Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An TiÕt: 1+2. Tæng quan v¨n häc viÖt nam A/ Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh 1. N¾m ®­îc nh÷ng kiÕn thøc chung nhÊt , tæng qu¸t nhÊt vÒ hai bé phËn cña v¨n häc ViÖt Nam ( VHDG vµ VH viÕt ) vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña v¨n häc viÕt VN ( VHT§ vµ VHH§ ) 2. Nắm vững hệ thống vấn đề về: – ThÓ lo¹i cña VHVN – Con người trong VHVN 3. Bồi dưỡng niềm tự hào về truyền thống văn hoá của dân tộc qua di sản văn học được học. Từ đó, có lòng say mê với VHVN B/ Phương tiện thực hiện: - SGK, SGV - ThiÕt kÕ bµi häc - C¸c tµi liÖu tham kh¶o C/ C¸ch thøc tiÕn hµnh: GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận , trả lời c¸c c©u hái D/ TiÕn tr×nh d¹y häc: 1 – KiÓm tra bµi cò 2 – Giíi thiÖu bµi míi Lịch sử văn học của bất cứ dân tộc nào đều là lịch sử tâm hồn của dân tộc ấy. Để cung cấp cho các em nhận thức những nét lớn về văn học nước nhà, chúng ta tìm hiểu tæng quan v¨n häc ViÖt Nam. Hoạt động của GV và học sinh - Em hiÓu thÕ nµo lµ tæng quan v¨n häc ViÖt Nam ? - Yêu cầu học sinh đọc mấy dßng ®Çu cña s¸ch gi¸o khoa tõ “ tr¶i qua hµng ngµn n¨m….tinh thÇn Êy” + Néi dung cña phÇn c©u nµy ? Theo em nã lµ phÇn c©u g× cña bµi tæng quan v¨n häc ?. Yêu cầu cần đạt - Cách nhìn nhận, đánh giá tổng quát những nét lớn cña VHVN. + Nội dung SGK: Trải qua quá trình lao động, chiến đấu bảo vệ đất nước, nhân dân ta đã sáng tạo ra những gi¸ trÞ tinh thÇn. VHVN lµ b»ng chøng cho sù s¸ng t¹o tinh thÇn Êy.. - Yêu cầu học sinh đọc phần. I/ C¸c bé phËn hîp thµnh v¨n häc ViÖt Nam? 1 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An I(SGK) - Tõ “v¨n häc ViÖt Nam bao gåm “v¨n häc viÕt” + V¨n häc ViÖt Nam gåm mÊy bé phËn lín ? + H·y tr×nh bµy nh÷ng nÐt lín cña v¨n häc dan gian ? ( tãm t¾t SGK ). H/S đọc sgk từ “văn học viết… kÞch th¬” SGK tr×nh bµy néi dung g×? H·y tr×nh bµy kh¸i qu¸t vÒ tõng néi dung đó ?. 1 . V¨n häc d©n gian - VHVN gåm hai bé phËn v¨n häclín: + VHDG + VH viÕt - Kh¸i niÖmVHDG: Lµ nh÷ng s¸ng t¸c tËp thÓ cña nhân dân lao động được truyền miệng từ đời này sang đời khác. Những trí thức có thể tham gia sáng tác. Song những sáng tác đó phải tuân thủ theo đặc trưng cña VHDG vµ trë thµnh tiÕng nãi, t×nh c¶m chung cña nh©n d©n - C¸c thÓ lo¹i cña VHDG: truyÖn cæ d©n gian bao gåm: thÇn tho¹i, sö thi, truyÒn thuyÕt, cæ tÝch truyÖn cổ tích, truyện cười, truyện ngụ ngôn. Thơ ca dân gian bao gồm :tục ngữ, câu đố, ca dao, vè, truyện thơ. Sân khấu dân gian bao gồm : chèo, tuồng, cải lương… - §Æc tr­ng cña VHDG lµ tÝnh truyÒn miÖng, tÝnh tËp thÓ vµ tÝnh thùc hµnh trong c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau của đời sống cộng đồng. 2. V¨n häc viÕt - Kh¸i niÖm vÒ v¨n häc viÕt : Lµ s¸ng t¸c cña trÝ thøc ®­îc ghi l¹i b»ng ch÷ viÕt, lµ s¸ng t¹o cña c¸ nh©n, v¨n häc viÕt mang dÊu Ên cña t¸c gi¶. - Ch÷ viÕt: H×nh thøc v¨n tù cña v¨n häc viÕt ®­îc ghi l¹i b»ng ba thø ch÷ : H¸n, N«m, Quèc ng÷. Mét số ít bằng chữ Pháp . Chữ Hán là văn tự của người Hán. Chữ Nôm dựa vào chữ hán mà đặt ra. Chữ quốc ngữ sử dụng chữ cái La tinh để ghi âm tiếng Việt. Từ thÕ kØ XX trë l¹i ®©y, v¨n häc ViÖt Nam chñ yÕu viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷. - HÖ thèng thÓ lo¹i : Ph¸t triÓn theo tõng thêi k× *Từ thế kỉ 10 đến thế kỉ 19 gồm: văn xuôi tự sự (truyện kí, văn chính luận, tiểu thuyết chương hồi…). Th¬ gåm th¬ cæ phong, ®­êng luËt tõ khóc. V¨n biÒn ngÉu gåm phó, c¸o, v¨n tÕ… * Ch÷ N«m : cã th¬ n«m §­êng luËt, truyÖn th¬, ng©m khóc, h¸t nãi… * Tõ thÕ kØ XX trë l¹i ®©y ranh giíi râ rµng. Tù sù cã: TruyÖn ng¾n, tiÓu thuyÕt, kÝ ( bót kÝ, nhËt kÝ, tuú bót, phóng sự …). Trữ tình có : Thơ, trường ca. Kịch có: kÞch nãi... II/ TiÕn tr×nh lÞch sö cña v¨n häc ViÖt Nam 2 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An +Nh×n tæng qu¸t VHVN cã mÊy thời kì phát triển? H/S đọc từng phÇn. +nÐt lín cña truyÒn thèng thÓ hiÖn trong VHVN lµ g×? +Từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX, nền văn học VN có những đặc điểm gì đáng lưu ý? +V× sao v¨n häc tõ thÕ kØ thø 10 đến hết thế kỉ 19 có sự ảnh hưởng cña v¨n häc Trung Quèc? – H/S đọc sgk +H·y chØ ra nh÷ng t¸c phÈm vµ nh÷ng t¸c gi¶ tiªu biÓu cña v¨n học trung đại?. +H/S đọc sgk +T¹i sao l¹i gäi lµ nÒn v¨n häc hiện đại?. -V¨n häc thêi k× nµy ®­îc chia làm mấy giai đoạn và có đặc điểm g×?. - Từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX là văn học Trung đại. NÒn v¨n häc nµy h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn theo mèi quan hÖ cña v¨n häc khu vùc §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸ cã mèi quan hÖ víi v¨n häc Trung Quèc… - Văn học hiện đại hình thành từ thế kỉ XX và vận động phát triển tới ngày nay. Nó phát triển trong mối quan hệ và giao lưu quốc tế. VHVN chịu ảnh hưởng cña v¨n häc ¢u - MÜ - Truyền thống văn học VN thể hiện hai nét lớn: đó là chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa nhân