Giáo án môn Ngữ văn khối 11 - Ôn tập về văn học

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tieát : 67,68 Ngaøy daïy:. A/. MUÏC TIEÂU: Giuùp H: 1/ Hệ thống hoá được các tri thức về văn học. Phân tích, chứng minh được những truyền thống tư tưởng lớn qua các tác phẩm VHVN đã học. 2/ Hiểu được những đặc điểm cơ bản của VHDG, từ đó nắm được phương pháp phân tích các tác phaåm thuoäc boä phaän VH naøy. 3/ Hiểu được đặc điểm nghệ thuật của thơ trữ tình trung đại VN qua các bài thơ đã học để vận dụng vào việc đọc – hiểu. B/.CHUAÅN BÒ:  GV: SGK, SGV, Thieát keá baøi hoïc.  HS: SGK, k/thức c/bản của các tri thức về VH bao gồm các TP VHDG, VH trung đại. C/.PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC: G tổ chức giờ dạy theo cách nêu vấn đề k/hợp với các h/thức trao đổi th/luận, trả lời các câu hỏi. D/. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1 Oån định tổ chức: Kiểm diện HS 2. Kieåm tra baøi cuõ: 3.Giảng bài mới: * Giới thiệu HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS. NOÄI DUNG BAØI HOÏC. * Hướng dẫn luyện tập củng cố kiến thức. G: H đọc câu hỏi 1, xác định y/caàu? H:1 H trình baøy. Caùc H khaùc boå sung.. I/. NOÄI DUNG OÂN TAÄP: 1/ Caâu 1: Phaàn vaên hoïc taäp 1 bao goàm: - VHVN gồm VHDG và VH viết thời Trung đại. - VH nước ngoài: Sử thi Hi Lạp, Aán Độ, thơ Đường Trung Quoác, thô Hai-cö Nhaät Baûn. Các nội dung trên được đặt xen kẽ lẫn nhau theo nguyên tắc:những hiện tượng VH gần gũi được xếp liền nhau để tiện soi sáng lẫn nhau giúp người đọc có được cái nhìn so sánh, đối chieáu. VD:Bên cạnh sử thi Đam San (VN) là sử thi Ra..(AĐ), sử thi Ô…( HL), sau thơ Trung đại VN là thơ Đường (TQ), thơ Hai-cư (NB)… 2/ Caâu 2: a) Veà tính truyeàn mieäng, tính taäp theå cuûa VHDG( Baøi Khaùi quaùt VHDGVN) * Tính truyền miệng: Truyền miệng là phương thức sáng tác và lưu truyền, không chỉ do điều kiện lịch sử – xã hội ( chưa có chữ viết) mà do nhu cầu văn hoá: sáng tác và hưởng thụ trực tiếp. * Tính taäp theå: coù theå saùng taùc cuûa taäp theå, coù theå laø saùng taùc của cá nhân đã được tập thể hoá.  Mang tính truyền miệng và tính tập thể, VHDG có những đặc điểm: nhiều dị bản, chỉ quan tâm đến những gì chung. G: H đọc câu hỏi 4 SGK/212, xác ñònh y/caàu? H: 1 H trình bày đề cương. Thảo luaän theo toå nhoùm G: Nhaän xeùt, khaùi quaùt, nhaán mạnh những ý cơ bản.