Hướng dẫn học sinh lớp 4 cách giải toán “Tìm số trung bình cộng”

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Sườn kinh nghiệm. Tªn kinh ngiÖm: Hướng dẫn học sinh lớp 4 cách giải toán “Tìm số trung bình cộng” I . Đặt vấn đề. 1 . C¬ së lý luËn. Giải toán tìm số trung bình cộng có vị trí quan trọng trong chương trình gi¶i to¸n nãi chung, gi¶i to¸n líp 4 nãi riªng. 2 . C¬ së thùc tiÔn. Thùc tÕ kû n¨ng gi¶i to¸n t×m sè trung b×nh céng cña häc sinh líp 4A . II . Giải quyết vấn đề. 1 . Thùc tr¹ng häc sinh. 2 . Gi¶i ph¸p thùc hiÖn. 3 . Kết quả đạt được. 4 . Bµi häc kinh nghiÖm. III . Kết thúc vấn đề. 1 . KÕt luËn. 2 . §Ò xuÊt.. 1 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> I . Đặt vấn đề.. ở Tiểu học môn toán có vị trí đặc biệt quan trọng. Nó có vai trò phát triển các thao tác tư duy của con người như khả năng phát triển tư duy logic, khái quát hoá, trừu tượng hoá, phân tích và tổng hợp, so sánh đồng thời nó có vai trò to lớn trong việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ,suy luận, phương pháp giải quyết vấn đề có căn cứ khoa học toàn diện, chính xác. Nó có nhiều tác dụng trong việc hình thành và phát triển trí thông minh, tư duy độc lập, linh ho¹t, s¸ng t¹o trong viÖc h×nh thµnh vµ rÌn luyÖn nÒ nÕp, phong c¸ch vµ t¸c phong làm việc khoa học rất cần thiết trong mọi lĩnh vực hoạt động của con người, góp phần to lớn trong việc hình thành và phát triển nhân cách con người. 1 . C¬ së lý luËn: Với học sinh Tiểu học các em nhận biết các sự vật hiện tượng từ trực giác tức là các hiện tượng cụ thể có thể sờ, đếm, nắm bắt được, do đó môn toán đối với các em phần nào cũng dể hiểu. Với những bài toán nâng cao nói chung, toán nâng cao tìm số trung bình cộng nói riêng là điều bí ẩn đối với c¸c em, bëi v× c¸c em ph¶i biÕt tæng hîp, kh¸i qu¸t kiÕn thøc tõ nh÷ng c¸i cô thÓ. Gi¶i to¸n gióp cho c¸c em dÇn dÇn biÕt kh¸i qu¸t, tæng hîp c¸c sù vËt hiện tượng, các em phát triển trí tuệ một cách hoàn thiện hơn không nhìn sự vật hiện tượng một cách phiếm diện, một mặt. Giải toán còn giúp cho các em ph¸t huy ®­îc tÝnh tß mß ham hiÓu biÕt vÒ thÕ giíi xung quanh. TÝnh ham học được bộc lộ rõ thông qua việc tìm hiểu đề bài, các cách giải, phương pháp giải độc đáo. Chính vì vậy người giáo viên cần phải hiểu rõ tầm quan trọng của môn toán. Đặc biệt phải có phương pháp dạy phù hợp với từng dạng bài, từng bài. 2 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Mặt khác nó đòi hỏi người giáo viên có lòng kiên trì và hết lòng thương yêu dạy dỗ trẻ, đòi hỏi nhiều thời gian và công sức 2 . C¬ së thùc tiÔn Nội dung dạy “Tìm số trung bình cộng” ở chương trình SGK đơn giản và cơ bản các bài tập bồi dưỡng- đa dạng , phức tạp nên học sinh dễ nhầm lÉn, mét sè gi¸o viªn cßn lóng tóng trong viÖc gi¶i mét sè bµi to¸n n©ng cao vÒ “T×m så trung b×nh céng” . Muèn gi¶i quyÕt tèt cÇn ph¶i më réng thªm vÒ lý thuyÕt c¬ b¶n, liªn quan Người giáo viên cần có phương pháp dạy học