Giáo án Hoá Học (nâng cao) 10 - Trường THPT Tiểu Cần

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THPT Tiểu Cần. Giáo Viên : Dương Văn Toàn. ÔN TẬP ĐẦU NĂM TIEÁT : 1 ,2 NGAØY SOẠN: A/ MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU Gíup cho học sinh nhớ lại các kiến thức đã học như:  Nguyên tử được cấu tạo gồm mấy phần  Thế nào là nguyên tố hoá học,hoá trị của một nguyên tố được xác định như thế nào?  Nội dung định luật bảo toàn khối lượng  Tỉ khối của chất khí,dung dịch,nồng độ dung dịch.  Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học. B/ PHƯƠNG PHÁP : Đàm thoại – Vấn đáp C/ LÊN LỚP: 1/ Oån Ñònh : kieåm tra só soá 2/ Kieåm Tra Baøi Cuû 3/ Dạy Bài Mới NOÄI DUNG 1/ NGUYÊN TỬ Nguyên tử của bất kì nguyên tố nào cũng goàm caùc haït nhaân mang ñieän tích döông vaø lớp võ có một hay nhiều electron mang điện tích aâm. a/ Electron Electron kí hieäu laø e coù ñieän ñích laø 1- , khối lượng rất nhỏ không đáng kể so với khối lượng nguyên tử. Electron chuyển động xung quanh haït nhaân b/ Hạt Nhân Nguyên Tử Nằm ở tâm nguyên tử gồm Proton và Nôtron Proton kí hieäu laø p , coù ñieän tích laø 1+ , khoái lượng lớn hơn khối lượng electron rất nhiều (1836laàn) Nôtron kí hieäu laø n , khoâng mang ñieän coù khối lượng bằng khối lượng proton Trong nguyên tử số hạt proton bằng số hạt electron Khối lượng nguyên tử được xem như tổng khối lượng proton và khối lượng nơtron 2/ Nguyên Tố Hoá Học . Nguyên tố hoá học là tập hợp những nguyên tử có cùng số proton trong hạt nhân 3/ Hoá Trị Của Một Nguyên Tố Hoá trị của một nguyên tố chỉ khả năng liên kết của nguyên tử nguyên tố này với nguyên tử nguyên tố khác .Hoá trị một Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. HOẠT ĐỘNG THẦY Hãy nhớ lại và cho biết nguyên tử được cấu tạo như theá naøo? Neâu baûn chaát cuûa haït Electron?. HOẠT ĐỘNG TRÒ Nguyên tử của bất kì nguyeân toá naøo cuõng goàm caùc haït nhaân mang ñieän tích dương và lớp võ có moät hay nhieàu electron mang ñieän tích aâm. Học sinh trả lời bản chất cuûa Electron.. Hạt nhân nguyên tử gồm Nằm ở tâm nguyên tử những loại hạt nào? goàm Proton vaø Nôtron Baûn chaát proton?. Proton kí hieäu laø p , coù ñieän tích laø 1+ , khoái lượng lớn hơn khối lượng electron raát nhieàu Baûn chaát nôtron? (1836laàn) Hoïc sinh neâu baûn chaát nôtron. Có thể xem khối lượng nguyên Có thể xem khối lượng tử bằng tổng khối lượng proton nguyên tử bằng tổng và nơtron được không? Tại khối lượng proton và sao? nơtron.Do khối lượng electron raát nhoû. Thế nào là nguyên tố hoá học? Nguyên tố hoá học là tập hợp những nguyên tử có cuøng soá proton trong nguyên tử. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THPT Tiểu Cần NOÄI DUNG nguyên tố được xác định theo hoá trị nguyên tử H ( một đơn vị) hoặc nguyên tử O( hai ñôn vò) a b A x B y  ax = by 4/ Định Luật Bảo Toanø Khối Lượng Trong một phản ứng hoá học, tổng khối lượng các chất tham gia bằng tổng khối lượng các chất tạo thành 5/Mol Laø Gì Mol là lượng chất có chứa 6.1023 nguyên tử hoặc phân tử của chất đó. Khối lượng mol một chất là khối lượng tính bằng gam của 6.1023 nguyên tử hoặc phân tử chất đó Ơû điều kiện tiêu chuẩn 1 mol chất khí có theå tích laø 22.4 lit 6/ Tæ Khoái Chaát Khí công thức tính tỉ khối của khí A so với khí B dA/B =. M M. Giáo Viên : Dương Văn Toàn HOẠT ĐỘNG THẦY Xác định hoá trị các nguyên tố : Na , Mg , S , P trong các hợp chaát sau: Na2O , MgO , H2S , PH3. HOẠT ĐỘNG TRÒ Aùp dụng công thức xác định được hoá trị của các nguyên tố lần lượt là Na :1 , Mg : 2 , S :2 , P :3. Phát biểu định luật bảo toàn Học sinh nhớ lại và nêu khối lượng? định luật bảo toàn khối lượng Thế nào là mol nguyên tử và Vân dụng trả lời câu hỏi. mol phân tử? Hoûi trong 4 gam cacbon coù bao nhiêu nguyên tử cacbon?. A B. MA MB lần lượt là khối lượng mol khí A và Viết công thức tính tỉ khối của khí B. chaát khí? Tæ khoái cho bieát khí A naëng hay nheï hôn khí B bao nhieâu laàn Tỉ khối của khí A so với không khí Tính tæ khoái cuaû khí cacbonnic so với không khí.giải thích tại dA/KK = M A sao ta thoåi bong boùng buoâng ra M KK MKK khối lượng moltrung bình không khí nó không bay lên cao .Muốn noù bay leân cao phaûi bom vaøo = 29 bong bóng một loại khí như thế 7/ Dung Dòch naøo? a/ Độ Tan. dA/B =. M M. A B. áp dụng công thức tính tỉ khoái cuûa khí cacbonnic so với không khí là 44  1.5 29 Vaäy CO2 naëng hôn khoâng khí 1.5 laàn. Laø soá gam chaát tan coù theå tan trong Bong boùng khoâng bay vì 100gam nước ở moat nhiệt độ nhất định tạo bong bóng chứa CO2 thành dung dịch bảo hoà ở nhiệt độ đó. naëng hôn khoâng khí. b/ Nồng Độ Dung Dịch Muoán cho bong boùng bay phaûi bom vaøo bong boùng Nồng Độ Phần Trăm mct một loại khí nhẹ hơn 100 % C% = mdd khoâng khí nhö H2 , C2H2 ( khí đá) c/ Nồng Độ mol/lit Nồng độ phần trăm là n : soá mol chaát tan CM  n Định nghĩa nồng độ phần trăm khối lượng chất tan có V V : theå tích dung và nồng độ mol/lit . trong 100 gam dung dòch 8/ Phân Loạdịch i Các Hợp Chất Vô Cơ. Nồng độ mol/lit là số a/ Oxit mol chaát tan coù trong 1 lit Oxit bazô( CaO , Fe2O3 ,MgO ….) , phaûn dung dòch Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THPT Tiểu Cần NOÄI DUNG ứng với axit tạo muối và nước. Oxit axit (CO2, SO2...) phản ứng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước b/ Axit như HCl , H2SO4 , HNO3 phản ứng được với bazơ, oxitbazơ , kim loại, và một soá muoái. c/ Bazô nhö NaOH , Cu(OH)2 …. d/ Muoái nhö NaCl , K2SO4 , …. 