Giáo án môn Ngữ văn 11 - Văn tế nghĩa sĩ cần giuộc

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 Ngµy so¹n: 23/ 9 / 2011. TiÕt 21. V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn giuéc. ( NguyÔn §×nh ChiÓu ). A. Mục tiêu cần đạt. - Nắm được những nét chính về cuộc đời, nghị lực, nhân cách và giá trị thơ văn của NguyÔn §×nh ChiÓu. - Cảm nhận được vẻ đẹp bi tráng của bức tượng đài nông dân nghĩa sĩ có một không hai trong lịch sử văn học Trung đại. Cảm nhận được tiếng khóc bi tráng của Nguyễn Đình Chiểu trong một thời kỳ lịch sử đau thương nhưng vĩ đại của dân tộc. - Nhận thức được những giá trị cơ bản về thể văn tế và nghệ thuật xây dựng hình tượng nh©n vËt t¹o nªn gi¸ trÞ sö thi cña bµi v¨n. B. Phương tiện thực hiện. - SGK - SGV Ng÷ v¨n 11 - Gi¸o ¸n. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh. - Phương pháp đọc hiểu, đọc diễn cảm. - Phương pháp phân tích, bình giảng, so sánh và gợi mở, kết hợp nêu vấn đề qua hình thức trao đổi, thảo luận nhóm. - TÝch hîp ph©n m«n Lµm v¨n. TiÕng ViÖt. §äc v¨n. D. TiÕn tr×nh giê häc. 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng 3. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt PhÇn mét: T¸c gi¶.. * Hoạt động 1. HS đọc phần I SGK, trả lời câu hỏi. GV chuÈn x¸c kiÕn thøc.. I. Cuộc đời. - NguyÔn §×nh ChiÓu - §å ChiÓu( 1822 - 1888) Tù lµ M¹nh Tr¹ch, hiÖuTräng Phñ, Hèi Trai ( c¸i - Trong phÇn I SGK tr×nh bµy nh÷ng phßng tèi ) ®iÓm chÝnh nµo ? - Sinh t¹i quª mÑ: Lµng T©n Thíi, huyÖn B×nh + N¨m sinh, n¨m mÊt. Dương, tỉnh Gia Định. + Quª qu¸n. - Xuất thân trong gia đình nhà nho. Cha là + Những nét chính về cuộc đời. Nguyễn Đình Huy, người Thừa Thiên vào Gia Định làm thư lại, lấy bàTrương Thị Thiệt người Sµi Gßn lµm vî thø, sinh ra NguyÔn §×nh ChiÓu. - 1833 «ng Huy ®­a NguyÔn §×nh ChiÓu vµo HuÕ ¨n häc, 1840 NguyÔn §×nh ChiÓu vÒ Nam, 1843 thi đỗ tú tài, 1846 ra Huế thi tiếp nhưng đến 1949 lúc sắp thi thì mẹ mất, bỏ thi về Nam đội tang mẹ. Trªn ®­êng ®i bÞ ®au m¾t nÆng v× khãc mÑ qu¸ nhiều nên đã bị mù hai mắt. - BÞ mï tõ n¨m 27 tuæi, NguyÔn §×nh ChiÓu vÉn mở lớp dạy học, làm thuốc chữa bệnh cho người nghÌo vµ s¸ng t¸c th¬ v¨n chèng Ph¸p. - 1859 Pháp đánh Gia Định, Nguyễn Đình Chiểu cùng các lãnh tụ nghĩa quân bàn mưu đánh giặc và sáng tác nhiều thơ văn chiến đấu.. NguyÔn V¨n S¬n -. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 - Theo em trong con người Nguyễn §×nh ChiÓu cã sù kÕt hîp cña 3 tè chÊt nµo? ( Nhµ gi¸o/ Nhµ v¨n/ thÇy thuèc). * Hoạt động 2. HS trao đổi và thảo luận nhóm. Nhãm 1. Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ c¸c s¸ng t¸c cña NguyÔn §×nh ChiÓu qua hai c©u th¬: Chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm §©m m©y th»ng gian bót ch¼ng tµ.. Nhãm 2. Lý tưởng đạo đức nhân nghĩa của NguyÔn §×nh ChiÓu chñ yÕu ®­îc x©y dùng trªn c¬ së t×nh c¶m nµo? Nhãm 3. Hãy lấy 1 dẫn chứng mà em đã được häc ( THCS ) minh häa cho néi dung lý tưởng đạo đức, nhân nghĩa trong thơ v¨n NguyÔn §×nh ChiÓu?. Nhãm 4. Hãy lấy 1 dẫn chứng mà em đã được häc ( THCS ) minh häa cho néi dung yêu nước thương dân trong thơ văn NguyÔn §×nh ChiÓu?. *Hoạt động 3. Trao đổi cặp.. NguyÔn V¨n S¬n -. -Thực dân Pháp biết ông là người có tài tìm cách dụ dỗ, mua chuộc, nhưng ông tỏ thái độ bất hợp t¸c. - 1888 ông qua đời. Cuộc đời ông là một tấm gương sáng về nghị lực và đạo đức, suốt đời chiến đấu không biết mệt mỏi cho lẽ phải, cho quyền lợi nh©n d©n. II. Sù nghiÖp th¬ v¨n. 1. T¸c phÈm chÝnh. - S¸ng t¸c chñ yÕu b»ng ch÷ N«m. + Truyện Lục Vân Tiên và Dương Từ - Hà Mậu. + Ch¹y giÆc + V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc. + Văn tế Trương Định + Thơ điếu Trương Định + Th¬ ®iÕu Phan Tßng + V¨n tÕ nghÜa sÜ trËn vong Lôc tØnh. + Ngư Tiều y thuật vấn đáp. ( Truyện thơ dài) 2. Néi dung th¬ v¨n. - Lý tưởng đạo đức nhân nghĩa. + Nhân: Tình yêu thương con người, sẵn sàng cưu mang con người trong cơn hoạn nạn. + Nghĩa: Là những quan hệ tốt đẹp giữa con người với con người trong xã hội.  Tất cả sáng tác của ông đều đặc biệt đề cao chữ nghĩa, là những bài học về đạo làm người. Đạo lí làm người của Nguyễn Đình Chiểu manh tinh thần Nho gia, nhưng lại rất đậm đà tính nhân d©n vµ truyÒn thèng d©n téc. Nh÷ng nh©n vËt trong tác phẩm của ông đều là nhưng mẫu người lý tưởng, sống nhân hậu, thủy chung, ngay thẳng, d¸m x¶ than v× nghÜa lín... - Lòng yêu nước thương dân. + Thơ văn ông ghi lại chân thực một thời đại đau thương của đất nước, khích lệ lòng căm thù giặc và ý chí cứu nước của nhân dân. Đồng thời nhiệt liệt biểu dương những anh hùng nghĩa sĩ đã chiến đấu, hi sinh cho Tổ Quốc. + ¤ng cßn tè c¸o téi ¸c x©m l¨ng g©y bao th¶m họa cho nhân dân. Ông khóc than cho đất nước gặp buổi đau thương. Ông căn uất chửi thẳng vào mặt kẻ thù. Ông dựng lên bức tượng đài bất tử về người nông dân nghĩa sĩ.  Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu đã đáp ứng xuất sắc những yêu cầu của cuộc sống và chiến đấu đương thời, có tác dụng động viên, kích lệ không nhỏ tình thần và ý chí cứu nước của nhân dân. 3. NghÖ thuËt th¬ v¨n. - Có nhiều đóng góp, nhất là văn chương trữ tình đạo đức. Bút pháp trữ tình xuất phát từ cõi tâm trong sáng, nhiệt thành, đầy tình yêu thương.. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 - Th¬ v¨n Nguyªn §×nh ChiÓu cßn mang ®Ëm chÊt Nam Bé: Tõ lêi ¨n tiÕng nãi méc m¹c, b×nh dÞ, - Nghệ thuật đặc sắc của thơ văn đến tâm hồn nồng nhiệt, chất phác. NguyÔn §×nh ChiÓu ®­îc biÓu hiÖn ë - C¸c s¸ng t¸c thiªn vÒ chÊt chuyÖn kÓ, mang mµu nh÷ng ®iÓm nµo? sắc diễn xướng rất phổ biến trong văn học dân gian Nam Bé.  H¬n mét thÕ kû tr«i qua, tiÕng th¬ §å ChiÓu vẫn ngân vang giữa cuộc đời. Tên tuổi nhà thơ mù yêu nước xứ Đồng Nai vẫn rực sáng trên bàu trời văn nghệ dân tộc bởi nhân cách cao đẹp và những *Hoạt động 4. cống hiến lớn lao của ông cho văn học nước nhà. HS đọc ghi nhớ SGK. III. Ghi nhí. -SGK.. 4. Cñng cè, luyÖn tËp. - Em hãy cho biết sự gần gũi về tư tưởng nhân nghĩa giữa hai nhà thơ: Nguyễn Trãi và NguyÔn §×nh ChiÓu? + Lý tưởng nhân nghĩa: Lấy dân làm gốc. + Yêu nước thương dân. + Lßng c¨m thï giÆc s©u s¾c. 5. Hướng dẫn về nhà. - N¾m néi dung bµi häc. - Thuéc ghi nhí - So¹n tiÕp néi dung bµi häc phÇn II.. ************************ Ngµy 24/9/2011 TiÕt 21. V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn giuéc ( NguyÔn §×nh ChiÓu ). A. Mục tiêu cần đạt. - Cảm nhận được vẻ đẹp bi tráng của bức tượng đài nông dân nghĩa sĩ có một không hai trong lịch sử văn học Trung đại. Cảm nhận được tiếng khóc bi tráng của Nguyễn Đình Chiểu trong một thời kỳ lịch sử đau thương nhưng vĩ đại của dân tộc. - Nhận thức được những giá trị cơ bản về thể văn tế và nghệ thuật xây dựng hình tượng nh©n vËt t¹o nªn gi¸ trÞ sö thi cña bµi v¨n.. NguyÔn V¨n S¬n -. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 B. Phương tiện thực hiện. - SGK - SGV Ng÷ v¨n 11 - Gi¸o ¸n. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh. - Phương pháp đọc hiểu, đọc diễn cảm. - Phương pháp phân tích, bình giảng, so sánh và gợi mở, kết hợp nêu vấn đề qua hình thức trao đổi, thảo luận nhóm. - TÝch hîp ph©n m«n Lµm v¨n. TiÕng ViÖt. §äc v¨n. D. TiÕn tr×nh giê häc. 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò: Bµi tËp vÒ nhµ. 3. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS.. Yêu cầu cần đạt.. PhÇn hai: T¸c phÈm.. *Hoạt động 1. SH đọc tiểudẫn SGK và tóm tắt nội I. §äc hiÓu tiÓu dÉn. dung chÝnh. 1. XuÊt xø. - CÇn Giuéc thuéc tØnh Long An. TrËn CÇn Giuéc là một trận đánh lớn của quân ta diễn ra đêm 14/ 12/ 1861, hơn 20 nghĩa quân đã hi sinh anh dũng. Tuần phủ Gia Định là Đỗ Quang đã yêu cầu cụ Đồ Chiểu viết bài văn tế. Ngay sau đó vua Tự Đức ra lệnh phổ biến bài văn tế trong các địa phương kh¸c. - Như vậy Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc không đơn thuÇn lµ s¶n phÈm cña nghÖ thuËt c¸ nh©n mµ cßn là sản phẩm mang tính chất nhà nước, thời đại. 2. ThÓ lo¹i vµ bè côc. - V¨n tÕ: V¨n khãc, ®iÕu v¨n. - Bè côc: 4 phÇn. - Em hiểu thế nào là thể văn tế ? Tìm bố + Lung khởi: khái quát bối cảnh của thời đại và khẳng định ý nghĩa cái chết bất tử của người nông côc bµi v¨n tÕ? d©n. + Thích thực: Hồi tưởng lại hình ảnh và công đức người nông dân - nghĩa sĩ. + Ai vãn: Bày tỏ lòng thương tiếc, sự cảm phục của tác giả đối với người nghĩa sĩ. + Khèc tËn ( KÕt ): Ca ngîi linh hån bÊt tö cña c¸c nghÜa sÜ. 3. Chủ đề. V¨n tÕ nghÜa CÇn Giuéc cña NguyÔn §×nh ChiÓu - Chủ đề bài văn tế là gì ? là một bài ca lớn, nó ca ngợi những con người nghèo khó theo Trương Công Định đáng giặc và họ đã hi sinh anh dũng trong cuộc kháng chiến CÇn Giuéc. II. §äc hiÓu v¨n b¶n. 1. §äc. 2.T×m hiÓu tõ khã vµ ®iÓn cè. * Hoạt động 2.. NguyÔn V¨n S¬n -. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 Th¶o luËn nhãm.. - Chó thÝch SGK.. 3. Gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n. Nhãm 1. §äc phÇn 1 vµ ph¸t hiÖn nh÷ng gi¸ trÞ 3.1. PhÇn lung khëi. nghệ thuật có trong đoạn văn đó? - Mở đầu là tiếng than: Hỡi ôi!....đó là tiếng khóc của Đồ Chiểu. Lời than mở đầu đã nóng bỏng trong cái dữ dội của chiến tranh, đặt người nghĩa sÜ vµo thö th¸ch lín cña lÞch sö. - Vận nước là thước đo lòng người: Súng giÆc…lßng d©n trêi tá. - C¸ch dïng tõ vµ lèi so s¸nh méc m¹c, gi¶n dÞ trong câu văn biền ngẫu đối xứng, bộc lộ ý nghĩa cao quí của sự hi sinh trong chiến đấu chống Pháp của người dân lao động Nam Bộ. Nhãm 2. Nguồn gốc xuất thân của người nghĩa 3.2. PhÇn thÝch thùc. sĩ? Tấm lòng yêu nước của người nông * Nguồn gốc. dân nghĩa sĩ được miêu tả như thế nào - Xuất thân từ tầng lớp nông dân lao động nghèo trong ®o¹n v¨n? khæ, cÇn cï, chÊt ph¸c, hiÒn lµnh. Kh«ng ph¶i lÝnh chuyên nghiệp, chỉ quen công việc đồng áng, cuốc cµy. * T©m hån. - Khi giặc Pháp xâm