Giáo án lớp Sinh học khối 9 - Tiết 1 đến tiết 68 năm 2009

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 17/08/2009 Ngµy d¹y: 18/08/2009. PhÇn I- Di truyÒn vµ biÕn dÞ Chương I- Các thí nghiệm của Menđen. TiÕt 1: Men®en vµ di truyÒn häc I. Môc tiªu. - Học sinh trình bày được mục đích, nhiệm vụ và ý nghĩa của di truyền học. - Hiểu được công lao to lớn và trình bày được phương pháp phân tích các thế hệ lai cña Men®en. - HiÓu vµ ghi nhí mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ hiÖu trong di truyÒn häc. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh phãng to h×nh 1.2. - Tranh ¶nh hay ch©n dung Men®en. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. - Lµm quen víi häc sinh. - Chia nhãm häc sinh. 2.KiÓm tra 3. Bµi häc VB: Di truyÒn häc tuy míi h×nh thµnh tõ ®Çu thÕ kØ XX nh­ng chiÕm mét vÞ trí quan trọng trong sinh học và Menđen là người đặt nền móng cho di truyền học. Vậy di truyền học nghiên cứu vấn đề gì? nó có ý nghĩa như thế nào? chúng ta cùng nghiªn cøu bµi h«m nay. I: Di truyÒn häc Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cho HS đọc khái niệm di truyền - Cá nhân HS đọc SGK. vµ biÕn dÞ môc I SGK. - 1 HS däc to kh¸i niÖm biÕn dÞ vµ di truyÒn. - ThÕ nµo lµ di truyÒn vµ biÕn dÞ ? - GV gi¶i thÝch râ: biÕn dÞ vµ di truyÒn là 2 hiện tượng trái ngược nhau nhưng - HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức. tiÕn hµnh song song vµ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh sinh s¶n. - GV cho HS làm bài tập  SGK mục - Liên hệ bản thân và xác định xem m×nh gièng vµ kh¸c bã mÑ ë ®iÓm nµo: I. h×nh d¹ng tai, m¾t, mòi, tãc, mµu da... - Cho HS tiếp tục tìm hiểu mục I để trả và trình bày trước lớp.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> lêi:. - Dựa vào  SGK mục I để trả lời.. KÕt luËn: - Kh¸i niÖm di truyÒn, biÕn dÞ (SGK). - Di truyền học nghiên cứu về cơ sở vật chất, cơ chế, tính quy luật của hiện tượng di truyÒn vµ biÕn dÞ. - Di truyÒn häc cã vai trß quan träng kh«ng chØ vÒ lÝ thuyÕt mµ cßn cã gi¸ trÞ thùc tiễn cho khoa học chọn giống, y học và đặc biệt là công nghệ sinh học hiện đại. II: Menđen – người đặt nền móng cho di truyền học Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cho HS đọc tiểu sử Menđen SGK. - 1 HS đọc to , cả lớp theo dõi. - Yªu cÇu HS quan s¸t kÜ h×nh 1.2 vµ nêu nhận xét về đặc điểm của từng cặp - HS quan sát và phân tích H 1.2, nêu được sự tương phản của từng cặp tính tÝnh tr¹ng ®em lai? - Treo hình 1.2 phóng to để phân tích. tr¹ng. - Yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin SGK và nêu phương pháp nghiên cứu - Đọc kĩ thông tin SGK, trình bày được cña Men®en? nội dung cơ bản của phương pháp phân - GV: trước Menđen, nhiều nhà khoa tích các thế hệ lai. học đã thực hiện các phép lai trên đậu - 1 vài HS phát biểu, bổ sung. Hµ Lan nh­ng kh«ng thµnh c«ng. - HS l¾ng nghe GV giíi thiÖu. Menđen có ưu điểm: chọn đối tượng thuần chủng, có vòng đời ngắn, lai 1-2 cặp tính trạng tương phản, thí nghiệm lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn, dïng to¸n thống kê để xử lý kết quả. - GV gi¶i thÝch v× sao men®en chän - HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi. đậu Hà Lan làm đối tượng để nghiên cøu. KÕt luËn: - Phương pháp phân tích các thế hệ lai của Menđen (SGK). III: Mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ hiÖu c¬ b¶n cña Di truyÒn häc Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV hướng dẫn HS nghiên cứu một số - HS thu nhận thông tin, ghi nhớ kiến thuËt ng÷. thøc. - Yêu cầu HS lấy thêm VD minh hoạ - HS lấy VD cụ thể để minh hoạ. cho tõng thuËt ng÷. - Kh¸i niÖm gièng thuÇn chñng: GV. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> giới thiệu cách làm của Menđen để có gièng thuÇn chñng vÒ tÝnh tr¹ng nµo đó. - GV giíi thiÖu mét sè kÝ hiÖu. - HS ghi nhí kiÕn thøc, chuyÓn th«ng - GV nªu c¸ch viÕt c«ng thøc lai: mÑ tin vµo vë. thường viết bên trái dấu x, bố thường viÕt bªn ph¶i. P: mÑ x bè. KÕt luËn: 1. Mét sè thuËt ng÷: + TÝnh tr¹ng + Cặp tính trạng tương phản + Nh©n tè di truyÒn + Gièng (dßng) thuÇn chñng. 2. Mét sè kÝ hiÖu P: CÆp bè mÑ xuÊt ph¸t x: KÝ hiÖu phÐp lai G: Giao tö : §ùc; C¸i F: ThÕ hÖ con (F1: con thø 1 cña P; F2 con cña F2 tù thô phÊn hoÆc giao phÊn gi÷a F1). 4. Cñng cè - 1 HS đọc kết luận SGK. - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 2, 3,4 SGK trang 7. 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - KÎ b¶ng 2 vµo vë bµi tËp. - Đọc trước bài 2. Rót kinh nghiÖm: .................................................................... ................................................................................................. .................................................................................................. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ngµy so¹n: 19/09/2009 Ngµy d¹y: 21/09/2009 TiÕt 2: lai mét cÆp tÝnh tr¹ng I. Môc tiªu. - Häc sinh tr×nh bµy vµ ph©n tÝch ®­îc thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en. - Hiểu và ghi nhớ các khái niệm kiểu hình, kiểu gen, thể đồng hợp, thể dị hợp. - HiÓu vµ ph¸t biÓu ®­îc néi dung quy luËt ph©n li. - Gi¶i thÝch ®­îc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm theo quan ®iÓm cña Men®en. - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch sè liÖu vµ kªnh h×nh. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh phãng to h×nh 2.1; 2.2; 2.3 SGK. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - Trình bày nội dung cơ bản của phương pháp phân tích các thế hệ lai của Menđen? 3. Bµi häc VB: Bằng phân tích thế hệ lai, Menđen rút ra các quy luật di truyền, đó là quy luËt g×? Chóng ta sÏ t×m hiÓu trong bµi h«m nay. 1. Khi cho lai hai cây đậu hoa đỏ với nhau, F1 thu được 100% hoa đỏ. Khi cho các cây đậu F1 tự thụ phấn, F2 có cả hoa đỏ và hoa trắng. Cây đậu hoa dỏ ban ®Çu (P) cã thuéc gièng thuÇn chñng hay kh«ng? V× sao? 2. Trong các cặp tính trạng sau, cặp nào không phải là cặp tính trạng tương ph¶n: a. H¹t tr¬n – nh¨n c. Hoa đỏ – hạt vàng b. Th©n thÊp – th©n cao d. H¹t vµng – h¹t lôc. ( §¸p ¸n: c) I: ThÝ nghiÖm cña Men®en Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV hướng dẫn HS quan sát tranh H2.1 - HS quan sát tranh, theo dõi và ghi vµ giíi thiÖu sù tù thô phÊn nh©n t¹o trªn nhí c¸ch tiÕn hµnh. hoa ®Ëu Hµ Lan. - GV giíi thiÖu kÕt qu¶ thÝ nghiÖm ë b¶ng 2 đồng thời phân tích khái niệm kiểu - Ghi nhớ khái niệm. h×nh, tÝnh tr¹ng tréi, lÆn.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Yªu cÇu HS: Xem b¶ng 2 vµ ®iÒn tØ lÖ - Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu, th¶o luËn c¸c lo¹i kiÓu h×nh ë F2 vµo « trèng. nhãm vµ nªu ®­îc: + Kiểu hình F1: đồng tính về tính trạng - NhËn xÐt tØ lÖ kiÓu hin×h ë F1; F2? - GV nhấn mạnh về sự thay đổi giống làm trội. bè vµ lµm mÑ th× kÕt qu¶ phÐp lai vÉn + F2: 3 tréi: 1 lÆn không thay đổi. - Yªu cÇu HS lµm bµi tËp ®iÒn tõ SGK - Lùa chän côm tõ ®iÒn vµo chç trèng: 1. đồng tính trang 9. - Yêu cầu HS đọc lại nội dung bài tập sau 2. 3 trội: 1 lặn - 1, 2 HS đọc. khi đã điền. KÕt luËn: a. ThÝ nghiÖm: - Lai 2 giống đậu Hà Lan khác nhau về 1 cặp tính trạng thuần chủng tương phản VD: P: Hoa đỏ x Hoa trắng F1: Hoa đỏ F2: 3 hoa đỏ: 1 hoa trắng b. C¸c kh¸i niÖm: c. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm – KÕt luËn: Khi lai hai cơ thể bô smẹ khác nhau về 1 cặp tính trạng thuần chủng tương phản thì F1 đồng tính về tính trạng của bố hoặc mẹ, F2 có sự phân li theo tỉ lệ trung b×nh 3 tréi: 1 lÆn. II: Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV gi¶i thÝch quan niÖm ®­¬ng thêivµ - HS ghi nhí kiÕn thøc, quan s¸t H 2.3 + quan niệm của Menđen đồng thời sử dụng Nhân tố di truyền A quy định tính trạng H 2.3 để giải thích. trội (hoa đỏ). + Nhân tố di truyền a quy định tính trạng tréi (hoa tr¾ng). + Trong tế bào sinh dưỡng, nhân tố di truyền tồn tại thành từng cặp: Cây hoa đỏ thuÇn chñng cÆp nh©n tè di truyÒn lµ AA, c©y hoa tr¾ng thuÇn chñng cÆp nh©n tè di truyÒn lµ aa. - Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö: + Cây hoa đỏ thuần chủng cho 1 loại giao tö: a + C©y hoa tr¾ng thuÇn chñng cho 1 lo¹i giao tö lµ a.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - Do đâu tất cả các cây F1 đều cho hoa - ở F1 nhân tố di truyền A át a nên tính đỏ? tr¹ng A ®­îc biÓu hiÖn. - Yªu cÇu HS: - Quan sát H 2.3 thảo luận nhóm xác định - H·y quan s¸t H 2.3 vµ cho biÕt: tØ lÖ c¸c ®­îc: lo¹i giao tö ë F1 vµ tØ lÖ c¸c lo¹i hîp tö GF1: 1A: 1a F2? + TØ lÖ hîp tö F2 - Tại sao F2 lại có tỉ lệ 3 hoa đỏ: 1 hoa 1AA: 2Aa: 1aa + V× hîp tö Aa biÓu hiÖn kiÓu h×nh gièng tr¾ng? - GV nªu râ: khi F1 h×nh thµnh giao tö, AA. mçi nh©n tè di truyÒn trong cÆp nh©n tè di truyÒn ph©n li vÒ 1 giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt cña P mµ kh«ng hoµ lÉn vµo nhau nªn F2 t¹o ra: 1AA:2Aa: 1aa trong đó AA và Aa cho kiểu hình hoa đỏ, cßn aa cho kiÓu h×nh hoa tr¾ng. - H·y ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö? KÕt luËn: SGK 4. Cñng cè - Tr×nh bµy thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng vµ gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm cña Men®en? - Ph©n biÖt tÝnh tr¹ng tréi, tÝnh tr¹ng lÆn vµ cho VD minh ho¹. 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - Làm bài tập 4 (GV hướng dẫn cách quy ước gen và viết sơ đồ lai) V× F1 toµn lµ c¸ kiÕm m¾t ®en nªn tÝnh tr¹ng mµu m¾t ®en lµ tréi so víi tÝnh tr¹ng mắt đỏ. Quy ước gen A quy định mắt đen Quy ước gen a quy định mắt đỏ C¸ m¾t ®en thuÇn chñng cã kiÓu gen AA Cá mắt đỏ thuần chủng có kiểu gen aa Sơ đồ lai: P: AA x aa GP: A a F1: Aa (m¾t ®en) x Aa (m¾t ®en) GF1: 1A: 1a 1A: 1a F2: 1AA: 2Aa: 1aa (3 cá mắt đen: 1 cá mắt đỏ).. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Rót kinh nghiÖm: ............................................................. .......................................................................................... ........................................................................................... Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> TuÇn 2 TiÕt 3 Ngµy so¹n:13/ 9/ 06 Ngµy d¹y:16/ 9/ 06 Bµi 3: lai mét cÆp tÝnh tr¹ng (tiÕp) I. Môc tiªu. - Học sinh hiểu và trình bày được nội dung, mục đích và ứng dụng của các phép lai ph©n tÝch. - Hiểu và giải thích được vì sao quy luật phân li chỉ nghiệm đúng trong những điều kiện nhất định. - Nêu được ý nghĩa của quy luật phân li đối với lĩnh vực sản xuất. - HiÓu vµ ph©n biÖt ®­îc sù di truyÒn tréi kh«ng hoµn toµn (di truyÒn trung gian) víi di truyÒn tréi hoµn toµn. - Phát triển tư duy lí luận như phân tích, so sánh, luyện viết sơ đồ lai. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh phãng to h×nh 3 SGK. - B¶ng phô ghi bµi tËp tr¾c nghiÖm. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - Ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li? Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm trªn đậu Hà Lan như thế nào? (sơ đồ) - Gi¶i bµi tËp 4 SGK. 3. Bµi häc Hoạt động 1: Lai phân tích Mục tiêu: Học sinh trình bày được nội dung, mục đích và ứng dụng của phép lai ph©n tÝch. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Nªu tØ lÖ c¸c lo¹i hîp tö ë F2 trong - 1 HS nªu: hîp tö F2 cã tØ lÖ: 1AA: 2Aa: 1aa thÝ nghiÖm cña Men®en? - Tõ kÕt qu¶ trªn GV ph©n tÝch c¸c kh¸i - HS ghi nhí kh¸i niÖm. niệm: kiểu gen, thể đồng hợp, thể dị. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> hîp. - Hãy xác định kết quả của những phép lai sau: P: Hoa đỏ x Hoa trắng AA aa P: Hoa đỏ x Hoa trắng Aa aa - KÕt qu¶ lai nh­ thÕ nµo th× ta cã thÓ kết luận đậu hoa đỏ P thuần chủng hay kh«ng thuÇn chñng? - §iÒn tõ thÝch hîp vµo « trèng (SGK – trang 11) - Kh¸i niÖm lai ph©n tÝch? - GV nêu; mục đích của phép lai phân tích nhằm xác định kiểu gen của cá thể mang tÝnh tr¹ng tréi.. - Các nhóm thảo luận , viết sơ đồ lai, nêu kết quả của từng trường hợp. - Đại diện 2 nhóm lên bảng viết sơ đồ lai. - Các nhóm khác hoàn thiện đáp án. - HS dựa vào sơ đồ lai để trả lời.. 1- Tréi; 2- KiÓu gen; 3- LÆn; 4- §ång hîp tréi; 5- DÞ hîp - 1 HS đọc lại khái niệm lai phân tích.. KÕt luËn: 1. Mét sè kh¸i niÖm: - KiÓu gen lµ tæ hîp toµn bé c¸c gen trong tÕ bµo c¬ thÓ. - Thể đồng hợp có kiểu gen chứa cặp gen tương ứng giống nhau (AA, aa). - Thể dị hợp có kiểu gen chứa cặp gen gồm 2 gen tương ứng khác nhau (Aa). 2. Lai ph©n tÝch: - là phép lai giữa cá thể mang tính trạng trội cần xác định kiểu gen với cá thể mang tÝnh tr¹ng lÆn. + Nếu kết quả phép lai đồng tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen đồng hợp. + NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ph©n tÝnh theo tØ lÖ 1:1 th× c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cã kiÓu gen dÞ hîp. Hoạt động 2: ý nghĩa của tương quan trội lặn Mục tiêu: HS nêu được vai trò của quy luật phân ly đối với sản xuất. Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu thån tin SGK, th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái: - Nêu tương quan trội lặn trong tự nhiªn?. Hoạt động của HS - HS thu nhËn vµ xö lý th«ng tin. - Thảo luận nhóm, thống nhất đáp án. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> - Xác định tính trạng trội, tính trạng lặn nhằm mục đích gì? Dựa vào đâu? - Việc xác định độ thuần chủng của gièng cã ý nghÜa g× trong s¶n xuÊt? - Muốn xác định độ thuần chủng của - HS xác định được cần sử dụng phép lai gièng cÇn thùc hiÖn phÐp lai nµo? phân tích và nêu nội dung phương pháp hoÆc ë c©y trång th× cho tù thô phÊn. KÕt luËn: - Tương quan trội, lặn là hiện tượng phổ biến ở giới sinh vật. - Tính trạng trội thường là tính trạng tốt vì vậy trong chọn giống phát hiện tính trạng trội để tập hợp các gen trội quý vào 1 kiểu gen, tạo giống có ý nghĩa kinh tế. - Trong chọn giống, để tránh sự phân li tính trạng, xuất hiện tính trạng xấu phải kiểm tra độ thuần chủng của giống. Hoạt động 3: Trội không hoàn toàn Mục tiêu: HS phân biệt được hiện tượng di truyền trội không hoàn toàn với trội lặn hoµn toµn. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS quan s¸t H 3, nghiªn - HS tù thu nhËn th«ng tin, kÕt hîp víi cứu thông tin SGK hoàn thành bảng quan sát hình, trao đổi nhóm và hoàn GV đã phát. thµnh b¶ng. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. §Æc ®iÓm Tréi kh«ng hoµn toµn ThÝ nghiÖm cña Men®en KiÓu h×nh ë F1 - TÝnh tr¹ng trung gian - TÝnh tr¹ng tréi KiÓu h×nh ë F2 1 tréi: 2 trung gian: 1 lÆn 3 tréi: 1 lÆn - GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp ®iÒn tõ - HS ®iÒn ®­îc côm tõ : SGK. 1- TÝnh tr¹ng trung gian - Cho 1 HS đọc kết quả, nhận xét: 2- 1: 2: 1 + ThÕ nµo lµ tréi kh«ng hoµn toµn? KÕt luËn: - Trội không hoàn toàn là hiện tượng di truyền trong đó kiểu hình cơ thể lai F1 biểu hiÖn tÝnh tr¹ng trung gian gi÷a c¬ thÓ bè vµ mÑ, cßn F2 cã tØ lÖ kiÓu h×nh lµ 1: 2: 1. 4. Cñng cè Khoanh tròn vào chữ cái các ý trả lời đúng:. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> 1. Khi cho cây cà chua quả đỏ thuần chủng lai phân tích. Kết quả sẽ là: a. Toµn qu¶ vµng c. 1 quả đỏ: 1 quả vàng b. Toàn quả đỏ d. 3 quả đỏ: 1 quả vàng 2. ở đậu Hà Lan, gen A quy định thân cao, gen a quy định thân thấp. Cho lai cây th©n cao víi c©y th©n thÊp F1 thu ®­îc 51% c©y th©n cao, 49% c©y th©n thÊp. KiÓu gen cña phÐp lai trªn lµ: a. P: AA x aa c. P: Aa x Aa b. P: Aa x AA d. P: aa x aa 3. Trường hợp trội không hoàn toàn, phép lai nào cho tỉ lệ 1:1 a. Aa x Aa c. Aa x aa b. Aa x AA d. aa x aa 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - Lµm bµi tËp 3, 4 vµo vë. - KÎ s½n b¶ng 4 vµo vë bµi tËp.. TiÕt 4 Ngµy so¹n:13/ 9/ 06 Ngµy d¹y:18/ 9/ 06 Bµi 4: lai hai cÆp tÝnh tr¹ng I. Môc tiªu. - Häc sinh m« t¶ ®­îc thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en. - BiÕt ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm lai 2 cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en. - Hiểu và phát biểu được nội dung quy luật phân li độc lập của Menđen.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - Gi¶i thÝch ®­îc kh¸i niÖm biÕn dÞ tæ hîp. - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh phãng to h×nh 4 SGK. - B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 4. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - Muốn xác định được kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội cần làm gì? - Tương quan trội lặn có ý nghĩa gì trong thực tiễn sản xuất ? - KiÓm tra bµi tËp 3, 4 SGK. 3. Bµi häc Hoạt động 1: Thí nghiệm của Menđen Môc tiªu: Häc sinh: - Tr×nh bµy ®­îc thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en. - Biết phân tích kết quả thí nghiệm từ đó phát triển thành quy luật phân li độc lËp. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 4 SGK, - HS quan s¸t tranh nªu ®­îc thÝ nghiªn cøu th«ng tin vµ tr×nh bµy thÝ nghÖm. nghiÖm cña Men®en. - Từ kết quả, GV yêu cầu HS hoàn - Hoạt động nhóm để hoàn thành bảng. thµnh b¶ng 4 Trang 15. (Khi lµm cét 3 GV cã thÓ gîi ý cho HS coi 32 là 1 phần để tính tỉ lệ các phần cßn l¹i). - GV treo b¶ng phô gäi HS lªn ®iÒn, GV chèt l¹i kiÕn thøc. - §¹i diÖn nhãm lªn b¶ng ®iÒn. KiÓu h×nh F2 Sè h¹t Vµng, tr¬n 315 Vµng, nh¨n 101 Xanh, tr¬n 108 Xanh, nh¨n 32. TØ lÖ kiÓu h×nh F2 9 3 3 1. TØ lÖ tõng cÆp tÝnh tr¹ng ë F2 Vµng 315+101 416 3 = = = Xanh 108+32 140 1 Tr¬n = 315+108 423 3 = = Nh¨n 101+32 133 1. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - GV ph©n tÝch cho HS thÊy râ tØ lÖ cña từng cặp tính trạng có mối tương quan víi tØ lÖ kiÓu h×nh ë F2 cô thÓ nh­ SGK. - GV cho HS lµm bµi tËp ®iÒn tõ vµo chç trèng Trang 15 SGK. - Yêu cầu HS đọc kết quả bài tập, rút ra kÕt luËn. - C¨n cø vµo ®©u Men®en cho r»ng c¸c tÝnh tr¹ng mµu s¾c vµ h×nh d¹ng h¹t đậu di truyền độc lập?. - HS ghi nhí kiÕn thøc 9 vµng, tr¬n: 3 vµng, nh¨n: 3 xanh, tr¬n: 1 xanh, nh¨n = (3 vµng: 1 xanh)(3 tr¬n: 1 nh¨n) - HS vËn dông kiÕn thøc ë môc 1 ®iÒn đựoc cụm từ “tích tỉ lệ”. - 1 HS đọc lại nội dung SGK. - HS nªu ®­îc: c¨n cø vµo tØ lÖ kiÓu h×nh ë F2 b»ng tÝch tØ lÖ cña c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã.. KÕt luËn: 1. ThÝ nghiÖm: - Lai bố mẹ khác nhau về hai cặp tính trạng thuần chủng tương phản. P: Vµng, tr¬n x Xanh, nh¨n F1: Vµng, tr¬n Cho F1 tù thô phÊn F2: cho 4 lo¹i kiÓu h×nh. TØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh ë F2: 9 vµng, tr¬n 3 vµng, nh¨n 3 xanh, tr¬n 1 xanh, nh¨n. =. TØ lÖ kiÓu h×nh ë F2 b»ng tÝch tØ lÖ cña c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã => c¸c cÆp tính trạng di truyền độc lập với nhau. 2. KÕt luËn SGK. Hoạt động 2: Biến dị tổ hợp Môc tiªu: HS n¾m ®­îc kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña biÕn dÞ tæ hîp. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yªu cÇu HS nhí l¹i kÕt qu¶ thÝ nghiÖm - HS nªu ®­îc; 2 kiÓu h×nh kh¸c bè mÑ ë F2 vµ tr¶ lêi c©u hái: lµ vµng, nh¨n vµ xanh, tr¬n. (chiÕm - F2 cã nh÷ng kiÓu h×nh nµo kh¸c víi bè 6/16). mÑ? - GV ®­a ra kh¸i niÖm biÕn dÞ tæ hîp. KÕt luËn: - BiÕn dÞ tæ hîp lµ sù tæ hîp l¹i c¸c tÝnh tr¹ng cña bè mÑ.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> - Chính sự phân li độc lập của các cặp tính trạng đã đưa đến sự tổ hợp lại các tính tr¹ng cña P lµm xuÊt hiÖn kiÓu h×nh kh¸c P. 4. Cñng cè - Ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li? - BiÕn dÞ tæ hîp lµ g×? Nã xuÊt hiÖn ë h×nh thøc sinh s¶n nµo? 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - KÎ s½n b¶ng 5 vµo vë bµi tËp. - Đọc trước bài 5.. TuÇn 3 TiÕt 5 Ngµy so¹n:20/ 9/ 06 Ngµy d¹y:23/9/ 06 Bµi 5: lai hai cÆp tÝnh tr¹ng (tiÕp) I. Môc tiªu. - Häc sinh hiÓu vµ gi¶i thÝch ®­îc kÕt qu¶ lai hai cÆp tÝnh tr¹ng theo quan ®iÓm cña Men®en. - Phân tích được ý nghĩa của quy luật phân li độc lập đối với chọn giống và tiến ho¸. - Ph¸t triÓn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh phãng to h×nh 5 SGK. - B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 5. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - C¨n cø vµo ®©u Men®en l¹i cho r»ng c¸c tÝnh tr¹ng mµu s¾c vµ h×nh d¹ng h¹t ®Ëu trong thí nghiệm của mình di truyền độc lập với nhau? ( C¨n cø vµo tØ lÖ kiÓu h×nh F2 b¶ng tÝch tØ lÖ c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã). - CÆp tÝnh tr¹ng thø nhÊt cã tØ lÖ ph©n li 3:1, cÆp tÝnh tr¹ng thø 2 cã tØ lÖ ph©n li lµ 1:1, sù di truyÒn cña 2 cÆp tÝnh tr¹ng nµy sÏ cho tØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh nh­ thÕ nµo? (3:1)(1:1) = 3: 3: 1: 1 - BiÕn dÞ tæ hîp lµ g×? nã xuÊt hiÖn trong h×nh thøc sinh s¶n nµo? V× sao? 3. Bµi häc Hoạt động 1: Menđen giải thích kết quả thí nghiệm Môc tiªu: Häc sinh hiÓu vµ gi¶i thÝch ®­îc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm theo quan ®iÓm cña Men®en.. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yªu cÇu HS nh¾c l¹i tØ lÖ ph©n li kiÓu - HS nªu ®­îc tØ lÖ: h×nh ë F2? Vµng 3 = Xanh 1 - Tõ kÕt qu¶ trªn cho ta kÕt luËn g×? Tr¬n = 3 Nh¨n 1 - HS rót ra kÕt luËn. - 1 HS tr¶ lêi. - Yªu cÇu HS quy ­íc gen. - HS nªu ®­îc: 9 vµng, tr¬n; 3 vµng, - Nh¾c l¹i tØ lÖ kiÓu h×nh ë F2? nh¨n; 3 xanh, tr¬n; 1 xanh, nh¨n. - Tỉ lệ kiểu hình ở F2 tương ứng với 16 - Sè tæ hîp giao tö (hîp tö) ë F2? hîp tö. - có 4 loại giao tử đực và 4 loại giao tử - Số loại giao tử đực và cái? - GV kÕt luËn : c¬ thÓ F ph¶i dÞ hîp tö c¸i, mçi lo¹i cã tØ lÖ 1/4. 1. về 2 cặp gen AaBb các gen tương ứng A và a, B và b phân li độc lập và tổ hợp tự do để cho 4 loại giao tử: AB, Ab, aB, ab.