Bài soạn sang kien truong hoc than thien

Cộng hòa xá hội chủ nghĩa việt anm
Độc lập tự do hạnh phúc
Kinh nghiệm
MT S BIN PH P GI O D C T CH C C
X Y D NG TRNG HC TH N THI N
- HC SINH T CH C C
Năm học: 2010 - 2011


Họ và tên : Xa Văn Chệ
Chức vụ : Phó hiệu trởng
Đơn vị công tác: Trờng Tiểu Học Mờng Chiềng
Đà Bắc, tháng 12 năm 2010
I. TÒN ĐỀ TÀI :
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC TÍCH CỰC
“ XÂY DỰNG TRƯỜNG HỌC THÂN THIỆN- HỌC SINH TÍCH CỰC ”
II. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Yếu tố quyết định thành công của phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực” là lòng quyết tâm, nhận thức đầy đủ, tinh thần trách nhiệm
cũng như năng lực, biện pháp giáo dục ngày càng được nâng cao và sự huy động tham
gia tổng hợp của các lực lượng trong và ngoài nhà trường nhằm đạt được mục tiêu xây
dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả; đồng thời phát huy tính chủ
động, tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập và các hoạt động xã hội một cách
phù hợp và hiệu quả.
Các biện pháp giáo dục tích cực mang lại nhiều lợi ích mong muốn cña trẻ em,
giúp các em có tâm trạng vui vẻ lúc ở nhà, tinh thần thoải mái khi đến trường học tập và
vui chơi đạt kết quả tốt. Tinh thần thoải mái làm cho các em thân thiết với mọi thành
viên trong gia đình, thân thiện với bạn bè và trường lớp, vui vẻ, yêu thích đến trường và
tích cực học tập.
Hưởng ứng phong trào thi đua “ Xây dựng Trường học thân thiện –Học sinh tích cực”
trong ngành học phổ thông năm học 2010-2011 và giai đoạn 2008-2013 của Bộ GD-ĐT

phát động, trong phạm vi bài viết này, tôi muốn chia sẻ cùng đồng nghiệp một số kinh
nghiệm thực tế áp dụng : Một số biện pháp giáo dục tích cực “Xây dựng trường học
thân thiện- học sinh tích cực ”
Nhằm mang đến sự hứng thú, phát triển những kĩ năng học sinh, chủ động tiếp
thu kiến thức, trong đó đặc biệt là phát huy khả năng tự tìm hiểu, khám phá, tư duy sáng
tạo cần có cho các em học sinh, làm cho các em cảm nhận được rằng “ Mỗi ngày học
sinh đến trường là một ngày vui”.
Để tiếp tục tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác giáo dục toàn diện cho học
sinh, tại chỉ thị 40/CT-BGDĐT về việc phát động phong trào thi đua “Xây dựng
Trường học thân thiện-học sinh tích cực” trong ngành học phổ thông từ năm học 2008-
2009 và giai đoạn 2008-2013, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ rõ một trong những yêu
cầu cần đạt được qua đợt phát động này . Thiết nghĩ để những mục tiêu và yêu cầu của
phong trào đạt hiệu quả thì yêu cầu mỗi giáo viên chúng ta, cần phải ý thức việc chủ
động cùng với nhà trường, ngành giáo dục phối hợp với các cấp chính quyền, các tổ
chức đoàn thể xã hội và mọi người dân cùng phối hợp “Xây dựng Trường học thân
thiện – học sinh tích cực” thành công và hiệu quả.
III./ CƠ SỞ LÍ LUẬN :
- Ngay từ ngày đầu khai giàng năm học 2010-2011, trong thư của Chủ tịch
nước Nguyễn Minh Triết gửi nhân ngày khai giảng đã nhấn mạnh yêu cầu “Ngành giáo
dục cần tiếp tục triển khai mạnh mẽ các chủ trương của Đảng, Nhà nước và của ngành,
đặc biệt là thực hiện tốt chủ đề năm học “Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đổi
mới quản lý tài chính và triển khai phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực”, tiếp tục thực hiện cuộc vận động “Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương
đạo đức, tự học và sáng tạo” nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục”.
2
- Trong thời kỳ đất nước hội nhập quốc tế, chúng ta đang dần đến nền kinh tế tri thức
của thế kỉ XXI, đó là nơi đòi hỏi học sinh cần có những kĩ năng tư duy bậc cao, tự tin
phát triển năng lực của mình. Phương pháp giáo dục cũ không thể xây dựng và phát
triển cho học sinh những kĩ năng đó, vì thế giáo viên cần phát huy phương pháp dạy