lược, người nông dân lam lũ bỗng chốc trở thành người lính can trường, có lòng yêu nước và lòng căm thù giặc sâu sắc. Đất nước có giặc họ tự nguyện tham gia giết giặc. Nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã đủ can đảm để bước ra khỏi toà lâu đài của ngôn ngữ bác học đến víi tóp lÒu cá cña ng«n ng÷ b×nh d©n, ph« bµy hÕt lßng c¨m thï giÆc cña n«ng d©n mét c¸ch m·nh liÖt. HÖ thèng ng«n tõ Nam Bé m¹nh mÏ døt khoát lột tả bản chất người nông dân quyết không đội trời chung với giặc. Nếu không có lòng yêu nước Nguyễn Đình Chiểu không thể hiểu thấu lòng người dân đến như vậy được. Nhãm 3. * Trang bÞ. Người nông dân nghĩa sĩ ra trận được - Thô sơ, thiếu thốn. Không biết võ nghệ, không trang bị như thế nào? Tìm dẫn chứng học binh thư, không phải lính chuyên nghiệp, đối minh häa? lËp hoµn toµn víi kÎ thï. * Chiến đấu dũng cảm và anh dũng hi sinh - Tiến công như vũ bão: Đâm, chém, đạp, lướt, xô, liÒu, ®Èy… Nhãm 4. - Coi c¸i chÕt nhÑ nh­ l«ng hång, hiªn ngang trªn Tinh thần chiến đấu của người nghĩa sĩ chiến địa, chiến đấu hết mình, quên mình. ®­îc t¸i hiÖn l¹i nh­ thÕ nµo? NhËn xÐt - Ng«n ng÷ gãc c¹nh, chÝnh x¸c, h×nh ¶nh so s¸nh, vÒ c¸ch dïng tõ khi miªu t¶? động từ mạnh, thể hiện sự xả thân vì nghĩa lớn của nghÜa qu©n. - Nguyễn Đình Chiểu không hề tô vẽ, mà cứ để nguyên một đám đông lam lũ, rách rưới, tay dao tay gậy aò ào xông vào đồn giặc. Lần đầu tiên. NguyÔn V¨n S¬n -. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 Nguyễn Đình Chiểu đưa vào văn học bức tượng đài nghệ thuật về người nông dân lao động hoành tráng, hết mình, quên mình trong chiến đấu. 3. 3. PhÇn ai v·n. Hoạt động 3 - Hình tượng người nông dân nghĩa sĩ hiện lên từ Trao đổi cặp. GV định hướng, chuẩn dòng nước mắt của Đồ Chiểu, bao trùm toàn bộ x¸c kiÕn thøc. bài văn tế là hình tượng tác giả. - TiÕng khãc §å ChiÓu hîp thµnh bëi 3 yÕu tè : Nhãm lÎ. Nước, Dân, Trời. Đồ Chiểu nhân danh vận nước, Tiếng khóc của tác giả xuất phát từ nhân danh lich sử mà khóc cho những người anh nhiều nguồn cảm xúc? Theo em đó là hùng xả thân cho Tổ Quốc. Tiếng khóc ấy có tầm nguån c¶m xóc g×? vóc sử thi, tầm vóc thời đại. Nhãm ch½n. - Giäng ®iÖu ®a thanh giµu cung bËc t¹o nªn Nhận xét nhịp văn, giọng điệu trong những câu văn thật vật vã, đớn đau. phÇn ai v·n? - Hình ảnh gia đình tang tóc, cô đơn, chia lìa, gợi không khí đau thương, buồn bã sau cuộc chiến. - NhÞp c©u trÇm l¾ng, gîi kh«ng khÝ l¹nh lÏo, hiu h¾t sau c¸i chÕt cña nghÜa qu©n. - Tác giả sử dụng hình ảnh đẹp biểu hiện bề sâu c¸i chÕt cao quÝ cña nghÜa sÜ. - Tác giả đề cao một quan niệm sống 3.4. PhÇn khèc tËn ( kÕt ). cao đẹp là gì? - Tác giả đề cao quan niệm : Chết vinh còn hơn sống nhục. Nêu cao tinh thần chiến đấu, xả thân vì nghÜa lín cña nghÜa qu©n. Hä ra trËn kh«ng cÇn c«ng danh bæng léc mµ chØ v× mét ®iÒu rÊt gi¶n đơn là yêu nước. - Đây là cái tang chung của mọi người, của cả thời đại, là khúc bi tráng về người anh hùng thất thế. 4. KÕt luËn. * Hoạt động 2. - Bài văn tế là hình ảnh chân thực về người nông HS trao đổi: Suy nghĩ sau khi học xong dân Việt Nam chống Pháp với lòng yêu nước và bµi v¨n tÕ? lòng căm thù giặc sâu sắc, tinh thần chiến đấu hi GV chuÈn x¸c kiÕn thøc vµ cho ®iÓm. sinh anh dũng tuyệt vời của người nông dân Nam Bé trong phong trµo chèng Ph¸p cuèi XIX.. * Hoạt động 3. HS đọc ghi nhớ SGK.. - Víi bµi v¨n tÕ nµy lÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö VH dân tộc có một tượng đài nghệ thuật sừng sững về người nông dân tương xứng với phẩm chất vốn có ngoài đời của họ. III. Ghi nhí (SGK). 4.Cñng cè, luyÖn tËp. - Em hiÓu c©u v¨n sau nh­ thÕ nµo? Sống làm chi theo quân tà đạo, quăng vùa hương, xô bàn độc, thấy lại thêm buồn; Sống làm chi ở lính mã tà chia rượu lạt, gặm bánh mì, nghe càng thêm hổ. - HS th¶o luËn theo nhãm. §¹i diÖn tr×nh bµy giÊy trong. GV nhËn xÐt cho ®iÓm.. NguyÔn V¨n S¬n -. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 5. Hướng dẫn về nhà. - Häc thuéc lßng bµi v¨n tÕ. - N¾m ch¾c néi dung bµi häc theo tõng phÇn. - Soạn bài theo phân phối chương trình.. Ngµy so¹n: 26/ 9 / 2011. TiÕt 24.. Thùc hµnh vÒ thµnh ng÷ ®iÓn cè.. A. Mục tiêu cần đạt. - Cñng cè vµ n©ng cao nh÷ng kiÕn thøc vÒ thµnh ng÷ vµ ®iÓn cè. - Bước đầu lĩnh hội và sử dụng đúng thành ngữ điển cố. Từ đó phân được giá trị biểu cảm cña nh÷ng thµnh ng÷, ®iÓn cè th«ng dông. B. Phương tiện thực hiện. - SGK - SGV Ng÷ v¨n 11 - Gi¸o ¸n. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh. - Phương pháp đọc hiểu, phân tích, thuyết trình và so sánh, kết hợp nêu vấn đề qua hình thức trao đổi, thảo luận nhóm. - TÝch hîp ph©n m«n Lµm v¨n. TiÕng ViÖt. §äc v¨n. D. TiÕn tr×nh giê häc. 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. * Hoạt động 1. 1. Kh¶o s¸t bµi tËp. GV định hướng cho HS tìm nghĩa của - ý nói một mình phải đảm đang công việc gia c¸c thµnh ng÷ vµ ®iÓn cè. đình để nuôi chồng và con. - Vất vả, cực nhọc, chịu đựng dãi dầu, mưa nắng. Bµi tËp 1.  