Phương án giáo dục sớm 0 6 tuoi ngô hải khê

PHƯƠNG ÁN
GIÁO DỤC
SỚM
TỪ 0 - 6 TUỔI

NHẢ x u ấ t

bản
LA O ĐỘ NG • XẢ HỘI

0% . Vi trí 1


PHƯƠNG ÁN GIÁO DỤC SỚM
TỪ 0 - 6 TUỒI
Bản quyền tiếng Việt © Cơng ty cổ phần Sách Thái Hà
Khơng phần nào trong xuất bản phẩm này được phép sao chép hay
phát hành dưới bất kỳ hình thức hoặc phương tiện nào mà khơng có sự
cho phép trước bằng văn bản của đơn vị chủ quản.
NHÀ XUẤT BẢN DÂN TRÍ
Số 9 - Ngõ 26 - Phố Hoàng cầu - Hà Nội
Tel: (04) 3514 9840
Fax: (04) 3514 9839
Email:
VVebsite: www.nxbdantri.com.vn


PHƯƠNG ÁN GIÁO DỤC SỚM TÙ

MỤC LỤC
Vì sao giáo dục sớm có vai trị quyết định đối với cả cuộc đời của trẻ?

Cha mẹ cần nắm bắt được giai đoạn nhạy cảm trong những năm đầu đời
của trẻ
Bí mật của thần đồng, giáo dục sớm có thể khai phá khả năng phi
thường của trẻ
Phương pháp giáo dục sớm
Giáo dục sớm: Làm thế nào đề phát triển chỉ số EQ của trẻ?
Tăng cường trí thơng minh của trẻ
Giáo dục sớm phát triền khả năng học tập của trẻ
Giáo dục sớm: Làm thế nào đề bồi dưỡng thói quen tốt cho trẻ?
Những vấn đề thường gặp trong giáo dục sớm

0% . VỊ t r


PHƯƠNG ÁN GIÁO DỤC SỚM TỪ 0 -

Vì sao giáo dục sớm có vai trị qut định đơi
với cả cuộc đời của trẻ?
■

•

Nghiên cứu khoa học đã chứng m inh việc giáo dục sớm có vai
trị quyết định đến cuộc đ ờ i cùa trẻ

• 0 - 6 tuổi: g ia i đoạn quan trọng để khai phá tiềm năng cùa trẻ
• 0 - 6 tuổi: g ia i đoạn quan trọng để trẻ học tập, nhận thức
• 0 - 6 tuổi: g ia i đoạn quan trọng trong việc hình thành tính cách
cùa trẻ
• Việc phát triển ngơn n g ữ cùa trè gắn liền vớ i quá trình giáo dục

sớm
• Chiểu cao của trè được quyết định trong khoảng 0 - 6 tuổi


6 TUỔI - NGÔ HẢI KHÊ

gay từ khi trẻ cất tiếng khóc chào đời, vấn đề mà các bậc cha mẹ
quan tâm nhất là tương lai của con sau này sẽ thế nào. Giai đoạn từ
0 - 6 tuổi là thời kỳ trẻ phát triển rất nhanh. Trẻ trong giai đoạn này giống
như lồi hải miên (bọt biển) đói khát, chúng sẽ hấp thu tồn bộ những gì
mà chúng được tiếp xúc. Do đó, khi trẻ bước vào giai đoạn này, cha mẹ
hãy cung cấp cho trẻ môi trường giáo dục sớm tốt nhất, giúp trẻ xây dựng
cơ sở vững chắc cho tương lai sau này!
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHỨNG MINH VIỆC GIÁO DỤC SỚM CĨ
VAI TRỊ QUYẾT ĐỊNH ĐÉN c u ộ c ĐỜI CỦA TRẺ
Tục ngữ có câu: “Ba tuổi trông lớn, bảy tuổi trông già”. Mọi người vẫn
thường hay truyền nhau rằng “Tính cách của một đứa trẻ được quyết
định từ khi cồn nhỏ”, thực chất tất cả những câu nói này đều có căn cứ
khoa học của nó.
Vì sao ngày càng có nhiều cha mẹ quan tâm đến vấn đề giáo dục sớm
cho trẻ, đối với những trẻ nằm trong độ tuổi từ 0 đến 6, hầu hết họ đầu tư
rất nhiều tâm huyết để bồi dưỡng và giáo dục - rất đơn giản, đó là vì họ
đã ý thức được điều “thần kỳ” mà giáo dục sớm mang lại.
Hãy cùng lấy trường hợp của Tiểu Vũ đến từ Đại học Thanh Hoa làm
ví dụ:
Cha mẹ của Tiểu Vũ đều là những chuyên gia giáo dục nổi tiếng, họ
cũng là thế hệ gần như đầu tiên được tiếp xúc
giáo dục sớm. Cách họ làm không giống

VỚI

VỚI

những kiến thức về

những ông bố bà mẹ cùng

thời là sau khi sinh trẻ ra sẽ gửi chúng cho ông bà chăm sóc, mà chính
bản thân họ sẽ là người trực tiếp nuôi dạy đứa trẻ.
Năm Tiểu Vũ 2 tuổi, cô bé đã có thể nhận biết được hàng trăm mặt
chữ và những từ tiếng Anh đơn giản, lên đến tiểu học, thành tích học tập
ln xuất sắc; bất kể trong trường hợp nào, Tiểu Vũ cũng có thể ứng biến
và là một người có năng khiếu ngoại giao, khơng chỉ vậy cơ bé cịn có


PHƯƠNG ÁN GIÁO DỤC SỚM TỪ 0 -

nhiều thói quen tốt khác. Trong con mắt của các bạn đồng trang lứa và
các bậc phụ huynh, cô bé luôn là một tấm gương sáng, một đứa trẻ
thơng minh, có tiềm năng, tên tuổi của cô bé đâu đâu cũng biết.
Mẹ của Tiểu Vũ chia sẻ kinh nghiệm của mình trong quá trình giáo dục
con: “Sau khi nghiên cứu rất nhiều tài liệu, sách vở liên quan đến vấn đề
giáo dục sớm, tơi đã quyết tâm là phải ni dạy con mình thật tốt, ngay tù
khi còn nhỏ, phải xây dựng được một cơ sở vững chắc, để con mình có
thể phát triển thuận lợi trên những chặng đường sau này. Bí quyết của tơi
chính là - nắm bắt từ nhỏ”.
Nhận thức của mẹ Tiểu Vũ như vậy là rất đúng, thời kỳ quan trọng đề
trẻ hình thành tính cách và bồi dưỡng năng lực nằm ở giai đoạn từ 0 đến
6 tuồi. Các số liệu nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, giai đoạn từ 0 đến
6 tuồi là thời kỳ quan trọng trong quá trình phát triển não bộ của con

