Giáo án Ngữ văn 8 tuần 1 đến 4

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TuÇn 1 – TiÕt 1. Ngµy so¹n: V¨n b¶n. t«i ®i häc ( Thanh TÞnh ) A.Môc tiªu. - Hs c¶m nhËn ®­îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt t«i trong buổi tựu trường đầu tiên của cuộc đời. - Nhận biết đựpc ngòi bút văn xuôi giầu chất thơ, gợi dư vị trữ tình, man mác cña Thanh TÞnh. - Giáo dục tình cảm tha thiết về mái trường, bạn bè, tuổi thơ. B. ChuÈn bÞ. - GV: Sgk, sgv, gi¸o ¸n, tµi liÖu - HS: §äc v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c©u hái sgk C. TiÕn tr×nh d¹y – häc. - Tæ chøc - KTBC: - Bµi míi. I/ Giíi thiÖu chung. - Giáo viên gọi hs đọc chú thích * sgk. 1/ Tác giả. ? Nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶? - Tªn thËt lµ TrÇn V¨n Ninh ( 1911 – 1988 ). - Ông quê ở xóm Gia Lạc, ven sông Hương, - Gv giíi thiÖu ¶nh ch©n dung t¸c gi¶. ngo¹i « thµnh HuÕ. - Những sáng tác của ông đều toát lên vẻ đẹp đằm thắm, tình cảm dịu êm, trong sáng. 2/ T¸c phÈm. ? Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n? - V¨n b¶n ®­îc in trong tËp “ Quª mÑ” xuÊt b¶n n¨m 1941. - Gv hướng dẫn hs cách đọc II/ §äc - hiÓu v¨n b¶n - Gv gọi học sinh đọc các đoạn của văn 1/ Đọc – chú thích. b¶n , cã nhËn xÐt cô thÓ. - Giäng chËm , dÞu, h¬i buån, l¾ng s©u - Gv cïng hs gi¶i thÝch mét sè chó 2/ Bè côc: 3 phÇn thÝch trong sgk. - P1: Tõ ®Çu ... ngän nói – c¶m nhËn cña t«i ? Văn bản có thể chia làm mấy phần? trên đường tới trường. Nªu néi dung chÝnh tõng phÇn? - P2: TiÕp ... ®­îc nghØ c¶ ngµy n÷a – C¶m ? Đoạn nào của văn bản gợi cho em nhận của tôi lúc ở sân trường. c¶m xóc th©n thuéc nhÊt trong em ? - P3: Cßn l¹i – C¶m nhËn cña t«i trong líp - Hs tự bộc lộ, gv nhận xét và định học. hướng cảm xúc. 3/ Ph©n tÝch . - Gv gọi hs đọc đoạn 1 của văn bản . a/ C¶m nhËn cña t«i trªn con ®­êng tíi trường. ? Kỉ niệm ngày đầu tiên đến trường của - Thời gian: buổi sáng cuối thu đầy sương thu nh©n vËt t«i g¾n víi kh«ng gian vµ thêi vµ giã l¹nh. gian nµo ? - Kh«ng gian: trªn con ®­êng lµng dµi vµ hÑp. - Kh«ng gian, thêi gian quen thuéc, gÇn gòi, ? Tại sao không gian và thời gian đó lại gắn liền, rất quan trọng đánh dấu lần đầu trở thành kỉ niệm khó quên đối với tác trong cuộc đời được cắp sách đến trường của gi¶ ? tác giả -> Tác giả là người yêu quê hương tha - Gv liên tưởng: hầu hết mỗi cá nhân thiết con người đều có những kỉ niệm riêngLop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> vÒ thêi gian vµ kh«ng gian trong buæi - Khung cảnh đánh dấu sự thay đổi trong đầu đến trường. nhËn thức và tình cảm của một cậu bé. Sự đổi ? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i cã c¶m gi¸c l¹ thay của giai đoạn trưởng thành lên một bậc trong khung c¶nh quen ? cña cËu bÐ lÇn ®Çu ®i häc. ? Tại sao giờ đây tôi lại không tham gia - Tôi thấy mình đã lớn, tự thấy mình cần phải nghiªm tóc trong häc tËp. các trò chơi như trước ? ? Trên con đường tới trường, cậu trò - Hành động: ghì chặt hai quyển vở trên tay. nhỏ có những hành động và suy nghĩ gì - Suy nghĩ: muốn thử sức mình tự cầm sách mµ kh«ng cÇn mÑ gióp. ? - CËu bÐ thËt ch÷ng ch¹c, tù tin vµo b¶n th©n, ? Qua đó giúp ta hiểu gì về con người muốn tự khẳng định xem bản thân mình sẽ lµm tèt viÖc häc, cËu kh«ng hÒ muèn m×nh bÞ cËu ? thua kÐm b¹n bÌ. ? Tất cả những nội dung trên đã bộc lộ - Tôi là cậu bé rất sâu sắc, tự tin vào bản thân phẩm chất tốt đẹp gì của cậu trò nhỏ ? mình, muốn học tập tốt, biết yêu bạn bè và mái trường. ? Câu cuối của đoạn tác giả đã sử dụng - Nghệ thuật: so sánh để nhấn mạnh và đề cao nghệ thuật gì ? Hãy tìm và phân tích sự học của con người. gi¸ trÞ ? D. Củng cố – Hướng dẫn ? Qua t×m hiÓu kØ niÖm ngµy ®Çu tiªn ®i häc cña nh©n vËt t«i, em h·y kÓ ng¾n gän vÒ kØ niÖm s©u s¾c cña em trong thêi gian ®i häc ? - VÒ nhµ häc bµi. - ChuÈn bÞ: phÇn cßn l¹i. _____________________________________ TuÇn 1 – TiÕt 2. Ngµy so¹n: V¨n b¶n. t«i ®i häc ( Thanh TÞnh ) A. Môc tiªu. - Hs c¶m nhËn ®­îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt t«i trong buổi tựu trường đầu tiên của cuộc đời. - Nhận biết đựpc ngòi bút văn xuôi giầu chất thơ, gợi dư vị trữ tình, man mác cña Thanh TÞnh. - Giáo dục tình cảm tha thiết về mái trường, bạn bè, tuổi thơ. B. ChuÈn bÞ. - GV: Sgk, sgv, gi¸o ¸n, tµi liÖu - HS: §äc v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c©u hái sgk C. TiÕn tr×nh d¹y – häc. - Tæ chøc - KTBC: ? H·y ph©n tÝch diÕn biÕn t©m tr¹ng vµ suy nghÜ cña nh©n vËt tôi khi đi trên con đường đến trường trong buổi đầu đến trường ? - Bµi míi. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 3/ Ph©n tÝch ( tiÕp) - Hs quan s¸t vµo ®o¹n 2 c¶u v¨n b¶n ? b/ Cảm nhận của tôi lúc ở sân trường. ? Cảnh sân trường làng Mỹ Lý có đặc - Sân trường làng Mỹ lý rất đông người ®iÓm g× næi bËt ? - Người nào quần áo cũng sạch sẽ, gương mặt vui tươi sáng sủa -> đẹp đẽ ? Cảnh nhộn nhịp và long trọng của sân -> Cảnh sân trường đã phần nào phản ánh trường gợi cho em suy nghĩ gì về thái độ được không khí của ngày khai trường của dân ta đối với việc học ? thường thấy ở nước ta. Qua đó thể hiện được tinh thÇn hiÕu häc, t«n träng viÖc häc cña nh©n d©n, béc lé t×nh c¶m s©u nÆng cña tácgiả đối với trường. ? Ngôi trường làng Mỹ Lý được miêu tả * Trường làng Mỹ Lý: qua cái nhìn của tôi có đặc điểm gì ? - Trước khi tôi đi học: cao ráo và sạch sẽ. - Khi t«i ®i häc: xinh x¾n, oai nghiªm nh­ cái đình làng Hoà ấp. ? Tại sao ngôi trường lại có đặc điểm khác -> Trường có đặc điểm khác nhau qua cái nhau trong c¶m