phù hợp với mục đích yêu cầu và nội dung của từng bài, để có phương pháp giải phù hợp với từng bài, từng đối tượng học sinh trong một lớp. Víi nh÷ng lý do trªn t«i m¹nh d¹n ®­a ra mét sè kinh nghiÖm cña b¶n thân về việc hướng dẫn học sinh lớp 4 có được phương pháp giải toán hợp lý dễ hiểu góp phần bồi dưỡng học sinh giải tốt dạng toán “Tìm sồ trung bình céng” . II . Giải quyết vấn đề. Như chúng ta đã biết mỗi dạng bài, mỗi bài toán đều giúp các em học sinh ph¸t huy ®­îc tÝnh tß mß, ham hiÓu biÕt Tuy nhiên nếu các em nắm chắc kiến thức ở những lớp dưới thì ở lớp 4 các em sÏ n¾m kiÕn thøc dÔ dµng h¬n. Nh­ng thùc tÕ khi d¹y häc sinh c¸ch gi¶i to¸n “T×m så trung b×nh céng” ë líp t«i phô tr¸ch cßn cã mét sè b¨n kho¨n tr¨n trë. 1 .Thùc tr¹ng häc sinh . Năm học 2009 – 2010 tôi dược phân công giảng dạy tại lớp 4A. Qua các tiết học của tuần đầu tôi đã theo dõi ghi nhận xét đánh giá chính xác mức độ tiếp thu bài của học Khi dạy toán “Tìm sồ trung bình cộng” thực sự không dễ đối với cả giáo viên và các em học sinh . Một số giáo viên còn túng khi hướng dẫn học sinh giải một số bài toán nâng cao “Tìm sồ trung bình 3 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> cộng” .Còn đối với học sinh nhiều em đã gặp không ít khó khăn khi giải toán cã liªn quan “T×m så trung b×nh céng” . Kü n¨ng gi¶i to¸n “T×m så trung b×nh céng” ®a sè häc sinh cßn yÕu. Qua qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t«i thÊy nh×n chung häc sinh cßn yÕu trong viÖc gi¶i to¸n cã lời văn trong đó có “Tìm sồ trung bình cộng” . Sau khi học đến giải toán “Tìm sồ trung bình cộng” trong chương trình toán đại trà tôi đã khảo sát học sinh với đề bài như sau: Líp 4A vµ 4B trung b×nh mçi líp cã 22 häc sinh tiªn tiÕn. Hái líp 4B cã bao nhiªu häc sinh tiªn tiÕn, biÕt líp 4A cã 24 häc sinh tiªn tiÕn. KÕt qu¶ kh¶o s¸t nh­ sau. Líp. Sè HS. 4A. 24. Giái. Kh¸. Trung b×nh. YÕu. SL. TL. SL. TL. SL. TL. SL. TL. 1. 4,2. 3. 12,5. 10. 41,2. 10. 41,2. Qua kết quả trên tôi thấy chất lượng giải toán nói chung vá chất lượng giải to¸n “T×m så trung b×nh céng” nãi riªng cña häc sinh nh×n chung cßn yÕu kÓ cả học sinh khá giỏi. Đây là một vấn đề làm tôi hết sức băn khoăn lo lắng. Tôi đắn do suy nghĩ và cùng với những kinh nghiệm qua những năm đã giảng dạy tôi đã quyết định tìm giải pháp giúp các em học sinh giải toán “T×m så trung b×nh céng” ®­îc tèt h¬n. 2 . Gi¶i ph¸p thùc hiÖn. Để nâng cao chất lượng dạy và học toán lớp 4 nói chung, toán “Tìm sồ trung bình cộng” nói riêng tôi đã tìm tòi nghiên cứu qua SGK, sách bài soạn, sách tham khảo… để nắm vững kiến thức cơ bản, quan trọng, nòng cốt của chương trình. Từ đó nghiên cứu mở rộng qua các sách toán nâng cao, sách bồi dưỡng học sinh giỏi, các bài toán khó. Sau đó tổng hợp khái quát theo c¸c d¹ng bµi n©ng cao dÇn.. 4 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ngay từ đầu tôi đã quan tâm phát hiện những học sinh có năng khiếu về toán. Sau khi phân loại