Nhiễm khuẩn mắc phải trên người bệnh thở máy xâm lấn và một số yếu tố liên quan đến chăm sóc tại các khoa lâm sàng bệnh viện đa khoa Kiên Giang năm 2020.

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (349.38 KB, 13 trang )

<b>BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO </b>
<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG </b>

<b>TRẦN NGỌC HÂN </b>

<b>NHIỄM KHUẨN MẮC PHẢI TRÊN NGƯỜI BỆNH </b>

<b>THỞ MÁY XÂM LẤN VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN </b>

<b>QUAN ĐẾN CHĂM SÓC TẠI CÁC KHOA LÂM SÀNG </b>

<b>BỆNH VIỆN ĐA KHOA KIÊN GIANG, NĂM 2020</b>

<b>LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO </b>
<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG </b>

<b>NHIỄM KHUẨN MẮC PHẢI TRÊN NGƯỜI BỆNH </b>

<b>THỞ MÁY XÂM LẤN VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN </b>

<b>QUAN ĐẾN CHĂM SÓC TẠI CÁC KHOA LÂM SÀNG </b>

<b>BỆNH VIỆN ĐA KHOA KIÊN GIANG, NĂM 2020</b>

<b>Chuyên ngành: Điều dưỡng </b>

<b>Mã ngành: 8.72.03.01 </b>

<b>LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG </b>

<b>Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Lê Thị Bình </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>LỜI CẢM ƠN </b>

Để hồn thành được luận văn này, đầu tiên em xin chân thành cảm ơn
sự giúp đỡ tận tình của PGS.TS. Lê Thị Bình Chủ nhiệm Bộ mơn Điều dưỡng
trường Đại học Thăng Long, người đã trực tiếp giảng dạy, hướng dẫn và giúp
đỡ em trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn tốt nghiệp
này. Em cũng xin được gửi lời cảm ơn tới các thầy cô giáo trong Khoa cũng
như các thầy cô giáo kiêm nhiệm đã trang bị kiến thức cho em trong suốt quá
trình học tập trong thời gian qua.

Xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc cùng các anh chị đồng nghiệp tại
các khoa lâm sàng bệnh viện Đa khoa Kiên Giang đã giúp đỡ và tạo điều kiện
thuận lợi cho tơi trong suốt q trình nghiên cứu

Tơi cũng bày tỏ lịng cảm ơn tới các người bệnh, người nhà người bệnh
là những người đã tham gia vào đề tài nghiên cứu để giúp tơi hồn thành luận
văn.

Sau cùng, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè những
người đã sát cánh, động viên để tôi hoàn thành đề tài này.

Tác giả luận văn

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>LỜI CAM ĐOAN </b>

Tôi là Trần Ngọc Hân, lớp điều dưỡng khóa 7.1, trường Đại học Thăng
Long, tơi xin cam đoan:

1. Đây là luận văn do bản thân tôi trực tiếp thực hiện dưới sự hướng
dẫn của PGS. TS. Lê Thị Bình

2. Cơng trình này không trùng lặp với bất kỳ nghiên cứu nào khác đã
được công bố tại Việt Nam

3. Các số liệu và thơng tin trong nghiên cứu là hồn tồn chính xác, trung
thực, khách quan, đã được xác nhận và chấp thuận của cơ sở nơi nghiên cứu.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những cam kết này.