nhËn cña t«i nh­ vËy ? nh×n cña t«i lµ do xuÊt ph¸t tõ trong t©m tr¹ng cña t«i. Khi ®i häc, biÕt vÒ b¶n chÊt cao quý của việc đi học đã thấy ngôi trường lµng trë lªn oai nghiªm, xinh x¾n. ? Nh÷ng cËu trß nhá ®­îc t¸c gi¶ miªu t¶ - H×nh ¶nh c¸c cËu trß nhá: nh­ chim non ntn ? đứng bên bờ tổ, nhìn trời rộng muốn bay nh­ng cßn ngËp ngõng , e sî. ? Hãy phân tích hình ảnh đó để thấy được - Tác giả miêu tả rất sinh động và hợp lý diễn biến tâm trạng rất phù hợp của các tâm trạng của các em nhỏ lần đầu đến cậu trò nhỏ trong lần đầu đến trường ? trường: muốn học ngay để thể hiện năng lực cña m×nh nh­ng cßn l¹ lÉm, bì ngì. T©m trạng đó thể hiện sức hấp dẫn của nhà trường và khát vọng học tập của học sinh. ? Hình ảnh ông đốc được miêu tả ntn ? - Hình ảnh ông đốc: khuyên trò cố gắng học, có ánh nhìn hiền từ, cảm động, rất tươi cười vµ nhÉn n¹i. ? Hình ảnh ông đốc gợi cho em liên tưởng - Ông đốc chính là hiện thân cho hình ảnh đến ai ? người thầy hiền từ, bao dung để học trò quý trọng, tin tưởng, biết ơn. ? Trong đoạn có miêu tả tiếng khóc, em - Khóc: vì lo sợ ( tách mẹ vào trường ) nghÜ g× vÒ tiÕng khãc? Vì sung sướng ( tự được học) -> Báo hiệu sự trưởng thành - Tôi là cậu bé rất yêu trường lớp, thầy cô, ? Qua nội dung đã phân tích giúp em hiểu đặc biệt là cậu đã trưởng thành nhiều trong g× vÒ nh©n vËt t«i ? nhËn thøc mÆc dï míi ®i häc. c/ C¶m nhËn cña t«i khi ë trong líp häc. - Hs đọc phần cuối của văn bản . - Vì đây là lần đầu tiên tôi được độc lập ? V× sao khi xÕp hµng vµo líp t«i l¹i thÊy trong thÓ giíi riªng cña m×nh : khi ®i häc xa mÑ nhÊt ? mµ kh«ng cã mÑ ë bªn. - Tôi thấy mùi hương lạ, hình treo lạ và hay, ? Khi bước vào lớp học tôi cảm nhận thấy lạm nhận bàn ghế là của mình, làm quen với ®iÒu g× ? T¹i sao cËu l¹i cã c¶m nhËn Êy ? b¹n míi. Lop8.net- L¹ v× ®©y lµ lÇn ®Çu cËu ®­îc vµo líp häc,.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ? Đoạn cuối văn bản có hai chi tiết đối lập nhau trong hành động và nhận thức của t«i, em h·y t×m vµ ph©n tÝch ?. ? Trong văn bản tác giả đã sử dụng những phương thức biểu đạt nào ? ? Phương thức đó giúp em hiểu gì về nội dung vµ ý nghÜa cña v¨n b¶n ?. làm quen với môi trường học tập ngay ngắn. Quen vì cậu đẫ ý thức được những đồ dùng trong líp sÏ g¾n bã víi m×nh trong qu¸ tr×nh häc tËp sau nµy. - Chi tiết đối lập: thèm thuồng nhìn cánh chim vµ ch¨m chó tËp viÕt. - CËu trß nhá rÊt nuèi tiÕc tuæi th¬ song l¹i rÊt nghiªm tóc, tù gi¸c trong häc tËp. III/ Tæng kÕt. - Phương thức tự sự xen miêu tả và biểu cảm. Trong đó nổi bật là phương thức biểu c¶m. - Kỉ niệm buổi đầu đi học thật ấn tượng, sâu sắc, khó phai trong cuộc đời cậu trò nhỏ.. D. Củng cố – Hướng dẫn. ? Dòng cảm xúc của tác giả được diễn đạt theo trình tự nào ? Trình tự đó gãp phÇn thÓ hiÖn néi dung v¨n b¶n ntn ? ? H·y nªu t©m tr¹ng cña em trong buæi khai gi¶ng n¨m häc 2008 – 2009 ? - VÒ nhµ häc bµi, ph©n tÝch t©m tr¹ng nh©n vËt. - Chuẩn bị bài “ Cấp độ khái quát nghĩa của từ ”. ___________________________________ TuÇn 1 – TiÕt 3. Ngµy so¹n: TiÕng ViÖt. cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ A. Môc tiªu. - Hs hiểu rõ cấp độn khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷. - RÌn t­ duy trong nhËn thøc gi÷a mèi quan hÖ trong c¸i chung vµ riªng. - Giáo dục ý thức dùng từ ngữ đúng nghĩa khi viết. B. ChuÈn bÞ. - GV: Sgk, sgv, gi¸o ¸n, tµi liÖu - HS: §äc v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c©u hái sgk C. TiÕn tr×nh d¹y – häc. - Tæ chøc - KTBC: - Bµi míi. I/ Tõ cã nghÜa réng, tõ cã nghÜa hÑp. - Hs đọc và quan sát kĩ ví dụ . 1/ VÝ dô. 2/ NhËn xÐt. ? Nghĩa của từ động vật rộng hay hẹp - Nghĩa của từ động vật bao hàm nghĩa của hơn nghĩa của từ thú, chim, cá ? Vì sao các từ thú, chim, cá. Vì thú, chim, cá đều là động vật. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - NghÜa cña tõ: ? Nghĩa của từ thú rộng hay hẹp hơn +Thú rộng hơn nghĩa của từ voi, hươu. nghĩa của từ voi, hươu ? ? NghÜa cña tõ chim réng hay hÑp h¬n +Chim réng h¬n nghÜa cña tõ Tu hó, S¸o. +C¸ réng h¬n nghÜa cña tõ c¸ thu, c¸ r«. nghÜa cña tõ tu hó, s¸o ? ? NghÜa cña tõ c¸ réng hay hÑp h¬n - C¸c tõ thó, chim, c¸ hÑp h¬n nghÜa cña tõ nghÜa cña tõ c¸ thu, c¸ r« ? động vật nhưng lại rộng hơn nghĩa của từ voi, hươu, sáo, tu hú, cá thu, cá rô. ? NghÜa cña tõ thó, chim, c¸ réng hay * KÕt luËn. hÑp h¬n nghÜa cña nh÷ng tõ nµo ? - Tõ cã nghÜa réng khi nghÜa cña nã bao hµm nghÜa cña c¸c tõ kh¸c. ? Từ những so sánh đó em hãy rút ra - Từ có nghĩa hẹp khi nghĩa của nó bị bao nh÷ng kÕt luËn vÒ tõ cã nghÜa réng, tõ hµm bëi nghÜa cña c¸c tõ kh¸c. cã nghÜa hÑp? - Mét tõ võa cã nghÜa réng võa cã nghÜa hÑp. * Gv khấn mạnh: Đó là cấp độ khái 3. Ghi nhớ. qu¸t nghÜa cña tõ. - Hs đọc ghi nhớ sgk II/ LuyÖn tËp. Bµi tËp 1 ? Em hiểu thế nào là từ có nghĩa rộng - Sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của nghĩa vµ tõ cã nghÜa hÑp? tõ ng÷. Y phôc ? Sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của nghÜa tõ ng÷ trong mçi nhãm tõ sau QuÇn ¸o ®©y? quần đùi ¸o dµi quÇn dµi ¸o s¬ mi Bµi tËp 2 ? Tìm từ ngữ có nghĩa rộng so với nghĩa a. Chất đốt: xăng, dầu, than, củi. cña c¸c tõ ng÷ ë c¸c nhãm sau ®©y? b.NghÖ thuËt: héi ho¹, v¨n hoc, ®iªu kh¾c. c. Thøc ¨n d. Nh×n e. §¸nh Bµi tËp 3 C¸c tõ cã nghÜa bao hµm. ? Tìm các từ ngữ có nghĩa được bao a. Xe cộ: xe đạp, xe máy, ô tô. hàm trong phạm vi nghĩa của mỗi từ b. Kim loại : vàng, bạc, đồng ,nhôm sau? c. Người: anh, em, cô, chú, cậu d. Hoa qu¶: xoµi, mËn, æi, sÇu riªng e. Mang: x¸ch, khiªng, g¸nh. Bµi tËp 4 ? ChØ ra nh÷ng tõ kh«ng thuéc ph¹m vi a. Thuèc lµo b. Thñ quü nghÜa trong mçi nhãm tõ sau? c. Bót ®iÖn d. Hoa tai Bµi tËp 5 ? Tìm 3 động từ cùng thuộc 1 phạm vi - Một từ có nghĩa rộng: khóc nghÜa? - Hai tõ cã nghÜa hÑp h¬n: nøc në, sôt sïi. D. Củng cố - Hướng dẫn. ? Thế nào là cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ ? Ví dụ ? ? Khi nào thì dùng các cấp độ khái quát nghĩa ? - Häc bµi, lµm hoµn thiÖn c¸c bµi tËp Lop8.net - ChuÈn bÞ bµi: TÝnh thèng nhÊt về chủ đề của văn bản..