Giáo án Hình học 10 - Trường THPT Nguyễn Hữu Thận

<span class='text_page_counter'>(1)</span>h×nh häc 10.. Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. ========================================================= TiÕt 1. Chöông I:VECTÔ. §1: CAÙC ÑÒNH NGHÓA Ngày soạn :. 26/08/2009. I/ Muïc tieâu:  Về kiến thức: nắm vững các khái niệm vectơ ,độ dài vectơ,vectơ không, phương hướng vectơ, hai vectơ bằng nhau.  Về kỹ năng: dựng được một vectơ bằng một vectơ cho trước,chứng minh hai vectơ bằng nhau,xác định phương hướng vectơ.  Về tư duy: biết tư duy linh hoạt trong việc hình thành khái niệm mới ,giải các ví duï.  Về thái độ: rèn luyện tính cẩn thận, tích cực hoạt động của học sinh, liên hệ được kiến thức vào trong thực tế. II/ Chuaån bò cuûa thaày vaø troø:  Giáo viên: giáo án, phấn màu, bảng phụ,thướt.  Hoïc sinh: xem bài trước, bảng phụ theo nhóm. III/ Tieán trình cuûa baøi hoïc : 1/ Ổn định lớp : ( 1 phút ) 2/ Bài mới: §1: CAÙC ÑÒNH NGHÓA. Hoạt động của GV và HS. Noäi dung ghi baûng. HÑ1: Hình thaønh khaùi nieämvectô Cho hoïc sinh quan saùt H1.1 Nói: từ hình vẽ ta thấy chiều mũi tên là chiều chuyển động của các vật. Vậy nếu đặt điểm đầu là A , cuối là B thì đoạn AB có hướng A  B .Cách chọn như vậy cho ta moät vectô AB. Hoûi: theá naøo laø moät vectô ? HS: Vectơ là đoạn thẳng có hướng GV chính xaùc cho hoïc sinh ghi. Noùi:veõ một vectơ ta vẽ đoạn thẳng cho dấu mũi  tên vào một đầu mút, đặt tên là AB :A (đầu), B(cuối). Hỏi: với hai điểm A,B phân biệt ta vẽ ñöôc bao nhieâu vectô? Nhaán maïnh: veõ hai vectô qua A,B. I. Khaùi nieäm: vectô: ĐN:vectơ là một đoạn thẳng có hướng  KH: AB (A điểm đầu, B điểm cuoái)     Hay a , b ,…, x , y ,… B A  a. II .Vectơ cùng phương cùng hướng:. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. h×nh häc 10.. ========================================================= HÑ2: Khaùi nieäm vectô cuøng phöông ,cùng hướng. Cho hoïc sinh quan saùt H 1.3 gv veõ saün. Hỏi: xét vị trí tương đối các giá của vectơ       AB vaø CD ; PQ vaø RS ; EF vaø PQ .   HS: - AB vaø CD cuøng giaù   - PQ vaø RS giaù song song   - EF vaø PQ giaù caét nhau.   Noùi: AB vaø CD cuøng phöông.   PQ vaø RS cuøng phöông. vaäy theá naøo laø 2 vectô cuøng phöông? Yêu cầu: xác định hướng của cặp vectơ     AB vaø CD ; PQ vaø RS . Nhaán maïnh: hai vectô cuøng phöông thì mới xét đến cùng hướng hay ngược hướng Hoûi:cho 3 ñieåm A,B,C phaân bieät.   thaúng haøng thì AB , AC coù goïi laø cuøng phương không? Ngược lại A,B,C không thaúng haøng thì sao? Cho hoïc sinh ruùt ra nhaän xeùt.   Hoûi: neáu A,B,C thaúng haøng thì AB vaø BC cùng hướng(đ hay s)? Cho hoïc sinh thaûo luaân nhoùm. GV giaûi thích theâm HĐ3: giới thiệu ví dụ:  Hoûi : khi naøo thì vectô OA cuøng phöông  với vectơ a ? HS: Khi A nằm trên đường thẳng song  song hoặc trùng với giá vectơ a Nói : vậy điểm A nằm trên đường thẳng d qua O và có giá song song hoặc  trùng với giá của vectơ a  Hỏi : khi nào thì OA ngược hướng với  vectô a ? HS: Khi A nằm trên nửa đường thẳng d. ĐN:Hai vectơ được gọi là cùng phöông neáu giaù cuûa chuùng song song hoặc trùng nhau. Hai vectô cuøng phöông thì coù theå cùng hướng hoặc ngược hướng. Nhaän xeùt:ba ñieåm A,B,C phaân bieät   thaúng haøng KVCK AB vaø AC cuøng phöông.. Ví duï:   Cho ñieåm O vaø 2 vectô a  0 Tìm ñieåm A sao cho :   a/ OA cùng phương với vectơ a   b/ OA ngược hướng với vectơ a GIAÛI a/ Điểm A nằm trên đường thaúng d qua O vaø coù giaù song song  hoặc trùng với giá của vectơ a b/ Điểm A nằm trên nửa đường thẳng  d sao cho OA ngược hướng với vectơ. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> h×nh häc 10.. Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. ========================================================= . . . sao cho OA ngược hướng với vectơ a a Nói : vậy điểm A nằm trên nửa đường  thẳng d sao cho OA ngược hướng với  vectô a 3. Cuõng coá: Cho 5 điểm phân biệt A,B,C,D,E , có bao nhiêu vectơ khác khôngcó điểm đầu và cuối là các điểm đó Cho học sinh làm theo nhóm. 4.Daën doø: -Hoïc baøi vaø laøm baøi taäp 1,2 .SGK T7.. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. h×nh häc 10.. ========================================================= TiÕt 2. §1: CAÙC ÑÒNH NGHÓA (tt) Ngày soạn : 01/09/09.. A/ Muïc tieâu:  Về kiến thức: Học sinh nắm được phương hướng vectơ, hai vectơ bằng nhau..  Về kỹ năng: Học sinh chứng minh hai vectơ bằng nhau, xác định phương, hướng của các vectơ.  Về tư duy: biết tư duy linh hoạt trong việc hình thành khái niệm mới, trong việc tìm hướng để chứng minh một đẳng thức vectơ.  Về thái độ: rèn luyện tính cẩn thận, chính xác, linh hoạt trong các hoạt động, liên hệ kiến thức đã học vào trong thực tế. B/ Chuaån bò cuûa thaày vaø troø:  Giáo viên: giáo án, phấn màu, bảng phụ, thước.  Học sinh: xem bài trước, thước. C/ Tieán trình cuûa baøi hoïc : I/ Ổn định lớp : ( 1 phút ) II/ Kieåm tra baøi cuû: Caâu hoûi: Hai vectô khi naøo thì cùng phương, hướng? Cho hình vuoâng ABCD, coù taát caû bao nhieâu caëp vectô cùng phương, hướng? III/ Bài mới: 1/ Đặt vấn đề: Trên vectơ liệu có tồn tại các vectơ bằng nhau không? Đó laø noäi dung cuûa baøi hoïc hoâm nay. 2/ Trieån khai baøi:. Hoạt động của GV và HS HÑ1:Hình thaønh khaùi nieäm hai vectô baèng nhau. Giới thiệu độ dài vectơ. Hỏi: Hai đoạn thẳng bằng nhau khi naøo? Suy ra khaùi nieäm hai vectô baèng nhau. HS: Khi độ dài bằng nhau => Khi độ dài bằng nhau và cùng hướng.   Hỏi: AB = BA đúng hay sai? HS: Sai GV: Chính xaùc khaùi nieäm hai vectô baèng nhau cho hoïc sinh ghi.. Noäi dung ghi baûng 3. Hai vectô baèng nhau:   ÑN: Hai vectô a vaø b ñöôc goïi laø baèng   nhau nếu a và b cùng hướng và cùng độ dài.   KH: a = b  Chú ý: Với a và điểm o cho trước tồn   taïi duy nhaát 1 ñieåm A sao cho OA = a. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. h×nh häc 10.. ========================================================= HÑ2:Hình thaønh khaùi nieäm hai vectô baèng nhau. Hỏi: Cho 1 vectơ có điểm đầu và cuối trùng nhau thì có độ dài bao nhiêu? HS: Có độ dài bằng 0  Noùi: AA goïi laø vectô khoâng Yêu cầu: Xđ giá vectơ không từ đó rút ra kl gì về phương ,hướng vectơ không. GV: Nhaán maïnh cho hoïc sinh ghi. HĐ3: giới thiệu ví dụ: Gv veõ hình leân baûng A D. F E. B. C. 4. Vectô khoâng: ĐN: là vectơ có điểm đầu và cuối trùng nhau  KH: o QU:+Mọi vectơ không đều bằng nhau. +Vectô khoâng cuøng phöông cuøng hướng với mọi vectơ. Ví duï : Cho tam giác ABC có D,E,F lần lượt là trung ñieåm cuûa AB,BC,CD   Cmr : DE  AF Giaûi Ta có DE là đường TB cuûa tam giaùc ABC. Hoûi: khi naøo thì hai vectô baèng nhau ? HS: Khi chúng cùng hướng , cùng độ 1 neân DE = AC=AF 2 daøi   DE  AF GV: Vaäy khi DE  AF caàn coù ñk gì?   Vaäy DE  AF HS: caàn coù DE = AF vaø   DE , AF cùng hướng. Dựa vào đâu ta có DE = AF ? GV goïi 1 hoïc sinh leân baûng trình baøy lời giải Gv nhận xét sữa sai IV. Cũng cố:Bài toán:cho hình vuông ABCD .Tìm tất cả các cặp vectơ bằng nhau có điểm đầu và cuối là các đỉnh hình vuông. Cho hoïc sinh laøm theo nhoùm. V. Daën doø: -Hoïc baøi vaø laøm baøi taäp3,4 SGK T7.. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> h×nh häc 10.. Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. ========================================================= TiÕt 3. §: BAØI TAÄP CAÙC ÑÒNH NGHÓA. Ngày soạn : 13/09/09. I/ Muïc tieâu:.  Về kiến thức: nắm được các bài toán về vectơ như phương, hướng, độ dài, các bài toán chứng minh vectơ bằng nhau.  Về kỹ năng: học sinh giải được các bài toán từ cơ bản đến nâng cao,lập luận 1 cách logíc trong chứng minh hình học.  