<i> Hà Nội, ngày 16 tháng 11 năm 2020 </i>
Tác giả luận văn

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT </b>

BS Bác sỹ

CSNB Chăm sóc người bệnh
ĐD Điều dưỡng

HSTC Hồi sức tích cực
LS Lâm sàng

MKQ Mở khí quản
NB Người bệnh
NK Nhiễm khuẩn

NKBV Nhiễm khuẩn bệnh viện
NKQ Nội khí quản

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>MỤC LỤC </b>

<b>CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU... 3 </b>

1.1. Sơ lược giải phẫu bộ máy hô hấp ... 3

1.1.1. Lồng ngực ... 3

1.1.2. Đường dẫn khí ... 3

1.1.3. Phổi - phế nang và màng hô hấp ... 4

1.2. Sinh lý bộ máy hô hấp ... 5

1.2.1. Hoạt động của các trung tâm hô hấp ... 5

1.2.2. Các yếu tố điều hồ hơ hấp... 5

1.3. Sơ lược về sinh bệnh học ... 6

1.3.1. Tác nhân gây bệnh ... 6

1.3.2. Nguồn chứa ... 9

1.3.3. Đường ra: ... 10

1.4. Các định nghĩa về chăm sóc ... 11

1.4.1. Định nghĩa điều dưỡng và Học thuyết của Nightingale ... 11

1.4.2. Định nghĩa điều dưỡng và Học thuyết nhu cầu cơ bản của enderson ... 11

1.4.3. Định nghĩa nhiễm khuẩn bệnh viện ... 12

1.5. Biểu hiện lâm sàng ở người bệnh khi bị nhiễm khuẩn bệnh viện ... 12

1.5.1. Nguyên nhân viêm phổi liên quan đến thở máy ... 12

1.5.2. Biểu hiện lâm sàng khi người bệnh thở máy ... 13

1.5.3. Nhận biết các kết quả cận lâm sàng: ... 15

1.6. Các biện pháp phòng ngừa ... 17

1.6.1. Huấn luyện đào tạo ... 17

1.6.2. Giám sát ... 17

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

1.6.4. Các biện pháp dự phịng khác ... 18

1.7. Quy trình kỹ thuật chăm sóc người bệnh thở máy và phịng ngừa NKBV ... 19

1.7.1. Chăm sóc người bệnh hơn mê, phịng ngừa viêm phổi do hít phải ... 19

1.7.2. Chăm sóc người bệnh có đặt nội khí quản mở khí quản thơng khí hỗ trợ: .... 19

1.7.3. Các hoạt động thường quy hàng ngày của điều dưỡng ... 19

1.8. Tình hình nhiễm khuẩn bệnh viện trên thế giới và Việt Nam ... 20

<b>CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ... 23 </b>

2.1. Đối tượng nghiên cứu ... 23

2.1.1.Tiêu chuẩn lựa chọn ... 23

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ ... 23

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu ... 23

2.3. Thiết kế và phương pháp thu thập thông tin... 23

2.4. Chọn mẫu... 23

2.5. Trình bày phương pháp chọn cỡ mẫu ... 23

2.6. Phương pháp thu thập số liệu ... 24

2.7. Các biến số nghiên cứu: ... 25

2.8. Các khái niệm, thước đo, tiêu chuẩn đánh giá: ... 26

2.9. Phương pháp phân tích số liệu ... 27

2.10. Vấn đề đạo đức của nghiên cứu ... 28

2.11. Hạn chế của nghiên cứu, sai số và biện pháp khắc phục sai số ... 29

<b>CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ... 31 </b>

3.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của đối tượng nghiên cứu... 31

3.1.1. Đặc điểm nhân khẩu học ... 31

3.1.2. Đặc điểm bệnh lý của đối tượng nghiên cứu ... 33

3.1.3. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng người bệnh thở máy ... 35

3.2. Thực trạng nhiễm khuẩn bệnh viện ở người bệnh thở máy ... 39

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

3.2.2. Căn nguyên gây nhiễm khuẩn bệnh viện ... 41

3.3. Một số yếu tố liên quan đến nhiễm khuẩn bệnh viện ở người bệnh thở máy ... 42

3.3.1. Liên quan giữa đặc điểm đối tượng nghiên cứu và tình trạng nhiễm khuẩn .... 42

3.3.2. Mối liên quan giữa công tác chăm sóc người bệnh thở máy và tình trạng
nhiễm khuẩn bệnh viện ... 46

<b>CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ... 52 </b>

4.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của người bệnh thở máy ... 52

