Tiết 47: BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH - Website Trường THCS Lê Quý Đôn - Đại Lộc - Quảng Nam

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>TUẦN 10 </b>

<b>Tiết 47: </b> <b> BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHƠNG KÍNH ( Phạm Tiến Duật ) </b>NG:17/10/2014
<b>A. Mục tiêu cần đạt:</b>

<b> I.Kiến thức:</b>

-Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật

-Đặc điểm của thơ P T Duật qua một số sáng tác cụ thể: giàu chất hiện thực và tràn
đầy cảm hứng lãng mạn

-Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm; vẻ
đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan CM...của những con đã làm nên
đường Trường Sơn huyền thoại được khắc hoạ trong bài thơ.

II.Kĩ năng:

-Đọc- hiểu một bài thơ hiện đại.

-Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người chiến sĩ lái xe Trường Sơn trong bài thơ.
-Cảm nhận được giá trị của ngơn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

<b> III. Thái độ: Yêu những người lính; rèn luyện tinh thần lạc quan. </b>
<b>B. Chuẩn bị: </b>

- GV: +Nghiên cứu bài ,soạn bài.
+Phim tư liệu minh họa .

<b> +Chân dung tác giả Phạm Tiến Duật và một số tác phẩm tiêu biểu.</b>
+Vẽ sơ đồ tư duy.

<b> - HS: +Soạn bài, tìm hiểu đối chiếu với bài Đồng chí ( Hình ảnh người lính trong 2</b>
bài).

+Tìm hiểu lịch sử kháng chiến chống Mĩ.

+Nhận thức trách nhiệm của thanh niên trước tình hình ở biển Đơng.
<b>C. Tiến trình tổ chức:</b>

I. Ổn định:

<b> II.Kiểm tra: (1 phút) .Việc chuẩn bị bài của học sinh qua việc báo cáo của lớp pho</b>
học tập.

III. Bài mới:

<b> HĐ của thầy</b> <b>_{HĐ của trò Nội dung cần đạt}</b>

<b>*HĐI- Giới thiệu bài: PP thuyết giảng: (1 phút) Trong những năm tháng sơi sục khí thế : “Xẻ</b>
dọc Trường Sơn đi cứu nước”. Lớp lớp thế hệ thanh niên lên đường ra trận .Niềm vui hăm hở của
tuổi trẻ lúc bấy giờ như ánh sáng choi chan phả vào tâm hồn người chiến sĩ trong đo co chàng trai
trẻ Phạm Tiến Duật . Phạm Tiến Duật được tôi luyện và trưởng thành trong chiến tranh trở thành
nhà thơ- chiến sĩ. Thơ ông làm say lòng người bằng chính sự tự nhiên, gân guốc, độc đáo đậm chất
lính. Tiêu biểu cho hờn thơ đo là bài thơ: “Bài thơ về tiểu đội xe khơng kình”. Bài thơ đã gop một
tiếng noi nghệ thuật mới mẻ về đề tài thế hệ trẻ chống Mĩ cứu nước. Tiếng noi nghệ thuật ấy được
ca ngợi như thế nào trong bài thơ , chúng ta sẽ tìm hiểu ở bài học mới hơm nay.

<b>*HĐII Tìm hiểu chung: (5 phút)</b>
- Y.cầu HS nêu vài nét chính về tgiả.

GV chiếu sile 1 :ảnh tác giả và giới thiệu thêm:
Từ năm 1968-1971 cuộc kháng chiến chống Mỹ
đang bước vào giai đoạn khốc liệt nhất, phần lớn
sức voc vật chất tinh thần của hậu phương Miền
Bắc chuyên chở vận hành vào miền Nam đều trên
con đường naỳ mà lực lượng chủ yếu là ô tô trong

Đọc tìm hiểu
tgiả, tác
phẩm.

<b>I. Tìm hiểu chung : </b>
1.Tác giả :(1941 – 2007)
- Quê: Thanh Ba – Phú Thọ.
- Năm 1964 tham gia quân đội
hoạt động trên tuyến đường
TSơn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

đo tiểu đoàn vận tải 61 là đơn vị đã 2 lần đoạt
danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang. Phạm
Tiến Duật là một chiến sĩ trong tiểu đoàn đo đã
từng ngồi trên những chiếc xe chở hàng và bài thơ
ra đời trong một chuyến đi.

GV nêu yêu cầu đọc: Giọng tươi trẻ, khoẻ khoắn,
tinh nghịch pha chút hom hỉnh, ngang tàng. Khổ
cuối đọc chậm, tâm tình.

- GV đọc mẫu. Gọi học sinh đọc.
Em hiểu gì về bếp Hồng Cầm?