đạo. 1. Thời kì văn học Trung đại ( từ thế kỉ X đến hết thÕ kØ XIX) - Từ thế kỉ thứ X đến hết thế kỉ XIX văn học VN có những điểm đáng lưu ý là: Đây là nền văn học viết b»ng ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m. - Nó ảnh hưởng của nền văn học Trung Quốc. Vì các triều đại PK lần lượt sang xâm lược nước ta. Đây cũng là lí do để quyết định văn học viết bằng chữ Hán. - DÉn chøng: SGK - Nh÷ng t¸c phÈm viÕt b»ng ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m:… *Sự phát triển của thơ Nôm gắn liền với sự trưởng thµnh vµ nh÷ng nÐt truyÒn thèng cña v¨n häc trung đại. Đó là lòng yêu nước, tinh thần nhân đạo và hiện thực. Nó thể hiện tinh thần ý thức dân tộc đã phát triÓn cao. 2.Thời kì văn học hiện đại (từ đầu thế kỉ XX cho đến nay ) - Sở dĩ có tên gọi ấy vì nó phát triển trong thời đại mà quan hệ sản xuất chủ yếu dựa vào hiện đại hoá. Mặt khác những luồng tư tưởng tiến bộ như luồng gió mới thổi vào VN làm thay đổi nhận thức, cách nghĩ, cách cảm và cả cách nói của con người VN. Nó chịu ảnh hưởng của nền văn học phương Tây. -VH thêi k× nµy ®­îc chia lµm 4 giai ®o¹n: +Từ đầu thế kỉ 20 đến 1930 +Từ 1930 đến1945 +Từ 1945 đến 1975 +Từ 1975 đến nay - §Æc ®iÓm VHVN ë tõng thêi k× cã sù kh¸c nhau: 3 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An *Từ đầu thế kỉ XX đến năm 1930, văn học việt nam đã bước vào quỹ đạo của văn học thế giới hiện đại, cụ - Giai ®o¹n sau so víi giai ®o¹n thÓ tiÕp xóc víi nÒn v¨n häc ch©u ¢u. §ã lµ nÒn v¨n trước có gì khác biệt? häc viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷: d/c-sgk Về thể loại VHVN từ đầu thế kỉ20 *Từ 1930 đến1945 xuất hiện nhiều tên tuổi lớn như: có những điểm gì đáng lưu ý? TL, NT, XD, VTP… +Từ đầu thế lỉ XX đến 1975 V¨n häc thêi k× nµy võa kÕ thõa tinh hoa cña v¨n häc - T¸c gi¶… trung đại và văn học dân gian vừa tiếp nhận văn học thế giới để hiện đại hoá: có nhiều thể loại mới và ngày - §êi sèng v¨n häc… cµng hoµn thiÖn - VÒ thÓ lo¹i *Từ 1945 đến 1975 sự kiện lịch sử vĩ đại đã mở ra - VÒ thi ph¸p… nhiÒu triÓn väng nhiÒu mÆt cho v¨n häc VN. NhiÒu nhà thơ lớp trước đã đi theo cách mạng và khoác ba lô đến với kháng chiến cống hiến tài năng sức lực thậm chí cả xương máu cho CM, cho sự nghiệp VH cách m¹ng cña d©n téc:d/c-sgk Trong cuộc c/đ chống Mĩ Đảng Cộng sản VN đã lãnh đạo toàn diện và có đường lối đúng đắn chỉ đạo văn nghệ gắn liền với sự nghiệp lao động và cđ của nhân dân ta. Hai cuộc cđ chống P và Mđã đem lại những phạm vi phản ánh mới, cảm hứng mới để văn học yêu nước và cách mạng đạt nhiều thành tựu nghệ thuật đáng tự hào.Nó gắn liền với những tên tuổi lớn +Từ 1975 đến nay về thể loại văn như: d/c-sgk học có nhữnh điểm gì đáng lưu ý? - Từ 1975 đến nay, các nhà văn phản ánh sâu sắc công cuộc xây dựng CNXH, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, những vấn đề của thời đại mới mở cửa, hội nhập quốc tế. Hai mảng đề tài của văn học là lịch sử và cuộc sống, con người trong bối cảnh xây dựng nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN. Đề tài lịch sö viÕt vÒ chiÕn tranh chèng Ph¸p vµ MÜ hµo hïng víi +Nh×n mét c¸ch kh¸i qu¸t ta rót ra nhiÒu bµi häc… - VHVN đạt được giá trị đặc sắc về nội dung và nghệ nh÷ng qui luËt g× vÒ VHVN? thuËt víi nhiÒu t¸c gi¶ ®­îc c«ng nhËn lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi nh­: NT, ND, HCM. NhiÒu t¸c phÈm đã được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giói.VHVN với những khả năng và sự sáng tạo đã xây dựng được vÞ trÝ riªng trong v¨n häc nh©n lo¹i. III. Con người Việt Nam qua văn học + Mối quan hệ của con người với Gọi h/s đọc sgk thế giới tự nhiên được thể hiện như 1.. Con người Việt Nam trong quan hệ với thế giới 4 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An thÕ nµo?. +Mối quan hệ giữa con người với quèc gia, d©n téc ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo?. H/s đọc sgk +VHVN đã phản ánh mối quan hệ x· héi nh­ thÕ nµo?. tù nhiªn - Víi thÕ giíi tù nhiªn + VHDG với tư duy huyền thoại đã kể lại quá trình nhËn thøc, c¶i t¹o, chinh phôc cña «ng cha ta víi thÕ giíi tù nhiªn hoang d·, x©y dùng cuéc sèng tÝch luü hiÓu biÕt phong phó vÒ thiªn nhiªn… + Với con người thiên nhiên còn là người bạn thân thiết:hình ảnh bãi mía, nương dâu…tất cả đều gắn bó với con người.Tình yêu thiên nhiên đã trở thành nội dung quan träng cña VHVN… +Thiªn nhiªn mang nh÷ng d¸ng vÎ riªng biÖt cña tõng miÒn.Vµo vh còng thÕ nã gãp phÇn lµm nªn tÝnh ®a dạng trong văn chương +Trong sáng tác văn học trung đại hình ảnh thiên nhiên thường gắn với lí tưởng đạo đức thẩm mĩ:d/c… 2. Con người Việt Nam trong quan hệ với quốc gia, dân tộc ( h/s đọc sgk ) -Víi quèc gia , d©n téc +Con người VN sớm có thức xây dựng quốc gia, dân tộc của mình. Đất nước lại trải qua nhiều thử thách chống kẻ thù xâm lược. Vì vậy, một nền văn học yêu nước có giá trị nhân văn sâu sắc xuyên suốt lịch sử VHVN. Đó là tình yêu quê hương xứ sở là niềm tự hµo vÒ truyÒn thèng