Phương pháp dạy học môn Âm nhạc-Lớp 5-Học hát bài: Em vẫn nhớ trường xưa

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ</b>

<b>“MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ </b>
<b>DẠY HỌC HÁT MÔN ÂM NHẠC LỚP 5”</b>
<b>I/ ĐẶT VẤN ĐỀ</b>

Âm nhạc là một nhu cầu trong đời sống tinh thần của trẻ, trẻ em tham gia ca
hát là được hoạt động để nhận thức thế giới xung quanh và bản thân mình. Những
âm thanh của bài hát, bản nhạc tác động vào cảm xúc của các em, giúp cho việc
phát triển trí tuệ, óc tưởng tượng và có tác dụng giáo dục tình cảm đạo đức rất tốt.
Để có tiết dạy tốt người giáo viên cần chuẩn bị đồ dùng dạy học, bài soạn theo
chuẩn kiến thức kỹ năng và sử dụng phương pháp phù hợp.

Thực tế ở bậc Tiểu học cho thấy đa số học sinh có ý thức và tích cực trong
học tập. Tuy nhiên vẫn cịn những khó khăn trong q trình dạy học môn Âm nhạc
như:

+ Học sinh nhát, thiếu tự tin.

+ Ở một số em vẫn còn hát theo thói quen, hát tự do khơng theo giai điệu của
bài hát.

+ Khả năng tiếp thu về giai điệu vẫn còn nhiều hạn chế…

Đó chính là lí do tơi chọn chun “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy
<i><b>hát trong môn Âm nhạc lớp 5” để thực hiện.</b></i>

<b>II/ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ</b>
<b> 1. Nội dung chương trình</b>

Mơn âm nhạc lóp 5 gồm có 35 tiết, được thực hiện trong 35 tuần, mỗi tuần

1tiết , Học kỳ 1 : 18 tiết , học kỳ 2 : 17tiết

Nội dung chương trình gồm 3 phần:
<b> a. Học hát</b>

- HS được học 10 bài hát trong đó có 2 bài dân ca Việt Nam, 1 bài hát nước
ngoài.

- Được củng cố các kĩ năng ca hát như tư thế, cách lấy hơi, giữ hơi, tập hát rõ
lời phát âm gọn tiếng, tập hát những câu dài liền mạch., tập hát đúng những chỗ
luyến âm.

- Tập thể hiện tình cảm qua mỗi bài hát.

- Hát có sắc thái, diễn cảm và đúng với tốc độ.

- Tập hát kết hợp vận động phụ họa, múa đơn giản hoặc trò chơi âm nhạc.
- Danh mục 10 bài hát được lựa chọn gồm có :

+ Reo vang bình minh (nhạc và lời: Lưu Hữu Phước)
+ Hãy giữ cho em bầu trời xanh (nhạc và lời: Huy Trân)

+ Con chim hay hót (nhạc và lời: Phan Huỳnh Điểu – Lời: Thơ đồng dao)
+ Những bơng hoa, những bài ca(nhạc và lời: Hồng Long)

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

+ Hát mừng (dân ca Hrê –Lời: Lê Toàn Hùng)

+ Tre ngà bên Lăng Bác (nhạc và lời: Hàn Ngọc Bích)

+ Màu xanh quê hương (dan ca Khmer Nam Bộ - Lời Nam Anh)

+ Em vẫn nhớ trường xưa (nhạc và lời: Thanh Sơn)

+Dàn đồng ca mùa hạ(nhạc: Lê Minh Châu – lời: phỏng thơ: Nguyễn Minh
Nguyên)

<b> b.Tập đọc nhạc(TĐN)</b>
- Tập đọc nhạc có 8 bài.

- Những bài TĐN được trích từ các bài hát hoặc được đặt lời ngắn gọn, dài
không quá 16 nhịp, cao độ trong phạm vi một qng 8 (Đơ 1-Đơ 2).Sử dụng các
hình nốt đen, trắng, móc đơn, nốt trắng chấm đơi.

- Các bài TĐN đều viết ở nhịp 2/3; 3/4.

- Thang Đô 5 âm : Đô, Rê, Mi, Son, La hoặc thang 7 âm: Đô, Rê, Mi, Pha,
Son, La, Si.