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> TuÇn 1 – TiÕt 4. Ngµy so¹n: TËp lµm v¨n. tính thống nhất về chủ đề của văn bản A. Môc tiªu. - Hs nắm được chủ đề của văn bản và tính thống nhất về chủ đề của văn bản. - Biết tạo lập một văn bản bảo đảm tính thống nhất về chủ đề: xác định và duy trì đối tượng trình bày, chọn lựa, sắp xếp các phần sao cho văn bản tập trung nªu bËt ý kiÕn, c¶m xóc cña m×nh. - Giáo dục ý thức tạo lập văn bản, rình bày vấn đề phải có tính thống nhất. B. ChuÈn bÞ. - GV: Sgk, sgv, gi¸o ¸n, tµi liÖu - HS: §äc vÝ dô vµ tr¶ lêi c©u hái sgk C. TiÕn tr×nh d¹y – häc. - Tæ chøc - KTBC: - Bµi míi. - Hs đọc và quan sát kĩ ví dụ để trả I/ Chủ đề của văn bản. lêi c©u hái nhËn xÐt. 1/ VÝ dô. - V¨n b¶n: T«i ®i häc – Thanh TÞnh 2/ NhËn xÐt. ?Đối tượng được nhắc đến nhiều nhất - Đối tượng: kỉ niệm về buổi tựu trường đầu trong v¨n b¶n lµ g× ? tiªn cña nh©n vËt t«i. ?Thông qua đối tượng ấy tác giả muốn - Vấn đề: tình cảm trân trọng, nâng niu kỉ nêu lên vấn đề gì ? niÖm trong s¸ng cña tuæi häc trß trong cuéc * Gv nhấn mạnh: Đó là chủ đề cuả văn đời mỗi con người. b¶n. ? Vậy em hiểu ntn là chủ đề của văn -> Chủ đề là đối tượng và vấn đề mà văn bản b¶n? biểu đạt. 3/ Ghi nhí 1 - Hs đọc ghi nhớ sgk II/ Tính thống nhất về chủ đề cảu văn bản. 1/ VÝ dô: - Hs đọc và quan sát kĩ ví dụ để trả lời - Văn bản: Tôi đi học c©u hái nhËn xÐt. 2/ NhËn xÐt. ? Nhan đề của văn bản giúp em hiểu gì - Nhan đề: dự đoán và định hướng nội dung về chủ đề cuả văn bản? đề cập về chủ đề của văn bản. ? C¨n cø vµo ®©umµ em biÕt v¨n b¶n T«i * C¨n cø: đi học, nói lên những kỉ niệm của tác giả - Nhan đề: nói về đi học về buổi tựu trường đầu tiên? - C¸c tõ ng÷: nh÷ng kØ niÖm m¬n man... tùu trường, lần đầu tiên đến trường, đi học, hai quyÓnvë míi. - C¸c c©u: + H«m nay t«i ®i häc + Hµng n¨m cø vµo cuèi thu + T«i kh«ng quªn... + Hai quyÓn vë... ? T×m nh÷ng tõ ng÷ chøng tá t©m tr¹ng + T«i bÆm tay gh× chÆt... đó in sâu trong lòng nhân vật tôi suốt - Tôi quên thế nào được Lop8.net cuộc đời?.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ? C¸c tõ ng÷ chi tiÕt nªu bËt c¶m gi¸c míi l¹ xen lÉn bì ngì cña nh©n vËt t«i khi cùng mẹ đến trường. ? Trªn ®­êng ®i?. - Trªn ®­êng ®i: + C¶m nhËn vÒ con ®­êng quen l¾m nh­ng tù nhiên thấy lạ, cảnh vật thay đổi. + Thay đổi hành vi: lội qua sông thả diều, đi ra đồng nô đùa, đi học cố làm như 1 học sinh thùc sù. - Trên sân trường: ? Trên sân trường? + Cảm nhận về ngôi trường: coa ráo, sạch sẽ, xinh x¾n oai nghiªm + Xếp hàng vào lớp: đứng nép bên người thân chØ d¸m nh×n mét nöa... nøc në khãc theo. ? Trong líp häc? - C¶m thÊy xa mÑ, nhí mÑ nhí nhµ. ? Muốn thể hiện chủ đề của văn bản - Chủ đề muốn thể hiện phải có các yếu tố ph¶i cã nh÷ng yÕu tè nµo ? góp sức như nhan đề, bố cục, từ ngữ, câu văn. ? Vậy thế nào là tính thống nhất về chủ - Chủ đề được biểu đạt xác định không xa dời đề cuả văn bản ? hay lạc sang chủ đề khác. ? Các phương diện để biểu hiện của chủ - Phương diện giúp thể hiện chủ đề là nhan đề là gì ? đề, bố cục, từ ngữ, câu văn. 3. Ghi nhí. - Hs đọc ghi nhớ sgk. III/ LuyÖn tËp. Bµi tËp 1 ? Văn bản viết về đối tượng và vấn đề a. - Đối tượng: rừng cọ quê tôi. g×? - Vấn đề: ca ngợi, trân trọng cây cọ để thể hiện sự gắn bó của cây cọ đối với tôi và người s«ng Thao. ? Các đoạn đã trình bày đối tượng và vấn - Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo thứ tự nào? đề theo thứ tự không gian: Nói về cây cọ của gia đình, nhà trường, quê hương. - Không thay đổi trật tự sắp xếp này được vì ? Theo em có thể thay đổi trật tự sắp xếp văn bản có tính thống nhất về chủ đề. ®­îc kh«ng? V× sao? b. Chủ đề của văn bản: Sự gắn bó và tình cảm tha thiết tự hào của tác giả đối với rừng cọ quê ? Nêu chủ đề của văn bản trên? hương. c. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản – Th«ng qua bè côc 3 phÇn ( Hs tù nªu) d. C©u v¨n, tõ ng÷: Hs t×m, gv nhËn xÐt. Bµi tËp 2 ? ý nào sẽ làm cho bài viết trở nên lạc ý: b. Văn chương lấy ngôn từ làm phương đề? tiÖn biÓu hiÖn. d. Văn chương giúp ta yêu cuộc sống, yêu cái đẹp. Bµi tËp 3 - Những ý lạc chủ đề: c, g ? Bổ sung lựa chọn, điều chỉnh lại các - Những ý hợp với chủ đề nhưng do cách diễn từ, các ý cho thật xát với yêu cầu đề bài? đạt chưa tốt nên thiêu sự tập chung vào chủ đề: b,e - Phương án có thể chấp nhận được: a. a. Cø mïa thu vÒ, cø mçi lÇn thÊy c¸c em nhá nóp Lop8.net dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> l¹i nao nøc, rén r·, xèn xang. D. Củng cố - Hướng dẫn. ? Thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản ? ? Tìm chủ đề của văn bản “ Sài Gòn tôi yêu ” - VÒ nhµ häc bµi, lµm bµi tËp - So¹n bµi: Trong lßng mÑ. _______________________________________ TuÇn 2 – TiÕt 5. Ngµy so¹n: V¨n b¶n. trong lßng mÑ ( Nguyªn Hång ) A. Môc tiªu. - HS hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng, cảm nhận được tình yêu thương mênh mông của chú bé Hồng đối với mẹ. - Bước đầu hiểu được văn hồi kí và nét đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyªn Hång : thÊm ®­îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n tù truyÖn ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m. - Gi¸o dôc t×nh mÉu tö, sù c¶m th«ng víi nh÷ng sè phËn bÊt h¹nh. B. ChuÈn bÞ. - GV: Sgk, sgv, gi¸o ¸n, tµi liÖu - HS: §äc v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c©u hái sgk C. TiÕn tr×nh d¹y – häc. - Tæ chøc - KTBC: ? Dòng cảm xúc của tác giả được diễn đạt theo trình tự nào ? Trình tự đó góp phần thể hiện nội dung văn bản ntn ? - Bµi míi. - Gv gọi hs đọc chú thích * sgk . ? Em hiểu gì về cuộc đời của tác giả qua đọc phần chú thích ? ? Những trải nghiệm trong cuộc đời tác giả có ảnh hưởng ntn đến phong c¸ch s¸ng t¸c còng nh­ c¸c t¸c phÈm cña «ng ?. ? Nêu hoàn cảnh ra đời và vị trí của ®o¹n trÝch?. I/ Giíi thiÖu chung. 