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> G:Yeâu caàu moãi H tr/baøy ñònh nghĩa ( có minh hoạ) một thể loại. H: Mỗi H trình bày 1 thể loại theo đề cương – Cả lớp lắng nghe, nhaän xeùt, boå sung ñieàu chænh ( neáu caàn). G: Nhaän xeùt chung vaø nhaán maïnh 1 soá luaän ñieåm quan troïng.. cho cả cộng đồng người: những cốt truyện, nhân vật, chi tieát, hình aûnh… laëp ñi laëp laïi (moâtip), tính truyeàn thoáng cao. b) Định nghĩa các thể loại: * Sử thi ( anh hùng): miêu tả sự nghiệp, chiến công của người anh hùng trong khung cảnh những sự kiện lớn có ý nghĩa quan trọng đối với toà thể cộng đồng ( sử thi Đam-San, Ô-đi-xê, Ra-ma-ya-na) * Truyền thuyết: Truyện kể những sự kiện và nhân vật lịch sử, phản ánh quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc( ADV vaø M.Chaâu, T.Thuyû). * Truyện cổ tích: Truyện kể về loài vật, những con người xấu xí, dị dạng, bất hạnh… về đời sống sinh hoạt của người xưa để phản ánh số phận cuả những người bé nhỏ bất hạnh và trình bày ước mơ về công bằng, dân chủ, hạnh phúc ( Taám caùm) * Truyện cười: Truyện hài hước và truyện trào phúng, loại truyện dùng tiếng cười để mua vui hoặc phê phán những thói hư tật xấu ( Tam đại con gà) * Truyện thơ: Những truyện kể dàibằng thơ có sự kết hợp tự sự và trữ tình, phản ánh những số phận nghèo khổ, bất hạnh và khát vọng tình yêu, công lý…( Tiễn dặn người yêu) * Ca dao - dân ca: Là những bài hát dân gian diễn tả đời sống nội tâm của con người (Những câu hát yêu thương, tình nghóa…) * Tục ngữ: Là những câu nói chắc, gọn, có vần với đề tài rộng, đúc rút những kinh nghiệm cũng như đời sống xã hội( Một số câu TN về đạo đức, lối sống…) * Chèo: Là một thể loại sân khấu dân gian có nguồn gốc nông thôn đồng bằng Bắc bộ. Chèo thuộc nghệ thuật tổng hợp: lời, nhạc, vũ điệu ( Xuý Vân giả dại) c) Lập bảng ghi nhớ: ĐỀ TAØI - CHỦ ĐỀ NHAÂN VAÄT YÙ NGHÓA. G: Hãy lập bảng ghi nhớ theo yêu caàu cuûa SGK? H: Thảo luận trên cơ sở đề cương và những gợi ý của G để sửa chữa điều chỉnh những chỗsai trên bảng ghi nhớ. T TEÂN ÑÔN THEÅ T TAÙC VÒ LOẠI PHAÅM PHAÂN TÍCH 1 Ñam Đoạn Sử thi Đề tài chiến tranh, ngợi Nhân vật anh san trích ca người anh hùng dân huøng daân toäc toäc 2 ADV TP T.Thuyết Dựng nước và gi/nước – Nhân vật lịch vaø Bi kịch nước mất nhà tan sử M.Chaâ u, T.Thuyû 3 Taám TP Coå tích Đề tài đấu tranh thiện Nhaân vaät moà Caùm ác chủ đề cảm thông coâi, ngheøo khoå với những người bé Lop11.com. Thể hiện ý thức, sức maïnh khaùt voïng cộng đồng Thể hiện ý thức lịch sử của nhân dân. Theå hieän trieát lyù “ Ở hiền gặp lành, ác giaû aùc baùo”.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 4. 5. 6. 7. nhỏ, đề cao khát vọng cuûa hoï Đề tài quan xử kiện – ch/đề ph/phán qu/lại ăn hoái loä beû cong coâng lí Đề tài sự dốt nát, chủ đề: P/Phán loại người doát naùt Đề tài tình yêu và hôn nhân – p/phán những xieàng xích troùi buoäc vaø khaùt voïng giaûi phoùng tình yeâu Tình cảm con người – ngợi ca tình nghĩa mặn noàng thuyû chung Noãi ngheøo khoå baát hạnh của con người – cảm thông chia xẻ với con người. Nhöng noù phaûi…. Tam đại…. TP. T. cười. TP. T. cười. Tieãn daën….. Ñ trích. Tr/thô. Nhoùm taùc phaåm Nhoùm taùc phaåm. Ca dao. Nhoùm taùc phaåm. Ca dao. Những thói hư tật xấu, những chuyện ngược đời. Nhoùm taùc phaåm. Tục ngữ. Đạo đức, l/sống – đúc rút những k.nghiệm sống, những bài học đạo đức con người. Đoạn trích. Cheøo. Moät soá baøi ca dao… 8 Moät soá baøi ca dao than thaân 9 Moät soá baøi ca dao haøi hước chaâm bieám 10 Moät soá caâu TN veà đ.