Giáo án giảng dạy Môn Đại số Lớp 10 - Chương I: Tập hợp - Mệnh đề

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 chương I: Tập hợp – Mệnh đề Đ1. Mệnh đề (Lý thuyÕt: 2t + LuyÖn tËp 1 tiÕt) 1. Môc tiªu. Sau bµi nµy • Về kiến thức: HS nắm vững các khái niệm mệnh đề, mệnh đề phủ định, kéo theo, tương đương. Phân biệt được điều kiện cần và điều kiện đủ, giả thiết và kết luận. • Về kỹ năng: Lấy được ví dụ về mệnh đề, mệnh đề phủ định của mệnh đề, xác định tính đúng, sai của các mệnh đề trong trường hợp đơn giản. Nêu được ví dụ mệnh đề kéo theo và mệnh đề tương đương. Biết lập mệnh đề đảo của mệnh đề cho trước. 2. chuẩn bị phương tiện dạy học. 2.1. Thực tiễn: Học sinh có thể nhận biết được phát biểu nào là phát biểu khẳng định và có thể xác định được tính đúng–saicủa phát biểu đơn giản. 2.2. Phương tiện: Bảng hệ thống các phát biểu nhằm xây dựng khái niệm mệnh đề. 3. dự kiến phương pháp dạy học. Sử dụng phương pháp vấn đáp – gợi mở có phối hợp hoạt động nhóm và phân bậc hoạt động các nội dung học tập theo bảng. 4. tiÕn tr×nh bµi häc. TiÕt PPCT: 01 – Ngµy 07/09/2006 a) Hướng đích. GV giới thiệu những nét cơ bản về nội dung chương trình môn Toán lớp 10, từ đó hướng dẫn học sinh tìm hiểu nội dung cơ bản của chương I. Mệnh đề – Tập hợp. B) Bµi míi. Hoạt động 1 I– mệnh đề. Mệnh đề chứa biến 1. Mệnh đề GV: Trong đời sống hàng ngày cũng như trong toán học, ta thường gặp các phát biểu có tính đúng, sai. Ta gọi đó là những mệnh đề.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. H1: Xét tính đúng–sai của các phát biểu sau: • Suy nghĩ tìm câu trả lời. a) Mọi số nguyên có ba chữ số đều nhỏ hơn a) §óng ( hoÆc sai) 1000. b) §óng (hoÆc sai) b) Qua mét ®iÓm trªn mÆt ph¼ng cã v« sè Không thể trả lời vừa đúng, vừa sai. ®­êng th¼ng. H2: Nh÷ng c©u sau ®©y c©u nµo kh«ng cã • Gîi ý tr¶ lêi: tính đúng sai? a) Là câu có tính đúng, sai a) 3 là số nguyên dương. b) Lµ c©u c¶m th¸n. b) Quê ta thật giàu đẹp. c) Là phát biểu có thể đúng hoặc sai (tính c) x–2>0 đúng sai chưa rõ ràng, còn phụ thuộc x) GV:“Mệnh đề là các khẳng định có tính đúng sai. Mỗi mệnh đề phải hoặc đúng hoặc sai. Một mệnh đề không thể vừa đúng, vừa sai”. VÝ dô. a) 20 lµ mét sè tù nhiªn. • Hs lấy các ví dụ về mệnh đề. b) 21 lµ mét sè nguyªn tè…. 2. Mệnh đề chứa biến.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. XÐt ph¸t biÓu sau: “n chia hÕt cho 3” • Suy nghÜ t×m c©u tr¶ lêi. Gợi ý: Có thuộc tính đúng, sai không? H1: Đây có phải là mệnh đề không? GV: Bản thân phát biểu đó không phải là – Khi nào đúng, khi nào sai?. Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 mệnh đề, nhưng với mỗi giá trị nguyên của n ta được một mệnh đề H2: Lấy ví dụ cụ thể và xác định tính đúng, sai trong mỗi trường hợp đó? GV: C¸c ph¸t biÓu d¹ng nh­ trªn gäi lµ c¸c mệnh đề chứa biến. H3: Lấy ví dụ về mệnh đề chứa biến?. • Gîi ý tr¶ lêi: n =6 ta được mệnh đề đúng. n = 7 ta được mệnh đề sai. • Hs phát biểu mệnh đề chứa biến. “Nh÷ng ph¸t biÓu cã chøa mét hay mét sè biÕn mà bản thân nó chưa phải là các mệnh đề nh­ng khi cho c¸c biÕn nh÷ng gi¸ trÞ cô thÓ th× ta ®­îc c¸c M§. Nh÷ng ph¸t biÓu nµy gäi lµ M§ chøa biÕn”. VD: a) sè n lµ sè nguyªn tè. b) qx  " x  1  2 x" víi x  R , các PT, BPT ... đều là các MĐ chứa biến.. Hoạt động 2 II. Phủ định của một mệnh đề. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. • Suy nghÜ t×m c©u tr¶ lêi. Ví dụ. Xét các cặp mệnh đề: a) M1: “D¬i lµ mét loµi chim”. a) Nếu M1 đúng thì M1’ sai và ngược lại. M1’: “D¬i kh«ng ph¶i lµ loµi chim”. b) Nếu M2 đúng thì M2’ sai và ngược lại b) M2: “10 chia hÕt cho 3” M2’: “10 kh«ng chia hÕt cho 3” H1: Nêu nhận xét về các cặp mệnh đề trên? GV: M1’ là mệnh đề phủ định của M1 và ngược lại. GV: Cho mệnh đề A. “không A” kí hiệu A gọi là mệnh đề phủ định của mệnh đề A.. • Hs suy nghÜ, t×m c©u tr¶ lêi.. Chú ý rằng: A “đúng” khi A “sai”. A “sai” khi A “đúng”. Ví dụ. Hãy phủ định các mệnh đề sau a) M: “Tam giác đều có 3 cạnh bằng nhau” b) N: “39 lµ sè nguyªn tè” H1: M đúng hay sai? H2: M đúng hay sai? H3: Xác định M ?. • Hs tr¶ lêi: M đúng M sai vì M đúng M : “Tam giác đều không có 3 cạnh bằng nhau”. Hoạt động 3 III. Mệnh đề kéo theo.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. Ví dụ. Xét mệnh đề: R = “Nếu tam giác ABC đều thì tam giác đó có ba góc bằng nhau”. R cã d¹ng: “NÕu P th× Q” • Trả lời: P = “Tam giác ABC là tam giác đều” H1: Xác định P, Q? Q = “Tam gi¸c ABC cã ba gãc b»ng nhau”. H2: P, Q có phải là các mệnh đề không? GV: Mệnh đề “Nếu P thì Q” được gọi là • Trả lời: P, Q là các mệnh đề mệnh đề kéo theo, và kí hiệu: PQ. Mệnh đề PQ còn được phát biểu: “P kéo. Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 theo Q” hoÆc “Tõ P suy ra Q” H3: Từ các mệnh đề: P: “Giã §«ng B¾c vÒ”, Q: “Trêi trë l¹nh” Hãy phát biểu mệnh đề P Q. GV: Mệnh đề PQ chỉ sai khi P đúng và Q sai. Do đó chỉ cần xét tính đúng sai của mệnh đề PQ khi P đúng. Khi đó P Q đúng khi nào? GV: Các định lí toán học là những mệnh đề đúng và thường có dạng PQ. Khi đó ta nãi: P là giả thiết, Q là kết luận của định lí. Hoặc P là điều kiện đủ để có Q, hoặc Q là điều kiện cần để có P. H4: Hãy phát biểu một định lí toán học. • Tr¶ lêi: “NÕu giã §«ng B¾c vÒ th× trêi trë l¹nh”. •Trả lời: Đúng khi Q đúng. Sai khi Q sai.. • Suy nghÜ t×m c©u tr¶ lêi.. Hoạt động 4 Cñng cè tiÕt 1: • Lưu ý nắm vững các khái niệm đã học. • Rèn luyện kỹ năng xác định mệnh đề phủ định của mệnh đề, xác định tính đúng, sai của các mệnh đề trong trường hợp đơn giản, lấy ví dụ mệnh đề kéo theo. Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, 4 – SGK Rót kinh nghiÖm vµ bæ sung: ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 TiÕt PPCT: 02 – Ngµy 07/09/2006 A) Bµi cò. H1: Lấy một ví dụ về mệnh đề, xác định tính đúng sai của mệnh đề đó. H2: Xác định mệnh đề phủ định của mệnh đề đó. B) Bµi míi. Hoạt động 5 IV. mệnh đề đảo – hai mệnh đề tương đương. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. Ví dụ 1. Xét các mệnh đề dạng PQ: a) Nếu ABC là tam giác đều thì ABC là tam gi¸c c©n. b) Nếu ABC là một tam giác đều thì ABC là • Tr¶ lêi: tam gi¸c c©n vµ cã mét gãc b»ng 600. P: “Tam giác ABC đều” H1: Trong a) hãy xác định P và Q? Q: “ Tam gi¸c ABC c©n” • Tr¶ lêi: H2: Phát biểu các mệnh đề QP ? “NÕu ABC lµ tam gi¸c c©n th× ABC lµ tam gi¸c đều” •Tr¶ lời: Đây là mệnh đề sai. H3: Xét tính đúng sai của mệnh đề? H4: Xét tương tự đối với b). • Suy nghÜ t×m c©u tr¶ lêi. Gîi ý: P: “Tam giác ABC đều” Q: “Tam gi¸c ABC c©n vµ cã mét gãc b»ng 600”. QP: NÕu ABC c©n vµ cã mét gãc b»ng 600 thì ABC là tam giác đều. Đây là mệnh đề đúng.. GV: Mệnh đề QP được gọi là mệnh đề đảo của mệnh đề PQ. Mệnh đề đảo của một mệnh đề không nhất thiết là đúng. • Nếu cả hai mệnh đề PQ và QP đều đúng ta nói P và Q là hai mệnh đề tương ®­¬ng vµ kÝ hiÖu PQ. §äc: P tương đương Q, hoặc P là điều kiện cần và đủ để có Q, hoặc P khi và chỉ khi Q. H5: Lấy ví dụ về mệnh đề đảo và cặp mệnh • Suy nghĩ tìm phương án trả lời. đề tương đương? • Nhấn mạnh mệnh đề tương đương. Hoạt động 6 V. kÝ hiÖu  vµ . Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. VÝ dô 2. XÐt ph¸t biÓu: “Bình phương của mọi số thực đều lớn hơn hoÆc b»ng 0”. • Suy nghÜ vÒ c¸ch viÕt. H1: H·y viÕt l¹i b»ng kÝ hiÖu? • Kí hiệu  đọc là với mọi. Gîi ý: x  A : x 2  0 L­u ý: Víi mäi cã nghÜa lµ tÊt c¶! • Suy nghÜ t×m c©u tr¶ lêi. Ví dụ 3. Phát biểu thành lời mệnh đề sau: Gîi ý: n  A : n  1  n. Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 H1: Xét tính đúng sai của mệnh đề?. “Tổng của mọi số nguyên với 1 đều lớn hơn chÝnh nã” • Trả lời: Đây là mệnh đề đúng.. VÝ dô 4. XÐt ph¸t biÓu: “Cã mét sè nguyªn bÐ h¬n 0” • Trả lời: Đây là một mệnh đề đúng. H1: Có phải là mệnh đề không? • Gîi ý: x  A : x  0 H2: ViÕt l¹i b»ng kÝ hiÖu? • Kí hiệu  đọc là “có một” (tồn tại một) hay “cã Ýt nhÊt mét” (tån t¹i Ýt nhÊt mét) Ví dụ 5. Phát biểu thành lời mệnh đề sau: • Suy nghĩ tìm phương án trả lời. x  A : x 2  x Gợi ý: “Tồn tại số nguyên x mà bình phương cña nã b»ng chÝnh nã” • Tr¶ lêi: x = 0 hoÆc x = 1. H1: Chỉ ra được số đó không? • Đây là mệnh đề đúng. H2: Xét tính đúng sai của mệnh đề? Ví dụ 6. Tìm mệnh đề phủ định của: P: “Tổng của mọi số nguyên với 1 đều lớn • Trả lời: P : “Tồn tại số nguyên mà tổng của h¬n chÝnh nã” nã víi 1 kh«ng lín h¬n chÝnh nã” H1: ViÕt l¹i P b»ng kÝ hiÖu? • P : n  A : n  1  n • Phủ định của mệnh đề “xX, x có t/c P” là mệnh đề: “xX, x không có t/c P” Ví dụ 7. Tìm mệnh đề phủ định của P: “Tồn tại số nguyên x mà bình phương của • Trả lời: P : “Bình phương của mọi số nguyên đều khác chính nó” nã b»ng chÝnh nã” • P : " x  A : x 2  x " H1: ViÕt l¹i P b»ng kÝ hiÖu? • Phủ định của mệnh đề: “xX, x có t/c P” là mệnh đề: “xX, x không có t/c P”. GV: LÊy thªm c¸c vÝ dô? • Gîi ý: VD 7: a) A = “xR, x2+1≥1”; A =”xR, x2+1<1” b) B = “x ch¼n, x chia hÕt cho 4”, B =“x ch¼n, x kh«ng chia hÕt cho 4” VD 8: A= “xR, x2<0”; A =”xR, x2≥0” Hoạt động 7 Cñng cè tiÕt 2: • Chú ý khái niệm mệnh đề đảo, mệnh đề tương đương. • Rèn luyện kỹ năng sử dụng các kí hiệu ,  và tìm mệnh đề phủ định. Bµi tËp vÒ nhµ: 5, 6, 7 – SGK Rót kinh nghiÖm vµ bæ sung: ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 TiÕt PPCT: 03 – Ngµy 08/09/2006 A) Bµi cò. Cho mệnh đề: PQ:“Nếu hình thoi ABCD có một góc vuông thì ABCD là hình vuông” H1: Xác định mệnh đề đảo QP? H2: P và Q có tương đương không? B) Bµi míi. Hoạt động 8 Bài số 1. Trong các câu sau câu nào là mệnh đề, câu nào là mệnh đề chứa biến: a) 3  2  7; b) 4  x  3. c)x  y  1; d) 2  5  0. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. H1: Nhắc lại khái niệm mệnh đề H2: Các phát biểu trên có thuộc dạng đó • Suy nghĩ, trả lời Gîi ý: kh«ng? a) Là mệnh đề; b) Mệnh đề chứa biến. c) Mệnh đề chứa biến; c) Mệnh đề. Hoạt động 9 Bài số 2. Xét tính đúng sai của mỗi mệnh đề sau và phát biểu mệnh đề phủ định của nó. a) 1794 chia hÕt cho 3; b) 2 lµ mét sè h÷u tØ. c) <3,15; d) 125  0. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. a) H1: Tiªu chuÈn chia hÕt cho 3? H2: 1794 có thoả mãn tiêu chuẩn đó không? H3: Phát biểu mệnh đề phủ định? H4: Tương tự cho b, c, d?. • Tr¶ lêi: Tæng c¸c ch÷ sè chia hÕt cho 3. • Tr¶ lêi: Cã.  a) Là mệnh đề đúng. • Mệnh đề phủ định: “1794 kh«ng chia hÕt cho 3” Gợi ý: b) sai; c) đúng; d) sai. Hoạt động 10 Bµi sè 3. Bµi tËp 3–SGK. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. XÐt ph¸t biÓu thø nhÊt. H1: Xác định P, Q trong PQ? H2: Phát biểu mệnh đề QP?. • P: “a vµ b cïng chia hÕt cho c”; Q: “a+b chia hÕt cho c” • QP: “NÕu a+b chia hÕt cho c th× a vµ b cïng chia hÕt cho c” H3: Phát biểu mệnh đề có dùng khái niệm • “Điều kiện đủ để a+b chia hết cho c là a và b cïng chia hÕt cho c” điều kiện đủ? H4: Phát biểu mệnh đề có dùng khái niệm • “Điều kiện cần để a và b cùng chia hết cho c ®iÒu kiÖn cÇn lµ a+b chia hÕt cho c” H5: Tương tự cho các phát biểu khác.. Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 Hoạt động 11 Bµi sè 4. Bµi tËp 4–SGK. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. XÐt ph¸t biÓu thø nhÊt. H1: Xác định P, Q trong PQ? H2: Phát biểu mệnh đề có dùng khái niệm điều kiện cần và đủ? H4: Phát biểu mệnh đề có dùng khái niệm ®iÒu kiÖn cÇn. • P: Sè a cã tæng c¸c ch÷ sè chia hÕt cho 9” Q: “ Sè a chia hÕt cho 9” • “Điều kiện cần và đủ để một số chia hết cho 9 lµ cã tæng c¸c ch÷ sè chia hÕt cho 9” • Suy nghÜ, tr¶ lêi.. H5: Tương tự cho các phát biểu khác. Hoạt động 12 Bµi sè 5. Bµi tËp 7–SGK. Hoạt động của giáo viên Xét mệnh đề: P: “ n  A : n chia hÕt cho n” H1: Ph¸t biÓu b»ng lêi? H2: Mệnh đề phủ định? H3: Xác định tính đúng sai? H4: Tương tự cho b, c, d.. Hoạt động của học sinh • P: “Mọi số tự nhiên n đều chia hết cho chính nã” • P : n  A : n kh«ng chia hÕt cho n. • P đúng, P sai. • Suy nghÜ, tr¶ lêi. Hoạt động 13. Cñng cè tiÕt 3: • Nắm vững các khái niệm cơ bản về mệnh đề. • Rèn luyện kỹ năng sử dụng các kí hiệu ,  và tìm mệnh đề phủ định. Bµi tËp vÒ nhµ: SBT §S 10. Rót kinh nghiÖm vµ bæ sung: ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 TiÕt PPCT: 04 – Ngµy 14/09/2006. §2. tËp hîp (1 tiÕt) 1. Môc tiªu. Sau bµi nµy • VÒ kiÕn thøc: HS n¾m v÷ng c¸c kh¸i niÖm tËp hîp, phÇn tö cña tËp hîp, tËp rçng, tËp con, hai tËp hîp b»ng nhau. • Về kỹ năng: Sử dụng đúng các kí hiệu: ,,,,. Biết các cách cho tập hợp. Vận dụng được c¸c kh¸i niÖm tËp con, tËp hîp b»ng nhau vµo gi¶i to¸n. 2. chuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh. GV: Chuẩn bị hệ thống câu hỏi để hỏi học sinh về các kiến thức liên quan đã học ở lớp dưới. HS: Ôn lại các kiến thức đã học về tập hợp. Xem trước nội dung bài học. 3. dự kiến phương pháp dạy học. Sử dụng phương pháp vấn đáp – gợi mở có phối hợp hoạt động nhóm và phân bậc hoạt động theo c¸c néi dung ghi b¶ng. 4. tiÕn tr×nh bµi häc. A. Hướng đích. H1: H·y chØ ra c¸c sè tù nhiªn lµ ­íc sè cña 24? H2: Cho sè thùc x thuéc ®o¹n [2; 3]. – Cã thÓ chØ ra tÊt c¶ c¸c sè thùc x nh­ ttrªn kh«ng? – Cã thÓ so s¸nh x víi c¸c sè y>3 kh«ng? B) Bµi míi. Hoạt động 1 I– kh¸i niÖm tËp hîp 1. TËp hîp vµ phÇn tö Ví dụ 1. Dùng các kí hiệu ,  để viết các mệnh đề: a) 5 lµ sè tù nhiªn; b) 2 kh«ng ph¶i lµ sè h÷u tØ.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh • Gîi ý tr¶ lêi H1:. H1: §iÒn c¸c kÝ hiÖu vµo chæ trèng: a) 5....A b) 5....A. a) 5  A b) 5  A. c) 2....A. c) 2  A. d) 2....A. d) 2  A. TËp hîp (cßn gäi lµ tËp) lµ kh¸i niÖm c¬ b¶n cña to¸n häc. §Ó chØ a lµ phÇn tö cña tËp hîp a ta viÕt: aA (a thuéc A), nÕu a kh«ng thuéc tËp A, ta viÕt aA. 2. Cách xác định tập hợp. VÝ dô 2. LiÖt kª c¸c sè tù nhiªn lÎ cã 1 ch÷ sè? • Chó ý: Khi liÖt kª c¸c phÇn tö cña tËp hîp, ta viÕt c¸c phÇn tö cña nã trong hai dÊu mãc {….}.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. H1: Sè a lµ lÎ nÕu nã tháa m·n ®iÒu kiÖn g×? H2: H·y liÖt kª c¸c sè lÎ cã mét ch÷ sè?. • Gîi ý tr¶ lêi H1: a lÎ khi a kh«ng chia hÕt cho 2 • Gîi ý tr¶ lêi H2: {1,3, 5, 7, 9}. Ví dụ 3. Cho phương trình (x  1)(x 2  5x  6)  0 . Hãy viết tập nghiệm của phương trình trên theo cách liệt kê phần tử?. Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. H1: Tìm nghiệm của phương trình đã cho? H2: H·y liÖt kª c¸c phÇn tö cña tËp nghiÖm?. . • Gîi ý tr¶ lêi H1: Phương trình có 3 nghiệm là 1; 2; 3 • Gîi ý tr¶ lêi H2: T = {1; 2; 3}. . GV: Ta cã thÓ viÕt tËp hîp T trªn ë d¹ng: T  x  A (x  1)(x 2  5x  6)  0 Như vậy: Một tập hợp có thể xác định bằng một trog hai cách: a) LiÖt kª c¸c phÇn tö cña tËp hîp. b) Chỉ ra các tính chất đặc trưng cho các phần tử đó.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. H1: LÊy mét vµi vÝ dô vµ thÓ hiÖn theo c¶ hai • Gîi ý tr¶ lêi H1: VD1: A lµ tËp hîp c¸c ­íc sè cña 45. cách xác định tập hợp? A={1, 3, 5, 9, 15, 45}  1   2 . VD 2: B  2; ; B là tập nghiệm phương trình: (x–2)(2x– 1)=0 • Người ta thường minh hoạ tập hợp bằng một hình phẳng được bao quanh bởi một đường kín, gọi là biểu đồ Ven. •. A 3. TËp hîp rçng. Ví dụ 4. Hãy viết tập nghiệm của phương trình: x 2  2x  4  0 .. Hoạt động của giáo viên 2. H1: Giải phương trình x  2x  4  0 ?. Hoạt động của học sinh • Gîi ý tr¶ lêi H1: Phương trình đã cho vô nghiệm. GV: Ta nói tập hợp các nghiệm của phương trình đã cho là tập hợp rỗng. • TËp hîp rçng, kÝ hiÖu lµ  lµ tËp hîp kh«ng chøa phÇn tö nµo. • NÕu A kh«ng ph¶i lµ tËp rçng th× A chøa Ýt nhÊt mét phÇn tö. A≠  x: xA Hoạt động 2 II. TËp hîp con. GV: Xét biểu đồ biểu diễn tập Q và tập Z:. Q Hoạt động của giáo viên H1: Cho aZ th× a cã thuéc Q kh«ng? H2: Cho a Q th× a cã thuéc Z kh«ng?. Z. Hoạt động của học sinh • Gîi ý tr¶ lêi H1: Cã. aQ. • Gîi ý tr¶ lêi H2: Ch­a ch¾c a thuéc Z. VD: a . 1 2. H 3: VËy cã thÓ nãi sè nguyªn lµ sè h÷u tØ • Gîi ý tr¶ lêi H3: kh«ng? Cã thÓ nãi sè nguyªn lµ sè h÷u tØ. • Gîi ý tr¶ lêi H4: H4: Ngược lại thì sao? Kh«ng thÓ nãi sè h÷u tØ lµ sè nguyªn. • Nếu mọi phần tử của A đều là phần tử của B thì ta nói A là một tập hợp con của B và viết AB (đọc là A chứa trong B).. Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 GV: Trong vÝ dô trªn ta cã thÓ viÕt Z  Q. • Thay cho A  B, ta còng cã thÓ viÕt: BA (B chøa A hoÆc B bao hµm A) Nh­ vËy ta cã: A  B  x(x  A  x  B). • NÕu A kh«ng lµ tËp con cña B ta viÕt: AB. Xem h×nh biÓu diÔn:. B. A. B. BA. A BA. • C¸c tÝnh chÊt: a) A  A víi mäi tËp hîp A. b) NÕu A  B vµ B C th× A C. c)   A víi mäi tËp hîp A. Hoạt động 3 III. TËp hîp b»ng nhau. VÝ dô 5. XÐt hai tËp hîp: P  0,4,8,12,16,, Q={xN/ 4x =0 vµ x<5} Chøng minh: P  Q vµ Q  P?. Hoạt động của giáo viên H1: LiÖt kª c¸c phÇn tö cña Q? H2: Cho a P th× a cã thuéc Q kh«ng? H 3: Cho aQ th× a cã thuéc P kh«ng? H4: Từ đó rút ra kết luận?. Hoạt động của học sinh • Gîi ý tr¶ lêi H1: Q={0; 4; 8; 12; 16} • Gîi ý tr¶ lêi H2: Cã. • Gîi ý tr¶ lêi H3: Cã. • Gîi ý tr¶ lêi H4: P  Q vµ Q P. • Khi A  B vµ B A ta nãi tËp hîp A b»ng tËp hîp B vµ viÕt lµ A = B. VËy ta cã: A = B  x (xA  xB) Bµi tËp cñng cè: 1) Cho A  B, B C. Hãy chọn đáp án đúng trong các phát biểu: a) A  C; b) C  A; c) A = C; d) Cả 3 phát biểu đều sai. 2) Hãy điền vào chỗ trống trog mỗi câu sau để được kết quả đúng. a) NÕu A = B th× AB vµ B….C b) NÕu A  B vµ B  C th× C ….A c) NÕu A  B vµ B …..C th× C  A. d) N ……Z…… Q …….R. Hướng dẫn học bài ở nhà • N¾m v÷ng c¸c kh¸i niÖm: TËp hîp, phÇn tö, tËp rçng, tËp con, t¹p hîp b»ng nhau. • Sử dụng đúng các kí hiệu: ,,,,. Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3 – SGK. Rót kinh nghiÖm vµ bæ sung: ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 TiÕt PPCT: 05 – Ngµy 15/09/2006. §3. C¸c phÐp to¸n TËp hîp (1 tiÕt) 1. Môc tiªu. Sau bµi nµy • VÒ kiÕn thøc: HS n¾m v÷ng ®­îc c¸c phÐp to¸n: Hîp, giao, hiÖu cña hai tËp hîp, phÇn bï cña tËp hîp con. N¾m ®­îc c¸c tÝnh chÊt cña c¸c phÐp to¸n tËp hîp. • Về kỹ năng: Thành thạo kỹ năng vận dụng các phép toán để giải các bài toán về tập hợp. 2. chuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh. GV: Chuẩn bị hệ thống các hình vẽ về biểu đồ Ven sử dụng trong dạy học. HS: Ôn lại các kiến thức đã học về tập hợp, các tính chất của tập hợp. 3. dự kiến phương pháp dạy học. Sử dụng phương pháp vấn đáp – gợi mở có phối hợp hoạt động nhóm và phân bậc hoạt động theo c¸c néi dung ghi b¶ng. 4. tiÕn tr×nh bµi häc. A. Bµi cò. H1: Có những cách cho tập hợp nào? Lấy ví dụ về những cách cho đó. x  A đúng hay sai? x  B. H2: Cho A  B vµ xA. KÕt luËn:  B) Bµi míi.. Hoạt động 1 I– Giao cña hai tËp hîp VÝ dô 1. Cho A  n  A n lµ ­íc cña 12; B  n  A n lµ ­íc cña 18 a) ViÕt tËp A vµ tËp B theo c¸ch liÖt kª c¸c phÇn tö. b) LiÖt kª c¸c phÇn tö cña tËp C lµ c¸c ­íc chung cña 12 vµ 18.