Giáo án giảng dạy bộ môn Vật lý 11 - Trường THPT Mạc Đĩnh Chi - Bài 19: Đường sức điện trường công của lực điện trường

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI. . GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11. Tieát : _ _ _ _ _ Baøi 19 :. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN TRƯỜNG CÔNG CỦA LỰC ĐIỆN TRƯỜNG I. Muïc tieâu : 1) Hiểu được khái niệm đường sức điện trường và ý nghĩa của đường sức điện . 2) Hiểu được khái niệm điện phổ . Hiểu quy tắc vẻ các đường sức điện. Biết đước cái giống nhau và khác nhau giữa các “đường hạt bột” của điện phổ và các đường sức điện. 3) Trả lời được câu hỏi điện trường đều là gì và biết điện trường bên trong hai tấm kim loại tích điện trái dấu và có độ lớn bằng nhau là điện trường đều. 4) Hiểu được đặc tính công của lực điện trường. Biết cách vận dụng biểu thức công của lực điện trường. II. Phương Pháp Giảng Dạy : Phương pháp thực nghiệm . III. Thiết bị , đồ dùng dạy học . 1) _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ IV. Tieán Trình Giaûng daïy Phaàn laøm vieäc cuûa Giaùo Vieân. Phaân phoái thời gian. Noäi dung ghi baûng. Hoạt đông của học sinh. Tổ chức , điều khiển. 1. Kieåm tra baøi cuõ vaø kiến thức cũ liên quan với bài mới (3’) GV : ĐỖ HIẾU THẢO.  Lop11.com. VAÄT LYÙ PB 11: 19 -1 /6. Ghi chuù.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI 2. Nghieân cứu bài mới. . GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11. I. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN a) Ñònh nghiaõ Đường sức điện là đường cong có hướng sao cho GV gọi HS lên vẽ đường sức từ của 1 thanh HS lên vẽ đường sức của một vectơ cường độ điện trường theo bất kì điểm nào nam châm thẳng mà các em đã học ở lớp 9 nam châm thẳng. trên đường đó cũng có phương tiếp tuyến với (THCS) như hình vẽ sau : đường cong và có chiều trùng với chiều của đường cong tại điểm ta xét (hình 19.1 SGK ).  Từ đó GV có thể đưa ra khái niệm về các đường sức điện trường và vẽ các đường sức điện trường HS : Nhận xét : “Các đường hạt GV : yeâu caâu caùc em HS quan saùt hình veõ boät cuûa ñieån phoå naøy laø caùc 19.4 SGK vaø ruùt ra nhaän xeùt đường thẳng , hình như chúng xuất phát từ quả cầu rồi đi ra xa HS : Phương lực điện trường tác GV : Chẳng hạn như bây giờ nếu ta đặt một dụng lên điện tích trùng với điện tích tại những điểm bất kì trên đường đường thẳng đó thẳng đó thì phương lực điện trường tác HS : Vectơ cường độ điện trường duïng leân ñieän tích seõ nhö theá naøo ? tại một điểm lúc đầu trên b) Các quy tắt vẽ đường sức Khi vẽ các đường sức cần tuân theo các quy tắt GV : Như vậy vectơ cường độ điện trường “đường hạt bột” sẽ có phương nằm trên đường hạt bột này. sau ñaây: tại một điểm lúc đầu trên “đường hạt bột” * Tại mỗi điểm trong điện trường nói chung có sẽ có phương như thế nào ? thể vẽ được một đường sức đi qua * Nói chung các đường xuất phất từ các điện tích HS : Có thể vẽ những đường döông vaø taän cuøng laø caùc ñieän tích aâm GV mở rộng vấn đề : cong sao cho các vectơ cường độ * Các đường sức không bao giờ cắt nhau. (Đó là GV : ĐỖ HIẾU THẢO.  Lop11.com. VAÄT LYÙ PB 11: 19 -2 /6.