Khắc họa hình ảnh một người vợ vất vả, tần Mét duyªn hai nî tảo, đảm đang tháo vát trong công việc gia đình. Cách biểu đạt ngắn gọn nhưng nội dung thể hiện Năm nắng mười mưa lại đầy đủ, sinh động. *Bµi tËp 2. §Çu tr©u mÆt ngùa. Đội trời đạp đất.. *- TÝnh chÊt hung b¹o, thó vËt, phi nh©n tÝnh cña bọn quan lại khi đến nhà Kiều để vu oan. - C¶nh sèng tï tóng, chËt hÑp, mÊt tù do. - Lối sống và hành động nganh tàng, tự do, không chịu bó buộc không chịu khuất phục trước thế lực nµo - khÝ ph¸ch h¶o h¸n, ngang tµng cña Tõ H¶i.. Bµi tËp 3. Giường kia.. *- Gợi lại chuyện Trần Phồn đời hậu Hán dành riêng cho bạn là Từ Trĩ một cái giường..... C¸ chËu chim lång. NguyÔn V¨n S¬n -. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 §µn kia. Bµi tËp 4. Ba thu ChÝn ch÷ liễu Chương Đài M¾t xanh.. - Gợi lại chuyện Chung Tử Kì khi nghe tiếng đàn cña B¸ Nha mµ hiÓu ®­îc ý nghÜ cña b¹n.  Cả hai điển cố đều gợi tình bạn thủy chung, th¾m thiÕt, keo s¬n. -> Điển cố là những sự việc trước đây, hay những câu chữ trong sách đời trước được dẫn ra - chỉ cần nhắc đến là đã chứa đựng điều định nói. - Ba năm: Kim Trọng tương tư Thúy Kiều thì một ngµy kh«ng thÊy nhau cã c¶m gi¸c l©u nh­ ba n¨m. - Công lao của cha mẹ đối với con cái là: Sinh, cúc, phủ, súc, trưởng, dục, cố, phục, phúc.-> Kiều nghĩ đến công lao của cha mẹ đối với mình mà mình chưa hề đáp lại được. - Gợi chuyện người xưa đi làm quan ở xa, viết thư về thăm vợ có câu: "Cây liễu ở Chương Đài xưa xanh xanh, nay có còn không, hay là tay khác đã vin bẻ mất rồi". -> Kiều tưởng tượng đến cảnh Kim Trọng trở về thì nàng đã thuộc về người khác. - Nguyễn Tịch đời Tấn quí ai thì tiếp bằng mắt xanh( lßng ®en cña m¾t), kh«ng ­a ai th× tiÕp b»ng m¾t tr¾ng ( lßng tr¾ng cña m¾t )  Tõ H¶i biÕt KiÒu ë lÇu xanh ph¶i tiÕp kh¸ch lµng ch¬i nh­ng ch­a hÒ ­a ai, b»ng lßng víi ai  Câu nói thể hiện lòng quí trọng và đề cao phẩm gi¸ cña Thóy KiÒu. 2. Thùc hµnh.. * Hoạt động 2. Th¶o luËn nhãm. - Bµi tËp 5 : Nhãm 1. C¸c nhãm tr×nh bµy giÊy trong. Nhãm 1. Bµi tËp 5. - 5 c©u ®Çu / Bµi tËp 6: Nhãm 2. Nhãm 2. 5 c©u/ Bµi tËp 6. Nhãm 3. 5 c©u/ Bµi tËp 6. - 5 c©u sau / Bµi tËp 6: Nhãm 3. Nhãm 4. Bµi tËp 7 GV chuÈn x¸c, nhËn xÐt vµ cho - Bµi tËp 7: Nhãm 4 ®iÓm.. 4. Hướng dẫn về nhà. - TËp t×m nh÷ng thµnh ng÷ vµ ®iÓn cè trong c¸c t¸c phÈm v¨n häc, s¸ch, b¸o… - Học cách sử dụng cho đúng và thành thạo. - Soạn bài theo phân phối chương trình.. ***************************** Ngµy so¹n: 27/ 9 / 2011 TiÕt 25+ 26.. NguyÔn V¨n S¬n -. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11. ChiÕu cÇu hiÒn. ( CÇu hiÒn chiÕu ) Ng« Th× NhËm A. Mục tiêu cần đạt. - Hiểu được chủ trương chiến lược của vua Quang Trung trong việc tập hợp người hiền tµi - Nắm vững nghệ thuật lập luận trong bài Chiếu và cảm xúc của người viết. Từ đó hiểu thêm về thể Chiếu - thể văn nghị luận Trung đại. - Nhận thức đúng đắn vai trò và trách nhiệm của người tri thức đối với công cuộc xây dựng đất nước. B. Phương tiện thực hiện. - SGK - SGV Ng÷ v¨n 11 - Gi¸o ¸n. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh. trao đổi, thảo luận nhóm. - TÝch hîp ph©n m«n Lµm v¨n. TiÕng ViÖt. §äc v¨n. D. TiÕn tr×nh giê häc. 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. I. §äc hiÓu tiÓu dÉn. * Hoạt động 1. 1. T¸c gi¶: HS đọc tiểu dẫn SGK và trả lời câu - Ngô Thì Nhậm (1764 – 1803), hiệu Hi Doãn. hái. GV chuÈn x¸c kiÕn thøc. - Người làng Tả Thanh Oai, trấn Sơn Nam (nay: Thanh Tr× - Hµ Néi) - 1775 đỗ tiến sỹ, từng làm quan dưới thời Lê Cảnh H­ng. - Khi Nguyễn Huệ ra Bắc lần 2, ông đã theo giúp Dùa vµo phÇn tiÓu dÉn SGK, em h·y T©y S¬n. 1788, NguyÔn HuÖ lªn ng«i, Ng« Th× nêu những nét cơ bản về tác giả Ngô Nhậm được cử làm Thị lang bộ lại. Là người được Th× NhËm ? nhµ vua tin dïng giao cho so¹n th¶o giÊy tê quan träng. - Chñ yÕu viÕt v¨n chÝnh luËn vµ lµm th¬. - T¸c phÈm chÝnh: + Kim m· hµnh d­ (Lµm lóc c«ng viÖc nhµn rçi) + H¸n c¸c anh hoa (T×nh hoa n¬i g¸c v¨n). + Yên đài thu vịnh (Trăm vần thơ vịnh hoa cúc). + Xu©n thu qu¶n kiÕn (C¸i nh×n chËt hÑp vÒ c¸c sù kiÖn thêi Xu©n Thu). 2. ThÓ lo¹i ChiÕu: Lµ lo¹i c«ng v¨n thêi xa (nghị luận chính trị – xã hội) nhà vua dùng để ban bè lÖnh cho bÒ t«i hoÆc chØ thÞ cho mäi ngêi. V¨n thÓ * Hoạt động 2. chiÕu trang träng, lêi lÏ râ rµng, tao nh·. Hướng dẫn HS đọc văn bản. 3. Hoàn cảnh ra đời. Giíi thiÖu chung vÒ t¸c phÈm. - Năm 1788, Lê Chiêu Thống rước quân Thanh vào. NguyÔn V¨n S¬n -. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 xâm lược nước ta. Nguyễn Huệ lên ngôi, quét sạch quân Thanh. Triều Lê sụp đổ, trước sự kiện trên, một số bề tôi của triều Lê đã bỏ trốn hoặc đi ở ẩn... Quang Trung giao cho Ng« Th× NhËm thay m×nh viÕt “ChiÕu cÇu hiÒn” nh»m thuyÕt phôc sÜ phu B¾c Hµ, tức các tri thức của triều đại cũ( Lê -Trịnh ) ra cộng tác với triều đại Tây Sơn. II. §äc hiÓu v¨n b¶n. 1. Bè côc: - Ba phÇn. Em hãy cho biết bài chiếu chia làm +Phần I: “Từng nghe.....người hiền vậy”. mấy phần và nội dung của từng phần? +Phần II:“Trước đây thời thế....của trẫm hay sao?” +Phần III:“Chiếu này ban xuống….Mọi người đều biÕt." * Hoạt động 3. Th¶o luËn nhãm. Nhãm 1. Quan ®iÓm cña nhµ vua vÒ người hiền tài như thế nào?. Nhóm 2. Trước việc Nguyễn Huệ đem qu©n ra B¾c diÖt TrÞnh, nho sü B¾c Hµ có thái độ như thế nào? Nhận xét cách sử dụng hình ảnh và hiệu quả đạt được ?. Nhóm 3. Triều đình buổi đầu của nền đại định gặp phải những khó khăn nµo? T©m tr¹ng cña nhµ vua ra sao qua 2 câu hỏi: Hay trẫm ít đức…? Hay đang thời đổ nát…?. NguyÔn V¨n S¬n -. 2. T×m hiÓu gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n. 2.1. Phần I: “Từng nghe ... người hiền vậy” - Người hiền tài có mối quan hệ với thiên tử. + Người hiền phải do thiên tử sử dụng. + Không làm như vậy là trái với đạo trời, trái với quy luËt cuéc sèng. - Tác giả ví người hiền: Như sao sáng trên trời. Sao s¸ng ¾t chÇu vÒ ng«i B¾c ThÇn (ng«i vua).  Dïng h×nh ¶nh so s¸nh, lÊy tõ luËn ng÷. Cã søc thuyết phục mạnh đối với sĩ phu Bắc Hà. - C¸ch øng xö cña bËc hiÒn tµi khi T©y S¬n ra B¾c diÖt TrÞnh: + Mai danh Èn tÝch bá phÝ tµi n¨ng "Trèn tr¸nh viÖc đời". + Ra lµm quan: sî h·i, im lÆng nh­ bï nh×n “kh«ng dám lên tiếng", hoặc làm việc cầm chừng “đánh mõ, gi÷ cöa”. + Mét sè ®i tù tö “ra biÓn vµo s«ng”.  Vừa châm biếm nhẹ nhàng vừa tỏ ra người viết bài Chiếu có kiến thức sâu rộng, có tài năng văn chương. 2.2. Phần II: “Trước đây, thời thế suy vị... cña trÉm hay sao ?” - Hai câu hỏi:“Hay trẫm ít đức không đáng để phò tá chăng?”.Hay đang thời đổ nát chưa thể ra phụng sự Vương hầu chăng?”  Khiến người nghe không thể không thay đổi cách sèng. Ph¶i ra phôc vô vµ phôc vô hÕt lßng cho triÒu đại mới. - Tính chất của thời đại: +Trêi cßn tèi t¨m +Buổi đầu đại định +TriÒu chÝnh cßn nhiÒu khiÕm khuyÕt.. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11  Gặp nhiều khó khăn -> đòi hỏi sự trợ giúp của nhiÒu bËc hiÒn tµi. - Kết thúc đoạn 2: Hỏi mà khẳng định.  Nh©n tµi kh«ng nh÷ng cã mµ cßn cã nhiÒu. VËy tại sao “không có lấy một người tài danh nào ra phò gióp cho chÝnh quyÒn buæi ban ®Çu cña trÉm hay sao?” Tãm l¹i: Víi c¸ch sö dông h×nh ¶nh mang ý nghÜa tượng trương, từ ngữ lấy trong Kinh điển Nho gia, Ngô Thì Nhậm đã cho người đọc thấy được cách ứng xử của sĩ phu Bắc Hà, tính chất của thời đại và nhu cầu đất nước lúc bấy giờ. Từ đó thuyết phục người nghe phải ra phục vụ hết mình cho triều đại mới. 2.3. PhÇn III: “ChiÕu nµy ban xuèng ... Mäi người đều biết ”. Nhãm 4. §­êng lèi cÇu hiÒn cña vua - §­êng lèi cÇu hiÒn: Quang Trung là gì? Có bao nhiêu +Tất cả tầng lớp nhân dân từ quan viên lớn nhỏ đến c¸ch tiÕn cö? thứ dân trăm họ đều được phép dâng sớ tâu bày sự viÖc. - C¸ch tiÕn cö: Gåm 3 c¸ch: + §­îc cÊt nh¾c. + C¸c quan ®­îc tiÕn cö. + D©ng sí tù tiÕn cö.  Tóm lại: Đường lối cầu hiền: rộng mở, đúng đắn. BiÖn ph¸p cÇu hiÒn: cô thÓ, dÔ thùc hiÖn. - Cuối cùng tác giả kêu gọi người có tài đức cố gắng hãy cùng triều đình gánh vác việc nước và hưởng phóc l©u dµi. 3. KÕt luËn. - Néi dung: ThÓ hiÖn tÇm nh×n xa tr«ng réng cña vua Quang Trung. CÇu hiÒn gÇn nh­ lµ mét quy luËt tÊt yếu đối với triều đại mới ra đời. Ngô Thì Nhậm đã nắm vững được tầm chiến lược cầu hiền của vua Quang Trung và thể hiện một cách xuất sắc tư tưởng - Suy nghĩ của em sau khi học xong đó. bµi ChiÕu? - NghÖ thuËt: LËp luËn chÆt chÏ, cã t×nh cã lý, lêi v¨n mÒm máng ®Çy søc thuyÕt phôc. * Hoạt động 4. Cñng cè kiÕn thøc.. III. Ghi nhí (SGK). 4. Hướng dẫn về nhà. - N¾m néi dung bµi häc. - Soạn bài theo phân phối chương trình.. Ngµy so¹n: 29/9/2011 TiÕt 27. §äc thªm:. NguyÔn V¨n S¬n -. **************************. Xin lËp khoa luËt THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11. ( TrÝch: TÕ cÊp b¸t ®iÒu ) - Nguyễn Trường Tộ -. A. Mục tiêu cần đạt. - Giúp HS hiểu tầm nhìn xa trông rộng và sự tiến bộ về vai trò của pháp luật đối với việc đảm bảo và phát triển của nhà nước pháp quyền, tuân thủ luật pháp. - Thấy được giá trị lập luận chặt chẽ, thuyết phục và tấm lòng trung thực của tác giả đối với dân với nước. - Giáo dục ý thức học tập theo đúng qui định và sống theo đúng luật pháp. B. Phương tiện thực hiện. - SGK - SGV Ng÷ v¨n 11 - Gi¸o ¸n. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh. - Phương pháp đọc hiểu, đọc diễn cảm. - Định hướng tìm hiểu nội dung văn bản qua hệ thống câu hỏi bằng hình thức trao đổi, th¶o luËn nhãm. - TÝch hîp ph©n m«n Lµm v¨n. TiÕng ViÖt. §äc v¨n. D. TiÕn tr×nh giê häc. 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò: + Vì sao nói chủ trương cầu hiền, biện pháp cầu hiền của vua QuangTrung là cụ thể và dễ dàng thùc hiÖn? 3. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. I. Hướng dẫn đọc hiểu khái quát. 1. T¸c gi¶. - N¨m sinh, n¨m mÊt. - Quª qu¸n. - Phần tiểu dẫn SGK trình bày những - Cuộc đời và sự nghiệp thơ văn. néi dung chÝnh nµo? - T¸c phÈm tiªu biÓu. 2. Giíi thiÖu: "Xin lËp khoa luËt". * Hoạt động 1. Học sinh đọc tiểu dẫn SGK.. 3. Gi¶i thÝch tõ khã - Chó thÝch SGK. 4. ThÓ lo¹i vµ bè côc. - §iÒu trÇn: ThÓ v¨n nghÞ luËt chÝnh trÞ - x· héi, trình bày vấn đề theo từng điều, từng mục. - Theo em v¨n b¶n ®­îc chia lµm - Bè côc: 3 phÇn. mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn? + Phần 1: Vai trò và tác dụng của luật pháp đối với x· héi. + Phần 2: Mối quan hệ giữa luật pháp với đạo Nho, văn chương nghệ thuật. * Hoạt động 2. + Phần 3: Mối quan hệ giữa luật pháp với đạo đức. Hướng dẫn HS đọc văn bản. Th¶o luËn nhãm. II.Định hướng nội dung và nghệ thuật. GV định hướng nội dung nghệ thuật qua hÖ thèng c©u hái SGK? C©u 1.. NguyÔn V¨n S¬n -. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 - Luật bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau: Kỉ cương, uy quyền, chính lệnh, tam cương ngũ thường... Nhóm 1. Theo Nguyễn Trường Tộ, - Việc thực hành luật pháp ở các nước phương Tây luËt bao gåm nh÷ng lÜnh vùc nµo? rÊt c«ng b»ng, nghiªm minh. Kh«ng cã ai (kÓ c¶ vua Ông đã giới thiệu việc thực hành luật chúa) được đứng ngoài, đứng trên luật pháp. Nhà pháp ở các nước phương Tây ra sao? nước xã hội vận hành và phát triển bằng luật pháp. mọi sự thưởng phạt đều dựa trên luật pháp. Đó là những nhà nước pháp quyền. C©u 2. - Tác giả chủ trương vua, quan, dân, đều phải có thái Nhóm 2. Tác giả chủ trương vua, độ tôn trọng và thực hiện nghiêm chỉnh, không được quan và dân phải có thái độ như thế vi phạm, làm trái luật pháp. Chủ trương như vậy mới nào trước lụât pháp? Vì sao ông lại bảo đảm sự công bằng xã hội. chủ trương như vậy? C©u 3. - Theo t¸c gi¶ Nho häc kh«ng cã truyÒn thèng t«n träng luËt ph¸p v× chØ nãi su«ng trªn giÊy, lµm tèt Nhóm 3. Theo Nguyễn Tường Tộ, chẳng ai khen, làm dở chẳng ai chê. Đến Khổng Tử Nho häc truyÒn thèng cã t«n träng còng c«ng nhËn ®iÒu nµy. ph¸p luËt kh«ng? C©u 4. - Quan hệ giữa đạo đức và luật pháp là ở chỗ thống nhất giưã đúng luật và đạo đức. Công bằng, luật Nhóm 4. Tác giả quan niệm như thế pháp là đạo đức. Đạo đức lớn nhất là chí công vô tư. nào về mối quan hệ giữa đạo đức và Trái luật cũng đồng nghĩa với trái đạo đức. luËt ph¸p? C©u 5. - Việc nhắc đến Khổng Tử và các khái niệm đạo Ph¸t vÊn tù do. đức, văn chương có tác dụng làm cho nghệ thuật - Việc nhắc đến Khổng Tử và các biện luận tác động đến tư duy và tâm lí các nhà Nho, khái niệm đạo đức, văn chương có tác chính Khổng Tử đã nhận ra cái hạn chế, chủ quan và dụng gì đối với nghệ thuật biện luận không tưởng của giáo lí, đạo đức, nghệ thuật nếu trong ®o¹n trÝch? không có pháp luật làm nền tảng, để họ nhận thức rõ vấn đề quan trọng của luật pháp. 4. Cñng cè, luyÖn tËp. HS trao đổi cặp và cho biết suy nghĩ của mình. - Tìm hiểu và nhận xét về tình hình thực hiện luật pháp ở nước ta hiện nay trên một lĩnh vực mà em biết? ( An toàn giao thông; Vệ sinh môi trường…). 5. Hướng dẫn về nhà.- Nắm nội dung bài học.- Đọc lại văn bản.- Soạn bài theo phân phối chương trình.. ******************************* Ngµy so¹n: 29/9/2011 TiÕt 28.. Thùc hµnh vÒ nghÜa cña tõ trong sö dông.. A. Mục tiêu cần đạt. - N©ng cao nhËn thøc vÒ nghÜa cña tõ trong sö dông.. NguyÔn V¨n S¬n -. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 - Cã thÓ sö dông tõ theo c¸c nghÜa kh¸c nhau vµ biÕt lÜnh héi tõ víi c¸c nghÜa kh¸c nhau. B. Phương tiện thực hiện. - SGK - SGV Ng÷ v¨n 11 - Gi¸o ¸n. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh. - Phương pháp đọc hiểu, phân tích, thuyết trình và so sánh, kết hợp nêu vấn đề qua hình thức trao đổi, thảo luận nhóm. - TÝch hîp ph©n m«n Lµm v¨n. TiÕng ViÖt. §äc v¨n. D. TiÕn tr×nh giê häc. 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng. 3. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS * Hoạt động 1. Trao đổi và thảo luận nhóm. GV tæng kÕt, thèng nhÊt lêi gi¶i chung, nhÊn m¹nh kiÕn thøc vµ kü n¨ng chñ yÕu. Yêu cầu đại diện nhóm trình bày lời gi¶i b»ng giÊy trong, chiÕu qua m¸y chiÕu h¾t Nhãm 1. Bµi tËp 1. Nhãm 2. Bµi tËp 2.. Yêu cầu cần đạt 1. Kh¶o s¸t bµi tËp. Bµi tËp 1. a/ Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo. + Lá: Nghĩa gốc, chỉ bộ phận của cây, thường ở trên ngọn hay cành, thường có màu xanh, hình d¸ng máng, dÑt. b/ Tõ l¸ ®­îc dïng theo nhiÒu nghÜa kh¸c nhau: + ChØ bé phËn c¬ thÓ. + ChØ vËt b»ng giÊy. + ChØ vËt b»ng v¶i. + ChØ vËt b»ng tre, nøa, gç. +ChØ kim lo¹i. Bµi tËp 2. - Đặt câu với mỗi từ chỉ bộ phận cơ thể con người; Mặt, miệng, lưỡi, đầu, tay, chân, tim.... Nhãm 3. Bµi tËp 3.. Nhãm 4. Bµi tËp 4.. Bµi tËp 3. - T×m c¸c tõ cã nghÜa gèc chØ vÞ gi¸c cã kh¶ n¨ng chuyển nghĩa thành chỉ đặc điểm của âm thanh, chØ tÝnh chÊt cña t×nh c¶m, c¶m xóc. + ¢m thanh lêi nãi: Ngät, chua ch¸t, mÆn nång. + Tình cảm cảm xúc: Cay đắng, bùi tai, êm ái... Bµi tËp 4. - Từ đồng nghĩa với từ cậy, chịu trong câu thơ: CËy em em cã chÞu lêi Ngåi lªn cho chÞ l¹y råi sÏ th­a. + Nhê + NhËn + Nghe + V©ng  §¸nh gi¸ viÖc lùa chän tõ chÝnh x¸c nhÊt.. .. * Hoạt động 2. Trao đổi cặp. Gäi HS ch÷a bµi tËp. Tr×nh chiÕu h¾t. GV chuÈn x¸c kiÕn thøc. 2. Thùc hµnh chän tõ ®iÒn khuyÕt.. NguyÔn V¨n S¬n -. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 - Bµi tËp 5, SGK. * Hoạt động 3. GV tæng kÕt, rót ra kÕt luËn th«ng qua 3. KÕt luËn. hÖ thèng bµi tËp. - C¸c tõ kh¸c nhau, cã h×nh thøc ©m thanh kh¸c nhau, nh­ng nghÜa c¬ b¶n gièng nhau, chØ kh¸c biÖt vÒ ph¹m vi sö dông hoÆc kh¸c biÖt vÒ s¾c th¸i biÓu c¶m tu tõ. Khi sö dông cÇn cã sù lùa chän tõ thích hợp về nghĩa, về thái độ tình cảm và phù hợp víi ng÷ c¶nh. 4. Hướng dẫn về nhà. - TËp luyÖn víi c¸ch dïng tõ vµ thay thÕ tõ trong mét v¨n c¶nh cô thÓ. - Soạn bài theo phân phối chương trình.. Ngµy so¹n: 30/9/2011 TiÕt 29+30. ****************************. Ôn tập văn học trung đại Việt Nam.. A. Mục tiêu cần đạt. - Hệ thống hóa kiến thức cơ bản về văn học trung đại Việt Nam đã học trong chương tr×nh Ng÷ v¨n 11. - Rèn kỹ năng tổng hợp kiến thức, phân tích theo từng cấp độ, từ đó có kinh nghiệm học tËp bé m«n tèt h¬n. B. Phương tiện thực hiện. - SGK - SGV Ng÷ v¨n 11. - Gi¸o ¸n. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh. - Phương pháp đọc hiểu, phân tích, và so sánh, kết hợp nêu vấn đề. - GV định hướng. HS ôn tập theo hệ thống câu hỏi SGK qua hình thức trao đổi, thảo luận nhãm. - TÝch hîp ph©n m«n Lµm v¨n. TiÕng ViÖt. §äc v¨n. D. TiÕn tr×nh giê häc. 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra vë so¹n v¨n, viÖc chuÈn bÞ bµi «n tËp ë nhµ cña HS. 3. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. * Hoạt động 1. Kiểm tra khả năng hệ thống chương trình VHTĐ đã học trong chương tr×nh Ng÷ v¨n líp 11.. NguyÔn V¨n S¬n -. I. Hệ thống chương trình VHTĐ trong chương trình Ng÷ v¨n líp 11. STT. Tªn t¸c gi¶. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com. Tªn t¸c phÈm. ThÓ lo¹i.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11. - Chúng ta đã được học những tác phẩm nào( kể cả đọc thêm) trong chương trình Ngữ văn lớp 11?. 1. Lª H÷u Tr¸c. 2. Hå Xu©n Hương. 4. TrÇn TÕ Xương. Thương vợ §äc thªm: VÞnh khoa thi Hương. Th¬ TNBC§L.. 5. NguyÔn C«ng Trø Cao B¸ Qu¸t. Bµi ca ngÊt ngưởng Bµi ca ng¾n ®i trªn b·i c¸t Lẽ ghét thương ( TrÝch Lôc V©n Tiªn). H¸t nãi. 7. 8 9. NguyÔn V¨n S¬n -. -Th¬ TNBC§L -Th¬ TNBC§L. C©u c¸ mïa thu §äc thªm: Khãc Dương Khuê.. 6. *Hoạt động 2. Th¶o luËn nhãm theo c©u hái SGK.. -KÝ sù. NguyÔn KhuyÕn. 3. - Nh×n vµo b¶ng thèng kª, em h·y nhận xét về số lượng tác phẩm và thể lo¹i VHT§ mµ em ®­îc häc trong 07 tuÇn?. Vµo phñ chóa TrÞnh( TrÝch Thượng kinh kí sù) Tù t×nh (bµi 2). NguyÔn §×nh ChiÓu. Chu M¹nh Trinh Ng« Th× NhËm. V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc. §äc thªm; Ch¹y giÆc. §äc thªm:Bµi ca phong c¶nh Hương Sơn ChiÕu cÇu hiÒn. §äc thªm: Xin 10 NguyÔn lËp khoa luËt Trường Tộ ( TrÝch TÕ cÊp b¸t ®iÒu) 05: §äc thªm Tèng 10 t¸c gi¶ 09: §äc v¨n sè: 14 t¸c phÈm.. Ca hµnh -Th¬ lôc b¸t. -V¨n tÕ.. TNBC§L Ca trï ThÓ chiÕu §iÒu trÇn.. 09 thÓ lo¹i.  Phong phó vÒ néi dung, ®a d¹ng vÒ thÓ lo¹i. II. ¤n tËp vÒ néi dung VHT§. C©u1. - Nội dung yêu nước: Yêu thiên nhiên đất nước, niÒm tù hµo d©n téc, lßng c¨m thï giÆc, ý chÝ bÊt. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 Nhãm 3. Nh¾c l¹i nh÷ng biÓu hiÖn chñ yÕu cña nội dung yêu nước và nhân đạo của VHT§? §iÓm míi trong tõng néi dung qua c¸c t¸c phÈm vµ ®o¹n trÝch?. khuất chiến đấu và chiến thắng giặc ngoại xâm.. - Nội dung nhân đạo: Khát khao tự do, tình yêu, hạnh phúc, cảm thông với số phận người phụ nữ...  §iÓm míi trong tõng néi dung qua c¸c t¸c phÈm vµ ®o¹n trÝch: + Nội dung yêu nước: mang âm hưởng bi tráng trong th¬ v¨n NguyÔn §×nh ChiÓu - v× nã ph¶n ¸nh một thời khổ nhục nhưng vĩ đại. + Tư tưởng canh tân đất nước: Đề cao vai trò của luạt pháp - nhà nước pháp quyền: Xin lập khoa luật của Nguyền Ttrường Tộ. + Vai trò của người trí thức - bậc hiền tài đối với sự phát triển của đất nước: Chiếu cầu hiền của Ngô Thì NhËm. C©u 2. - Chủ nghĩa nhân đạo xuất hiện thành một trào lưu bởi: Những tác phẩm mang nội dung nhân đạo xuất hiÖn nhiÒu, liªn tiÕp víi nhiÒu t¸c phÈm cã gi¸ trÞ lín: TruyÖn KiÒu, Chinh phô ng©m, Cung o¸n ng©m, thơ Hồ Xuân Hương.... Nhãm 4. - Biểu hiện của nội dung nhân đạo: Biểu hiện phong phú của nội dung + Thương cảm trước bi kịch và đồng cảm với khát nhân đạo trong giai đoạn này? vọng của con người. +Khẳng định, đề cao tài năng, nhân phẩm con người. +Lên án, tố cáo những thế lực tàn bạo chà đạp lên con người. +Đề cao truyền thống đạo lý, nhân nghĩa của dân téc. - Cảm hứng nhân đạo có những biểu hiện mới: + Hướng vào quyền sống của con người - con người trần thế( Truyện Kiều, thơ Hồ Xuân Hương) + ý thøc vÒ c¸ nh©n ®Ëm nÐt h¬n: QuyÒn sèng, h¹nh phóc, tµi n¨ng, t×nh yªu...( Tù t×nh, Bµi ca ngÊt ngưởng, Bài ca ngắn đi trên bãi cát...) - Trong 3 nội dung nhân đạo: + Đề cao truyền thống đạo lí. Nhãm 1. + Khẳng định con người cá nhân. Vấn đề cơ bản nhất trong nội dung + Khẳng định quyền sống con người: Quan trọng nhân đạo? nhÊt - xuyªn suèt c¸c t¸c phÈm giai ®o¹n nµy. - Vấn đề cơ bản nhất trong nội dung các tác phẩm, ®o¹n trÝch sau: Tªn t¸c phÈm TruyÖn KiÒu. NguyÔn V¨n S¬n -. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com. Néi dung. Quyền sống con người..