1/ T¸c gi¶. - Nguyªn Hång (1918 - 1982) quª ë Nam §Þnh nh­ng l¹i lín lªn ë H¶i Phßng . - Ông có một tuổi thơ rất cay đắng nên hầu hết các tác phẩm của ông đều thể hiện một trái tim nhạy cảm, dễ xúc động. - ¤ng ®­îc mÖnh danh lµ nhµ v¨n cña líp người "dưới đáy" xã hội bởi ông luôn cảm th«ng s©u s¾c víi cuéc sèng nghÌo khæ cña hä và tìm được những vẻ đẹp ẩn sâu trong tâm hồn tưởng như khô cằn đó. 2/ T¸c phÈm. - Håi kÝ " Nh÷ng ngµy th¬ Êu " s¸ng t¸c n¨m 1941 ghi lại quãng đời tuổi thơ cay đắng của t¸c gi¶. - Đoạn trích " Trong lòng mẹ " thuộc chương Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> IV cña t¸c phÈm. II/ §äc - hiÓu v¨n b¶n. - Gv hướng dẫn hs đọc – hs đọc, 1/ Đọc - chú thích. nhËn xÐt - Khi đọc phải chậm, rõ thể hiện nỗi đau nội - Gv cïng häc sinh gi¶i thÝch c¸c chó t©m vµ kh¸t khao, yªu mÕn trong t×nh c¶m cña thÝch trong SGK bé Hồng đối với mẹ. Giọng chì chiết mỉa mai khi thÓ hiÖn lêi nãi cña bµ c« . 2/ ThÓ lo¹i. ? V¨n b¶n thuéc thÓ lo¹i nµo? - TiÓu thuyÕt tù truyÖn. - Hồi kí là thể văn được dùng để ghi lại những truyện có thật đã xảy ra trong cuộc đời một con người cụ thể. 3/Bè côc: 2 phÇn. ? Văn bản có thể chia làm mấy phần? - P1: Từ đầu ....người ta hỏi đến chứ. Bé Hồng Nªu néi dung chÝnh tõng phÇn? bÞ h¾t hñi. - P2: Cßn l¹i: BÐ hång gÆp mÑ. 4/ Ph©n tÝch a/ BÐ Hång bÞ h¾t hñi - Gv chó ý häc sinh vµo phÇn ®Çu v¨n b¶n * C¶nh ngé cña bÐ Hång : ? Cảnh ngộ của bé Hồng có gì đặc - Mồ côi cha, do nghèo túng mẹ phải tha hương biÖt ? cÇu thùc. - Hai anh em Hång ph¶i sèng nhê c« ruét. Không được yêu thương còn bị hắt hủi. ? Cảnh ngộ ấy tạo nên thân phận bé -> Bé Hồng sống rất cô độc, đau khổ, luôn khát Hång ntn? khao tình thương của mẹ. * Hình ảnh người cô: ? Nh©n vËt bµ c« cã quan hÖ víi bÐ - Quan hÖ víi Hång: lµ c« ruét Hång ntn? - Giọng nói: cay độc, ngọt nhạt, mang ý mỉa ? T×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ vÒ h×nh mai. ảnh người cô của bé Hồng: lời nói, - Nét mặt: rất kịch khi cười. nÐt mÆt, cö chØ...? - ¸nh m¾t: long lanh, soi mãi -> Người cô rất hẹp hòi, tàn nhẫn, thậm chí là ? Qua đó bộc lộ phẩm chất gì của cô? độc ác, không biết cảm thông với hoàn cảnh đáng thương của cháu. ? Trong lêi nãi cña bµ c«, lêi nµo cay - Hs tù béc lé. độc nhất? Vì sao? * H×nh ¶nh bÐ Hång: ? Hãy tìm những chi tiết miêu tả cảm - Nhận ra ác tâm của cô: cúi đầu không đáp xúc, tâm trạng của bé Hồng khi nói - Bênh mẹ: cười và đáp (ứng đối thông minh & chuyÖn víi c«? tù tin) - Thương mẹ: nước mắt chảy ròng ròng, chan hßa cæ häng nghÑn ø, khãc kh«ng ra tiÕng ? ở đây phương thức biểu đạt nào - Biểu cảm -> bộc lộ trực tiếp và gợi cảm trạng ®­îc sö dông ? T¸c dông ? thái tâm hồn đau đớn của bé Hồng. ? Cã thÓ hiÓu g× bÐ Hång tõ tr¹ng - T©m hån vÉn trong s¸ng, trµn ngËp t×nh th¸i t©m hån em? thương yêu mẹ. Căm hờn cái xấu xa độc ác. - NT: tương phản - tính cách trái ngược nhau: ? Kể về cuộc đối thoại đó tác giả sử hẹp hòi, tàn nhẫn của cô >< trong sáng giàu dông NT g×? tình thương yêu của bé Hồng. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> ? NT tương phản đó có tác dụng gì?. => Lµm næi bËt tÝnh c¸ch tµn nhÉn cña c«, khẳng định tình mẫu tử trong sáng cao cả của bÐ Hång.. D.Củng cố - Hướng dẫn ? Cảnh ngộ của bé Hồng có gì đặc biệt ? Em có nhận xét gì về thân phận cña bÐ ? ? BÐ Hång lµ cËu bÐ ntn qua phÇn ®Çu cña ®o¹n trÝch ? - VÒ nhµ häc bµi. - Soạn phần còn lại để giờ sau tiếp tục tìm hiểu. ____________________________________ TuÇn 2 – TiÕt 7. Ngµy so¹n: V¨n b¶n. trong lßng mÑ ( Nguyªn Hång ) A. Môc tiªu. - HS hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng, cảm nhận được tình yêu thương mênh mông của chú bé Hồng đối với mẹ. - Bước đầu hiểu được văn hồi kí và nét đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyªn Hång : thÊm ®­îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n tù truyÖn ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m. - Gi¸o dôc t×nh mÉu tö, sù c¶m th«ng víi nh÷ng sè phËn bÊt h¹nh. B. ChuÈn bÞ. - GV: Sgk, sgv, gi¸o ¸n, tµi liÖu - HS: §äc v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c©u hái sgk C. TiÕn tr×nh d¹y – häc. - Tæ chøc - KTBC: ? H·y t×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ c¶m xóc, t©m tr¹ng cña bÐ Hång khi nãi chuyÖn víi bµ c« ? - Bµi míi. 4/ Ph©n tÝch. - Gv hướng HS vào phần 2 của tp b/ BÐ Hång ®­îc gÆp mÑ. ? Hình ảnh người mẹ của bé Hồng hiện * Hình ảnh người mẹ lªn qua c¸c chi tiÕt nµo? - MÑ ®em rÊt nhiÒu quµ, cÇm nãn vÉy,kÐo tay xoa đầu tôi... lấy vạt áo thấm nước mắt... - Gương mặt tươi sáng, da mịn, gò má hồng, quần áo, hơi thở thơm tho lạ thường ? Em có nhận xét gì về hình ảnh đó? -> Hình ảnh người mẹ hiện lên thật cụ thể, sinh động, hoàn hảo, rất