9/ Bảng Hệ Thống Tuần Hoàn Oâ nguyên tố cho biết số hiệu nguyên tử , số proton , electron trong nguyên tử của nguyên tố đó . Chu kì cho biết số lớp electron trong nguyên tử nguyên tố đó . Nhóm gồm các nguyên tử có số elẹcton ngoài cùng bằng nhau và bằng thứ tự nhóm .. Giáo Viên : Dương Văn Toàn HOẠT ĐỘNG THẦY. HOẠT ĐỘNG TRÒ. Hãy cho biết chất vô cơ được Học sinh nhớ lại trả lời chia thành những loại nào.Cho lần lượt từng phần câu ví duï vaø neâu tính chaát ñaëc hoûi treân. tröng. Neâu yù nghóa baûng heä thoáng tuần hoàn( số thứ tự , chu kì , nhoùm). Một nguyên tố ở chu kì 3 phân nhóm chính nhóm I, Ô thứ 11.Hãy tìm proton, số lớp electron , số electron ngoài cuøng.. Học sinh lần lượt phát bieåu yù nghóa baûng tuaàn hoàn. Vaän duïng yù nghóa tìm được số proton = electron = 11, số lớp electron là 3, số electron ngoài cùng là 1. 4/ Cuõng Coá a/ Xác định hoá trị các nguyên tố - cacbon trong hợp chấtCH4 , CO , CO2 - sắt trong hợp chất: FeO , Fe2O3 b/Giaûi thích taïi sao - Khi nung canxicacbonat (CaCO3) thì khối lượng chất rắn sau phản ứng giảm.? - Khi nung một miếng đồng thì khôí lượng chất rắn sau phản ứng tăng? C/ Tính theå tích cuûa - hỗn hợp 6.4 gam oxi và 22.4 gam nitơ (ĐKTC) - hỗn hợp khí gồm 0.75 mol CO2 , 0.5 mol CO và 0.25 mol nitơ d/ Làm bay hơi 300 gam nước ra khỏi 700 gam dung dịch muối 12% thì thu được 5 gam muối kết tinh tách khỏi dung dịch. Hãy xác định nồng độ % của dung dịch muối bảo hoà trong điều kiện nhiệt độ cuûa thí nghieäm e/ Trong 800 ml dung dòch NaOH coù 8 gam NaOH - Tính nồng độ mol của dung dịch NaOH. - Phải thêm bao nhiêu ml nước vào 200 ml dung dịch NaOH để có dung dịch NaOH 0.1M? 5/ Daën Doø Chuẩn bị bài cấu tạo nguyên tử Nguyên tử được cấu tạo bởi mấy phần. Các hạt cơ bản cấu tạo nên mỗi phần của nguyên tử? Người ta tìm ra hạt nhân nguyên tử và các hạt cơ bản như thế nào? Bản chất của các hạt cơ bản cấu tạo nên nguyên tử ?. Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THPT Tiểu Cần. Giáo Viên : Dương Văn Toàn. CHÖÔNG I. NGUYÊN TỬ. BAØI 1 THAØNH PHẦN NGUYÊN TỬ. Tieát :3 Ngày soạn: I/ MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC 1/ Kiến Thức Học sinh phải biết được :  Thành phần cơ bản của nguyên tử gồm vỏ nguyên tử và hạt nhân.Vỏ nguyên tử gồm các hạt electron,haït nhaân goàm caùc haït proton vaø nôtron.  Khối lượng điện tích các hạt electron , proton . Kích thước khối lượng nguyên tử. 2/ Kó Naêng  Dựa vào thí nghiệm trong SGK ,nhận xét và rút ra kết luận.  Hiểu và sử dụng các đơn vị đo lường :u , nm , A0 và giải các bài tập II/ CHUAÅN BÒ 1/Phương Pháp : trực quan – diễn giảng – vấn đáp – nêu vấn đề- đàm thoại 2/ Chuaån Bò : phoùng to hình 1.3 trong SGK ( in treân giaáy trong roái chieáu) III/ DẠY BAØI MỚI 1/Oån Ñònh : kieåm tra só soá 2/ Kieåm Tra 3/ Vaøo Baøi NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ Hoạt động 1 Hoạt động 1 Nhắc lại ở lớp 8 các em Trả lời câu hỏi theo I/ THAØNH PHAÀN CAÁU TAÏO đã học nguyên tử được cấu tạo sự nhớ lại của các em. NGUYÊN TỬ nhö theá naøo? 1/ Electron Hoàn chỉnh câu trả lời a/Sự Tìm Ra Electron Năm 1987 nhà bác học người của các em. Dẫn dắt vào bài mới Anh teân laø Toâm – Xôn (J.J Thomson) ,baèng thí nghieäm phoùng ñieän trong chaân Hoạt động 2 không ,ông đã phát hiện ra tia âm cực Hoạt động 2 Chieáu leân maùy chieáu hình Maøn huyønh quang phaùt gồm những chùm hạt mang điện tích sáng là do sự tác động của âm. Người ta gọi những hạt mang điện 1.2 Mô tả quá trình thí các chùm tia phát ra từ cực tích âm đó là Electron, kí hiệu là e. aâm. b/ Khối Lượng Và Điện Tích Hạt nghiệm Caùc chuøm tia naøy laø Taïi sao maøn huyønh quang Electron chuøm vaät chaát , vì chuùng Bằng thực nghiệm người ta xác phát sáng ? Những chùm tia này có làm cho chong chóng quay. định được Caùc chuøm tia naøy bò phaûi laø vaät chaát hay khoâng? khối lượng me = 9.1094 . 10-31 kg Tại sao những chùm tia lệch về phía cực dương ñieän tích : qe = -1.602 .10-19C ( cu long). ,chứng tỏ chúng gồm Giá trị 1.602 .10-19C được dùng làm này bị lệch về phía cực dương? những hạt mang điện tích Giaùo vieân dieãn giaûng ñieän tích ñôn vò , kí hieäu laø eo . Do không tìm được giá trị âm. Các hạt này gọi là Vaäy ñieän tích electron kí hieäu laø Electron. ñieän tích naøo nhoû hôn –eo và qui ước bằng 1 . -19 1.602 .10 C nên nó được dùng 2/ Sự Tìm Ra Hạt Nhân Nguyên Tử Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THPT Tiểu Cần NOÄI DUNG Năm 1911 nhà vật lý học người Anh Rô – Dô - Pho (E.RutherFord) vaø một số cộng sự đã làm một thí nghiệm duøng haït  baén phaù vaøo moät laù vaøng mỏng . Qua thí nghiệm đã kết luận. Nguyên tử phải có phần mang điện dương có khối lượng lớn . Phaàn mang ñieän döông naøy coù kích thước rất nhỏ so với nguyên tử. Nguyên tử có cấu tạo rổng, phần  mang ñieän döông laø haït nhaân. Xung quanh hạt nhân là lớp vỏ nguyên tử gồm các hạt electron. Để trung hoà điện, số điện tích dương trong hạt nhân phải bằng số electron ngoài lớp vỏ. 3/ Cấu Tạo Của Hạt Nhân Nguyên Tử a/ Tìm Ra Proton Naêm 1918 khi baén phaù haït nhaân nguyên tử nitơ bằng hạt  Rơ-Đơ-Pho đã phát hiện ra một loại hạt có khối lượng 1.6726 . 10-27 kg, mang một đơn vị điện tích (eo ,qui ước1+). Đó chính là hạt proton , kí hieäu laø p b/ Tìm Ra Nôtron Naêm 1932 chat –uych ( coäng taùc vieân cuûa Rô-Ñô-Pho ) cuõng duøng haït  bắn phá hạt nhân nguyên tử beri,đả tìm ra một loại hạt có khối lượng gần bằng khối lượng hạt proton nhưng không mang điện, được gọi là hạt nơtron, kí hieäu laø n  Keát Luaän Thành phần cấu tạo nguyên tử gồm  Hạt nhân nằm ở tâm nguyên tử được tạo thành bởi các proton và nôtron.  