tôi nắm được ưu, nhược điểm của học sinh để có phương pháp dạy phù hợp với từng đối tương học sinh Đặc biệt đối với HS thì việc phân tích đề bài cũng rất cần thiết, HS có làm đúng được bài toán thì điều đầu tiên là phải phân tích được đề bài xác định được yếu tố nào đã có ,yếu tố nào cần tìm và xác định mối quan hệ giữa cái đã có với cái cần tìm. Muốn học sinh phân tích đề được tốt thì giáo viên phải là người hướng dẫn cụ thể những dạng cơ bản để từ đó học sinh biết áp dụng vào các bài có dạng tương tự và nâng cao hơn *Trước hết phải hệ thống, mở rộng kiến thức lý thuyết cơ bản để học sinh vËn dông gi¶i bµi tËp. - Gióp häc sinh n¾m kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ t×m sè trung b×nh céng: Muèn t×m sè t×m så trung b×nh céng cña nhiÒu sè ta lÊy tæng cña c¸c sè đó chia cho số các số hạng. Sau khi học sinh đã nắm vững kiến thức, lý thuyết cơ bản về tìm số trung bình cộng. Tôi hướng dẫn học sinh giải một số bài toán cụ thể về “Tìm sồ trung bình cộng” theo các bước: - Đọc kỹ đề bài. - Xác định cái đã cho, cái cần tìm, mối quan hệ giữa cái đã cho. - Tìm phương pháp vá kế hoạch giải. + Tãm t¾t bµi to¸n. + Ph©n tÝch bµi to¸n. + Lập mối quan hệ giữa yếu tố đã cho và yếu tố cần tìm. - T×m lêi gi¶i vµ tr×nh bµy bµi gi¶i. - KiÓm tra bµi to¸n. * Hướng dẫn học sinh giải một số bài toán . Trong qu¸ tr×nh d¹y häc sinh gi¸o viªn ®­a ra nh÷ng bµi cã c¸c d÷ kiÖn đầu bài cụ thể mang tính chất cơ bản sau đó mới đưa ra bài tập có dữ kiện 5 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> trừu tượng hơn để học sinh tìm hiểu phát hiện ra điểm giống so với bài trên từ đó các em tự tìm ra phương pháp giải phù hợp . Muốn phân tích được tình huống, lựa chọn phép tính thích hợp, cái gì đã cho cái gì cần tìm, mối quan hệ giữa cái đã cho và cái cần tìm. Trong bước đầu giải toán việc nhận thức này, việc lựa chọn phép tính thích hợp đối với các em là một việc khó, do đó giáo viên phải khéo léo vận dụng linh hoạt các hình thức tổ chức dạy học để học sinh có phương pháp giải tốt nhất. Sau ®©y lµ mét sè bµi to¸n vÒ t×m sè TBC ë líp 4: Bai to¸n 1:Bµi 2( sgk trang 27 To¸n 4 ) Bèn em Mai, Hoa, H­ng, ThÞnh c©n nÆng lµ 36kg, 38kg ,40kg , 34 kg . Hái trung b×nh mæi em c©n nÆng bao nhiªu kg ? - Đọc kỹ đề bài Bµi to¸n cho biÕt g× ? Bµi to¸n yªu cÇu g× ? T×m lêi gi¶i cho bµi to¸n Gi¶i bµi to¸n nµy c¸c em t×m ra ®­îc TB mçi em c©n nÆng ( 36 + 38 + 40 + 34 ) : 4 = 37 kg Bµi to¸n 2 : Bµi 4 (trang 26 To¸n 4) Cã 9 « t« chuyÓn thùc phÈm vµo thµnh phố ,trong đó 5 ô tô đi đầu , mỗi ô tô chuyển được 36 tạ, và 4 ô tô đi sau , mçi « t« chuyÓn ®­îc 45 t¹ .Hái mçi « t« chuyÓn ®­îc bao nhiªu tÊn thùc phÈm . Hướng dẫn học sinh giải bài toán. - §äc kü yªu cÇu bµi to¸n. Bài toán này học sinh phải xác định được số thực phẩm của 5 ô tô và sè thùc phÈm cña 4 « t« . - Bµi to¸n cho biÕt g× ? ( 5 « t« : Mçi « t« 36 t¹ ; 4 « t« :Mçi « t« 45 t¹ .) - Bµi to¸n hái g× ? ( TB mçi « t« ? tÊn ) - Muèn tÝnh sè thùc phÈm cña c¶ 9 « t« chë ®­îc ta lµm thÕ nµo ? ( 5 x 36 + 4 x 45 = 360 t¹ ) - TB mçi « t« chuyÓn ®­îc bao nhiªu tÊn thùc phÈm ta lµm tÝnh g× ? 