Giáo án môn Tin học 11 - Nguyễn Thị Thu Hà

<span class='text_page_counter'>(1)</span>NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Ngµy so¹n: TiÕt PPCT: 01. I.. -. II.. -. III.. Gi¸o ¸n Tin häc 11. Chương I Mét sè kh¸i niÖm vÒ lËp tr×nh vµ ng«n ng÷ lËp tr×nh Bµi 1: Kh¸i niÖm lËp tr×nh vµ ng«n ng÷ lËp tr×nh. Mục đích, yêu cầu:. BiÕt cã ba líp ng«n ng÷ lËp tr×nh vµ c¸c møc cña ng«n ng÷ lËp tr×nh: ng«n ng÷ m¸y, hîp ng÷ vµ ng«n ng÷ bËc cao. Biết vai trò của chương trình dịch BiÕt kh¸i niÖm biªn dÞch vµ th«ng dÞch Biết một trong những nhiệm vụ quan trọng của chương trình dịch là phát hiện lỗi cú pháp của chương trình nguồn. Phương pháp, phương tiện dạy học. Phương pháp: thuyết trình, vấn đáp. Phương tiện: Máy chiếu, máy tính, phông hoặc bảng chiếu. * L­u ý s­ ph¹m: Trong chương trình lớp 10 các em đã được biết đến một số khái niệm: ngôn ngữ lập trình, chương trình dịch; nên trong bài này chúng ta nên trình bày rõ cho học sinh hiểu về biên dịch và th«ng dÞch. Hoạt động dạy – học 1. ổn định lớp 2. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên và HS GV: Đặt câu hỏi 1: Em hãy cho biết các bước giải mét bµi to¸n trªn m¸y tÝnh? HS: suy nghÜ vµ tr¶ lêi c©u hái GV: Ph©n tÝch c©u tr¶ lêi cña häc sinh, nh¾c l¹i kiÕn thøc líp 10. - Xác định bài toán (Input, Output, ngôn ngữ, cấu trúc DL) - Lùa chän vµ x©y dùng thuËt to¸n (chän TT thÝch hîp) -Viết chương trình (cấu trúc DL, ngôn ngữ diễn tả TT) - HiÖu chØnh (ch¹y thö, söa sai) - Viết tài liệu (mô tả chương trình, hướng dẫn sử dụng). GV: Em h·y cho biÕt cã mÊy lo¹i ng«n ng÷ lËp tr×nh HS: Tr¶ lêi c©u hái cña gi¸o viªn GV: Ph©n tÝch c©u tr¶ lêi cña häc sinh Mỗi loại máy có một ngôn ngữ riêng, thường thì chương trình viết bằng ngôn ngữ của loại máy nào chỉ chạy được trên loại máy đó. Khi viết chương trình bằng ngôn ngữ lập trình bậc cao muèn thi hµnh ®­îc trªn lo¹i m¸y nµo th× cÇn chuyÓn chương trình sang ngôn ngữ máy của máy đó.. Lop11.com. Néi dung Bµi 1: Kh¸i niÖm lËp tr×nh vµ ng«n ng÷ lËp tr×nh. Kh¸i niÖm lËp tr×nh: LËp tr×nh lµ sö dông mét cÊu tróc d÷ liÖu vµ mét ng«n ng÷ lËp tr×nh cô thÓ để mô tả dữ liệu và diễn đạt thuật toán. - Tr¶ lêi: cã 3 lo¹i ng«n ng÷ lËp tr×nh: ng«n ng÷ m¸y, hîp ng÷, ng«n ng÷ bËc cao. Chương trình viết bằng ngôn ngữ máy cã thÓ n¹p trùc tiÕp vµo bé nhí thi hµnh ngay. Chương trình viết bằng ngôn ngữ bậc cao nãi chung kh«ng phô thuéc vµo lo¹i m¸y, muèn thi hµnh ®­îc th× nã ph¶i ®­îc chuyÓn sang ng«n ng÷ m¸y..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Gi¸o ¸n Tin häc 11. GV. Đặt câu hỏi: Làm thế nào để chuyển chương tr×nh viÕt b»ng ng«n ng÷ bËc cao sang ng«n ng÷ m¸y?. => Cần phải có chương trình dịch để chuyển chương trình viết bằng ngôn ng÷ lËp tr×nh bËc cao sang ng«n ng÷ máy để máy có thể thi hành được.. GV: lấy ví dụ người phiên dịch - DÞch lu©n phiªn lµ th«ng dÞch - DÞch hoµn tÊt néi dung lµ biªn dÞch. Chương trình dịch có 2 loại: Biên dịch vµ th«ng dÞch * Biªn dÞch(Compiler): thùc hiÖn c¸c bước sau: + DuyÖt, kiÓm tra, ph¸t hiÔn lçi vµ kiểm tra tính đúng đắn của các câu lệnh trong chương trình nguồn. + Dịch toàn bộ chương trình nguồn thành một chương trình đích (ngôn ngữ máy) để có thể thực hiện trên máy và có thể lưu trữ để sử dụng lại khi cần. * Th«ng dÞch (Interpreter): DÞch lÇn lượt từng câu lệnh và thực hiện ngay c©u lÖnh Êy. Thông dịch là việc lặp lại dãy các bước sau: + Kiểm tra tính đúng đắn của câu lệnh tiếp theo trong chương trình nguồn + Chuyển đổi các câu lệnh đó thành mét hay nhiÒu c©u lÖnh trong ng«n ng÷ m¸y. + Thùc hiÖn c¸c lÖnh ng«n ng÷ m¸y võa chuyÓn ®­îc.. Biên dịch: sử dụng ngôn ngữ lập trình Pascal để dịch một chương trình viết sẵn ra đĩa và thi hành chương trình đã dịch để học sinh quan sát.. Th«ng dÞch: Sö dông c¸c lÖnh trong Command promt để thực hiện một số lệnh của DOS hoặc dùng ngôn ngữ Foxpro để thực hiện một số lệnh.. Đi kèm với các chương trình dịch thường có các công cụ như soạn thảo chương trình nguồn, lưu trữ, tím kiÕm, ph¸t hiÖn lçi, th«ng b¸o lçi... ng«n ng÷ lËp tr×nh thường chứa tất cả các dịch vụ trên. IV.. -. Cñng cè, dÆn dß. Nh¾c l¹i mét sè kh¸i niÖm míi.