Vỏ nguyên tử gồm các hạt electron chuyển động xung quanh hạt nhân. II/ KÍCH THƯỚC KHỐI LƯỢNG NGUYÊN TỬ 1/ Kích Thước Để biểu thị kích thước nguyên tử người ta dùng đơn vị nanomet (nm) hoặc angstrom(Ao) 1nm = 10-9 m , 1Ao = 10-10m Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. Giáo Viên : Dương Văn Toàn HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY laøm ñieän tích ñôn vò.. HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ. Hoạt động 3. Hoạt động 3. Moâ taû quaù trình thí nghieäm theo hình 1.3 Taïi sao sau khi xuyeân qua laù vaøng moûng ña soá caùc tia  đều bị lệch ? Taïi sao coù vaøi tia  khoâng xuyeân qua laù vaøng moûng mà bị đẩy ngược trở lại?. Chứng tỏ trong nguyên tử có phần mang ñieän tích döông coù khoái lượng lớn. Coù vaøi tia  khoâng xuyeân qua laù vaøng moûng mà bị đẩy ngược trở lại, chứng tỏ phần mang điện tích dương có kích thước raát nhoû. Suy ra soá ñieän tích döông trong haït nhaân baèng số electron lớp vỏ . Hoạt động 4 Haït proton coù khoái lượng rất lớn so với hạt electron.. Suy ra ñieàu gì veà soá ñieän tích döông trong haït nhaân vaø soá electron ở lớp vỏ? Hoạt động 4 Moâ taû thí nghieâm cuûa RôÑô-Pho Kết luận gì về khối lượng hạt proton so với khối lượng electron? Dieån giaûng: 14 4 1 17 7 N  2 He  1 H  8 O 9 4. Be  24 He  01n  126 C. Hạt nhân nguyên tử được tạo thành bởi các proton và nôtron.Vì nôtron khoâng Haõy ruùt ra keát luaän veà mang ñieän neân trong haït cấu tạo nguyên tử ? nhaân soá proton baèng soá electron ở lớp vỏ nguyên tử Vậy trong nguyên tử số proton baèng soá electron Hoạt động 5 Hoạt động 5 Nhö vaäy caùc Dieãn giaûng: neáu hình electron nhoû beù chuyeån dung hạt nhân nguyên tử là một động trong không gian quả cầu có đường kính là 10cm roång xung quanh haït nhaân thì nguyên tử có đường kính là 1km. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THPT Tiểu Cần. Giáo Viên : Dương Văn Toàn. NOÄI DUNG. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ 1nm = 10 Kết luận gì về lớp vỏ Học sinh so sánh Nếu hình dung nguyên tử là một nguyên tử? Hãy th ử so sánh kích khối cầu thì nó có đường kính khoảng -10 o 10 m = 1A thước của nguyên tử và kích Nguyên tử có kích thước nhỏ thước các loại hạt nhaát laø hyñroâ (baùn kính 0.053nm ) Hạt nhân còn có kích thước nhỏ hơn nguyên tử rất nhiều ( 10.000 lần), đường kính khoảng 10-5 nm Electron vaø proton coøn coù kích thước nhỏ hơn (đường kính khoảng 10-8nm). 2/ Khối Lượng Hoạt động 6 Hoạt động 6 Để biểu thị khối lượng nguyên Diễn giảng:nguyên tử có Nguyên tử hyđrô có khối tử, các hạt proton , nơtron ,electron khối lượng rất nhỏ, cứ 1gam bất lượng bằng khối lượng một người ta dùng đơn vị khối lượng nguyên kì một chất nào củng đều chứa hạt proton . tử kí hiệu là u còn được gọi là (đvC) rất nhiều nguyên tử ( hàng tỉ tỉ) 27 19,9265.10 kg 1u =  1,6605.1027 kg Coù nhaän xeùt gì veà khoái 12 -27 Vậy nguyên tử 19,9265 .10 kg là khối lượng một lượng nguyên tử hyđrô? Vậy nguyên tử hyđrô hyđrô naøy khoâng coù nguyên tử của đồng vị cacbon 12 nôtron nguyên tử hyđro có khối lựơng nhỏ nhất này có bao nhiêu nơtron? -27 Phoùng to baûng 1 cho hoïc laø 1.6738 . 10 kg  1.008u sinh xem ở lớp.cho học sinh về ( cho hoïc sinh xem baûng 1) nhaø veõ baûng 1.1 Ao.. 4/ cuõng coá Đặt câu hỏi cho học sinh để hình thành sơ đồ sau: Vỏ Nguyên Tử Gồm Các Hạt Electron proton. Nguyên Tử Haït Nhaân. mp = 1u qp = 1+ (ñvñt). me= 0.00055u qe= 1- (ñvñt). mn = 1u Nôtron q = 0 n. 5/ Daën Doø Chuẩn Bị Câu Hỏi Bài “ Nguyên Tố Hoá Học” Khối lượng nguyên tử bằng số khối đúng không?Nếu không tại sao trong tính toán người ta tính khối lượng nguyên tử của các nguyên tố chẳn hạn như oxi là 16 bằng số khối? Bài tập 1 đến 5 trang 08.. Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THPT Tiểu Cần. BAØI 2 Tieát:4 Ngày soạn: I/ MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC. Giáo Viên : Dương Văn Toàn. HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ. NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC. 1/ Kiến Thức Học sinh phải biết được :  Ñieän tích haït nhaân , soá khoái  Nguyên tử khối , cách tính nguyên tử khối , định nghĩa nguyên tố hoá học  Số hiệu nguyên tử, kí hiệu nguyên tử , đồng vị , nguyên tử khối trung bình 2/ Kó Naêng  Reøn luyeän kó naêng giaûi caùc baøi taäp cho hoïc sinh II/ CHUAÅN BÒ 1/Phương Pháp : Diễn giảng- đàm thoại – vấn đáp –trực quan 2/ Chuaån Bò: Hình 1.5 phoùng to , hoïc sinh chuaån bò kæ caùc caâu hoûi II/ LÊN LỚP 1/ Oån Ñònh : Kieåm tra sæ soá 2/ Kieåm Tra  Nguyên tử được cấu tạo bởi mấy phần ?  Nêu thành phần ,bản chất các hạt cấu tạo nên hạt nhân nguyên tử, võ nguyên tử?  Nguyên tử khối của nguyên tử neon là 20.179. Hãy tính khối lượng một nguyên tử neon theo kg? 3/ Bài Mới NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG THẦY HOẠT ĐỘNG TRÒ Hoạt động 1 Hoạt động 1 Hạt nhân nguyên tử có Hạt nhân mang điện tích I / HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ caùc haït proton mang ñieân tích döông . 1/ Ñieän Tích Haït Nhaân + döông 1+ .Vaây haït nhaân mang ÑTHN = Z Z :laø soá proton cuûng chính laø soá ñôn vò ñieân tích gì? Soá ñieän tích döông Soá ñieän tích döông ñieän tích haït nhaân. Trong nguyên tử trung hoà điện , trong hạt nhân được xác định trong hạt nhân bằng số proton. toång soá proton trong haït nhaân baèng toång nhö theá naøo? Trong một nguyên tử số electron trong nguyên tử . trung hoà điện thì điện tích döông phaûi baèng ñieän tích aâm, Proton = Electron = ñôn vò ÑTHN Nguyên tử trung vaäy suy ra ñieàu gì? hoà điện thì tổng số proton Ví duï xaùc ñònh soá Proton , baèng toång soá electron Ví duï electron của nguyên tử oxi , Proton là 8 , Electron là 8 2/ Soá Khoái bieát ÑTHN laø 8+? A=Z+N Hoạt động 2 A : soá khoái Hoạt động 2 Tính soá khoá i nguyeâ n tử Z : toång soá proton Aùp dụng công thức tính Na bieát Na coù 11 proton , 12 A =Z + N N : toång soá haït nôtron Nôtron Soá khoái cuûa Na laø 11 + 12 Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THPT Tiểu Cần NOÄI DUNG. II/ NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC 1/ Ñònh Nghóa Nguyên tố hoá học là những nguyên tử có cùng ĐTHN Ví duï : Tất cả các nguyên tử có ĐTHN là + 11 đều thuộc nguyên tố Na.. 2/ Số Hiệu Nguyên Tử Số đơn vị ĐTHN nguyên tử của một nguyên tố được gọi là số hiệu nguyên tử của nguyên tố đó, kí hiệu là Z. Z = ÑTHN = Proton = Electron 3/ Kí Hiệu Nguyên Tử Một nguyên tử được kí hiệu đầy đủ dưới dạng : ZA X X laø kí hieäu nguyeân toá. A soá khoái Z số hiệu nguyên tử. Ví duï 27 Coù kí hieäu 13 Al cho bieát Trong hạt nhân nguyên tử Al có 13 