mäi mÆt cña d©n téc.T×nh yªu tæ quèc thÓ hiÖn qua lßng c¨m thï giÆc d¸m x¶ th©n v× nghĩa lớn. Nhiều tác phẩm lớn kết tinh lòng yêu nước: HTS, BNĐC…nhiều tác gia yêu nước lớn như: Nguyễn Trãi, NĐC…đã xây dựng nên một hệ thống yêu nước hoàn chỉnh. §Æc biÖt nÒn VHVN ë thÕ kØ XX lµ nÒn v¨n häc tiªn phong chống đế quốc. Chủ nghĩa yêu nước là nội dung tiªu biÓu gi¸ trÞ quan träng cña VHVN 3.Con người Việt Nam trong quan hệ xã hội - Trong xã hội có giai cấp đối kháng,VHVN đã lên tiếng tố cáo các thế lực chuyên quyền bạo ngược và thể hiện sự cảm thông chia sẻ với người bị áp bức đau khổ.VHDG, truyện thơ, kí sự,…từ thế kỉ X đến thế kỉ XIX đã miêu tả thực tế đen tối của giai cấp thống trị, quan tâm đến đời sống nhân dân, đòi quyền sống cho con người: d/c….Một nền văn học giàu sắc thái nhân văn và đậm đà màu sắc nhân đạo.Từ mối quan hệ xã 5 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An. -VHVN ph¶n ¸nh ý thøc b¶n th©n nh­ thÕ nµo? - Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ th©n vµ t©m?. -Th©n vµ t©m ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo trong v¨n häc?. Xu hướng chung của VHVN là gì khi xây dựng mẫu người lí tưởng?. hội, văn học đã hình thành chủ nghĩa hiện thực nhất là tõ 1930 trë l¹i ®©y. Ngày nay chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa nhân đạo đang xây dựng được những mẫu lí tưởng. Con người biết phát huy vẻ đẹp truyền thống và biết làm giàu cho quê hương đất nước,cho mình -Trước khi hiểu VHVN đã phản ánh ý thức bản thân nh­ thÕ nµo, ta kh«ng thÓ kh«ng t×m hiÓu thÕ nµo lµ ý thức cá nhân. ở mỗi con người có hai phương diện: + Th©n vµ t©m lu«n song song tån t¹i nh­ng kh«ng đồng nhất *ThÓ x¸c vµ t©m hån *B¶n n¨ng vµ v¨n ho¸ *Tư tưởng vị kỉ và tư tưởng vị tha *Y thức cá nhân và ý thức cộng đồng - Các tôn giáo lớn như Nho - Phật - Lão giáo đều đặt ra nguyên tắc xử lí mối quan hệ giữa hai phương diện này. VHVN đã ghi lại quá trình đấu tranh, lựa chọn để khẳng định một đạo lí làm người trong sự kết hợp hài hoà giữa hai phương diện. Vì lí do và nguyên nhân khác nhau ở những giai đoạn nhất định, văn học đề cao mét trong hai mÆt trËn trªn. C¶ d©n téc ph¶i chống ngoại xâm, chống đỡ với thiên nhiên, con người VN phải đề cao ý thức cộng đồng hơn ý thức cá nh©n. Nh©n vËt trung t©m cña c¸c thêi k× nµy næi bËt víi ý thøc tr¸ch nhiÔm x· héi, tinh thÇn hy sinh tíi møc kh¾c kØ. Giai ®o¹n v¨n häc cuèi thÕ kØ XVIII hoÆc giai ®o¹n v¨n häc 1930-1945. ý thøc c¸ nh©n được đề cao. Đó là quyền sống cá nhân của con người, quyền được hưởng hạnh phúc và tình yêu. Những tác phẩm thơ Hồ Xuân Hương, “ Chinh Phụ ng©m khóc” cña §Æng TrÇn C«n, “Cung o¸n ng©m” của Nguyễn Gia Thiều và đỉnh cao là truyện Kiều của NguyÔn Du. Thêi k× 1930-1945 næi lªn víi v¨n xu«i l·ng m¹n, th¬ míi l·ng m¹ng vµ mét sè t¸c phÈm nh­ “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố ; truyện ngắn và tiểu thuyết cña Nam Cao, truyÖn cña Th¹ch Lam. Song ở giai đoạn nào,xu hướng chung của VHVN là xây dựng một đạo lí làm người với nhân phẩm tốt đẹp nh­ nh©n ¸i thuû chung. t×nh nghÜa, vÞ tha, s½n sµng xả thân vì sự nghiệp chính nghĩa, đấu tranh chống chủ 6 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An Cñng cè: Häc xong bµi nµy cÇn l­u ý nh÷ng ®iÓm nµo?. nghĩa khắc kỉ của tôn giáo, đề cao quyền sống con người cá nhân nhưng không chấp nhận chủ nghĩa cá nh©n. - C¸c bé phËn hîp thµnh VHVN - TiÕn tr×nh lÞch sö VHVN - Mét sè néi dung chñ yÕu cña VHVN - L­u ý: Mçi giai ®o¹n nªn nhí thµnh tùu:t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm tiªu biÓu. TiÕt: 3. Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ A. Môc tiªu bµi häc. Giúp h/s nắm được kiến thức cơ bản về hoạt động giao tiếp nâng cao kĩ năng t¹o lËp, ph©n tÝch, lÜnh héi trong giao tiÕp. B. Phương tiện thực hiện SGK,SGV ThiÕt kÕ bµi häc C. C¸ch thøc tiÕn hµnh GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận, trả lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 . KiÓm tra bµi cò 2 . Giíi thiÖu bµi míi Trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, con người giao tiếp với nhau bằng phương tiện vô cùng quan trọng . Đó là ngôn ngữ. Không có ngôn ngữ thì kh«ng thÓ cã kÕt qu¶ cña bÊt cø hoµn c¶nh giao tiÕp nµo. Bëi v× giao tiÕp lu«n luôn phụ thuộc vào hoàn cảnh và nhân vật giao tiếp. Để thấy được điều đó, chúng ta tìm hiểu bài hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. Hoạt động của GV và HS Gọi 1 h/s đọc và nhắc cả lớp theo dâi phÇn v¨n b¶n sgk vµ tr¶ lêi. Yêu cầu cần đạt I . T×m hiÓu chung 1. T×m hiÓu v¨n b¶n: (sgk) - Vua vµ c¸c vÞ b« l·o trong héi nghÞ lµ nh©n vËt tham gia giao tiếp. Mỗi bên có cương vị khác nhau. 7 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An nh÷ng c©u hái.. a. C¸c nh©n vËt nµo tham gia trong hoạt động giao tiếp? Hai bên có quan hÖ víi nhau nh­ thÕ nµo?. Vua cai quản đất nước. Các bô lão là người có tuổi đã từng giữ những trọng trách nay đã về nghỉ, hoặc được vua