Giáo án Đại số lớp 10 nâng cao tiết 1, 2: Mệnh đề và mệnh đề chứa biến

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n §¹i sè 10 N©ng cao.. Ngµy so¹n:................................................ Gi¸o viªn: NguyÔn Huy Kh«i. Chương I. Mệnh đề - Tập hợp. TiÕt 1 - 2. Mệnh đề và mệnh đề chứa biến. Sè tiÕt: 02 1. Môc tiªu. 1.1. VÒ kiÕn thøc - Nắm được khái niệm mệnh đề, hiểu được một phát biểu có phải mệnh đề hay kh«ng. - Nắm được các khái niệm mệnh đề phủ định, mệnh đề kéo theo, mệnh đề tương ®­¬ng. - Biết khái niệm mệnh đề 1.2. VÒ kü n¨ng - Biết lập mệnh đề phủ định của một mệnh đề, mệnh đề kéo theo và mệnh đề tương ®­¬ng từ hai mệnh đề đã cho và xác định tính đúng, sai của các mệnh đề này. - Biết chuyển mệnh đề chứa biến thành mệnh đề bằng cách: gán cho biến một giá trị cụ thể trên miền xác định của chúng hoặc gán cho các ký hiệu  và ký hiệu  phía trước nã. - BiÕt sö dông c¸c kÝ hiÖu  vµ ký hiÖu  trong c¸c phÐp suy luËn to¸n häc. - Biết cách lập mệnh đề phủ định của các mệnh đề có chứa các ký hiệu  và . 1.3. VÒ t­ duy - Ph¸t triÓn t­ duy logic, kh¶ n¨ng suy luËn chÆt chÏ. - Hình thành thế giới quan duy vật biện chứng, biết nhìn sự vật, hiện tượng trong c¸c mèi quan hÖ rµng buéc víi nhau. 1.4. Về thái độ - RÌn luyÖn tÝnh s¸ng t¹o. - ý thøc ®­îc mçi viÖc lµm cña m×nh ph¶i cã c¬ së chÆt chÏ. 2. Chuẩn bị phương tiện dạy học. 2.1. Thùc tiÔn HS đã làm quen với khá nhiều mệnh đề toán học ở lớp dưới cũng như trong thực tiễn đời sống. 2.2 Phương tiện Chuẩn bị các bảng kết quả của mỗi hoạt động (Bảng chân trị…, các bảng này để treo ) 3. Phương pháp. Dùng phương pháp gợi mở, vấn đáp thông qua các hoạt động điều kiển tư duy đan xen các hoạt động nhóm. 4. Tiến trình bài học và các hoạt động. 4.1. C¸c t×nh huèng häc tËp Tình huống 1: Hình thành các khái niệm mệnh đề, các phép toán trên các mệnh đề. GQVĐ qua 5 HĐ: - HĐ1: Hình thành khái niệm mệnh đề, thể hiện và nhận dạng khái niệm mệnh đề và xét tính đúng, sai của mệnh đề. - HĐ2: Hình thành khái niệm phủ định của một mệnh đề, lập mệnh đề phủ định. - HĐ3: Hình thành khái niệm mệnh đề kéo theo, mệnh đề đảo, lập mệnh đề kéo theo và xét tính đúng, sai của nó. - HĐ4: Hình thành khái niệm mệnh đề tương đương, lập mệnh đề tương đương và xét tính đúng, sai của nó. - H§5: Cñng cè kiÕn thøc. N¨mLop10.com häc 2008 - 2009. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n §¹i sè 10 N©ng cao.. Ngµy so¹n:................................................ Gi¸o viªn: NguyÔn Huy Kh«i. Tình huống 2. Hình thành khái niệm mệnh đề chứa biến, cách sử dụng các kí hiÖu  vµ  kết hợp với các mệnh đề chứa biến. Các phép toán trên các mệnh đề chứa biến. GQV§ th«ng qua c¸c H§6 - H§8. - HĐ6: Hình thành khái niệm mệnh đề chứa biến. - HĐ7: Cách sử dụng các ký hiệu  và  trong các mệnh đề chứa biến. Tìm giá trị chân lý của các mênh đề này. - HĐ8: Lập mệnh đề phủ định của các mệnh đề chứa các kí hiệu  và . 