Giáo án dạy Ngữ văn 11 tiết 109, 110: Một thời đại trong thi ca (trích) Hoài Thanh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tieát: 109 - 110 . Ngày soạn: …………………. Ngày dạy:…………. MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA (Trích) Hoài Thanh I. MỤC TIÊU. - Giúp học sinh hiểu được quan niệm của Hoài Thanh về tinh thần thơ mới trong ý nghĩa văn chương và xã hội; thấy được nghệ thuật nghị luận văn chương khoa học, chặt chẽ, thấu đáo và cách diễn đạt tài hoa của tác giả. - Trau dồi kĩ năng phân tích một văn bản nghị luận. - Có ý thức trong việc học tập thơ mới ở trường phổ thông. II.PHƯƠNG PHÁP III. CHUAÅN BÒ. - Thầy: Đọc tài liệu tham khảo, SGV, SGK. - Trò: Đọc SGK, học bài cũ, soạn bài mới. IV. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Kieåm tra baøi cũ . Nêu ba cống hiến vĩ đại của Các Mác, trong ba cống hiến đó cống hiến nào là quan trọng hơn cả. Vì sao? Phân tích nghệ thuật lập luận của Ăng-ghen trong bài điếu văn? 2.Giảng bài mới: TL Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Mục tiêu cần đạt 10 Hoạt động 1Hướng dẫn Hoạt động 1Đọc tiểu I. Đọc –hiểu khái quát. học sinh đọc – hiểu dẫn SGK, tóm tắt vài 1. Tác giả. khái quát. nét về tác giả và đoạn - Hoài Thanh ( 1909 – 1982) tên khai GV: Gọi học sinh đọc trích. sinh là Nguyễn Đức Nguyên, quê ở xã tiểu dẫn SGK, sau đó Nghi Trung, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ giúp học sinh tóm tắt vài An. - Viết văn và viết báo từ những năm 30 nét về tác giả và đoạn trích. của thế kỉ XX. - Ông là nhà phê bình văn học xuất sắc nhất của văn học Việt Nam hiện đại. 2.Đoạn trích. - Một thời đại trong thi ca : Là tiểu luận mở đầu cuốn Thi nhân Việt Nam, tổng kết một cách sâu sắc phong trào thơ mới. - Đoạn trích thuộc phần cuối của bài tiểu luận. 70 Hoạt động 2: Hướng Hoạt động 2Đọc diễn II. Đọc – hiểu chi tiết. dẫn học sinh đọc – hiểu cảm văn bản. 1.Tinh thần thơ mới. chi tiết. HS:Thảo luận: Tìm Theo Hoài Thanh tinh thần thơ mới GV: Gọi học sinh đọc luận đề của bài viết: nằm trong chữ tôi. Cái tôi của thơ mới diễn cảm văn bản. Tinh thần thơ mới. đối lập với cái ta của thơ cũ - cả mặt GV: Luận đề của bài HS: Thảo luận, trả lời. tích cực và mặt bi kịch của nó. Theo Hoài Thanh tinh a. Mặt tích cực của cái tôi trong viết này là gì?. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> GV: Theo Hoài Thanh, thần thơ mới nằm trong thơ mới theo nhận diện của Hoài tinh thần thơ mới được chữ tôi. Thanh ( đối sánh với cái ta của thơ thể hiện ở đâu? cũ). * Cái tôi GV: Giải thích: Cái tôi là bản - Xuất hiện trên thi đàn Việt Nam, nó ngã của mỗi con người mà ai bỡ ngỡ như lạc loài nơi đất khách. cũng có, cái tôi đó chính là khát - Mang theo một quan niệm chưa từng vọng được thành thực, là sự tự thấy ở xứ này: Quan niệm cá nhân. khẳng định bản ngã của nhà thơ trước cuộc đời, là sự tự ý thức về - Chữ tôi với cái nghĩa tuyệt đối của nó cá nhân mình trong cuộc sống xã làm nhiều người khó chịu, nhưng ngày hội. càng mất dần cái vẻ bỡ ngỡ và được vô GV: Tác giả đã đi so số người quen. sánh sự khác biệt giữa * Cái ta cái tôi trong thơ mới với HS: Suy nghĩ, trả lời. cái ta trong thơ cũ ở Mặt tích cực và mặt bi - Xã hội Việt Nam thời xưa không có cá những mặt nào? Hãy kịch của cái tôi trong nhân chỉ có đoàn thể: Lớn thì quốc gia, phân tích sự khác biệt thơ mới so với cái ta nhỏ thì gia đình. - Cái bản sắc cá nhân chìm đắm trong trong thơ cũ. ấy? gia