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI vì neáu chuùng caét nhau, thì taïi ñieåm caét nhau seõ coù hai vetơ cường độ điện trường. Điều đó vô lí). * Người ta quy ước nơi nào cường độ điện trường lớn hơn thì các đường sức ở đó sẽ được vẽ mau hơn (dày hơn), nơi nào cường độ điện trường nhỏ hơn thì các đường sức ở đó được vẽ thưa hơn.. . + Khảo sát đường sức của hệ gồm hai điện điện trường tiếp tuyến với tích cuøng daáu vaø traùi daáu. đường cong đó. + GV : Từ hình vẽ trên các em nhận xét như thế nào về cách vẽ đường sức so với phương của vectơ cường độ điện trường GV gợi ý để HS rút ra nhận xét về chiều HS : Chiều của vectơ cường độ của đường sức như thế nào ! điện trường tại một số điểm trên đường cong đó , khi đó ta xác định được chiều của đường cong đó. GV gợi ý và hướng dẫn : + Tại sao “Vẽ được một đường sức”. + Taïi sao ta laïi vieát “noùi chung”. + Quy tắc này được giải thích trong SGK c) Ñieän phoå HS xem SGK trang 104. + Taïi sao ta laïi vieát “noùi chung”. 2) ĐIỆN TRƯỜNG ĐỀU. ĐƯỜNG SỨC CỦA ĐIỆN TRƯỜNG ĐỀU Một điện trường có vectơ cường độ điện trường bằng nhau tại mọi điểm gọi là điện trường đều Theo quy tắt vẽ đường sức, ta suy ra các đường GV : ĐỖ HIẾU THẢO. GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11.  Lop11.com. HS suy nghó thaûo lau65n vaø traû lời các câu hỏi : + Vì taïi moãi ñieåm trong ñieän trường chỉ được đặc trưng bằng một vectơ cường độ điện trường. + Vì trong một số trường hợp có theå coù moât5 vaøi ñieåm trong ñieän trường tại đó cường độ điện trường bằng không. Ở những điểm đó không có đường sưc đi qua. + Vì có một số ít trường hợp , đường sức xuất phát từ vô cực. VAÄT LYÙ PB 11: 19 -3 /6.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI. . GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11. sức của điên trường đều là các đường song song và cách đều nhau. Dựa vào điện phổ trên hình 19.5 ta có thể nói điện trường bên trong hai tấm kim loại đó là điện trường đều. Đường sức của điện trường này được veõ treân hình 19.6 3) CÔNG CỦA LỰC ĐIỆN TRƯỜNG Điện trường đều là một dạng điện trường Công của lực điện trường tác dụng lên một mà sự phân bố đường sức có dạng đơn giản điện tích mà chỉ phụ thuộc vào vị trí điểm đầu và nhất. điểm cuối của đoạn đường đi trong điện trường. Do đó người ta nói điện trường tĩnh là một trường theá. AMN = A = qE M ' N ' (19.1) GV trình baøy cho HS : Ta xét công của lực điện trường tác dụng lên một diện tích chuyển động trong điện trường đều, chẳng hạn điện trường bên trong hai tấm kim loại song song nhiễm ñieân traùi daáu. Giả sử đường đi của diện tích q là đoạn đường cong MN và lực điện trường tác dụng lên q>0 có chiều hướng từ cực dương sang cực âm. Ta vẽ trục Ox có chiều trùng với chiều của đường sức.chia MN thành nhiều đoạn nhỏ như trên hình 19.7. Công của lực điện trường tác dụng lên q bằng tổng các công GV : ĐỖ HIẾU THẢO.  Lop11.com. VAÄT LYÙ PB 11: 19 -4 /6.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI. . GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11. trên các đoạn nhỏ đó. Biểu thức tính công trên một đoạn nhỏ nào đó, chẳng hạn đoạn PQ, laø: APQ = q.E.PQ.cos = q.E P 'Q '. Công trên toàn đoạn mạch MN bằng : AMN = A = qE( M ' R '  ...  P ' Q'  ...  S ' N ' ) = qE M ' N ' (19.1) M’,N’ laø hình chieáu cuûa hai ñieåmM, N leân trục Ox như trên hình 19.7 là độ dài đại số của đoạn M’N’. Từ (19.1) ta có nhận xét là công của lực điện trường tác dụng lên điệ tích q không phụ thuộc vào dạng đường đi MN mà chì phụ thuộc vào vị trí của hai điểm M, N tức là điểm đầu và điểm cuối của đường đi. Cuûng coá baøi giaûng Daën doø cuûa hoïc sinh (5’). Hướng dẫn và gợi ý để HS trả lời các câu HS trả lời các câu hỏi 1, 2, 3 và hoûi 1, 2, 3 vaø 4 trang 105 – 106 SGK. 4 trang 105 – 106 SGK..   . GV : ĐỖ HIẾU THẢO.  Lop11.com. VAÄT LYÙ PB 11: 19 -5 /6.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI. GV : ĐỖ HIẾU THẢO. .  Lop11.com. GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11. VAÄT LYÙ PB 11: 19 -6 /6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>