mời đến tham gia hội nghị…. b. Người nói nhờ ngôn ngữ biểu đạt nội dung tư tưởng tình cảm của mình thì người đối thoại làm gì để lĩnh hội được nội dung đó? Hai bên lần lượt đổi vai cho nhau như thế nµo?. - Người tham gia giao tiếp ở đây phải đọc hoặc nghe nói, nói những gì để lĩnh hội nội dung mà người nói ph¸t ra. C¸c b« l·o nghe vua Nh©n T«ng hái, néi dung hái: LiÖu tÝnh nh­ thÕ nµo khi qu©n M«ng Cæ tràn đến? Hai bên nhân vật lần lượt đổi vai giao tiếp. C¸c b« l·o x«n xao tranh nhau nãi. Lóc Êy vua l¹i lµ người nghe…. c. Hoạt động giao tiếp đó diễn ra trong hoµn c¶nh nµo? (ë ®©u? vµo lúc nào? Khi đó ở nước ta có sự kiện lÞch sö, x· héi g×?) d. Hoạt độnh giao tiếp đó hướng vào nội dung gì? đề cập đến vần đề gì?. - Hoạt động giao tiềp diễn ra ở Điện Diên Hồng. Lóc nµy qu©n Nguyªn M«ng kÐo 50 v¹n qu©n sang xâm lược nước ta…. e. Mục đích của giao tiếp giao tiếp là gì? Cuộc giao tiếp có đạt được được mục đích đó không?. - Mục đích của giao tiếp: Là hỏi ý kiến của mọi người, thăm dò lòng dân để hạ mệnh lệnh quyết tâm giữ gìn đất nước trong hoàn cảnh lâm nguy. Cuộc giao tiếp đó đã đạt được mục đích. 2. Qua bµi “Tæng quan v¨n häc VN”, h·y cho biÕt: - Người viết sgk và gv, h/s toàn quốc đều tham gia giao tiếp. Họ có độ tuổi từ cao trở xuống đến 15 tuổi. Từ Giáo sư, Tiến sĩ đến học sinh lớp 10 THPT. Bµi tËp tÝch hîp: a.C¸c nh©n vËt giao tiÕp qua bµi nµy ? b.Hoạt động giao tiếp đố diễn ra trong hoµn c¶nh nµo ? c.Nội dung giao tiếp ? Về đề tài gì ? bao gồm nhữngvấn đề cơ bản nào ?. d.Mục đích của giao tiếp ?. -Hoạt động giao tiếp hướng vào nội dung:Hoà hay đánh, nó đề cập đến vấn đề hệ trọng còn hay mất của quốc gia dân tộc, mạng sống con người…. - Hoµn c¶nh cã tæ chøc cã hÖ thèng cña ngµnh gi¸o dục, chương trình quy định chung trong hệ thống trường phổ thông… - Néi dung giao tiÕp thuéc lÜnh vùc v¨n häc. §Ò tµi vÒ Tæng quan v¨n häc ViÖt Nam. V¨n b¶n ph¸c ho¹ tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö v¨n häc, thµnh tùu cña nã. V¨n b¶n giao tiÕp cßn nhËn ra nh÷ng nÐt lín vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n häc ViÖt Nam. - Người soạn sách muốn cung cấp tri thức cho người học, người học nhờ văn bản giao tiếp đó hiểu được kiÕn thøc c¬ b¶n cña nÒn v¨n häc ViÖt Nam… 8 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An -Phương tiện giao tiếp được thể hiện - Sử dụng ngôn ngữ văn bản khoa học mang tính nh­ thÕ nµo ? chuyên ngành.Văn bản có bố cục rõ ràng. Những đề môc cã hÖ thèng.LÝ lÏ dÉn chøng tiªu biÓu… - Qua mÊy bµi nµy rót ra mÊy kÕt luËn: (ghi nhí SGK) II cñng cè. TiÕt: 4. Kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian ViÖt Nam A. Môc tiªu bµi häc. Gióp h/s: 1. Hiểu được khái niệm về VHDG và ba đặc trưng cơ bản. 2. §Þnh nghÜa vÒ tiÓu lo¹i VHDG. 3. Vai trò của VHDG với văn học viết và đời sống văn hoá dân tộc. B. Phương tiện thực hiện - SGK , SGV - ThiÕt kÕ bµi häc - TuyÓn tËp VHDG C. C¸ch thøc tiÕn hµnh GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các hình thức trao đổi thảo luËn theo c¸ch tr¶ lêi c©u hái C. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò 2. Giíi thiÖu bµi míi: Tôi yêu truyện cổ nước tôi Võa nh©n hËu l¹i tuyÖt vêi s©u sa Thương người rồi mới thương ta Yªu nhau c¸ch mÊy nói xa còng t×m ¥ hiÒn th× l¹i gÆp hiÒn Người ngay lại gặp người tiên độ trì ( L©m ThÞ MÜ D¹ ) Cho đến những câu ca dao này: Trên đồng cạn dưới đồng sâu Chång cµy vî cÊy con tr©u ®i bõa Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt I. V¨n häc d©n gian lµ g×? 9 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An. - T¹i sao VHDG lµ nghÖ thuËt ng«n tõ? - Truyền miệng là phương thức như thế nµo? - T¹i sao lµ s¸ng t¸c tËp thÓ?. - Em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh truyÒn miÖng?. - Em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh tËp thÓ?. - Em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh thùc hµnh cña VHDG?. - H/S đọc từng thể loại và nêu đặc điểm, néi dung cña tõng thÓ lo¹i. Ph©n biÖt sù kh¸c nhau cña mét sè thÓ lo¹i. - T¹i sao v¨n häc d©n gian lµ kho tri thøc…?. - Lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ truyÒn miệng được tập thể sáng tác nhằm mục đích phục vụ trực tiếp cho những sinh hoạt khác nhau trong đời sống hàng ngày của cộng đồng. - BÊt cø mét t¸c phÈm v¨n häc nghÖ thuËt nµo còng ®­îc s¸ng t¹o b»ng nghÖ thuËt ng«n ng÷. + Truyền từ người này sang người khác, đời này sang đời khác, không bằng viết mà bằng lời. II. §Æc trng c¬ b¶n cña v¨n häc d©n gian. 1. TÝnh truyÒn miÖng. - Không lưu hành bằng chữ viết, truyền từ đời nọ sang đời kia, người náy qua người khác, tính truyền miệng còn được biểu hiện trong diễn xướng dân gian. TÝnh truyÒn miÖng lµm nªn sù phong phó ®a d¹ng nhiÒu vÎ cña VHDG. tÝnh truyÒn miÖng lµm nªn nhiÒu b¶n kÓ gäi lµ dÞ b¶n. 2. TÝnh tËp thÓ. - Do kh«ng cã ch÷ viÕt, cha «ng ta l­u truyÒn b»ng miÖng, nªn n¶y sinh ý thøc söa v¨n b¶n cho hoµn chØnh. V× vËy s¸ng t¸c d©n gian