<b> c. Phát triển khả năng nghe nhạc</b>

- HS được giới thiệu 4 nhạc cụ phương Tây như: phơ-luýt(flute), kèn
Cờ-la-ri-nét(clarinette), kèn Tờ-rom-pét(trompette), kèn Sắc-xô-phôn(saxophone)...

- Biết 2 truyện kể là Nghệ sĩ Cao Văn Lầu và Khúc nhạc dưới trăng, ngồi ra
cịn có các bài đọc thêm như: Bác Hồ với bài hát Kết Đoàn, Chiếc Cồng của nữ
thần A-tê-na, Người bạn thân thiết của chúng ta.

- Nội dung nghe nhạc trong sách giáo khoa Âm nhạc lớp 5 có ở các tiết 8, tiết
11, tiết 14, tiết 29, tiết 31. Đó là nội dung mở, GV có thể chọn cho HS nghe một
vài bài( chọn từ ca khúc thiếu nhi, dân ca, nhạc khơng lời) đồng thời có phần dẫn
giải, bình luận hoặc cho HS nhận xét, phát biểu cảm nhận(tất nhiên là ở mức độ

đơn giản, đôi khi chỉ là cảm tính).

Như vậy, chương trình Âm nhạc lớp 5 có 3 nội dung, trong đó có 2 nội dung
cơ bản là: học 10 bài hát và 8 bài tập đọc nhạc, học kì I dạy 5 bài hát và 4 bài TĐN,
học kì II dạy 5 bài hát và 4 bài TĐN. Ngồi ra cịn có nội dung Phát triển khả năng
Âm nhạc như: giới thiệu 4 nhạc cụ phương Tây, kể chuyện Âm nhạc, nghe nhạc và
một số hoạt động khác....

2. Mục tiêu chương trình
<b> a.Về kiến thức</b>

- HS biết hát 10 bài hát đã được quy định.
- Biết đọc 8 bài tập đọc nhạc.

- Biết hình dáng, tên gọi một vài nhạc cụ phương Tây.
- Được nghe một số ca khúc, dân ca hoặc nhạc không lời.

- Biết 2 truyện kể về Âm nhạc, qua đó thấy được mối quan hệ của Âm nhạc với
đời sống.

- Biết sơ qua về nhịp 2/4; 3/4 qua các bài tập đọc nhạc.
<b> b.Về kĩ năng</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

- Luyện tập nghe để cảm thụ Âm nhạc.
c.Thái độ:

- Giáo dục học sinh yêu thích nghệ thuật âm nhạc, hào hứng và hăng say tham
gia các hoạt động âm nhạc.

- Có ý thức khi hát phải đúng giai điệu và diễn cảm, khi tập đọc nhạc phải nhớ

tên nốt nhạc và đọc đúng độ cao, trường độ, gõ nhịp, gõ phách đệm theo.

3. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh

- Để có một giờ học hát thành công giáo viên và học sinh cần chuẩn bị:
* Đối với giáo viên:

- Muốn dạy tốt một bài hát giáo viên cần:
+ Chuẩn bị kỹ bài soạn.

+ Phải nắm vững bài hát đó, hát đúng cao độ, trường độ và diễn cảm.
+ Tìm hiểu nội dung, xuất xứ bài hát để giới thiệu cho học sinh.
+ Chuẩn bị các phương tiện phục vụ tiết dạy.

* Đối với học sinh:

- Chuẩn bị đầy đủ đồ dùng học tập.

- Cần xây dựng nề nếp học tập ngay từ buổi học đầu tiên.

- Tạo cho các em có được thái độ, ý thức học tập đối với môn âm nhạc.

- Quan sát, lắng nghe, cảm nhận cách phát âm, lấy hơi đúng, thoải mái, giúp
các em có được sự tự tin đứng trước tập thể lớp để biểu diễn.

- Qua các bài học, các em được nghe hát, nghe nhạc, được tập hát, được biết
một số kiến thức phổ thông về âm nhạc...Tất cả những điều đó tạo nên một trình độ
văn hố âm nhạc tối thiểu để góp phần cùng những mơn học khác giáo dục nhân
cách học sinh, làm cho các nội dung học tập có tính tồn diện, làm cân bằng các
hoạt động học tập của học sinh.

