướng công nghiệp hóa đất nước . + Kĩ năng : Đọc và phân tích biểu đồ đường về dịch chuyển cơ cấu, phân tích lược đồ . - Hình thức tổ chức hoạt động : Nhóm dựa vào thông tin SGK và hình 6.1 trả lời các câu hoûi. ? Công cuộc đổi mới của nền kinh tế nước ta bắt đầu từ năm nào ? Một đặc trưng của công cuộc đổi mới nền kinh tế nước ta là gì ? ? Trình baøy noäi dung cuûa chuyeån dòch cô caáu ngaønh, cô caáu laõnh thoå, cô caáu thaønh phaàn kinh teá (H 6.1, 6.2 baûng 6.1 SGK trang22, 23) GV gợi ý hay giao việc cho trong nhóm giải quyeát caùc caâu hoûi nhoû sau : ? – Từ năm 1991 đến năm 2002 ngành nông lâm, ngư nghiệp, công nghiệp xây dựng và dịch vụ có sự thay đổi theo hướng nào về tỉ trọng trong cơ cấu GDP nước ta ? ? Giải thích vì sao nền kinh tế nước ta đang có sự chuyển dịch về cơ cấu ngành theo hình 6.1 ở trên ? Dựa vào hình 6.1. ? Veà maët cô caáu kinh teá phaân theo laõnh thoå nước ta có các vùng kinh tế nào ? ? Nước ta có các vùng trọng điểm kinh tế naøo ? Keå teân caùc ñòa phöông thuoäc vuøng kinh teá troïng ñieåm. Cho bieát yù nghóa cuûa vieäc hình thành các vùng kinh tế trọng điểm ở nước ta Dựa vào bảng 6.1 SGK ? Nhaän xeùt veà tæ troïng % caùc thaønh phaàn kinh. Lop4.com. II. Nền kinh tế nước ta trong giai đoạn đổi mới 1. Sự chuyển dịch cơ cấu kinh teá : - Nét đặc trưng của đổi mới nền kinh tế là sự chuyeån dòch cô caáu kinh teá..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> teá naêm 2003 ? Thaønh phaàn kinh teá naøo coù xu hướng mở rộng ? ? Vì sao nền kinh tế nước ta giảm bớt thành phần kinh tế Nhà nước, tập thể, mở rộng nhieàu thaønh phaàn kinh teá khaùc trong xaõ hoäi ? Gợi ý : Nhằm tận dụng các nguồn lực trong và ngoài nước vào phát triển sản xuất , giảm bớt sự trì tuệ của nền kinh tế bao cấp để chuyển sang nền kinh tế năng động theo cơ chế thị trường. Hoạt động 2 : Những thành tựu và thách thức. Muïc tieâu : +HS biết được những thành tựu kinh tế đạt được cũng như những thách thức cần phải vượt qua . + Kĩ năng : Thu thập và xử lý thông tin trong SGK. - Hình thức hoạt động : Cá nhân hay thảo luaän nhoùm . Yeâu caàu HS xem thoâng tin trong SGK vaø boå sung noäi dung vaøo phieáu hoïc taäp soá 1. Các nhóm thảo luận theo gợi ý Nhóm 1 : Nêu những thành tựu trong công cuộc đổi mới nền kinh tế nước ta . Hoïc sinh trình baøy keát quaû, GV giuùp hoïc sinh chuẩn xác kiến thức. Bieåu hieän : Chuyeån dòch cô caâu ngaønh : giảm tỉ trọng khu vực noâng laâm ngö nghieäp, taêng tỉ trọng khu vực công nghiệp – xây dựng và dịch vuï + Chuyeån dòch cô caáu laõnh thoå : Hình thaønh caùc vuøng chuyeân canh noâng nghieäp , caùc vuøng taäp trung CN, dòch vuï, caùc vuøng kinh teá troïng ñieåm. + Chuyeån dòch cô caáu thaønh phaàn kinh teá : Phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn. 2. Những thành tựu và thách thức : - Thành tựu : + Kinh tế : Tăng trưởng tương đối vững chắc, các ngành đều phát triển + Cô caáu kinh teá ñang chuyển dịch theo hướng coâng nghieäp hoùa . + Nền kinh tế nước ta đang hội nhập khu vực và thế giới . - Khó khăn, thách thức : + Nhiều vấn đề cần phải giải quyết : xóa đói giảm ngheøo, caïn kieät taøi nguyeân, ô nhiễm môi trường, việc laøm.. Tác động tích cực công cuộc đổi mới, đổi đời + Biến động của thị trường thế giới. sống người dân . thức khi tham gia AFTA, WTO …. Nhóm 2 : Theo quá trình phát triển đất nước chuùng ta coøn gaëp nhieàu khoù khaên naøo ? haõy lấy ví dụ thực tế địa phương Bước 2 : Theo em quá trình phát triển đất. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> nước, 3. Cuûng coá : - Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế nước ta biểu hiện qua các mặt nào. Trình bày nội dung của sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế nước ta ? - Xác định trên bản đồ các vùng kinh tế trọng điểm của nước ta . - Vì sao nói chúng ta đã đạt được nhiều thành tựu song cũng còn không ít những khó khăn và thử thách trong công cuộc đổi mới nền kinh tế ? 4. Daën doø “ Laøm baøi taäp soá 2 trong SGK, xem trước nội dung bài 7 va trả lời các câu hỏi có chữ in nghiên trong bài .. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Tieát 7 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHAÙT TRIEÅN VAØ PHAÂN BOÁ NOÂNG NGHIEÄP I. Muïc tieâu : - Nắm được vai trò các nhân tố tự nhiên và kinh tế xã hội đối với sự phát triển và phân bố nông nghiệp nước ta. - Nhân tố này đã ảnh hưởng đến sự hình thành nền nông nghiệp nước ta, nền nông nghiệp nhiệt đới đang phát triển theo hướng thâm canh và chuyên môn hóa. - Có kĩ năng đánh giá, giá trị kinh tế các tài nguyên thiên nhiên . - Biết sơ đồ các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp . Liên hệ thực tiển đa phương. II. Troïng taâm baøi : - Bản đồ tự nhiên Việt Nam. - Bản đồ khí hậu Việt Nam III. Tieán Trình daïy hoïc 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ - Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế nước ta biểu hiện qua các mặt nào. Trình bày nội dung của sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế nước ta . - Vì sao nói chúng ta đã đạt được nhiều thành tựu song cũng còn không ít những khó khăn và thách thức trong cuộc đổi mới nền kinh tế. 3.Bài mới Hoạt động của Thầy và Trò Noäi dung ghi baøi Noäi dung boå sung - Kỹ năng thu nhập thông tin trong 1. Tài nguyên đất : Gv dùng sơ đồ thể SGK, hình thành các sơ đồ về mối Vô cùng qúy giá và hiện các nhân tố tự liên hệ giữa tự nhiên với sản xuất khá đa dạng . nhiên ảnh hưởng đến noâng nghieäp . Đất phù sa : 3 triệu sự phát triển và phân - Hình thức tổ chức hoạt động : hoạt ha thích hợp nhất bố động nhóm . với cây lúa nước, NTTN Yêu cầu : Dựa vào thông tin trong nhiều loại cây ngắn SGK mỗi nhóm tóm tắt hình thức và ngày tập trung ở các hình thành sơ đồ về mối liên huệ giữa đồng bằng tự nhiên đến sản xuất nông nghiệp. 2. Tài nguyên khí Đấ KH Nướ sv Phân công : Nhóm 1 sơ đồ hóa phần hậu : nước ta có đặc t c tài nguyên đất. ñieåm khí haäu : Nhoùm 2 : Phaàn taøi nguyeân khí haäu - Nhiệt đới ẩm, gió Tài nguyên đất : Nhóm 3 : Phần tài nguyên đất muøa. - Đất feralit : Trên 16 Nhoùm 4 : Phaàn taøi nguyeân sinh vaät - Phân hóa rõ rệt triệu ha chủ yếu ở GV hướng dẫn học sinh khi lập sơ đồ theo chiều Bắc trên miền núi trung du mối liên hệ tài nguyên và sản xuất Nam, theo độ cao, thích hợp trông cây nông nghiệp thì sơ đồ phải thể hiện rõ theo mùa. coâng nghieäp, caây laâu. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> đặc điểm và sự phân bố tài nguyên, giaù trò cuûa taøi nguyeân naøy trong saûn xuất nông nghiệp. Nên giới thiệu HS sơ đồ mẫu sau : Ñaëc ñieåm Ngaønh saûn xuaát. Tài nguyên đất. GV lần lược cho các nhón trình bày phaàn laøm baøi cuøa nhoùm tranh luaän goùp yù vaø giaùo vieân boå sung, choát yù. Löu yù :. GV : Nhấn mạnh đất là tài nguyên vô cuøng quyù giaù, tö lieäu saûn xuaát khoâng thể thay thế được của ngành nông nghiệp tài nguyên đất khá đa dạng, có 2 nhoùm cô baûn Tài nguyên nước : cho HS đọc kênh chữ. Tại sao thủy lợi là biện pháp hàng đầu trong thâm canh nông nghiệp nước ta ? Gợi ý trả lời : + Choáng luõ luït trong muøa möa. + Đảm bảo nước tưới mùa khô. + Cải tạo đất, mở rộng diện tích + Năng suất cao, tăng sản lượng cây troàng. Hoạt động 2 : Các nhân tố kinh tế xã hội của nước ta là nhân tố quyết định đến sự phân bố và phát triển nông nghieäp . + Kỹ năng : Phân tích sơ đồ hệ thống , thu thaäp thoâng tin trong SGK - Hình thức tổ chức hoạt động : cá nhaân Yêu cầu dựa vào thông tin trong SGK. - Thuận lợi : Cây năm ,cây công nghiệp cuoái xanh töôi quanh ngaén ngaøy, caây aên năm, sinh trưởng quả. nhanh có thể trồng - Vấn đề sử dụng đất cây cận nhiệt, ôn đới . nông nghiệp hiện nay - Khó khăn : bão, ghó  cần sử dụng hợp lý. Taây khoâ noùng , möa muối, thời tiết thất thường tạo thuận lơi cho saâu beänh phaùt trieån 3. Tài nguyên nước : doài daøo, coù giaù trò veà thủy lợi. Tuy nhiên còn nhiều lưu vực soâng coù luõ vaøo muøa khoâ, haïn vaøo muøa khoâ neân neân caàn phaûi coù hệ thống thủy lợi để khaéc phuïc. 4. Taøi nguyeân sinh vaät: Phong phuù. II. Caùc nhaân toá kinh teá xaõ hoäi : - Nguồn lao động noâng thoân doài vaø coù nhieàu kinh nghieäm. - Cơ sở vật chất kỹ thuaät noâng nghieäp phuïc vuï noâng nghieäp ngày càng hoàn thiện.. Em haõy cho bieát những nhân tố kinh tế xã hội ảnh hưởng đến sự phát triển-phân bố noâng nghieäp laø nhaân tố , vai trò của những nhaân toá naøy. - Ñieàu kieän kinh teá xaõ => Cho HS phaân tích hội là nhân tố quyết từng nhân tố ñònh , trang traïi noâng - Giaùo vieân chæ cho. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>