Về tư duy: giúp học sinh tư duy linh hoạt sáng tạo trong việc tìm hướng giải hoặc chứng minh 1 bài toán vectơ.  Về thái độ: học sinh tích cực trong các hoạt động, liên hệ được toán học vào trong thực tế II/ Chuaån bò cuûa thaày vaø troø:  Giáo viên: thước, giáo án, phấn màu, bảng phụ.  Hoïc sinh: xem bài trước, bảng phụ theo nhóm. III/ Phöông phaùp daïy hoïc: Diễn giải, nêu vấn đề, hỏi đáp. V/ Tieán trình cuûa baøi hoïc : 1/ Ổn định lớp : ( 1 phút ) 2/ Kieåm tra baøi cuû: Neâu ñieà u kiện để hai vectơ bằng nhau?Tìm các cặp vectơ bằng nhau và  baèng vectô OA trong hình bình haønh ABCD taâm O. 3/ Bài mới:. Hoạt động của GV và HS. Noäi dung ghi baûng. 1) a. đúng HÑ1: baøi taäp 1 2) Goïi 1 hoïc sinh laøm baøi taäp 1) minh Cuøng phöông hoạ bằng hình vẽ. GV: Nhận xét sữa sai và cho điểm HÑ2: baøi taäp 2 Yêu cầu học sinh sữa nhanh bài tập 2. Cùng hướng Ngược hướng. b. đúng      x, y, w, z    a, b   v, u.    a, b      x, y, z   u vaø v  w ngược hướng    với x, y, z. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> h×nh häc 10.. Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. =========================================================   Baèng nhau. x, y. HÑ3: baøi taäp 3   Hỏi: Chỉ ra gt & kl của bài toán? 3) GT: AB  CD Để chứng minh tứ giác là hình KL: ABCD laø hình bình haønh.   bình hành ta chứng minh điều gì? AB  CD Giaû i : Ta coù :    AB  CD Khi cho AB  CD laø cho ta bieát      AB // CD vaø AB=CD ñieàu gì?  AB, CD cùng hướng Vậy từ đó có kl ABCD là hình bình Vậy tứ giác ABCD là hình bình hành. hành được chưa? Yeâu caàu: 1 hoïc sinh leân baûng trình bày lời giải Gv sữa sai     HÑ4: baøi taäp 4 4) a. Cùng phương với OA là AO, OD, DO,       Yeâu caàu: Hoïc sinh veõ hình luïc giaùc AD, DA, BC , CB, EF , FE   đều. b. Baèng AB laø ED 1 học sinh thực hiện câu a) 1 học sinh thực hiện câu b) Gv nhận xét sữa sai và cho điểm IV. Cuõng coá: -Xác định vectơ cần biết độ dài và hướng. -Chứng minh 2 vectơ bằng nhau thì c/m cùng độ dài và cùng hướng V.Daën doø: - Laøm baøi taäp. - Xem tieáp baøi “toång vaø hieäu”.. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. h×nh häc 10.. ========================================================= TiÕt 4. §2: TOÅNG VAØ HIEÄU CUÛA HAI VECTÔ Ngày soạn : 15/09/09 A/ Muïc tieâu:.  Về kiến thức: Học sinh nắm được khái niệm vectơ tổng, vectơ hiệu, các tính chất, nắm được quy tắc ba điểm và quy tắc hình bình hành.  Về kỹ năng: Học sinh xác định được vectơ tổng và vectơ hiệu vận dụng được quy tắc hình bình hành, quy tắc ba điểm vào giải toán.  Về tư duy: biết tư duy linh hoạt trong việc hình thành khái niệm mới, trong việc tìm hướng để chứng minh một đẳng thức vectơ.  Về thái độ: rèn luyện tính cẩn thận, chính xác, linh hoạt trong các hoạt động, liên hệ kiến thức đã học vào trong thực tế. B/ Chuaån bò cuûa thaày vaø troø:  Giáo viên: giáo án, phấn màu, bảng phụ, thước.  Học sinh: xem bài trước, thước. C/ Tieán trình cuûa baøi hoïc : I/ Ổn định lớp : ( 1 phút ) II/ Kieåm tra baøi cuû: Caâu hoûi: Hai vectô baèng nhau khi naøo? Cho hình vuoâng ABCD, coù taát caû bao nhieâu caëp vectô baèng nhau?    Cho A ABC so sánh AB  BC với AC III/ Bài mới: 1/ Đặt vấn đề: trên vectơ liệu có tồn tại các phép toán không? Đó là nội dung cuûa baøi hoïc hoâm nay. 2/ Trieån khai baøi:. Hoạt động của GV và HS GV giới thiệu hình vẽ 1.5 cho học sinh hình thaønh vectô toång.   GV veõ hai vectô a, b baát kì leân baûng.   Noùi: Veõ vectô toång a  b baèng caùch chọn A bất kỳ, từ A vẽ:     AB  a, BC  b ta được vectơ tổng    AC  a  b. Noäi dung ghi baûng I. Toång cuûa hai vectô :   Ñònh nghóa: Cho hai vectô a vaø b . Laáy moät      ñieåm A tuyø yù veõ AB  a, BC  b . Vectô AC   được gọi làtổng của hai vectơ a và b   KH: a  b    Vaäy AC  a  b Phép toán trên gọi là phép cộng vectơ.. Hỏi: Nếu chọn A ở vị trí khác thì biểu thức trên đúng không?. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> h×nh häc 10.. Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. ========================================================= Yêu cầu: Học sinh vẽ trong trường hợp vị trí A thay đổi. Hoïc sinh laøm theo nhoùm 1 phuùt Gọi 1 học sinh lên bảng thực hiện. GV nhaán maïnh ñònh nghóa cho hoïc sinh ghi.. B a. bình haønh. GV: cho học sinh ghi vào vỡ.   . C. a a+b A. b. II. Quy taéc hình bình haønh:. GV: Cho hoïc sinh quan saùt hình 1.7  Yeâu caàu: Tìm xem AC laø toång cuûa những cặp vectơ nào? HS:    AC  AB  BC    AC  AD  DC    AC  AB  AD    Noùi: AC  AB  AD laø qui taéc hình. b. B. A. C. D. Neáu ABCD laø hình bình haønh thì    AB  AD  AC. III. Tính chaát cuûa pheùp coäng vectô :    Với ba vectơ a, b, c tuỳ ý ta có:     ab = ba       (a  b)  c = a  (b  c)     a0 = 0a B b C b+c j a a+b c b+a A D a b E. GV veõ 3 vectô a, b, c leân baûng. Yêu cầu : Học sinh thực hiện nhóm theo phaân coâng cuûa GV.   Nhoùm 1: veõ a  b   Nhoùm 2: veõ b  a    Nhoùm 3: veõ (a  b)  c    Nhoùm 4: veõ a  (b  c)     Nhoùm 5: veõ a  0 vaø 0  a Gọi đại diện nhóm lên vẽ. Yeâu caàu : Hoïc sinh nhaän xeùt caëêp vectô     * a  b vaø b  a       * (a  b)  c vaø a  (b  c)     * a  0 vaø 0  a GV chính xaùc vaø cho hoïc sinh ghi 4/ Cũng cố: Nắm cách vẽ vectơ tổng, Nắm được qui tắc hình bình hành. 5/ Daën doø: Hoïc baøi vaø xem tieáp baøi: “Toång Vaø Hieäu Cuûa Hai Vectô”. -----------------------------------------------------------------------. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. h×nh häc 10.. ========================================================= TiÕt 5. §2: TOÅNG VAØ HIEÄU CUÛA HAI VECTÔ (tt). Ngày soạn : 21/09/09 A/ Muïc tieâu:.  Về kiến thức: Học sinh nắm được khái niệm hiệu của hai vectơ.  Về kỹ năng: Học sinh xác định được vectơ hiệu vận dụng được quy tắc ba điểm vào giải toán.  Về tư duy: biết tư duy linh hoạt trong việc hình thành khái niệm mới, trong việc tìm hướng để chứng minh một đẳng thức vectơ.  Về thái độ: rèn luyện tính cẩn thận, chính xác, linh hoạt trong các hoạt động, liên hệ kiến thức đã học vào trong thực tế. B/ Chuaån bò cuûa thaày vaø troø:  Giáo viên: giáo án, phấn màu, bảng phụ, thước.  Học sinh: xem bài trước, thước. C/ Tieán trình cuûa baøi hoïc : I/ Ổn định lớp : ( 1 phút ) II/ Kieåm tra baøi cuû: Caâu hoûi: Phaùt bieåu toång cuûa hai veùctô vaø tính chaát cuûa chuùng ? Với 3 điểm M, N, P vẽ 3 vectơ trong đó có 1 vectơ là tổng của 2 vectơ còn laïi. Tìm Q sao cho tứ giác MNPQ là hình bình hành III/ Bài mới: 1/ Đặt vấn đề: Trên vectơ còn có phép toán trừ? Đó là nội dung của bài học hôm nay. 2/ Trieån khai baøi:. Hoạt động của GV và HS HÑ1: Hình thaønh khaùi nieäm vectô đối. GV veõ hình bình haønh ABCD leân baûng. Yeâu caàu : Hoïc sinh tìm ra caùc caëp vectơ ngược hướng nhau trên hình bình haønh ABCD Hỏi: Có nhận xét gì về độ dài các cặp   vectô AB vaø CD ?   Trả lời: AB  CD   Nói: AB và CD là hai vectơ đối nhau.. Noäi dung ghi baûng IV. Hieäu cuûa hai vectô : 2) Vectơ đối:  Định nghĩa: Cho a , vectơ có cùng độ dài  và ngược hướng với a được gọi là vectơ  đối của a .  KH:  a   Đặc biệt: vectơ đối của vectơ 0 là 0 VD1: Từ hình vẽ 1.9. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> h×nh häc 10.. Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. ========================================================= Vậy thế nào là hai vectơ đối nhau? A Trả lời: hai vectơ đối nhau là hai vectơ có cùng độ dài và ngược hướng. GV chính xaùc vaø cho hoïc sinh ghi ñònh F nghóa. Yeâu caàu: Hoïc sinh quan saùt hình 1.9 tìm cặp vectơ đối có trên hình. GV chính xaùc cho hoïc sinh ghi. B D   Giới thiệu HĐ3 ở SGK.   EF   DC Hỏi: Để chứng tỏ AB, BC đối nhau cần   Ta coù: BD   EF chứng minh điều gì?    