đức vaø l.soáng 11 Kim Nham. Ca dao. G: Neâu y/caàu cuûa caâu d H: Thaûo luaän, H khaù trình baøy. G nhận xét đúc kết.. Nhaân vaät quan laïi Nhaân vaät thaày đồ dốt nát Những người ngheøo khoå baát haïnh. Nhân vật trữ tình laø nam ( Nữ) Nhân vật trữ tình là người than. Những con người trong xã hoäi. Pheâ phaùn nhaèm laøm xaõ hoäi trong saïch hôn Thể hiện ý thức về baûn thaân Thể hiện ý thức phaûn khaùng xaõ hoäi , ý thức cá nhân trong tình yeâu vaø haïnh phuùc Thể hiện nhận thức veà giaù trò cuûa tình nghĩa con người Đem đến cảm nhận veà noãi khoå cuûa con người. Ý thức được những thói tật xấu để lên án hoặc để từ bỏ. Thể hiện ý thức con người về đạo đức loái soáng. Đề tài t.yêu, hạnh phúc Nhaân vaät Thể hiện ý thức về lứa đôi – thông qua bi lànhững con tình yeâu haïnh phuùc kịch t.yêu và h.phúc cất người tuổi trẻ lên tiếng nói nhân đạo saâu saéc d) Veà truyeän TC, CÑT: + Ñaëc ñieåm caùc nhaân vaät chính: - Ngheøo khoå, baát haïnh, moà coâi. - Những p.chất tốt đẹp: Cần cù, chịu khó, hiếu thảo, sống có tình coù nghóa. - Không ngừng vươn tới kh/vọng về c/sống tốt đẹp, công bằng. + Quan niệm của tác giả dân gian về công lý xã hội: “ ở hiền gặp lành, ác giả ác báo”(TC) , tự do dân chủ(CĐT) Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> G: Neâu y/caàu cuûa caâu ñ H: Chia 2 nhoùm leân baûng thoáng kê nhanh. G nhận xét đúc kết.. ñ) Thoáng keâ: - Những hình ảnh so sánh, ẩn dụ trong CD, TN: Cành hồng, dải yếm, gương soi, khăn, cây đa, bến đò, dải lụa, giếng nước, hòn đá, con cò, con kiến, con ngựa, giọt máu đào, ao nước lã… - Những sự vật hiện tượng được dùng làm hình ảnh so sánh, ẩn dụ là những sự vật hiện tượng giản dị, mộc mạc,gần gũi quen thuộc với đ/sống con người nên có giá trị biểu cảm lớn. G: H đọc câu hỏi 5 SGK/213, xác định y/cầu a,b? H: Dựa vào gợi ý của G, lần lượt điền vào các ô của bảng ôn tập. T TAÙC PHAÅM TAÙC GIAÛ THAØNH PHAÀN THEÅ GIAI ĐOẠN ( Đ.ĐIỂM L.SỬ) T LOẠI HAÙN NOÂM 1 Toû loøng Phaïm Nguõ x Thô Từ TK. X TK. XV. (Thuaät hoøai) Đấu tranh chống ngoại Laõo xâm xây dựng nền văn 2 Noãi loøng Ñaëng Dung x Thô hieán – Chuû yeáu laø VH (Cảm hoài) chữ Hán. Bắt đầu x.hiện VH chữ Nôm. 3 Caûnh ngaøy Nguyeãn Traõi x Thô Từ TK. XIV TK. heø XVII. (Baûo kính Chieán thaéng giaëc Minh. cảnh giới số 43) 4 Thuù nhaøn Nguyeãn x Thô Nội chiến, đ.nước chia (Nhaøn) Bænh Khieâm cắt, x.hội loạn