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. • Gîi ý tr¶ lêi H1: A={1, 2, 3, 4, 6, 12} B={1, 2, 3, 6, 9, 18} • Gîi ý tr¶ lêi H2: H2: Chøng tá r»ng A ≠ B. Cã 4 phÇn tö thuéc A nh­ng kh«ng thuéc B • Gîi ý tr¶ lêi H3: H3: LiÖt kª c¸c ­íc chung cña 12 vµ 18 C={1, 2, 3, 6} • C gåm c¸c phÇn tö võa thuéc A võa thuéc B. H4: NhËn xÐt vÒ tËp C? • TËp hîp C gåm c¸c phÇn tö võa thuéc A, võa thuéc B ®­îc gäi lµ giao cña A vµ B. ViÕt: C = A  B VËy: A  B = {x/ xA vµ xB} H1: LiÖt kª c¸c phÇn tö cña A vµ B. A. x  A xA  B   x  B. VÝ dô 2. Cho A={1, 2, 3}, B = {3, 4, 7, 8}; C={3; 4} Hãy chọn câu trả lời đúng trong các câu sau: a) AB = C; b) AC = B; c) BC=A;. AB. B. d) A = B.. Hoạt động 2 II. hîp cña hai TËp hîp VÝ dô 3. Trong vÝ dô 1, h·y liÖt kª c¸c phÇn tö cña tËp hîp C lµ c¸c ­íc cña 12 hoÆc 18?. Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. • Gîi ý tr¶ lêi H1: a C nÕu a lµ ­íc cña 12 hoÆc a lµ ­íc cña 18. H2: LiÖt kª c¸c phÇn tö thuéc C • Gîi ý tr¶ lêi H2: C={1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 18} H 3: NhËn xÐt vÒ mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn • Gîi ý tr¶ lêi H3: Mét phÇn tö thuéc C th× hoÆc thuéc A hoÆc tö cña A, B, C? thuéc B • TËp hîp C gåm c¸c phÇn tö thuéc A hoÆc thuéc B ®­îc gäi lµ hîp cña A vµ B. ViÕt: C = A  B. B VËy: A  B ={x/ xA hoÆc xB} H1: Xác định tính chất cphần tử thuộc C. A. x  A xA  B   x  B. AB. VÝ dô 4. Cho hai tËp A  1;3;5;6;7 vµ B  2;3;4;5;6 Xác định A  B? Hoạt động 3 III. hiÖu vµ phÇn bï cña hai TËp hîp VÝ dô 5. Gi¶ sö A lµ tËp hîp c¸c häc sinh giái cña líp 10C5. A={An, Bình, Cường, Dũng, Đức, Giang, Hoa} B lµ tËp hîp c¸c häc sinh ngåi bµn 1 cña líp 10C5: B={An, B»ng, Dòng, Giang, Hoa, Lan, Minh} Xác định tập hợp C gồm các học sinh giỏi của lớp 10C5 mà không ngồi ở bàn 1?. Hoạt động của giáo viên H1: Hãy xác định AB. Hoạt động của học sinh • Gîi ý tr¶ lêi H1: AB ={An, Dòng, Giang, Hoa}. H2: Xác định tập hợp C? Gîi ý: C¸c phÇn tö cña C thuéc A nh­ng • Gîi ý tr¶ lêi H2: C={Bình, Cường, Đức,} kh«ng thuéc AB. • TËp hîp C gåm c¸c phÇn tö thuéc A nh­ng kh«ng thuéc B gäi lµ hiÖu cña A vµ B. ViÕt: C = A\B. B VËy A\B = {x/ xA vµ x B} x  A xA \ B   A\B x  B A A • Khi B  A th× A\B gäi lµ phÇn bï cña B trong A, kÝ hiÖu CAB. Chó ý: CAB chØ tån t¹i khi BA B Ví dụ 6. Hãy xác định tính đúng sai của mỗi câu sau: x  A x  A a) x  A \ B   ; b) x  A \ B   x  B x  B x  A  B x  A c) x  A \ B   ; d) x  A \ B   x  A  B x  B Hướng dẫn học bài ở nhà • N¾m v÷ng c¸c phÐp to¸n tËp hîp: Giao, hîp, hiÖu, phÇn bï. • N¾m ®­îc c¸c tÝnh chÊt. Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, 4 – SGK. Rót kinh nghiÖm vµ bæ sung: ........................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 ........................................................................................................................................................... TiÕt PPCT: 06 – Ngµy 17/09/2006. §4. C¸c TËp hîp sè (1 tiÕt) 1. Môc tiªu. Sau bµi nµy • VÒ kiÕn thøc: Häc sinh hiÓu ®­îc c¸c kÝ hiÖu A , A * , A , A , A vµ mèi quan hÖ gi÷a chóng, hiÓu đúng các kí hiệu: (a; b); [a; b], [a; b); (a; b]; (–; b); (–; b]; (a: +); [a; +). • VÒ kü n¨ng: BiÕt biÓu diÔn c¸c kho¶ng, ®o¹n trªn trôc sè. BiÕt thùc hiÖn c¸c phÐp to¸n vÒ tËp hîp cho c¸c kho¶ng, ®o¹n. 2. chuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh. GV: Chuẩn bị tốt hệ thống các ví dụ, các câu hỏi hướng dẫn hs tìm hiểu nội dung bài học. HS: Ôn lại các kiến thức đã học về các phép toán tập hợp và các tính chất. Xem trước nội dung bµi häc. 3. dự kiến phương pháp dạy học. Sử dụng phương pháp vấn đáp – gợi mở có phối hợp hoạt động nhóm và phân bậc hoạt động theo c¸c néi dung ghi b¶ng. 4. tiÕn tr×nh bµi häc. A. Bµi cò. H1: Viết các tập hợp sau theo thứ tự tập trước là tập con của tập sau: A , A * , A , A , A H2: Chọn khẳnng định đúng trong các khẳng định sau: a) A  A  A ; b) A *  A  A * ; c) A  A  A ; d) A *  A  A. B) Bµi míi. Hoạt động 1 I– các tập hợp số đã học 1. TËp c¸c sè tù nhiªn A A ={0; 1; 2; ….} A *={1; 2; 3; ….} = A \{0} Ví dụ 1. Điền đúng sai vào các câu sau: a) TËp A * lµ tËp con cña tËp A b) TËp A lµ tËp con cña tËp A * c) TËp {0; 2; 13} lµ tËp con cña tËp A d) TËp {0; 2; 13} lµ tËp con cña tËp A. *. §óng  §óng  §óng  §óng . Hoạt động của giáo viên. Sai  Sai  Sai  Sai . Hoạt động của học sinh. H1: Mäi phÇn tö cña A cã lµ phÇn tö cña A • Gîi ý tr¶ lêi H1: Cã. kh«ng? • Gîi ý tr¶ lêi H2: §óng H2: Tr¶ lêi a)? H3: Mäi phÇn tö cña A cã lµ phÇn tö cña A * • Gîi ý tr¶ lêi H3: Kh«ng. Ch¼ng h¹n phÇn tö 0 kh«ng? • Gîi ý tr¶ lêi H4: Sai H4: Tr¶ lêi b)? • Gîi ý tr¶ lêi H5: c) Sai; d) §óng H5: Tương tự cho c), d)? 