EA   EC    Trả lời: chứng minh AB, BC cùng độ dài Keát luaän: a  (a)  0 và ngược hướng.   Tức là AC  0  A  C   Suy ra AB, BC cùng độ dài và ngược hướng.     Có AB  BC  0 tức là vectơ nào bằng 0 ? Suy ra ñieàu gì? Yêu cầu : 1 học sinh lên trình bày lời giaûi.    Nhaán maïnh: Vaäy a  (a)  0 HĐ2: Giới thiệu định nghĩa hiệu hai vectô. Yêu cầu: Nêu quy tắc trừ hai số nguyên học ở lớp 6? Nói: Quy tắc đó được áp dụng vào phép trừhai vectơ. Hoûi: a  b  ? GV cho hoïc sinh ghi ñònh nghóa. Hỏi: Vậy với 3 điểm A, B, C cho ta:   AB  BC  ?   AB  AC  ?. E. C. 2. Ñònh nghóa hieäu hai vectô :   Cho a vaø b . Hieä u hai vectô a , b la  a  (b) ømoät vectô   KH: a  b.     a  b  a  (  b ) Vaäy. Phép toán trên gọi là phép trừ vectơ. Quy tắc ba điểm: Với A, B, C bất kỳ. Ta coù: * Pheùp coäng:    AB  BC  AC. GV chính xaùc cho hoïc sinh ghi. GV giới thiệu VD2 ở SGK. Yêu cầu : Học sinh thực hiện VD2 (theo quy taéc ba ñieåm) theo nhoùm. *Phép trừ:.    AB  AC  CB. VD2: (xem SGK) Caùch khaùc:. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. h×nh häc 10.. =========================================================     . AB  CD  AC  CB  CD  Gọi học sinh đại diện 1 nhóm trình      baøy. AC  CD  CB  AD  CB GV chính xác, sữa sai. HĐ3: Giới thiệu phần áp dụng. V. Aùp Duïng: Yeâu caàu : 1 hoïc sinh chứng minh I là Hoïc sinh xem SGK    0 Keát luaän: trung ñieåm AB  IA IB        IA  IB  0 IA  IB  0  a) I laø trung ñieåm AB 1 học sinh chứng minh I      GA  GB  GC  0 A ABC b) G laø troïng taâm laøtrung ñieåm AB GV chính xaùc vaø cho hoïc sinh ruùt ra keát luaän. GV giaûi caâu b) vaø giaûi thích cho hoïc sinh hieåu. 4/ Cuõng coá: Nhaéc laïi caùc quy taéc ba ñieåm, quy taéc hình bình haønh. Nhaéc laïi tính chaát trung ñieåm, tính chaát troïng taâm. 5/ Daën doø: Hoïc baøi Làm bài tập ở SGK.. -----------------------------------------------------------------------. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> h×nh häc 10.. Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. ========================================================= TiÕt 6. BAØI TAÄP TOÅNG VAØ HIEÄU CUÛA HAI VECTÔ. Ngày soạn : 27/09/09. I/ Muïc tieâu:  Về kiến thức: Học sinh biết cách vận dụng các quy tắc ba điểm và quy tắc hình bình hành, các tính chất về trung điểm, trọng tâmvào giải toán, chứng minh các biểu thức vectơ.  Về kỹ năng: rèn luyện học sinh kỹ năng lập luận logic trong các bài toán, chứng minh các biểu thức vectơ.  Về tư duy: biết tư duy linh hoạt trong việc tìm hướng để chứng minh một đẳng thức vectơ và giải các dạng toán khác.  Về thái độ: Học sinh tích cực chủ động giải bài tập, biết liên hệ kiến thức đã học vào trong thực tế.. II/ Chuaån bò cuûa thaày vaø troø:  Giáo viên: giáo án, phấn màu, thước.  Học sinh: làm bài trước, thước.. III/ Tieán trình cuûa baøi hoïc : 1/ Ổn định lớp : ( 1 phút ) 2/ Kieåm tra baøi cuû: Caâu hoûi: Cho 3 ñieåm baát kyø M, N, Q HS1 Nêu quy tắc ba điểm với 3 điểm trên và thực hiện bài tập 3a? HS2 Nêu quy tắc trừ với 3 điểm trên vàthực hiện bài tập 3b) 3/ Bài mới:. Hoạt động của GV và HS. Noäi dung ghi baûng. HĐ1: Giới tiệu bài 1  Chia lớp thành 2 nhóm, 1 nhóm vẽ   vectô MA  MB , 1 nhoùm veõ vectô.   1) * MA  MB   Veõ BC  MA      MA  MB  BC  MB  MC Veõ hình.    * MA  MB  BA.  Gọi đại diện 2 nhóm lên trình bày. GV nhận xét sữa sai. HĐ2: giới thiệu bài 5   Gv gợi ý cách tìm AB - BC Nói: đưa về quy tắc trừ bằng cách từ   ñieåm A veõ BD  AB Yêu cầu : học sinh lên bảng thực hiện. Veõ hình..   MA  MB. 5) veõ hình       + AB  BC = AC  AB  BC = AC =AC=a . . + Veõ BD  AB      AB  BC = BD  BC = CD. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> h×nh häc 10.. Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. ========================================================= veõ và tìm độ dài của    . Ta coù CD= AD 2  AC 2 = 4a 2  a 2 =a 3    vaäy AB  BC  CD  a 3. AB  BC , AB  BC. Gv nhận xét, cho điểm, sữa sai HĐ3: Giới thiệu bài 6 Gv veõ hình bình haønh leân baûng Yêu cầu: học sinh thực hiện bài tập 6 baèng caùch aùp duïng caùc quy taéc Gọi từng học sinh nhận xét Gv cho điểm và sữa sai. HĐ4: Giới thiệu bài 8   Hoûi: a  b  0 suy ra ñieàu gì?  . . Khi naøo thì a  b  o ? Từ đó kết luận gì về hướng và độ dài   cuûa a vaø b HĐ5: Giới thiệu bài 10 Yêu cầu:nhắc lại kiến thứcvậtlí đã học, khi nào vật đúng yên ? TL: vật đúng yên khi tổng lực bằng 0     F1  F2  F3  0   TL:khiø F12 , F3 đối nhau   F12 , F3 cùng độ dài , ngược hướng. Gv vẽ lực.       Vaäy F1  F2  F3  F12  F3  0  .  . . 6) a/ CO  OB  BA   Ta coù: CO  OA neân:.      CO  OB  OA  OB  BA    b/ AB  BC  DB ta coù:      AB  BC  AB  AD  DB     DA  DB  OD  OC c/     DA  DB  OC     OD     BA CD     d/ DA  DB  DC  O   VT= BA  DC      BA  AB  BB  O   8)ta coù : a  b  0    Suy ra a  b  o   a và b cùng độ dài , ngược hướng   vậy a và b đối nhau. 10) veõ hình   .  . . ta coù: F1  F2  F3  F12  F3  0.   F12 , F3 cùng độ dài , ngược hướng   F3  F12 = ME. =2.. 100 3 =100 3 N 2. . Hoûi: khi naøo thì F12  F3  0 ?.  . KL gì về hướng và độ lớn của F3 , F12 ? . Yeâu caàu: hoïc sinh tìm F3. 4/ Cuõng coá:Hoïc sinh naém caùch tính vectô toång , hieäu Nắm cách xác định hướng, độ dài của vectơ 5/ Dặn dò: xem bài tiếp theo “tích của vectơ với 1 số”. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 14.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> h×nh häc 10.. Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. ========================================================= TiÕt 7. §3: TÍCH CỦA VECTƠ VỚI MỘT SỐ Ngày soạn : 12/10/09.. I/ Muïc tieâu:  Về kiến thức: Học sinh hiểu được định nghĩa tích của vectơ với một số và các tính chất của nó biết điều kiện cần và đủ để hai vectơ cùng phương, tính chất của trung ñieåm, troïng taâm.  Veà kyõ naêng: Hoïc sinh bieát bieåu dieãn ba ñieåm thaúng haøng, tính chaát trung điểm, trọng tâm. Hai điểm trùng nhau bằng biểu thức vectơ và vận dụng thành thạo các biểu thức đó vào giải toán.  Về tư duy: Học sinh nhớ chính xác lý thuyết, vận dụng một cách linh hoạt lý thuyết đó vào trong thực hành giải toán.  Về thái độ: Cẩn thận, chính xác, tư duy logic khi giải toán vectơ, giải được các bài toán tương tự.. II/ Chuaån bò cuûa thaày vaø troø: 1. Giáo viên: giáo án, phấn màu, bảng phụ, thước. 2. Hoïc sinh: xem bài trước, baûng phuï cho nhoùm.. III/ Tieán trình cuûa baøi hoïc : 1/ Ổn định lớp : ( 1 phút ) 2/ Kieåm tra baøi cuû:     Câu hỏi: Cho bốn điểm A, B, C, D. Chứng minh: AB  CD  AC  BD . 3/ Bài mới:. Hoạt động của GV và HS. Noäi dung ghi baûng. HÑ1: hình thaønh ñònh nghóa. Nói: Với số nguyên a  0 ta có: a+a=2a.     Còn với a  0  a  a  ?   Trả lời: a a. I. Ñònh nghóa :   Cho soá k  0 vaø a  0  Tích của vectơ a với k là một   vectơ.KH: k a cùng hướng với a nếu k    > 0 và ngược hướng với a nếu k < 0 và aa     a  a là 1 vectơ cùng hướng a có độ dài có độ dài bằng k . a    baèng 2 laàn vectô a . 0.a  0   Yêu cầu: Học sinh tìm vectơ a  a . Gọi * Quy ước: k .0  0 1 hoïc sinh leân baûng GV Nhận xét sữa sai.   Nhấn mạnh: a  a là 1 vectơ có độ dài   bằng 2 a , cùng hướng a .. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> h×nh häc 10.. Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. ========================================================= Yeâu caàu: hoïc sinh ruùt ra ñònh nghóa tích  cuûa a với k. GV chính xaùc cho hoïc sinh ghi. Yêu cầu: Học sinh xem hình 1.13 ở   GA  ? GD   baûng phuï tìm: AD  ? GD   DE  ? AB. Gọi học sinh đứng lên trả lời và giải thích. HĐ2: Giới thiệu tính chất. Nói: Tính chất phép nhân vectơ với 1 số gần giống với tính chất phép nhân soá nguyeâ n.   