Bài thơ làm theo thể thơ gì?
Em hãy nêu bố cục bài thơ?

So với nhan đề của những bài thơ khác , em co
nhận xét gì về nhan đề của bài thơ? ( Nhan đề bài
thơ "Bài thơ…khơng kính" -> dài, tưởng như co
chỗ thừa (các từ "bài thơ về")Mới lạ và độc đáo,
thu hút người đọc)

<b>*HĐ III .Tìm hiểu văn bản:</b>

Đọc xong bài thơ, gây ấn tượng đầu tiên cho em
là hình ảnh nào?

H/a những chiếc xe khơng kính được giới thiệu qua
những câu thơ nào?Biện pháp nghệ thuật sử dụng .
So sánh hình ảnh chiếc xe được giới thiệu ở đầu và
cuối bài thơ em co nhận xét gì? (TLN đôi).

(Xe ở cuối bài xuất hiện thêm nhiều cái không).
Chiếc xe với nhiều cái khơng làm cho hình dạng
trở nên như thế nào ?

Vậy nguyên nhân nào khiến những chiếc xe trở nên
như vậy? (Bom giật, bom rung ) nghĩa là ntn? Qua
đo em hình dung ntn về khơng khí và mức độ cuộc
chiến tranh đang diễn ra?->Vô cùng ác liệt. Người
chiến sĩ lái xe luôn phải đối mặt với đạn bom, tử
thần ln rình rập bất cứ lúc nào)

Nhận xét về lời thơ giới thiệu về những chiếc xe
khơng kính và việc lí giải nguyên nhân của no?
GV bình:Cách giới thiệu bằng lời thơ tự nhiên, gần
với lời noi thường.Đo là những h/a chân thực, chân
thực đến trần trụi. Khác với 1 số các nhà thơ cùng
thời : VD: Chiếc xe tam mã (thơ Puskin), mang y

Nghe giới
thiệu

Chú y cách
đọc

Đọc bài thơ
Trả lời chú
thích.

Xác định
thể thơ
Chia bố cục
Nêu y nghĩa
nhan đề

Nêu hiểu
biết cá nhân
Phát hiện
lời thơ và
nêu BPNT
Thảo luận và
so sánh

Nhận xét
Tìm hình
ảnh thơ và
giải thích

Nhận xét
giọng thơ
Nghe

- Thơ ơng thường tập trung thể
hiện hình tượng người lính và
h/a những cơTNXP.

<b>2 Tác phẩm :</b>

Sáng tác 1969 in trong tập
Vầng trăng – Quầng lửa
(1970).

<b>3.Bố cục: 2 phần.</b>
<b>4.Nhan đề bài thơ:</b>

- Khá dài, tưởng như co chỗ
thừa _ Thu hút người đọc ở cái
vẻ lạ, độc đáo đo, làm nởi bật
h. ảnh của tồn bài: Những

<i>chiếc xe khơng kính.</i>

-Hai chữ “Bài thơ”noi lên cách
khai thác hiện thực:không phải
chỉ viết về những chiếc xe
khơng kính,chỉ viết về hiện
thực khốc liệt của chiến tranh,
mà chủ yếu là khai thác chất
thơ vút lên từ hiện thực ấy ,
chất thơ của tuổi trẻ hiên
ngang, dũng cảm, trẻ trung,
vượt lên thiếu thốn, gian khở,
nguy hiểm của chiến tranh.
<b>II. Tìm hiểu văn bản:</b>
1.H.ảnh những chiếc xe
<b>khơng kính:</b>

- khơng co kính ..khơng phải
khơng kính ,khơng đèn,khơng
mui(Điệp ngữ)

( Lời thơ như văn xuôi ,giọng
thản nhiên)

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

nghĩa tượng trưng thì những chiếc xe trong thơ
Phạm Tiến Duật trở thành một hình ảnh chân
thực,độc đáo đến trần trụi.Việc sử dụng những
động từ mạnh “giật ,rung” giúp chúng ta hình dung
được sự tàn phá của những trận bom vô cùng dữ
dội, tàn khốc. Kết hợp với điệp ngữ “không co”
như nhân lên những thử thách khốc liệt,những kho

khăn dồn dập do giặc Mĩ đổ xuống trên nẻo đường
Trường Sơn.

Việc thiếu đi những phương tiện vật chất tối thiểu
lại là cơ sở để người lính bộc lộ những phẩm chất
tốt đẹp=>2

Miêu tả h/a những chiếc xe khơng kính, tác giả
muốn làm nởi bật hình ảnh nào ?

GV chiếu sile 2

Nêu cảm nhận của em qua đoạn phim?

Tìm những hình ảnh thơ miêu tả tư thế của người
lính lái xe?Biện pháp nghệ thuật sử dụng

Qua những hình ảnh này tác giả khắc họa tư thế gì
của người lính lái xe?