lµ s¸ng t¸c tËp thÓ. - Nã kh¸c víi v¨n häc viÕt. V¨n häc viÕt do c¸ nh©n s¸ng t¸c, v¨n häc d©n gian do tËp thÓ s¸ng t¸c. Qu¸ trình sáng tác tập thể diễn ra: cá nhân khởi xướng tập thể hưởng ứng tham gia, truyền miệng trong dân gian. Qu¸ tr×nh truyÒn miÖng l¹i ®­îc tu bæ, söa ch÷a thªm bít cho hoµn chØnh. V× vËy s¸ng t¸c d©n gian mang ®Ëm tÝnh tËp thÓ. 3. V¨n häc d©n gian g¾n bã vµ phôc vô trùc tiÕp cho các sinh hoạt khác nhau trong đời sống cộng đồng (tính thực hành) - TÝnh thùc hµnh cña VHDG biÓu hiÖn: + Nh÷ng s¸ng t¸c cña VHDG phôc vô trùc tiÕp cho tõng nghµnh tõng nghÒ: Bµi ca nghi lÔ, bµi ca nghÒ nghiÖp…. III. HÖ thèng thÓ lo¹i cña VHDG ViÖt Nam. - 12 thÓ lo¹i : SGK IV. Nh÷ng gia trÞ c¬ b¶n cña VHDG. 1. V¨n häc d©n gian lµ kho tri thøc v« cïng phong phú của đời sống dân tộc. 10 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An. - Tính giáo dục của VHDG đợc thể hiện nh­ thÕ nµo?. - Nhµ th¬ häc ®­îc g× ë ca dao?. -Nhµ v¨n häc ®­îc g× ë truyÖn cæ tÝch?. - Nói tới tri thức của các dân tộc trên đất nớc ta là nãi tíi kho tµng quý b¸u v« tËn vÒ trÝ tuÖ cña con người đói với thiên nhên và xã hội. Tri thức dân gian là nhận thức của nhân dân đối với cuộc sống quanh m×nh. Nã kh¸c h¼n víi nhËn thøc cña giai cÊp thèng trÞ cïng thêi vÒ lÞch sö x· héi. §ã lµ nh÷ng kinh nghiệm mà ông cha ta đã đúc kết từ cuộc sống. - Tri thøc Êy l¹i ®­îc tr×nh bµy b»ng nghÖ thuËt ngôn từ của nhân dân lao động nên nó cũng sinh động hấp dẫn người nghe. Trên đất nước ta có 54 d©n téc anh em nªn vèn tri thøc còng phong phó. 2. V¨n häc d©n gian cã gi¸ tri gi¸o dôc s©u s¾c đạo lí làm ngời. - Giáo dục tinh thần nhân đạo, tôn vinh những giá trị con người, yêu thương con ngời và đấu tranh không biết mệt mỏi để giải phóng con người ra khỏi áp bức bÊt c«ng. VÝ dô: TruyÖn TÊm C¸m. + Giúp con người đồng cảm chia sẻ với nỗi bất h¹nh cña TÊm. + Khẳng định bất hạnh và hạnh phúc của Tấm. + Lªn ¸n kÎ xÊu, kÎ ¸c. 3. VHDG cã gi¸ trÞ thÈm mÜ to lín, gãp phÇn quan träng t¹o nªn b¶n s¾c riªng cho nÒn v¨n häc d©n téc. - Nói tới giá trị nghệ thuật của VHDG ta phải kể đến tõng thÓ lo¹i. + Thần thoại sử dụng trí tưởng tượng. + TruyÖn cæ tÝch x©y dùng nh÷ng nh©n vËt thÇn k×.... - Häc ë giäng ®iÖu tr÷ t×nh, x©y dùng ®­îc nh©n vËt trữ tình, cảm nhận của thơ ca trước đời sống. Sử dụng ngôn từ sáng tạo của nhân dân trước cái đẹp. - Häc tËp ®­îc x©y dùng cèt truyÖn. - Nắm chắc được những đặc trng cơ bản của VHDG, hiÓu biÕt vÓ c¸c thÓ lo¹i cña VHDG. §Æc biÖt lµ vai trò của nó đối với nền văn học dân tộc V. Cñng cè:. TiÕt: 5+6 (TiÕp). Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. 11 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An Hoạt động của GV và HS II. LuyÖn tËp 1. Ph©n tÝch c¸c nh©n tè giao tiÕp thÓ hiÖn trong c©u ca dao. "§ªm tr¨ng thanh anh míi hái nµng Tre non đủ lá đan sàng nên chăng " a.Nhân vật giao tiếp ở đây là những người nh­ thÕ nµo? b.Hoạt động giao tiếp diễn ra trong hoàn c¶nh nµo? c.Nh©n vËt anh nãi vÒ ®iÒu g× ,nh»m môc đích gì? d.C¸ch nãi cña nh©n vËt anh cã phï hîp với nội dung và mục đích giao tiếp không? e.Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nãi cña chµng trai?. Yêu cầu cần đạt +nh©n vËt giao tiÕp lµ chµng trai vµ c« g¸i ë løa tuæi yªu ®­¬ng. +§ªm tr¨ng s¸ng vµ thanh v¾ng. Hoµn c¶nh Êy phï hợp với câu truyện tình của đôi lứa yêu nhau. +Nhân vật anh nói về "tre non đủ lá" để tính truyện "đan sàng" đâu phải truyện tre non đủ lá hay truyÖn ®an sµng mµ ®©y lµ c©u truyÖn cã ngô ý:Hä đã đến tuổi kết hôn- Chàng trai tỏ tình với cô gái. +C¸ch nãi cña nh©n vËt anh rÊt phï hîp víi hoµn cảnh và mục đích giao tiếp.đêm trăng sáng, thanh vắng, đang ở lứa tuổi trưởng thành . Họ nói chuyện kÕt duyªn lµ phï hîp. +Chµng trai thËt tÕ nhÞ, th«ng minh vµ còng kh«ng kÐm th¼ng th¾n. C¸ch nãi ®Çy hÊp dÉn l¹i cã h×nh ảnh, đậm đà tình cảm dễ đi vào lòng người trong cuéc. *Trong cuéc giao tiÕp gi÷a ACæ vµ «ng, c¸c nh©n 2. §äc ®o¹n v¨n (sgk) vµ tr¶ lêi vật giao tiếp đã thực hiện hành động giao tiếp cụ c©u hái sau. thÓ lµ: a.Trong cuéc giao tiÕp trªn ®©y, c¸c nh©n +Chµo (Ch¸u chµo «ng ¹!) vật đã thực hiện bằng ngôn ngữ, những +Chào đáp lại (ACổ hả? ) hành động cụ thể nào? b.Trong lời ông già cả ba câu đều có hình +Khen (Lớn tướng rồi nhỉ) Hỏi(Bố cháu có gửi pin đài lên cho ông không?) thức câu hỏi, nhưng cả ba câu trên đều +Tr¶ lêi (Th­a «ng, cã ¹!) dùng để hỏi hay không? c.Lời nói của nhân vật đã bộc lộ tình cảm -Cả ba câu ông già chi có một câu hỏi “Bố cháu thái độ và quan hệ trong giao tiếp thế nào? có...?).Các câu còn lại chỉ dùng vào việc chào, khen… -Lêi nãi cña hai nh©n vËt béc lé t×nh c¶m cña «ng và cháu. Chắu tỏ thái độ kính mến qua những từ thưa, ạ, còn ông là tình cảm thương trìu mến với ch¸u. - Nữ sĩ HXH đã miêu tả, giới thiệu bánh trôi nước 3. §äc bµi th¬ "b¸nh tr«i níc" cña Hå với mọi người. Nhưng mục đích chính là giới thiệu Xuân Hương và trả lời các câu hỏi. -Hồ ữuân Hương giao tiếp với người đọcvề về thân phận chìm nổi của mình, con người có thể h×nh, ®Çy quyÕn rò l¹i cã sè phËn bÊt h¹nh kh«ng vấn đề gì? Nhằm mục đích gì? Bằng phương tiện từ ngữ, hình ảnh như thế nào? tự quyết đinh được hạnh phúc của mình, song -Người đọc căn cứ vào đâu để tìm hiểu và trong bất cứ hoàn cảnh nào vẫn giữ được tấm lòng trong tr¾ng cña m×nh. c¶m nhËn bµi th¬? - Căn cứ vào cuộc đời nữ sĩ HXH để hiểu và cảm bµi th¬ nµy. XH cã tµi cã t×nh nh­ng sè phËn trí 12 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An. 4. ViÕt mét ®o¹n v¨n th«ng b¸o ng¾n cho các bạn học sinh toàn trường biết về hoạt động môi trường nhân ngày môi trường thế giới.