Hoûi: k (a  b)  ? (h  k )a  ?  h(k .a )  ?  1.a  ?  (1).a  ?. (t/c gì ?). (t/c gì ?) (t/c gì ?) (t/c gì ?). (t/c gì ?) GV chính xaùc cho hoïc sinh ghi. Hỏi: Vectơ đối của a là?   Suy ra vectơ đối của k a và 3a  4b là? Gọi học sinh trả lời. GV nhận xét sữa sai. HĐ3: Giới thiệu trung điểm đoạn thẳng vaø troïng taâm tam giaùc. Yeâu caàu : Hoïc sinh nhaéc laïi tính chaát trung điểm của đoạn thẳng ở bài trước. Yêu cầu : Học sinh áp dụng quy tắc trừ với M bất kỳ. GV chính xaùc cho hoïc sinh ghi. Yeâu caàu: Hoïc sinh nhaéc laïi tính chaát troïng taâm G cuûa A ABC vaø aùp duïng quy tắc trừ đối với M bất kỳ. GV chính xaùc vaø cho hoïc sinh ghi. VD: hình 1.13 (baûng phuï)   GA  2GD   AD  3GD  1  DE  ( ) AB 2. II. Tính chaát:  Với2 vectơ a và b bất kì.Với mọi số h, k ta coù :   k (a  b)  k .a  k .b    (h  k )a  h.a  k .b   h(k .a )  (h.k )a   1.a  a   (1).a   a. Vectơ đối của Vectơ đối của Vectơ đối của.   a laø  a   k a laø- k a     3a  4b laø 4b  3a. III. Trung điểm của đoạn thẳng và troïng taâm tam giaùc : a) Với M bất kỳ, I là trung ñieåmcuû a  đoạn thẳng AB, thì: MA  MB  2MI b) G laø troïng taâm ABC thì:     MA  MB  MC  3MG. Ta coù: a).      MA  MI  MB  MI  0     MA  MB  2 MI     GA  GB  GC  0 b)        MA  MG  MB  MG  MC  MG  0. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. h×nh häc 10.. =========================================================     MA  MB  MC  3MG. HĐ4: Nêu điều kiện để 2 vectơ cùng phöông.   Noùi: Neáu ta ñaët a  kb Yeâu caàu:Hoï c sinh coù nhaän xeùt gì veà   hướng của a và b dựa vào đ/n.  a Hoû i: khi nào ta mới xác định được và  b cùng hay ngược hướng? Nhaán maï nh: Trong mỗi trường hợp của   k thì a vaø b laø 2 vectô cuøng phöông.Do. IV. Điều kiện để hai vectơ cùng phöông :  a vaø Ñieà u kieä n caà n vaø đủ để hai vectô    b ( b  0 ) cùng phương là có một số k để   a  kb . Nhaän xeùt:ba ñieåm A, B, C phaân bieät thẳng hàng  k  0 để   AB  k AC.   vậy ta có điều kiện cần và đủ để a , b   a  kb. laø: Yeâu caàu: Suy ra A, B, C thaúng haøng thì có biểu thức vectơ nào? HĐ5: Hướng dẫn phân tích 1 vectơ theo 2 vectô khoâng cuøng phöông. GV hướ ng daãn caùch phaân tích 1 vectô   theo a , b như SGK từ đó hình thành ñònh lí cho hoïc sinh ghi. GV giới thiệu bài toán vẽ hìnhlên bả ng.  Hoûi: theo tính chaát troïng taâm AI  ? AD  1  1   AI  AD  (CD  CA) 3 3    1  1  1 1  ( CB  CA)  b  a 3 2 6 3 .Vaäy. V. Phaân tích moät vectô theo hai vectô khoâng cuøng phöông:   Ñònh lyù: Cho hai vectô a , b khoâng cuøng phương. Khi đó mọi vectơ x đều phâ n  tích được một cách duy nhất theo a và  b , nghóa laø: !h, k sao cho    x  h.a  k .b. Bài toán: (SGK). Yêu cầu: Tương tự thực hiện các vectơ coøn laï i theo nhoùm. Hỏi: CK  ? CI . Từ đó ta kết luận gì? IV. Cũng cố: Nắm định nghĩa, tính chất của phép nhân vectơ với một số. Nắm các biểu thức vectơ của trung điểm đoạn thẳng và trọng tâm tam giaùc. Nắm điều kiện để hai vectơ cùng phương. V. Daën doø: Hoïc baøi - Laøm baøi taäp SGK. TiÕt 8. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> h×nh häc 10.. Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. =========================================================. BAØI TẬP PHÉP NHÂN MỘT SỐ VỚI MỘT VECTƠ Ngày soạn : 19/10/09. I/ Muïc tieâu:  Về kiến thức: Học sinh nắm các dạng toán như: Biểu diễn một vectơ theo hai vectơ không cùng phương, nắm các dạng chứng minh một biểu thức vectơ.  Veà kyõ naêng: Hoïc sinh bieát caùch bieåu dieãn moät vectô theo hai vectô khoâng cuøng phöông, aùp duïng thaønh thaïo caùc tính chaát trung ñieåm, troïng taâm,caùc quy taéc vào chứng minh biểu thức vectơ.  Về tư duy: Học sinh linh hoạt trong việc vận dụng giả thiết, lựa chọn các tính chất một cách họp lívào giải toán.  