người. Não bộ của một người khi mới sinh ra nặng khoảng 370 gam. Trẻ
sơ sinh 1 tuổi có não bộ nặng gần bằng 60% so với não bộ của người
trưởng thành. Đến 2 tuồi ước tính là nặng gấp ba lần so với khi mới sinh,
chiếm 75% não bộ của người lớn. Não bộ của một đứa trẻ 3 tuổi có chu
vi gần bằng với não bộ người lớn, sau đó tốc độ phát triển mới chậm
dần. Cho nên trong giai đoạn từ 0 đến 6 tuổi của trẻ, dù trên phương
diện tâm lý hay sinh lý, việc giáo dục tốt sẽ có ảnh hưởng vơ cùng quan
trọng đến cấu trúc và chức năng não bộ của trẻ.
Năm 1980, giáo sư Kaspyi - chuyên gia nghiên cứu thần kinh đã cùng
với các nhà nghiên cứu khác đến từ Học viện Quốc gia London tiến hành
một cuộc điều tra thực tế:
Trước tiên họ tiến hành phân tích điều tra đối với một nghìn em bé,
sau đó phân chia các đối tượng trên thành năm nhóm khác nhau: nhóm
tự tin, nhóm thích ứng tốt, nhóm trầm cảm, nhóm tự biết kiềm chế và
nhóm bồn chồn (lo lắng bất an). Đến năm 2003, khi tất cả các em bé này
đều đã trở thành những người trưởng thành hai mươi sáu tuổi, giáo sư
trí 770


6 TUỔI - NGÔ HẢI KHÊ

Kaspyi lại tiến hành một cuộc nghiên cứu nữa, bên cạnh đó cịn tìm hiểu
thêm cả bạn bè và người thân của những đứa trẻ này.
Mọi lời nói, hành động của những đứa trẻ hồi nhỏ đều phản ánh rõ tính
cách của chúng khi trưởng thành, khiến giáo sư vô cùng kinh ngạc.
Giáo sư Kaspyi đã tổng kết lại toàn bộ kết quả trong cuộc nghiên cứu
đó, và đến năm 2005 ơng cho cơng bố rộng rãi. Bài diễn thuyết của ông
đã thu hút sự chú ý của nhiều chuyên gia nghiên cứu trẻ em trên tồn thế
giới, đồng thời cịn cung cấp thêm những căn cứ khoa học xác thực cho
lý luận giáo dục từ sớm.

Giáo sư Kaspyi chỉ ra rằng, tất cả mọi chuyện đã trải qua hồl còn nhỏ
của một người đều được đại não ghi nhận lại, và trở thành mấu chốt ảnh
hưởng đến việc phát triển tính cách sau này. Điều đó có nghĩa là thời kỳ
quan trọng đối với việc hình thành tính cách và bồi dưỡng năng lực của
trẻ nằm ngay ở giai đoạn từ 0 đén 6 tuổi. Nhu cầu đòi hỏi của trẻ trong
giai đoạn này là mạnh nhất, dưới sự thúc đẩy của việc tò mồ muốn khám
phá thế giới xung quanh, trẻ cồn có thể tiếp nhận tất cả các loại kiến thức
khác nhau. Tính cách của trẻ giống như một hạt giống, nếu được gieo
trồng trong mơi trường đất thích hợp và được hấp thu những chất dinh
dưỡng có lợi, chắc chắn nó sẽ phát triển thành một cây xanh tươi tốt, có
khả năng sống vững bền.
Nhà tâm lý học Benjamin Bloom của Đại học Chicago - Hoa Kỳ, đã
tồng hợp lại những thành quả nghiên cứu của một số nhà tâm lý học
khác về mức độ thông minh của con người, ông dựa vào số liệu tương
quan giũa chỉ số IQ ở những độ tuồi khác nhau so với chỉ số IQ của
người trưởng thành, rồi vẽ ra thành một biểu đồ đường cong về sự phát
triển trí thơng minh: Giả sử lấy IQ của đứa trẻ 17 tuổi ứng với IQ của
người trưởng thành là 100%, thì sự phát triển của đứa trẻ 4 tuổi là 50%,
8 tuồi là 80%, 12 tuổi là 90%, 13 tuồi là 92%. Từ biểu đồ này ta có thể
nhìn ra được tốc độ phát triển của trí thơng minh là khơng đồng đều, bốn


PHƯƠNG ÁN GIÁO DỤC

năm đầu phát triển rất nhanh, bốn năm tiếp theo giảm dần tốc độ, và bốn
năm sau nữa thì chậm hẳn.
Điều này chứng tỏ tốc độ phát triển trí thơng minh khi tuổi càng nhỏ sẽ
càng nhanh. Nhà khoa học người Nhật Bản Kimura Kyuichi cũng đã từng
đưa ra nguyên tắc giảm dần về năng lực nhận thức của trẻ con. ơng nói:
“Một đứa trẻ chưa sinh ra vốn có tiềm năng về khả năng là 100 độ. Nếu

vừa ra đời đã nhận được sự giáo dục lý tưởng, thì sẽ có khả năng trở
thành người trưởng thành có năng lực 100 độ. Nhưng nếu bắt đầu giáo
dục khi trẻ 5 tuổi, dù được giáo dục tốt đến mấy, cũng chỉ trở thành
người có năng lực đạt mức 60 độ. Còn đến tận 15 tuổi mới giáo dục thì
năng lực chỉ cịn dưới 40 độ”.
Lý luận của các chuyên gia cùng với các số liệu khoa học đều chứng
tỏ rằng: thời kỳ quan trọng đối với việc hình thành tính cách và bồi dưỡng
năng lực của trẻ là từ khi cồn rất nhỏ.
Chúng tôi hy vọng các bậc phụ huynh hãy chú trọng đến việc giáo dục
từ sớm cho con em mình, xác định rõ cách sinh hoạt, học tập, vui chơi,
sở thích của trẻ trong giai đoạn từ 0 đến 6 tuổi, đồng thời kết hợp với
việc bồi dưỡng sở trường, năng khiếu cho trẻ, để xây dựng được một cơ
sở vững chắc cho tương lal tươi đẹp của trẻ.
0 - 6 TUỔI: GIAI ĐOẠN QUAN TRỌNG ĐỂ KHAI PHÁ TIỀM NĂNG
CỦA TRẺ
Việc phát triển trí tuệ cho trẻ là một trong những vấn đề mà các bậc
cha mẹ quan tâm nhất, nhưng sự phát triển trí thơng minh lại được quyết
định bởi sự phát triển của não bộ. VI thế rất nhiều cha mẹ đặc biệt chú ý
đến sự phát triển bộ não của trẻ - thế là họ liên tục mua cho trẻ tất cả
những loại thực phẩm bổ não, dưỡng não, các kiểu sách vở, đồ chơi
giúp phát triển trí thơng minh.
Có nhiều cha mẹ không nắm bắt được giai đoạn nào mới là giai đoạn


SỚM TỪ 0 - 6 TUỔI - NGÔ HẢI KHÊ

phát triển đỉnh cao của não bộ, một số cha mẹ thì khám phá sự phát triển
bộ não của trẻ sau khi cho chúng đi học, nhưng lúc này đã quá muộn rồi,
vì não bộ của trẻ phát triển chủ yếu trong giai đoạn từ 0 đến 6 tuổi, vì vậy
hãy bắt đầu ngay từ khi trẻ vừa sinh ra.

