Giáo án Tin học lớp 11 - Bài 6: Phép toán, biểu thức, câu lệnh gán

<span class='text_page_counter'>(1)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y.  Bé m«n: Tin häc 11. Bµi 6: phÐp to¸n, biÓu thøc, c©u lÖnh g¸n (TiÕt PPCT: 6) Ngµy so¹n: …………………………… Ngµy ®¨ng ký gi¸o ¸n: .......................... Người duyệt giáo án (TTCM duyệt, BGH duyệt): ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... I. Môc tiªu:. 1. KiÕn thøc: - BiÕt ®­îc c¸c phÐp to¸n th«ng dông trong ng«n ng÷ lËp tr×nh. - Biết diễn đạt một biểu thức trong ngôn ngữ lập trình. - BiÕt ®­îc chøc n¨ng cña lÖnh g¸n. - BiÕt ®­îc cÊu tróc cña lÖnh g¸n vµ mét sè hµm chuÈn th«ng dông trong ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascan. 2. KÜ n¨ng: -ViÕt ®­îc lÖnh g¸n - ViÕt ®­îc c¸c biÓu thøc sè häc vµ logic víi c¸c phÐp to¸n th«ng dông II. §å dïng d¹y häc:. 1. Gi¸o viªn: - Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y - M¸y tÝnh, m¸y chiÕu 2. Häc sinh: II. Hoạt động dạy - học. 1. Hoạt động 1: Tìm hiểu một số phép toán số học a. Môc tiªu: - Häc sinh biÕt ®­îc tªn c¸c phÐp to¸n, kÝ hiÖu cña c¸c phÐp to¸n vµ c¸ch sö dông cña các phép toán đối với mỗi kiểu dữ liệu. b. Néi dung: - C¸c phÐp to¸n sè häc: + - * / DIV MOD - Các phép toán quan hệ: <, <=, >, >=,=, <>. Dùng để so sánh hai đại lượng, kết quả cña c¸c phÐp to¸n nµy lµ True hoÆc False. - Các phép toán Logic: NOT OR AND, thường dùng để tạo các biểu thức logic từ các biểu thức quan hệ đơn giản. c. C¸ch tiÕn hµnh: hoạt động của giáo viên. hoạt động của học sinh. Nghe gi¶ng 1. PhÐp to¸n GV: To¸n häc sö dông nh÷ng phÐp to¸n Suy nghÜ, tr¶ lêi nµo? C¸c phÐp to¸n: céng, trõ, nh©n, chia, chia lÊy sè nguyªn, chia lÊy sè d­, so s¸nh GV: TÊt c¶ chóng cã ®­îc dïng trong Suy nghÜ, tr¶ lêi NNLT hay kh«ng? ChØ ®­îc dïng mét sè phÐp to¸n trong.  GV: §ç ThÞ Thu HiÒn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span>  Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y.  Bé m«n: Tin häc 11. NNLT cßn mét sè phÐp ph¶i x©y dùng tõ c¸c phÐp to¸n kh¸c VD: PhÐp luü thõa kh«ng ph¶i ng«n ng÷ nµo còng viÕt ®­îc GV: Mçi ng«n ng÷ kh¸c nhau l¹i cã c¸ch kÝ hiÖu phÐp to¸n kh¸c nhau GV: Y/c häc sinh nghiªn cøu SGK vµ cho biÕt nhãm c¸c phÐp to¸n Ta xÐt c¸c kh¸i niÖm nµy trong ng«n ng÷ Pascal. HS: Đưa ra một số phép toán đã biết trong to¸n häc. Nghiªn cøu SGK, tr¶ lêi PhÐp to¸n sè häc + Víi sè nguyªn: +, -, * (nh©n), div (chia lÊy nguyªn), mod (chia lÊy d­) + Víi sè thùc: +, -, *, / (chia) - C¸c phÐp to¸n quan hÖ: <,  , >, , <> - Các phép toán logic: NOT (phủ định), OR (hoÆc), AND (vµ). H: PhÐp div, mod sö dông cho nh÷ng Suy nghÜ, tr¶ lêi kiÓu d÷ liÖu nµo? ChØ sö dông ®­îc cho sè nguyªn H: KÕt qu¶ cña phÐp to¸n quan hÖ (so Suy nghÜ, tr¶ lêi s¸nh) cho ta gi¸ trÞ kiÓu g×? Cho kÕt qu¶ lµ mét gi¸ trÞ logic (True hoÆc False) 2. Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm biểu thức a. Môc tiªu: - HS biÕt kh¸i niÖm vÒ biÓu thøc sè häc, biÓu thøc quan hÖ vµ biÓu thøc logic. BiÕt cách xây dựng các biểu thức đó. - BiÕt ®­îc mét sè hµm sè häc chuÈn trong lËp tr×nh. b. Néi dung: * BiÓu thøc sè häc - BiÓu thøc sè häc lµ biÓu thøc nhËn ®­îc tõ c¸c h»ng sè, biÕn sè vµ hµm sè liªn kÕt víi nhau b»ng c¸c phÐp to¸n sè häc. - Thứ tự thực hiện biểu thức số học: trong ngoặc trước, ngoài ngoặc sau. Trong dãy c¸c phÐp to¸n kh«ng chøa ngoÆc th× thùc hiÖn tõ tr¸i sang ph¶i theo thø tù cña c¸c phép toán: nhân, chia, chia lấy nguyên, chia lấy dư thực hiện trước và các phép toán céng, trõ thùc hiÖn sau. - Hµm sè häc chuÈn th«ng dông. Hµm Bình phương: SQD(X) C¨n bËc hai: SQRT(X) Giá trị tuyệt đối: ABS(X) Sin(X) Cos(X) Logarit tù nhiªn Lnx In(x) Luü thõa cña sè e ex exp(x). Kiểu đối số I hoÆc R I hoÆc R I hoÆc R I hoÆc R I hoÆc R I hoÆc R I hoÆc R.  GV: §ç ThÞ Thu HiÒn Lop11.com. KiÓu hµm sè Theo kiểu của đối số R Theo kiểu của đối số R R R R.

<span class='text_page_counter'>(3)</span>  Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y.  Bé m«n: Tin häc 11. * BiÓu thøc quan hÖ - Hai biÓu thøc cã cïng kiÓu d÷ liÖu ®­îc liªn kÕt víi nhau bëi phÐp to¸n quan hÖ cho ta mét biÓu thøc quan hÖ. <BiÓu_thøc 1> <phÐp_to¸n_quan_hÖ> <biÓu_thøc_2> - Thø tù thùc hiÖn: + TÝnh gi¸ trÞ c¸c biÓu thøc. + Thùc hiÖn phÐp to¸n quan hÖ. * BiÓu thøc logic - C¸c biÓu thøc quan hÖ liªn kÕt víi nhau bëi phÐp to¸n logic ta ®­îc biÓu thøc logic. Biểu thức logic đơn giản là giá trị True hoặc False. c. Các bước tiến hành: hoạt động của giáo viên. hoạt động của học sinh. Suy nghÜ, tr¶ lêi 1. BiÓu thøc sè häc HS: §­a ra kh¸i niÖm H: Trong to¸n häc biÓu thøc lµ g×? H: Y/c häc sinh ®­a kh¸i niÖm biÓu - Lµ mét d·y c¸c phÐp to¸n: +, -, *, /, div, mod tõ c¸c h»ng, biÕn kiÓu sè vµ c¸c hµm thøc trong lËp tr×nh? - Dùng cặp dấu () để quy định trình tự tính to¸n GV: C¸ch viÕt c¸c biÓu thøc nµy trong HS: §­a ra ý kiÕn lËp tr×nh cã gièng c¸ch viÕt trong to¸n häc? GV: Ph©n tÝch c¸c ý kiÕn cña häc sinh. GV: §­a ra mét sè biÓu thøc trong to¸n häc vµ yªu cÇu c¸c em viÕt chóng Suy nghÜ vµ lµm VD trong ng«n ng÷ Pascal 2a+5b+c 2*a+5*b+c xy x*y/(2*z) 2z ((x+y)/(1(2/z)))+(x*x/(2*z)) x  y x2  2 2z 1 z. H: Qua VD vµ nghiªn cøu SGK cho biÕt c¸ch viÕt biÓu thøc vµ thø tù thùc hiÖn phÐp to¸n trong lËp tr×nh GV: C¸ch viÕt biÓu thøc phô thuéc vµo có ph¸p tõng ng«n ng÷ lËp tr×nh. Thø tù thùc hiÖn c¸c phÐp to¸n - Trong ngoặc trước, ngoài ngoặc sau. - Nhân chia trước cộng trừ sau - Gi¸ trÞ cña biÓu thøc cã kiÓu lµ kiÓu cña biÕn hoÆc h»ng cã miÒn gi¸ trÞ lín nhÊt trong biÓu thøc. 2. Hµm sè häc chuÈn GV: §Æt c©u hái, muèn tÝnh X2 ta viÕt HS: §­a ra: cã thÓ viÕt lµ X*X nh­ thÕ nµo?.  