Để làm được như vậy, người giáo viên cần phải yêu nghề say mê âm nhạc,
mến trẻ, có những kiến thức âm nhạc cần thiết và phương pháp giáo dục âm nhạc ở
tiểu học nói chung và ở lớp 5 nói riêng.

<b> 4. Một số biện pháp dạy học hát cho học sinh</b>

- Muốn dạy một bài hát có hiệu quả, trước tiên người giáo viên phải nắm vững
bài hát đó, hát đúng giai điệu, cao độ, trường độ và diễn cảm.

- Phải tìm hiểu nội dung, xuất xứ của bài hát để chủ động giới thiệu cho học
sinh, sau đó hát mẫu cho học sinh nghe để tạo ra sự chú ý và hào hứng khi chuẩn bị
vào bài hát mới.

- Cách thức dạy một bài nhạc có rất nhiều phương pháp nhưng đối với tôi để
giúp học sinh dễ tiếp thu bài học nhất đó là phương pháp vừa đàn giai điệu kết hợp
với việc truyền miệng. Trước tiên giáo viên giới thiệu nội dung của bài học nhằm
giúp các em hiểu và cảm nhận ở bài học đó tác giả nói lên tình cảm của bài hát là
như thế nào, cách thể hiện bài hát ra sao, tốc độ nhanh hay chậm, vui hay buồn…
Sau đó hướng dẫn các em đọc lời ca.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

chuẩn rồi sửa ngay cho các em từng bước một. Tiếp đến giáo viên hướng dẫn từng
câu hát trên giai điệu của đàn giúp học sinh nghe và cảm nhận giai điệu giữa truyền
miệng của giáo viên và giai điệu đánh từ đàn. Học sinh tự biết mình đã hát sai câu
nào, ơ nhịp nào. Từ đó việc sửa sai cho các em khơng cịn mấy khó khăn cả về giai
điệu và nhịp.

- Hát kết hợp với vận động phụ họa, trò chơi hoặc một số động tác múa đơn
giản để bài hát hay và sinh động.

<b> a.Quy trình dạy hát:</b>

<b> * Bước 1: Giới thiệu bài hát.</b>

- Giáo viên dùng tranh, ảnh để minh họa cho sinh động (chân dung các nhạc sĩ,
hoặc nội dung bài hát).

- Giáo viên đặt các câu hỏi gợi mở cho học sinh nhận xét, trả lời qua quan sát
tranh ảnh.

- Giáo viên giới thiệu tên bài hát, tên tác giả, nội dung bài hát.
<b> * Bước 2 : Nghe hát mẫu.</b>

- Giáo viên mở băng nhạc, đĩa nhạc cho học sinh nghe hoặc giáo viên tự trình
bày (biểu diễn) để học sinh cảm nhận giai điệu bài hát sẽ học.

- Giáo viên nên cho học sinh nói lên cảm nhận của mình khi được nghe bài hát.
<b> * Bước 3: Đọc lời ca.</b>

- Giáo viên hướng dẫn cả lớp đọc lời ca (có thể đọc trơn, có thể đọc theo tiết
tấu lời ca).

- Giáo viên chỉ định đọc cá nhân hoặc nhóm.
- Giáo viên giải thích những từ khó (nếu có)

- Giáo viên chia câu hát, lưu ý cho học sinh những chỗ cần quan tâm để chỉnh
sửa.

* Bước 4: Khởi động giọng.

- Giáo viên đàn từng chuỗi âm ngắn, đơn giản rồi cho học sinh hát theo bằng
các nguyên âm: A, O, U, Ư hoặc MA, MO, MI....

- Giáo viên phải dịch giọng cho phù hợp với đối tượng học sinh của lớp(không
nên để học sinh hát theo giọng của giáo viên mà giáo viên sẽ theo học sinh).

<b> * Bước 5 : Tập hát từng câu.</b>

- Mỗi câu hát giáo viên nên đàn giai điệu 2-3 lần để học sinh nghe và hát nhẩm
theo ( cũng có thể giáo viên hát từng câu cho học sinh nghe).