6 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ( 360 : 9 = 40 t¹ = 4 tÊn ) - T×m lêi gi¶i cho bµi to¸n . *Hướng dẫn học sinh trình bày bài giải : Học sinh tìm cách giải bài toán b»ng c¸ch nhanh nhÊt. * ChÊm, ch÷a bµi . * Rót ra nhËn xet Đối với các bài toán “Tìm sồ trung bình cộng” như trên tôi đã khuyến khích học sinh tự nêu ra các giả thiết đã biết , cái cần phải tìm, cách tóm tắt bµi to¸n vµ t×m ®­êng lèi gi¶i. Sau khi học sinh giải được các bài toán cơ bản ở SGK tôi tiếp tục hướng dẫn c¸c em gi¶i mét sè bµi tËp n©ng cao h¬n. VÝ dô :1 Hoµ cã 31 viªn bi, B×nh cã 32 viªn bi, Thèng cã 39 viªn bi, NhÊt cã sè bi đúng bằng trung bình cộng số viên bi của ba bạn kia. Hỏi Nhất có bao nhiªu viªn bi ? Bước 1 : Giúp học sinh tìm hiểu đề bài. - Yêu cầu học sinh đọc kỹ đề bài. -. Bµi to¸n cho biÕt g× ? ( Hoµ: 31 bi. B×nh: 32 bi. Thèng: 39 bi. Sè bi cña NhÊt = Tæng TBC cña ba b¹n kia). -. Bµi to¸n yªu cÇu t×m g× ? ( NhÊt:. ? bi). Bước 2 : Tìm phương pháp giải và lập kế hoạch giải Bµi to¸n cho biÕt sè bi cña NhÊt b»ng TBC sè bi cña ba b¹n Hoµ, B×nh, Thèng. - Muèn t×m TBC sè bi cña ba b¹n Hoµ, B×nh vµ Thèng ta lµm nh­ thÕ nµo ? ( (31 + 32 + 39 ) : 3 = 34bi ) - §©y chÝnh lµ sè bi cña b¹n nµo ? 7 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> (Sè bi cña b¹n NhÊt) - Bµi to¸n cã mÊy phÐp tÝnh vµ lêi gi¶i nh­ thÕ nµo ? (Sè bi cña b¹n NhÊt lµ) Bước 3 : Yêu cầu học sinh trình bày bài giải vào vở - Chấm, chữa bài tìm ra chỗ học sinh còn yếu để bổ sung kiến thức kịp thời. Đối với những học sinh đã giải được và giải thành thạo các bài toán cơ bản thì việc đưa ra hệ thống bài tập nâng cao là rất quan trọng và cần thiết để học sinh có điều kiện phát huy năng lực, trí tuệ của mình, vượt xa khỏi tư duy cô thÓ mang tÝnh chÊt ghi nhí vµ ¸p dông mét c¸ch m¸y mãc trong c«ng thức. Qua đó phát triển trí thông minh cho học sinh. Ví dụ như ra một đề toán tương tự yêu cầu học sinh so sánh tìm ra điểm giống nhau và khác nhau để tìm cách giải. VÝ dô :2 Hoµ cã 31 viªn bi, B×nh cã 32 viªn bi, Thèng cã 39 viªn bi, NhÊt cã sè bi đúng bằng trung bình cộng số viên bi của bốn bạn. Hỏi Nhất có bao nhiêu viªn bi ? Bước 1 : Tìm hiểu đề bài. - Yêu cầu học sinh đọc kỹ đề bài. -. Bµi to¸n cho biÕt g× ? ( Hoµ: 31 bi. B×nh: 32 bi. Thèng: 39 bi. Sè bi cña NhÊt = Tæng TBC cña bèn b¹n ). -. Bµi to¸n yªu cÇu t×m g× ? ( NhÊt:. ? bi ). Bước 2 : Tìm phương pháp giải và lập kế hoạch giải - Yªu cÇu häc sinh so s¸nh sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a vÝ dô 1 vµ vÝ dô 2 . ( Gièng nhau : Sè bi cña 3 b¹n Hoµ, B×nh, Thèng ; Kh¸c nhau : Sè bi cña NhÊt = Tæng TBC sè bi cña c¶ 4 b¹n.) 8 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - NÕu coi tæng sè bi cña 4 b¹n gåm 4 phÇn b»ng nhau th× sè bi cña b¹n NhÊt sÏ gåm mÊy phÇn vµ sè bi 3 