4.2. TiÕn tr×nh bµi häc. TiÕt 1 1. KiÓm tra bµi cò Lồng vào các hoạt động học tập. 2. Bµi míi - T×nh huèng 1.  HĐ1: Hình thành khái niệm mệnh đề, thể hiện và nhận dạng khái niệm mệnh đề và xét tính đúng, sai của mệnh đề. XÐt c¸c ph¸t biÓu sau: a) Đô Lương là một huyện của tỉnh Nghệ An. b) H·y tr¶ lêi c©u hái cña t«i. c) 2 > 3. d) Ôi! Trời hôm nay đẹp quá. 1) Những câu trên phản ánh điều gì? Câu a) và câu c) có đắc điểm gì giống và khác nhau? có đặc điểm gì khác hai câu còn lại? 2) Hãy nêu những phát biểu có đặc điểm như hai phát biểu a) và c). 3) Ph¸t biÓu “n lµ mét sè tù nhiªn ch½n” cã thuéc cïng lo¹i víi hai ph¸t biÓu a) vµ c) kh«ng ? H§ cña GV H§ cña HS + Giao nhiÖm vô. + Nghe hiÓu nhiÖm vô. +Tổ chức chia lớp thành 4 nhóm độc lập + Tuân theo sự chia nhóm của Gv để cùng thùc hiÖn nhiÖm vô ®­îc giao.. chung sức gải quyết vấn đề.. + Tæ chøc cho HS tr¶ lêi c©u hái.. + Cử đại diện của nhóm lên trả lời câu hỏi.. + Cho HS nêu định nghĩa mệnh đề.. So s¸nh víi kÕt qu¶ cña c¸c nhãm kh¸c.. + Cho HS củng cố bằng cách lấy ví dụ mệnh + Nêu khái niệm mệnh đề. đề và cho biết tính đúng sai của mệnh đề đó.. +Nêu ví dụ mệnh đề..  HĐ2: Hình thành khái niệm phủ định của một mệnh đề, lập mệnh đề phủ định. XÐt ®o¹n t×nh huèng sau: Hïng vµ Dòng tranh luËn: Hïng nãi: “2006 chia hÕt cho 6” Dũng phản đối: “2006 không chia hết cho 6”. a) Em hãy cho biết hai phát biểu của Hùng và Dũng có phải là mệnh đề không ? Hãy chỉ ra mệnh đề đúng trong số đó, mệnh đề còn lại có đúng không ? b) Hai ph¸t biÓu cña Hïng vµ Dòng cã mèi quan hÖ g× ? H·y nªu nh÷ng cÆp ph¸t biÓu cã tính chất tương tự và chỉ ra trong các phát biểu đó phát biểu nào đúng, phát biểu nào sai. N¨mLop10.com häc 2008 - 2009. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n §¹i sè 10 N©ng cao.. Ngµy so¹n:................................................ Gi¸o viªn: NguyÔn Huy Kh«i. H§ cña GV + Giao nhiÖm vô.. H§ cña HS + Nghe hiÓu nhiÖm vô.. + Tæ chøc cho HS tr¶ lêi c©u hái.. + Tr¶ lêi c©u hái.. + Cho HS nêu định nghĩa mệnh đề phủ định + Nêu định nghĩa mệnh đề phủ định chứa của một mệnh đề.. một mệnh đề.. + Cho HS củng cố bằng cách cho hai em + Củng cố khái niệm theo phương pháp giáo một, một em nêu ví dụ mệnh đề, em còn lại viên đặt ra. nêu mệnh đề phủ định của mệnh đề đó.  