yêu con, can đảm, kiêu hãnh vượt lên mọi lời mỉa mai, cay độc. ? Tại sao tác giả lại để hình ảnh người => Tác giả để hình ảnh người mẹ hiện lên qua mẹ hiện lên qua cảm nhận của bé Hồng cảm nhận của con để thể hiện sâu sắc lòng ? yêu thương , quý trọng mẹ của bé Hồng Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> ? H·y t×m nh÷ng h×nh ¶nh chi tiÕt miªu * H×nh ¶nh bÐ Hång khi gÆp mÑ: tả hành động của bé Hồng khi gặp mẹ? - Tiếng gọi: Mợ ơi… - Hành động : đùi áp đùi, đầu ngả vào lòng ? Khi ë trong lßng mÑ bÐ Hång cã mÑ… những hành động, suy nghĩ và cảm xúc - Cảm xúc: ấm áp, mơn man khắp da thịt. g× ? - Suy nghÜ : bÐ l¹i, l¨n vµo lßng mÑ... mÑ ªm dÞu v« cïng ? Theo em biÓu hiÖn nµo thÊm thÝa nhÊt - Hs tù béc lé. t×nh mÉu tö? ? Trong đoạn văn này tác giả đã sử - Biểu cảm trực tiếp dụng phương thức biểu đạt nào? Tác - Tác dụng: thể hiện xúc động của lòng người, dông? khơi gợi cảm xúc ở người đọc. ? C¶m nghÜ cña em vÒ nh©n vËt bÐ - Néi t©m s©u s¾c yªu mÑ m·nh liÖt, khao kh¸t Hồng từ những biểu hiện tình cảm đó? tình yêu thương. - BÐ Hång mét th©n phËn ®au khæ nh­ng cã ? ý nghÜa cña v¨n b¶n? tình yêu thương và lòng tin bền bỉ, mãnh liệt dµnh cho mÑ vµ lu«n khao kh¸t ®­îc yªu thương. III/ Tæng kÕt. ? Qua đoạn trích, em hiểu gì về bé - Tác phẩm kể lại chân thực & cảm động về thân phận bé Hồng( tác giả) mặc dù cay đắng Hång ? tủi cực song vẫn khát khao yêu thương bởi tấm lòng người mẹ. ? Nhân vật bé Hồng gợi cho em liên - Phải biết chia sẻ, giúp đỡ, cảm thông với nh÷ng em nhá lang thang, c¬ nhì, thiÕu t×nh tưởng gì đến hình ảnh của ngày nay ? yêu thương của cha mẹ và gia đình. IV. LuyÖn tËp. ? Viết một đoạn văn ghi lại những ấn - Gv hướng dẫn hs viết tượng, cảm nhận rõ nhất, nổi bật nhất - Hs viết – trình bày bài viết của mình. cña b¶n th©n vÒ mÑ cña m×nh?. D. Củng cố - Hướng dẫn. ? T¹i sao nãi: " Nguyªn Hång lµ nhµ v¨n cña phô n÷ vµ thiÕu nhi " ? ? Theo em mét VB tù sù t¹o ®­îc sù cuèn hót cÇn cã nh÷ng yÕu tè nµo ? - VÒ nhµ häc bµi. - Chuẩn bị bài: Trường từ vựng ______________________________________ TuÇn 2 - TiÕt 7. Ngµy so¹n: TiÕng viÖt. trường từ vựng A. Môc tiªu. - HS hiểu được thế nào là trường từ vựng, biết xác lập các trường từ vựng đơn giản. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - Bước đầu hiểu được mối liên quan giữa trường từ vựng với các hiện tượng ngôn ngữ đã học như đồng nghĩa, trái nghĩa, ẩn dụ, hoán dụ, giúp ích cho việc làm v¨n vµ häc v¨n. - Giáo dục ý thức dùng từ đúng nghĩa tạo tính nghệ thuật cho văn bản. B. ChuÈn bÞ. - GV: Sgk, sgv, gi¸o ¸n, tµi liÖu - HS: §äc v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c©u hái sgk C. TiÕn tr×nh d¹y – häc. - Tæ chøc - KTBC: ? ThÕ nµo lµ tõ cã nghÜa réng vµ tõ cã nghÜa hÑp? LÊy vÝ dô? - Bµi míi. I/ Thế nào là trường từ vựng. 1/ VÝ dô. 2/ NhËn xÐt. ? Các từ in đậm trong đoạn trích có nét - Các từ in đậm đều có chung một nét nghĩa chung nµo vÒ nghÜa? là: chỉ bộ phận của cơ thể con người. ? Tại sao em biết được điều đó? - Ta biết được điều đó vì các từ ấy đều nằm trong nh÷ng c©u v¨n cô thÓ, cã ý nghÜa x¸c định. ? Vậy em hiểu thế nào là trường từ - Trường từ vựng: tập hợp những từ có một vùng? nÐt chung vÒ nghÜa. + Cơ sở để hình thành trường từ vựng là đặc ®iÓm chung vÒ nghÜa. + Không có đặc điểm chung về nghĩa thì không có trường từ vựng. ? H·y t×m nh÷ng tõ chØ: 3/ Ghi nhí. Bé phËn cña m¾t - Hs đọc ghi nhớ sgk §Æc ®iÓm cña m¾t. 4/ L­u ý. ( Xem sgk) * Một trường từ vựng: ? Tìm những trường từ vựng mà từ - Có thể bao gồm nhiều trường từ vựng nhỏ “ngät” cã thÓ tham gia? (sgk) h¬n . ? Trong th¬ v¨n, cuéc sèng h»ng ngµy, - Cã thÓ bao gåm nh÷ng tõ kh¸c biÖt nhau vÒ phải sử dụng trường từ vựng như thế từ loại. nào để tạo tính nghệ thuật? - Một từ có thể thuộc nhiều trường từ vựng ? Từ đó hãy rút ra những chú ý về đặc khác nhau. điểm của trường từ vựng? - Chuyển trường từ vựng để tăng tính nghệ thuật của ngôn từ và khả năng diễn đạt. II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1 - Các từ thuộc trường từ vựng chỉ người ruột - Học sinh đọc bài tập 1 SGK thÞt: + Hång ( t«i), thµy t«i, mÑ t«i, em t«i, c« t«i, bµ, hä… Bµi tËp 2 a. Dụng cụ đánh thuỷ sản . ? Đặt tên trường từ vựng cho mỗi dãy b. Dụng cụ để đựng. dưới đây? c. Hành động của chân. d. Tr¹ng th¸i t©m lÝ . Lop8.net - HS đọc và quan sát ví dụ.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> e. TÝnh c¸ch . g. Dụng cụ để viết. Bµi tËp 3 ? Các từ in đậm trong đoạn trích sau Trường từ vựng thái độ: thuộc trường từ vựng nào? - Hoài ghi, khinh miệt, ruồng rẫy, thương yªu, kÝnh mÕn, r¾p t©m Bµi tËp 4 ? Xếp các từ sau vào đúng trường từ Khøu gi¸c ThÝnh gi¸c vùng cña nã? mòi, th¬m, tai, nghe, ®iÕc, râ, ®iÕc,thÝnh thÝnh Bµi tËp 5 a. Lưới - Trường dụng cụ đánh bắt thuỷ sản: lưới, ? Tìm các trường từ vựng của mỗi từ nơm, câu, vó... sau? - Trường đồ dùng cho chiến sĩ: lưới (chắn đạn B40), võng, tăng, bạt, ... - Trường các hoạt động săn bắn của con người: lưới, bẫy, bắn ,đâm.. b. Tõ l¹nh: - Trường thời tiết và nhiệt độ: lạnh, nóng, hanh, Èm. - Trường tính chất của thực phẩm: lạnh (đồ lạnh); nóng(thực phẩm nóng có hàm lượng đạm cao) - Trường tính chất tâm lí hoặc tình cảm của con người: lạnh (tính hơi lạnh); ấm (ở bên chÞ Êy thËt Êm ¸p). D. Củng cố - Hướng dẫn. ? Tìm một số từ thuộc các trường từ vựng khác nhau. - VÒ nhµ häc bµi. Hoµn thiÖn c¸c bµi tËp vµo vë. - Tìm hiểu trước bài: Bố cục của văn bản . _____________________________________________ TuÇn 2 – TiÕt 8. Ngµy so¹n: TËp lµm v¨n. bè côc cña v¨n b¶n A. Môc tiªu. - Giúp học sinh nắm được bố cục văn bản, đặc biệt là cách sắp xếp các nội dung trong phÇn th©n bµi. - Biết xây dựng văn bản mạch lạc, phù hợp với đối tượng và nhận thức người đọc - Gi¸o dôc ý thøc ph¶i s¾p xÕp néi dung phï hîp theo bè côc khi viÕt bµi. B. ChuÈn bÞ. - GV: Sgk, sgv, gi¸o ¸n, tµi liÖu - HS: §äc v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c©u hái sgk Lop8.net C. TiÕn tr×nh d¹y – häc..