b¹n kia mÊy phÇn ? ( NhÊt: 1 phÇn;. Hoµ+ B×nh+ Thèng : 3 phÇn). Nh­ vËy, TBC sè bi cña 4 b¹n so víi TBC sè bi cña 3 b¹n nh­ thÕ nµo? ( B»ng nhau ) - Dựa vào phân tích trên yêu cầu học sinh vẽ sơ đồ đoạn thẳng biểu thị sè bi cña b¹n NhÊt vµ sè bi cña 3 b¹n Hoµ, B×nh, Thèng . - Nhìn vào sơ đồ ta thấy TBC số bi của 4 bạn chính bằng gì ? ( B»ng trung b×nh céng sè bi cña 3 b¹n Hoµ, B×nh, Thèng ) - TBC sè bi cña 4 b¹n còng chÝnh lµ sè bi cña b¹n nµo? ( Sè bi cña NhÊt) Bước 3: GV hướng dẫn học sinh trình bày bài giải . Theo bài ra ta có sơ đồ. TBC Sè bi cña NhÊt. Sè bi cña Hoµ, B×nh, Thèng. Nhìn vào sơ đồ ta có : Sè bi cña NhÊt lµ: (31 + 32 +39) : 3 = 34 (bi) §¸p sè: 34 bi. Bước 4 : Hướng dẫn học sinh kiểm tra bài toán. - Tính TBC của 4 bạn khi đã biết số bi của Nhất ? (31 + 32 + 39 +34): 4=34 bi Ta thấy số bi của Nhất bằng đúng TBC số bi của 4 bạn.Vậy bài toán đã giải đúng. Giải xong bài toán, khi cần thiết, cần thử xem đáp số tìm được có trả lời đúng câu hỏi của bài toán, có phù hợp với các điều kiện của bài toán không.. - Hướng dẫn học sinh nhận xét dạng toán và cách giải. 9 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> + Nhận xét: Một trong các số đã cho = TB của các số còn lại thì số đó chính bằng TBC của tất cả các số đã cho. + Dạng toán : Tìm TBC của n số hạng, trong đó có một số hạng x chưa biết vµ x b»ng TBC cña n sè h¹ng. ( nÕu cã 3 sè a,b,c vµ sè ch­a biÕt x, mµ x b»ng TBC cña 4 sè a,b,c,x th× TBC cña 4 sè lµ ( a+b+c) : 3 hay (a+b+c+x):4=(a+b+c):3 VËy bµi to¸n võa gi¶i thuéc d¹ng nµo? ( thuéc d¹ng 1 ). ở mỗi dạng bài toán giáo viên hướng dẫn học sinh nhận dạng bằng nhiều cách để học sinh dễ hiểu, dễ nắm bài hơn. Không nên dừng lại ở kết quả ban đầu (giải đúng bài toán) giáo viên nên yêu cầu cao hơn đối với học sinh, giáo viên đưa ra bài toán nâng cao hơn để phát huy tính sáng tạo, tự lập, khả năng suy luËn gióp c¸c em häc sinh n¾m ch¾c kiÕn thøc. VÝ dô:3 Hoµ cã 31viªn bi, B×nh cã 32 viªn bi, Thèng cã 39 viªn bi, NhÊt cã sè bi nhiÒu h¬n TBCsè bi cña c¶ bèn b¹n lµ3 viªn. Hái NhÊt cã bao nhiªu viªn bi ? Bước 1 : Hướng dẫn tìm hiểu đề - Bµi to¸n cho biÕt g×? ( Hoµ: 31 bi ; B×nh: 32bi; Thèng:39 bi ; NhÊt cã sè bi nhiÒu h¬n TBC cña 4 b¹n lµ 3 viªn) - Bµi to¸n hái g× ? (NhÊt. ? bi). Bước 2 : Tìm phương pháp giải và lập kế hoạch giải VÝ dô 2 kh¸c vÝ dô 3 ë chç nµo ? ( Cho sè bi cña NhÊt kh«ng nh÷ng b»ng TBC sè bi cña 4 b¹n mµ cßn h¬n TBC sè bi cña 4 b¹n lµ 3 viªn). 10 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> - Hãy dùng sơ đồ đoạn thẳng biểu thị số bi của Nhất và số bi của 3 bạn Hoµ, B×nh, Thèng : ( Häc sinh vÏ) - Muốn tìm số bi của Nhất trước hết ta phải tính gì ? ( TÝnh TBC sè bi cña 4 b¹n ) Nhìn vào sơ đồ ta thấy 3 lần TBC số bi của 4 bạn = tổng số bi 3 bạn Hoà, B×nh, Thèng, NhÊt vµ thªm 3 viªn n÷a. Nh­ vËy TBC sè bi cña 4 b¹n sÏ lµ bao nhiªu ? ( 31+32+39+3):3= 35 (bi) - Sè bi cña NhÊt sÏ lµ bao nhiªu ? ( 35 + 3 = 38 bi ) Bước 3 : Hướng