học thế kỷ XXI, từng bước sử dụng có hiệu quả công nghệ dạy học tiên tiến để đổi mới
phương pháp dạy học, để yêu cầu trên đạt kết quả hiện thực cần phải có những biện
pháp tích cực trong việc xây dựng mô hình đó là : “Trường học thân thiện - Lớp học
thân thiện”.
- Phong trào thi đua “ Xây dựng Trường học thân thiện – học sinh tích cực” trong
ngành học phổ thông năm học 2010-2011 và giai đoạn 2008-2013 của Bộ GD-ĐT phát
động nhằm xây dựng trường học có chất lượng giáo dục toàn diện và hiệu quả giáo dục
không ngừng được nâng cao. Các thầy cô giáo phải thân thiện trong giảng dạy, thân
thiện trong đánh giá học sinh kết quả học tập và rèn luyện cuả học sinh, công bằng,
khách quan với lương tâm và trách nhiệm cña nhà giáo. Trường học thân thiện gắn bó
chặt chẽ với việc phát huy tính tích cực cuả học sinh. Trong môi trường phát triển toàn
diện đó, học sinh hứng thú học tập, chủ động tìm hiểu kiến thức dưới sự dìu dắt cña
người thầy, gắn chặt giữa học và hành, biết tổ chức thư giãn khoa học, biết rèn luyện kỹ
năng và phương pháp học tập, trong đó đặc biệt là phát huy khả năng tự tìm hiểu, khám
phá, tư duy sáng tạo. Trong suốt quá trình thực hiện đổi mới giáo dục, thực hiện phong
trào thi đua trên, các biện pháp giáo dục tích cực là cơ sở để hình thành mô hình lớp
thân thiện- trường thân thiện.
Vì thế ta có thể nói: Để kết quả của phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học
sinh tích cực” đạt hiệu quả thì các biện pháp giáo dục tích cực cần được quan tâm, cụ
thể hóa; trong đó các biện pháp giáo dục tích cực để xây dựng mô hình lớp học thân
thiện từ cơ sở là điều cần thực hiện.
IV. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
- Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực chính là sự cụ thể hóa của yêu cầu
“Dạy tốt, học tốt” mà chúng ta đã tiến hành thực hiện trước đây, tuy nhiên trong hoàn
cảnh hiện nay dạy tốt không chỉ là hoạt động của các cá nhân giáo viên, mà còn là hoạt
động của tập thể thầy cô, là sự tham gia của gia đình, đoàn thể vào quá trình sư phạm,
là tạo môi trường thân thiện cho các em. Dạy tốt không chỉ là nói cho các em nghe, chỉ
cho các em làm mà còn là tạo điều kiện để các em nói, để các em tự đề xuất việc mình
cần làm và tự làm. Dạy tốt không chỉ có các thầy cô là người dạy, mà chính các em, qua
các hoạt động tích cực trong học tập, hoạt động tập thể, hoạt động xã hội mà tự giúp