Bây giờ chúng ta sẽ cùng tìm hiểu một chút về cấu trúc não bộ của trẻ:
Cơ sở cấu trúc bộ não của trẻ là do gien của cha mẹ quyết định, nó sẽ
cung cấp một mơ hình về sự phân bố các tế bào thần kinh ở não, thơng
qua sự kích thích từ mơi trường bên ngồi, những tế bào thần kinh này
gắn kết lại với nhau. Các nhà khoa học gọi sự gắn kết này là liên kết thần
kinh, những tế bào liên kết sẽ quyết định não bộ của trẻ xử lý thông tin
mới ra sao, tạo ra cơ sở cho việc học tập, phản ứng, giao tiếp xã hội và
phát triển tình cảm sau này.
Một đứa trẻ khi mới ra đời, có số lượng các tế bào liên kết thần kinh
trong não chỉ bằng một phần mười so với người lớn, thông qua những
trải nghiệm phong phú đa dạng trong cuộc sống sau này, các tế bào liên
kết sẽ không ngừng gia tăng số lượng, khi trẻ khoảng 2, 3 tuồi, số lượng
này đã tăng gấp 20 lần so với khi mới sinh. Điều đó cũng có nghĩa là tỷ lệ
trao đổi chất trong não bộ của trẻ vào lúc này rất cao, nên sự phát triền
trí lực và khả năng học tập trong giai đoạn này cũng rất nhanh, thậm chí
cồn vượt xa cả người trưởng thành.
Một số lượng lớn các tế bào liên kết sẽ giảm tốc độ xử lý thông tin của
não bộ, những tế bào liên kết nhỏ bé không cần thiết sẽ bắt đầu bị loại
bỏ khi trẻ được khoảng 21 tháng tuổi, chỉ cịn một vài khu vực có kinh
nghiệm tiếp nhận thơng tin, cũng chính là những liên kết thần kinh đã
từng sử dụng qua mới có thể tồn tại được. Nói cách khác, nếu những
kích thích ở bên ngồi mà trẻ tiếp nhận càng phong phú, thì số lượng tế
bào liên kết trong não bộ sẽ càng nhiều.
Kết quả của một cuộc nghiên cứu kéo dài suốt 18 năm đã chỉ ra rằng,
năng lực của những đứa trẻ đã từng tiếp xúc với giáo dục sớm trước 6
!%. Vị trí 1646


PHƯƠNG ÁN GIÁO DỤC SỚM TỪ 0 -

tuổi trong lĩnh vực đọc sách và học tốn, thậm chí trong cả thành tích học
tập ở tiểu học, trung học đều cao hơn những đứa trẻ không được tiếp
xúc với giáo dục sớm.
Do đó, giai đoạn từ 0 đến 6 tuồi của trẻ chính là quãng thời gian chính
để phát triển trí thông minh. Sự phát triển của não bộ không giống với sự
phát triển của hệ miễn dịch hay phát triển xương, điều đó có nghĩa là
phát triển não bộ chỉ có một giai đoạn, khi đã trải qua giai đoạn đỉnh cao
này, sự phát triển của hệ thần kinh trung ương cơ bản đã hình thành,
nên sau này có muốn bồ sung thêm cũng là điều rất khó khăn.
Néu muốn khai phá tối đa tiềm năng trong đại não của trẻ, các bậc cha
mẹ phải nắm bắt được giai đoạn từ 0 đến 6 tuồi này: phải cung cấp chế
độ bồi dưỡng đầy đủ nhất, phong phú nhất, đồng thòi phải đảm bảo sự
phát triển toàn diện của não bộ cùng các bộ phận khác trên cơ thể;
không chỉ vậy cịn phải tạo ra sự kích thích từ mơi trường bên ngoài một
cách hoàn thiện nhất, để kết cấu và tổ chức bên trong não bộ phát triền
nhanh và lành mạnh.
Làm thé nào để khai thác trí tuệ của trẻ? Điều này chúng tơi trình bày
chi tiết ở những mục dưới đây. Trong đó, có liệt kê một số phương pháp
đơn giản để các bậc cha mẹ cùng tham khảo:

Phương pháp 1: Năng trò chuyện với trẻ, đừng lo trẻ khơng
hiêu gì
Hệ thần kinh trong não bộ của trẻ mềm hơn, yếu hơn so với của người
trưởng thành, tuy nhiên điều khiến người ta phải kinh ngạc chính là, mặc
dù như vậy nhưng số lượng sợi gân thần kinh của trẻ lại nhiều hơn gấp
hai lần so với ở hệ thần kinh của người trưởng thành. Các nhà khoa học
phát hiện ra rằng, khi mẹ dùng những từ ngữ càng phong phú để nói
chuyện với trẻ, sự kích thích lên các gân thần kinh ở não bộ đạt được
càng nhiều, vì vậy khả năng ngơn ngữ, khả năng tư duy logic và khả
Vị trí 2491

6 TUỒI - NGÔ HẢI KHÊ

năng lập kế hoạch của trẻ cũng trở nên mạnh hơn.
Mẹ của Tiểu Thanh đã chia sẻ với chúng tơi về kinh nghiệm của mình:
Lúc trị chuyện với con, tơi nói bằng giọng điệu vui vẻ, nhẹ nhàng để
đáp lại những tiếng lí nhí của nó và khi con biểu hiện ra một số hành
động, tơi sẽ nói từ từ, rõ ràng từng câu từng chữ, chẳng hạn: “Mẹ yêu
con nhất trên đời”, mỗi âm tiết kéo dài ra, giống như giai điệu của một bài
hát vậy.
Dần dần, con tơi đã có thể hiểu những gì tơi nói, mồm cũng bập bẹ
từng chữ, thậm chí nó cịn có thể bắt chước theo giọng điệu của tôi để
đáp lại, khiến tôi vô cùng xúc động.