proton , 14 nơtron, lớp vỏ nguyên tử có 13 electron . ñieän tích haït nhaân laø 11+ ( coù 11 ñôn vò ñieän tích haït nhaân). Giáo Viên : Dương Văn Toàn HOẠT ĐỘNG THẦY Số khối A của nguyên tử và giaù trò ÑTHN (Z) laø ñaëc tröng cho nguyên tử của một nguyên tố . Khi biết được Z và A thì biết được số Nơtron và electron Hoạt động 3 Hãy đọc SGK và cho biết nguyên tố hoá học là gì?cho ví duï? Đến nay người ta đã biết được 92 nguyên tố hoá học tồn tại trong tự nhiên và khoảng 18 nguyên tố nhân tạo được tổng hợp trong phòng thí nghieäm haït nhaân. Hoạt động 4 ĐTHN của nguyên tử Na là 11+ thì số hiệu nguyên tử Na laø 11. Haõy ruùt ra ñònh nghóa số hiệu nguyên tử ? Diễn giảng kí hiệu nguyên tử: Hoạt động 5 27 Cho kí hieäu 13 Al haõy xaùc ñònh. HOẠT ĐỘNG TRÒ = 23. Hoạt động 3 Nguyên tố hoá học là những nguyên tử có cuøng ÑTHN. Ví dụ tất cả các nguyên tử có ĐTHN là 11+ đều thuộc nguyeân toá Na.. Hoạt động 4 Học sinh trả lời câu hỏi.. Hoạt động 5 Học sinh phải trả lời được Trong haït nhaân soá proton ,nôtron , electron , nguyên tử Al có 13 proton , ĐTHN của nguyên tử Al? 14 nơtron, lớp vỏ nguyên tử có 13 electron . điện tích haït nhaân laø 11+ ( coù 11 ñôn vò ñieän tích haït nhaân). 4/ Cuûng Coá a/ Cho nguyên tử K có 19 proton và 20 nơtron. Hãy xác định ĐTHN , số Electron ,kí hiệu nguyên tử của nguyên tố K? b/Cho các nguyên tử 168 A, 178 B, 188 C , 189 D, 209 F các nguyên tử nào thuộc một nguyên tố hoá học ? Làm tại lớp bài tập 1,2 5/ Daën Doø  Veà laøm baøi taäp 1-6 trang 11 SGK  Chuẩn bị bài “đồng vị”  Thế nào là đồng vị , cách tính nguyên tử khối trung bình? . Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THPT Tiểu Cần. BAØI 3. Giáo Viên : Dương Văn Toàn. ĐỒNG VỊ . NGUYÊN TỬ KHỐI NGUYÊN TỬ KHỐI TRUNG BÌNH. Tieát :5 Ngày Soạn: I/ Muïc Tieâu 1/ Kiến Thức  Hoïc sinh phaûi bieát :  Khái niệm đồng vị , nguyên tử khối , nguyên tử khối trung bình .  Cách xác định nguyên tử khối trung bình . 2/ Kó Naêng:  Tính nguyên tử khối trung bình của các nguyên tố hoá học một cách thành thạo II/ Chuaån Bò 1/ Phương Pháp : diễn giảng - vấn đáp 2/ Đồ Dùng :tranh vẽ các đồng vị của hyđrô III/ Lên Lớp 1/ Oån Ñònh : Kieåm Tra Sæ Soá 2/ Kieåm Tra:  Căn cứ vào đâu mà người ta biết giữa nguyên tố Hyđrô ( Z =1) và nguyên tố Urani( Z= 91) chæ coù 90 nguyeân toá.  Nguyên tố Ytri (Y) dùng làm vật liệu siêu dẫn ,có số khối là 88 .Dựa vào bảng tuần hoàn hãy cho biết số Proton , Nơ tron , Electron của nguyên tử nguyên tố Y? 3/Bài Mới NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG THẦY HOẠT ĐỘNG TRÒ III/ ĐỒNG VỊ Hoạt động 1 Hoạt động 1 Các đồng vị của cùng một nguyên Cho các nguyên tử : Chúng giống nhau Proton tố hoá học là những nguyên tử có cùng số 11H , 12 H , 13 H có nhân xét gì về nhưng khác nhau số nơtron proton nhưng khác nhau số nơtron, do đó các nguyên tử này? soá khoái cuûa chuùng khaùc nhau. Đồng vị là những Các nguyên tử này 1 2 3 nguyeâ n tử có cùng số Ví dụ : 1 H , 1 H , 1 H là ba đồng vị của gọi là đồng vị. Vậy đồng vị proton nhöng khaùc nhau soá nguyên tố hoá học hyđrô. laø gì? Hầu hết các đồng vị có số hiệu nguyên tử Trong tự nhiên có khoảng Nơtron do đó số khối khác lớn hơn 83 (Z>83) là không bền còn được 340 đồng vị, người ta đã tổng nhau. gọi là đồng vị phóng xạ.. hợp được hơn 2400 đồng vị nhân tạo .nhiều đồng vị được ứng dụng trong y học , nông nghiệp, nghiên cứu khoa học. Ví dụ 131I dùng chẩn đoán và ñieàu trò beänh tuyeán giaùp .Tia  của đồng vị 60Co là tác nhaân tieät truøng ,choáng naám hữu hiệu trong bảo quản lương thực,thực phẩm….. Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THPT Tiểu Cần. Giáo Viên : Dương Văn Toàn. NOÄI DUNG. IV/ NGUYÊN TỬ KHỐI VAØ NGUYÊN TỬ KHỐI TRUNG BÌNH CỦA CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC. 1/ Nguyên Tử Khối Nguyên tử khối của một nguyên tử cho biết khối lượng của nguyên tử đó nặng gấp bao nhiêu lần đơn vị khối lượng nguyên tử . Do khối lượng của electron quá nhỏ nên khối lượng nguyên tử coi như bằng tổng khối lượng các proton và nơtron trong hạt nhân nguyên tử. Vậy nguyên tử khoái coi nhö baèng soá khoái Ví dụ khối lượng nguyên tử của 1531P là. HOẠT ĐỘNG THẦY. HOẠT ĐỘNG TRÒ. Hoạt động 2 Một đơn vị khối lượng Hoạt động 2 nguyên tử là bao nhiêu kg? Moät ñôn vò khoái lượng nguyên tử là 1.6605 Khoái lượng cuûa 10-27 kg. nguyên tử được tính như thế Khối lượng nguyên naøo? tử bằng tổng khối lượng Khi không cần độ proton và nơtron và chính xaùc cao. Coù theå xem electron. khối lượng nguyên tử bằng tổ khối lượng proton và nơtron Do khoái lượng được không? electron raát nhoû neân khoái lượng nguyên tử có thể Ví dụ : cho 1531P hãy xem là tổng khối lượng vaø nôtron.(khi xaùc ñònh proton , nôtron , proton electron , khối lượng nguyên không cần độ chính xác cao). tử .. 31 ( baèng soá khoái) 2/ Nguyên Tử Khối Trung Bình. aX  bY A 100 X nguyên tử khối của đồng vị X Y nguyên tử khối của đồng vị Y Hoạt động 3 a :phần trăm số nguyên tử của đồng vị X. Trong tự nhiên các Hoạt động 3 b :phần trăm số nguyên tử của đồng vị Y. nguyên tố hoá học tồn tại nhiều đồng vị , nên nguyên Aùp dụng công thức tính tử khối của các nguyên tố A (Cl) = 75,77.35  24, 23.37  35,5 100 này là nguyên tử khối trung bình của các đồng vị đó . Ví duï Tính khoái lượng nguyên tử trung bình của nguyên tố clo biết trong tự nhiên clo có hai đồng vị bền laø 1735Cl chieám 75.77% vaø 37 17. Cl chieám 24.23%. 4/ Cuõng Coá  Nguyên tố Cu có hai đồng vị là. Cu vaø. 63 29. Cu . Biết khối lượng nguyên tử trung bình. 63 29. của Cu là 63.54 . Tính phần trăm mỗi đồng vị.  Cho các nguyên tử 168 A, 178 B, 188 C , 189 D, 209 F các nguyên tử nào là đồng vị? 5/ Daën Doø  Làm bài tập 1,2,3,4,6 trang 14. chuẩn bị bài “ sự chuyển động cuả electron trong nguyên tử”. Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THPT Tiểu Cần. BAØI 4. Giáo Viên : Dương Văn Toàn. SỰ CHUYỂN ĐỘNG CỦA ELECTRON TRONG NGUYÊN TỬ . OBITAN NGUYÊN TỬ. Tieát :6 Ngày Soạn: I/ Muïc Tieâu 1/ Kiến Thức: Hoïc sinh bieát : Trong nguyên tử các elctron chuyển động không theo một quĩ đạo xác định xung quanh haït nhaân Khu vực xung quanh hạt nhân mà xác suất tìm thấy electron là 90% được gọi là obitan nguyên tử 2/ Kĩ Năng: vận dụng kiến thức làm các bài tập sách giáo khoa II/ Chuaån Bò 1/ Phương Pháp: diễn giảng – vấn đáp – trực quan. 2/ Đồ Dùng : Mẫu hành tinh nguyên tử Rơ – đơ – pho , hình ảnh các obitan s ,p III/ Lên Lớp 1/ Oån Ñònh : Kieåm Tra Sæ Soá 2/ Kieåm Tra: Tính nguyên tử khối trung bình của Kali , biết rằng trong tự nhiên Kali có các đồng vị 39 : 19 K chieám 93,258% , 1940 K chieám 0,012% vaø 1941K chieám 6,73 % . Nguyên tử khối trung bình của Ag bằng 107.02 lần nguyên tử khối của Hyđrô . Nguyên tử khối của Hyđrô là 1.008. Tính nguyên tử khối trung bình của Ag . 3/Bài Mới NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG THẦY HOẠT ĐỘNG TRÒ I/ SỰ CHUYỂN ĐỘNG CỦA Hoạt động 1 Hoạt động 1 Yêu cầu học sinh đọc sách giáo Rút ra kết luận về những ELECTRON TRONG NGUYEÂN khoa phaàn naøy öu khuyeát ñieåm cuûa moâ TỬ hình nguyên tử của Rơ 1/ Mô Hình Hành Tinh Nguyên Tử: Cho học sinh xem hình 1.6 Ñô – Pho vaø Zom mô phoùng to . (Cho học sinh đọc qua SGK ) Moâ hình nguyeâ n tử cuû a Rô Ñô phen. Theo mô hình nguyên tử của Rơ - Đơ – Pho vaø Zom Mô Phen khoâng – Pho vaø Zom mô phen thì caùc phản ánh đúng trạng thái electron chuyển động trên những vĩ chuyển động của electron trong đạo tròn hay bầu dục xác định xung nguyên tử, nhưng có tác dụng quanh haït nhaân. rất lớn đến sự phát triển lí tuyết cấu tạo nguyên tử. Hoạt động 2 Hoạt động 2 Quan saùt hình 1.7 2/ Mô Hình Hiện Đại Về Sự Chuyển Phóng to hình 1.7 ( đám mây electron hình cầu của nguyên tử Nghe sự mô tả của giáo Động Của Electron Trong Nguyên hyñroâ. vieân Tử , Obitan Nguyên Tử . Các electron chuyển động rất Rút ra kết luận về sự a/ Sự Chuyển Động Của Electron nhanh , ta khoâng nhìn thaáy chyển động của electron. Trong Nguyên Tử Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THPT Tiểu Cần NOÄI DUNG Các electron chuyển động rất nhanh ( vaän toác haøng nghìn km/s) khoâng theo một quỉ đạo xác định trong một khu vực xung quanh hạt nhân .. b/ Obitan Nguyên Tử. Obitan nguyên tử là khu vực không gian xung quanh hạt nhân mà tại đó xaùc suaát coù maët ( xaùc suaát tìm thaáy) electron laø 90% Obitan nguyên tử kí hiệu là AO (Atomic Obitan).. Giáo Viên : Dương Văn Toàn HOẠT ĐỘNG THẦY đường đi của nó .Đám mây electron khoâng phaûi do nhieàu electron taïo neân maø do 1 electron xuất hiện ở nhiều vị trí khaùc nhau. Maây electron mang ñieän tích gì Hoạt động 3 Electron coù maët khaép moïi nôi trong không gian nguyên tử bao quanh haït nhaân , nhöng khaû năng đó không đồng đều. Chẳn hạn trong nguyên tử hyđrô khả năng electron có mặt lớn nhất là trong khu vực cách hạt nhân một khoảng 0.053 nm, khu vực này gọi là obitan nguyên tử, ngoài khu vực này khả năng có maët electron thaáp hôn. Hoạt động 4 Dieãn giaûng Khi chuyển động trong nguyên tử các electron có thể chiếm những mức năng lượng khaùc nhau ñaëc tröng cho traïng thái chuyển động của nó.Những electron ở gần hạt nhân hơn chiếm những mức năng lượng thấp hơn ( bền hơn) , những electron ở xa hạt nhân hơn có năng lượng cao hơn .Dựa vào sự khaùc nhau veà traïng thaùi cuûa caùc elecron trong nguyên tử người ta phân loại thành các obitan s ,obitan p , obitan d , obitan f Trực quan Cho hoïc sinh xem tranh phoùng to hình daïng caùc obitan .. HOẠT ĐỘNG TRÒ Các electron chuyển động raát nhanh, khoâng theo moät quĩ đạo xác định. Maây electron mang ñieän tích aâm do electron mang ñieän tích aâm. Hoạt động 3 Đọc định nghĩa obitan nguyên tử . học sinh trả lời ví dụ Người ta nói obitan nguyên tử hyđrô là một khối cầu đường kính khoảng 1.06 nm nghĩa là gì ? Nghóa laø trong khoái caàu đường kính 1.06 nm khả naêng coù maët electron laø 90%. Còn bên ngoài khối caàu khaû naêng coù maët electron laø 10%. Hoạt động 4 Nhaän xeùt hình daïng caùc obitan. Obitan s daïng hình caàu Obitan p daïng hình soá 8 noåi . Obitan p goàm ba obitan px , py , pz hình soá 8 nổi . Obitan px định hướng theo truïc x , Obitan py ñònh hướng theo trục y , Obitan pz định hướng theo trục z .. II/ HÌNH DAÏNG OBITAN NGUYÊN TỬ Dựa vào sự khác nhau về traïng thaùi cuûa caùc elecron trong nguyên tử người ta phân loại thành caùc obitan s ,obitan p , obitan d , obitan f Obitan s daïng hình caàu Obitan p goàm ba obitan px , py , pz hình soá 8 noåi . Obitan px ñònh hướng theo trục x , Obitan py định hướng theo trục y , Obitan pz định hướng theo trục z . Obitan d vaø f coù hình daïng phức tạp hơn. Ví duï Trong nguyên tử hyđrô chỉ có 1 electron , electron này thường xuyên có mặt ở khu vực gần hạt nhân nhất taïo thaønh obitan coù 1s coù daïng hình cầu, khối cầu obitan 1s có kích thước nhoû nhaát , caùc obitan 2s ,3s 4s.. cuõng dạng khối cầu nhưng có kích thước lớn hơn. 4/ Cuõng Coá  Khaùi nieäm veà obitan?  Trình bày hình dạng của obitan s ,p nêu sự khác nhau của chúng trong không gian? 5/ Daën Doø  Laøm baøi taäp 1-6 trang 20  Xem laïi taát caû caùc baøi taäp cuûa baøi. Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THPT Tiểu Cần. Giáo Viên : Dương Văn Toàn. “Thành Phần Cấu Tạo Nguyên Tử “, “Nguyên Tố Hoá Học “, “ Obitan Nguyên Tử “ chuaån bò luyeän taäp.. BAØI 5. LUYEÄN TAÄP THAØNH PHẦN NGUYÊN TỬ OBITAN NGUYÊN TỬ. Tieát :7 ,8 Ngày Soạn: I/ Muïc Tieâu 1/ Kiến Thức Học sinh phải hiểu và vận dụng kiến thức : Thành phần cấu tạo nguyên tử Số khối , nguyên tử khối , nguyên tố hoá học , số hiệu nguyên tử , kí hiệu nguyên tử , đồng vị , nguyên tử khối trung bình, obitan nguyên tử 2/ Kó Naêng Laøm caùc baøi taäp vaän duïng: Xác định số proton , nơron electron , số khối , khối lượng nguyên tử khi biết kí hiệu nguyên tử Tính nguyên tử khối trung bình của các nguyên tố hoá học. II/ Chuaån Bò 1/ Phương Pháp : Đàm thoại – vấn đap 2/ Đồ Dùng : Không sử dụng phương tiện trực quan ,học sinh chuẩn bị trước bài luyện taäp. III/ Lên Lớp 1/ Oån Ñònh : Kieåm Tra Sæ Soá 2/ Kieåm Tra: Có thể mô tả sự chuyển động của electron trong nguyên tử bằng các quĩ đạo chuyển động được không? Theo thuyết hiện đại sự chuyển động của electron trong nguyên tử được mô tả bằng hình aûnh gì? 3/Bài Mới NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG THẦY HOẠT ĐỘNG TRÒ I/ KIẾN THỨC TRONG TÂM Hoạt động 1 Hoạt động 1 Nguyên tử được cấu tạo bởi ba loại Thảo luận thành phần cấu Nguyên tử được cấu tạo hạt : electron (e)ở lớp vỏ, proton (p)và tạo nguyên tử . bởi ba loại hạt : electron Nguyên tử được cấu tạo (e)ở lớp vỏ, proton (p)và nơtron(n) ở hạt nhân. -19 nơtron(n) ở hạt nhân bởi các loại hạt nào? qe = -1,602 .10 C = 1me  0,00055u Khối lượng và điện tích qe = -1,602 .10-19C = 1qp = 1,602 .10-19C = 1+ me  0,00055u các hạt đó ra sao? mp  1u Giá trị ĐTHN được xác qp = 1,602 .10-19C = 1+ qn = 0 , mn  1u mp  1u ñònh nhö theá naøo ? Trong một nguyên tử trung hoà Cách tính số khối? qn = 0 , mn  1u điện ,số đơn vị điện tích hạt nhân bằng số Thế nào là đồng vị? Số khối A =Z + N Nguyên tố hoá học ? Đồng vị là những proton vaø baèng soá electron. Soá khoái A =Z + N Cách tính nguyên tử khối nguyên tử có cùng proton , Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THPT Tiểu Cần. Giáo Viên : Dương Văn Toàn. NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG THẦY HOẠT ĐỘNG TRÒ Trong tính toán gần đúng có thể trung bình của các đồng vị? khác nơtron Nguyên tử khôi xem nguyên tử khối bằng số khối Nguyên tử khối trung bình của nguyên tố trung bình aX  bY có nhiều đồng vị A aX  bY 100 A Một nguyên tử được 100 Một nguyên tử được kí A kí hiệu nguyên tử: Z X kí hiệu đầy đủ ZA X hiệu đầy đủ như thế nào? II/ BAØI TAÄP Baøi1 :Theo soá lieäu baûng 1 trang 8 a/Tính khôi lượng nguyên tử nitơ ra gam ,biết nguyên tử nitơ có 7 proton , 7 nôtron vaø 7 electron. b/Tính tỉ số khối lượng của electron so với khối lượng toàn nguyên tử .. Bài 2: Tính bán kính gần đúng của nguyên tử canxi.? Bieát theå tích cuûa 1 mol canxi tinh theå laø 25,87 cm3 Bieát raèng trong tinh theå caùc nguyeân tử canxi chỉ chiếm 74% thể tích , còn lại là khe troáng Giaûi Thể tích thực của một mol canxi: 74 V(1mol) =25,87 . = 19,15cm3 100 Thể tích của một nguyên tử canxi: Một mol canxi có chứa 6,02.1023 nguyên tử canxi Vậy 1 nguyên tử canxi có thể tích là: 19,15  3.1023 cm3 V= 6, 02.1023 Xem nguyên tử canxi là một khối cầu có baùn kính laø R 4 Ta coù V   R 3 3. R. 3. 3V 3 3.3.1023  4 4.3,14. Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. Hoạt động 2 Aùp duïng giaûi baøi taäp? Tính tổng khối lượng proton Tính tổng khối lượng Nôtron Tính tổng khối lượng electron Tính khối lượng nguyên tử. Hoạt động 2 a/Tổng khối lượng proton  m p  7.1, 6726.1027 kg. Hoạt động 3 Hướng dẫn học sinh: Tính thể tích thực của1 mol canxi? Tính theå tích cuûa 1 nguyên tử canxi? Tính baùn kính nguyên tử canxi dựa vào công thức tính thể tích hình cầu ( xem nguyên tử canxi nhö moät khoái caàu ). Hoạt động 3 Thể tích thực của moät mol canxi: 74 V(1mol) =25,87 . = 100 19,15cm3 Theå tích cuûa moät nguyên tử canxi: Moät mol canxi coù chứa 6,02.1023 nguyên tử canxi Vậy 1 nguyên tử canxi có theå tích laø:. = 11,7082.10-27kg =11,7082 .10-24g (1) Tổng khối lượng nơtron  mn  7.1, 6748.1027 kg. = 11,7236.10-27kg = 11,7236 .10-24 g (2) Hãy nêu kết quả sau khi Tổng khối lượng electron  me  7.9,1094.1031 kg tính xong bài toán? = 0,0064.10-27kg = 0,0064.10-24g (3) Khôi lượng nguyên tử nitơ là 1+2 + 3 = 23,4382.10-24g b/Tỉ số khôi lượng electron so với khối lượng nguyên tử là : 0, 0064.1024 kg  0.00027 23, 4382.1024 kg. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 14.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THPT Tiểu Cần. Giáo Viên : Dương Văn Toàn. NOÄI DUNG. HOẠT ĐỘNG THẦY 4 V   R3 3. = 1,93.10 cm 8. Bài 3 :Biết nguyên tố argon có 3 đồng vị ứng với số khối là 36 ,38 , A .Phần trăm số nguyên tử các đồng vị lần lượt là 0,34% , 0,06% , và 99,6% . Nguyên tử khối trung bình cuûa argon laø 39,98 . Tính soá khoái A của đồng vị còn lại? Giaûi 36.0,34  0,06.38  99,6 A A 100 Số khối A của đồng vị còn lại của nguyên toá argon laø: A. 3998  2, 28  12, 4 = 40 99, 6. HOẠT ĐỘNG TRÒ 19,15  3.1023 cm3 V= 23 6, 02.10 Xem nguyên tử canxi là moät khoái caàu coù baùn kính laø R 4 Ta coù V   R 3 3. R. 3. 3V 3 3.3.1023  4 4.3,14. = 1,93.108 cm Hoạt động 4 Ta có công thức tính nguyên tử khối trung Hoạt động 4 bình cuûa nguyeân toá argon Hướng dẫn học sinh : 36.0,34  0,06.38  99,6 A Dựa vào công thức tính là A  100 nguyên tử khối trung bình =39,98 của các đồng vị . Soá khoái A cuûa đồng vị còn lại của nguyên aX  bY  .... A toá argon 100 3998  2, 28  12, 4 A 99, 6 = 40. 4/ Cuõng Coá  Thế nào là nguyên tố hoá học, đồng vị?  Cách tính nguyên tử khối trung bình các đồng vị?  Kí hiệu nguyên tử cho ta biết được điều gì?cho ví dụ ? 5/ Daën Doø  Chuẩn bị bài “ Lớp Và Phân Lớp Electron”  Electron ở vỏ nguyên tử như thế nào được xếp cùng một lớp?  Trong một lớp các electron như thế nào được xếp cùng một phân lớp?  Trong mỗi phân lớp có thể chứa tối đa bao nhiêu electron?. Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THPT Tiểu Cần. Baøi 6. Giáo Viên : Dương Văn Toàn. CẤU TẠO VỎ NGUYÊN TỬ. Tieát :9 Ngày Soạn: I/ Muïc Tieâu 1/ Kiến Thức Hoïc sinh hieåu  Trong nguyên tử các electron chuyển động quanh hạt nhân tạo nên lớp vỏ nguyên tử  Sự chia lớp electron , phân lớp elecron , số electron trong mỗi phân lớp , mỗi lớp 2/ Kó Naêng:  Rèn luyện cho học sinh kỉ năng giải các bài tập liên quan đến lớp electron , phân lớp electron ,số obitan trong lớp , phân lớp. II/ Chuaån Bò 1/ Phương Pháp: Diễn Giảng – Đàm Thoại – Vấn Đáp 2/ Đồ Dùng Phoùng to hình daïng caùc obitan III/ Lên Lớp 1/ Oån Ñònh : Kieåm Tra Sæ Soá 2/ Kieåm Tra: Khoâng kieåm 3/Bài Mới NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG THẦY HOẠT ĐỘNG TRÒ I/ LỚP ELECTRON Hoạt Động 1 Hoạt Động 1 Các electron trên cùng một lớp Tại sao các electron có một Do mỗi obitan có một trạng có mức năng lượng gần bằng nhau. vùng ưu tiên trong lớp vỏ thái năng lượng khác nhau . Theo thứ tự mức năng lượng từ nguyên tử ( obitan)? Caùc electron coù möcù naêng thấp đến cao , các lớp electron được Trong lớp vỏnguyên tử các lượng gần bằng nhau xếp ghi laø : 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6 , 7 electron sắp xếp như thế nào ? chung một lớp Teân : K , L , M , N ,O ,P , Q Ơû trạng thái cơ bản các Lớp electron ở gần hạt nhân Lớp 1 là lớp gần hạt nhân nhất , các electron trong nguyên tử lần có năng lượng thấp nhất, dần electron ở lớp này liên kết với hạt lượt chiếm các mức năng lượng dần đến các lớp tiếp theo nhân chặt chẽ nhất, chúng có năng từ thấp đến cao và sắp xếp ( 2,3,4…) ở xa hạt nhân hơn , có năng lượng cao hơn.Lớp lượng thấp nhất , dần dần đến các lớp thành từng lớp. tiếp theo ( 2,3,4…) ở xa hạt nhân hơn , Lớp electron nào có electron ở ngoài cùng có có năng lượng cao hơn. năng lựơng thấp nhất,cao nhất năng lượng cao nhất.. II/ PHÂN LỚP ELECTRON Mỗi lớp chia thành nhiều phân lớp Caùc electron treân cuøng moät phân lớp có mức năng lượng bằng nhau.. Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. Hoạt Động 2 Mỗi lớp được chia thành nhiều phân lớp.Vậy phân lớp electron được chia nhö theá naøo? Caùc obitan trong cuøng. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Hoạt Động 2 Mỗi lớp chia thành nhiều phân lớp Caùc electron treân cùng một phân lớp có mức năng lượng bằng nhau.. Trang 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THPT Tiểu Cần NOÄI DUNG Các phân lớp được kí hiệu bằng các chữ cái thường s , p , d , f Lớp 1(K) có 1 phân lớp 1s Lớp 2(L) có 2 phân lớp 2s , 2p Lớp 3(M) có 3 phân lớp 3s,3p,3d Lớp 4(N) có4 phân lớp 4s,4p,4d và 4f  Số phân lớp trong mỗi lớp bằng số thứ tự của lớp.Tuy nhiên trong tất cả caùc nguyeân toá trong baûng heä thoáng tuần hoàn , các electron trong nguyên tử của chúng chỉ điền vào bốn phân lớp s , p , d , f . III/ SỐ OBITAN NGUYÊN TỬ TRONG MOÄT PHAÂN LỚP ELECTRON Phân lớp s chỉ có 1 obitan đối xứng cầu trong không gian. Phân lớp p có 3 obitan px , py , pz , định hướng theo các trục x , y ,z . Phân lớp d có 5 obitan định hướng khác nhau trong không gian Phân lớp f có 7 obitan định hướng khác nhau trong không gian. IV/ SỐ OBITAN NGUYÊN TỬ TRONG MỘT LỚP ELECTRON Lớp 1(K). Số phân lớp. SOÁ OBITAN. 1s 1 2s 2p 4 3(M) 3s 3p 3d 9 4(N) 4s 4p 4d 4f 16 Từ kết quả trên ta có số obitan tối đa trong lớp thứ n là n2 ví duï 2(L).    . Giáo Viên : Dương Văn Toàn HOẠT ĐỘNG THẦY phân lớp có đặc điểm gì chung ? Tuỳ theo đặc điểm từng lớp mà mỗi lớp có thể có 1 hay nhiều phân lớp. Dieån giaûng Lớp 1(K) có 1 phân lớp 1s Lớp 2(L) có 2 phân lớp 2s , 2p Lớp 3(M) có 3 phân lớp 3s, 3p, 3d Lớp 4(N) có4 phân lớp 4s, 4p , 4d vaø 4f Ruùt ra keát luaän gì ? Hoạt Động 3 Dieãn giaûng Caùc obitan trong cuøng một phân lớp có cùng mức năng lượng, số lượng và hình daïng obitan phuï thuoäc vaøo ñaëc điểm của mỗi phân lớp. Maëc duø trong caùc obitan p ,d , f coù nhieàu obitan ñònh hướng theo các hướng khác nhau nhöng caùc obitan trong cùng một phân lớp có năng lượng bằng nhau . Hoạt Động 4 Dựa vào số obitan trong mỗi phân lớp và số phân lớp trong mỗi lớp hãy suy ra số obitan trong mỗi lớp electron . Ruùt ra keát luaän veà soá obitan trong mỗi lớp electron? Điều này chỉ đúng đến lớp 4. HOẠT ĐỘNG TRÒ. Số phân lớp trong mỗi lớp bằng số thứ tự của lớp.. Hoạt Động 3 Xem tranh veõ caùc obitan cuûa phân lớp s và phân lớp p Nhaän xeùt soá obitan trong caùc phân lớp đều là số lẽ: 1 ,3 , 5 ,7 .. Hoạt Động 4 Lớp 1 có 1 oitan 1s Lớp 2 có 4 obitan ( 1obitan 2s vaø 3 obitan 2p) Lớp 3 có 9 obitan ( 1obitan 3s vaø 3 obitan 3p vaø 5 obitan 3d) Lớp 4 có 16 obitan ( 1obitan 4s vaø 3 obitan 4p vaø 5 obitan 4d vaø 7 obitan 4f) Từ kết quả trên ta có số obitan tối đa trong lớp thứ n laø n2. 4/ Cuõng Coá Thế nào là lớp và phân lớp electron,sự khác nhau giửa lớp và phân lớp electron? Tại sao lớp N chứa tối đa 16obitan , hình dạng của các obitan trong lớp N? 5/ Daën Doø Bài tập 4,5,6 trang 25 .Làm tại lớp bài 1,2,3 Chuẩn bị bài “ Năng Lượng Các Electron - Cấu Hình Electron Của Nguyên Tử” o Dựa vào đâu để viết cấu hình electron của một nguyên tử?. Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THPT Tiểu Cần. Giáo Viên : Dương Văn Toàn. o Biết được Electron ngoài cùng có ý nghĩa gì?. BAØI 7. NĂNG LƯỢNG CỦA CÁC ELECTRON TRONG NGUYÊN TỬ – CẤU HÌNH ELECTRON. Tieát :10 , 11 Ngày Soạn: I/ Muïc Tieâu 1/ Kiến Thức  Hoïc sinh phaûi bieát :  Số electron tối đa trong một lớp và phân lớp.  Các nguyên lí , quy tắc sắp xếp electron trong nguyên tử .  Hoïc sinh phaûi hieåu  Caùch vieát caáu hình electron.  Hiểu đặc điểm electron lớp ngoài cùng. 2/ Kó Naêng  Viết cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố thuộc các chu kì nhỏ II/ Chuaån Bò 1/ Phöông Phaùp: Diễn Giảng – Đàm Thoại – Vấn Đáp – Trực Quan 2/ Đồ Dùng : Phóng to hình 1.11 (sơ đồ phân bố mức năng lượng) Bảng cấu hình electron của 20 nguyên tố đầu III/ Lên Lớp 1/ Oån Ñònh : Kieåm Tra Sæ Soá 2/ Kieåm Tra: Hãy cho biết tên của các lớp electron ứng với giá trị n = 1,2,3,4. và cho biết các lớp đó có chứa bao nhiêu obitan? 