nhau trưởng thành, tự rèn luyện. Các em không chỉ là đối tượng cần được giáo dục mà
thông qua hoạt động tích cực của các em, các em chính là những người nuôi dưỡng và
phổ biến văn hóa dân tộc, truyền thống cách mạng của đất nước.
- Các biện pháp giáo dục trước đây đã cho thấy những mặt hạn chế là chưa phát huy
được tính tích cực và sự hứng thú học tập cho học sinh.Qua ba năm 2008-2009, 2009-
2010, 2010-2011 hưởng ứng phong trào thi đua “ Xây dựng Trường học thân thiện –
học sinh tích cực”, ngay từ đầu đợt phát động, cùng những kinh nghiệm được tích lũy
qua phong trào “ dạy tốt học tốt” trước đây, tôi đã có thêm hành trang tự tin để chỉ đạo
đổi mới dạy học áp dụng các biện pháp tích cực nhằm tạo mô hình lớp học thân thiện ở
trường tôi, phát huy cao nhất khả năng tích cực, chủ động và vốn sống của học sinh.
- Thực trạng tại Trường tôi là một trường träng ®iÓm cña vïng cao (côm 1) nên áp lực
ngay từ đầu năm học rất lớn, kỳ vọng của phụ huynh khi göi gắm con em mình vào
trường rất nhiều. Giữ vững uy tín của trường, góp phần thi đua “Xây dựng Trường học
3
thân thiện – học sinh tích cực” trong ngành học phổ thông năm học 2010-2011 đã phát
động, thiết nghĩ người giáo viên cần phải chủ động, sáng tạo hơn, tìm các biện pháp
tích cực để giúp đỡ các em có được sự tự tin về bản thân, sự hứng thú, chủ động trong
học tập; giúp các em từng bước hoàn thiện để phát triển những kĩ năng cần thiết mà xã
hội yêu cầu. Từ đó, tôi đã chủ động, mạnh dạn đề ra những biện pháp tích cực chỉ đạo
để xây dựng hình thành mô hình thân thiện-tích cực trong trường học vào thực tế trong
quá trình giảng dạy.
V./ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU VÀ CÁC GIẢI PHÁP
V.1. Nội dung nghiên cứu :
Trường học thân thiện là mô hình do Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) đề
xướng. Năm học 2008-2009, Bộ GD-ĐT quyết định mở rộng mô hình này không ngoài
mục đích nhằm tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác giáo dục toàn diện cho học
sinh. Phong trào thi đua“Xây dựng Trường học thân thiện – học sinh tích cực” có tính
chất gợi ý cho các trường, tuy nhiên trong quá trình nhân rộng và triển khai phong trào,
vận dụng một cách linh hoạt, chủ động, sáng tạo phù hợp với tình hình thực tế của
trường mình, các trường cần phải bám chắc vào các nội dung chính của chị thị, có như

thế kết quả phong trào đạt được mới tập trung và hiệu quả cao. Trên cơ sở đó, trước
tình hình thực tế của trường, tôi mạnh dạn đề ra các nội dụng thiết thực phù hợp tình
hình thực tế của trường, không vượt quá khả năng, không sáo rỗng, mang tính khả thi
cao, đó là:
* Xây dựng môi trường ,trường học thân thiện: bảo đảm các lớp học an toàn, sạch sẽ,
có cây xanh, thoáng mát và ngày càng đẹp hơn. Học sinh tích cực tham gia tạocảnh
quan lớp học, giữ gìn vệ sinh lớp học và cá nhân.
* Giảng dạy tích cực: Các thầy, cô giáo tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm
khuyến khích sự chuyên cần, tích cực, chủ động, sáng tạo và ý thức vươn lên, rèn luyện
khả năng tự học của học sinh. Hiệu quả dạy và học ngày càng cao.
* Rèn luyện kỹ năng học, sinh hoạt theo nhóm và kỹ năng ứng xử hợp lý với các tình
huống bằng trò chơi học tập tích cực.
* Hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh qua các tiết sinh hoạt tập thể lớp thân thiện.
* Giáo dục truyền thống văn hóa dân tộc và anh hùng cách mạng qua tủ sách thư viên
của trường và các câu chuyện kể; Học sinh tham gia tìm hiểu ý nghĩa trường mang
tên..
Ngoài những nội dung trên tôi còn gắng xây dựng phát triển mối quan hệ thân thiện
giữa: Trò–Thầy,giữa Trò–Trò, giữa Thầy–Trò–Phụ huynh nhằm cũng cố và duy trì,
phát huy những thành quả đã xây dựng được từ phong trào đã đề cập.
V.2/ Những giải pháp :
V.2.1) Xây dựng môi trường lớp học thân thiện:
Một trường học thân thiên thì kiến trúc của toàn bộ trường học cũng cần được thiết
kế phù hợp với lứa tuổi và tâm sinh lý học sinh.Cảnh quan và môi trường trong trường
cũng cần được quan tâm khi thiết kế để tạo một môi trường thân thiện và an toàn cho
học sinh khi ra chơi và các hoạt động ngoài trời.
Không chỉ chú trọng phát triển mảng xanh trong khuôn viên trường, xây dựng môi
trường học tập hiệu quả còn được đặt ra ở từng lớp học. Và nhiệm vụ này do chính giáo
viên, học sinh đảm nhận. Tìm cây xanh, hoa lá trang trí trong lớp đối với giáo viên và
học sinh không khó. Cây cỏ quanh nhà, ngay trong sân vườn trường . Quan trọng là tạo
lập, rèn luyện cho học sinh thói quen quan tâm đến tập thể, môi trường, thiên nhiên.