GV: §ç ThÞ Thu HiÒn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>  Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y GV: VËy muèn tÝnh x , Sin x, cos x, … ta lµm nh­ thÕ nµo? Để tính các giá trị đó người ta xây dựng sẵn một số đơn vị chương trình giúp người lập trình tính toán nhanh c¸c gi¸ trÞ th«ng dông - Treo tranh chøa b¶ng mét sè hµm chuÈn, yªu cÇu häc sinh ®iÒn thªm c¸c th«ng tin nh­ chøc n¨ng cña hµm, kiÓu của đối số và kiểu của hàm số. H: Cho biÕt c¸ch viÕt mét hµm nh­ thÕ nµo? H: KÕt qu¶ cña hµm phô thuéc vµo yÕu tè nµo?.  Bé m«n: Tin häc 11 HS: Ch­a biÕt c¸ch tÝnh. - Quan s¸t tranh vÏ, nghiªn cøu SGK vµ lªn b¶ng ®iÒn tranh. Suy nghÜ, tr¶ lêi - C¸ch viÕt: Tªn_hµm (§èi sè) - Kết quả của hàm phụ thuộc vào kiểu của đối sè. - §èi sè lµ mét hay nhiÒu biÓu thøc sè học đặt trong dấu ngoặc () sau tên hàm - B¶n th©n hµm còng cã thÓ coi lµ biÓu thøc sè häc vµ cã thÓ tham gia vµo biÓu thøc nh­ to¸n h¹ng bÊt k× §èi víi c¸c hµm chuÈn, cÇn quan t©m đến kiểu của đối số và kiểu của giá trị tr¶ vÒ VD: sin thì được đo bằng độ hay radian 3. BiÓu thøc quan hÖ Khi hai biÓu thøc sè häc liªn kÕt víi nhau b»ng mét phÐp to¸n quan hÖ ta được một biểu thức mới, biểu thức đó gäi lµ biÓu thøc g×? - H·y lÊy mét vÝ dô vÒ biÓu thøc quan hÖ? - Yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vµ cho biÕt cÊu tróc chung cña biÓu thøc quan hÖ? - Thø tù thùc hiÖn cña biÓu thøc quan hÖ?. - Gäi lµ biÓu thøc quan hÖ 2*a<b Cã d¹ng sau: <biÓu thøc 1> <phÐp to¸n quan hÖ> <biÓu thøc 2> - Tính giá trị các biểu thức. Sau đó thực hiện phÐp to¸n quan hÖ.. - §Ó thùc hiÖn ®­îc phÐp quan hÖ th× - BiÓu thøc 1 vµ biÓu thøc 2 ph¶i cïng kiÓu c¸c biÓu thøc ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn g×? - Cho biÕt kÕt qu¶ cña phÐp to¸n quan - KÕt qu¶ cña biÓu thøc quan hÖ thuéc d÷ liÖu hệ thuộc kiểu dữ liệu nào đã học? kiÓu logic (True hoÆc False) 4. BiÓu thøc logic Chó ý theo dâi dÉn d¾t cña gi¸o viªn vµ suy Các biểu thức quan hệ được liên kết với nghĩ để trả lời. nhau bëi phÐp to¸n logÝc ®­îc gäi lµ  GV: §ç ThÞ Thu HiÒn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>  Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y biÓu thøc logic. - H·y cho mét vÝ dô vÒ biÓu thøc lo gic? - Trong to¸n häc, ta cã biÓu thøc 5<=x<=11, h·y biÓu diÔn biÓu thøc nµy trong ng«n ng÷ lËp tr×nh. - Thø tù thùc hiÖn biÓu thøc logic..  