(học sinh về nhà làm ) 5. TrÝch bøc th­ cña B¸c Hå göi häc sinh cả nước nhân ngày khai giảng đầu tiên thánh 9 năm 1945 của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà(học sinh đọc) a.Th­ viÕt cho ai? Nguêi viÕt cã t­ c¸ch vµ quan hệ như thế nào với người nhận? b.Hoàn cảnh của người viết và người nhận thư khi đó như thế nào? c.Th­ viÕt vÒ chuyÖn g×, néi dung g×? d.Thư viết để làm gì? e.ViÕt nh­ thÕ nµo? III. Cñng cè: Qua n¨m bµi tËp ta rót ra ®­îc nh÷ng g× khi thực hiện hoạt động giao tiếp?. trêu đã dành cho bà sự bất hạnh. Hai lần lấy chồng thì cả hai lần “Cố đấm ăn xôi xôi lại hẩm". Rút cục Cæ NguyÖt §­êng n¬i bµ ë vÉn l¹nh tanh kh«ng hương sắc. Điều đáng cảm phục ở bà dù trong hoµn c¶nh nµo th× bµ vÉn gi÷ ®­îc phÈm chÊt cña m×nh. V¨n b¶n A. Môc tiªu bµi häc - Nắm được khái niệm và đặc điểm của văn bản - N©ng cao n¨ng lùc ph©n tÝch vµ t¹o lËp v¨n b¶n B.Phương tiện thực hiện - SGK , SGV - ThiÐt kÕ bµi häc C.C¸ch thøc tiÕn hµnh - GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các hình thức trao đổi thảo luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái D.TiÕn tr×nh d¹y häc - KiÓm tra bµi cò - Giíi thiÖu bµi míi 13 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. I.Kh¸i niÖm v¨n b¶n - Văn bản là gì? ( gọi H/S đọc lần lượt các v¨n b¶n ) 1. C©u hái 1: SGK. 2. C©u hái 2: SGK. 3. C©u hái 3: SGK. -Là sản phẩm được tạo ra trong hoạt động giao tiÕp -Văn bản 1 tạo ra trong hoạt động giao tiếp chung. Đây là kinh nghiệm của nhiều người với mọi người. Đáp ứng nhu cầu truyền cho nhau nh÷ng kinh nghiÖm vÒ cuéc sèng. §ã lµ mèi quan hệ giữa con người với con người, gần người tốt thì ảnh hưởng cái tốt và ngược lại. Sử dông 1 c©u - Văn bản 2 tạo ra trong hoạt động giao tiếp giữa cô gái và mọi người. Nó là lời than thân cña c« g¸i . Gåm 2 c©u - Văn bản 3 tạo ra trong hoạt động giao tiếp giữa vị chủ tịch nước với toàn thể quốc dân đồng bào, là nguyện vọng khẩn thiết và khẳng định quyết tâm lớn của dân tộc trong việc giữ gìn và bảo vệ quyền tự do và độc lập. Văn bản gåm 15 c©u - Văn bản 1 ,2 ,3 đều đặt ra vấn đề cụ thể và triÓn khai nhÊt qu¸n trong tõng v¨n b¶n +Văn bản 1 là mối quan hệ giữa người với người ở trong cuộc sống. Cách đặt ra vấn đề và gi¶i quyÕt rÊt râ rµng. +V¨n b¶n 2 lµ lêi than th©n cña c« g¸i. C« g¸i trong x· héi cò nh­ h¹t m­a r¬i xuèng bÊt kÓ chỗ nào đều phải cam chịu . Tự mình cô không thể quyết định được số phận của mình. Cách thÓ hiÖn rÊt nhÊt qu¸n râ rµng. +V¨n b¶n 3 lµ lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn, v¨n b¶n thÓ hiÖn: - Lập trường chính nghĩa giữa ta và dã tâm của giÆc - Nêu chân lí đời sống dân tộc: Thà hi sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước - Kêu gọi mọi người đứng lên đánh giặc - Kêu gọi binh sĩ tự vệ dân quân ( lực lượng chủ chèt ) - Sau cùng khẳng định nước Việt nam độc lập 14. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An thắng lợi nhất định sễ về ta. Rất rõ ràng + Phần mở bài: Hỡi đồng bào toàn quốc + PhÇn th©n bµi: Chóng ta muèn hoµ b×nh… nhất định về dân tộc ta + KÕt bµi: PhÇn cßn l¹i - PhÇn më ®Çu vµ kÕt thóc v¨n b¶n cã dÊu hiÖu h×nh thøc riªng - Mục đích văn bản 1: Truyền đạt kinh nghiệm sèng - Mục đích văn bản 2: Lời than thân để gợi sự hiểu biết và cảm thông của mọi người với số phận người phụ nữ. - Mục đích văn bản 3: kêu gọi, khích lệ, thể hiện quyết tâm của mọi người trong kháng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p. 4. C©u hái4: SGK. 5. C©u hái 5: SGK. 6. VÒ h×nh thøc v¨n b¶n 3 cã bè côc nh­ thÕ nµo?. -Bè côc rÊt râ rµng, c¸ch lËp luËn chÆt chÏ +Mở bài: Nhân tố cần giao tiếp ( đồng bào toàn quèc ) +Thân bài: Nêu lập trường chính nghĩa của ta vµ d· t©m cña thùc d©n Ph¸p. V× thÕ chóng ta phải đứng lên chiến đấu để giữ vững lập trường chính nghĩa, bảo vệ độc lập tự do. Bác nêu lên quyết tâm đánh bằng cách nào và đánh đến bao giê. +Kết bài: Khẳng định nước Việt Nam độc lập vµ th¾ng lîi. - Cách lập luận: Các ý liên quan đến nhau làm râ luËn diÓm. 7.Qua c¸c v¨n b¶n chóng ta rót ra kÕt luËn như thế nào về đặc điểm của văn bản?. - Mỗi văn bản đều tập trung nhất quán vào một chủ đề và triển khai chủ đề đó một cách trọn vÑn. - C¸c c©u trong v¨n b¶n cã sù liªn kÕt chÆt chÏ. C¶ v¨n b¶n theo mét kÕt cÊu m¹ch l¹c. - Mỗi văn bản thể hiện một mục đích nhất