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> - Yªu cÇu HS theo dâi h×nh 5 vµ gi¶i thÝch t¹i sao ë F2 l¹i cã 16 tæ hîp giao tö (hîp tö)? - GV hướng dẫn cách xác định kiểu - HS hoạt động nhóm và hoàn thành h×nh vµ kiÓu gen ë F2, yªu cÇu HS hoµn b¶ng 5. thµnh b¶ng 5 trang 18. H¹t vµng, tr¬n H¹t vµng, H¹t xanh, tr¬n H¹t xanh, nh¨n nh¨n TØ lÖ cña mçi 1AABB 1AAbb 1aaBB 1aabb kiÓu gen ë F2 4AaBb 2Aabb 2aaBb 2AABb 2AaBB (9 A-B-) (3 A-bb) (3aaB-) 1aabb TØ lÖ cña mçi 9 3 3 1 kiÓu h×nh ë F2 - Tõ ph©n tÝch trªn rót ra kÕt luËn. - Menđen đã giải thích sự phân li độc lËp cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng b»ng quy luật phân li độc lập. - Phát biểu nội dung của quy luật phân - Nội dung của quy luật phân li độc li độc lập trong quá trình phát sinh lập: các cặp nhân tố di truyền phân li độc lập trong quá trình phát sinh giao giao tö? tö. - T¹i sao ë nh÷ng loµi sinh s¶n h÷u - HS rót ra kÕt luËn. tÝnh, biÕn dÞ l¹i phong phó? - Gv ®­a ra c«ng thøc tæ hîp cña Men®en. Gäi n lµ sè cÆp gen dÞ hîp (PL§L) th×: - HS l¾ng nghe vµ tiÕp thu kiÕn thøc, + Sè lo¹i giao tö lµ: 2n chuyÓn kiÕn thøc vµo vë. + Sè hîp tö lµ: 4n + Sè lo¹i kiÓu gen: 3n + Sè lo¹i kiÓu h×nh: 2n + TØ lÖ ph©n li kiÓu gen lµ: (1+2+1)n + TØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh lµ: (3+1)n §èi víi kiÓu h×nh n lµ sè cÆp tÝnh tr¹ng tương phản tuân theo di truyền trội hoµn toµn. - Nêu ý nghĩa của quy luật phân li độc - HS dựa vào thông tin SGK để trả lời. KiÓu h×nh. TØ lÖ. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> lËp? KÕt luËn: - Từ kết quả thí nghiệm: sự phân li của từng cặp tính trạng đều là 3:1 Menđen cho rằng mỗi cặp tính trạng do một cặp nhân tố di truyền quy định, tính trạng hạt vàng lµ tréi so víi h¹t xanh, h¹t tr¬n lµ tréi so víi h¹t nh¨n. - Quy ­íc gen: A quy định hạt vàng a quy định hạt xanh B quy định hạt trơn b quy định hạt nhăn - Tỉ lệ kiểu hình ở F2 tương ứng với 16 tổ hợp giao tử (hợp tử) => mỗi cơ thể đực hoÆc c¸i cho 4 lo¹i giao tö nªn c¬ thÓ F1 ph¶i dÞ hîp vÒ 2 cÆp gen (AaBb), c¸c gen A và a, B và b phân li độc lập và tổ hợp tự do cho 4 loại giao tử là: AB, Ab, aB, ab. - Sơ đồ lai: Hình 5 SGK. - ở sinh vật bậc cao, kiểu gen có rất nhiều gen, các gen thường ở thể dị hợp. Sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của chúng tạo ra vô số loại tổ hợp về kiểu gen và kiểu hình ở đời con cháu nên sinh vật rất đa dạng và phong phú. - Quy luật phân li độc lập giải thích nguyên nhân xuất hiện biến dị tổ hợp (đó là sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các cặp gen) làm sinh vật đa dạng và phong phú ë loµi giao phèi. - BiÕn dÞ tæ hîp lµ nguån nguyªn liÖu quan träng cña chän gièng vµ tiÕn ho¸. 4. Cñng cè - Kết quả phép lai có tỉ lệ kiểu hình 3: 3:1:1, các cặp gen này di truyền độc lập. Hãy xác định kiểu gen của phép lai trên? (tØ lÖ kiÓu h×nh 3:3:1:1 = (3:1)(1:1) => cÆp gen thø 1 lµ Aa x Aa => cÆp gen thø 2 lµ Bb x bb KiÓu gen cña phÐp lai trªn lµ: AaBb x AaBb) 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - Lµm bµi tËp 4 SGk trang 19. Hướng dẫn: Câu 3: ở loài sinh snả hữu tính giao phối có sự phan li độc lập và tổ hợp tự do của c¸c gen trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö vµ thô tinh, sinh s¶n v« tÝnh kh«ng cã quy luËt nµy.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Câu 4: Đáp án d vì bố tóc thẳng, mắt xanh có kiểu gen aabb sinh ra con đều mắt đen, tóc xoăn trong đó sẽ mang giao tử ab của bố, vậy giao tử của mẹ sẽ mang AB => kiÓu gen cña mÑ ph¶i lµ AABB. - HS làm thí ngiệm trước ở nhà: + Gieo 1 đồng xu + Gieo 2 đồng xu. Mçi lo¹i 25 lÇn, thèng kª kÕt qu¶ vµo b¶ng 6.1 vµ 6.2.. TiÕt 6 Ngµy so¹n:20/ 9/ 06 Ngµy d¹y:25/ 9/ 06 Bµi 6: Thùc hµnh Tính xác xuất xuất hiện các mặt của đồng kim loại I. Môc tiªu. - HS biết cách xác định xác xuất của một và hai sự kiện đồng thời xảy ra thông qua việc gieo các đồng kim loại. - Biết vận dụng xác suất để hiểu được tỉ lệ các loại giao tử và tỉ lệ các kiểu gen trong lai mét cÆp tÝnh tr¹ng. II. §å dïng d¹y vµ häc. - HS: Mỗi nhóm có sẵn hai đồng kim loại (2 – 4 HS). KÎ s½n b¶ng 6.1 vµ 6.2 vµo vë. - GV: B¶ng phô ghi thèng kª kÕt qu¶ cña c¸c nhãm. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè. 2. KiÓm tra bµi cò - Menđen đã giải thích kết quả thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của mình như thế nµo? - Biến dị tổ hợp có ý nghĩa gì đối với chọn giống và tiến hoá? Tại sao ở các loài sinh s¶n giao phèi biÕn dÞ phong phó h¬n nhiÒu so víi loµi sinh s¶n v« tÝnh? - Gi¶i bµi tËp 4 SGK trang 19. 3. Bµi häc. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Hoạt động 1: Tiến hành gieo đồng kim loại Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV lưu ý HS: Hướng dẫn quy trình : - HS ghi nhớ quy trình thực hành a. Gieo một đồng kim loại L­u ý : §ång kim lo¹i cã 2 mÆt (sÊp vµ ngửa), mỗi mặt tượng trưng cho 1 loại giao tö, ch¼ng h¹n mÆt sÊp chØ lo¹i giao tö A, mÆt ngöa chØ lo¹i giao tö a, tiÕn hµnh: - Lấy 1 đồng kim loại, cầm đứng cạnh và thả rơi tự do từ độ cao xác định. - Thèng kª kÕt qu¶ mçi lÇn r¬i vµo - Mçi nhãm gieo 25 lÇn, thèng kª mçi b¶ng 6.1 lÇn r¬i vµo b¶ng 6.1. b. Gieo 2 đồng kim loại GV lưu ý HS: 2 đồng kim loại tượng tr­ng cho 2 gen trong 1 kiÓu gen: 2 mặt sấp tượng trưng cho kiểu gen AA, 2 mặt ngửa tượng trưng cho kiểu gen aa, 1 sấp 1 ngửa tượng trưng cho kiểu gen Aa. - TiÕn hµnh - Mçi nhãm gieo 25 lÇn, cã thÓ x¶y ra + Lấy 2 đồng kim loại, cầm đứng cạnh 3 trường hợp: 2 đồng sấp (SS), 1 đồng và thả rơi tự do từ độ cao xác định. sấp 1 đồng ngửa (SN), 2 đồng ngửa (NN). Thèng kª kÕt qu¶ vµo b¶ng 6.2 + Thèng kª kÕt qu¶ vµo b¶ng 6.2 Hoạt động 2: Thống kê kết quả của các nhóm Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt quả đã tổng hợp từ bảng 6.1 và 6.2, ghi vµo b¶ng tæng hîp theo mÉu sau:. Nhãm 1 2 3 .... Céng. Tiến hành Gieo 1 đồng kim loại S N. Số lượng. Lop8.net. Gieo 2 đồng kim loại SS SN. NN.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> TØ lÖ % - Tõ kÕt qu¶ b¶ng trªn GV yªu cÇu HS liªn hÖ: + KÕt qu¶ cña b¶ng 6.1 víi tØ lÖ c¸c lo¹i giao tö sinh ra tõ con lai F1 Aa. + KÕt qu¶ b¶ng 6.2 víi tØ lÖ kiÓu gen ë F2 trong lai 1 cÆp tÝnh tr¹ng. - GV cần lưu ý HS: số lượng thống kê càng lớn càng đảm bảo độ chính xác.. - HS c¨n cø vµo kÕt qu¶ thèng kª nªu ®­îc: + C¬ thÓ lai F1 Aa cho 2 lo¹i giao tö A vµ a víi tØ lÖ ngang nhau. + Kết quả gieo 2 đồng kim loại có tỉ lệ: 1 SS: 2 SN: 1 NN. TØ lÖ kiÓu gen lµ: 1 AA: 2 Aa: 1aa.. 4. Nhận xét - đánh giá - GV nhận xét tinh thần, thái độ làm việc của các nhóm. - C¸c nhãm viÕt b¸o c¸o thu ho¹ch theo mÉu b¶ng 6.1; 6.2. 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Lµm c¸c bµi tËp trang 22, 23 SGK. Ngµy so¹n: 14/09/2009 Ngµy d¹y: 15/09/2009. Tiết 7: Bài tập chương I I. Môc tiªu. - Cñng cè, kh¾c s©u vµ më réng nhËn thøc vÒ c¸c quy luËt di truyÒn. - BiÕt vËn dông kiÕn thøc vµo gi¶i c¸c bµi tËp. - RÌn kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. II. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng. 1. ổn định tổ chức - KiÓm tra sÜ sè líp. 2.KiÓm tra 3.Bµi häc * Hướng dẫn cách giải bài tập 1. Bµi tËp vÒ lai mét cÆp tÝnh tr¹ng Hoạt động của GV và HS Néi dung - GV đưa ra dạng bài tập, yêu cầu HS Dạng 1: Biết kiểu hình của P nên xác định nªu c¸ch gi¶i vµ rót ra kÕt luËn: kiÓu gen, kiÓu h×nh ë F1, F2 - GV ®­a VD1: Cho ®Ëu th©n cao lai C¸ch gi¶i: với đậu thân thấp, F1 thu được toàn đậu - Cần xác định xem P có thuần chủng hay thân cao. Cho F1 tự thụ phấn xác định không về tính trạng trội.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>