Bài giảng D:SKKN DAY HOC MON LICH SU .doc

Đề tài : Gây hứng thú học tập lịch sử thế giới ( lớp 8 ) bằng cách khắc hoạ sâu
sắc biểu tượng nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp .
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
LỜI GIỚI THIỆU
Việc nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường phổ thông nói
chung và trong bộ môn Lịch sử nói riêng là một nhiệm vụ hết sức cần kíp
trong giai đoạn đổi mới hiện nay của đất nước . Có nhiều yếu tố và biện pháp
để nâng cao hiệu quả chất lượng giáo dục . Gây hứng thú là một biện pháp
quan trọng trong việc dạy và học lịch sử hiện nay vì biện pháp này nó thể hiện
trên các mặt tư tưởng tình cảm , nhận thức và hành động trong các hoạt động
dạy và học , song sự hứng thú trong nhận thức không phải là sự ngẫu hứng ,
tuỳ thích mà là sự định hướng có lựa chọn , nhằm mục đích của sự vươn lên
nắm vững kiến thức học tập một cách sâu sắc và toàn diện đồng thời giúp
người học biết vận dụng những kiến thức đã học vào cuộc sống .
Trong giới hạn bài viết này tôi xin giới thiệu với bạn đồng nghiệp một vài
kinh nghiệm trong việc Gây hứng thú học tập môn lich sử thế giới (lớp 8) ,
Bằng cách khắc hoạ sâu sắc biểu tượng nhân vật Lịch sử trong giờ lên lớp ,
nhằm nâng cao nhận thức và chất lượng giáo dục của bộ môn lịch sử thế giới
hiện nay .
Trong quá trình thực hiện chắc không tránh khỏi những thiếu sót , rất mong
các thầy cô và hội đồng khoa học các cấp đóng góp ý kiến để đề tài thêm
phong phú và có hiệu quả cao.Xin chân thành cảm ơn .

------------------------------------------------------------------------------------------------
1
Đề tài : Gây hứng thú học tập lịch sử thế giới ( lớp 8 ) bằng cách khắc hoạ sâu
sắc biểu tượng nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp .
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
NỘI DUNG CHÍNH
A/ Đ ẶT V ẤN Đ Ề :
I/ THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ :

Hiện nay hầu như học sinh không còn ham thích học tập bộ môn lịch sử ở
nhà trường phổ thông , việc này có rất nhiều nguyên nhân , song nguyên nhân
cơ bản làm cho các em nhàm chán vì yêu cầu của giáo viên bắt các em nhớ
qúa nhiều sự kiện lịch sử , nhân vật lịch sử một cách máy móc khô khan, mà
trong giờ học lịch sử nào thầy giáo cũng bắt buộc.
Việc học sinh chán học môn lịch sử nói trên là đúng nhưng không phải do
bản thân bộ môn lịch sử gây ra mà chính là do quan niệm và phưong pháp
dạy học của chúng ta chưa đáp ứng được nhu cầu của người học hay nói khác
hơn là người thầy giáo chưa gây hứng thú học tập trong giờ học bộ môn lịch
sử .
Thực trạng hiện nay đa số giáo viên đều có cố gắng trong việc đổi mới
phương pháp dạy và học bộ môn lịch sử , song khi lên lớp hầu hết giáo viên
giảng bài các kiến thức bài giảng đều trùng khớp với sách giáo khoa , dẫn đến
học sinh nhàm chán không muốn nghe thầy giảng mà còn nói chuyện riêng
hoặc làm bài môn học khác …
Hiện nay trong giờ học , một số thầy cô vẫn còn lung túng trong việc truyền
thụ kiến thức cơ bản cho các em, nên cho các em ghi bài quá nhiều sự kiện
lịch sử ,làm cho học sinh phải một khối lượng thông tin quá lớn , học sinh
không nhớ nỗi rồi dẫn đến chán học .
Trong phương pháp dạy và học lịch sử , giáo viên thường chú ý đến kênh
chữ mà ít chú ý đến kênh hình vì vậy khi giới thiệu nhân vật lịch sử , Giáo
viên chỉ giới thiệu qua loa , chỉ cho học sinh thấy chân dung nhân vật lịch sử
mà không giới thiệu về đặc điểm , tính cách , hình dáng , quan điểm của
nhân vật lịch sử không những để khắc sâu kiến thức cho học sinh mà gây cho
các em có những xúc cảm đối với nhân vật lịch sử đó . Hơn nữa kiểm tra đánh
giá giáo viên cũng ít chú ý đến nội dung kiểm tra về các nhân vật lịch sử mặc
dù có một số tiết học vai trò các nhân vật lịch sử đó rất quan trọng , đóng vai
trò trung tâm về nội dung bài giảng trong suốt một tiết học .
Một phần không nhỏ dẫn đến học sinh không ham thích học tập bộ môn lịch
sử là do chúng ta còn thiếu nhiều kinh nghiệm trong dạy học lịch sử , chưa

