Bài giảng Hình ảnh tổn thương não do chấn thương - Trường Đại Học Quốc Tế Hồng Bàng

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>HÌNH ẢNH</b>

<b>TỔN THƯƠNG NÃO </b>

<b>DO CHẤN THƯƠNG</b>

<b>Bs. LÊ VĂN PHƯỚC</b>

KHOA CHẨN ĐỐN HÌNH ẢNH
BỆNH VIỆN CHỢ RẪY

Hà Nội, 18/8/2018

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>NỘI DUNG</b>

<b>1.</b>

<b>Vấn đề cơ bản về dịch tể, lâm </b>

<b>sàng, phân loại </b>

<b>2.</b>

<b>Vai trị các kỹ thuật hình ảnh </b>

<b>thường qui: XQ, CT, MRI, DSA</b>

<b>3.</b>

<b>Kỹ thuật hình ảnh mới: DWI, SWI, </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>CÁC VẤN ĐỀ CƠ BẢN</b>

BvCR

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

• Tổn thương não do chấn thương (TBI)

– <i>“là tổn thương não do tác động lực cơ học bên</i>

<i>ngoài</i> <i>kết hợp giảm hoặc thay đổi tình trạng ý</i>

<i>thức, có thể dẫn đến gây suy giảm chức năng</i>
<i>tạm thời hay lâu dài về nhận thức, sinh lý, tâm lý</i>
<i>– xã hội”</i>

– <i>“tác động ngồi gây gián đoạn chức năng não</i>

<i>bình</i> <i>thường”</i>

– <i>TBI :</i> <i>một phần của “chấn thương sọ não”</i>

MỞ ĐẦU

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

THỐNG KÊ TBI

Ngã
48%
Đả
thương
14%
Tai nạn
giao
thông
14%
Tự sát
9%
Khác
15%

Taylor CA, MMWR surveill Summ, 2017
Chết:
50,000
Nhập
viện:
282,000

• ???

Phịng cấp
cứu:
2,500,000

Số ca bệnh/ năm _{Nguyên nhân (%)}

82%
2%

1%

2%1% 12%

Tai nạn giao thông
Lao động

Ngã

Tai nạn xã hội
Tai nạn sinh hoạt
Khác

<i>Phạm Ngọc Hoa, Lê Văn Phước, Tạp chí Y học Việt Nam, 1999</i>

Ở bv Chợ Rẫy: CTSN do TNGT 14-21.000 cas/năm (phẫu
thuật 8.000 cas/năm = 23 cas/ngày) (2015: 14.186/7.660)

<i>Khoa</i> <i>Cấp cứu, bvCR</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

PHÂN LOẠI

<b>Mức độ </b> <b>Nhẹ</b> <b>Trung bình</b> <b>Nặng</b>

Hình ảnh cấu
trúc

Bình thường Bình thường
hoặc bất thường

Bình thường
hoặc bất thường

Mất ý thức 0-30 phút 30 ph-24 giờ > 24 giờ

Mất mùi < 1 ngày 1-7 ngày > 7 ngày

Thay đổi tình
trạng ý thức

< 24 g > 24 g; mức độ
dựa trên các
tiêu chuẩn khác

> 24 g; mức độ
dựa trên các tiêu
chuẩn khác

GCS 13-15 9-12 3-8

J Neurotrauma, 2015
Neurology, 1995

<b>Giai đoạn</b> <b>Cấp</b> <b>Bán</b> <b>cấp</b> <b>Mạn</b>

Thời gian 1 tuần 1 – 3 tháng > 3 tháng

TBI nhẹ = chấn động não (concussion)

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7></div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

VAI TRỊ HÌNH ẢNH HỌC

• Phát hiện tổn thương cần phẫu thuật hoặc

can thiệp

• Phát hiện tổn thương địi hỏi điều trị nội

khoa

sớm hoặc cần theo dõi thận trọng

• Xác định

tiên

lượng

giúp

kế hoạch điều trị

phục hồi chức năng, tham vấn gia đình

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b>HÌNH ẢNH HỌC</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