2. TËp c¸c sè nguyªn A A ={…–3, –2, –1, 0, 1, 2, 3, ….}. C¸c sè –3; –2; –1, … lµ c¸c sè nguyªn ©m.  A gåm c¸c sè tù nhiªn vµ c¸c sè nguyªn ©m. VÝ dô 2. Chän ph¸t biÓu sai: a) x A th× x A . b) x A * th× x A . c) x A lu«n tån t¹i x’ A sao cho x + x’ =0 *. Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 d) cả 3 phát biểu đều sai 3. TËp c¸c sè h÷u tØ A Số hữu tỉ được biểu diễn dưới dạng một phân số. a a c , trong đó a, b A , b≠0. Hai phân số và b d b. biÓu diÔn cïng mét sè h÷u tØ khi vµ chØ khi ad = bc. Số hữu tỉ cũng có biểu diễn đươc dưới dạng số thập phân hữu hạn hoặc vô hạn tuần hoàn. 5 5  0.41(6) VÝ dô:  1.25; 4 12 Ví dụ 3. Chon phát biểu đúng trong các câu sau: a a) Cho a, b A , khi đó lu«n lµ sè h÷u tØ. b a b) Cho a, b khác không là số nguyên, khi đó lu«n lµ sè h÷u tØ. b a c) Cho a, b khác không là số nguyên, khi đó lu«n lµ sè nguyªn. b d) cả 3 câu đều sai. 4. TËp hîp c¸c sè thùc A TËp hîp c¸c sè thùc bao gåm c¸c sè thËp ph©n h÷u h¹n, v« h¹n tuÇn hoµn, v« h¹n kh«ng tuÇn hoµn. C¸c sè thËp ph©n v« h¹n kh«ng tuÇn hoµn gäi lµ sè v« tØ. VÝ dô:  = 0.101101110…(lµ 1 sè v« tØ) TËp sè thùc bao gåm c¸c sè h÷u tØ vµ c¸c sè v« tØ. Mỗi số thực đều được biểu diễn bởi một điểm trên trục số và ngược lại. Ví dụ 4. Chọn phát biểu đúng trong các câu sau: a) Mọi số vô tỉ bao giờ cũng tồn tại số đối của nó là số hữu tỉ. b) TËp A lµ tËp con cña tËp sè v« tØ. c) TËp c¸c sè v« tØ lµ tËp con cña tËp A . d) Cả 3 phát biểu trên đều sai. Hoạt động 2 II– các tập hợp con thường dùng của A . Trong toán học ta thường gặp những tập hợp con sau đây của tập các số thực A . • Kho¶ng: ( ) (a; b) = {x A /a<x<b}. a ( a. (a; +) = {x A / a<x} (–; b) = {x A / x<b} • §o¹n: [a;b] = {x A / axb}. [ a. • Nöa kho¶ng: [a; b)={x A / ax<b}. [ a ( a [ a. (a; b]= {x A / a<xb} [a; +)={x A / a x} (–; b] = (x A / xb} –: ©m v« cùc (©m v« cïng); + : Dương vô cực (dương vô cùng). Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. b. ) b ] b ) b ] b ] b 14.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 Cã thÓ viÕt: A =(–; +) Ví dụ 5. Xác định A  B; A  B. :. a) A  x  R x  1;. B  x  R x  3 b) A  1;3; B  2;  Hoạt động của giáo viên H1: Viết A, B dưới dạng khoảng đoạn? H2: BiÓu diÔn A, B trªn trôc sè? H3: Xác định các phần tử thuộc A hoặc B H4: Xác định AB?. Hoạt động của học sinh. • Gîi ý tr¶ lêi H1: A=[1; +); B =(–; 3] • Gîi ý tr¶ lêi H2: BiÓu diÔn trªn h×nh vÏ. • Gîi ý tr¶ lêi H3: AB = A . • Gîi ý tr¶ lêi H4: AB = [1; 3]. H5: Tương tự cho b)? Hướng dẫn học bài ở nhà • HiÓu c¸c kÝ hiÖu kho¶ng, ®o¹n. • c¸c phÐp to¸n tËp hîp ¸p dông víi kho¶ng ®o¹n. Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, – SGK. Rót kinh nghiÖm vµ bæ sung: ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 TiÕt PPCT: 07 – Ngµy 21/09/2006. Đ5. số gần đúng. Sai số (1 tiÕt) 1. Môc tiªu. Sau bµi nµy • Về kiến thức: Học sinh hiểu được các khái niệm số gần đúng, sai số tuyệt đối, độ chính xác của một số gần đúng. • Về kỹ năng: Học sinh biết cách viết số quy tròn của số gần đúng căn cứ vào độ chính xác cho trước. 2. chuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh. GV: Chuẩn bị sẵn một số bài tập và hệ thống các câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu nội dung bµi häc. HS: Ôn lại các kiến thức đã học về cách làm tròn số. Cách sử dụng máy tính bỏ túi. Tìm hiểu trước về nội dung bài học. 3. dự kiến phương pháp dạy học. Sử dụng phương pháp vấn đáp – gợi mở có phối hợp hoạt động nhóm và phân bậc hoạt động theo c¸c néi dung ghi b¶ng. 4. tiÕn tr×nh bµi häc. A. Bµi cò. H1: Dùng máy tính bỏ túi, hãy tìm 5 khi làm tròn đến: a) 4 ch÷ sèthËp ph©n. b) 7 ch÷ sè thËp ph©n. H2: Chän  = 3,14. §óng hay sai? B) Bµi míi. Hoạt động 1 I– số gần đúng. Ví dụ 1. Dùng máy tính bỏ túi tìm 2 . Khi làm tròn đến: 4 chữ số thập phân; 6 chữ số thập ph©n.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. H1: Tìm 2 khi làm tròn đến 4 chữ số thập • Gợi ý trả lời H1: 2  1, 4142 ph©n H2: Tìm 2 khi làm tròn đến 6 chữ số thập • Gợi ý trả lời H2: ph©n 2  1, 414214 H3: NhËn xÐt vÒ c¸c kÕt qu¶ thu ®­îc? • Gợi ý trả lời H3: Các kết quả đó khác nhau. • Những số liệu dùng trong tính toán thường chỉ là những số gần đúng. Chẳng hạn: Ta thường lấy giá trị số  là 3,14 hay 3,14159… hay lấy giá trị của 2 là 1,41 hoặc 1,414213562… Khi ®o chiÒu dµi mét chiÕc bµn, qua c¸c lÇn ®o kh¸c nhau ta thu ®­îc c¸c kÕt qu¶ kh¸c nhau. • Khi đo các đại lượng, các kết quả thu được là các số gần đúng. Như vậy có sự sai lệch giữa giá trị chính xác của một đại lượng với giá trị gần đúng của nó.