Bé m«n: Tin häc 11. - VÝ dô: (A>B) or ((X +1)< Y) vµ (5>2) and ((3+2)<7). - BiÓu thøc trong ng«n ng÷ lËp tr×nh: (5<=x) and (x<=11). + Thùc hiÖn c¸c biÓu thøc quan hÖ. + Thùc hiÖn c¸c phÐp to¸n logic.. - KÕt qu¶ cña biÓu thøc logic cã kiÓu - KÕt qu¶ kiÓu logic. d÷ liÖu lµ g×? - Treo tranh cã chøa b¶ng ch©n trÞ cña - HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi b»ng c¸ch ®iÒn vµo a vµ b, yªu cÇu häc sinh ®iÒn gi¸ trÞ b¶ng. cho A and B; A or B; not A. 3. Hoạt động 3: Tìm hiểu lệnh gán. a. Môc tiªu: - HS biÕt chøc n¨ng cña lÖnh g¸n trong lËp tr×nh. BiÕt cÊu tróc chung cña lÖnh g¸n trong ngôn ngữ Pascal. Viết được lệnh đúng khi lập trình. b. Néi dung: - Lệnh gán dùng để tính giá trị của biểu thức và chuyển giá trị đó vào một biến. - CÊu tróc: tªn_biÕn:= biÓu_thøc; - Sù thùc hiÖn cña m¸y: + TÝnh gi¸ trÞ cña biÓu_thøc. + §Æt gi¸ trÞ vµo tªn_biÕn. c. Các bước tiến hành. hoạt động của giáo viên. hoạt động của học sinh. LÖnh g¸n lµ cÊu tróc c¬ b¶n nhÊt cña mọi ngôn ngữ lập trình, thường dùng để gán giá trị cho biến Mçi NNLT cã nh÷ng c¸ch viÕt c©u lÖnh g¸n kh¸c nhau - Giới thiệu một ví dụ về lệnh gán - Quan sát ví dụ và suy nghĩ để trả lời. trong Pascal nh­ sau: x:=4+8; - Gi¶i thÝch: LÊy 4 céng 8, ®em kÕt qu¶ đặt vào trong x. Ta được x bằng 12. - Hái: H·y cho biÕt chøc n¨ng cña lÖnh + TÝnh gi¸ trÞ cña biÓu thøc. g¸n? + G¸n gi¸ trÞ tÝnh ®­îc vµo tªn mét biÕn. - Yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vµ cho CÊu tróc: biÕt cÊu tróc chung cña lÖnh g¸n trong <tªn_biÕn> := <biÓu_thøc>; ng«n ng÷ Pascal..  GV: §ç ThÞ Thu HiÒn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>  Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y.  Bé m«n: Tin häc 11. CÇn l­u ý: biÓu thøc ph¶i phï hîp víi tªn biÕn. NghÜa lµ kiÓu cña tªn biÕn ph¶i cïng kiÓu víi kiÓu cña biÓu thøc hoÆc ph¶i bao hµm kiÓu kiÓu biÓu thøc. - Hãy cho ví dụ để tính nghiệm của phương trình bậc 2. b  b 2  4ac 2a. X2 := (-b + sqrt(b*b – 4*a*c)/(2*a);. - Giới thiệu thêm ví dụ cho chương tr×nh Var i,z:integer; Begin z:=4 i:=6 z:=z-1; i:=i+1; writeln (‘i=’,i); writeln (‘z=’,z); readln; End. - Hỏi: Chương trình in ra màn hình giá - In ra màn hình: z=3 và i=7. trÞ b»ng bao nhiªu? - Thực hiện chương trình để HS kiểm - Quan sát kết quả của chương trình. . nghiÖm kÕt qu¶ tù suy luËn.. IV. Cñng cè :. 1. Những nội dung đã học - C¸c phÐp to¸n trong TB Pascal: sè häc, quan hÖ vµ logÝc. - C¸c biÓu thøc trong TB Pascal: sè häc, quan hÖ vµ logÝc. - CÊu tróc lÖnh g¸n trong TB Pascal: tªn_biÕn: = biÓu_thøc. 2. C©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ. - Lµm c¸c bµi tËp 5, 6, 7, 8, s¸ch gi¸o khoa, trang 35, 36. - Xem phụ lục A, sách giáo khoa trang 121: Một số phép toán thường dùng và giá trị ghÐp to¸n logic..  GV: §ç ThÞ Thu HiÒn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>