Phương pháp 2: Điểu thần kỳ của sự vỗ vể
vỗ về, chính là cử chỉ yêu thương của mẹ dành cho trẻ, những hành
động tưởng chừng đơn giản đó lại có thể truyền đạt đến trẻ vơ số thơng
tin. Có bốn chữ’ cần phải ghi nhớ, đó là: nhẹ, mềm, khéo và ấm. Cách vỗ
về không chỉ giúp cho mẹ và con cùng cảm nhận được sự yêu thương,
mà cũng là một cách để kiểm tra tình trạng sức khỏe của trẻ, và cịn có
tác dụng thúc đẩy sự phát triển của trẻ.
Có nghiên cứu phát hiện ra rằng, trẻ sơ sinh khi mới ra đời nếu mỗi
ngày được mát xa ba lần, thì sẽ có khả năng xuất viện sớm hơn so với
nhũng trẻ sơ sinh khơng được mát xa. Có chuyên gia còn cho rằng, sự
vỗ về mà mẹ dành cho trẻ luôn luôn là trợ thủ đắc lực nhất trong việc
khai phá tiềm năng của trẻ.
Ngoài ra, khi mát xa nhẹ làn da mềm mại của trẻ, cảm nhận được sự
mịn màng đó sẽ khiến tâm trạng người mẹ cảm thấy vui mừng và hạnh
phúc biết bao.

Thời gian tốt nhất để mát xa cho trẻ là lúc trẻ vừa tắm xong.


PHƯƠNG ÁN GIÁO DỤC SỚM TỪ 0 -

Phương pháp 3: Đáp ứng mọi tiếng gọi của trẻ
Khi trẻ khóc, người mẹ luôn phải đưa ra phản ứng kịp thời, chẳng hạn
an ủi, dỗ dành, ơm trẻ vào lịng... đề giúp trẻ cảm thấy an tâm. Như vậy,
mẹ chính là người tạo ra một luồng điện não trong tiềm thức của trẻ, nó
có thể đáp ứng đầy đủ những địl hỏi của trẻ về mặt tình cảm. Sự tiếp
xúc thân mật thường xuyên giữa mẹ và trẻ sẽ tạo cho trẻ một cảm giác
an toàn.
Mẹ hãy dùng sự cẩn thận, tỉ mỉ và lòng chuyên tâm để đáp ứng kịp
thời mọl nhu cầu của trẻ, tạo ra một mối quan hệ đáng tin cậy cho trẻ.
Dần dần trẻ sẽ có tình cảm yêu thương gắn bó với mẹ, và có được cảm
giác an tồn từ chính người mẹ của mình, điều này đồng thời cịn mang
lại cho trẻ dũng khí rất lớn để chúng có thể tự tin khám phá thế giới xung
quanh.

Phương pháp 4: Cho trẻ được trải nghiêm tình cảm
Nếu có người đang buồn phiền hoặc lo âu, đầu tiên cha mẹ cần phải
tỏ ra đồng cảm với điều đó, để trẻ hiểu được sự quan tâm, lo lắng, chia
sẻ. Thái độ lịch sự, có thiện ý và nhân văn của cha mẹ đối với người
khác sẽ được ghi lại trong não bộ của trẻ. Theo thời gian những phản
ứng tình cảm sẽ tích tụ dần trong não trẻ, điều này khơng chỉ có lợi cho
sự phát triển cảm xúc của trẻ, mà cịn có lợi cho q trình phát triển năng
lực nhận thức và ngôn ngữ.
0 - 6 TUỒI: GIAI ĐOẠN QUAN TRỌNG ĐẾ TRẺ HỌC TẬP, NHẬN
THƯC
Nói đến học tập, hầu hết chúng ta đều cho rằng phải đén khi trẻ đén

tuồi đi mẫu giáo hoặc lên tiểu học mới bắt đầu cần dạy trẻ, nhưng trên


6 TUỔI - NGÔ HẢI KHÊ

thực té, việc học tập của trẻ đã bắt đầu từ khi mới ra đời, việc học tập
vào lúc này là quan trọng nhất, mang lại hiệu quả cao nhất, và tất nhiên
cũng là đơn giản nhất - động lực của việc học tập kiểu này chính là phát
huy bản năng của trẻ. Nếu bỏ qua giai đoạn này, việc học tập về sau sẽ
trở nên rất khó khăn.
Chúng ta cùng xem một ví dụ:
Tháng 10 năm 1920, ở một làng quê nhỏ vùng Tây Nam Calcutta Ấn
Độ, mọi người trong thôn đã phát hiện ra ở một hang sói có hai đứa trẻ
được bầy sói ni dạy từ khi lọt lịng, trong đó đứa lớn khoảng 7, 8 tuổi,
được đặt tên là Kamala, còn đứa nhỏ chừng 2 tuổi, đặt tên là Amala.
Sau này cả hai đứa trẻ đều được gửi vào cô nhi viện ni nấng. Amala
sống ở đó đến năm thứ hal thì chết, cịn Kamala thì sống được đến năm
1929. Một mục sư ở cô nhi viện đã viết cuốn sách mang tên “Người sói
và Tarzan", trong đó có miêu tả chi tiết q trình giáo dục hai đứa trẻ
người SĨI trở lại làm người.
Lúc hal đứa trẻ người

SÓI

vừa được phát hiện, tập tính sinh hoạt của

chúng giống hệt như một con chó sói: đi bằng bốn chi, ban ngày thì ngủ,
ban đêm mới ra ngoài hoạt động, sợ lửa, ánh sáng và nước. Chúng chì
biết khl đól thì tìm cál ăn, ăn no xong là ngủ; không ăn chay mà chỉ ăn
thịt, lúc ăn hoa quả cũng không dùng tay, mà đặt nó xuống dưới đất rồi

lấy răng gặm, chúng khơng biết nól chuyện, và cứ đến nửa đêm lại rướn
cổ lên để hú gọi.
Trải qua bảy năm được con người giáo dục, Kamala cũng mới chỉ nắm
bắt được 45 từ, hơn nữa phải khó khăn lắm mới học nól được vài câu, và
bắt đầu hịa nhập được

VỚI

tập tính sinh hoạt của con người. Cô ấy chết

khi mớl khoảng 16 tuổi, nhưng trí lực cũng chỉ tương đương như một đứa
trẻ 3, 4 tuổi.
Câu chuyện về người sói đã chứng minh rằng: nếu bỏ qua thời kỳ phát
triển đỉnh cao về khả năng học tập của trẻ, sẽ gây ra nhũng hậu quả khó


PHƯƠNG ÁN GIÁO DỤC

lường.
Cái gọi là “thời kỳ vàng” hay “thời kỳ đỉnh cao”, chính là chỉ giai đoạn
khi trẻ đến một độ tuồi nhất định nào đó có thể nhận thức và nắm bắt
được những kiến thức, kỹ năng, hành động một cách dễ dàng nhất. Nếu
biết cách giáo dục trẻ khi trẻ đang ở vào thời kỳ vàng, trẻ không chỉ vừa
nắm bắt được nhanh, vừa cảm thấy vui vẻ, mà cịn có thể đạt được hiệu
quả hơn gấp chục lần, nhưng nếu bỏ lỡ mất thời kỳ vàng này, thì dù có
dành bao nhiêu thời gian và công sức, kết quả trẻ đạt được cũng không
thể xuất sắc.
Tại sao khả năng học tập của trẻ đạt đỉnh cao lại xuất hiện sớm như
vậy, mà không phải là lúc trẻ 7, 8 tuổi như chúng ta vẫn thường nhận
định?