dẫn trình bày bài giải. Theo bài ra ta có sơ đồ: TBC. Tæng sè bi. Sè bi cña Hoµ, B×nh, Thèng. Sè bi cña NhÊt. Nhìn vào sơ đồ ta có TBC số bi của 4 bạn là . ( 31+32+39 +3):3=35 (bi) Sè bi cña NhÊt lµ: 35 + 3 =38 (bi) §¸p sè : 38 bi Bước 4: Hướng dẫn học sinh kiểm tra bài toán . - Yêu cầu học sinh tính TBC số bi của 4 bạn khi đã biết số bi của bạn Nhất (31+32+39+38) :4 = 35 bi §èi chiÕu víi kÕt qu¶ trªn ta thÊy sè bi cña b¹n NhÊt h¬n TBC sè bi cña 4 bạn là 3 viên (đúng theo đề bài) * Hướng dẫn học sinh rút ra dạng toán và cách giải.. 11 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - Dạng toán : Tìm TBC của n số hạng trong đó có một số hạng x chưa biết và x lớn hơn TBC của n số hạng là a đơn vị . - C¸ch gi¶i : TBC của n số hạng = ( Tổng của n - 1 số hạng đã cho + a ) : ( n – 1 ) NhËn xÐt : NÕu cã 3 sè a,b,c vµ sè ch­a biÕt x mµ x lín h¬n TBC cña c¶ 4 sè a,b,c,x là n đơn vị thì TBC của cả 4 số là : ( a + b + c + n ) :3 hay (a+b+c+n):4=(a+b+c+n):3 Trong thùc tÕ gi¶ng d¹y t«i thÊy mét sè bµi to¸n mµ c¸c d÷ kiÖn vµ ®iÒu kÖn thường nhiều hơn, phức tạp hơn, nhiều khi không được đưa ra trực tiếp hoặc tường minh. Việc tìm ra phương pháp giải nhiều khi phụ thuộc vào việc tìm ra “điểm nút” để tập trung tháo gỡ và việc lựa chọn con đường đúng đắn để tiếp cận nó. Muốn vậy người giáo viên phải từng bước giúp học sinh tháo gỡ bµi to¸n . VÝ dô:4 Hoµ cã 31viªn bi, B×nh cã 32 viªn bi, Thèng cã 39 viªn bi, NhÊt cã sè bi kÐm TBCsè bi cña c¶ bèn b¹n lµ 3 viªn. Hái NhÊt cã bao nhiªu viªn bi ? Bước 1 : Hướng dẫn tìm hiểu đề Yêu cầu học sinh đọc kỹ đề toán Bµi to¸n cho biÕt g× ? (Sè bi 3 b¹n Hoµ, B×nh, Thèng : Sè bi cña NhÊt kÐm TBC sè bi cña c¶ 4 b¹n lµ 3 bi) Bµi to¸n yªu cÇu t×m g× ? ( TÝnh sè bi cña NhÊt ) Bµi to¸n thuéc d¹ng nµo ? ( D¹ng 3 ) Bước 2 : Hướng dẫn tìm phương pháp và lập kế hoạch giải. Bµi to¸n ë vÝ dô 4 kh¸c bµi to¸n ë vÝ dô 3 ë ®iÓm nµo ? ( kh¸c sè bi cña NhÊt kÐm TBC sè bi 4 b¹n ) Yêu cầu học sinh vẽ sơ đồ biểu thị số bi của Nhất và số bi của 3 bạn Hoà, B×nh, Thèng .. 12 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> ( häc sinh vÏ ) TBC. Tæng sè bi Sè bi cña NhÊt Sè bi cña Hoµ, B×nh, Thèng. - Dựa vào sơ đồ em nào cho biết 3 lần TBC số bi của 4 bạn được tính như thế nµo ? ( LÊy tæng sè bi 3 b¹n Hoµ, B×nh, Thèng trõ ®i 3 viªn ) - TBC sè bi 4 b¹n lµ bao nhiªu ? (31+32+39– 3 ) : 3 =33 bi. - Muèn tÝnh sè bi cña b¹n NhÊt ta lµm thÕ nµo ? (33 – 3 = 30 bi ) - Hướng dẫn học sinh trình bày bài giải. - Bµi to¸n cã mÊy phÐp tÝnh ? ( 2 phÐp tÝnh ) - PhÐp tÝnh thø nhÊt lµ g× ? ( TÝnh TB sè bi cña 4 b¹n ) - Lêi gi¶i nh­ thÕ nµo ? ( TB sè bi cña 4 b¹n lµ ) - Lêi gi¶i cña phÐp tÝnh thø 2 nh­ thÕ nµo ? ( Sè bi cña NhÊt lµ ) Bước 3 : Hướng dẫn trình bày bài giải. Bước 4 : Hướng dẫn học sinh thử lại - Tính TBC số bi của 4 bạn khi đã biết số bi của Nhất (1+32+39+30):4=33 bi §èi chiÕu ta thÊy sè bi b¹n NhÊt kÐm TBC sè bi 4 ban lµ 3 viªn .Bµi to¸n gi¶i đúng * Hướng dẫn HS rút ra dạng toán và cách giải - Dạng toán: Tìm TBC của n số hạng, trong đó có một số hạng x chưa biết và x kém TBC của n số hạng là a đơn vị. * Cách giải: TBC của n số hạng =(Tổng của n 1 số hạng đã biết – a) : (n – 1 ). 