Về thái độ: Cẩn thận, lập luận logic hoàn chỉnh hơn khi chứng minh một bài toán vectơ.. II/ Chuaån bò cuûa thaày vaø troø:  Giáo viên: giáo án, phấn màu, thước.  Hoïc sinh: hoïc baøi, laøm bài trước.. V/ Tieán trình cuûa baøi hoïc : 1/ Ổn định lớp : ( 1 phút ) 2/ Kieåm tra baøi cuû: Caâu hoûi: Nêu tính chất trung điểm của đoạn thẳng ? Thực hiện BT 5 trang 17 3/ Bài mới:. Hoạt động của GV và HS HĐ1: Giới tiệu bài 2 Noùi: Ta bieåu dieãn 1 vectô theo 2 vectô khoâng cuøng phöông     u  AK , v  BM bằng cách biến đổi   vectô veà daïng ku  lv GV veõ hình leân baûng. Yêu cầu: 3 học sinh lên bảng thực hieän moãi em 1 caâu. Gọi học sinh nhận xét sữa sai. GV nhaän xeùt cho ñieåm.. Noäi dung ghi baûng Baøi 2: A G M B. K. C.    2  2  AB  AG  GB  AK  MB 3 3     2 2 2  u  v  (u  v)  3  3 3  BC  2 BK  2( BA  AK ) 2    4  2   2  (v  u )  u   v  u 3 3  3      CA  CB  BA   AB  BC 22 4 2  v u v u 3 3 3 3   4 2  u v 3 3. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 18.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> h×nh häc 10.. Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. ========================================================= HĐ2: Giới thiệu bài 4 Baøi4:      Gv veõ hình leân baûng. Hỏi: để c/m hai biểu thức a,b ta áp duïng t/c hay quy taéc naøo? Gv nhaán maïnh aùp duïng t/c trung ñieåm Yêu cầu:2 học sinh lên bảng thực hieän Goïi vaøi hoïc sinh khaùc nhaän xeùt Gv cho điểm và sữa sai HĐ3: Giới thiệu bài 6 Hỏi: nhìn vào biểu thức sau:    3KA  2 KB  O ta coù theå noùi 3 ñieåm A,B,K thaúng haøngkhoâng? Hỏi :có nhận xét gì về hướng và độ  daøi cuûa KA, KB ?  Hỏi: KA, KB ngược hướng ta nói K nằm giữa hay ngoài AB? Yeâu caàu: hoïc sinh veõ AB ,laáy K naèm. 2 DA  DB  DC  2 DA  2 DM      2( DA  DM )  2.0  0    b/ 2OA  OB  OC =   = 2OA  2OM    =2( OA  OM )=2.2 OD =  = 4OD. a/. Baøi 6:. . . . . 2  3. Ta coù : 3KA  2 KB  O Suy ra : KA   KB  KA, KB ngược hướng 2 vaø KA= KB 3. A. K. B. 2 3. giữa sao cho KA= KB HĐ4: Giới thiệu bài 7 Nói :nếu gọi I là TĐ của AB thì với   moïi M baát kì: MA  MB =? theá vào biểu thức?    Hoûi :khi naøo MI  MC  0 ? Vaäy M laø TÑ cuûa trung tuyeán CI cuûa. Baøi 7: goïi I laø TÑ cuûa AB     MA  MB =2 MI     từ MA  MB +2 MC  0     2 MI  2 MC  0     MI  MC  0. Vaäy M laø trung ñieåm cuûa CI. A ABC. HĐ5: Giới thiệu bài 8 Goïi G laø troïng taâm A MPR G’ laø troïng taâm A NQS Hoûi :theo t/c troïng taâm cho ta ñieàu gì? Hoûi :theo t/c M laø TÑ cuûa AB G laø ñieåm baát kì cho ta ñieàugì?  Suy ra GM  ? Yêu cầu :học sinh thực hiện tương tự với N,P,Q,R,S. Baøi 8 Goïi G laø troïng taâm A MPR G’ laø troïng taâm A NQS Theo t/c troïng taâm cho ta     GA  GP  GR  0 (1)     G ' N  G ' Q  G ' S  0 (2) theo t/c trung ñieåm ta coù:  1   GM  (GA  GB ) 2. tương tự với. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> h×nh häc 10.. Trường THPT Nguyễn Hữu Thận. =========================================================      Yêu cầu: học sinh tổng hợp lại để có biểu thức     GM  GP  GR  ? ……………….= 0     G ' N  G ' Q  G ' R  ? …………= 0  Vieát: VP= 0 Neân VT = VT Yêu cầu: học sinh biến đổi để có kết   quaû 6 GG '  0 Suy ra G  G’. GN , GP, GQ, GR, GS 1        VT (1)= (GA  GB  GC  GD + GE  GF )= 0 2 1    VT (2)= (G ' A  G ' B  G ' C  2    G'D G'E G'F )  =0.  VT(1) =VT(2)    6 GG '  0. Suy ra G  G’. IV Cuõng coá: Neâu laïi t/c trung ñieåm ,troïng taâm ,caùc quy taéc Caùch bieåu dieãn 1 vectô theo 2 vectô khoâng cuøng phöông Nêu đk để 2 A,B,C thẳng hàng , để 2 vectơ bằng nhau V. Dặn dò: Học bài 1,bài 2, bài 3, làm bài tập còn lại, xem bài đã làm rồi Làm bài kiểm vào tiết tới. -----------------------------------------------------------------------. Tiết:9. KIỂM TRA 1 TIẾT Ngày soạn : 25/10/09. ========================================================= GI¸o ¸n. nguyÔn quang t¸nh Lop10.com. 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>