------------------------------------------------------------------------------------------------
2
Đề tài : Gây hứng thú học tập lịch sử thế giới ( lớp 8 ) bằng cách khắc hoạ sâu
sắc biểu tượng nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp .
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
gây cho học sinh hứng thú thực sự để nâng cao chất lượng bộ môn , trong khi
nhà trường hiện nay còn thiếu nhiều phương tiện dạy học như đèn chiếu ,
băng đĩa Veđio , bản đồ tranh ảnh lịch sử ….
Với những thực trạng trên , là thầy giáo dạy lịch sử luôn tìm tòi cần sớm
đưa ra những giải pháp cụ thể để giải quyết vấn đề trên , ở đây bản thân tôi chỉ
giới hạn với đề tài : “ Gây hứng thú học tập bộ môn lịch sử thế giới lớp 8 bằng
cách khắc hoạ sâu sắc biểu tượng nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp .”
II/ CƠ SỞ LÝ LUẬN :
Môn lịch sử ở nhà trường phổ thông nói chung , môn lịch sử thế giới lớp 8
hiện nay nói riêng , cho ta thấy rằng sách giáo khoa lịch sử lớp 8 phần lịch sử
thế giới tác giả đã soạn thảo nội dung và chương trình thật sự không khô
khan , không kém phần hấp dẫn , nếu thầy giáo biết cách sử dụng và khai
thác nó một cách có hiệu quả trong giờ lên lớp . Để làm được việc đó , yêu
cầu ở người giáo viên rất cao trong tất cả mọi hoạt động mọi khâu trong quá
trình lên lớp hướng dẫn học sinh học tập , chuẩn bị đồ dùng dạy học , chuẩn bị
tài liệu tham khảo … Tất cả sự chuẩn bị nói trên nhằm gây cho các em hứng
thú học tập , tiếp thu bài giảng có hiệu quả , để nâng cao chất lượng dạy và
học , trong đó phương pháp “ Gây hứng thú học tập lịch sử thế giới ( lớp8)
bằng cách khắc hoạ sâu sắc biểu tượng nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp” là
một trong những biện pháp gây hứng thú học tập nhằm nâng cao chất lượng
dạy và học môn lịch sử thế giới hiện nay .
Như chúng ta đã biết, sử học mácxít đã làm sáng tỏ quan điểm con người là
chủ thể là nhân vật trung tâm của lịch sử , các vị thần linh , Đức phật , Chúa
trời … chỉ do con người nghĩ ra mà thôi .
Sử học mácxít cũng khẳng định chân lý rằng , quần chúng là người làm nên