Đến lúc các em có thể cảm nhận :có thêm chậu cây, lớp học như thêm bạn.
4
Một trường học,lớp học xanh mát, ngập tràn sắc màu thiên nhiên, để mỗi ngày đến
lớp, các em học sinh có cảm giác như mình đang vào công viên. Quả là tâm trạng tuyệt
vời. Ở góc độ đời sống tinh thần, màu xanh thiên nhiên có tác dụng giúp tâm hồn thư
giản, sảng khoái …
Trong trường học hai hoạt động chính đó là dạy và học. Hai hoạt động này thực
hiện chủ yếu trong lớp học nhưng môi trường học tập này thật đơn điệu và kém hấp
dẫn. Trang bị trong một lớp học phổ biến ngoài bàn ghế học sinh, bàn ghế giáo viên,
bục giảng, bảng đen, giá để mũ nón cuối lớp và bốn bức tường. Học sinh phải ngồi
trong lớp học cả ngày thì tránh sao khỏi nhàm chán. Học sinh cần được khuyến khích
tự tạo ra môi trường học tập trong lớp theo sở thích của các em. Hãy để các em trang trí
lớp học bằng tranh ảnh hay các vật trang trí khác để lớp học thật gần gũi và ấm cúng
như là góc học tập ở nhà của các em để tạo thêm hứng thú học tập cho các em. Hãy để
các em tự nêu ra khẩu hiệu học tập và rèn luyện cho chính các em.
Trong lớp, môi trường học tập thân thiện đã được quan tâm thực hiện: ngoài các
bàn ghế và diện tích lớp học đạt chuẩn quy định, các biện pháp tích cực khác cô trò và
phụ huynh cùng kết hợp thực hiện các biện pháp tích cực, đã thực sự đem lại một môi
trường thân thiện ở lớp học, đã gây hứng thú và phát huy tính tích cực trong học tập ở
các em như :
Biện pháp tích cực
thực hiện
Hoạt động tích cực
của học sinh
Các biện pháp
tích cực hỗ trợ
1) Trang trí góc
cửa sổ của lớp học
theo chủ đề
Các em chủ động tìm

kiếm, suy nghĩ tìm đồ vật
hợp chủ đề, phối hợp trong
nhóm tổ cùng trang trí thi
đua
Giáo viên gợi ý , phân công các chủ
đề yêu thích cho các tổ
Phụ huynh hỗ trợ tìm kiếm đồ vật
yêu thích giúp các em
2) Trang trí lồng
ghép các khẩu hiệu
thực hiện nội quy
lớp và hình ảnh yêu
thích.
Các em tự bàn bạc theo
nhóm và đưa ra các khẩu
hiệu thực hiện theo nội quy
lớp. Các em được tuỳ chọn
các tranh yêu thích gần gũi
để trang trí
Giáo viên hướng dẫn tổ, nhóm thảo
luận nội quy lớp và phụ huynh
tham khảo đóng góp.
3) Bảng theo dõi
thi đua các tổ kết
hợp hình ảnh đoàn
kết thân thiện lớp
học
Môi trường thân thiện của
cả lớp được thể hiện như ở
ở gia đình. Khuyến khích

tự phấn đấu thi đua của các
em, tổ nhóm để nhận được
hoa đỏ gắn trên bảng thi
đua
Giáo viên thể hiện biểu dương khen
thưởng tổng kết theo tuần, tháng,
và khuyến khích trực quan thi đua
giữa các em.
Phụ huynh đóng góp hình ảnh cá
nhân các em và thường xuyên theo
dõi được sự tiến bộ của con em.
4) Góc tủ sách lớp
em
Các em tự đóng góp, và ý
thức việc tự quản lý. Phát
huy khả năng ham đọc
sách, tự tìm hiểu qua sách
báo
Giáo viên hướng dẫn và phát huy
khả năng tự tham gia quản lý tủ
sách, và thể hiện những điều hay
qua sách.
Phu huynh yên tâm về nội dung và
khuyến khích con em tự tìm hiểu
qua sách báo
5
Ngoài ra, do điều kiện hạn chế về khu vực trang trí trong lớp học nhưng cũng
phải quan tâm kết hợp dành những góc riêng ở tất cả các lớp để trưng bày các sản
phẩm, tác phẩm các em tự sáng tác trong các lĩnh vực thủ công, mỹ thuật, tập
viết,...đã thực sự kích thích các em thi đua sáng tạo, thi đua học tập tốt để có được