- Giáo viên đếm, bắt nhịp để học sinh hát hòa vào theo đàn .
- Hướng dẫn học sinh lấy hơi sau mỗi câu hát và sửa sai (nếu có).
- Giáo viên chỉ định học sinh khá hát mẫu.

- Giáo viên hướng dẫn học sinh hát theo các hình thức khác nhau (đơn ca, tốp
ca, tổ, nhóm....) cho học sinh nhận xét, đánh giá. Giáo viên kết luận và có thể minh
họa lại.

- Hướng dẫn học sinh tập hát tiếp theo đến hết bài hát.
<b> * Bước 6: Hát cả bài.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

- Sửa những chỗ học sinh hát sai (nếu có).
- Cho học sinh hát đúng tốc độ.

- Thể hiện sắc thái tình cảm bài hát, hát kết hợp vận động phụ họa,…
<b> * Bước 7: Củng cố kiểm tra.</b>

- Giáo dục thẩm mĩ cho các em thông qua nội dung bài hát .

- Đặt câu hỏi để các em trả lời (nội dung bài hát nói gì ? cảm nhận của em về
giai điệu....)

- Nhắc nhở HS về nhà suy nghĩ tìm động tác thích hợp để phụ họa cho bài hát.
<b> 5.Tiến trình lên lớp:</b>

1.Ôn định tổ chức:

2.Kiểm tra dụng cụ học tập:

- Cho học sinh hát một bài để tạo khơng khí cho tiết học.
3.Dạy bài mới:

* Giới thiệu bài hát – tác giả
* Các hoạt động dạy học:
- Hoạt động 1: Dạy bài hát
- Hoạt động 2: Luyện tập bài hát.
4.Củng cố- dặn dò:

- Trình tự nói trên có thể thực hiện linh hoạt trong từng tiết học. Trong sách
giáo viên, mỗi bài đều được bố trí dạy 2 tiết liên tiếp. Trong tiết thứ 2 tập trung
vào việc ôn luyện, củng cố, sửa chữa chỗ hát sai và kết hợp thêm một số trò chơi
cho giờ học sinh động.

<b> 6. Kiểm tra, đánh giá: </b>

Đối với môn âm nhạc, kết quả học tập của học sinh thể hiện qua việc rèn luyện
và thực hành. Vào đầu tiết học không nhất thiết phải kiểm tra bài cũ mà nên cho
các em ôn tập lại bài vừa học.

- Giáo viên đánh giá kết quả thực hiện của học sinh theo Thông tư 22 bằng
nhận xét để động viên các em học tập.

- Mỗi tuần có 1 tiết học Âm nhạc chính, do đó trong mỗi tiết học giáo viên cần
phải huy động để nhiều học sinh được tham gia bài học. Qua đó giáo viên có thể
quan sát sự tiến bộ hoặc những thiếu sót của từng em để hướng dẫn giúp các em
hoàn thành bài học. Nhận xét đánh giá học sinh Tiểu học theo Thơng tư 22 mơn
Âm nhạc có 3 mức độ: Hoàn thành tốt, hoàn thành, chưa hoàn thành.

<b> 7. Vận dụng Thực hành.</b>

<b>Bài soạn minh họa:</b>
<b>Tiết 26 m nhc</b>

<b>Học hát Bài: em vẫn nhớ trờng xa</b>
I/ Mục tiªu:

- HS hát chuẩn xác bài hát: Em vẫn nhớ trờng xa.

- Hát đúng giai điệu, thể hiện đúng trờng độ nốt móc đơn và móc kép, trờng độ
4 nốt móc kép.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

II / ChuÈn bÞ:

GV: - Tranh ảnh về mái trờng,quê hơng đất nớc
- Đàn phím điện tử

HS: - SGK âm nhạc 5

- Nhạc cụ gõ: Song loan, thanh phách

III/Tiến trình dạy - học:

1/ n nh:

- Cả lớp hát 1 bài.
2/ KT bài cũ:

3/ Bài mới:

<b>HĐ của GV</b> <b>Nội dung</b> <b>HĐ cđa HS</b>

Ghi néi dung
<b>-Giíi thiƯu bài.</b>

- Dạy hát
+ Híng dÉn,
Söa sai

-Luyện tập bài
<b>hát</b>

<b>I/ Nội dung 1:</b>

Học hát: Bài Em vẫn nhớ trờng xa

-Mỏi trờng là nơi vơ cùng thân thơng và gắn bó
với mỗi học sinh, nơi đó các em đợc học bao
điều mới lạ. Hình ảnh mái trờng cịn mãi lắng
đọng lại trong tõm hn chỳng ta.