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Ngµy so¹n: TiÕt PPCT:. Gi¸o ¸n Tin häc 11. Bµi 2 c¸c thµnh phÇn cña ng«n ng÷ lËp tr×nh. I.. Mục đích, yêu cầu. II.. Phương pháp, phương tiện dạy học. – BiÕt ng«n ng÷ lËp tr×nh cã ba thµnh phÇn c¬ b¶n lµ: b¶ng ch÷ c¸i, có ph¸p vµ ng÷ nghÜa. – HiÓu vµ ph©n biÖt ®­îc ba thµnh phÇn nµy. – BiÕt c¸c thµnh phÇn c¬ së cña Pascal: b¶ng ch÷ c¸i, tªn, tªn chuÈn, tªn riªng (tõ kho¸), h»ng vµ biÕn. – Ph©n biÖt ®­îc tªn, h»ng vµ biÕn – Biết đặt tên đúng. -. Phương pháp: thuyết trình, vấn đáp Phương tiện: máy chiếu, máy tính, phông hoặc bảng chiếu. L­u ý s­ ph¹m PhÇn nµy b¾t ®Çu mét kiÕn thøc míi, ngoµi giíi thiÖu cho c¸c em biÕt c¸c khai niÖm míi, cÇn gi¶i thÝch sù kh¸c nhau gi÷a có ph¸p vµ ng÷ nghÜa. Riêng các thành phần cơ sở của pascal, với mỗi khái niệm cần nên lấy ví dụ minh hoạ đúng-sai, và ví dụ sự khác biệt giữa chúng, nên minh hoạ bằng một đoạn chương trình đơn giản. III. Hoạt động dạy – học 1. ổn định tổ chức 2. Bµi cò: -Nêu các bước giải bài toán trên máy tính - Nªu kh¸i niÖm vÒ ng«n ng÷ lËp tr×nh. Hoạt động của giáo viên và học sinh. Néi dung. GV: C¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh nãi chung thường có chung một số thành phần như: dùng những ký hiệu nào để viết chương trình, viÕt theo quy t¾c nµo, viÕt nh­ vËy cã ý nghÜa lµ g×? mçi ng«n ng÷ lËp tr×nh cã mét quy định riêng về những thành phần này. VÝ dô: b¶ng ch÷ c¸i cña c¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh kh¸c nhau cã sù kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n ng«n ng÷ Pascal kh«ng sö dông dÊu! Nh­ng ng«n ng÷ C++ l¹i sö dông ký hiÖu nµy. - Có ph¸p c¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh kh¸c nhau còng kh¸c nhau, ng«n ng÷ pascal dïng cÆp tõ Begin-End để gộp nhiều lệnh thành một lệnh nh÷ng C++ l¹i dïng cÆp ký hiÖu {}. VÝ dô: xÐt 2 biÓu thøc: A+B (1) A,B lµ c¸c sè thùc A+B (2) A,B lµ c¸c sè nguyªn. Khi đó dấu + trong (1) mang ý nghĩa cộng hai sè thùc, cßn trong (2) l¹i mang ý nghÜ céng 2 sè nguyªn. - Mçi ng«n ng÷ kh¸c nhau còng cã c¸ch x¸c định ngữ nghĩa khác nhau.. 1. C¸c thµnh phÇn c¬ b¶n - Mỗi ngôn ngữ lập trình thường có 3 thành phÇn c¬ b¶n lµ: b¶ng ch÷ c¸i , có ph¸p vµ ng÷ nghÜa. a. Bảng chữ cái: Là tập các ký hiệu dùng để viết chương trình. Trong ng«n ng÷ Pascal b¶ng ch÷ c¸i gåm: c¸c ch÷ c¸i trong b¶ng ch÷ c¸i tiÕng Anh, c¸c chữ số 0->9 và một số ký tự đặc biệt. (SGK). b. Cú pháp: là bộ quy tắc dùng để viết chương trình. c. Ngữ nghĩa: Xác định ý nghĩa thao tác cần thùc hiÖn øng víi tæ hîp ký tù dùa vµo ng÷ c¶nh cña nã. - Cú pháp cho biết cách viết chương trình hợp lệ, ngữ nghĩa xác định ý nghĩa của các tổ hợp ký tự trong chương trình. - Lỗi cú pháp được chương trình dịch phát hiện và thông báo cho người lập trình. Chương trình không còn lỗi cú pháp thì mới cã thÓ dÞch sang ng«n ng÷ m¸y. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Gi¸o ¸n Tin häc 11. - Lçi ng÷ nghÜa ®­îc ph¸t hiÖn khi ch¹y HS: l¾ng nghe, ghi chÐp GV: Đưa ra ví dụ ngôn ngữ tự nhiên cũng có chương trình. b¶ng ch÷ c¸i, ng÷ ph¸p (có ph¸p) vµ nghÜ cña c©u, tõ. 2. Mét sè kh¸i niÖm GV: Trong c¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh nãi chung, a. Tªn: các đối tượng sử dụng trong chương trình đều - Mọi đối tượng trong chương trình đều phải được đặt tên. Mỗi ngôn ngữ lập trình có một phải đặt tên để tiện cho việc sử dụng. Việc đặt tên trong các ngôn ngữ khác nhau là khác quy tắc đặt tên riêng. - Trong ng«n ng÷ Turbo Pascal tªn lµ mét nhau, cã ng«n ng÷ ph©n biÖt ch÷ hoa, ch÷ d·y liªn tiÕp kh«ng qu¸ 128 ký tù bao gåm thường, có ngôn ngữ không phân biệt chữ các chữ cái, chữ số và dấu gạch dưới nhưng hoa, chữ thường. kh«ng ®­îc b¾t ®Çu b»ng ch÷ sè. GV: giới thiệu cách đặt tên trong ngôn ngữ Trong Free Pascal, tªn cã tèi ®a 255 ký tù. cô thÓ Pascal Ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal kh«ng ph©n biÖt vÝ dô: chữ hoa, chữ thường nhưng một số ngôn ngữ tên đúng: a,b,c,x1,x2, _ten.. lËp tr×nh kh¸c l¹i cã ph©n biÖt. tªn sai: a bc, 2x, a&b... - Ngôn ngữ lập trình thường có 3 loại tên cơ b¶n: tªn dµnh riªng, tªn chuÈn vµ tªn do người lập trình tự đặt. Tªn dµnh riªng: GV: Ng«n ng÷ nµo còng cã 3 lo¹i tªn c¬ b¶n - Lµ nh÷ng tªn ®­îc ng«n ng÷ lËp tr×nh quy này những tuỳ theo ngôn ngữ mà các tên có ý định với ý nghĩa xác định mà người lập trình kh«ng thÓ dïng víi ý nghÜa kh¸c. nghÜa kh¸c nhau trong c¸c ng«n ng÷ kh¸c - Tªn dµnh riªng cßn ®­îc gäi lµ tõ kho¸ nhau. - Trong khi soạn thảo chương trình, các ngôn Ví dụ: một số từ khoá Trong ng«n ng÷ Pascal: Program, Var, Uses, ngữ lập trình thường hiển thị các tên dành Begin, End... riªng víi mét mµu ch÷ kh¸c h½n víi c¸c tªn Trong ng«n ng÷ C++: main, include, while, còn lại giúp người lập trình nhận biết được void... tªn nµo lµ tªn danh riªng( tõ kho¸). Trong Tªn chuÈn: ngôn ngữ Pascal, từ khoá thường hiển thị - Là những tên được người lập trình dùng với b»ng mµu tr¾ng. ý nghĩa nào đó trong các thư viện của người GV: Mở một chương trình viết bằng Pascal để học sinh quan sát cách hiển thị của một số lập trình, tuy nhiên người lập có thể sử dụng víi ý nghÜa kh¸c. từ khoá trong chương trình. VÝ dô: mét sè tªn chuÈn - Các ngôn ngữ lập trình thường cung cấp Trong Pascal: Real, Integer, Sin, Cos, Char... một số đơn vị chương trình có sẵn trong