đình, trong quốc gia như giọt nước GV: Hãy phân tích và trong biển cả. lấy dẫn chứng về những biểu hiện của mặt bi kịch HS:Dựa vào văn bản để - Các nhà văn, nhà thơ không một lần của cái tôi trong thơ phân tích và nêu dẫn nào dám dùng chữ tôi để nói chuyện với chứng. mình hay với tất cả mọi người, không tự mới? - Xuân Diệu: Hiu hắt nhẽ xưng, ẩn mình sau chữ ta, một chữ có bốn phương trời vò võ / thể chỉ chung nhiều người. Lạnh lùng chăng sầu mấy b. Mặt bi kịch của cái tôi trong đỉnh chon von. - Chế Lan Viên: Với tôi tất thơ mới. cả như vô nghĩa / Tất cả - Cái tôi bây giờ đáng thương và tội không ngoài nghĩa khổ đau. nghiệp ở chỗ nó không còn cái cốt cách - Huy Cận: Một chiếc linh hiên ngang ngày trước. hồn nhỏ/ Mang mang thiên - Bởi họ là những thi nhân mất nước, cổ sầu. sống trong cuộc đời mòn mỏi, tù túng bấy giờ, lại mang trong mình cái tôi cô GV: Để làm nổi bật mặt đơn, bé nhỏ của các thi sĩ lãng mạn. bi kịch của cái tôi trong HS: Thảo luận trả lời. thơ mới, tác giả đã sử Tác giả đã sử dụng - Bi kịch của cái tôi trong thơ mới được dụng phép nghệ thuật phép nghệ thuật tương làm nổi bật bằng sự tương phản đối lập giữa con đường thoát thân với sự thật phản, đối lập. nào? Dẫn chứng? hiện hữu lúc bấy giờ. GV: Hướng giải quyết Thoát lên tiên >< động tiên đã khép, bi kịch của các nhà thơ HS: Thảo luận, trả lời. mới? Cách giải quyết đó Hướng giải quyết đó Phiêu lưu trong trường tình >< tình yêu là tích cực hay tiêu cực chưa thực sự tích cực, không bền, đặt trong hoàn cảnh hiện nhưng không phải là Điên cuồng >< rồi tỉnh, Say đắm >< vẫn bơ vơ, tiêu cực. tại? - Cuối cùng họ giải quyết bi kịch ấy GV: Vì sao các nhà thơ bằng cách gửi cả vào tiếng Việt, vào tình mới giải quyết bi kịch HS: Thảo luận trả lời. yêu quê hương, vào tinh thần nòi giống. bằng cách gửi cả vào Chưa bao giờ như bây giờ họ cảm tiếng Việt, vào nòi thấy tinh thần nòi giống cũng như các giống? thể thơ xưa chỉ biến thiên chứ không sao tiêu diệt. Chưa bao giờ như bây giờ họ thấy cần. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> GV: Tinh thần thơ mới là một vấn đề không dễ gì giải thích. Vậy mà đoạn trích này lại rất dễ hiểu và còn rất hấp dẫn. Vì sao?. HS: Thảo luận, phân tích nghệ thuật nghị luận văn chương của Hoài Thanh trong đoạn trích. - Cách lập luận. - Cách dẫn chứng và phân tích dẫn chứng. -Sử dụng hình ảnh so sánh. - Dùng từ. - Chuyển ý, chuyển đoạn….. 5. phải tìm về dĩ vãng để vin vào những gì bất diệt đủ đảm bảo cho ngày mai. 2.Nghệ thuật nghị luận văn chương. - Lập luận chặt chẽ, rõ ràng. - Dẫn chứng tiêu biểu, chọn lọc, cách nêu dẫn chứng và phân tích dẫn chứng xác đáng, tinh tế. - Cách viết có hình ảnh, dùng so sánh gợi nhiều liên tưởng. - Dùng từ chính xác, tinh tế, gợi cảm. - Chuyển ý khéo léo, mạch văn trong sáng, khúc chiết với giọng điệu thiết tha, thấm đượm tình người. - Đoạn trích được xem là mẫu mực đẹp đẽ, một thành tựu xuất sắc của Hoài Thanh trong thể nghị luận văn chương thuộc lĩnh vực phê bình văn học.. Hoạt động 3: Hướng Hoạt động 3: HS: Đọc III. Tổng kết. dẫn học sinh tự tổng thuộc ghi nhớ SGK. Học sinh đọc ghi nhớ SGK. kết. GV: Gọi học sinh đọc ghi nhớ SGK. 3. Cuûng coá Nắm được tinh thần thơ mới theo cách nhận diện của Hoài Thanh cùng nghệ thuật nghị luận văn chương của tác giả. 4. daën doø Baøi taäp veà nhaø: Biểu hiện của cái tôi trong các bài thơ :Tràng giang; Đây thôn Vĩ Dạ.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>