ly. Vaên hoïc chuyeån maïnh theo hướng d.tộc hoá. 5 Đọc Tiểu Nguyeãn Du x Thô Từ TK. XVIII – nửa đầu Thanh Kí ( TK XIX. Chế độ PK Độc “ k/hoảng. Nông dân khởi TTK”) nghóa( Ñænh cao laø T.Sơn)- VH p.triển rực rỡ, đặc biệt là VH chữ Nôm. Bao trùm: tư tưởng nhân đạo. G: H xaùc ñònh y/caàu c,d? c) Những truyền thống tư tưởng lớn cần p/tích chứng minh: H: P.tích c.minh những truyền - Lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc. - Tình nhaân aùi. thống tư tưởng của VHVN( - Gắn bó tha thiết với thiên nhiên. VHDG vaø VHV) - Yêu đời, vui sống, lạc quan tin tưởng. ( p.tích, c.minh bằng các t.phẩm đã học) G: Y.cầu H khá nêu những d) Thơ trữ tình trung đại VN và thơ Đường, thơ Hai-cư đều có đ.điểm chung của thơ trữ tình những đ.điểm: trung đại VN ( s.sánh với thơ - Tính quy phaïm chaët cheõ. Đường, thơ Hai-cư) - Sử dụng phổ biến các hình ảnh ước lệ, tượng trưng. - Đặc biệt gia công vào việc chọn chữ, luyện chữ. - Phần nhiều là thơ tả cảnh thiên nhiên với bút pháp chấm phá, Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> chỉ vài nét nhưng thâu tóm được cả linh hồn tạo vật. - Đề cao thơ nói chí ( Thi dĩ ngôn chí), thường gửi gắm tâm sự, nỗi lòng vào những bức tranh thiên nhiên ( Tả cảnh ngụ tình) G: Y.caàu H thaûo luaän veà taùc đ) – VHDG là sự kết tinh tư tưởng, tình cảm trí tuệ và tài hoa động của VHDG đến việc hình của nhân dân, tác động to lớn tới việc hình thành và p.triển của thành VHV ( có DC minh hoạ) VHV - Các truyền thuyết dân gian được sưu tầm, ghi chép trong TP văn xuôi chữ Hán đầu tiên ( Việt điện u linh tập, Lĩnh Nam chích quaùi). Caùc TP truyeàn kyø nhö: Thaùnh Toâng di thaûo, Truyeàn kì mạn lục đều có yếu tố dân gian p.phú. - Các thể thơ truyền thống: lục bát, song thất lục bát…đều có nguồn gốc ca dao, dân ca, các loại truyện Nôm, ngâm khúc vừa tiếp thu tư tưởng từ ng/cội dân gian, vừa phát huy kinh nghiệm nghệ thuật của ca dao, tục ngữ. - Các tác gia lớn: Nguyễn Trãi, Nguyễn B khiêm, Nguyễn dữ, HXHương, NDu, NCTrứ, NĐChiểu, Nkhuyến, TXương… đều G: điểm lại các ND ôn tập, nhấn tiếp thu tinh hoa VHDG để làm cho VHV rạng rỡ. II/.TOÅNG KEÁT: mạnh 1 số trọng tâm lớn. 1/ Những nội dung ôn tập: - VHDG và VHV trung đại. - VHVN và VH nước ngoài. 2/ Troïng taâm: - Vaên hoïc daân gian VN - Thơ trung đại. 4/. Cuûng coá vaø luyeän taäp: - Đọc diễn cảm bài thơ em thích trong chương trình HKI vàcho biết cảm xúc của em về bài thơ đó? 5/. Hướng dẫn H tự học ở nhà: - Oân tập toàn bộ các bài học từ tuần 1 đến nay để chuẩn bị thi HKI. - Sau khi thi, soạn bài: Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt. + P.C ng/ngữ sinh hoạt? Cho TD? + Đ.điểm của p.cách ng.ngữ sinh hoạt? E/. RUÙT KINH NGHIEÄM:. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>