lịch sử , là động lực quyết định sự phát triển của lịch sử là sức mạnh của lịch
sử , đó là qui luật . Nhưng sử học mácxít không phủ nhận vai trò của cá nhân
trong lịch sử . Các Mác khẳng định : “ Mỗi thời đại xã hội đều cần có những
con người vĩ đại của nó và nếu không có những con người như thế ,thì…
thời đại sáng tạo ra con người như thế ” . Ở đây chúng ta đề cập đến nhân
vật lịch sử mà được xã hội gọi là vĩ nhân . Trong chương trình và nội dung bài
học lịch sử thế giới lớp 8 có nhiều có nhiều nhân vật lịch sử khi lên lớp giáo
viên cần phải chú ý khắc sâu các biểu tượng nhân vật lịch sử đó trong giờ dạy
nhằm gây sự hứng thú học tập cho các em , đồng thời việc khắc sâu các biểu
tượng nhân vật lịch sử trong giờ dạy không những giúp các em khắc sâu được
kiến thức mà cụ thể là các sự kiện lịch sử quan trọng trong bài học mà còn
------------------------------------------------------------------------------------------------
3
Đề tài : Gây hứng thú học tập lịch sử thế giới ( lớp 8 ) bằng cách khắc hoạ sâu
sắc biểu tượng nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp .
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
giáo dục các em học tập , noi gương những đức tính tốt đẹp của các nhân vật
lịch sử trong bài học .
Trong chương trình và nội dung sách giáo khoa lịch sử lớp 8 ( phần lịch sử
thế giới ) hiện hành có trên 20 nhân vật lịch sử, những biểu tượng nhân vật
lịch sử mà giáo viên cần phải khắc sâu đó là những vĩ nhân lịch sử như :
Ôlivơ Crôm Oen (nhà lãnh đạo Cách mạng tư sản Anh); Rôpe xipie (nhà
lãnh đạo Cách mạng tư sản Pháp ); Oanh Sinh Tơn ( nhà lãnh đạo cuộc chiến
tranh giành độc lập ở Bắc Mỹ ) ; Mông te xki ơ ; Rút rô ; vôn te …(các nhà
tư tưởng , triết học ánh sáng lớn ở châu Âu thế kỷ XVIII) Các Mác ; Ăng
ghen ( các nhà lãnh đạo cách mạng vĩ đại trong phong trào công nhân quốc
tế ); Lê Nin ( Vị lãnh tụ vĩ đại Cách mạng tháng Mười Nga ); V.A Mô Da ;
Bét Tô Ven ; SôPanh (các nhạc sĩ nỗi tiếng thế giới ở thế kỷ XVIII ) Giêm
Oát ; Niu Tơn ; Đác Uyn …( các nhà phát minh khoa học ) . Các nhà lãnh
đạo cách mạng trong phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á như : TiLec (Ấn

Độ ) ; Áp Đun Ma Ra ( Mã Lai ) ; A.Xu Các Nô ( In Đô Nê Xi a) …và một
số nhân vật lịch sử khác .
Như vậy toàn bộ khoá trình lịch sử thế giới lớp 8 hiện hành học sinh phải
nhớ trên 20 nhân vật lịch sử , do đó một trong những điều gây khó khăn đã
làm giảm hứng thú học tập của học sinh đối với bộ môn này . Để các em nhớ
lâu và hiểu sâu sắc các nhân vật lịch sử đó thì người thầy giáo phải biết khắc
sâu những biểu tượng nhân vật lịch sử đó vào trong tâm trí của các em những
đặc điểm , hình dáng của từng nhân vật thì các em rất hào hứng học tập . Từ
các nhân vật lịch sử đó các em biết rút ra những bài học quý báu để học
tập.Nhưng nếu ngược lại thầy giáo chỉ giới thiệu qua loa thì sẽ dẫn đến các em
rất khổ tâm khi thầy giáo bắt các em phải nhớ tên , nhớ năm sinh , quê hương
… của từng nhân vật lịch sử . Vì vậy muốn dạy tốt và học tốt môn lịch sử ,
ngoài những nguyên tắc và phương pháp bắt buộc khi lên lớp , giáo viên cần
phải biết khắc sâu nhân vật lịch sử ngay trong giờ lên lớp .
Việc khắc sâu biểu tượng nhân vật lịch sử ngay trong giờ lên lớp có nhiều
cách làm ,song bản thân tôi xin nêu vài kinh nghiệm đã thu được trong học kỳ
I năm học 2006-2007 ở 2 lớp 8/1 và 8/2 mà tôi đã trực tiếp giảng dạy như
sau .
------------------------------------------------------------------------------------------------
4
Đề tài : Gây hứng thú học tập lịch sử thế giới ( lớp 8 ) bằng cách khắc hoạ sâu
sắc biểu tượng nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp .
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
B/ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ :
I/ SÁNG KIỄN CỤ THỂ
Khi dạy các bài lịch sử thế giới giáo viên xác định cho được những đặc
điểm , hình dáng … của nhân vật lịch sử cần khắc hoạ sâu sắc cho học sinh
nắm, nhằm gây hứng thú học tập của các em. Theo tôi được phân ra nhiều
biện pháp khắc hoạ sau:
1. Trước hết giáo viên cần phải khắc sâu hình dáng nhân vật lịch sử:

Mỗi nhân vật lịch sử đều có một hình dáng của mình. Nếu thầy giáo chỉ
giới thiệu sơ lược qua loa cho HS nắm được hình dáng nhân vật qua hình ảnh
giơ lên trong SGK thì các em không có cảm nhận về nhân vật đó và không
có tác dụng giáo dục nào cả, mà kinh nghiệm cho thấy là, khi dạy đến nhân
vật lịch sử, giáo viên phải giới thiệu vài đặc điểm hình dáng nhân vật lịch sử,
khắc sâu hình dáng riêng, đặc điểm riêng để các em dể làm quen, dể hiểu biết
và nhớ lâu về nhân vật đó.
Qua áp dụng biện pháp này, bản thân có 3 sáng kiến xử lý như sau:
a) Có nhân vật lịch sử chúng ta cần phải mô tả một số nét chân dung
nhằm mục đích giúp học sinh biết kỷ và hiểu sâu sắc về nhân vật đó.
Ví dụ; Khi dạy bài 4 “Phong trào cách mạng và sự ra đời của chủ nghĩa
Mác” (SGK). Ở mục II: Sự ra đời chủ nghĩa Mác - mục I: Mác và Ăng ghen
SGK đã giới thiệu vài nét về Các Mác(năm sinh 1818, nơi ở Đức ); đặc điểm
là thông minh, năm 23 tuổi đỏ tiến sĩ triết học, song SGK không tả hình dáng
Mác, nếu giáo viên chỉ đưa ảnh trong SGK cho học sinh xem thì không có ý
nghĩa gì, mà giáo viên cần phải vừa cho các em xem ảnh (nếu photo càng tốt)
vừa giới thiệu cho học sinh thấy rõ C.Mác :có “đôi mắt đen lay láy”, “cái
nhìn sắc xảo dưới đôi lông mày đen sẫm, “vơí cái miệng đường nét gẫy
gọn hơi nghiêm”. Chứng tỏ rằng Mác là một con người nghiêm trang, cương
nghị cứng rắng nhưng táo bạo. Với cách tả hình dáng như vậy nhằm mục đích
khắc hoạ sâu sắc hình ảnh của Mác trong đầu học sinh và làm cho các em mau
chóng hiểu biết về nhân vật Mác và qua đó giáo dục cho các em có lòng kính
trọng yêu quí Các Mác một bậc thầy vĩ đại của giai cấp công nhân thế giới,
cũng từ đó giúp các em tìm hiểu thêm về cuộc đời hoạt động của Mác trong
bài học cũng như tài liệu khác ngoài SGK .
Trên cơ sở đó , đối với Ăng ghen giáo viên cũng lần lược mô tả hình dáng
của Ông thật sâu sắc gây cảm xúc cho học sinh qua chân dung trong sách giáo
khoa , gây cho học sinh có những ấn tượng khó quên về các bậc lãnh tụ đó .
b) Có những nhân vật lịch sử cần mô tả về phong thái và đặc điểm
chung :