3/Bài Mới NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG THẦY HOẠT ĐỘNG TRÒ I/ NĂNG LƯỢNG CỦA ELECTRON Hoạt động 1 Hoạt động 1 Caù c electron cuû a caù c phaâ n lớ p Caùc electron cuûa caùc phaân TRONG NGUYÊN TỬ 1/ Mức Năng Lượng Obitan Nguyên khác nhau có mức năng lượng lớp khác nhau có mức năng nhö theá naøo? lượng khác nhau. Tử Trong nguyên tử các electron trên mỗi Trường hợp nào electron có Caùc electron trong cuøng obitan có một mức năng lượng xác năng lượng bằng nhau? định,được gọi là mức năng lượng Các electron trên các obitan một phân lớp . obitan nguyên tử ( năng lượng AO). khác nhau của cùng một phân Các electron trên các obitan khác nhau lớp có năng lượng như nhau . của cùng một phân lớp có năng lượng Ví du: Phân lớp 2p có 3 obitan 2 px , nhö nhau . Ví du: 2 p y , 2 pz . Caùc electron cuûa ba Phân lớp 2p có 3 obitan 2 px , 2 p y , 2 pz . obitan này có năng lượng bằng Hoạt động 2 Caùc electron cuûa ba obitan naøy coù naêng nhau . Từ trong ra ngoài năng Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 18.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THPT Tiểu Cần NOÄI DUNG lượng bằng nhau . 2/ Trật Tự Các Mức Năng Lượng Obitan Nguyên Tử Thứ tự sắp xếp theo chiều tăng của mức năng lượng được xác định bằng thực nghiệm và lý thuyết: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d……... II/ CAÙC NGUYEÂN LÍ VAØ QUI TAÉC PHAÂN BOÁ ELECTRON TRONG NGUYEÂN TÖ 1/ Nguyeân Lí Pau – Li a/ Oâ Lượng Tử Để biểu diễn obitan nguyên tử một cách đơn giản người ta dùng ô vuông nhỏ gọi là ô lượng tử. Một ô lượng tử ứng với một obitan. Cho học sinh về nhà vẽ các ô lượng tư vaøo taäpû( hình 1.12) b/ Nguyeân Lí Pau – Li “Trong một obitan chỉ chứa nhieàu nhaát laø 2 electron vaø hai electron này chuyển động tự quay khác chiều nhau xung quanh truïc rieâng cuûa moãi electron” Khi một obitan đã có 2 electron thì 2 electron đó được gọi là electron ghép ñoâi, khi moät obitan chæ coù 1 electron thì electron đó được gọi là electron độc thaân, c/ Số Electron Tối Đa Trong Một Lớp Và Phân Lớp  Trong Một Lớp Lớp n có n2 obitan .Mỗi obitan chứa nhiều nhất 2electron , vậy lớp n sẽ có nhieàu nhaát 2n2 electron Lớp Soá obitan Soá electron 1(K) 1 2 2(L) 4 8. Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. Giáo Viên : Dương Văn Toàn HOẠT ĐỘNG THẦY Hoạt động 2 Cho hoïc sinh xem hình 1.11(mức năng lượng của các obitan trong nguyên tử) Năng lượng các electron biến đổi như thế nào giữa các lớp và các phân lớp? Giải thích sự chênh lệch mức năng lượng giữa 4s và 3d laø do khi ñieän tích haït nhaân tăng có sự chèn mức năng lượng ( hình 1.11). Hoạt động 3 Diễn giảng ô lượng tử . Cho học sinh vẽ các ô lượng tử của obitan 2s và 2p. HOẠT ĐỘNG TRÒ lượng các lớp tăng từ 1 đến 7, năng lượng các phân lớp tăng theo thứ tự s,p,d,f Xem hình 1.11 phoùng to. Hoạt động 3 Học sinh vẽ các ô lương tử. 2s. 2px ,2py , 2pz. Hoạt động 4 Hoạt động 4 học sinh vẽ hai ô lương tử Dieãn giaûng nguyeân lí pau li. vaø bieåu dieãn electron vaøo Người ta biểu thị chiều tự quay obitan. khaùc nhau quanh truïc rieâng cuûa hai electron laø hai muõi teân : một mũi tên hướng lên , một mũi tên hướng xuống. Biểu diễn electron độc thân và electron gheùp ñoâi cuûa cuûa obitan 1s ? Hoạt động 5 Hoạt động 5 Lớp 1 có 1 oitan 1s Nhaéc laïi soá obitan trong moãi Lớp 2 có 4 obitan ( lớp electron? 1obitan 2s vaø 3 obitan 2p) Lớp 3 có 9 obitan ( Điều này chỉ đúng tới lớp thứ 4 1obitan 3s và 3 obitan 3p ( n  4). Soá electron toá ña vaø 5 obitan 3d) trong lớp 5 6,7 giống lớp thứ 4. Lớp 4 có 16 obitan ( 1obitan 4s vaø 3 obitan 4p Theo nguyeân lí Pau – Li haõy vaø 5 obitan 4d vaø 7 obitan tính soá electron toái ña trong 4f) ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Trang 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THPT Tiểu Cần. 3(M) 4(N). NOÄI DUNG 9 18 16 32. Giáo Viên : Dương Văn Toàn HOẠT ĐỘNG THẦY mỗi lớp?. Hoạt động 6 Cho bieát soá obitan trong  Trong một phân lớp mỗi phân lớp? Phân lớp Soá obitan Soá electron Dựa vào nguyên lí Pau - li xaùc ñònh soá electron toái ña s 1 2 trong mỗi phân lớp ? p 3 6 Trong một phân lớp đã d 5 10 chứa đầy electron gọi là phân f 7 14 lớp bảo hoa(s2 ,p6, d10..) Ví dụ phân lớp 2s có 2 electron , phân Ngược lai gọi là phân lớp lớp 3p có 5 electron người ta biểu diễn chưa bảo hoà Diễn giảng sự biểu diễn là 2s2 , 3p5 .Hoặc cũng có thể biểu diễn electron trong phân lớp. vào ô lượng tử Cho hoïc sinh xem hình 1.14 (soá electron Hoạt động 7 tối đa trong các phân lớp) Trình baøy nguyeân lí 2/ Nguyên Lí Vững Bền Ơû trạng thái cơ bản các electron trong Ví dụ nguyên tử chiếm lần lượt những obitan Nguyên tử H( Z= 1) , có một electron chieám obitan 1s có mức năng lượng từ thấp đến cao. Nguyên tử Li (Z = 3 ) có 3 Ví duï electron ,trong đó 2 electron Be( Z=4) 1s2 2s2 chieám obitan 1s ,1 electron B( Z= 5) 1s2 2s2 2p1 2 1 ( cho học sinh xem sự biểu diễn vào ô chiếm obitan 2s ( 1s 2s ) lượng tử ) 3/ Qui Taéc Hun Trong cùng một phân lớp, các electron seõ phaân boá treân caùc obitan sao cho soá electron độc thân là tối đa và các electron này phải có chiều tự quay gioáng nhau. Ví dụ trong nguyên tử C( Z= 6) các electron phaân boá vaøo caùc obitan nhö sau:. HOẠT ĐỘNG TRÒ Hoïc sinh tính soá electron tối đa trong mỗi lớp electron Hoạt động 6 Phân lớp s chỉ có 1 obitan Phân lớp p có 3 obitan px , py , pz. Phân lớp d có 5 obitan Phân lớp f có 7 obitan Xaùc ñònh soá electron toái ña trong mỗi phân lớp. Hoạt động 7 Phaân boá electron vaøo caùc obitan của nguyên tử Na( Z = 11).. Hoạt động 8 Phaân boá electron Hoạt động 8 obitan của nguyên tử Dieãn giaûng qui taéc Hun Phaân tích cho hoïc sinh hieåu qui N( Z= 7) tắc hun, từ đó học sinh nắm được cách phân bố electron vaøo trong obitan. vaøo. Nhận xét trong nguyên tử C có bao nhiêu electron độc thân?. Để đơn giản không cần viết các ô lượng tử cao thấp cho 2s2 rườm rà. 1s2 Hoạt động 9 C( Z= 6) Nêu lại cách kí hiệu các lớp III/ CAÁU HÌNH ELECTON electron? 1/ Cấu Hình Electron Nguyên Tử Caùch kí hieäu caùc phaân Cấu hình electron của nguyên tử lớp electron. 2p2. Giáo Án Hoá Học Nâng cao 10. ToåLop8.net Hoùa – Sinh. Hoạt động 9 Lớp electron được kí hiệu baèng soá 1,2,3,4…… Các phân lớp electron được ghi bằng chử cái thường s ,p ,d ,f . Trang 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>