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> - Tæ chøc - KTBC: ? Thế nào là chủ đề của văn bản? ? Tính thống nhất về chủ đề của văn bản được thể hiện ntn? - Bµi míi. I/ Bè côc cña v¨n b¶n. 1/ VÝ dô. - Văn bản “Người thầy đạo cao đức trọng.” 2/ NhËn xÐt. ? V¨n b¶n trªn cã thÓ chia ra lµm mÊy * Bè côc: 3 phÇn phần ? Hãy chỉ ra các phần đó ? - Më bµi: giíi thiÖu thÇy Chu V¨n An giái, tÝnh t×nh cøng cái, kh«ng mµng danh lîi. ? H·y t×m nhiÖm vô cña tõng phÇn? - Thân bài: trình bày cụ thể những đặc điểm của thầy Chu Văn An đã giới thiệu ở phÇn më bµi. - KÕt bµi: Nªu kÕt thóc sù viÖc. ? Phân tích mối quan hệ giữa các phần? - Các phần đều tập trung thể hiện chủ đề đã nêu theo định hướng của nhan đề. ? Qua việc phân tích trên, kết hợp với - Văn bản thường có bố cục 3 phần được kiến thức về chủ đề, hãy cho biết bố cục sắp xếp hợp lí để thể hiện chủ đề: của văn bản thường có mấy phần? Mb: Nêu chủ đề của văn bản. Nhiệm vụ và mối quan hệ giữa các phần Tb : Trình bày các khía cạnh của chủ đề nh­ thÕ nµo? b»ng c¸c ®o¹n nhá. Kb : Tổng kết chủ đề. 3/ Ghi nhí. - Hs đọc ghi nhớ sgk II/ C¸ch bè chÝ,s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n. 1. VÝ dô. - Hs quan s¸t c¸c vÝ dô. - V¨n b¶n : T«i ®i häc. Trong lßng mÑ. Người thầy đạo cao đức trọng. Bµi v¨n miªu t¶. 2/ NhËn xÐt. * Th©n bµi cña v¨n b¶n “T«i ®i häc” ? Phần thân bài của văn bản “Tôi đi học - Sự kiện : hồi tưởng kỉ niệm về buổi tựu ” được tác giả kể về những sự kiện nào? trường đầu tiên. - Thø tù s¾p xÕp: ? Sự kiện đó được sắp xếp theo thứ tự + Thời gian: cảm xúc từ lúc trên đường tới nµo? trường, trong sân trường đến vào lớp học. + Liên tưởng đối lập: cảm xúc về cùng một đối tượng trước và trong buổi tựu trường. ? T×m diÔn biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hång * Th©n bµi cña v¨n b¶n “Trong lßng mÑ” trong phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n “Trong ®­îc s¾p xÕp theo t©m tr¹ng cña bÐ Hång: lßng mÑ ” ? - Tình thương mẹ và thái độ căm ghét cổ tục đã đầy đọa mẹ. - Niềm vui sướng cực độ khi ở trong lòng mÑ. * Th©n bµi cña v¨n b¶n miªu t¶: Lop8.net Hs đọc và quan sát văn bản ..

<span class='text_page_counter'>(15)</span> ? Trong “Văn bản miêu tả” em thường - Thứ tự không gian: tả phong cảnh . miêu tả theo những trình tự nào? Hãy kể - Thứ tự bộ phận: tả người, vật. - Thứ tự tình cảm, cảm xúc: tả người . tªn ? * Thân bài của văn bản “Người thầy đạo ? Phần thân bài của văn bản “Người thầy cao đức trọng” đạo cao đức trọng” sắp xếp các sự việc - Tài cao - §øc träng. ntn ? Để thể hiện chủ đề ? + C¸ch s¾p xÕp, tæ chøc néi dung phÇn ? Tõ viªc ph©n tÝch c¸c v¨n b¶n trªn, em th©n bµi: hãy cho biết cách bố trí, sắp xếp nội - Yếu tố phụ thuộc: hiểu văn bản, chủ đề, dung phần thân bài của văn bản phụ ý đồ giao tiếp. thuéc vµo yÕu tè nµo ? Cã nh÷ng tr×nh tù - Tr×nh tù s¾p xÕp: Thêi gian vµ kh«ng gian. s¾p xÕp nµo ? Sù ph¸t triÓn cña sù viÖc. Theo m¹ch suy luËn. 3/ Ghi nhí. - Hs đọc ghi nhớ sgk III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1 a. Chủ đề đoạn 1 ? Ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy ý trong c¸c Tr×nh bµy ý theo thø tù kh«ng gian: nh×n ®o¹n trÝch sau? xa - đến gần - đến tận nơi - đi xa dần. b. Chủ đề câu 1 Tr×nh bµy theo thø tù thêi gian: vÒ chiÒu, lóc hoµng h«n. Thø tù kh«ng gian: Ba V× - xung quanh Ba V× c. Chủ đề đoạn 1 Hai luËn cø ®­îc s¾p xÕp theo tÇm quan trọng của chúng đối với luận điểm cần chøng minh. Bµi tËp 2 ? Trình bày về lòng thương mẹ của bé - Thương mẹ phải đi làm ăn xa sau khi bố Hång, em sÏ tr×nh bµy ý g× vµ s¾p sÕp chÕt. chóng ra sao? - Muèn ®i th¨m mÑ. - Nhận ra sự cay độc, cố ý gieo rắc vào đầu óc bé để ruồng rẫy mẹ của bà cô bé cángthấy thương mẹ hơn. - Căm ghét những cổ tục đày đoạ mẹ, làm khæ mÑ. Bµi tËp 3 ? Cách sắp sếp trên đã hợp lí chưa? - Cần sửa lại đổi vị trí a và b. ? Nªn söa l¹i ntn? - Giải thích câu tục ngữ trước - Chứng minh tính đúng đắn của câu tục ng÷ sau. D. Củng cố - Hướng dẫn. ? V¨n b¶n cã bè côc mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn? ? Cã nh÷ng thø tù s¾p xÕp nµoLop8.net cña phÇn th©n bµi ?.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> - VÒ nhµ häc bµi,hoµn thiÖn c¸c bµi tËp vµo vë. - Soạn bài: Tức nước vỡ bờ.. TuÇn 3 – TiÕt 9. Ngµy so¹n: V¨n b¶n. tức nước vỡ bờ ( Trích " Tắt đèn " - Ngô Tất Tố ) A. Môc tiªu. - Qua đoạn trích Hs thấy được: bộ mặt tàn ác bất nhân của chế độ xã hội đương thời và tình cảnh đau thương của người dân trong xã hội ấy. Đồng thời Hs cảm nhận được quy luật của hiện thực: có áp bức có đấu tranh và vẻ đẹp tâm hồn cùng sức sống tiềm tàng của người phụ nữ nông dân. - Nhận biết và phân tích được những nét đặc sắc trong nghệ thuật viết truyện cña t¸c gi¶. - Gi¸o dôc sù c¶m th«ng chia sÎ víi nh÷ng hoµn c¶nh khã kh¨n, nghÌo tóng. B. ChuÈn bÞ. - GV: Sgk, sgv, gi¸o ¸n, tµi liÖu - HS: §äc v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c©u hái sgk C. TiÕn tr×nh d¹y – häc. - Tæ chøc - KTBC: ? Tr×nh bµy c¶m nghÜ cña em vÒ nh©n vËt bÐ Hång? - Bµi míi. I/ Giíi thiÖu chung. - Gv gọi hs đọc phần