Lái những chiếc xe khơng kính, đối mặt với nhiều
kho khăn nhưng chỗ dựa tinh thần nào giúp người
lính giữ vững được tư thế đo? (Con đường cách
mạng, niềm tin chiến thắng).

Khi người chiến sĩ bước vào trận đánh thì tính
mạng kho đảm bảo nhưng họ vẫn giữ được tư thế
hiếm co.Tính từ “ung dung” đảo lên trước vừa
nhấn mạnh tư thề hiên ngang vừa diễn tả cử chỉ,
dáng điệu thư thái, bình tĩnh. Điệp ngữ “nhìn” cho

ta cảm nhận được sự tập trung cao độ ,niềm kiêu
hãnh của người làm chủ tình thế,coi thường gian
lao.Khơng còn lớp kính ngăn cách thiên nhiên và
con người như hòa làm một =>Ý thơ vừa hiện thực
vừa lãng mạn.

Đọc khổ 3->khổ 6 thảo luận những nội dung sau:
Những từ ngữ, hình ảnh nào thể hiện tinh thần,thái
độ và tình đờng đội của người lính lái xe ? BPNT
sử dụng và nêu cảm nhận của em.

Từ khơng co kính, tác giả đã mở ra những cái

Nghe

Theo dõi
đoạn phim
và nêu cảm
nhận.

Phát hiện chi

tiết và

BPNT
Trả lời.

Nghe

Thảo luận

nhom 6
Đại diện
nhom trình
bày kết quả
Nhận xét
Đọc 4 khở
đầu

Phát hiện
hình ảnh thơ

<b>2. Hình ảnh người ch.sĩ lái </b>
<b>xe:</b>

<b>*Tư thế: -Ung dung…(đảo </b>
ngữ)

<b>-Nhìn đất, nhìn trời, nhìn </b>
thẳng.(điệp ngữ )

<b>-Nhìn thấy gio,nhìn thấy con </b>
đường.

<b>=>Hiên ngang, bình tĩnh.</b>

<b>*Tinh thần, thái độ và tình </b>
<b>đờng đội:</b>

-phì phèo châm điếu thuốc
cười ha ha

->sơi nởi, trẻ trung.

-Khơng co kính ừ thì...chưa
cần rửa

Khơng co kính ừ thì...chưa cần
thay

(lặp cấu trúc)

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

khơng nào của đồn xe? BPNT?

Từ đo tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?

GV: Khép lại 3 cái không để mở ra 1 cái co. Đo là
cái gì?

Trái tim” chỉ ai? BPNT?

Vậy điều gì đã làm nên sức mạnh cho người chiến
sĩ lái xe?

<b>*Hoạt động IV:Tổng kết</b>

Nêu những nét đặc sắc NT của bài thơ?
Nội dung chính của bài thơ

?

Tìm nghệ
thuật

Thảo luận
theo đôi bạn
học tập và
nêu nhận xét
Trả lời
Rút ra nhận
xét

Trả lời
Tìm hình
ảnh thơ
Tìm nghệ
thuật va rút
ra tinh thần
thái độ
người lính

Trả lời
Trả lời ghi
nhớ

-bè bạn, chung bát đũa->gắn
bo, sẻ chia.

<b>=>Lạc quan, bất chấp hiểm</b>
<b>nguy.</b>

<b>*Ý chí chiến đấu:</b>

-trái tim. ( Hoán dụ)
<b>=>Ý chí và lịng quyết tâm </b>
<b>giải phóng miền Nam .</b>
<b>Tình yêu nước nồng nhiệt </b>
<b>của tuổi trẻ đã làm nên sức </b>
<b>mạnh của dân tộc Việt Nam.</b>
<b>III. Tổng kết: </b>

<b>1.Nghệ thuật:</b>

-Ngôn ngữ thơ mộc mạc,giản
dị.

-Giọng thơ độc đáo gần gũi với
văn xi.

-Hình ảnh chọn lọc sinh động
làm tái hiện hiện thực một
cách độc đáo

<b>2.Nội dung:</b>

- Hình ảnh người lính lái xe
Trường Sơn với tư thế hiên
ngang, tinh thần lạc quan,
dũng cảm bất chấp kho khăn
nguy hiểm và y chí chiến đấu
giải phong miền Nam.

<b>HĐIV. Luyện tập-Dặn dò:</b>

1.So sánh h/a anh bộ đội thời chống Pháp trong bài thơ “Đ/c” với h/a người chiến sĩ lái xe
thời chống Mĩ trong bài thơ này?

2.Vẽ SĐTD của bài.

</div>

<!--links-->