sản phẩm đẹp, tác phẩm hay và tự được dán, trưng bày cho các bạn cùng lớp xem
đã tạo được một môi trường lớp học thân thiện như ở nhà của mình.
Ví dụ : Trưng bày " Sản phẩm của em ": các sản phẩm đẹp do các em làm ra sau khi
học thủ công, mĩ thuật, hay các tác phẩm đi thi đạt giải .v.v.v được trang trí trên tường
để học sinh trong lớp cùng xem, học tập lẫn nhau, kích thích học sinh phấn đấu hoàn
thiện làm đẹp sản phẩm của mình để được biểu dương trước lớp. Hay là :
Góc văn thơ – kết hợp ở tủ sách lớp : Tôi chỉ đạo cho GVCN các lớp chọn những
học sinh viết chữ đẹp trong các bài tập viết, viết một số bài thơ trong chương trình đã
học trong tuần.. treo lên tường, để tất cả học sinh cùng đọc nhằm kích thích sự yêu mến
văn thơ, yêu thích viết chữ đẹp cho các em.
Góc tủ sách trường tôi thật sự đã trau dồi kỹ năng đọc, giúp học sinh thư giãn, tôi
yêu cầu GVCN cho học sinh đóng góp truyện, sách báo,... tôi thấy vui khi thấy các em
dần hình thành thói quen đọc sách theo nhóm hằng tuần, các em tham gia làm giàu cho
tủ sách một cách tích cực, hăng hái hơn. Qua học kỳ 2 tôi chỉ đạo cho Cán bộ thư viện
cho các em mượn sách về nhà đọc, các em rất thích thú, mỗi lần như thế tôi chỉ đạo cho
GVCN dặn các em biết giữ gìn sách sạch sẽ, quý trọng sách, và trả đúng thời hạn. Khi
các em mang sách về nhà đọc, phụ huynh cũng thấy được lợi ích từ việc đọc sách của
các em, nên tôi nhân được sự hưởng ứng tích cực từ phía phụ huynh, nhiều phụ huynh
còn tặng sách để làm giàu thêm cho tủ sách. Vui nhất là nhờ đọc sách đã đem lại sự tiến
bộ cho các em trong học tập, vốn sống của các em được mở rộng thêm rất nhiều. Từ
đọc sách các em đã chủ động chọn lựa những câu chuyện hay ưa thích có tính chất giáo
dục. Các bài dự thi kể chuyện đạt giải của lớp trong các đợt thi đều nằm trong các nội
dung các câu chuyện mà các em đã yêu thích chọn lựa từ tủ sách. Đối với các môn Đao
đức, tự nhiên – xã hội, các em tích cực chủ động phát biểu xây dựng bài, biết ứng xử
phù hợp với các tình huống giáo dục, Đối với môn Tiếng việt những mảng kiến thức
được các em tiếp thu một cách chủ động hơn, tích cực hơn trong các hoạt động tập thể.
Tâm đắc nhất là góc thi đua của các lớp trong nhà trường được trang trí hình ảnh cô
giáo đứng lớp, cùng chân dung của từng học sinh tạo một hình ảnh thân thiện giữa cô
giáo và học sinh. Đó là nơi gắn hoa biểu dương tổ chăm ngoan, giữ vệ sinh tốt, tích
cực phát biểu, thân ái giúp đỡ bạn ......giúp các em phấn khởi học tập tốt, chấp hành tốt

nội qui nhà trường, lớp học. Đó cũng là nơi biểu dương bạn học tốt, chăm ngoan : nơi
này sẽ gắn hoa khen thưởng hằng tuần ở chân dung những học sinh giỏi, chăm ngoan
để làm gương và là niềm vui cho các em. Đồng thời để khuyến khích học sinh khác
phấn đấu noi theo. Đồng thời đã cuốn hút sự quan tâm của các phụ huynh khi đến lớp,
qua đó nắm bắt được tình hình học tập của con em mình, cũng như các học sinh trong
lớp, một mối quan hệ thân thiện cũng dần được hình thành qua đó trong môi trường
thân thiện của lớp học.
V.2.2) Giảng dạy tích cực:
Học sinh tiểu học là đối tượng đang chuyển từ giai đoạn vui chơi sang giai đoạn học
tập. Các hứng thú về nhận thức, về tìm hiểu thế giới xung quanh bộc lộ và phát triển rất
rõ rệt. Thế nhưng, sự hứng thú ấy của học sinh lại phụ thuộc phần lớn vào khả năng tổ
chức, năng lực điều hành các hoạt động của giáo viên. Vì vậy, muốn tạo môt mô hình
6