Khoa học đã chứng minh, sau khi não bộ của trẻ có những liên kết
thần kinh, sẽ xuất hiện màng tủy, giúp bảo vệ đường liên kết giữa các tế
bào thần kinh, nhờ đó mà thơng tin được truyền đi nhanh chóng và
khơng bị sự cản trở nào. Khi trẻ phát triển đến giai đoạn nhất định nào
đó, do sự trưởng thành của những tế bào thần kinh, nên sợi trục thần
kinh và sợi nhánh thần kinh dễ dàng mở rộng rồi liên kết với những tế
bào thần kinh liên quan hình thành một mạng lưới dạng vịng, giúp đưa
ra những phản ứng đặc biệt, từ đó trẻ có thể học được những kỹ năng kể
trên.
Do thời gian phát triển của mỗi loại tế bào thần kinh chức năng khác
nhau, nên thời gian sản sinh ra liên kết thần kinh và hình thành màng tủy
cũng khác nhau. Giai đoạn tạo ra liên kết thần kinh và hình thành màng
tủy chính là thời kỳ đỉnh cao để trẻ học tập kỹ năng. Ví dụ, giai đoạn từ 4
đến 18 tháng tuổi của trẻ là thời kỳ đỉnh cao đề học cách vận động; giai
đoạn từ 2 đến 3 tuổi là thời gian tốt nhất dạy trẻ học nói; từ 4 đến 5 tuổi
là thời gian thích hợp đối với việc học ngơn ngữ của trẻ; cịn nếu muốn
cho trẻ học đàn piano hoặc violon, tốt nhất là nên bắt đầu từ trước khi trẻ


3 tuổi.
Nếu bạn bỏ lỡ giai đoạn này, khi đó các tế bào thần kinh bi. lão hóa, sẽ
khơng dễ dàng mở rộng ra và liên kết với những tế bào thần kinh khác,
cũng khó nắm bắt được những kỹ năng này với tốc độ nhanh. Học tập
không chỉ là một việc rất khó, mà cịn trở thành một nhiệm vụ khơng thể
hồn thành. Chẳng hạn với việc học bơi, trẻ càng nhỏ thì học bơi càng
dễ, có rất nhiều đứa trẻ xuống đến bể bơi giống như cá gặp nước vậy,
cịn những trẻ trơng đã ra dáng người lớn nhưng dù có tốn rất nhiều
cơng sức cũng khơng nắm bắt được các kỹ năng chủ yếu của môn bơi.
Cho nên, nếu muốn trẻ có được càng nhiều kỹ năng, trở thành một
người có bản lĩnh lớn, có trí tuệ siêu phàm, thì các vị phụ huynh cần phải

nắm bắt tốt thời kỳ vàng của trẻ là từ 0 đến 6 tuổi.
0 - 6 TUỒI: GIAI ĐOẠN QUAN TRỌNG TRONG VIỆC HÌNH THÀNH
TÍNH CÁCH CHO TRẺ
Tất cả chúng ta đều biết rằng, tính cách có vai trị rất quan trọng trong
cuộc đời của mỗi con người, thậm chí nó cịn có ảnh hưởng lớn hơn so
với sự yếu mạnh của năng lực đốl với cuộc sống, sự nghiệp của con
người.
Người có tính cách cởi mở thường chiếm ưu thế trong cả cuộc sống
và cơng việc. Một người có tính cách hịa đồng, trong cơng việc sẽ dễ
dàng phối hợp với đồng nghiệp, lãnh đạo, thậm chí cịn kết thành một
khối đồn kết, trong cuộc sống thì gần gũi với gia đình và bạn bè. Ngược
lại, những người có tính cách hướng nội trầm lặng sẽ rất khó hịa đồng
với mọi người, nên thường khó thành cơng, khơng chỉ vậy nhũmg người
này cịn khơng biết cách tạo ra những mối quan hệ tốt trong xã hội, từ đó
gây cản trở đến sự phát triển trong công việc.
Thực tế, cơ hội trong cuộc sống dành cho mọi người đều bình đẩng,
nhưng quan trọng là bạn có biết nắm bắt và tận dụng được nó hay khơng


PHƯƠNG ÁN GIÁO DỤC SỚM TỪ 0

mà thôi. Những người cởi mở ln tiến về phía trước, cịn những người
hướng nội lại thu mình lại và tụt về phía sau, cho nên cuộc sống của một
người có thành đạt hay khơng, có thể nói vai trồ quyết định là ở tính cách
của họ.
Tính cách của con người được hình thành từ nhỏ. Tiến s ĩ Harlow chuyên gia nghiên cứu giáo dục người Mỹ - đã đưa một con khỉ vừa mới
sinh vào phịng cách li, bên trong đó chỉ có đúng một cái khay đựng thức
ăn. Bước đầu của cuộc thí nghiệm là ni nấng con khỉ con này trong
phịng cách li ba tháng đầu, sau đó đưa nó quay lại sống

VỚI

những con

khỉ khác và quan sát tình hình phát triển của nó.
Mới đầu, con khỉ này cứ lang thang một mình, nhưng chưa đến một
tuần sau nó đã mạnh dạn hơn và cùng nô đùa

VỚI

những con khỉ khác.

Tiếp theo, những người làm thí nghiệm đưa một con khỉ bị cách li sáu
tháng về với bầy đàn, con khỉ này hồn tồn khơng biết cách chơi đùa
của những con khỉ khác, chỉ ngồi thu lại một góc dường như rất sợ hãi.
Cuối cùng, nhóm người thực hiện thí nghiệm đưa một con khỉ bị cách li
một năm về

VỚI

đồng loại, thì thấy con khỉ này hồn tồn khơng thể sống

được cùng với những con khỉ khác, thậm chí nó cịn khơng thể hịa nhập
được

VỚI

những con khỉ bị cách

II

giống mình.