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. H1: H·y kÓ mét vµi con sè trong thùc tÕ mµ • Gîi ý tr¶ lêi H1: ChiÒu dµi tõ Yªn Thµnh vµo TP. Vinh lµ 63 km nó là số gần đúng H2: Cã thÓ ®o c¹nh huyÒn cña mét tam gi¸c vu«ng c©n cã c¹nh gãc vu«ng b»ng 1m ®­îc • Gîi ý tr¶ lêi H2:. Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 kh«ng?. Không. Vì số đó là. 2  1, 414214 ….. II. Sai số tuyệt đối. 1. Sai số tuyệt đối của một số gần đúng. VÝ dô 2. Nam vµ Minh tÝnh diÖn tÝch diÖn tÝch cña mét h×nh trßn cã b¸n kÝnh r = 2cm b»ng c«ng thøc S=r2. Nam lÊy  =3,1 vµ thu ®­îc S = 12,4 cm2, Minh lÊy  = 3,14 vµ ®­îc kÕt qu¶ =12,56 cm2. KÕt qu¶ nµo chÝnh x¸c h¬n? Cã:   3,141592653… 3,1 < 3,14< do đó: 3,144 < 3,144< 4 = S Vậy kết quả của Minh gần với kết quả đúng hơn. Ta nói kết quả của Minh có sai số tuyệt đối nhỏ hơn của Nam.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. H1: H·y tr×nh bµy c¸ch so s¸nh xem kÕt qu¶ • Gîi ý tr¶ lêi H1: BiÓu diÔn c¸c kÕt qu¶ trªn trôc sè, tÝnh kho¶ng nµo chÝnh x¸c h¬n. cách từ các kết quả đó đến số đúng rồi xem kết quả nào gần số đúng hơn. H2: LËp biÓu thøc liªn hÖ gi÷a c¸c kÕt qu¶ • Gîi ý tr¶ lêi H2: thu được với kết quả đúng? S  S'  S  S" • Nếu a là số gần đúng của a thì  a  a  a được gọi là sai số tuyệt đối của số gần đúng a. 2. Độ chính xác của một số gần đúng. Trong thực tế do không biết được a nên không thể tính được a. Tuy nhiên ta có thể ước lượng ®­îc a’ ThËt vËy, trong VÝ dô 2, ta cã: 3,144 < 3,144< 4 = S< 3,15. Do đó: 12,4<12,56<3,154 = 12,6 Suy ra: S  12,56  12, 6  12,56  0, 04 , S  12, 4  12, 6  12, 4  0, 2 Ta nói kết quả của Minh có sai số tuyệt đối không vượt quá 0,04; kết quả của Nam có sai số tuyệt đối không vượt quá 0,2. Hay kết quả của Minh có độ chính xác là 0,04, kết quả của Nam có độ chÝnh x¸c lµ 0,2. GV: Nếu a là số gần đúng của a thì ra luôn tìm được số dương d sao cho a d. (Trong VD trên d=0,2). Vậy số d đó có duy nhất không? Trả lời: Không. Vì có vô số số dương d’>d vẫn thoả mãn a d’. Số dương d nhỏ nhất thỏa mãn a d gọi là độ lệch của a. Nếu  a  a  a  h thì -h  a  a  h hay a  h  a  a  h . Ta nói a là số gần đúng của a với độ chÝnh x¸c h vµ viÕt a  a  h . Ví dụ 3. Tính đường chéo của một hình vuông có cạnh bằng 3cm và xác định độ chính xác tìm ®­îc. BiÕt 2  1, 4142135.... Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. H1: §Ó tÝnh ®­êng chÐo h×nh vu«ng, dùa vµo • Gîi ý tr¶ lêi H1: §Þnh lÝ Pi–ta–go. định lí nào? H2: Hãy tính đường chéo đó bởi môt số • Gợi ý trả lời H2: đúng? l  33  32  3 2 H3: Với 2  1, 4142135 . Hãy tính l với độ • Gợi ý trả lời H3: chính xác tương ứng? L = 3 1,4142135 =4,2426405 • Chú ý: Sai số tuyệt đối của một số gần đúng nhận được trong một phép đo nhiều khi không phản ánh đầy đủ tính chính xác của phép đo.. Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 Chẳng hạn: Sai số tuyệt đối của phép đo độ dày một cuốn sách là 1cm. Sai số tuyệt đối của phép đo khoảng cách từ Hà Nội đến TP. Hồ Chí Minh là 10m.  Do đó ngoài sai số tuyệt đối a của số gần đúng a, người ta còn xét tỉ số a  a gọi là sai số a tương đối của số gần đúng a. III. Quy tròn số gần đúng. 1. Quy t¾c lµm trßn sè. • NÕu ch÷ sè sau hµng quy trßn nhá h¬n 5 th× ta thay nã vµ c¸c ch÷ sè bªn ph¶i nã bëi sè 0. • NÕu ch÷ sè sau hµng quy trßn lín h¬n hoÆc b»ng 5 th× ta còng lµm nh­ trªn nh­ng céng vµo ch÷ sè hµng quy trßn víi 1. Ví dụ 4. Số qui tròn đến hàng nghìn của x = 2841 675 là x  2 842 000. Số qui tròn đến hàng nghìn của x = 2841 675 là x  2 840 000.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. H1: Quy tròn số a = 135 248 đến hàng chục? H2: Quy tròn a = 135 248 đến hàng nghìn?. • Gîi ý tr¶ lêi H1: a = 135 250 • Gîi ý tr¶ lêi H2: a = 135 000. 2. Cách viết số qui tròn của số gần đúng căn cứ vào độ chính xác cho trước. Giả sử a’ là số thập phân gần đúng của số a. Trong a’, chữ số k gọi là chữ số chắc (hay chữ số đáng tin) nếu sai số tuyệt đối a’ không vượt quá một đơn vị của hàng có chữ số k đó. Cách viết chuẩn các số gần đúng dưới dạng số thập phân là cách viết trong đó mọi chữ số đều là chữ số chắc. Ngoài các chữ số chắc còn có những chữ số khác thì phải quy tròn đến hàng thấp nhÊt cã ch÷ sè ch¾c. Ví dụ 4. Trong cuộc điều tra dân số, tỉnh A báo cáo số dân là 1 378 425 với sai số ước lượng không quá 300 người. Hãy viết số qui tròn của số gần đúng đó.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. H1: Trong sè liÖu b¸o c¸o cña tØnh A, nh÷ng • Gîi ý tr¶ lêi H1: Các chữ số 5 (hàng đơn vị), 2 (hàng chục) và 4 ch÷ sè nµo kh«ng lµ ch÷ sè ch¾c? (hàng trăm) đều không là chữ số chắc vì 300 vượt quá 1, 10 và 100. H2: H·y viÕt sè quy trßn? • Gîi ý tr¶ lêi H2: 1 378 000 Chó ý. 1) Nếu k là chữ số chắc thì tất cả các chữ số đứng bên trái nó cũng là chữ số chắc 2) Chữ số chắc trong một số gần đúng a’ có thể không trùng với chữ số cùng hàng với nó ở số đúng a. Hướng dẫn học bài ở nhà • N¾m v÷ng c¸c kh¸i niÖm. • Biết cách viết qui tròn các số gần đúng. Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, 4, 5– SGK. Rót kinh nghiÖm vµ bæ sung: ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 18.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 TiÕt PPCT: 08 – Ngµy 21/09/2006. ôn tập chương i. (1 tiÕt) 1. Môc tiªu. Sau bµi nµy • Về kiến thức: Học sinh củng cố thêm các kiến thức cơ bản về mệnh đề, tập hợp các phép toán về mệnh đề và tập hợp. Số gần đúng và sai số. • Về kỹ năng: Nhận biết được điều kiện cần, điều kiện đủ, thực hiện được các phép toán về mệnh đề và tập hợp. Biếy quy tròn số gần đúng và viết được các số gần đúng dưới dạng chuẩn. 2. chuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh. GV: Chuẩn bị sẵn các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận hợp lí để kiểm tra đánh giá kiến thøc c¬ b¶n vµ c¸c kü n¨ng cÇn n¾m v÷ng. HS: Ôn tập, hệ thống các kiến thức cơ bản của chương. Giải các bài tập phần ôn tập chương I ở SGK 3. dự kiến phương pháp dạy học. Sử dụng phương pháp vấn đáp – gợi mở có phối hợp hoạt động nhóm và phân bậc hoạt động theo c¸c néi dung ghi b¶ng. 4. tiÕn tr×nh bµi häc. Hoạt động 1 C©u hái kiÓm tra kiÕn thøc: Câu 1. Hãy chọn kết luận đúng trong các kết luận sau: a) Mệnh đề là câu khẳng định đúng. b) Mệnh đề là câu khẳng định sai. c) Mệnh đề là câu khẳng định đúng hoặc sai. d) Mệnh đề là câu nói thông thường. C©u 2. H·y chän kÕt luËn sai trong c¸c c©u sai. a) Phủ định của mệnh đề đúng là mệnh đề sai. b) Phủ định của mệnh đề sai là mệnh đề đúng. c) Phủ định của mệnh đề P là mệnh đề P. d) Cả 3 câu trên đều sai. C©u 3. Bµi tËp 8 – SGK C¸c bµi tËp tù luËn rÌn luyÖn kü n¨ng. Bµi sè 1. Bµi tËp 9–SGK. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. • Gîi ý tr¶ lêi H1: Là tứ giác có 2 cặp cạnh đối song song và bằng nhau. VËy A B • Gîi ý tr¶ lêi H2: Hình thang là tứ giác có 2 cạnh đối song song.  ACB H3: XÐt c¸c mèi quan hÖ cßn l¹i? Suy ra kÕt • Gîi ý tr¶ lêi H3: luËn cuèi cïng? ACBDE ACBFE. H1: §Þnh nghÜa h×nh b×nh hµnh tõ tø gi¸c? tõ đó xét quan hệ giữa A và B H2: §Þnh nghÜa h×nh thang tõ tø gi¸c? XÐt quan hÖ gi÷a A, B, C? H3: NhËn xÐt vÒ c¸c kÕt qu¶ thu ®­îc?. Bµi sè 2. Bµi tËp 10 – SGK.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. • Gîi ý tr¶ lêi H1: x = 3.0–2 =–2 H1: TÝnh x = 3k–2 khi k = 0 • Gîi ý tr¶ lêi H2: x = 3.1 –2 = 1 H2: TÝnh x = 3k–2 khi k = 1 H3: Tương tự cho các giá trị khác của k từ đó • Gợi ý trả lời H3:. Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y  M«n §¹i sè  Líp 10 liÖt kª phÇn tö cña A? H 4: XÐt c¸c c©u cßn l¹i? Bµi sè 3, Bµi tËp 11 – SGK.. A={–2; 1; 4; 7; 10; 13}. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. H1: Định nghĩa cặp mệnh đề tương đương? H2: AB =?. • Gîi ý tr¶ lêi H1: x = 3.0–2 =–2 • Gîi ý tr¶ lêi H2: A  B  x / x  A hoÆc x  B. H3: Vậy mệnh đề P tương đương với mệnh đề nµo? • Gîi ý tr¶ lêi H3: P T H 4: XÐt c¸c c©u cßn l¹i? • Gîi ý tr¶ lêi H4: Q  X; R S Bµi s« 4. Bµi tËp 12 – SGK.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. H1: Biểu diễn các tập hợp đã cho trên trục số? • Gợi ý trả lời H1:. (. (. ). –3 0 7 • Gîi ý tr¶ lêi H2: (–3; 7)(0; 10) = (3; 7) • Gîi ý tr¶ lêi H3: b) (–; 5) (2; +) = (2; 5) c) A \(–; 3) = [3; +). H2: (–3; 7)(0; 10) =? H3: XÐt c¸c c©u cßn l¹i?. ) 10. Bµi s« 5. Bµi tËp 15 – SGK.. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. H1: §Þnh nghÜa AB ? H2: Tõ aA cã suyu ra ®­îc aAB kh«ng? H3: KÕt luËn? H4: Tương tự cho các câu còn lại?. • Gîi ý tr¶ lêi H1: AB = {x/xA hoÆc xB} • Gîi ý tr¶ lêi H2: §óng. • Gợi ý trả lời H3: Quan hệ a) đúng. • Gîi ý tr¶ lêi H4: b) Sai; c) §óng; d) Sai; e) §óng.. Hướng dẫn học bài ở nhà • N¾m v÷ng c¸c kh¸i niÖm. • Xem lại lời giải các bài tập đã trình bày. Bµi tËp vÒ nhµ: 2, 3, 4, 5, 6, 16, 17– SGK. Rót kinh nghiÖm vµ bæ sung: ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... KiÓm tra 15 phót – M«n §¹i sè Noọi dung ủeà (Trao đổi thành 4 đề) 1). Cho tập hợp S  x  A x 2  3x  2  0 hãy chọn kết quả đúng trong các kết quả sau. . A). S={1; 2} C). S={1; 0}. . B). S={0; 2} D). S={1; -1}. 2). Với A  B . Mệnh đề nào trong các mệnh đề sau là mệnh đề đúng. A). x  A  x  B B). x  A  x  B C). x  A  x  B D). x  B  x  A 3). Cho A, B là 2 tập hợp khác rỗng. Xác định tính đúng sai của các mệnh đề sau: A). (A \ B)  B   B). A  B  A  B  A. Ths. Nguyễn Bá Thủy  Trường THPT Bắc Yên Thành Lop10.com. 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>