4.1.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu ... 52

4.1.2. Đặc điểm bệnh lý của đối tượng nghiên cứu ... 54

4.1.3. Đặc điểm về lâm sàng, cận lâm sàng và hoạt động chăm sóc của điều
dưỡng viên trên người bệnh thở máy ... 56

4.2. Tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện ở người bệnh thở máy:... 59

4.3. Căn nguyên gây nhiễm khuẩn bệnh viện... 60

4.4. Một số yếu tố liên quan đến nhiễm khuẩn bệnh viện ở người bệnh thở máy . 61
4.4.1. Liên quan giữa đặc điểm đối tượng nghiên cứu và tình trạng nhiễm khuẩn ... 61

4.4.2. Mối liên quan giữa cơng tác chăm sóc người bệnh thở máy và tình trạng
nhiễm khuẩn bệnh viện ... 65

<b>KHUYẾN NGHỊ ... 73 </b>
<b>TÀI LIỆU THAM KHẢO</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b>DANH MỤC BẢNG </b>

Bảng 3.1: Đặc điểm về giới của đối tượng nghiên cứu ... 31

Bảng 3.2: Nghề nghiệp của đối tượng nghiên cứu ... 31

Bảng 3.3: Đặc điểm tuổi của đối tượng nghiên cứu ... 32

Bảng 3.4: Nơi ở của đối tượng nghiên cứu ... 32

Bảng 3.5: Phân loại nhóm bệnh khi vào viện của đối tượng nghiên cứu ... 33

Bảng 3.6. Phân loại đối tượng theo thói quen ... 33

Bảng 3.7. Thời gian điều trị trung bình của người bệnh ... 34

Bảng 3.8: Thời gian điều trị theo nhóm ... 34

Bảng 3.9: Đặc điểm Chỉ số khối cơ thể (BMI) của người bệnh thở máy ... 34

Bảng 3.10: Diễn biến một số chỉ số lâm sàng ở người bệnh thở máy xâm
nhập trong quá trình điều trị, chăm sóc ... 35

Bảng 3.11. Diễn biến một số chỉ số cận lâm sàng của người bệnh thở máy .. 37

Bảng 3.12: Hoạt động chăm sóc của điều dưỡng với người bệnh thở máy .... 38

Bảng 3.13 Tỷ lệ mắc các loại nhiễm khuẩn bệnh viện của đối tượng nghiên
cứu ... 40

Bảng 3.14. vi sinh vật gây nhiễm khuẩn bệnh viện ... 41

Bảng 3.15: Mối liên quan giữa giới tính và nhiễm khuẩn ... 42

Bảng 3.16: Mối liên quan giữa nhóm tuổi và nhiễm khuẩn... 42

Bảng 3.17. Mối liên quan giữa nơi sống và nhiễm khuẩn ... 43

Bảng 3.18: Mối liên quan giữa chỉ số khối cơ thể (BMI) và nhiễm khuẩn .... 43

Bảng 3.19: Thời gian nằm viện trung bình ở nhóm mắc và ... 43

Bảng 3.20: Thời gian thở máy trung bình ở nhóm mắc và khơng mắc nhiễm
khuẩn bệnh viện ... 44

Bảng 3.21: Mối liên quan giữa thời gian nằm viện và nhiễm khuẩn ... 44

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

Bảng 3.23: Mối liên quan giữa NKBV và chỉ số cận lâm sàng củangười bệnh ... 45
Bảng 3.24: Mối liên quan giữa công tác chăm sóc ống nội khí quản/mở khí
quản và nhiễm khuẩn phổi ... 46
Bảng 3.25: Mối liên quan giữa công tác chăm sóc bóng chèn và nhiễm