HĐ3: Hình thành khái niệm mệnh đề kéo theo, lập mệnh đề kéo theo và xét tính đúng, sai của nó. XÐt c¸c ph¸t biÓu sau: 1- Tam gi¸c ABC cã 3 gãc b»ng nhau. 2- Tam giác ABC đều. 3- Nếu tam giác ABC có 3 góc bằng nhau thì tam giác ABC đều. a) Các phát biểu trên có phải mênh đề không ? b) H·y cho biÕt mèi quan hÖ cña ph¸t biÓu thø ba víi hai ph¸t biÓu ®Çu. H·y lÊy vÝ dụ về những phát biểu tương tự phát biểu thứ ba. c) Nếu thay đổi vai trò của hai phát biểu đầu trong phát biểu thứ ba ta có được mệnh đề không ? Hãy trình bày phát biểu đó. d) Cho biết tính đúng, sai của các mệnh đề có ở trên. H§ cña GV H§ cña HS + Giao nhiÖm vô. + Nghe hiÓu nhiÖm vô. + Tæ chøc cho HS tr¶ lêi c©u hái. + Tr¶ lêi c©u hái. + Cho HS nêu ví dụ về những mệnh đề kéo theo, phân tích thành các mệnh đề thành + Nêu định nghĩa mệnh đề kéo theo. phần, xét tính đúng, sai của các mệnh đề đó từ đó rút ra quy tắc xác định tính đúng sai + Lập mệnh đề dảo của mệnh đề kéo theo. của mệnh đề kéo theo dựa vào các mệnh đề thµnh phÇn. + Lập được bẳng chân trị của mệnh đề kéo + Cho HS cñng cè b»ng c¸ch cho hai em theo. một, một em nêu ví dụ mệnh đề kéo theo, em còn lại phân tích thành các mệnh đề thành +Củng cố khái niệm theo phương pháp giáo phần và xét tính đúng, sai hoặc ngược lại. viên đặt ra. HĐ4: Với 3 mệnh đề trong bài toán trên, xét mệnh đề sau: 4- Nếu tam giác ABC đều thì nó có ba góc bằng nhau. a) Mệnh đề trên được lập bằng cách nào? Mệnh đề đó đúng hay sai ? b) Hãy phát biểu cả mệnh đề 3 và 4 thành một mệnh đề. . H§ cña GV + Giao nhiÖm vô.. H§ cña HS + Nghe hiÓu nhiÖm vô.. + Tæ chøc cho HS tr¶ lêi c©u hái.. + Tr¶ lêi c©u hái.. + Cho HS nêu định nghĩa mệnh đề tương + Nêu định nghĩa mệnh đề tương đương, quy N¨mLop10.com häc 2008 - 2009. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n §¹i sè 10 N©ng cao.. Ngµy so¹n:................................................ Gi¸o viªn: NguyÔn Huy Kh«i. đương, quy tắc xác định tính đúng, sai của tắc xác định tính đúng, sai của mệnh đề mệnh đề tương đương.. tương đương.. + Cho HS củng cố bằng cách lấy ví dụ mệnh + Củng cố khái niệm theo phương pháp giáo đề tương đương, xét tính đúng, sai của nó.. viên đặt ra.. 3. Cñng cè toµn bµi. Lµm c¸c bµi tËp : 1, 2 (SGK trang 9). H§ cña GV H§ cña HS + Giao nhiÖm vô. + Nghe hiÓu nhiÖm vô. + Tæ chøc cho HS gi¶i nhanh to¸n nhanh.. + Hoạt động theo sự phân công của gv.. + Cho HS nh¾c l¹i kiÕn thøc nÕu cÇn.. + Nh¾c l¹i kiÕn thøc nÕu ®­îc yªu cÇu.. 4. Bµi tËp vÒ nhµ HS lµm c¸c bµi tËp: 3(SGK trang 9).. TiÕt 2 1. KiÓm tra bµi cò: Lồng vào các hoạt động học tập. 2. Bµi míi T×nh hu«ng 2.  HĐ6: Hình thành khái niệm mệnh đề chứa biến. Cho ph¸t biÓu: “n lµ mét sè nguyªn tè” víi n lµ mét sè tù nhiªn. a) Phát biểu trên có phải mệnh đề không ? b) Cho n nh©n mét trong c¸c gi¸ trÞ 2, 3, 5, 7, 9. h·y chØ ra c¸c gi¸ trÞ lµm cho ph¸t biÓu đó đúng, sai. H§ cña GV H§ cña HS + Giao nhiÖm vô. + Nghe hiÓu nhiÖm vô. + Tæ chøc cho HS tr¶ lêi c©u hái.. +Tr¶ lêi c©u hái nÕu ®­îc yªu cÇu.. + Cho HS nêu định nghĩa mệnh đề chứa + Nêu định nghĩa mệnh đề chứa biến, lấy ví biÕn, lÊy vÝ dô.. dô cñng cè kh¸i niÖm nµy..  