Dạy hát:

- Hỏt mu hoc cho HS nghe qua băng, đĩa 1-2
lần toàn bộ bài hát.

- §äc lêi ca:

- Chia câu, đoạn, đánh dấu chỗ lấy hi
- Khi ng ging

- Đọc thang âm: C D E D C
- Dạy hát từng câu:

Cõu 1: “Trờng làng.... yên lành”.
+ Hát mẫu và đàn giai điệu câu 1

Câu 2: “Trờng làng ... êm đềm” (Dạy nh cõu
1)

- Trong khi tập hát, sửa sai câu khó hát

- Tập hát xong 2 câu. Nối liền 2 câu h¸t víi
nhau .

“Trờng làng...êm đềm”

- Tiếp tục dạy các câu tiếp theo tơng tự nh câu
trên đến hết bài.

- Hát kết hợp gõ đệm theo phách, tập gừ đỳng

phỏch mạnh, phỏch nhẹ.

- Chia lớp theo tổ để hát nối các câu.

- Chia lớp theo dãy để hát đối đáp, hát đồng ca.
Hát kết hợp gõ đệm theo phách.

-Chọn nhóm biếu din trc lp.

Nghe giới
thiệu bài.

- Nghe hát
mẫu

- 2-3 HS c
li ca

-Đọc thang
âm

-Nghe h¸t
mÉu

-TËp h¸t theo
híng dÉn

-Lun tËp
hát cả bài.
- HS chia tổ.

- HS thực
hiện theo yêu
cu GV

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

4/ Củng cố- Dặn dò:

- Lu ý lại chỗ khó của bài khi hát.
-Nhắc lại nội dung bài.

-Liên hệ, giáo dục tình cảm, thái độ của học sinh với thầy cô, bạn bè, trường
lớp.

-Dặn dũ về nhà: Tập hát đúng cao độ, lời ca, tiết tấu.
<b>III. KẾT LUẬN:</b>

Với khả năng nhận thức của các em học sinh qua phương pháp giảng dạy một
tiết học hát đối với học sinh lớp 5 trong các trường tiểu học nói chung và các em
học sinh lớp 5 trường Tiểu học Hồng Châu nói riêng, trên cơ sở bám sát chương
trình hướng dẫn của BGD&ĐT và đã có được kết quả đáng khích lệ; học sinh u
mến mơn Âm nhạc hơn, các em mạnh dạn tự tin đứng trước lớp để biểu diễn, phát
âm rõ lời, chuẩn xác hơn khi hát. Đây là tiền đề phát triển tiếp tới các khối lớp, là
động lực để bản thân tôi tiếp tục tìm tịi trau dồi kiến thức cũng như trách nhiệm
đối với học sinh của mình. Hiểu rõ để nắm bắt khả năng sở thích của các em, tìm ra
phương pháp giảng dạy một cách thích hợp nhất.

Trên đây là phương pháp tôi đã áp dụng trong quá trình giảng dạy, và kết quả
đạt đựơc cũng đáng kích lệ. Tuy nhiên vẫn chưa hẳn đã hồn thiện, kính mong sự
đóng góp và trao đổi của ban giám hiệu các trường và các bạn đồng nghiệp để
chúng ta cùng nhau xây dựng những phương pháp giảng dạy hay nhất, phù hợp
nhất, có hiệu quả cao khi giảng dạy môn bộ môn âm nhạc.

Xin trân thành cảm ơn!

<i><b>Hồng Châu, ngày 16 tháng 3 năm 2017</b></i>

<b>DUYỆT CỦA BGH</b> <b>NGƯỜI VIẾT</b>

</div>

<!--links-->