khuẩn phổi ... 47
Bảng 3.26: Mối liên quan giữa cơng tác chăm sóc răng miệng người bệnh thở
máy và nhiễm khuẩn phổi ... 47
Bảng 3.27: Mối liên quan giữa việc chăm sóc thay dây dẫn máy thở và
nhiễm khuẩn phổi ... 48
Bảng 3.28: Mối liên quan giữa việc giáo dục sức khỏe và nhiễm khuẩn mắc
phải . ... 48
Bảng 3.29: Mối liên quan giữa việc thay đổi tư thế và chăm sóc da người
bệnh thở máy và nhiễm khuẩn mắc phải ... 49
Bảng 3.30: Mối liên quan giữa chăm sóc chân ống thông tiểu lưu và nhiễm
khuẩn tiết niệu ... 49
Bảng 3.31. Mơ hình hồi quy Logicsic đa biến giữa cơng tác chăm sóc người
bệnh thở máy liên quan đến nhiễm khuẩn bệnh viện ... 50
Bảng 3.32. Kết quả chăm sóc người bệnh thở máy từ khi vào viện đến khi

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

Hình 1.1: Sơ lược giải phẫu bộ máy hơ hấp... 3

Hình 1.2: Các yếu tố nguy cơ gây viêm phổi thở máy ... 13

Biểu đồ 3.1: Tỷ lệ % nhiễm khuẩn bệnh viện ở người bệnh thở máy ... 39

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<b>ĐẶT VẤN ĐỀ </b>

Thơng khí cơ học (thở máy) là một phương pháp điều trị hỗ trợ duy trì
sự sống cho người bệnh. Thở máy thường được dùng để hỗ trợ cho người
bệnh khi bộ máy hô hấp không đảm bảo cho sự thở, đây là một trong những
kỹ thuật quan trọng không thể thiếu trong hồi sức cấp cứu trong việc cứu sống
nhiều trường hợp suy hô hấp. Tuy nhiên người bệnhthở máy cũng gặp nhiều
rủi ro, gây ra nhiều biến chứng bất lợi,có khi rất nghiêm trọng.[38]

Viêm phổi liên quan đến thở máy (Ventilator Associated Pneumonia –
VAP) là một biến chứng thường gặp tại các khoa hồi sức, xảy ra ở 9% đến
27% bệnh nhân được đặt ống nội khí quản kéo dài hơn 48 giờ thở máy và
chiếm khoảng một nữa kháng sinh điều trị tại các đơn vị hồi sức, với tuần suất
mắc 5/1000 ngày thở máy [7], [45]. Tại Mỹ và các nước Châu Âu, tỷ lệ tử
vong do VAP dao động từ 24% đến 50% và có thể lên đến 76%. VAP cũng là
ngun nhân kéo dài thời gian thơng khí cơ học, góp phần làm tăng chi phí
nằm viện của bệnh nhân. [39], [45],[51]

Theo nghiên cứu của Vũ Thị Yến (2014) tại bệnh viện Bạch Mai, tỷ lệ
viêm phổi bệnh viện cao gấp 10-20 lần ở khoa chăm sóc đặc biệt và cao gấp
7-21 lần ở người bệnh có đặt ống nội khí quản. Trong những người bệnh viêm
phổi bệnh viện thì viêm phổi liên quan đến thở máy chiếm tỷ lệ đáng kể [37].

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

Tại tỉnh Kiên Giang vẫn chưa có nghiên cứu nào đánh giá về tình trạng
nhiễm khuẩn mắc phải trên người bệnh thở máy ở các đơn vị chăm sóc tích

cực, hồi sức cấp cứu. Từ thực tế những nhiễm khuẩn mắc phải trên người
bệnh thở máy như thế nào để từ đó có biện pháp phịng ngừa, đó là lý do
<b>chúng tôi thực hiện đề tài “Nhiễm khuẩn mắc phải trên người bệnh thở </b>

<b>máy xâm lấn và một số yếu tố liên quan đến chăm sóc tại các khoa lâm </b>
<b>sàng Bệnh viện đa khoa Kiên Giang, năm 2020” được tiến hành nghiên </b>

cứu với mục tiêu:

<i>1. Mô tả các đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở người bệnh thở máy </i>
<i>xâm lấn tại một số khoa lâm sàng Bệnh viện đa khoa Kiên Giang, năm 2020. </i>

</div>