chú thích * sgk. 1/ Tác giả. ? H·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c - Ng« TÊt Tè ( 1893 - 1954 ) quª ë lµng Léc gi¶? Hµ - Tõ S¬n - B¾c Ninh trong mét nhµ nho gèc n«ng d©n. - ¤ng lµ nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c chuyªn viết về đề tài nông thôn trước cách mạng. 2/ T¸c phÈm. - Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu của Ngô Tất ? Nªu vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch? Tè. - Đoạn trích "Tức nước vỡ bờ " được trích trong chương XVIII của tiểu thuyết - Tên văn bản do người biên soạn sách đặt. II/ §äc - hiÓu v¨n b¶n. - Gv hướng dẫn hs cách đọc: 1/ §äc - chó thÝch. - Gv đọc mẫu một đoạn - gọi hs đọc, có - Đọc to, rõ, chính xác, có sắc thái biểu cảm nhËn xÐt, uèn n¾n. nhÊt lµ khi thÓ hiÖn lêi cña c¸c nh©n vËt. - Gv kết hợp giải nghĩa các chú thích - Chủ đề: qua cảnh chị Dậu chăm sóc chồng khó để hs hiểu . vµ ®­¬ng ®Çu víi bän tay sai phong kiÕn t¸c ? Hãy xác định chủ đề của văn bản ? giả đã đưa ra vấn đề về cuộc sống khổ cực của người nông dân khiến họ phải chống lại. Từ đó đã góp tiếng nói vạch trần bộ mặt thối nát Lop8.net cña x· héi cò..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> 2/ Bè côc ( 2 phÇn) ? V¨n b¶n cã thÓ chi© lµm mÊy phÇn? - P1: Tõ ®Çu ... cã ngon miÖng hay kh«ng. ChÞ Nªu néi dung chÝnh tõng phÇn? DËu ch¨m sãc chång. - P2: Cßn l¹i. ChÞ DËu ®­¬ng ®Çu víi bän tay sai phong kiÕn. 3/ Ph©n tÝch. - Gv hướng Hs vào phần đầu của văn a/ Chị Dậu chăm sóc chồng. b¶n ? - Hoµn c¶nh ch¨m sãc chång: vô thuÕ ®ang ? ChÞ DËu ch¨m sãc anh DËu trong hoµn trong thêi ®iÓm gay g¾t nhÊt ( bän tay sai c¶nh ntn ? đánh người, chị Dậu phải bán con, bán chó ...). -> Cứu anh đang ốm yếu từ đình về - Anh bị bắt vì không có tiền nộp cho người em. ? H·y t×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ c¸ch - C¸ch chÞ ch¨m sãc chång: qu¹t ch¸o cho chÞ DËu ch¨m sãc chång ? chãng nguéi, rãn rÐn b­ng b¸t ch¸o, dç chång, chê chång ¨n xem cã ngon miÖng kh«ng ... ? Qua đó giúp em hình dung ntn về -> Chị Dậu là người phụ nữ đảm đang, hết phẩm chất và con người chị Dậu ? lßng v× chång, v× con, chÞ rÊt dÞu dµng, t×nh c¶m. ? Từ tình cảnh của chị Dậu gợi cho em - Tình cảnh của người nông dân rất c¶m nghÜ g× vÒ t×nh c¶nh vµ phÈm chÊt nghÌo khæ, cuéc sèng kh«ng lèi tho¸t, nh­ng của người nông dân trong xã hội cũ ? sức chịu đựng thật dẻo dai, không hề bị gục ng· vµ rÊt t×nh nghÜa. ? Biện pháp NT được sử dụng trong - NT tương phản: tần tảo dịu hiền tình làng ®o¹n trÝch ? xãm ©n cÇn, Êm ¸p >< kh«ng khÝ c¨ng th¼ng ®Çy ®e do¹ tiÕng trèng tiÕng tï vµ thóc s­u. - T¸c dông: Lµm næi bËt t×nh c¶nh khèn quÉn ? Biện pháp NT đó có tácdụng gì? của người nông dân nghèo dưới ách áp bức bóc lột của CĐPK và phẩm chất tốt đẹp của chÞ dËu. - Gv hướng hs theo dõi vào phần 2 của b/ Chị Dậu đương đầu với bọn tay sai phong v¨n b¶n. kiÕn. ? Dùa vµo chó thÝch, em h·y cho biÕt " * Nh©n vËt cai lÖ. cai lÖ " lµ chøc danh g× ? - Chøc danh: lµ viªn chØ huy mét tèp lÝnh lÖ. ? Tên cai lệ có mặt ở làng Đông Xá với - Vai trò của cai lệ: đánh trói người để tróc vai trß g× ? sưu thuế. Đánh trói người với kỹ thuật thành th¹o vµ say mª lµ nghÒ cña h¾n. ? Hắn và người nhà Lý trưởng xông vào - Hắn vào nhà anh Dậu để chóc sưu thuế của nhµ anh DËu víi vai trß g× ? em anh Dậu đã chết cách đây gần một năm. ? Vì sao hắn chỉ là một tên tay sai mạt - Vì hắn đại diện cho một nhà nước và hắn hạng mà lại có quyền đánh trói người vô đang nhân danh phép nước để thực hiện téi v¹ nh­ vËy ? nhiÖm vô. ? Tác giả đã miêu tả tên cai lệ bằng - Hình ảnh tên cai lệ: sầm sập tiến vào, trợn nh÷ng chi tiÕt tiªu biÓu nµo ? ngược hai mắt, đùng đùng giật phắt cái thừng, bÞch vµo ngùc chÞ DËu, sÊn vµo trãi anh DËu, t¸t bèp vµo mÆt chÞ DËu. ? Qua tất cả những điều đã phân tích - Bản chất: tàn bạo, hung hăng như thú dữ, trên, em hãy khái quát bản chất của tên mất hết tính người. Lop8.net cai lÖ ?.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt kh¾c ho¹ nh©n vËt cña t¸c gi¶ ? ? Qua nh©n vËt cai lÖ, ta cã thÓ nhËn xÐt g× vÒ b¶n chÊt cña x· héi cò ?. ? H·y t×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ diÔn biến cách cư xử, xưng hô, hành động cña chÞ DËu khi ®­¬ng ®Çu víi tªn cai lÖ ? ? Từ đó em có nhận xét gì về tính cách, con người chị Dậu? ? C¸ch x­ng h« cña chÞ Dëu víi tªn cai lệ chứng tỏ chị là người ntn?. ? H·y nhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt vµ t¸c dông cña nã trong ®o¹n v¨n ?. ? §o¹n trÝch cã thµnh c«ng g× vÒ nghÖ thuËt ? ? Qua t×m hiÓu v¨n b¶n, gióp em hiÓu g× về số phận và phẩm chất của người nông dân trong xã hội cũ ? Từ đó em hãy khái quát lên bản chất của xã hội đó ?. ? Em hiểu thế nào về nhan đề của đoạn trÝch vµ nhËn xÐt cña NguyÔn Tu©n: Víi tác phẩm ''Tắt đền'' , Ngô tất Tố đã xui người nông dân nổi loạn? ? Thái độ của Ngô Tất Tố.. - NghÖ thuËt: kh¾c ho¹ nh©n vËt b»ng c¸c chi tiết điển hình về bộ dạng, hành động, lời nói. - Mét x· héi bÊt c«ng tµn ¸c, x· héi cã thÓ gieo tai hoạ xuống người dân lương thiện, xã hội tồn tại trên cơ sở lý lẽ và hành động bạo ngược. * Nh©n vËt chÞ DËu. - Thái độ và cách cư xử: chị run run, van xin tha thiết, đấu lý, liều mạng cự lại, đấu lực. - C¸ch x­ng h«: ch¸u - «ng; t«i - «ng; bµ mµy. - Hành động: túm cổ, ấn dúi ra cửa, giằng co, vËt nhau, tóm tãc, l¼ng... -> Chị Dậu rất khiêm nhường, biết nhẫn nhục chịu đựng nhưng hoàn toàn không yếu đuối mµ tiÒm tµng mét tinh thÇn ph¶n kh¸ng. - C¸ch x­ng h« cña chÞ DËu víi cai lÖ thÓ hiÖn chị là người hiểu lý lẽ và rất đanh đá của người phụ nữ bình dân khi bị áp bức đến đương cùng, khẳng định tư thế bề trên sẵn sàng đè bẹp đối phương, sự khinh bỉ, căm giận đến cao độ. - Trong con người chị có sức mạnh ghê gớm vµ t­ thÕ ngang tµng, tinh thÇn ph¶n kh¸ng m·ng liÖt. - §o¹n v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu cảm, chi tiết điển hình, tương phản làm nổi bật bức tranh chân thực, sinh động có nội dung "Tức nước vỡ bờ". III/ Tæng kÕt. a. NghÖ thuËt - Kh¾c ho¹ nh©n vËt râ nÐt. - Ngòi bút miêu tả linh hoạt sống động: Nhiều hành động dồn dập những vẫn rõ nét, các chi tiết đều ''đắt'' - Ngôn ngữ kể chuyện, miêu tả, đối thoại đặc s¾c: B×nh dÞ nh­ng l¹i cã nÐt rÊt riªng. b. Néi dung - Häc sinh ph¸t biÓu theo ghi nhí. IV. LuyÖn tËp. - Tức nước vỡ bờ phản ánh quy luật xã hội có áp bức có đấu tranh, con giun xéo lắm cũng qu»n, con ®­êng sèng cña quÇn chóng bÞ ¸p bức chỉ có thể là con đường đấu tranh. Nhận xét của Nguyễn Tuân rất xác đáng. - Lên án xã hội cũ, cảm thông với người nông d©n, cæ vò tinh thÇn ph¶n kh¸ng cña hä, tin vào phẩm chất tốt đẹp của họ.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> D. Củng cố - Hướng dẫn. ? Em thÝch nh©n vËt chÞ DËu ë ®iÓm nµo ? V× sao ? - VÒ nhµ häc bµi, häc thuéc lßng ghi nhí. - ChuÈn bÞ: X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. _________________________________ TuÇn 3 – TiÕt 10. Ngµy so¹n: TËp lµm v¨n. x©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n A. Môc tiªu. - Giúp hs hiểu được khái niệm đoạn văn, từ ngữ, câu chủ đề, quan hệ giữa c¸c c©u trong ®o¹n vµ c¸ch tr×nh bµy néi dung trong ®o¹n v¨n. - Biết viết được các đoạn văn mạch lạc, đủ sức làm sáng tỏ một nội dung nhất định. - Giáo dục ý thức trình bày một đoạn phải đảm bảo các yếu tố đã nêu. B. ChuÈn bÞ. - GV: Sgk, sgv, gi¸o ¸n, tµi liÖu - HS: §äc v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c©u hái sgk C. TiÕn tr×nh d¹y – häc. - Tæ chøc - KTBC: ? ThÕ nµo lµ bè côc cña v¨n b¶n, nhiÖm vô tõng phÇn? ? C¸ch bè trÝ phÇn th©n bµi ntn? - Bµi míi. I/ ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n. - Hs đọc văn bản 1/ VÝ dô. Sgk 2/ NhËn xÐt. ? Mçi v¨n b¶n trªn gåm mÊy ý ? Mçi ý - V¨n b¶n gåm hai ý, mçi ý ®­îc viÕt thµnh ®­îc viÕt thµnh mÊy ®o¹n v¨n ? mét ®o¹n. ? Em thường dựa vào dấu hiệu hình thức - Dấu hiệu hình thức nhận biết đoạn: chữ đầu nào để biết đoạn văn ? viÕt hoa lïi vµo mét ch÷, kÕt thóc b»ng dÊu chÊm xuèng dßng. ? Qua những phát hiện trên, hãy cho biết - Đoạn văn: nội dung biểu đạt một ý tương thế nào là đoạn văn và đặc điểm của đối hoàn chỉnh. ®o¹n v¨n lµ g× ? - §Æc ®iÓm: ch÷ ®Çu viÕt hoa lïi vµo mét ch÷, kÕt thóc b»ng dÊu chÊm xuèng dßng. 3/ Ghi nhí 1 - Hs đọc sgk. II/ Tõ ng÷ vµ c©u trong ®o¹n 1/ Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề của đoạn. - Hs đọc đoạn văn ví dụ 1. *§o¹n 1. ? Tìm từ ngữ có tác dụng duy trì đối - Từ ngữ chủ đề: Ngô Tất Tố ( vì được lặp đi tượng trong đoạn văn ? lặp lại nhiều lần, có khi còn dùng cả đại từ để thay thÕ ) ?Vai trò của chúng trong đoạn văn là gì - Tác dụng: duy trì đối tượng được biểu đạt trong c¶ ®o¹n hay trong v¨n b¶n. - Hs đọc đoạn văn ví dụ 2. *§o¹n 2. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> ? Tìm câu chủ đề của đoạn ?. - Câu chủ đề: Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu cña Ng« TÊt Tè. ? Tại sao em biết đó là câu chủ đề của - Lý do: Câu có đủ hai thành phần chính, ®o¹n ? đứng ở đầu ( hoặc cuối) đoạn, có nội dung kh¸i qu¸t. ? Vai trß cña chóng trong ®o¹n v¨n lµ g× - T¸c dông: kh¸i qu¸t néi dung cña ®o¹n b»ng lêi lÏ ng¾n gän. * Ghi nhí2 ? Thế nào là từ ngữ chủ đề và câu chủ - Hs đọc ghi nhớ 2 sgk đề? 2/ C¸ch tr×nh bµy néi dung v¨n. - Hs đọc đoạn văn ví dụ 1. *§o¹n 1. ? Đoạn văn thứ nhất có câu chủ đề - Câu chủ đề: không có. kh«ng ? - Quan hÖ gi÷a c¸c c©u ngang hµng nhau, mçi ? Quan hệ giữa các câu văn trong đoạn câu trình bày một ý của chủ đề. ntn ? - C¸ch tr×nh bµy: song hµnh. ? Néi dung cña ®o¹n ®­îc triÓn khai theo tr×nh tù nµo ? * §o¹n 2. - Hs đọc đoạn văn 2 ví dụ 1. - Câu chủ đề: câu đầu đoạn. ? Câu chủ đề của đoạn nằm ở đâu ? - C¸ch tr×nh bµy: diÔn dÞch. ? Néi dung cña ®o¹n ®­îc triÓn khai theo tr×nh tù nµo ? *§o¹n 3. - Hs đọc đoạn văn ví dụ 2. - Câu chủ đề: câu cuối đoạn. ? Câu chủ đề của đoạn nằm ở đâu ? - C¸ch tr×nh bµy: quy n¹p. ? Néi dung cña ®o¹n ®­îc triÓn khai * Ghi nhí 3 theo tr×nh tù nµo ? III/ LuyÖn tËp Bµi tËp 1. ? Văn bản sau có thể chia thành mấy ý? - Văn bản chia thành 2 ý, mỗi ý được diễn đạt Mỗi ý được diễn đạt bằng mấy đoạn bằng một đoạn văn. v¨n? Bµi tËp 2 * C¸ch tr×nh bµy néi dung cña ®o¹n. ? Ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy ®o¹n v¨n a/ DiÔn dÞch. trong mçi ®o¹n v¨n sau? b/ Song hµnh. c/ Song hµnh. Bµi tËp 3 - Câu chủ đề - Cho câu chủ đề :'' Lịch sử ta đã có - C¸c c©u khai triÓn: nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ Câu 1: Khởi nghĩa Hai Bà Trưng tinh thần yêu nước của dân ta''. Hãy viết Câu 2: Chiến thắng của Ngô Quyền 1 đoạn văn theo cách diễn dịch, sau đó C©u 3: ChiÕn th¾ng cña nhµ TrÇn biến đổi đoạn văn đó thành đoạn văn C©u 4: ChiÕn th¾ng cña Lª Lîi quy n¹p? C©u 5: Kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p thµnh c«ng. Câu 6: Kháng chiến chống Pháp cứu nước toµn th¾ng - Giáo viên hướng dẫn học sinh  đổi sang quy nạp: trước câu chủ đề thường có các từ: vì vậy, cho nên, do đó, tóm lại... D. Củng cố - Hướng dẫn ? ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n?. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>