VAI TRỊ

• X quang qui ước

<i><b>thường </b></i>

<i><b>khơng chỉ định </b></i>

•

<i>CT thay thế X quang qui ước: </i>

<i>vỡ hộp sọ</i>

• Chỉ định hạn chế: dị vật cản

quang, tổn thương xuyên thấu

ACR 2015

Mảnh đạn trong hộp sọ
(BvCR)

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11></div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

VAI TRÒ CT

CT là kỹ thuật hình ảnh “đầu tay”
trong đánh giá chấn thương đầu

• Ưu điểm

– Nhanh, sẵn có

– Độ nhạy cao trong phát hiện khối chốn
chỗ, xuất huyết, kích thước não thất

– Tốt cho xương, vật lạ cản quang

– Xác định cas cần can thiệp ngoại khoa
thần kinh

– Hạn chế
- Nhiễm xạ

- Xuất huyết nhỏ, phù não, dập não cạnh
xương, DAI…

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

HÌNH ẢNH TỔN THƯƠNG

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

• Tổn thương ngoài
màng cứng (16%),
tụ máu dưới màng
cứng (47%) cao
• DAI thấp (20%)
• <i>Adams JH: </i>

<i>10%-18%-29%</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

<b>1</b> <b>2</b> <b>₂</b> <b>3</b>

Nguồn Bv Chợ Rẫy

FLAIR SWI

<b>5</b>

<b>4</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

DẬP NÃO

• PL-CT là kỹ thuật hình
ảnh ban đầu thích hợp
• Cơ chế: cùng bên <i>và</i> <i>đối</i>

<i>bên</i>

• Hạn chế CT:

– không đánh giá hết tổn
thương

– tổn thương nông
– xuất huyết nhỏ

– xảo ảnh xương lân cận

Postgrad Med J, 2016
Neurotrauma, 2015

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

TỔN THƯƠNG TRỤC LAN TỎA

• Cơ chế chấn thương

• 50-80% CT bình thường

– Tỉ lệ tàn phế nặng (9,8%),
sống thực vật (2%)

• Đặc điểm CT: xuất huyết,
phù nhỏ ở vị trí đặc trưng
• MRI > CT

Riata, Front Neuro, 2016

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

CHỈ ĐỊNH CT

J Neurotrauma, 2015

• CT chỉ định trong hầu hết TBI trung

bình và nặng

• Trường hợp TBI nhẹ: chỉ định chọn

lọc hơn

– Tiêu chuẩn chỉ định CT đầu của Canada
(CCHR)

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

CHỈ ĐỊNH CT NHĨM “NHẸ”

Trong các cas “bình thường”:

– < 1% có tổn thương địi hỏi phải phẫu thuật
– 10-15% có tổn thương não cấp

Mehta H, AJNR (2016)

CT SWI T2W

Po Chan D. 48t , CTSN, bvCR

<b>5</b>

CT tất cả: tăng chi phí, nhiễm xạ

<i><b>Chọn lựa chỉ định: </b></i>

*Lựa chọn bệnh nhân

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

CHỈ ĐỊNH CT NHĨM “NHẸ”

• Qui luật CT đầu của Canada (CCHR)

– <i>GCS ≤ 15 điểm: sau 2 giờ</i>

– <i>Nghi</i> <i>ngờ CT chấn thương sọ hở, lún sọ</i>

– <i>Dấu hiệu vỡ nền sọ</i>

– <i>≥ 2 nơn mữa</i>

– <i>>65 tuổi</i>

• Tiêu chuẩn New Orleans

– <i>Đau đầu</i>

– <i>Nôn</i> <i>mửa</i>

– <i>Mất mùi tiến triển, dai dẵng</i>

– <i>Chấn thương nhìn thấy vùng trên xương địn</i>

– <i>> 60 tuổi</i>

– <i>Có</i> <i>thuốc/ rượu</i>

– <i>Co giật</i> Haydel MJ. Clinical decision instruments for CT scanning in minor head injury. JAMA 2005

* <b>Độ nhạy 100% </b>phát hiện tổn thương cần can
thiệp phẫu thuật thần kinh

* Giảm chỉ định CT các cas “bình thường”

</div>

<!--links-->
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN ĐÀO TẠO Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN.DOC

• 3
• 1
• 5