Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 38: Văn bản: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (hồi hương ngẫu thư) - Hạ Tri Chương

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Đập Đá. Phan Quang Hoøa. Ngày soạn: 16-10-2008 Tieát 38: Vaên baûn:. NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ (Hoài höông ngaãu thö) Haï Tri Chöông I.Muïc tieâu : Giuùp hoïc sinh: 1.Kiến thức:-Thấy được tính đôäc đáo trong việc thể hiện tình cảm quê hương sâu nặng của nh004à thô Haï Tri Chöông. - Bước đầu nhận biết được phép đối trong câu thơ cùng với tác dụng của nó. 2.Kĩ năng: Rèn luyện cho học sinh kĩ năng đọc diễn cảm, cảm thụ và phân tích thơ Đường luật. 3. Thái độ: Giáo dục hs tình cảm yêu quê hương, gắn bó với quê hương, nơi mình đã sinh ra. II. Chuaån bò: 1.Giáo viên : Tham khảo tài liệu, soạn giáo án, chuẩn bị đddh: bảng phụ ghi văn bản - Phương pháp tổ chức lớp học: gợi mở, nêu vấn đề, giảng bình( có thảo luận nhóm) 2.Học sinh : Đọc, soạn trước bài , soạn bài theo các câu hỏi ở sgk. III. HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC 1. Ổn định tổ chức(1’): Giáo viên kiểm tra sĩ số , tác phong học sinh, vệ sinh lớp học. 2..Kieåm tra baøi cuõ (5’): Câu 1:Đọc,ø phân tích cảnh và tình trong bài thơ : “Tĩnh dạ tứ” của Lí Bạch. Câu 2: Em có thể đọc một số bài thơ khác có đề tài về ánh trăng? Nêu cảm nhận Gợi ý trả lời: Câu 1: Có thể trả lời theo các ý cơ bản sau: +Bài thơ thể hiện một cách nhẹ nhàng cảnh đẹp đêm trăng, … +Cảnh trăng sáng đẹp đã gợi nhà thơ nỗi nhớ quê hương … Câu 2: Học sinh có thể đọc các bài thơ của Hồ Chí Minh hoặc một bài thơ của những tác giả mà em bieát. Neâu caûm nhaän veà noäi dung yù nghóa, ñaëc saéc ngheä thuaät. 3. Giảng bài mới( 37’): *Giới thiệu bài(1’). Có thể nói chủ đề về quê hương là một trong những chủ đề chủ đạo trong thơ ca đời Đường. Bên cạnh Lí Bạch thì ta còn có thể tìm thấy điều đó ở nhà thơ Hạ Tri Chương. Có thể nói bài thơ : “Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê”là một bài thơ xuất sắc của ông khi viết về quê hương. Vậy nét độc đáo của bài thơ này là gì? Có gì khác với Lí Bạch? Tiết học hôm nay caùc em seõ tìm hieåu ñieàu aáy qua baøi thô.. *TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY TG 7’. HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC VIEÂN SINH Hoạt động 1: H/dẫn hs đọc và tìm hieåu chung. -Gv gọi hs đọc phần chú thích -Hs đọc phần chú thích (*). Giáo án : Ngữ văn 7. -1Lop8.net. NOÄI DUNG I. Tìm hieåu chung. 1.Taùc giaû:sgk.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Đập Đá. * ở sgk. -Em hãy nêu một vài nét đáng chuù yù veà nhaø thô Haï Tri Chöông? -Gv khaéc saâu vaøi neùt veà taùc giaû Haï Tri Chöông.(coù lieân heä tới Lí Bạch). -Gv hướng dẫn hs cách đọc bài thơ, giọng đọc bài thơ. -Gv đọc mẫu văn bản( phiên aâm, dòch nghóa, dòch thô). - Gv gọi hs đọc lại bài thơ. -Gv nhận xét cách đọc của hs -Dựa vào cấu trúc bài thơ, em hãy cho biết bài thơ được sáng taùc theo theå thô naøo? -Dựa vào nhan đề bài thơ em hãy cho biết bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh nào? -Tại sao ở đây lại là ngẫu nhieân vieát maø khoâng phaûi laø coù chuû ñònh vieát cuûa taùc giaû khi veà queâ?. 22’. -Giaùo vieân nhaän xeùt ,keát luaän. Hoạt động 2: H/dẫn hs phân tích vaên baûn. -Gv gọi hs đọc lại hai câu đầu. -Dựa vào chú thích , em thấy coù gì ñaëc bieät trong laàn veà queâ naøy cuûa taùc giaû? -Hai câu thơ đầu tác giả nói về ñieàu gì?. -Em hiểu “giọng quê” ở đây là nhö theá naøo? Giáo án : Ngữ văn 7. Phan Quang Hoøa. -Hs trình baøy vaøi neùt veà taùc giả theo các ý của ghi nhớ sgk.. -Hs nghe hướng dẫn cách đọc, giọng đọc. -Hs theo dõi GV đọc bài thơ. -Hs đọc lại bài thơ -Hs ruùt kinh nghieäm -Baûn phieân aâm theo theå thaát ngôn tứ tuyệt, bản dịch thơ theo theå luïc baùt. -Bài thơ được viết khi tác giả vừa mới đặt chân về quê höông. -Hs:Vì taùc giaû khoâng coù yù ñònh vieát nhöng do coù moät tình huoáng ngaãu nhieân xaûy đến nên tác giả mới viết( trẻ con coi nhaø thô laø khaùch ngay treân queâ höông mình). -Hs đọc hai câu đầu. -Hs:Laàn veà queâ cuoái cuøng trong đời khi ông đã làm quan 50 naêm(86 tuoåi). -Thông báo: lúc rời quê höông ra ñi thì tuoåi coøn treû nhưng lúc trở về thì đã già, giọng nói không đổi nhưng tóc đã bạc. -Hs:tieáng noùi cuûa queâ höông, chaát queâ, hoàn queâ, tieáng noùi ñaëc tröng cuûa queâ höông. -2Lop8.net. 2.Taùc phaåm:Hoài höông. ngaãu thö. -Thể thơ: thất ngôn tứ tuyeät. -Hoàn cảnh sáng tác: Lúc tác giả vừa đặt chaân veà queâ höông mình.. II.Tìm hieåu chi tieát 1.Hai câu đầu.. +Trẻ đi-già trở lại +Giọng quê không đổisương pha mái đầu..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Đập Đá. -Nhö vaäy “gioïng queâ khoâng đổi” có thể hiểu như thế nào? -Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät cuûa hai caâu thô naøy? Theo em taùc duïng cuûa ngheä thuaät aáy laø gì?(cho hs thaûo luận nhóm ,cử đại diện trình baøy). -Gv keát luaän, giaûng bình: caâu thứ nhất khái quát một cách ngắn gọn quãng đời xa quê làm quan, làm nổi bật sự thay đổi về vóc người,về tuổi tác song cũng bước đầu hé lộ tình caûm queâ höông cuûa nhaø thô. Câu thứ hai dùng một yếu tố thay đổi(mái tóc) để làm nổi baät moät yeáu toá khoâng thay đổi(tiếng nói quê hương). Tác giả đã khéo dùng một chi tiết vừa có tính chân thực, vừa có ý nghĩa tượng trưng , làm nổi bật tình cảm gắn bó với quê höông -Theo em trong hai lời thơ này coù phaûn phaát noãi buoàn naøo không? Nếu có thì đó là gì? -Gv keát luaän -Gv gọi hs đọc hai câu cuối. -Hình ảnh đầu tiênø tác giả gặp khi trở về quê hương là ai? -Có thể nói về tới quê hương, taùc giaû gaëp laïi boïn treû laøng thì đã diễn ra một tình huống thật trớ trêu. Vậy tình huống ấy là gì? Vaø taïi sao laïi xaûy ra tình huống đó?( cho hs thảo luận nhóm và cử đại diện trình bày) Giáo án : Ngữ văn 7. Phan Quang Hoøa. -Tieáng noùi queâ höông vaãn không thay đổit/cảm với q/hương vẫn không thay đổi -Hs thảo luận nhóm, cử đại diện trình bày: Tác giả đã sử dụng phép đối làm nổi bật được tình cảm gắn bó với queâ höông cuûa taùc giaû.. phép đối. Tình caûm chaân thaønh, gắn bó với quê hương của nhaø thô.. -Hoïc sinh nghe giaùo vieân giaûng bình.. -Coù phaûn phaát noãi buoàn: noãi buồn vì mình đã già, không còn được sống với quê hương nhiều nữa. -Hs nghe -Hs đọc hai câu thơ cuối. 2.Hai caâu cuoái. -Đó là bọn trẻ làng. -Hs thảo luận nhóm, cử đại diện trả lời:tình huống tác giả bị xem là khách đến làng Trẻ con nhìn lạhỏi chôi.Tình huoáng naøy xaûy ra khách từ đâu đến làng. vì: tác giả đã có sự thay đổi về hình dáng, những người cùng thời với tác giả đã không còn nữa(quê hương thay đổi nhiều). -3Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Đập