RỒI họ tiến hành ngược lại, đó là cho một con khỉ bình thường vào với
đàn khỉ bị cách li, khơng lâu sau, con khỉ bình thường vì khơng thể chịu
nổi sự cơ đơn mà tinh thần trở nên suy nhược.
Thí nghiệm trên cho thấy, sự phát triển của con khỉ rất cần một mơi
trường phù hợp, chỉ có mơi trường bình thường mới có thể khiến chúng
có những tính cách bình thường. Thí nghiệm cũng cho thấy tính cách
của con khỉ sau khi được sinh ra sáu tháng đã hình thành gần như cố
định và khó để thay đổi.
Thực ra điều này cũng đúng khi áp dụng đối với con người: nếu tính
cách của con người đã được hình thành cố định ngay từ khi cịn nhỏ, thì
6 % . Vị trí 481


- 6 TUỔI - NGƠ HẢI KHÊ

tính cách đến khi trưởng thành xét về tồng thể cũng khơng có nhiều khác
biệt so với lúc nhỏ.
VIỆC PHÁT TRIỀN NGÔN NGỮ CÙA TRẺ GẤN LIỀN VỚI QUÁ TRÌNH
GIÁO DỤC SỚM
Các nhà khoa học cho rằng, việc học ngôn ngữ của trẻ không phải là
học từng chữ từng câu mà có hiện tượng “thời kỳ bộc phát ngôn ngữ”
một cách đột nhiên. Các nhà tâm lý học ở Bỉ đã quan sát và phát hiện ra,
một đứa trẻ hai tuồi rưỡi thông thường có thể nắm bắt được khoảng 200
đến 300 từ vựng, nhưng đến 6 tuổi thì số lượng này đã lên đén con số
hàng nghìn, mà hầu hết những từ vựng này đều do trẻ hấp thu một cách
tự nhiên chứ không do ai dạy.
Giai đoạn từ 0 đến 6 tuồi chính là thời kỳ quan trọng nhất để phát triển

ngơn ngữ cho trẻ. Thực chất khi trẻ vừa mới sinh ra cũng đang thăm dị
con đường ngơn ngữ, thơng thường chúng sẽ trải qua bảy giai đoạn mới
có thể nắm bắt được một ngơn ngữ, và có thể tự do vận dụng, mà bảy
giai đoạn này đều nằm trong giai đoạn từ 0 đến 6 tuổi. Đến 6 tuổi, cách
biểu đạt ngôn ngũ’ của trẻ đã khá chuẩn xác, chúng gần như hồn tồn
hiểu và có thể tn theo những quy tắc sử dụng tiếng mẹ đẻ.
Trẻ mới sinh ra được 4 tháng tuổi, chỉ có thể phát ra tiếng khóc oe oe
hoặc những âm thanh nhỏ khơng có ý nghĩa. Lúc này, cha mẹ có thể dựa
vào cảm nhận của mình để giải thích những âm thanh đó, rồi đưa ra
hành động, cử chỉ và lời nói đáp trả. Dần dần, trẻ sẽ hiểu được cách
dùng giọng nói để giao tiép với cha mẹ, hoặc sử dụng tiếng khóc để biểu
đạt những việc như đói, đái dầm, cảm thấy khó chịu, muốn mẹ bế...
Sau này, trẻ sẽ chuyển dần từ trạng thái vơ thức q độ thành trạng
thái có ý thức. Chúng có thể dùng ánh mắt nhìn cha mẹ và chỉ vào đồ
vật, nếu lúc này cha mẹ kịp thời gọi tên những đồ vật này một cách rõ
ràng, trẻ sẽ dần dần ghi nhớ lại. Trẻ từ 6 đến 8 tháng tuổi đã biết chú ý
9


PHƯƠNG ÁN GIẢO DỤC

trẻ còn biết dùng những từ luyến láy, đa dạng để biểu đạt. Năng lực giao
lưu của trẻ trong giai đoạn này được tăng lên rõ ràng, ngCr pháp không
ngừng được củng cố, lượng từ vựng cũng được tăng lên đáng kể.
Trẻ từ 6 đến 12 tuồi: sự biến hóa rõ ràng nhất là trẻ có thể bước đầu
diễn đạt được những ngôn từ theo kiểu sách vở. Một vài chuyên gia cho
rằng, 6 tuổi giống như đầu nguồn con sông của sự phát triền ngôn ngữ,
bắt đầu từ đây kéo dài đến năm 12 tuổi, xuất hiện những thay đồl mang
tính căn bản trong sự phát triền này, đó khơng chỉ là sự phức tạp hóa
những câu nói, mà trình độ của những câu mang hàm ý và mục đích sử

dụng ngơn từ cũng được nâng cao hơn, một thay đồi rõ nét nhất chính là
trẻ biết dùng ngôn từ để học đọc và làm văn.
Giáo sư tâm lý học ở Hoa kỳ - Bob McMurray cho rằng, đa phần bố mẹ
không để ý đến quá trình học nói của trẻ, đó chính là q trình được tích
lũy từng ngày từng giờ, nên mới tạo ra kết quả khiến cha mẹ vơ cùng
ngạc nhiên. Chính vì thé, trong cuộc sống hàng ngày, cha mẹ cần phải
chú ý nhiều hơn khi sử dụng những từ ngữ đa dạng, phong phú và biểu
đạt chúng một cách chính xác, như vậy khả năng biểu đạt ngôn ngữ của
trẻ vô hình trung sẽ nhận được những ảnh hưởng tốt, giúp trẻ dần học
được cách dùng từ không chỉ đúng mà còn hay.
CHIỀU CAO CÙA TRẺ ĐƯỢC QUYẾT ĐỊNH TRONG GIAI ĐOẠN 0 - 6
TUỒI
Số liệu trong nghiên cứu khoa học cho thấy có hai thời kỳ đỉnh cao đốl
với việc phát triển chiều cao, một là vào tuồi dậy thì, hai là giai đoạn thơ
ấu.
Từ 0 đến 1 tuồi, tốc độ phát triển chiều cao trong giai đoạn này là
nhanh nhất và dễ dàng nhận được sự can thiệp của những nhân tố bên
ngoài. Con người từ khi sinh ra cho đến khi trưởng thành, tốc độ phát
triển chiều cao khơng có tốc độ trung bình, mà từ khi sinh đến 2 tuổi là