13 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Tóm lại : Khi dạy toán “Tìm sồ trung bình cộng” trong chương trình to¸n líp 4 chiÕm vÞ trÝ quan träng . Cã thÓ coi viÖc d¹y – häc vµ gi¶i to¸n “Tìm sồ trung bình cộng” là “hòn đá thử vàng” của dạy – học toán .Trong giải toán, học sinh phải tư duy một cách tích cực và linh hoạt, huy động tích cực các kiến thức và khả năng đã có vào các tình huống khác nhau, trong nhiều trường hợp phải biết phát hiện những dữ kiện hay điều kiện chưa được nêu ra một cách tường minh và trong chừng mực nào đó phải biết suy nghĩ năng động sáng tạo . Trong quá trình dạy học giáo viên cần tổ chức hướng dẫn cho học sinh hoạt động học tập dưới sự trợ giúp đúng mức và đúng lúc để từng học sinh tự phát hiện , tự giải quyết vấn đề của bài học để từ đó chiếm lĩnh nội dung kiến thøc mét c¸ch ÷ng ch¾c. 3 : Kết quả đạt được . Từ những kinh nghiệm trên tôi đã áp dụng triển khai ở lớp tôi phụ trácg. T«i thÊy c¸c em tiÕp thu bµi rÊt tèt 100% häc sinh trong líp biÕt c¸ch gi¶i to¸n c¬ b¶n vÒ “T×m så trung b×nh céng” ,c¸c em gi¶i to¸n mét c¸ch tù tin hơn, các em trình bày lập luận logic và đặc biệt đã tạo cho các em được niềm høng thó, say mª trong häc to¸n. Cụ thể tôi đã tiến hành khảo sát với đề bài sau: Nh©n dÞp khai gi¶ng, Mai mua 10 quyÓn vë, Lan mua 12 quyÓn vë. §µo mua sè vë b»ng TBC cña hai b¹n trªn. Cóc mua h¬n TBC cña c¶ 4 b¹n lµ 3 quyÓn? Hái Cóc mua bao nhiªu quyÓn vë ? Kết quả đạt được . Líp. Sè HS. Giái. Kh¸. 4A. 24. SL. TL. SL. 13. 54,2. 5. Trung b×nh. YÕu. TL. SL. TL. SL. TL. 20,8. 6. 25,0. 0. 0. 14 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> So sánh đối chiếu kết quả lúc đầu và sau thời gian phụ đạo, bồi dưỡng ta thấy chất lượng đã được nâng lên rỏ rệt. Từ 10 học sinh yếu nay không có em nµo yÕu häc sinh kh¸ lóc ®Çu lµ 3 häc sinh nay t¨ng lªn 5 em. Cã nh÷ng em tiến bộ rỏ rệt từ chưa biết cách giải nay đã giải được một số bài nâng cao như ( em Duyên , em Thìn ) .Đó là một kết quả đáng mừng. Để đạt được kết quả đó bản thân tôi đã dày công trong quá trình giảng dạy. Nhưng kết quả đó chưa thể đánh giá một cách thoả mản yêu cầu về kỷ năng cần đạt của học sinh. V× vËy trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y b¶n th©n t«i kh«ng ngõng häc hái thường xuyên nghiên cứu tìm tòi tài liệu để có thêm kiến thức về môn toán nh»m phôc vô cho gi¶ng d¹y ®­îc tèt h¬n. Sau khi c¸c em n¾m ®­îc c¸c d¹ng to¸n vµ c¸ch gi¶i c¸c d¹ng to¸n nãi trên, tôi đã ra cho các em một số bài tập để giúp các em củng cố và khắc sâu cách giải các dạng toán đó. Qua chấm bài tôi thấy phần lớn các em đã xác định được dạng toán và đã biết các giải các bài toán “Tìm sồ trung bình cộng” một cách hợp lý, trình bµy lêi gi¶i râ rµng, lËp luËn chÆt chÏ, logic 4 : Bµi häc kinh nghiÖm . Việc hướng dẫn học sinh giải toán nói chung và giải toán“Tìm sồ trung bình cộng” nói riêng là một vấn đề không đơn giản. Do vậy đòi hỏi người giáo viên phải nắm vững kiến thức. Không ngừng đổi mới phương pháp dạy học hết sức khéo léo vận dụng các phương pháp dạy học phù hợp với từng đối tượng học sinh để gây hứng thú trong học tập cho các em. - Tìm hiểu nội dung chương trình và những phương pháp dùng để giảng d¹y to¸n “T×m så trung b×nh céng” . - Tìm hiểu những kỹ năng cơ bản cần trang bị để phục vụ giải toán “T×m så trung b×nh céng” .. 15 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> -Nắm được thực tế hạn chế của từng học sinh để có phương pháp dạy học phï hîp. - §éng viªn khuyÕn khÝch kÞp thêi t¹o kh«ng khÝ s«i næi trong tiÕt häc. Quan tâm giúp đỡ hơn đối với những học sinh còn yếu. - Nghiên cứu kỹ mục đích yêu cầu của bài dạy . Soạn giáo án cẩn thận chi tiết trước khi lên lớp. - Dạy theo phương pháp dạy học mới : Cho học sinh phát hiện ra vấn đề và tự giải quyết vấn đề. Giáo viên chỉ là người tổ chức hướng dẫn cho các em hoạt động để phát huy tính tích cực của học sinh . - ChÊm ,ch÷a bµi cÈn thËn. Chó träng c¸ch lËp luËn chÆt chÏ râ rµng Bæ sung kÞp thêi kiÕn thøc häc sinh cßn “hæng” Bản thân tiếp tục trau dồi học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn. III : Kết thúc vấn đề. 1 : KÕt luËn. Trong quá trình từng bước áp dụng các biện pháp trên vào lớp tôi phụ trách thì kết quả cho thấy chất lượng giải toán “Tìm sồ trung bình cộng” cña häc sinh ®­îc n©ng lªn râ rÖt. KhÝ thÕ trong giê häc s«i næi, nhÑ nhàng không gò bó, áp đặt. MÆt kh¸c gi¶i to¸n lµ mét trong 5 m¹ch kiÕn thøc cña m«n to¸n ë bËc tiểu học, dạy học giải toán không phải là một vấn đề dễ, vì vậy đồi hỏi người giáo viên phải có sự tìm tòi, sáng tạo để tìm ra phương pháp , cách thøc tèt nhÊt gióp häc sinh trong viÖc gi¶i to¸n, gi¸o viªn ph¶i biÕt ph¸t huy hết tính tích cực độc lập sáng tạo trong suy nghĩ của học sinh ,đồng thêi kh¾c phôc ë c¸c em c¸ch suy nghÜ m¸y mãc , rËp khu«n ; ph¶i rÌn luyÖn cho häc sinh thãi quen kh«ng bao giê b»ng lßng víi kÕt qu¶ m×nh đạt được mà phải luôn có sự tìm tòi sáng tạo. Đặc biệt ,người giáo viên cÇn x©y dùng cho häc sinh tinh thÇn tù gi¸c häc tËp , g©y cho häc sinh hứng thú , niềm đam mê học toán. Có như vậy mới đạt được kết quả cao. 16 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> 2 : §Ò xuÊt . Với nội dung đề tài sáng kiến kinh nghiệm trên , trong quá trình giảng dạy đã góp phần nâng cao hơn chất lượng giải toán nói chung giải toán “T×m så trung b×nh céng” nãi riªng ë líp t«i phô tr¸ch . T«i mong muèn được sự giúp đỡ góp ý , bổ sung của cấp trên. - Cần tổ chức các hoạt động hội thảo về bồi dưỡng học sinh giỏi - Động viên khuyến khích kịp thời đối với giáo viên và học sinh luôn đi ®Çu trong c«ng t¸c d¹y - häc. 17 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span>