HĐ7: Cách sử dụng các ký hiệu  và  trong các mệnh đề chứa biến. Tìm giá trị chân lý của các mênh đề này. XÐt c¸c ph¸t biÓu sau: A. Víi mäi sè tù nhiÖn n, 2n - 1 lµ sè lÎ. B. Cã Ýt nhÊt mét b¹n trong líp 10A1 kh«ng mÆc ¸o xanh t×nh nguyÖn. Hãy đánh dấu X vào ý nào em cho la đúng: Khẳng định A B. Là mệnh đề. Là mệnh đề chứa biến. N¨mLop10.com häc 2008 - 2009. Không là mệnh đề. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n §¹i sè 10 N©ng cao.. Ngµy so¹n:................................................ H§ cña GV. Gi¸o viªn: NguyÔn Huy Kh«i. + Giao nhiÖm vô.. H§ cña HS + Nghe hiÓu nhiÖm vô.. + Tæ chøc cho HS tr¶ lêi c©u hái.. + Tr¶ lêi c©u hái.. + Gióp cho HS hiÓu c¸ch sö dông c¸c kÝ hiÖu  + Rót ra c¸ch sö dông c¸c kÝ hiÖu  vµ và  ghép với các mệnh đề chứa biến, hiểu được  ghép với các mệnh đề chứa biến, hiểu ý nghĩa của nó và xét tính đúng, sai.. được ý nghĩa của nó và xét tính đúng,. + Cñng cè b»ng c¸ch cho hai HS, mét lÊy vÝ dô sai. mệnh đề chứa biến, em còn lại sẽ ghép các ký + Củng cố kiến thức theo phương pháp. hiệu  và  vào các mệnh đề đó.. giáo viên đặt ra.  HĐ8: Lập mệnh đề phủ định của các mệnh đề chứa các kí hiệu  và . Xét các mệnh đề sau: A. Víi mäi sè tù nhiÖn n, 2n - 1 lµ sè lÎ. B. Cã Ýt nhÊt mét b¹n trong líp kh«ng ®eo thÎ HS. C. Tồn tại số tự nhiên n để 2n - 1 là số chẵn. D. Mọi bạn trong lớp 10A1 đều đeo thẻ HS. a) Hãy chỉ ra các cặp mệnh đề có quan hệ với nhau, chỉ ra tính đúng, sai của mỗi mệnh đề trong các cặp đó. Các cặp mệnh đề đó có quan hệ như thế nào ? b) Hãy lấy ví dụ về những cặp mệnh đề có quan hệ tương tự như các cặp mệnh đề trên. H§ cña GV. H§ cña HS + Giao nhiÖm vô. + Nghe hiÓu nhiÖm vô. + Tæ chøc cho HS tr¶ lêi c©u hái. + Tr¶ lêi c©u hái. + Giúp cho HS biết cách lập mệnh đề phủ định + Rút ra cách lập mệnh đề phủ định của của một mệnh đề chứa các kí hiệu  và . mệnh đề có các kí hiệu  và . + Cñng cè b»ng c¸ch cho hai HS, mét lÊy vÝ dô mệnh đề chứa các ký hiệ u  và  và một lập + Củng cố kiến thức theo phương pháp giáo viên đặt ra. mệnh đề phủ định của mệnh đề đó. 3. Cñng cè toµn bµi. HS lµm c¸c bµi tËp 4,5 SGK.. H§ cña GV + Giao nhiÖm vô.. H§ cña HS + Nghe hiÓu nhiÖm vô.. + Tæ chøc cho HS gi¶i nhanh to¸n nhanh.. + Hoạt động theo sự phân công của gv.. + Cho HS nh¾c l¹i kiÕn thøc nÕu cÇn.. + Nh¾c l¹i kiÕn thøc nÕu ®­îc yªu cÇu.. 4. Bµi tËp vÒ nhµ N¨mLop10.com häc 2008 - 2009. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n §¹i sè 10 N©ng cao.. Ngµy so¹n:................................................ Gi¸o viªn: NguyÔn Huy Kh«i. HS lµm c¸c bµi tËp: 3(SGK trang 9). 5. Những vấn đề cần lưu ý hoặc rút kinh nghiệm.. N¨mLop10.com häc 2008 - 2009. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>