tăng khoảng 28cm, trong đó chia làm ba giai đoạn là trước 4 tháng tuổi,
từ 5 đến 12 tháng tuổi, và từ 1 đến 2 tuổi, mỗi một giai đoạn sẽ tăng 1/3
của con số nêu trên. Chế độ dinh dưỡng hai năm đầu đối với sự tăng
trưởng chiều cao của trẻ có ảnh hưởng lớn hơn nhiều so với yếu tố di
truyền, tuổi càng nhỏ càng chứng tỏ rõ điều này.
Giai đoạn từ 0 đến 6 tuồi, các yếu tố tốt xấu trong q trình phát triển
có ảnh hưởng trực tiếp đén sự tăng trưởng chiều cao của trẻ trong giai
đoạn này, chiều cao thời kỳ này lại là cơ sở của sự tăng trưởng chiều
cao giai đoạn dậy thì. Các nghiên cứu khoa học phát hiện ra chiều cao

lúc trẻ 2 tuổi thể hiện 80% chiều cao khi trưởng thành, vì thế, cha mẹ cần
chú ý giúp trẻ phát triển chiều cao giai đoạn này.
Có thể nói, nếu chịu ảnh hưởng bởi những nhân tố có hại như thiếu
dinh dưỡng, bệnh tật, thuốc men trong giai đoạn này, sẽ gây ra những
tổn hại đối với chiều cao lớn hơn ở bất kỳ giai đoạn nào trong cuộc đời.
Thông thường, có bảy yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao như sau:

1. Yếu tố di truyền
Không thể phủ nhận rằng, di truyền là yếu tố quan trọng chi phối chiều
cao của trẻ. Chiều cao của cha mẹ rất quan trọng, thậm chí đến tận đời
thứ ba cũng vẫn có ảnh hưởng. Bạn chỉ cần nhìn vào ngoại hình và
chiều cao của cha mẹ đứa trẻ, cơ bản cũng có thể ước lượng được
chiều cao của đứa trẻ trong tương lai.

2. Bảo đảm dinh dưỡng
Mặc dù yếu tố di truyền rất quan trọng nhưng đây không phải là tiêu
chuẩn duy nhất quyết định chiều cao của trẻ. Trong đó, tầm quan trọng
của chế độ dinh dưỡng cũng không nên coi nhẹ. Đứa trẻ đang trong giai
đoạn phát triển, nếu không đảm bảo một chế độ dinh dưỡng toàn diện,


PHƯƠNG ÁN GIẢO DỤC

trẻ còn biết dùng những từ luyến láy, đa dạng để biểu đạt. Năng lực giao
lưu của trẻ trong giai đoạn này được tăng lên rõ ràng, ngCr pháp không
ngừng được củng cố, lượng từ vựng cũng được tăng lên đáng kể.
Trẻ từ 6 đến 12 tuồi: sự biến hóa rõ ràng nhất là trẻ có thể bước đầu
diễn đạt được những ngôn từ theo kiểu sách vở. Một vài chuyên gia cho
rằng, 6 tuổi giống như đầu nguồn con sông của sự phát triền ngôn ngữ,
bắt đầu từ đây kéo dài đến năm 12 tuổi, xuất hiện những thay đồl mang

tính căn bản trong sự phát triền này, đó khơng chỉ là sự phức tạp hóa
những câu nói, mà trình độ của những câu mang hàm ý và mục đích sử
dụng ngơn từ cũng được nâng cao hơn, một thay đồi rõ nét nhất chính là
trẻ biết dùng ngôn từ để học đọc và làm văn.
Giáo sư tâm lý học ở Hoa kỳ - Bob McMurray cho rằng, đa phần bố mẹ
không để ý đến quá trình học nói của trẻ, đó chính là q trình được tích
lũy từng ngày từng giờ, nên mới tạo ra kết quả khiến cha mẹ vơ cùng
ngạc nhiên. Chính vì thé, trong cuộc sống hàng ngày, cha mẹ cần phải
chú ý nhiều hơn khi sử dụng những từ ngữ đa dạng, phong phú và biểu
đạt chúng một cách chính xác, như vậy khả năng biểu đạt ngôn ngữ của
trẻ vô hình trung sẽ nhận được những ảnh hưởng tốt, giúp trẻ dần học
được cách dùng từ không chỉ đúng mà còn hay.
CHIỀU CAO CÙA TRẺ ĐƯỢC QUYẾT ĐỊNH TRONG GIAI ĐOẠN 0 - 6
TUỒI
Số liệu trong nghiên cứu khoa học cho thấy có hai thời kỳ đỉnh cao đốl
với việc phát triển chiều cao, một là vào tuồi dậy thì, hai là giai đoạn thơ
ấu.
Từ 0 đến 1 tuồi, tốc độ phát triển chiều cao trong giai đoạn này là
nhanh nhất và dễ dàng nhận được sự can thiệp của những nhân tố bên
ngoài. Con người từ khi sinh ra cho đến khi trưởng thành, tốc độ phát
triển chiều cao khơng có tốc độ trung bình, mà từ khi sinh đến 2 tuổi là


tăng khoảng 28cm, trong đó chia làm ba giai đoạn là trước 4 tháng tuổi,
từ 5 đến 12 tháng tuổi, và từ 1 đến 2 tuổi, mỗi một giai đoạn sẽ tăng 1/3
của con số nêu trên. Chế độ dinh dưỡng hai năm đầu đối với sự tăng
trưởng chiều cao của trẻ có ảnh hưởng lớn hơn nhiều so với yếu tố di
truyền, tuổi càng nhỏ càng chứng tỏ rõ điều này.
Giai đoạn từ 0 đến 6 tuồi, các yếu tố tốt xấu trong q trình phát triển
có ảnh hưởng trực tiếp đén sự tăng trưởng chiều cao của trẻ trong giai

đoạn này, chiều cao thời kỳ này lại là cơ sở của sự tăng trưởng chiều
cao giai đoạn dậy thì. Các nghiên cứu khoa học phát hiện ra chiều cao
lúc trẻ 2 tuổi thể hiện 80% chiều cao khi trưởng thành, vì thế, cha mẹ cần
chú ý giúp trẻ phát triển chiều cao giai đoạn này.
Có thể nói, nếu chịu ảnh hưởng bởi những nhân tố có hại như thiếu
dinh dưỡng, bệnh tật, thuốc men trong giai đoạn này, sẽ gây ra những
tổn hại đối với chiều cao lớn hơn ở bất kỳ giai đoạn nào trong cuộc đời.
Thông thường, có bảy yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao như sau:

1. Yếu tố di truyền
Không thể phủ nhận rằng, di truyền là yếu tố quan trọng chi phối chiều
cao của trẻ. Chiều cao của cha mẹ rất quan trọng, thậm chí đến tận đời
thứ ba cũng vẫn có ảnh hưởng. Bạn chỉ cần nhìn vào ngoại hình và
chiều cao của cha mẹ đứa trẻ, cơ bản cũng có thể ước lượng được
chiều cao của đứa trẻ trong tương lai.