định. - Mỗi văn bản đều có hình thức bố cục riêng Chú ý phần ghi nhớ (SGK). II.C¸c lo¹i v¨n b¶n. -V¨n b¶n 1,2 thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ 15 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An - Tõ c¸c v¨n b¶n 1,2,3 chóng ta rót ra mçi v¨n b¶n thuéc lo¹i phong c¸ch ng«n ng÷ nµo?. -Em cã nhËn xÐt g× vÒ ph¹m vi sö dông c¸c lo¹i v¨n b¶n? -Mục đích giao tiếp của các loại văn bản như thÕ nµo?. -Líp tõ ng÷ riªng cho lo¹i v¨n b¶n nh­ thÕ nµo?. Cñng cè: PhÇn ghi nhí- SGK TiÕt :7. thuËt -V¨n b¶n 3 thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn. Trong dêi sèng x· héi, chóng ta cã nh÷ng lo¹i v¨n b¶n sau: PhÇn ghi nhí - SGK - Ph¹m vi sö dông réng r·i tÊt c¶ c¸c lo¹i v¨n bản trong đời sống xã hội, không trừ một loại v¨n b¶n nµo. - V¨n b¶n nghÖ thuËt: Giao tiÕp víi tÊt c¶ c«ng chúng bạn đọc. -V¨n b¶n khoa häc: Chuyªn s©u dµnh riªng cho c¸c ngµnh khoa häc, s¸ch gi¸o khoa cho c¸c tiÕn sÜ, do gi¸o s­ ®Çu ngµnh biªn so¹n. Khoa häc phæ cËp cho c¸c h·ng th«ng tin. - V¨n b¶n chÝnh luËn; Nh÷ng bµi x· luËn cña c¸c c¬ quan lín ®¨ng t¶i trªn b¸o, trªn c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ x· héi, v¨n häc nghÖ thuËt, tranh luận về vấn đề nào đó. Sử dụng rộng rãi. - V¨n b¶n hµnh chÝnh c«ng vô: Dµnh cho tÊt c¶ mäi ngêi trong cuéc sèng. - V¨n b¶n b¸o chÝ: Dµnh cho c¸cphãng viªn giao tiếp với tất cả mọi người hàng ngày - V¨n b¶n b¸o chÝ dµnh cho c¸c phãng viªn giao tiÕp víi tÊt c¶ mäi ngêi. - Ngôn ngữ hình tượng giàu sắc thái biểu cảm cho v¨n b¶n nghÖ thuËt. - Ng«n ng÷ chÝnh luËn:râ rµng, chÆt chÏ cho v¨n b¶n chÝnh luËn. - Ng«n ng÷ vµ nghÖ thuËt khoa häc cho v¨n b¶n khoa häc -Ng«n ng÷ sö dông cã khu«n mÉu cho v¨n b¶n hµnh chÝnh c«ng vô -Ng«n ng÷ sö dông râ rµng cho v¨n b¶n b¸o chí( ngôn ngữ, không gian địa điểm, sự việc thËt minh b¹ch râ rµng). Lµm v¨n. 16 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An. Bµi lµm v¨n sè 1. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS - Củng cố kiến thức và kĩ năng làm văn, đặc biệt là về văn biểu cảm và văn nghÞ luËn. - Vận dụng những hiểu biết đó để viết một bài văn nhằm bộc lộ cảm nghĩ của bản thân về một sự vật, sự việc, hiện tượng gần gũi trong cuộc sống thùc tÕ hä¨c vÒ t¸c phÈm v¨n häc quen thuéc. - Thấy rõ hơn nữa trình độ làm văn của bản thân từ đó rút ra những kinh nghiệm cần thiết để các bài văn sau đạt kết quả cao hơn. .B. TiÕn tr×nh d¹y häc. §Ò bµi : Phát biểu cảm nghĩ những ngày đầu tiên bước vào trường phổ thông.. TiÕt: 8+9. ChiÕn th¾ng MTao MX©y (TrÝch §¨m S¨n - sö thi T©y Nguyªn). A. Môc tiªu bµi häc. Gióp häc sinh : 1. Hiểu được đặc điểm nghệ thuật xây dựng kiểu nhân vật anh hùng sử thi, nghệ thuËt miªu t¶ vµ sö dông ng«n tõ cña sö thi anh hïng . 2. Qua đoan trích nhận thức được lẽ sống, niềm vui của mỗi người chỉ có thể có được trong cuộc chiến đấu vì danh dự, hạnh phúc và sự thịnh vượng cho mọi người(ý thức cộng đồng). B. Phương tiện dạy học. - SGK- SGV - ThiÕt kÕ bµi häc. C. C¸ch tiÕn hµnh. Giáo viên tổ chức dạy học theo cách kết hợp các phương pháp dạy học sáng tạo, gợi tìm; kết hợp với các hình thức trao đổi, thảo luận, trả lời các câu hỏi D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò. 2. Giíi thiÖu bµi míi. Hoạt động của giáo viên Yêu cầu cần đạt I. T×m hiÓu chung 1. Tiểu dẫn: (học sinh đọc) - Cã hai lo¹i sö thi lµ: sö thi thÇn tho¹i vµ sö thi anh - Em cho biÕt phÇn tiÓu dÉn tr×nh bµy 17 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An néi dung g×? -Dùa vµo sgk h·y tãm t¾t thËt ng¾n gän sö thi §¨m S¨n? -Vị trí đoạn trích và tên tiêu đề do ai đặt? H/S đọc theo cách phân vai. Giáo viên hướng dẫn các em đọc cho đúng giäng ®iÖu cña sö thi vµ phèi hîp víi tõng nh©n vËt Gi¶i nghÜa tõ khã -Hãy nêu đại ý của đoạn trích.. - Ph©n tÝch theo tuyÕn nh©n vËt hay từng khía cạnh của đại ý? - So sánh hai vấn đề của đại ý đoạn trÝch víi c¸c c©u hái cña sgk em thÊy nh­ thÕ nµo?. - Đăm San khiêu chiến và thái độ của hai bªn nh­ thÕ nµo?. - Lần thứ hai thái độ của Đăn Săn như thÕ nµo?. -HiÖp thø nhÊt ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo?. - MTao MX©y ®­îc miªu t¶ nh­. hïng - Tãm t¾t sö thi §¨m S¨n: 3 ý trong sgv - T47. 2. §o¹n trÝch: - Đoạn trích nằm ở đoạn giữa tác phẩm. Tiêu đề này là do người soạn sách đặt ra. - Gåm 6 nh©n vËt: §¨m S¨n, MTao MX©y, T«i tí, Dân làng, Ông trời, Người kể chuyện. - SGK - Đại ý: Miêu tả cuộc đọ sức giữa Đăn Săn với thù địch MTao MXây, cuối cùng Đăm Săn đã thắng. Đồng thời thể hiện niềm tự hào của dân làng về người anh hïng cña m×nh. II. §äc - HiÓu - Phân tích theo từng khía cạnh ( vấn đề ) của đại ý. - Miêu tả cuộc đọ sức giữa Đăn Săn và MTao MXây chó ý khai th¸c c©u hái 1, 2 vµ 5. ThÓ hiÖn niÒm tù hµo ¨n mõng chiÕn th¾ng c©u 3 , 5. III. Ph©n tÝch. 1.Cảnh trận đánh giữa hai tù trưởng. + Đăm Săn thách thức, đến tận nhà của MTao MXây "Ơ diêng! Ơ diêng! Xuống đây.ta thách nhà ngươi đọ dao với ta đấy".Còn MTao thì ngạo nghễ:"Ta không xuèng ®©u. diªng ¬i! Tay ta ®ang cßn bËn «m vî, hai chóng ta ë trªn nµy c¬ mµ". + Lần thứ hai thái độ của Đăn Săn quyết liệt hơn:" Ngươi không xuống ? Ta sẽ lấy cái sàn hiên của ngươi ta bổ đôi, ta sẽ lấy cầu thang nhà ngươi ta chẻ ra kéo lửa, ta hun cái nhà của ngươi cho mà xem". Thái độ kiên quyết ấy buộc MTao MXây phải xuống đấu. - Cả hai bên đều múa kiếm. MTao MXây múa kiếm tỏ ra kếm cỏi: ''Kiếm hắn kêu lạch xạch như quả mướp kh«''. §¨m S¨n móa'' Mét lÇn xèc tíi chµng vît mét đồi tranh''.'' Một lần xốc tới nữa chàng vợt đồi lồ ô. Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía t©y''.. 18 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An thÕ nµo?. - Cuộc đọ sức trở nên quyết liệt hơn nh­ thÕ nµo? KÕt qu¶ cuèi cïng ra sao?. -Em cã suy nghÜ g× vÒ nh©n vËt «ng trêi?. -Miêu tả hành động của MTao MXây;''Bước cao thấp chạy hết bãi tây sang bãi đông. Hắn vung dao chém phËp mét c¸i nh­ng chØ tróng mét c¸i ch·o cét tr©u'' -Tõ khi H¬ NhÞ vøt miÕng trÇu. §¨m S¨n dµnh ®­îc, søc khoÎ t¨ng lªn: '' Chµng móa trªn cao giã nh­ b·o, chàng múa dưới thấp, gió như lốc''...sgk Chàng đâm vào người MTao MXây nhưng cả hai lần đều không thủng. Đăm Săm thấm mệt. Nhờ có ông trêi gióp, §¨m s¨n ''chép ngay mét c¸i chµy mßn nÐm chúng vào vành tai kẻ địch''. MTao MXây ngã lăn ra đất cầu xin ''Ơ diêng!, Ơ diêng! Ta làm lễ cầu phúc cho diªng mét tr©u mét voi''.§¨m S¨n '' c¾t ®Çu MTao MXây bêu ngoài đường''. Cuộc đọ sức kết thúc. - ¤ng trêi lµ nh©n vËt phï trî, còng nh­ «ng tiªn , «ng bụt trong các câu truỵện của người kinh. Đó chỉ là phù trợ còn quyết định chiến thắng phải là Đăm Săn. - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶ của người Tây Nguyên về nhân vật Đăm Săn trong cuộc đọ sức?.. -Lối miêu tả song hành hai tù trưởng trong suốt diễn biÕn cuéc chiÕn cã t¸c dung lµm næi bËt sù h¬n h¼n cña §¨m S¨n so víi Mtao Mx©y vÒ c¶ tµi n¨ng, søc lực, cả về phong độ, phẩm chất. -Miêu tả hành động của Đăm Săn bằng cách so sánh và phóng đại. +Móa trªn cao nh­ giã b·o. +Múa dưới thấp như gió lốc. +Khi chàng múa chạy nước kiệu quả núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ bay tung. Rõ ràng trí tưởng - Cuộc chiến đấu của Đăm Săn với mục tượng và cách nói phóng đại là nghệ thuật của sử thi. đích dành lại hạnh phúc gia đình nhưng - Đòi lại vợ chỉ là cái cớ làm nảy sinh mâu thuẫn giữa lại có ý nghĩa cộng đồng ở chỗ nào? các bộ tộc dẫn đến chiến tranh mở rộng bờ cõi làm nổi uy danh của cộng đồng. ý nghĩa lịch sử của Đăm S¨n lµ ë chç Êy. V× vËy viÖc th¾ng hay b¹i cña tï trưởng sẽ có ý nghĩa quyết định tất cả. Chính vì vậy, lời dân làng bên phía Mtao Mxây đều tình nguyện đi víi §¨m S¨n cho nªn trong sö thi kh«ng nãi nhiÒu vÒ chÕt chãc mµ la chän chi tiÕt ¨n mõng chiÕn th¾ng. 2.C¶nh §¨m S¨n cïng n« lÖ ra vÒ sau chiÕn th¾ng - Cuộc đối thoại giữa Đăm Săn với dân làng(nô lệ)của Mtao Mxây khi chàng đến từng nhà kêu gọi mọi 19 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Giáo án Ngữ văn 10 – Phạm Văn Bảy – Trường THPT Đại An. -Sự khác nhau giữa những lần đối đáp?. -Nh­ vËy c¶nh §S cïng n« lÖ ra vÒ sau chiÕn th¾ng cã ý nghÜa g×?. H/S đọc phần ''Đoàn người đông như bày cà tong'' đến hết.. -Em cã suy nghÜ g× vÒ c¸ch miªu t¶ nµy?. người đi theo mình. +Số lần đối đáp : ba nhịp hỏi- số nhiều.Đoạn này ngắn gọn khái quát cho thấy lòng mến phục thái độ hưởng ứng tuyệt đối mà mọi người dành cho Đăm Săn. Nô lệ của Mtao Mxây đều nhất trí coi Đăm Săn là tù trưởng là anh hùng của họ. +LÇn thø nhÊt : §S chØ gâ vµo mét nhµ +LÇn thø hai : Gâ vµo tÊt c¶ c¸c nhµ +LÇn thø ba :Gâ vµo mçi nhµ trong lµng Sự lặp lại ở sử thi có đặc điểm là biến đổi phát triển. Qua ba lần hỏi đáp có ý nghĩa khẳng định lòng trung thành tuyệt đối của nô lệ đối với Đăm Săn và thế là kết thúc đoạn bằng cảnh mọi ngời cùng ra về đông vui nh ®i héi. -Thể hiện sự thống nhất cao độ giữa quyền lợi, khát väng cña c¸ nh©n anh hïng sö thi víi quyÒn lîi kh¸t vọng của cộng đồng. -ThÓ hiÖn lßng mÕn yªu, sù tu©n phôc cña tËp thÓ cộng đồng đối với cá nhân anh hùng. Qua đó, sử thi muốn nói đến ý chí thống nhất của toàn thể cộng đồng Êđê- Một biểu hiện quan trọng của ý thức dân téc 3.C¶nh §¨m S¨n mõng chiÕn th¾ng - Đăm Săn đợc miêu tả cùng với tôi tớ dân làng ăn mõng chiÕn th¾ng: ''Hìi anh em trong nhµ, hìi bµ con trong lµng...ra vµo hiªn kh«ng ngít'' - Quang c¶nh trong nhµ §¨m S¨n:''Nhµ §¨m S¨n đông nghịt khách. Tôi tớ chật ních cả nhà''. - §¨m S¨n :''Chµng n»m trªn vâng, tãc th¶ trªn sµn, høng tãc chµng lµ mét c¸i nong hoa'' chµng më tiÖc ¨n uống linh đình:''Chàng Đăm Săn uống không biết say, ¨n kh«ng biÕt no, truyÖn trß kh«ng biÕt ch¸n'' vµ'' C¶ miền Ê-đê...chàng nằm nghiêng thì gãy xà dọc''. - Vẫn là cách nói phóng đại, giúp người nghe tạo đựợc ấn tượng . + Nãi tíi sö thi T©y Nguyªn lµ nãi tíi qu¸ khø anh hùng của cộng đồng + Thế giới sử thi là thế giới lí tưởng hoá. + ¢m ®iÖu sö thi lµ ©m ®iÖu hïng tr¸ng 20 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>