thư viện chương trình giúp người lập trình có thể Trong C++: cin, cout, getchar... Tên do người lập trình tự đặt thực hiện nhanh một số thao tác thường - Được xác định bằng cách khai báo trước khi dïng. sö dông vµ kh«ng ®­îc trïng víi tªn dµnh - Gi¸o viªn chØ cho häc sinh mét sè tªn riªng. chuÈn trong ng«n ng÷ Pascal. - Các tên trong chương trình không được GV: Đưa ra ví dụ để viết chương trình giải phương trình bậc 2 ta cần khai báo những tên trùng nhau. sau: + a,b,c là ba tên dùng để lưu ba hệ số của b. H»ng bµ biÕn phương trình. + x1,x2 là 2 tên dùng để lưu nghiệm của nó. Hằng + delta là tên dùng để lưu giá trị của delta. Là các đại lượng có giá trị không đổi trong Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. - Hằng thường có 2 loại, hằng được đặt tên và hằng không được đặt tên. hằng không được đặt tên là những giá trị viết trực tiếp khi viết chương trình. Mỗi ngôn ngữ lập trình có một quy định về cách viết hằng riêng. hằng được đặt tên cũng có cách đặt tên cho hằng khác nhau. - Biến là đối tượng được sử dụng nhiều nhất trong khi viết chương trình. Biến là đại lượng có thể thay đổi được nên thường được dủng để lưu trữ kết quả, làm trung gian cho các tÝnh to¸n, mçi lo¹i ng«n ng÷ cã nh÷ng lo¹i biÕn kh¸c nhau vµ c¸ch khai b¸o còng kh¸c nhau. - Khi viết chương trình, người lập trình thường có nhu cầu giải thích cho những câu lệnh mình viết, để khi đọc lại được thuận tiện hoặc người khác đọc có thể hiểu được chương trình mình viết, do vậy các ngôn ngữ lập trình thường cung cấp cho ta cách để đưa các chú thích vào trong chương trình. - Ng«n ng÷ kh¸c nhau th× c¸ch viÕt chó thÝch còng kh¸c nhau. GV: mở một chương trình Pascal đơn giản có chøa c¸c thµnh phÇn lµ c¸c kh¸i niÖm cña bµi học, nếu không có máy để giới thiệu thì có thÓ sö dông b¶n in khæ lín. chØ cho häc sinh từng khái niệm được thể hiện trong chương tr×nh.. Gi¸o ¸n Tin häc 11. quá trình thực hiện chương trình. - Các ngôn ngữ lập trình thường có: + H»ng sè häc: sè nguyªn hoÆc sè thùc. + Hằng xâu: là chuổi ký tự đặt trong dấu nh¸y ‘’ hoÆc “” + Hằng logic: là các giá trị đúng hoặc sai BiÕn - Là đại lượng được đặt tên, giá trị có thể thay đổi được trong chương trình. - C¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh cã nhiÒu lo¹i biÕn kh¸c nhau. - Biến phải khai báo trước khi sử dụng. c. Chó thÝch - Trong khi viết chương trình có thể viết các chú thích cho chương trình. Chú thích không làm ảnh hưởng đến chương trình. Trong Pascal chú thích được đặt trong { và } hoÆc (* vµ *). Trong C++ chú thích đặt trong /* và */ Program ptb1; Const n=’chuong trinh da thanh cong’; Var a,b: integer; x:real; Begin Writeln(‘nhap he so a,b’);readln(a,b); If a=0 then write(‘phuong trinh vo dinh’); If a<>0 then Begin X:=-b/a; Write(‘nghiem la:’,x); End; Write(n); Write(‘chuc cac ban hoc gioi’); End.. IV. Cñng cè dÆn dß - Nh¾c l¹i mét sè khai niÖm míi. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Ngµy so¹n: TiÕt PPCT: I.. Mục đích, yêu cầu. Gi¸o ¸n Tin häc 11. Bài tập chương. Thông qua việc giải các bài tập để củng cố lại phần kiền thức đã học II. Néi dung Hoạt động 1: Làm bài tập SGK Câu 1: Tại sao người ta phải xây dựng các ngôn ngữ lập trình bậc cao? TL: - Ng«n ng÷ lËp tr×nh bËc cao gÇn víi ng«n ng÷ tù nhiªn, dÔ hiÓu, dÔ hiÖu chØnh, dÔ n©ng cÊp. - Chương trình viết bằng ngôn ngữ bậc cao nói chung không phụ thuộc vào phần cứng máy tính, ít phô thuéc vµo lo¹i m¸y. - Cho phÐp lµm viÖc víi nhiÒu kiÓu d÷ liÖu vµ tæ chøc d÷ liÖu ®a d¹ng, thuËn tiÖn cho m« t¶ thuËt to¸n. Câu 2: Chương trình dịch là gì? tại sao cần phải có chương trình dịch? TL: - Chương trình dịch là chương trình đặc biệt, có chức năng chuyển đổi chương trình được viết bằng ngôn ngữ lập trình bậc cao thành chương trình thực hiện được trên máy tính cụ thể. C©u 3: Biªn dÞch vµ th«ng dÞch kh¸c nhau nh­ thÕ nµo? TL - Trình biên dịch: duyệt, kiểm tra, phát hiện lỗi, dịch toàn bộ chương trình nguồn thành một chương trình đích có thể thực hiện trên máy và có thể lưu trữ lại để sử dụng về sau khi cần thiết. - Trình thông dịch: lần lượt dịch từng câu lệnh ra ngôn ngữ máy rồi thực hiện ngay câu lệnh vừa dÞch ®­îc hoÆc b¸o lçi nÕu kh«ng dÞch ®­îc. C©u 4: H·y cho biÕt c¸c ®iÓm kh¸c nhau gi÷a tªn dµnh riªng vµ tªn chuÈn. TL Tên dành riêng không được dùng với ý nghĩa đã xác định, tên chuẩn có thể dùng với ý nghĩa khác. Câu 5: hãy tự viết ra ba tên đúng theo quy tắc của Pascal. Gợi ý: trong Pascal, tên được đặt tuân theo các quy tắc sau: - Chỉ bao gồm chữ cái, chữ số và dấu gạch dưới; - Kh«ng b¾t ®Çu b»ng ch÷ sè - Độ dài quy định không quá 127 kí tự, không cách trống. Câu 6: Hãy cho biết những biểu diễn nào dưới đây không phải là biểu diễn hằng trong Pascal và chỉ rõ lỗi trong từng trường hợp: 150.0 -22 6,23 ‘43’ A20 1.06E-15 4+6 ‘C ‘TRUE’ TL: 6,23 DÊu phÈy ph¶i thay b»ng dÊu chÊm A20 Lµ tªn ch­a râ gi¸ trÞ ‘C Sai quy định về hằng xâu: thiếu đóng nháy đơn Hoạt động 2: Câu hỏi trắc nghiệm Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Gi¸o ¸n Tin häc 11. 