2. Bảo đảm dinh dưỡng
Mặc dù yếu tố di truyền rất quan trọng nhưng đây không phải là tiêu
chuẩn duy nhất quyết định chiều cao của trẻ. Trong đó, tầm quan trọng
của chế độ dinh dưỡng cũng không nên coi nhẹ. Đứa trẻ đang trong giai
đoạn phát triển, nếu không đảm bảo một chế độ dinh dưỡng toàn diện,


PHƯƠNG ÁN GIÁO DỤC

cân bằng, chắc chắn sự phát triển của trẻ sẽ bị hạn chế. Thậm chí cồn
gây ra những ảnh hưởng khơng tốt. Vì vậy, cha mẹ phải cung cấp kịp
thời và đa dạng hóa chế độ dinh dưỡng của trẻ, bảo đảm trẻ hấp thu
được đầy đủ những dưỡng chất cần thiết, như vậy mới có thể đáp ứng
đủ nhu cầu về sự tăng trưởng chiều cao của trẻ.

Nhiều bậc phụ huynh sợ con mình bị biến thành "bé bự", nên đã kìm
hãm số lượng thức ăn của trẻ, điều này rất nguy hiểm. Mọi người cần
biết rằng, trẻ đang ở giai đoạn quan trọng trong quá trình phát triển, nên
dù có béo thế nào cũng khơng được dùng cách hạn chế ăn uống. Tuy
nhiên, cha mẹ không thể không cảnh giác một điều là, cho trẻ uống quá
nhiều nước hoa quả hoặc nước ngọt đóng chai sẽ làm ảnh hưởng đén
quá trình hấp thu chất dinh dưỡng, gây bất lợi đối với sự tăng trưởng của
trẻ.

3. Bệnh sinh lý
Một số trẻ khi mới sinh ra đã mắc các chứng bệnh, nếu không được
điều trị kịp thời, rất có thể sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao của
trẻ. Những chứng bệnh thường gặp nhất là rối loạn tiêu hóa, dị ứng với
thức ăn, rối loạn chức năng gan, bị bệnh về tuyến giáp...

4. Tác dụng phụ của thuốc
Người ta vẫn thường nói rằng: “Thuốc đắng dã tật”, dù thuốc mang lại
hiệu quả tối ưu trong việc điều trị bệnh tật, nhưng nếu dùng thường
xuyên hoặc sử dụng không đúng loại thuốc sẽ gây ra một số tác dụng
phụ nhất định, từ đó ảnh hưởng đến sự tăng trưởng chiều cao của trẻ. Ví
dụ thuốc Ritalin sử dụng để điều trị chứng bệnh ADHD đã được các
chuyên gia y khoa xác nhận là gây ra cản trở đối với sự phát triển của trẻ
nhỏ. Vì thế, trong quá trình tăng trưởng của trẻ, các bậc cha mẹ phải cố


SỚM TỪ 0 - 6 TUỔI - NGÔ HẢI KHÊ

gắng hạn chế tuyệt đối việc lạm dụng thuốc, trong trường hợp bắt buộc
phải dùng đến thuốc để điều trị bệnh, bạn phải lựa chọn cẩn thận chính
xác loại thuốc và dùng đúng liều lượng cho phép.

5. Rèn luyện thân thể
Việc rèn luyện thân thể thường xuyên có tác dụng thúc đẩy sự phát
triển cơ bắp và xương của trẻ, đồng thời giúp cho tốc độ phát triển chiều
cao trở nên nhanh hơn. Tuy nhiên, các bậc cha mẹ nên biết rằng, khơng
phải tất cả các hình thức luyện tập đều có tác dụng thúc đẩy chiều cao,
có rất nhiều động tác mà chúng ta đều đã quen thuộc không chỉ khơng có
lợi đối với sự tăng trưởng chiều cao của trẻ, mà ngược lại còn gây ra tổn
hại lớn cho xương và cơ. Chẳng hạn những mơn thể thao khó như tập
xiếc, đấu vật... rất có thể khiến xương cốt bị tổn thương, thậm chí làm
lệch và vẹo cấu trúc của xương, gây ra biến dạng.

6. Chất lượng giấc ngủ
Nhiều người sai lầm nghĩ rằng giấc ngủ hầu như không liên quan gì
đến chiều cao của cơ thể, nhưng nhiều nhà khoa học đã tiến hành
nghiên cứu và chứng minh, có khoảng 70% - 80% hormone tăng trưởng
được tiết ra và phát huy tác dụng ngay trong lúc ngủ. Cho nên, đảm bảo
thời gian và chất lượng giấc ngủ cho trẻ là vô cùng quan trọng đối với sự
phát triển chiều cao ở trẻ.

7. Ảnh hưởng của cảm xúc
Cảm xúc căng thẳng quá độ sẽ gây cản trở tới sự phát triển của chiều
cao. Một đứa trẻ được lớn lên trong mơi trường gia đình vui vẻ và đầy
tình thương yêu so với một đứa trẻ sống trong môi trường hỗn loạn,
phức tạp, khủng hoảng và khơng thể hịa đồng với những đứa trẻ khác,
Ĩ9é. Vị trí 7279


PHƯƠNG ÁN GIÁO DỤC SỚM TI

thì trường hợp đứa trẻ đầu tiên sẽ được kích thích tiềm năng sinh trưởng
bên trong cơ thể ở mức lớn nhất. Ânh hưởng của yếu tố cảm xúc đối với
sự phát triển chiều cao ở trẻ cũng quan trọng không kém so với chế độ
dinh dưỡng do thức ăn mang lại.
Vì vậy, các bậc cha mẹ cần phải chú ý đến quá trình tăng trưởng chiều
cao trong giai đoạn trẻ từ 0 đến 6 tuồi, cố gắng loại trừ những ảnh hưởng
tiêu cực, để trẻ có một mơi trường phát triển lành mạnh, bình thường,
giúp trẻ có chiều cao lý tưởng.

9% . Vị trí


PHƯƠNG ÁN GIÁO DỤC SỚM TỪ 0

Cha mẹ cần nắm bắt được giai đoạn nhạy
cảm trong những năm đầu đời của trẻ
Giải đáp bí mật vể tính nhạy càm của trẻ
Sự kỳ diệu cùa tính nhạy càm vể trật tự
Giai đoạn nhạy càm - th ờ i kỳ đỉnh cao đ ố i vớ i việc học tập của
trẻ
Chín g ia i đoạn nhạy cảm của trẻ nhỏ
Sử dụng trò chơ i để giáo dục trẻ trong g ia i đoạn nhạy cảm
Các phư ơ ng pháp giáo dục trẻ trong g ia i đoạn nhạy cảm