Đá. -Giaùo vieân nhaän xeùt , giaûng roõ -Em coù nhaän xeùt giø veà gioïng ñieäu ,hình aûnh cuûa hai caâu thô naøy? -Với giọng điệu như thế theo em coù phaûi hai caâu thô theå hiện tâm trạng vui vẻ, hồ hởi cuûa taùc giaû khoâng? Haõy giaûi thích roõ. 3’. -Theo em neùt haáp daãn cuûa hai câu thơ này là ở chỗ nào? Giaùo vieân giaûng bình: coù theå nói tính độc đáo về mặt nghệ thuật của hai câu thơ này là ở chỗ đó. Tác giả đã dùng những hình ảnh vui tươi, những âm thanh vui tươi để thể hiện tình caûm ngaäm nguøi. Laøng queâ chæ còn nhi đồng ra đón chứng tỏ những người cùng thời với nhà thơ nay chẳng còn ai. Trở về nôi choân nhau caét roán cuûa mình nhöng laïi bò xem laø khách, các em nhi đồng vui vẻ ra đón, thật là trớ trêu. Tình huống này đã tạo ra màu sắc ñaëc bieät cuûa hai caâu thô: moät tâm sự buồn ẩn hiện sau những lời tường thuật khách quan, hoùm hænh. Hoạt động 3: H/dẫn hs củng cố kiến thức. -Em cảm thụ được điều gì sâu saéc veà noäi dung yù nghóa qua. Giáo án : Ngữ văn 7. Phan Quang Hoøa. -Gioïng ñieäu hoùm hænh, haøi hước, hình ảnh vui tươi. -Hs trao đổi theo bàn, trả lời: mặc dù giọng thơ như vaäy nhöng tieàm aån beân trong laïi theå hieän moät noãi buoàn cuûa taùc giaû. Taùc giaû buoàn vì quê hương đã có nhiều đổi thay, baïn beø xöa khoâng coøn nữa, nỗi ngậm ngùi kín đáo cuûa taùc giaû. -Trả lời: tác giả lấy cái vui tươi, hóm hỉnh để thể hiện tâm sự buồn của mình …. Gioïng thô hoùm hænh, hài hước, hình ảnh vui töôi Taâm traïng buoàn, ñau xót ngậm ngùi kín đáo trước sự đổi thay của quê höông.. -Hoïc sinh nghe giaùo vieân giaûng bình vaø caûm thuï saâu hôn noäi dung baøi.. -Tình caûm yeâu queâ höông, gắng bó với quê hương của nhaø thô . -Bieåu hieän tình caûm aáy chaân thực, sâu sắc, hóm hỉnh mà -4Lop8.net. III.Tổng kết :Ghi nhớ sgk..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Đập Đá. 5’. vaên baûn? -Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuật biểu hiện những tình cảm aáy cuûa taùc giaû? -Em coù nhaän xeùt gì veà caùch bieåu caûm cuûa taùc giaû? -Gv giaûng veà ngheä thuaät bieåu cảm của tác giả(tích hợp kiến thức tập làm văn). -Gv khắc sâu kiến thức toàn baøi cho hs. Hoạt động 4: H/dẫn hs luyện taäp. -Gv gọi hs đọc bài tập ở sgk.. Phan Quang Hoøa. đầy ngậm ngùi. -Bieåu caûm moät caùch giaùn tiếp thông qua tự sự và miêu taû.. -Hs đọc ghi nhớ sgk.. IV.Luyeän taäp. So saùnh hai baûn dòch thô.. -Hs đọc bài tập ở sgk, xác ñònh yeâu caàu baøi taäp. -Hs thaûo luaän yeâu caàu cuûa baøi taäp . -Các nhóm cử đại diện trả lời.. -Gv cho hs thaûo luaän yeâu caàu cuûa baøi taäp . -Gv theo dõi, gọi các nhóm cử đại diện trả lời. -Gv nhaän xeùt, keát luaän veà baøi taäp. 4.Hướng dẫn về nhà(2’): -Veà nhaø xem laïi noäi dung baøi hoïc , hoïc thuoäc loøng baøi thô (baûn phieân aâm vaø dòch thô), hoïc thuoäc lòng ghi nhớ sgk. -Chuẩn bị tiếp bài mới : tiếng Việt “Từ trái nghĩa”. Yêu cầu : đọc trước nội dung bài học, soạn bài theo các câu hỏi ở sgk. Qua đá thử rút ra nhận xét : Thế nào là từ trái nghĩa? Cách sử dụng từ trái nghĩa? IV.RUÙT KINH NGHIEÄM, BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………... TÔI CHỈ GỬI MẪU TIẾT 38( QUÝ ĐỒNG NGHIỆP XEM). NẾU AI CẦN, XIN LIÊN HỆ SỐ ĐIỆN THOẠI: 01225565201, TÔI SẼ GỬI TIẾP NHỮNG TIẾT CÒN LẠI CỦA BỘ GIÁO ÁN NGỮ VĂN 7.. Giáo án : Ngữ văn 7. -5Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>