1. Chương trình viết bằng hợp ngữ không có đặc điểm nào trong các đặc điểm sau? a. Ngắn gọn hơn so với chương trình viết bằng ngôn ngữ bậc cao b. Tốc độ thực hiện nhanh hơn so với chương trình viết bằng ngôn ngữ bậc cao. c. Diễn đạt gần với ngôn ngữ tự nhiên d. Sö dông träng vÑn c¸c kh¶ n¨ng cña m¸y tÝnh. 2. Chương trình viết bằng ngôn ngữ bậc cao không có đặc điểm nào trong các đặc điểm sau? a. Không phụ thuộc vào loại máy, chương trình có thể thực hiện trên nhiều loại máy. b. Ng¾n gän, dÔ hiÓu, dÔ hiÖu chØnh vµ n©ng cÊp c. KiÓu d÷ liÖu vµ c¸ch tæ chøc d÷ liÖu ®a d¹ng, thuËn tiÖn cho m« t¶ thuËt to¸n; d. Máy tính có thể hiểu và thực hiện trực tiếp chương trình này. 3. Chương trình dịch không có khả năng nào trong các khả năng sau? a. Ph¸t hiÖn lçi ng÷ nghÜa. b. Ph¸t hiÖn lçi có ph¸p c. Th«ng b¸o lçi có ph¸p d. Tạo được chương trình đích. 4. GhÐp mçi c©u ë cét 1 víi mét c©u thÝch hîp ë cét 2 trong b¶ng sau: Cét 1 Cét 2 (1) biªn dÞch (A) là các đại lượng có giá trị không đổi trong quá trính thực hiện chương trình (2) th«ng dÞch (B) dÞch vµ thùc hiÖn tõng c©u lÖnh, nÕu cßn c©u lÖnh tiÕp theo th× qu¸ tr×nh nµy cßn tiÕp tôc. (3) chương trình viết (C) là những đại lượng được đặt tên, dùng để lưu trữ giá trị và giá trị trªn ng«n ng÷ lËp có được thay đổi trong quá trình thực hiện chương trình. tr×nh bËc cao (4) biÕn (D) dịch toàn bộ chương trình nguồn thành một chương trình đích có thể thực hiện trên máy và có thể lưu trữ để sử dụng lại khi cần thiết (5) h»ng (E) phải được chuyển đổi thành chương trình trên ngôn ngữ máy mới cã thÓ thùc hiÖn ®­îc 5. Hãy viết chương trình giải phương trình bậc 1 bằng ngôn ngữ pascal và đánh dấu * dưới các tên dành riêng, đánh dấu ** dưới các tên chuẩn, gạch chân các tên do người lập trình đặt. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Ngµy so¹n: TiÕt PPCT:. I.. -. II.. -. Mục đích, yêu cầu:. Gi¸o ¸n Tin häc 11. Chương II Chương trình đơn giản Bài 3: cấu trúc chương trình. Hiểu chương trình là sự mô tả của thuật toán bằng một ngôn ngữ lập trình Biết cấu trúc của một chương trình Pascal: cấu trúc chung và các thành phần Nhận biết được các thành phần của một chương trình đơn giản. Phương pháp, phương tiện dạy học. Phương pháp: thuyết trình, vấn đáp Phương tiện: máy chiếu, máy tính, phông chiếu L­u ý s­ ph¹m: Cách dạy hiệu quả nhất là có một chương trình mẫu với đầy đủ các thành phần của một chương trình, chỉ cho học sinh từng thành phần trong chương trình đó và thành phần nào có thể có, thành phÇn nµo b¾t buéc ph¶i cã... III.. Nội dung chương trình. 1. ổn định lớp 2. Bµi míi Hoạt động của giáo viên và học sinh ổn định lớp C¸n bé b¸o c¸o sÜ sè. Néi dung. GV: ThuyÕt tr×nh ®­a ra cÊu tróc chung cña chương trình. HS: l¾ng nghe, ghi chÐp. 1. CÊu tróc chung - Mỗi chương trình nói chung gồm 2 phần: phần khai báo và phần thân chương trình. [<phÇn khai b¸o>] <phÇn th©n>. GV: thuyÕt tr×nh ®­a ra kiÕn thøc HS: l¾ng nghe, ghi chÐp GV: phÇn khai b¸o sÏ b¸o cho m¸y biÕt chương trình sẽ sử dụng những tài nguyên nµo cña m¸y. Mçi ng«n ng÷ lËp tr×nh cã c¸ch khai b¸o kh¸c nhau.. 2. Các thành phần của chương trình a. PhÇn khai b¸o - Có thể khai báo tên chương trình, hằng được đặt tên, biến , thư viện, chương trình con... Khai báo tên chương trình - Trong Turbo Pascal Program <tên chương trình>; - Tên chương trình do người lập trình tự đặt theo đúng quy tắc đặt tên. VÝ dô: Program Bai_1; Program Tong;. GV: thư viện chương trình thường chứa những đoạn chương trình lập sẵn giúp người lập trình thực hiện một số công việc thường dùng, các đoạn chương trình này hữu ích cho người lập trình.. Khai b¸o th­ viÖn - Trong ng«n ng÷ Pascal: Uses <tªn th­ viÖn> VÝ dô: Uses crt, graph;. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Gi¸o ¸n Tin häc 11. Khai b¸o h»ng: - Nh÷ng h»ng sö dông nhiÒu lÇn trong chương trình thường được đặt tên cho tiện khi sö dông. VÝ dô: Trong Pascal Const N=100; GV: Khai b¸o biÕn lµ xin m¸y tÝnh cÊp cho E=2.7; chương trình một vùng nhớ để lưu trữ và xử Khai b¸o biÕn: lý th«ng tin trong bé nhí trong. - Mọi biến sử dụng trong chương trình đều phải khai báo để chương trình dịch biết để xử GV: Mçi ng«n ng÷ lËp tr×nh cã c¸ch tæ chøc lý vµ l­u tr÷. chương trình khác nhau, thường thì phần thân b. Phần thân chương trình: chứa các câu lệnh của chương trình. - Thân chương trình thường là nơi chứa toàn bộ các câu lệnh của chương trình hoặc lời gọi chương trình con. - Thân chương trình thường có cặp dấu hiệu bắt đầu và kết thúc chương trình. VÝ dô: trong Pascal Begin GV: Hai chương trình cùng thực hiện một [<c¸c c©u lÖnh>] c«ng viÖc nh­ng viÕt b»ng hai ng«n ng÷ kh¸c End. nhau nên hệ thống các câu lệnh trong chương 3. Ví dụ chương trình đơn giản tr×nh còng kh¸c nhau. Xét chương trình đơn giản trong ngôn ngữ Pascal vµ C++ sau: Program VD; Begin Write(‘chao cac ban’); Readln; End. GV: Khai báo hằng là việc đặt tên cho hằng để tiện khi sử dụng và tránh việc phải viết lặp lại nhiều lần cùng một hằng trong chương tr×nh. Khai b¸o h»ng cßn tiÖn lîi h¬n khi cÇn thay đổi giá trị của nó trong chương trình.. #include<stdio.h> main() { printf(“chao cac ban”); } IV. Cñng cè, dÆn dß - Nh¾c l¹i mét sè khai niÖm míi: Cấu trúc chung của chương trình gồm phần khai báo và phân thân. + Phần khai báo: tên chương trình, thư viện, hằng, biến + Phần thân: là nơi chứa toàn bộ các câu lệnh hoặc lời gọi chương trình con, thân chương trình thường có cặp dấu hiệu bắt đầu và kết thúc chương trình. - Cho chương trình mẫu và cho học sinh chỉ ra các thành phần của chương trình đó. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Gi¸o ¸n Tin häc 11. 16/09/2007 - TiÕt 5 Bµi 4: mét sè kiÓu d÷ liÖu chuÈn. I. Mục đích yêu cầu: - Biết một số kiểu dữ liệu định sẵn: nguyên, thực, ký tự, logic và miền con - Xác định được kiểu cần khai báo của dữ liệu đơn giản II. Phương pháp, phương tiện - Phương pháp: thuyết trình, vấn đáp - Phương tiện: máy chiếu, máy tính III. L­u ý s­ ph¹m Trong phần này giáo viên chú ý cần lấy nhiều ví dụ đơn giản để học sinh luyện tập việc xác định kiÓu d÷ liÖu cÇn khai b¸o. IV. Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động của giáo viên và học sinh Néi dung ổn định lớp GV: vấn đáp: khi cần viết chương trình quản Ngôn ngữ lập trình Pascal có các kiểu dữ liÖu chuÈn sau: lý häc sinh ta cÇn xö lý th«ng tin ë nh÷ng 1. KiÓu nguyªn d¹ng nµo? VD: TT, hä tªn, giíi tÝnh, ®iÓm KiÓu Sè Byte MiÒn gi¸ trÞ GV: Byte 1 0..255 - Ng«n ng÷ lËp tr×nh nµo còng ®­a ra mét sè Integer 2 -215..215-1 kiểu dữ liệu chuẩn đơn giản, từ những kiểu Word 2 0..216-1 đơn giản này ta có thể xây dựng thành những Longint 4 -231..231-1 kiÓu d÷ liÖu phøc t¹p h¬n. 2. KiÓu thùc - KiÓu d÷ liÖu nµo còng cã miÒn giíi h¹n cña - cã nhiÒu kiÓu cho gi¸ trÞ lµ sè thùc nh­ng nã. hay dïng mét sè kiÓu sau: Tªn kiÓu Sè Byte MiÒn gi¸ trÞ - Tuú thuéc vµo ng«n ng÷ lËp tr×nh mµ tªn Real 6 0, 10-38..1038 cña c¸c kiÓu d÷ liÖu kh¸c nhau vµ miÒn gi¸ Extended 10 0, 10-4932.. 104932 trÞ cña c¸c kiÓu d÷ liÖu nµy cïng kh¸c nhau. - Với mỗi kiểu dữ liệu người lập trình cần ghi nhớ tên kiểu, miền giá trị và số lượng ô nhớ để lưu một giá trị thuộc kiểu đó. - Trong b¶ng m· ho¸ kÝ tù , mçi kÝ tù cã mét mã thập phân tương ứng. để lưu các giá trị là kí tự thì phải lưu mã thập phân tương ứng cña nã.. 3. KiÓu ký tù - Tªn kiÓu: Char - MiÒn gi¸ trÞ: lµ c¸c kÝ tù trong b¶ng ASCII gåm 256 ký tù. - Mỗi ký tự có 1 mã tương ứng từ 0 đến 255. - C¸c kÝ tù cã quan hÖ so s¸nh, viÖc so s¸nh dùa trªn m· cña tõng ký tù. VD: ký tù A m· 65, B m· 66... 4. KiÓu logic - Tªn kiÓu: Boolean - MiÒn gi¸ trÞ: chØ cã 2 gi¸ trÞ lµ True(đúng) hoặc False(sai). - Mét sè ng«n ng÷ cã c¸ch m« t¶ c¸c gi¸ trÞ logic b»ng nh÷ng c¸ch kh¸c nhau. - Khi viết chương trình bằng ngôn ngữ Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Gi¸o ¸n Tin häc 11. lập trình mào thì cần tìm hiểu đặc trõng cña c¸c kiÓu d÷ liÖu cña ng«n ngữ đó.. V. Cñng cè, dÆn dß - Nh¾c l¹i c¸c kiÓu d÷ liÖu: nguyªn, thùc, ký tù, logic. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Ngµy so¹n 11/09/2009 TiÕt PPCT: 05. Gi¸o ¸n Tin häc 11. Bµi 5: Khai b¸o biÕn. I. Mục đích, yêu cầu - HiÓu ®­îc c¸ch khai b¸o biÕn - Khai báo đúng - NhËn biÕt ®­îc khai b¸o sai. II. Phương pháp, phương tiện - Phương pháp: thuyết trình, vấn đáp - Phương tiện: máy chiếu, máy tính III. L­u ý s­ ph¹m Lấy nhiều ví dụ đơn giản để học sinh luyện tập việc xác định kiểu dữ liệu, khai báo biến. Chó ý cho häc sinh: - Cần đặt tên biến sao cho gợi nhớ đến ý nghĩa của nó. - Kh«ng nªn qu¸ ng¾n, qu¸ dµi - Khai báo biến cần quan tâm đến phạm vi giá trị của nó. IV. Néi dung bµi gi¶ng Hoạt động của giáo viên và học sinh Néi dung - Trong ngôn ngữ Pascal, biến đơn được khai báo GV: Khai báo biến là chương trình báo cho máy nh­ sau: biết phải dùng những tên nào trong chương trình. Var <danh s¸ch biÕn>:<kiÓu d÷ liÖu> VÝ dô: Trong đó: Để giải phương trình bậc 2 ax2+bx+c=0 cần phải khai b¸o c¸c biÕn nh­ sau: Var: là từ khoá dùng để khai báo biến Var a,b,c,x1,x2,delta:real; Danh s¸ch biÕn: tªn c¸c biÕn c¸ch nhau bëi dÈu phÈy §Ó tÝnh chu vi vµ diÖn tÝch tam gi¸c cÇn ph¶i khai Kiểu dữ liệu: là một kiểu dữ liệu nào đó của ngôn b¸o c¸c biÕn sau: ng÷ Pascal. Var a,b,c,p,s,cv:real; Sau Var cã thÓ khai b¸o nhiÒu danh s¸ch biªn cã nh÷ng kiÓu d÷ liÖu kh¸c nhau. + Cần đặt tên biến sao cho gợi nhớ đến ý nghĩa của nã. + Không nên đặt quá ngắn, quá dài + Khai báo cần quan tâm đến phạm vi giá trị của nó. V. Cñng cè Nh¾c l¹i c¸c kiÓu d÷ liÖu, c¸ch khai b¸o biÕn vµ mét sè l­u ý khi khai b¸o biÕn. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Gi¸o ¸n Tin häc 11. Ngµy so¹n: 20/09/2009 TiÕt PPCT: 06 Bµi 6: PhÐp to¸n, biÓu thøc, c©u lÖnh g¸n. I. Mục đích, yêu cầu: - Giíi thiÖu phÐp to¸n, biÓu thøc sè häc, hµm sè häc chuÈn vµ biÓu thøc quan hÖ. - HiÓu lÖnh g¸n - ViÕt ®­îc lÖnh g¸n - Ph©n biÖt ®­îc sù kh¸c nhau gi÷a lÖnh g¸n (:=) vµ phÐp so s¸nh b»ng. - ViÕt ®­îc biÓu thøc sè häc vµ logic víi c¸c phÐo to¸n th«ng dông. II. Phương pháp, phương tiện dạy học - Phương pháp: thuyết trình, vấn đáp - Phương tiện: máy chiếu, máy tính III. hoạt động dạy - học. 1. ổn định lớp học 2. Bµi cò C©u 1: Em h·y nªu tªn c¸c kiÓu d÷ liÖu vµ ph¹m vi biÓu diÔn C©u 2: Em h·y nªu c¸ch khai b¸o biÕn. Cho vÝ dô 3. Bµi míi Hoạt động của GVvà hs GV: Trong khi viết chương trình ta thường phải thực hiện các tính toán, thực hiện các so sánh để đưa ra quyết định xem làm việc gì? vậy trong chương trình ta viết thế nào? có giống với ngôn ng÷ tù nhiªn hay kh«ng? TÊt c¶ c¸c ng«n ng÷ cã sö dông chóng mét c¸ch gièng nhau kh«ng? GV: To¸n häc cã nh÷ng phÐp to¸n nµo? HS: +, -, *, /, c¸c phÐp to¸n quan hÖ, c¸c phÐp to¸n lo gÝc. GV: Mçi ng«n ng÷ lËp tr×nh kh¸c nhau l¹i cã c¸ch kÝ hiÖu phÐp to¸n kh¸c nhau.. GV: §­a ra c¸ch viÕt biÓu thøc vµ thø tù thùc hiÖn phÐp to¸n trong lËp tr×nh.. Néi dung - Ngôn ngữ lập trình nào cũng sử dụng đến phép toán, biÓu thøc, c©u lÖnh g¸n. - Ta xÐt c¸c kh¸i niÖm nµy trong ng«n ng÷ Pascal.. 1. PhÐp to¸n NNLT Pascal sö dông mét sè phÐp to¸n sau: - Víi sè nguyªn: +, -, *, div(chia lÊy nguyªn), mod(chia lÊy d­) - Víi sè thùc: +, -, *, / - C¸c phÐp to¸n quan hÖ <, <=, >,>=, =, <>” cho kÕt qu¶ lµ mét gi¸ trÞ logic (true, false) - Các phép toán logic: Not(phủ định), Or, And thường dùng để kết hợp nhiều biểu thức quan hệ với nhau. L­u ý: c¸c phÐp to¸n cã thø tù ­u tiªn Ví dụ: để viết nghiệm của phương trình bậc hai là (b+ delta )/2*a sẽ cho kết quả sai mà phải viết là (-b+ delta )/(2*a) 2. BiÓu thøc sè häc - Lµ mét d·y c¸c phÐp to¸n +, -,*, /, div, mod tõ c¸c h»ng, biÕn kiÓu sè vµ c¸c hµm. Dùng cặp dầu () để quy định trình tự tính toán. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Gi¸o ¸n Tin häc 11. Thø tù thùc hiÖn c¸c phÐp to¸n - trong ngoặc trước, ngoài ngoặc sau - Nhân chia trước cộng trừ sau - Gi¸ trÞ cña biÓu thøc cã kiÓu lµ kiÓu cña biÕn hoÆc h»ng cã miÒn gi¸ trÞ lín nhÊt trong biÓu thøc. 3. Hµm sè häc chuÈn - Các ngôn ngữ lập trình thường cung cấp sẵn một số hàm số học để tính một số giá trị thông dụng. GV: muèn tÝnh x , sinx, cosx... lµm thÕ nµo? - Cách viết: tên_ hàm(đối số) GV: Để tính các giá trị đó một cách đơn giản, người ta xây dựng sẵn một số đơn vị chương trình -Kết quả của hàm phụ thuộc vào kiểu của đối số. - Đối số là một hay nhiều biểu thức số học đặt trong trong thư viện chương trình giúp người lập trình dÊu ngoÆc() sau tªn hµm. tÝnh to¸n nhanh c¸c gi¸ trÞ th«ng dông. - b¶n th©n hµm còng cã thÓ coi lµ biÓu thøc sè häc vµ GV: với hàm chuẩn cần quan tâm đến kiểu của cã thÓ tham gia vµo biÓu thøc nh­ to¸n h¹ng bÊt k×. đối số và kiểu của giá trị trả về. B¶ng mét sè hµm chuÈn (SGK) 4. BiÓu thøc quan hÖ <biÓu thøc 1> <phÐp to¸n quan hÖ> <biÓu thøc 2> trong đó: GV: Trong lập trình thường ta phải so sánh hai - BiÓu thøc 1 vµ biÓu thøc 2 ph¶i cïng kiÓu giá trị nào đó trước khi thực hiện lệnh nào đó. - KÕt qu¶ cña biÓu thøc quan hÖ lµ True hoÆc False BiÓu thøc quan hÖ ®­îc gäi lµ biÓu thøc so s¸nh VD: A<5; NÕu A=3 th× kÕt qu¶ lµ True, nÕu A=6 th× được dùng để so sánh 2 giá trị cho kết quả là kÕt qu¶ lµ False. đúng hoặc sai (logic) 5. BiÓu thøc logÝc - Biểu thức logic đơn giản nhất là hằng hoặc biến GV: Muốn so sánh nhiều điều kiện đồng thời làm logic. thÕ nµo? - Thường dùng để liên kết nhiều biểu thức quan hệ lại TL: phép toán and và or dùng để kết hợp nhiều víi nhau bëi c¸c phÐp to¸n logic. biểu thức thành một biểu thức, thường được dùng Ví dụ: ba số dương a,b,c là độ dài ba cạnh tam giác để diễn đạt các điều kiện phức tạp. nếu biểu thức sau cho giá trị đúng. (a+b>c)and(a+c>b)and(b+c>a). 6. C©u lÖnh g¸n - LÖnh g¸n lµ cÊu tróc c¬ b¶n nhÊt cña mäi ng«n ng÷ lập trình. Thường dùng để gán giá trị cho biến. Trong Pascal c©u lÖnh g¸n cã d¹ng: <tªn biÕn>:=<biÓu thøc>; - Trong đó biểu thức phải phù hợp với tên biến. Có nghÜa lµ kiÓu cña tªn biÕn ph¶i cïng kiÓu víi kiÓu cña biÓu thøc hoÆc ph¶i bao hµm kiÓu cña biÓu thøc. - Hoạt động của lệnh gán: tính giá trị của biểu thức sau đó ghi giá trị đó vào tên biến. VÝ dô: X1:=(-b-sqrt(b*b-4*a*c))/(2*a); X2:=(-b+sqrt(b*b-4*a*c))/(2*a); I:=I+1;. 