------------------------------------------------------------------------------------------------
5
Đề tài : Gây hứng thú học tập lịch sử thế giới ( lớp 8 ) bằng cách khắc hoạ sâu
sắc biểu tượng nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp .
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
Về vị trí và nội dung của hệ thống kiến thức trong bài học lịch sử , hoặc có
khi vì khuôn khổ tài liệu, Giáo viên không thể đặt tả tỉ mỉ chi tiết tùng nhân
vật lịch sử , nhưng cũng không vì vậy mà bỏ đi hoặc lướt qua . Do đó giáo
viên có thể lược tả chung chung nhưng vẫn nêu được đặc điểm đáng ghi nhớ
và vẫn phải đạt được yêu cầu là qua đặc tả phong thái và một vài nét chung
đó có thể làm cho học sinh thấy được phẩm chất của nhân vật lịch sử đó .
Ví dụ 1: Khi dạy bài 2 : “ Cách mạng tư sản Pháp ( 1789 -1794) mục 3
“ Nội dung đấu tranh trên mặt trận tư tưởng” ( trang 11 SGK ) hình 8 có chân
dung của GG Rút Xô , đối với nhân vật lịch sử này Giáo viên đặc tả cho học
sinh thấy được phong thái suy tư sâu rộng qua vẽ mặt của Rút Xô một con
người luôn đấu tranh cho quyền tự do của con người và ngay sâu đó giáo
viên kết hợp dẫn câu nói của Rút Xô “ Tự do là quyền tự nhiên của con
người” để tăng thêm tính cách của con người đó.
Ví dụ 2 : Cũng trong bài này ở phần III mục 3 : “ Chuyên chính dân chủ
cách mạng Gia - cô- banh” Để khắc sâu nhân vật lịch sử Rôpe Xpie , giáo
viên giới thiệu hình ảnh đáng ghi nhớ , vị lãnh tụ xuất sắc của phái Gia cô
banh với nhân vật Rôpe Xpie nỗi tiếng là “con người không thể mua
chuộc” . Trước hết giáo viên cho học sinh xem ảnh chân dung của Rôpe Xpie
( hình11 trang 16 SGK) sau đó giáo viên đặc tả những nét chung và những
phẩm chất tốt đẹp Rôpe xpie được thể hiện qua chân dung với phong cách
nghiêm nghị , ánh mắt nhìn thẳng , thể hiện tính cứng rắn và cương quyết
trừng trị bọn phản cách mạng, luôn luôn bảo vệ quyền lợi cho nhân dân . Như
vậy giáo viên chỉ cần ít phút để khắc sâu nhân vật lịch sử trong bài học sẽ làm
cho các em luôn có cảm tình với các nhân vật đó , từ đó các em sẽ khắc sâu
được vai trò của các nhân vật lịch sử nhất là các lãnh tụ của các cuộc đại cách

mạng , cũng từ đó giáo viên giáo dục các em biết tôn trọng các nhân vật lịch
sử , biết noi gương những phẩm chất tốt đẹp mà các nhân vật lịch sử có được
mà giáo viên đã đặt tả được ngay trong giờ lên lớp, đồng thời gây được hứng
thú cho các em ham thích học tập bộ môn lịch sử thế giới .
Bên cạnh việc đặt tả về phong thái của từng nhân vật , ngoài ra giáo viên có
thể , giới thiệu những đặc điểm đặc biệt như năng khiếu , năng lực , tính cách
đạo đức , hoàn cảnh bản thân … của nhân vật lịch sử có được để làm nỗi bật
nhân vật lịch sử đó , giúp cho học sinh có ấn tượng sâu sắc , hoặc cảm thông
với từng nhân vật , làm cho các em mong hiểu và nhớ lâu các sự kiện lịch sử
đã xảy ra có liên quan đến nhân vật lịch sử trong giai đoạn đó .
Ví dụ3 : khi dạy bài : “ Sự phát triển của kỹ thuật , khoa học , văn học và
nghệ thuật thế kỹ XVIII – XIX ”. mục 3(II) Sự phát triển văn học nghệ
thuật . trong nội dung bài dạy có nói sự phát triển âm nhạc nhiều thiên tài
xuất hiện như Mô Da , Bách và Bét tô ven , Sô Panh ,,, Để học sinh nhận
------------------------------------------------------------------------------------------------
6