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 Chinh phô ng©m. Nhãm 2. Vấn đề cơ bản nhất trong nội dung c¸c t¸c phÈm vµ ®o¹n trÝch bªn lµ g×?. QuyÒn sèng vµ h¹nh phóc của con người trong chiến tranh. Th¬ Hå Xu©n QuyÒn sèng, t×nh yªu, h¹nh Hương phúc của người phụ nữ. Trích đoạn: Truyện Bài ca đạo đức, nhân Lôc V©n Tiªn nghĩa.Ca ngợi con người lý tưởng trung, hiếu , tiết, nghÜa. Mét quan niÖm,mét lèi Bài ca ngất ngưởng. sống - đề cao cái tôi cá nh©n: Sèng tù do, kho¸ng đạt, sang trọng. Ca ngîi t×nh b¹n chung Khóc Dương Khuê. thủy, keo sơn, gắn bó. Thương vợ. Bài ca về đạo lý vợ chồng. Châm biếm thói đời đen b¹c.. *Hoạt động 3. C©u 3. Trao đổi cặp. Đại diện từng cặp trả Giá trị phản ánh và phê phán hiện thực của đoạn lêi c©u hái. trích Vào phủ chúa Trịnh( Trích: Thượng kinh kí sự Lê Hữu Trác). - §o¹n trÝch lµ bøc tranh ch©n thùc vÒ cuéc sèng n¬i phủ chúa, được khắc họa ở hai phương diện: + Cuéc sèng th©m nghiªm xa hoa, giµu sang. + Cuéc sèng thiÕu sinh khÝ, yÕu ít. - §o¹n trÝch Vµo phñ chóa TrÞnh  Mét thÕ giíi riªng ®Çy quyÒn uy: Nh÷ng tiÕng mang gi¸ trÞ ph¶n ¸nh vµ phª ph¸n qu¸t th¸o, truyÒn lÖnh, nh÷ng tiÕng d¹ ran, nh÷ng hiÖn thùc nh­ thÕ nµo? con người oai vệ, những con người khúm núm, sợ sệt...có nhiều cửa gác, mọi việc đều có quan truyền lÖnh, chØ dÉn. ThÇy thuèc vµo kh¸m bÖnh ph¶i chê, nÝn thë, khóm nóm, l¹y t¹. Phñ chóa lµ n¬i xa hoa, giµu sang v« cïng: tõ n¬i ở đến tiện nghi, từ vật dụng đến đồ ăn thức uèng...nh­ng thiÕu sinh khÝ, ©m u. ThiÕu sù sèng, søc sèng.  Ngòi bút tả thực điềm đạm, kín đáo nhưng lạnh lùng, thờ ơ, thậm chí coi thường của tác giả sự phê phán sâu sắc của Hải Thượng Lãn Ông. C©u 4. - Gi¸ trÞ néi dung th¬ v¨n NguyÔn §×nh ChiÓu: §Ò cao đạo lí nhân nghĩa, yêu nước chống giặc ngoại x©m. - Giá trị nghệ thuật: Tính chất đạo đức - trữ tình. Màu sắc Nam Bộ qua ngôn ngữ, hình tượng nghệ thuËt. - Vẻ đẹp bi tráng và bất tử của hình tượng người n«ng d©n - nghÜa sÜ trong V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn - Gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt th¬. NguyÔn V¨n S¬n -. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 Giuéc: + Bi: Gîi lªn qua cuéc sèng vÊt v¶, lam lò. Nçi ®au buồn, thương tiếc trước sự mất mát, hi sinh và tiếng khóc đau thương của người còn sống. + Tráng: Lòng căm thù giặc, lòng yêu nước, hành động quả cảm, anh hùng của nghĩa sĩ.  Tạo nên tiÕng khãc lín lao,cao c¶.  Trước Nguyễn Đình Chiểu, VHVN chưa có hình - Vẻ đẹp bi tráng và bất tử về người tượng nghệ thuật nào như thế. Sau Nguyễn Đình nông dân nghĩa sĩ trong Văn tế nghĩa Chiểu rất lâu cũng chưa có một hình tượng nghệ sÜ CÇn Giuéc? thuËt nµo nh­ thÕ. V× vËy lÇn ®Çu tiªn trong VHDT có một tượng đài bi tráng và bất tử về người nông d©n nghÜa sÜ. III. Ôn tập về phương pháp. 1. Một số đặc điểm quan trọng và cơ bản về thi pháp HS điền vào bảng hệ thống theo định ( đặc điểm nghệ thuật) của VHTĐ VN. hướng của GV. §Æc ®iÓm Néi dung biÓu hiÖn. thi ph¸p T­ duy Theo kiÓu mÉu, c«ng thøc, h×nh nghÖ thuËt ảnh ước lệ, tượng trưng, Hướng về cái đẹp trong quá khứ, Quan niÖm thiªn vÒ c¸i tao nh·, cao c¶, ­a sö dông ®iÓn tÝch, ®iÓn cè, thi thÈm mÜ liÖu, thi liÖu H¸n häc. Bót ph¸p Thiên về ước lệ, tượng trưng, gợi nhiÒu h¬n t¶. Ký sù, th¬ TNBC§L, lôc b¸t, * Hoạt động 2. ThÓ lo¹i h¸t nãi, ca trï, v¨n tÕ, ca hµnh, Trao đổi cặp. Đại diện trình bày. chiÕu, ®iÒu trÇn. 2. Minh chøng mét sè s¸ng t¹o ph¸ c¸ch trong quy ph¹m, ­íc lÖ. - Thơ Nguyễn Khuyến, thơ Hồ XuânHương. - Nªu tªn t¸c phÈm VHT§ g¾n liÒn + H×nh thøc: Th¬ N«m ®­êng luËt TNBC. víi tªn thÓ lo¹i v¨n häc? + Sáng tạo: Thi đề, hình ảnh, từ ngữ, tính ước lệ. - V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc: §¶m b¶o nghiªm ngÆt thể loại văn tế, nhưng mang tinh thần thời đại, mang tính hiện đại, vượt hơn hẳn những bài văn tế thông thường. - Thượng kinh kí sự. Bài ca ngất ngưởng. Văn té nghÜa sÜ CÇn Giuéc. Sa hµnh ®o¶n ca. ChiÕu cÇu hiÒn. TÕ cÊp b¸t ®iÒu. v¨n NguyÔn §×nh ChiÓu?. 4. Hướng dẫn về nhà. - N¾m hÖ thèng néi dung bµi häc. - Soạn bài theo phân phối chương trình.. NguyÔn V¨n S¬n -. THPT §øc Hîp - H­ng Yªn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span>