4. Cñng cè Nhắc lại một số khái niệm đã học. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Ngµy 26/09/2009 TiÕt PPCT: 07 I.. Gi¸o ¸n Tin häc 11. Bài 7: Các thủ tục chuẩn vào/ra đơn giản. Mục đích, yêu cầu:. - Biết các lệnh vào ra đơn giản để nhập thông tin từ bàn phím và đưa thông tin ra màn hình. - Viết được một số lệnh vào ra đơn giản. II.. Phương pháp, phương tiện. - Phương pháp: thuyết trình, vấn đáp - Phương tiện: máy chiếu, máy tính III.. L­u ý s­ ph¹m. IV.. Hoạt động dạy – học. - CÇn chó ý cho häc sinh ph©n biÖt gi÷a hai lÖnh nhËp d÷ liÖu Read vµ Readln, khi nhËp d÷ liÖu nªn dïng readln v× nÕu kh«ng cã thÕ lµm tr«i lÖnh readln; (kh«ng tham sè ) tiÕp theo. - Cần hướng dẫn cụ thể cho học sinh việc sử dụng lệnh Write và Writeln, các cách để hiển thÞ d÷ liÖu, c¸c kiÓu d÷ liÖu trong nã. - Cần hướng dẫn học sinh cách kết hợp hai lệnh vào ra dữ liệu khi viết chương trình cho hîp lý, s¸ng sña. 1. ổn định lớp 2. Bµi cò 3. Bµi míi Hoạt động GV và HS GV: Khi sử dụng các ứng dụng ta thường ph¶i nhËp th«ng tin vµo, nh­ vËy b»ng c¸ch nµo ta nhËp ®­îc th«ng tin vµo khi lËp tr×nh? Làm thế nào để nhập giá trị từ bàn phím vµo cho biÕn.. Néi dung Trong Pascal c¸c thñ tôc vµo ra chuÈn viÕt nh­ sau:. 1.NhËp d÷ liÖu vµo tõ bµn phÝm - Ta dïng thñ tôc chuÈn Read hoÆc Readln cã cÊu tróc nh­ sau: Read/Readln(<biÕn1>,...<biÕnn>); VÝ dô: Read(N); GV: diễn giải hoạt động của Read/Readln, Readln(a,b,c); nªu sù kh¸c nhau khi dïng Read/Readln Chó ý: khi nhËp d÷ liÖu tõ bµn phÝm Read vµ Readln GV: đưa ra ví dụ về chương trình có nhập có ý nghĩa như nhau, thường hay dùng Readln hơn. th«ng tin vµo tõ bµn phÝm. Readln lu«n chê gâ phÝm Enter. VÝ dô 1: Ví dụ 2: Xét chương trình sau: Program VD1; Program VD; Uses crt; Uses crt; Var tuoi:byte; Var a,b,c: Integer; Begin Begin Clrscr; Clrscr; Write(‘moi ban nhap tuoi cua ban’); Write(‘moi ban nhap 3 so:’); readln(tuoi); Readln(a,b,c); Write(‘cam on, tuoi cua ban Write(‘ban v­a nhap vao 3 so:’,a,b,c); la:’,tuoi,’tu«i’); Readln; Readln; End. End. ViÖc nhËp d÷ liÖu cho nhiÒu biÕn th× gi¸ trÞ mçi biÕn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. GV: có thể thay đổi lệnh readln(a,b,c) trong vÝ dô 2 thµnh read(a,b,c), ch¹y chương trình để học sinh thấy sự khác nhau.. GV: ta thÊy ë vÝ dô 2 cña phÇn 1 viÖc ghi ra d÷ liÖu th× 3 gi¸ trÞ a,b,c dÝnh liÒn vµo nhau và người sử dụng không thể phân biÖt ®­îc gi¸ trÞ cña tõng biÕn. VËy lµm thế nào và có những cách nào để hiển thị dữ liệu theo ý muốn của người lập trình. GV: Gi¶i thÝch sù kh¸c nhau gi÷a Write vµ Writeln;. I.. Gi¸o ¸n Tin häc 11. ph¶i c¸ch nhau Ýt nhÊt mét dÊu c¸ch hoÆc dÊu enter, m¸y sÏ g¸n gi¸ trÞ cho c¸c biªn theo thø tù nh­ trong lệnh nhập tương ứng.. 2. §­a d÷ liÖu ra mµn h×nh - §Ó ®­a d÷ liÖu ra mµn h×nh t¹i vÞ trÝ con trá, ta dïng thñ tôc Write hoÆc Writeln víi cÊu tróc: Write/Writeln(<gi¸trÞ1>,...,<gi¸ trÞ n>); - Trong đó các giá trị có thể là tên biến, tên hằng, gi¸ trÞ cô thÓ, biÓu thøc hoÆc tªn hµm. VÝ dô: Write(a,b,c); Writeln(‘gia trÞ cña N la:’,N); - Thñ tôc Writeln sau khi ®­a kÕt qu¶ ra sÏ chuyÓn con trá mµn h×nh xuèng ®Çu dßng tiÕp theo. Ngoµi ra trong Pascal cßn cã quy c¸ch ®­a th«ng tin ra nh­ sau: Kết quả thực: :<độ rộng>:<số chữ thập phân> Kết quả khác: :<độ rộng> VÝ dô: Write(N:8); Writeln(‘X=’.X:8:3);. Ví dụ: xét chương trình sau Program VD2; Var N:Integer; Begin Write(‘lop ban co bao nhieu nguoi:’); Readln(N); Writeln(‘vay la ban co’, N-1,’nguoi ban trong lop’); Write(‘go Enter de ket thuc chuong trinh’); Readln; End. Bµi 8: soạn thảo, dịch , thực hiện và hiệu chính chương trình. Mục đích yêu cầu:. - Biết các bước soạn thảo, dịch, thực hiện và hiệu chỉnh chương trình. - Biết một số công cụ của môi trường Turbo Pascal - Bước đầu sử dụng được chương trình dịch để phát hiện lỗi.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Gi¸o ¸n Tin häc 11. - Bước đầu chỉnh sửa được chương trình dựa vào thông báo lỗi của chương trình dịch và tÝnh hîp lý cña kÕt qu¶ thu ®­îc. ii. hoạt động dạy - học. Hoạt động giáo viên- học sinh GV: Giới thiệu một số tập tin cần thiết để TP có thể chạy được, hướng dẫn cách khởi động Pascal trên máy. - Turbo.exe (file ch¹y) - Turbo.tpl (file th­ viÖn) - Turbo.tph (file hướng dẫn). Néi dung Mµn h×nh lµm viÖc ng«n ng÷ Pascal cã d¹ng nh­ sau: Mét sè thao t¸c thường Tªn tÖp dïng Menu trong Pascal Con trá so¹n th¶o. Khi lập trình đồ hoạ cần có - Graph.tpu - Egavga.bgi. Dßng/cét. -. Menu. Xuèng dßng: Enter Ghi file: F2 Më file: F3 Biên dịch chương trình: Alt+F9 Soát lỗi chương trình: F9 Chạy chương trình: Ctrl+F9 Đóng cửa sổ chương trình: Alt+F3 ChuyÓn qua l¹i gi÷a c¸c cöa sè: F6 Xem l¹i mµn h×nh kÕt qu¶: Alt+F5 Tho¸t khái TPL: Alt+X. III. Cñng cè Nh¾c l¹i c¸c lÖnh nhËp d÷ liÖu tõ bµn phÝm, lÖnh ®­a d÷ liÖu ra mµn h×nh. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Gi¸o ¸n Tin häc 11. Ngµy 10/10/2009 TiÕt PPCT: 10 I.. Mục đích , yêu cầu. II.. Néi dung. TiÕt bµi tËp. - Củng cố những nội dung đã học - BiÕt sö dông c¸c thñ tôc chuÈn vµo/ra - Biết xác định input và output C©u 1: XÐt vÒ mÆt l­u tr÷ gi¸ trÞ cña h»ng vµ biªn trong RAM th× gi¸ trÞ trong « nhí cña h»ng có đặt tân là không thay đổi, còn giá trị trong ô nhớ của biến thì có thể thay đổi được tại từng thời điểm thực hiện chương trình. Câu 2: Khai báo biên nhằm các mục đích sau: - Xác định kiểu của biến. Trình dịch sẽ biết cách tổ chức ô nhớ chứa giá trị của biến. - Đưa tên biến vào danh sách các đối tượng được chương trình quản lí. - Tr×nh dÞch biÕt c¸ch truy cËp gi¸ trÞ cña biÕn vµ ¸p dông thao t¸c thÝch hîp cho biÕn. Câu 6: Hãy viết biểu thức toán học dưới đây trong Pascal: y z (1  z ) 1 a 1  x3 x. M:=(1+z)*((x+y/z)/(a-1/(1+x*x*x))) Câu 7: Hãy chuyển các biểu thức trong Pascal dưới đây sang biểu thức toán học tương ứng: a/b*2 =. 2a b. abc 2 b 1/a*b/c = ac. a*b*c/2 =. b/sqrt(a*a+b) =. b a2  b. C©u 8: a. bt:=(y>=abs(x) and (y<=1); (giíi h¹n bëi 3 ®­êng: y=-x; y=x vµ y=1; b. bt:= (abs(x)<=1) and(abs(y)<=1); (giíi h¹n bëi 4 ®­êng: x=-1; x=1; y=-1; y=1; -Nhìn hình 2.a, ta thấy biên bên trái thuộc (nằm trên) đường thẳng có phương trình y=-x, biên bên phải thuộc (nằm trên) đường thẳng có phương trình y=x, vùng tam giác bên trái trục tung (Oy) có đặc điểm khi x chạy từ -1 đến 0 thì tương ứng y chạy từ 1 đến 0, vùng tam giác bên phải trục tung Oy có đặc điểm khi x chạy từ 0 đến 1 thì tương ứng y chạy từ 0 đến 1. Kết hợp Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Gi¸o ¸n Tin häc 11. lại là một vùng giá trị, như vậy ta phải dùng bất đẳng thức chứa x và y. Bất đẳng thức như sau: -Hình tam giác bên trái Oy: y≥-x ^ 0≤y≤1 -Hình tam giác bên phải Oy: y≥x ^ 0≤y≤1 -Ta có biểu thức lôgic trong Pascal như sau: (y>=-x and y>=x and y>=0 and y<=1) -Ngoài ra còn nhiều cách viết khác, các bạn có thể tự viết ra. C©u 9: NhËn xÐt: diÖn tÝch phÇn g¹ch b»ng 1/2 diÖn tÝch h×nh trong t©m O(0,0) b¸n kÝnh R=a. l­u ý sè  lµ mét h»ng sè trong Pascal vµ ®­îc kÝ hiÖu lµ Pi cã gi¸ trÞ lµ 3,141592... DiÖn tÝch ®­êng trßn: S=Pi*r2 (Pi là hàm chuẩn cho sẵn trả về giá trị của л = 3.1415… Tham khảo tại phần 4 Phụ lục B trang 130 -Nếu không muốn dùng Pi thì bạn có thể khai báo một hằng với giá trị tương tự.). Input: b¸n kÝnh a Output: 1/2 diÖn tÝch ®­êng trßn b¸n kÝnh a Chương trình Var a:real; Begin Write(‘nhap gia trÞ a (a>0):’)readln(a); Write(‘dien tich phan g¹ch la:’,a*a*pi/2:10:4); Readln; End. C©u 10: Input: độ cao h Output: vận tốc khi chạm đất v Uses crt; Const g=9.8; Var v,h:real; Begin Clrscr; Write(‘nhap do cao:’);readln(h); V:=sqrt(2*g*h); Writeln(‘van toc khi cham dat lµ: v=’,v:10:2,’m/s’); Readln; End.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> NguyÔn ThÞ Thu Hµ. Gi¸o ¸n Tin häc 11. Ngµy so¹n: 3/10/2009 TiÕt PPCT: 08-09 Bµi thùc hµnh sè 1. I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Biết được một chương trình Pascal hoàn chỉnh - Làm quen với các dịch vụ của Turbor Pascal trong việc soạn thảo, lưu chương trình , dịch chương trình và thực hiện chương trình.. 2. Kü n¨ng - Soạn được chương trình, lưu lên đĩa, dịch lỗi cú pháp, thực hiện và tìm lỗi thuật toán và hiệu chØnh. - Bước đấu biết phân tích và hoàn thành một chương trình đơn giản trên Pascal. 3. Thái độ - Tự giác, tích cực và chủ động trong thực hành. II. §å dïng d¹y- häc - phßng m¸y vi tÝnh, m¸y chiÕu - Häc sinh ph¶i cã vë thùc hµnh, bµi tËp III. Hoạt động dạy- học 1. Hoạt động 1: tìm hiểu một chương trình hoàn chỉnh a. Môc tiªu: - Học sinh biết được một chương trình hoàn chỉnh - biết soạn một chương trình - biết lau, biên dịch, thực hiện chương trình - biÕt t×m lçi vµ söa lçi b. Néi dung - cho chương trình sau: Program giai_pt; Uses crt; Var a,b,c,x1,x2:real; Begin Clrscr; Write(‘nhap a,b,c’); readln(a,b,c); D:=b*b-4*a*c; X1:=(-b-sqrt(d))/(2*a); X2:=-b/a-x1; Writeln(‘x1=’,x1:6:2,’x2=’,x2:6:2); Readln; End. c. các bước tiến hành hoạt động của giáo viên hoạt động của học sinh 1. chiếu chương trình lên bảng. yêu cầu học sinh 1. Quan sát bảng, độc lập soạn chương thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô: tr×nh vµo m¸y. - soạn chương trình vào máy - lưu chương trình F2 - dÞch lçi có ph¸p Alt+ F9 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>